VI SA/Wa 796/13

Uzasadnienie

P. Spółka Akcyjna z siedzibą w W. (dalej powoływana również jako "skarżąca") reprezentowana przez rzecznika patentowego wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] grudnia 2012 r. Nr [...] wydaną na podstawie m.in. art. 225 ust. 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (tekst jednolity Dz. U. z 2003 r. Nr 119 poz. 1117 ze zm., dalej "pwp") utrzymującą w mocy decyzję tego organu z dnia [...] lipca 2012 r. stwierdzającą wygaśnięcie decyzji z dnia [...] lutego 2012 r. o udzieleniu prawa ochronnego na znak towarowy zgłoszony za numerem [...].

W uzasadnieniu powyższej decyzji Urząd Patentowy RP stwierdził, że zaskarżona decyzja została wydana w związku z nieziszczeniem przez stronę, w wyznaczonym terminie, opłaty za I dziesięcioletni okres ochrony.

Odnosząc się do wyjaśnień skarżącej, organ wskazał, że podane we wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy okoliczności nie świadczą o braku winy w uchybieniu terminu do wniesienia opłaty.

Organ przypomniał, że zgłaszający ustanowił do działania w przedmiotowej sprawie (zgłoszeniowej) profesjonalnego pełnomocnika.

Według Urzędu Patentowego RP, nieprawidłowa komunikacja pomiędzy pełnomocnikiem a jego mocodawcą nie stanowi okoliczności, której wystąpienie świadczyłoby o braku winy w uchybieniu terminu. Zakres załączonego do akt sprawy pełnomocnictwa obejmuje umocowanie do zastępowania zgłaszającego w postępowaniu przed Urzędem Patentowym w związku ze zgłoszonym znakiem towarowym, bez wyłączenia czynności związanych z wnoszeniem i wycofywaniem opłat.

Zdaniem Urzędu Patentowego RP, tak ujęte umocowanie nakłada na pełnomocnika obowiązek czuwania nad terminowością i skutecznością czynności dokonanych przez pełnomocnika lub samodzielnie przez samego mocodawcę. Z tego powodu powoływanie się na okoliczności opisane we wniosku (przekazany przez pełnomocnika e – mailem skan wezwania do uiszczenia opłaty nie mógł być odczytany przez pracowników Zgłaszającego z powodów wystąpienia nieprawidłowości w działaniu serwerów, które mogło zostać zidentyfikowane i usunięte dopiero po wyjaśnieniach telefonicznych, związanych z brakiem reakcji wnioskodawcy na przekazaną mu również drogą elektroniczną decyzję, stwierdzającą wygaśnięcie decyzji wydanej [...] lipca 2012 r. a doręczonej pełnomocnikowi strony w dniu [...] sierpnia 2012 r.) nie może stanowić usprawiedliwienia dla niepodjęcia przez pełnomocnika stosownych działań interwencyjnych. Zdaniem Urzędu, z faktu ustanowienia profesjonalnego przedstawiciela wynika dla pełnomocnika obowiązek nie tylko przekazywania zgłaszającemu informacji o działaniach podjętych przez organ administracji w toku postępowania, lecz także czuwania nad prawidłowym i terminowym dokonywaniem czynności ze strony samego mocodawcy. Organ zaakcentował, że przedmiotowe pełnomocnictwo nie wyłączało możliwości dokonywania opłat bezpośrednio przez pełnomocnika. Skoro jednak pełnomocnik pozostawił samemu zgłaszającemu sprawę uregulowania płatności, a nadto zaniechał upewnienia się, czy informacja o konieczności dokonania płatności dotarła do adresata, nie można przyjąć, że tym samym zwolnił się z obowiązku dochowania należytej staranności w dopilnowaniu czy dana czynność została dokonana prawidłowo.

Reasumując Urząd Patentowy RP stwierdził, że przywołane przez wnioskodawcę zdarzenia mające na celu uprawdopodobnienie braku jego winy w uchybieniu terminu do wniesienia wymaganej opłaty stanowią w ocenie Urzędu okoliczności, którym przy zachowaniu należytej staranności mógł zaradzić.

W skardze do Sądu na powyższą decyzję zarzucono naruszenie art. 7, 8, 77, 80 i 107 kpa w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy. Wnosząc o uchylenie zakwestionowanego rozstrzygnięcia oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania strona skarżąca ponowiła dotychczasową argumentację. Ponadto wskazano, że pełnomocnictwo udzielone przez mocodawcę pełnomocnikowi nie może być utożsamiane ze stosunkiem podstawowym, jak to w istocie uczynił Urząd, a tylko analiza tego stosunku podstawowego uzasadnić mogłaby wyciągnięte przez Urząd wnioski w sprawie zakresu działań pozostawionego przez mocodawcę, jak również zasad komunikowania się, a także zakresu współdziałania z mocodawcą. W szczególności podkreślono, że Urząd nie mógł na podstawie dokumentu pełnomocnictwa, załączonego do podania o udzielenie prawa ochronnego prawidłowo dokonać ustaleń, że "pełnomocnik pozostawił kwestię opłat mocodawcy" lub że powinien uiścić opłaty, skoro umocowanie, zdaniem Urzędu, nakłada obowiązek czuwania nad skutecznością działań mocodawcy w tej kwestii. Okoliczności takie nie tylko nie wynikają z zebranego materiału dowodowego, ale są również sprzeczne z treścią łączącego strony stosunku, skoro strony ustaliły zasady dokonywania opłat w roku 2006 r. i zasady te stosowane były przy ponad 30 zgłoszeniach. Zgodnie z zasadami ustalonymi przez mocodawcę i pełnomocnika, informowanie o udzieleniu decyzji warunkowej i wezwanie do zapłaty odbywało się drogą elektroniczną, a mocodawca uiszczał opłatę przelewem na konto Urzędu bez udziału pełnomocnika.

Według skarżącej spółki organ przyjął błędny stopień należytej staranności oraz zaniechał dalszą ocenę możliwego działania strony i pełnomocnika pomiędzy którymi doszło do zakłóceń w komunikacji. W szczególności, że dotychczasowe doświadczenia pełnomocnika i mocodawcy nie dawały podstaw do rezygnacji z tego środka komunikowania się lub dublowania takiego rodzaju komunikowania się. Strona podkreśla, że współcześnie powszechnie stosowane środki komunikowania się za pomocą poczty elektronicznej co do zasady nie dają podstaw do wprowadzania równoległych metod komunikowania się dublujących, sprawną komunikację. Stąd jest uzasadnionym, aby w przypadku uchybienia terminowi do dokonania czynności warunkującej bieg postępowania, Urząd Patentowy przywrócił termin w przypadku uprawdopodobnienia, że uchybienie to nastąpiło bez winy zgłaszającego.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Zdaniem Urzędu Patentowego RP, fakt wyboru elektronicznej formy komunikowania się pomiędzy ustanowionym w sprawie pełnomocnikiem a zgłaszającym nie oznacza, że nie należy podejmować jakichkolwiek działań mających na celu ustalenie czy korespondencja, w tym przypadku email, dotarła do adresata, tj. jak np. żądanie potwierdzenia dostarczenia czy odczytu wiadomości przez odbiorcę.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Decyzją z dnia [...] lipca 2012 r. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej stwierdził wygaśnięcie decyzji z dnia [...] lutego 2012 r. o udzieleniu skarżącej prawa ochronnego na słowno-graficzny znak towarowy [...] [...] z powodu nieuiszczenia przez zgłaszającą w wyznaczonym terminie opłaty za pierwszy okres ochrony znaku towarowego.

Skarżąca spółka nie kwestionuje, że przedmiotowa opłata nie została w wyznaczonym terminie uiszczona jednakże zarzuca organowi naruszenie w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy art. 7, 8, 77, 80 i 107 kpa poprzez dowolną, błędną oraz zawierającą braki, analizę dowodów dotyczących zawinionego uchybienia terminu do wniesienia przedmiotowej opłaty.

Podniesione zarzuty nie zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 225 ust. 3 ustawy Prawo własności przemysłowej decyzja stwierdzająca wygaśnięcie decyzji o udzieleniu prawa ochronnego na znak towarowy z powodu nieuiszczenia opłaty za pierwszy okres ochrony, określonej w decyzji o udzieleniu prawa ochronnego, może zostać uchylona na wniosek zgłaszającego o ponowne rozpatrzenie sprawy, w którym uprawdopodobni on, że uchybienie nastąpiło bez jego winy, i po jednoczesnym uiszczeniu zaległej opłaty.

Obowiązek uiszczenia wymaganej opłaty spoczywał w przedmiotowej sprawie na zgłaszającym, który był stroną w postępowaniu przed Urzędem Patentowym RP w sprawie uzyskania prawa ochronnego.

Uznając zarzuty skarżącej spółki za nieuzasadnione należy w pierwszej kolejności wskazać, że ustawa Prawo własności przemysłowej zawiera szczególną regulację odnoszącą się do zasad przywracania terminów w postępowaniu zgłoszeniowym i rejestrowym. Zasady te dotyczą m.in. terminów do uiszczania opłat za ochronę własności przemysłowej opłat (art. 222 – 227 p.w.p.).

W doktrynie podkreśla się, że substytucyjny wobec złożenia wniosku o przywrócenie terminu do uiszczenia zaległej opłaty jest wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy w razie wydania decyzji stwierdzającej wygaśnięcie decyzji o udzieleniu prawa ochronnego z powodu nieuiszczenia opłaty za pierwszy okres ochrony (...).

W tym przypadku warunkami uwzględnienia żądania są: brak zawinienia po stronie zainteresowanego oraz jednoczesne uiszczenie zaległej opłaty (art. 225 ust. 3 p.w.p.) – v. A. Szewc [w:] A. Szewc, G. Jyż Prawo własności przemysłowej, wyd. 2, Warszawa 2011, s. 42.

Nie podlega dyskusji, że zaległa opłata została uiszczona przez skarżącą jednocześnie ze złożeniem wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej decyzją z [...] lipca 2012 r. Nr [...] o wygaśnięciu decyzji o udzieleniu ww. prawa ochronnego [...].

W ocenie organu, nieprawidłowa komunikacja pomiędzy profesjonalnym pełnomocnikiem strony a mocodawcą nie stanowi okoliczności, której wystąpienie świadczyłoby o braku winy w uchybieniu terminu. Według organu, skoro pełnomocnik zaniechał upewnienia się, czy informacja o konieczności dokonania płatności dotarła do adresata (zgłaszającego) nie można przyjąć, że tym samym zwolnił się on z obowiązku dochowania należytej staranności w dopilnowaniu czy dana czynność została dokonana prawidłowo.

Zdaniem Sądu z powyższą argumentacją organu należy się zgodzić.

Oczywiście rację ma skarżąca spółka, że "współcześnie powszechnie stosowane środki komunikowania się za pomocą poczty elektronicznej co do zasady nie dają podstaw do wprowadzania równoległych metod komunikowania się dublujących sprawną komunikację" (v. strona 3 skargi). Tym niemniej, ocena braku winy w uchybieniu terminu powinna być dokonana w sposób uwzględniający obiektywny miernik staranności jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o własne interesy i przy braniu pod uwagę także uchybień spowodowanych nawet niewielkim niedbalstwem.

Jak zasadnie akcentuje organ, w sprawie zgłoszeniowej skarżąca spółka była reprezentowana przez fachowego pełnomocnika będącego rzecznikiem patentowym. Profesjonalny pełnomocnik powinien wykazywać się znajomością prawa, w tym przypadku również konsekwencji niedokonania opłaty za pierwszy dziesięcioletni okres ochrony znaku towarowego a mianowicie, że udzielenie prawa ochronnego następuje pod warunkiem uiszczenia opłaty za dziesięcioletni okres ochrony. Z kolei brak uiszczenia ww. opłaty w zakreślonym terminie (3 m-ce od daty doręczenia zgłaszającemu wezwania) powoduje, że Urząd Patentowy RP stwierdza wygaśnięcie decyzji o udzieleniu prawa ochronnego (v. art. 147 ust. 2 p.w.p.).

Rzecznik patentowy podlega szczególnym wymogom związanym z wykonywaniem zawodu, w związku z czym można od niego oczekiwać należytej staranności w prowadzeniu spraw przed organem patentowym.

W rozpoznawanej sprawie pełnomocnik skarżącej staranności tej nie zachował.

W skardze strona podaje: "zgodnie z zasadami ustalonymi przez mocodawcę i pełnomocnika, informowanie o udzieleniu decyzji warunkowej i wezwanie do zapłaty odbywało się drogą elektroniczną, a mocodawca uiszczał opłatę przelewem na konto Urzędu bez udziału pełnomocnika".

Ustalenie powyższej zasady, w ocenie Sądu, nakładało na rzecznika patentowego obowiązek upewnienia się czy informacja o konieczności uiszczenia opłaty dotarła do mocodawcy, szczególnie że brak opłaty pociąga za sobą tak daleko idące konsekwencje dla zgłaszającego.

Poprzestanie zatem na wysłaniu e-maila, bez sprawdzenia czy korespondencja ta dotarła do adresata należy zakwalifikować do stanu niedochowania należytej staranności obciążający pełnomocnika skarżącej spółki.

W sytuacji, gdy strona ustanowiła fachowego pełnomocnika to każda czynność nawet niekorzystna dla reprezentowanego, podjęta w granicach umocowania, wywołuje skutki dla strony, w tym także niekorzystne. Podobnie – wszelkie zawinione zaniedbania pełnomocnika także obciążają stronę.

Uwzględniając powyższe skargę należało oddalić na podstawie art. 151 ppsa.