II SA/Po 822/13

Uzasadnienie

Wielkopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny decyzją z dnia [...] 2013 r. nr [...], po rozpoznaniu odwołania S. G. od decyzji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w S. z dnia [...] 2013 r. nr [...] o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej, uchylił zaskarżoną decyzję i nie stwierdził u S. G. choroby zawodowej narządu głosu spowodowanej nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat, wymienionej w poz. 15 wykazu chorób zawodowych określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 105, poz. 869 ze zm.).

Decyzję tę wydano w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Decyzją z dnia [...] 2013 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w S. (dalej PPIS) uznał brak podstaw do stwierdzenia u S. G. choroby zawodowej narządu głosu - przewlekłej choroby narządu głosu spowodowanej nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat - wymienionej w poz. 15 wykazu chorób zawodowych określonych w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 105, poz. 869 ze zm.), dalej "rozporządzenie". Podstawą rozstrzygnięcia było orzeczenie lekarskie Wielkopolskiego Centrum Medycyny Pracy w P. nr [...] z dnia [...] 2012 r. o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej oraz orzeczenie lekarskie Instytutu Medycyny Pracy im. prof. dr J. N. nr [...] z dnia [...] 2013 r. o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej, a także przeprowadzony wywiad epidemiologiczny.

Odwołanie od powyższej decyzji organu I instancji złożył S. G., podnosząc, iż nie zgadza się z tym, że organ nie stwierdził związku przyczynowego pomiędzy wykonywaną pracą, a wymienioną chorobą.

Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Sanitarny (dalej WWIS) wskazał, że z akt sprawy wynika, iż S. G. w okresie od [...] 1974 r. do [...] 1975 r. zatrudniony był w Zespole Szkół Rolniczych w S. na stanowisku nauczyciela. W okresie od [...] 1982 r. do [...] 1985 r. zatrudniony był w Szkole Podstawowej Nr [...] w S. na stanowisku nauczyciela. W okresie od [...] 1990 r. do [...] 2007 r. zatrudniony był w Szkole Podstawowej Nr [...] w S. na stanowisku nauczyciela. W okresie pracy zawodowej nigdy nie korzystał z urlopu dla poratowania zdrowia. Od dnia [...] 2007 r. przebywa na emeryturze. Biorąc pod uwagę charakter pracy S. G. (tj. praca głosem) oraz długoletni okres zatrudnienia na stanowisku nauczyciela (21 lat), a także liczbę

przepracowanych godzin dydaktycznych, organ odwoławczy przyjął, iż S. G. był narażony w środowisku pracy na wysiłek głosowy, w stopniu stwarzającym ryzyko powstania choroby zawodowej. W rezultacie uznał, że kwestia narażenia zawodowego na czynnik uciążliwy jest bezsporna i nie wymaga uzupełnienia.

Wyjaśnił, że podstawą prawną rozstrzygnięcia w przedmiocie choroby zawodowej są przepisy art. 237 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm. - dalej "Kodeks pracy") oraz rozporządzenia w sprawie chorób zawodowych. Zgodnie z art. 2351 Kodeksu pracy za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych "narażeniem zawodowym". Na mocy upoważnienia ustawowego zawartego w art. 237 § 1 pkt 3-6 Kodeksu pracy zostało wydane rozporządzenie w sprawie chorób zawodowych. Rozporządzenie określa wykaz chorób zawodowych, okres, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym, sposób i tryb postępowania dotyczący zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmioty właściwe w sprawie rozpoznawania chorób zawodowych. Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia w sprawie chorób zawodowych właściwym do orzekania w zakresie chorób zawodowych jest lekarz spełniający wymagania kwalifikacyjne określone w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 125, poz. 1317 ze zm.) zatrudniony w jednej z jednostek orzeczniczych, o których mowa w ust. 2 i 3. Decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej stwierdzenia wydaje się zgodnie z § 8 ust. 1 rozporządzenia w sprawie chorób zawodowych na podstawie materiału dowodowego, a w szczególności danych zawartych w orzeczeniu lekarskim oraz formularzu oceny narażenia zawodowego pracownika lub byłego pracownika.

WWIS stwierdził, że z przytoczonych przepisów wynika, że decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej stwierdzenia wydaje właściwy państwowy inspektor sanitarny po rozpoznaniu przez uprawnioną jednostkę medyczną choroby wymienionej w wykazie chorób zawodowych oraz ustaleniu, że między warunkami pracy a schorzeniem istnieje (lub jest wysoce prawdopodobny) związek przyczynowy. Orzeczenie lekarskie ma zatem w postępowaniu dotyczącym choroby zawodowej kluczowe znaczenie i stanowi, w rozumieniu art. 84 k.p.a., obligatoryjny dowód w sprawie mający walor opinii biegłego. Z tego też powodu, oprócz konkluzji, powinno zawierać uzasadnienie zajętego stanowiska, ze wskazaniem przeprowadzonych badań i wyjaśnieniem wszelkich wątpliwości, przy czym zalecane jest, aby użyte w nim sformułowania podane zostały w sposób zrozumiały dla stron i organów nie posiadających wiadomości specjalnych zastrzeżonych dla biegłych.

WWIS zwrócił uwagę, że w sprawie wydane zostało orzeczenie lekarskie Wielkopolskiego Centrum Medycyny Pracy w P. z dnia [...] 2012 r. o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej oraz orzeczenie lekarskie Instytutu Medycyny Pracy w Ł.z dnia [...] 2013 r. o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej u strony. Jednostka orzecznicza I stopnia wykonała badania: internistyczne, laryngologiczne, foniatryczne, spirograficzne, audiometryczne, EKG oraz laryngostroboskopię lupową. Ponadto, przeanalizowała dokumentację lekarską badań profilaktycznych, wyniki wykonanych badań oraz ocenę narażenia zawodowego. U S. G. rozpoznano objawy dysfonii hiperfunkcjonalnej, jednakże badania nie wykazały zmian w postaci guzków głosowych twardych, wtórnych zmian przerostowych fałdów głosowych bądź niedowładu mięśni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią, które stanowią podstawę do rozpoznania choroby zawodowej narządu głosu. Zdaniem Wielkopolskiego Centrum Medycyny Pracy w P. zmiany u S. G. w narządzie głosu są wynikiem zaburzeń spowodowanych nieprawidłową emisją głosu i nie figurują w wykazie chorób zawodowych. Jednostka orzecznicza II stopnia w orzeczeniu lekarskim z dnia [...] 2013 r. również wskazała na rozpoznanie cech dysfonii hiperfunkcjonalnej w wyniku badania laryngologicznego oraz badania foniatrycznego. Zdaniem Instytutu Medycyny Pracy w Ł. nie wykazano zmian w obrębie narządu głosu charakterystycznych dla skutków wieloletniego narażenia na nadmierny wysiłek głosowy w postaci guzków głosowych twardych, wtórnych zmian przerostowych fałdów głosowych bądź niedowładu mięśni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią, które dają podstawę do rozpoznania choroby zawodowej narządu głosu. Takie stanowisko oparte jest o wyniki badań laryngologicznego, foniatrycznego i wideostroboskopowego, które przeprowadzono w Instytucie Medycyny Pracy w Ł. oraz o analizę dokumentacji lekarskiej.

Organ odwoławczy podkreślił specyfikę postępowania w sprawach dotyczących chorób zawodowych i wynikający z tego fakt związania organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej orzeczeniem lekarskim wydanym w sprawie, w tym znaczeniu, że organy te nie są uprawnione do kontroli merytorycznej orzeczeń lekarskich jednostek uprawnionych do rozpoznawania chorób zawodowych, ani też do dokonywania własnych ustaleń prowadzących do odmiennego rozpoznania schorzenia Dotyczy to zarówno objawów choroby, jak i przyczyn jej powstania (etiologii). W przywołanych powyżej orzeczeniach lekarskich jednostki medycyny pracy sformułowały jednoznaczne wnioski o braku podstaw do rozpoznania u S. G. choroby zawodowej. Przy czym postępowanie diagnostyczno-orzecznicze prowadzone było w niezależnych ośrodkach służby zdrowia, ustawowo w tym celu zobligowanych.

Poddając ocenie zaskarżoną decyzję PPIS organ II instancji wskazał, iż została ona wydana z naruszeniem przepisów art. 107 § ł i 3 k.p.a. Zgodnie z dyspozycją art. 107 § 1

i 3 Kpa decyzja administracyjna powinna zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne. W swojej decyzji PPIS winien precyzyjnie wskazać i wyjaśnić podstawy prawne z przytoczeniem przepisów prawa. W uzasadnieniu powyższej decyzji organ I instancji zaprezentował jedynie stan faktyczny, brakuje natomiast uzasadnienia prawnego. W decyzji administracyjnej należy powołać podstawę prawną, na jakiej decyzja ta została wydana. Podstawa prawna decyzji administracyjnej musi być powołana dokładnie, a więc ze wskazaniem mających zastosowanie w sprawie przepisów określonego aktu prawnego wraz z powołaniem źródła jego publikacji. W decyzji organu I instancji przytoczono błędne źródło publikacji aktu prawnego, w tym przypadku Kodeksu postępowania administracyjnego, albowiem podano: "Dz. U. 2000 r. Nr 98 poz. 1071 ze zm.". Tymczasem w związku z Obwieszczeniem Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 stycznia 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego stan prawny obowiązujący na dzień wydania ww. decyzji, tj. 10 kwietnia 2013 r., wymagał wskazania następującego źródła: Dz. U. z 2013 r. poz. 267.

Odnosząc się do zarzutów odwołania WWIS wskazał, iż sprawa jest rozpatrywana w świetle aktualnie obowiązujących przepisów prawa. W odniesieniu do podniesionej kwestii związku przyczynowego pomiędzy wykonywaną pracą a nabytą chorobą stwierdził, iż lekarskie jednostki orzecznicze niezależnie od siebie rozpoznały schorzenie, które nie znajduje się w wykazie chorób zawodowych załączonym do rozporządzenia w sprawie chorób zawodowych. Nie można zatem wskazać związku przyczynowego między warunkami lub sposobem wykonywanej pracy a rozpoznanym schorzeniem, ponieważ rozpoznane schorzenie nie jest objęte wykazem chorób zawodowych.

Organ administracji publicznej działając w trybie odwoławczym, nie miał wątpliwości co do stanu faktycznego w sprawie i nie stwierdził potrzeby przeprowadzenia dodatkowego postępowania w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie, w związku z tym miał obowiązek zastosować instytucję reformacji i orzec co do istoty sprawy, zamiast uchylać decyzję organu I instancji i przekazywać mu sprawę do ponownego rozpatrzenia

Reasumując WWIS uznał, że w świetle art. 2351 Kodeksu pracy w sprawie S. G. spełniona została jedynie pierwsza przesłanka, a mianowicie narażenie na nadmierny wysiłek głosowy, które mogło, ale nie musiało wywołać chorobę zawodową. Wykonane u S. G. badania diagnostyczne przez dwie niezależne placówki orzecznicze wykazały jednoznacznie, iż w jego narządzie głosu nie występują zmiany organiczne, charakterystyczne dla skutków wieloletniego narażenia na nadmierny wysiłek głosowy o typie guzków głosowych twardych, wtórnych zmian przerostowych fałdów głosowych, niedowładu mięśni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią, które są określone przepisami rozporządzenia w sprawie chorób zawodowych, a więc nie zostały spełnione dalsze dwie przesłanki umożliwiające rozpatrywanie danego schorzenia w kategorii choroby zawodowej. Powyższe powoduje niemożność uznania, iż u S. G. wystąpiła choroba zawodowa wymieniona w pozycji 15 wykazu chorób zawodowych.

S. G. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu na powyższą decyzję WWIS, żądając jej uchylenia. Podniósł, iż ze względu na specyficzny charakter pracy – nauczyciel wychowania fizycznego, narażony był szczególnie na stały (zawodowy) wzmożony wysiłek głosowy. Wskazał, iż efektem nasilającego się schorzenia narządu mowy lekarz medycyny pracy stwierdził istniejące przeciwwskazanie zdrowotne do kontynuowania pracy na stanowisku nauczyciela. Dlatego skarżący przeszedł na emeryturę. Dodał, że badanie w zakresie foniatrii wykazało u niego dysfonię hyperfunkcjonalną oraz przewlekłe zapalenie krtani. W związku z tym, iż uznano, że był narażony w środowisku pracy na wysiłek głosowy w stopniu stwarzającym ryzyko powstania choroby zawodowej, uznaje za krzywdzące decyzje odmawiające stwierdzenia u niego wystąpienia choroby zawodowej. Zaznaczył, że badania w przedmiocie choroby zawodowej przeprowadzono u niego dopiero po blisko 6 latach od ustania czynników szkodliwych i uciążliwych narażenia zawodowego. Wskazał też, że posiada znaczny ubytek słuchu, który w jego ocenie w znacznej mierze spowodowany jest hałasem w środowisku pracy. Schorzenie to znajduje się w poz. 21 wykazu chorób zawodowych. Ponadto skarżący podał, że ma przewlekłe zapalenie ścięgien i ich pochewek mięśnia obojczykowo-mostkowo-sutkowego, którego zwyrodnienie widoczne jest "gołym okiem" Ten stan zapalny określony w poz. 19 wykazu chorób zawodowych, powstał, zdaniem skarżącego, wskutek wykonywania pracy. Organy przemilczały jednak te okoliczności.

W odpowiedzi WWIS wniósł o oddalenie skarg, podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje.

W myśl art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Postępowanie przed sądami administracyjnymi prowadzone jest zaś na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270).

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 235¹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) za chorobę zawodową uważa się schorzenie ujęte w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że choroba została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy, albo w związku ze sposobem wykonywania pracy zwanych "narażeniem zawodowym". Jak wynika z treści przywołanego przepisu, aby określone schorzenie mogło być uznane za chorobę zawodową, muszą zostać spełnione łącznie dwie przesłanki: po pierwsze, rozpoznane schorzenie musi odpowiadać chorobie ujętej w wykazie chorób zawodowych; po drugie, winno być spowodowane czynnikami szkodliwymi dla zdrowia występującymi na stanowisku pracy osoby zainteresowanej, albo w związku ze sposobem wykonywania przez nią pracy.

W związku z powyższym organy inspekcji sanitarnej rozpoznając sprawę dotyczącą stwierdzenia choroby zawodowej winny postępowanie wyjaśniające ukierunkować na ustalenie takich okoliczności istotnych dla jej rozstrzygnięcia, jak: 1/ stwierdzenie istnienia u danej osoby typu jednostki chorobowej wymienionej w wykazie chorób zawodowych; 2/ określenie rodzaju pracy i warunków, w jakich osoba ta wykonywała bądź wykonuje pracę, wskazujących na występowanie w środowisku pracy obiektywnych czynników wpływających (narażających) na powstanie choroby zawodowej; 3/ wykazanie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy stwierdzonymi warunkami wykonywanej pracy bądź sposobem jej wykonywania a wpływem tych okoliczności na powstanie u danej osoby choroby zawodowej.

Na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 237 § 1 pkt 3-6 i § 11 Kodeksu pracy, Rada Ministrów wydała rozporządzenie z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. Nr 105, poz. 869 ze zm.). Rozporządzenie to reguluje m.in. sposób i tryb postępowania dotyczący rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych, tak więc według tych przepisów należało oceniać postępowanie organów w będącej przedmiotem kontroli Sądu sprawie odmowy stwierdzenia u skarżącej choroby zawodowej. Stosownie do postanowień § 2 powołanego rozporządzenia wykaz chorób zawodowych wraz z okresem, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym, określa załącznik do rozporządzenia. Pod pozycją 15 tego załącznika wskazuje się jako chorobę zawodową przewlekłą chorobę narządu głosu spowodowaną nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat, charakteryzującą się następującymi objawami chorobowymi: 1) guzki głosowe twarde, 2) wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych, 3) niedowład mięśni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią.

Co warte podkreślenia, wykaz chorób zawodowych, stanowiący załącznik do ww. rozporządzenia określa zamknięty katalog chorób zawodowych. Oznacza to, że za chorobę zawodową może zostać uznana wyłącznie choroba wymieniona w wykazie, jeżeli została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy.

Okolicznością bezsporną w przedmiotowej sprawie jest, że skarżący posiada schorzenia narządu głosu oraz że w okresie od dnia [...] 1974 r. do [...] 1975 r. zatrudniony był jako nauczyciel w Zespole Szkół Rolniczych w S., w okresie od [...] 1982 r. do [...] 1985 r. zatrudniony był jako nauczyciel w Szkole Podstawowej nr [...] w S., a następnie w okresie od [...] 1990 r. do [...] 2007 r. zatrudniony był jako nauczyciel w Szkole Podstawowej nr [...] w S., gdzie w związku z wykonywaną pracą narażony była na wysiłek głosowy w stopniu stwarzającym ryzyko powstania choroby zawodowej. U skarżącego wystąpiło schorzenie narządu głosu. Sporną natomiast w sprawie stała się kwestia, czy dolegliwości skarżącego można zakwalifikować jako chorobę zawodową, określoną w wykazie chorób zawodowych pod pozycją 15.

W aktach sprawy znajdują się orzeczenia lekarskie o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej - orzeczenie lekarskie Wielkopolskiego Centrum Medycyny Pracy w P. nr [...] wydane [...] 2012 r., z którego wynika, że u skarżącego rozpoznano objawy dysfonii hiperfunkcjonalnej, nie rozpoznano zaś zmian w postaci guzków głosowych twardych, wtórnych zmian przerostowych fałdów głosowych bądź niedowładu mięśni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią, które stanowią podstawę do rozpoznania choroby zawodowej narządu głosu. W kolejny orzeczeniu lekarskim jednostka orzecznicza II stopnia – Instytut Medycyny Pracy w Ł. z dnia [...] 2013 r. również rozpoznała u skarżącego cechy dysfonii hiperfunkcjonalnej. Również ta jednostka orzecznicza stwierdziła, że u skarżącego nie doszło do zmian w obrębie narządu głosu charakterystycznych dla skutków wieloletniego narażenia na nadmierny wysiłek głosowy w postaci guzków głosowych twardych, wtórnych zmian przerostowych fałdów głosowych bądź niedowładu mięśni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalności fonacyjną głośni i trwałą dysfonią. Obie jednostki orzekły zatem zgodnie o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej.

W tym miejscu podkreślić należy, że na podstawie wyżej wymienionych orzeczeń wydano decyzje w niniejszej sprawie stwierdzające brak podstaw do uznania u skarżącego wystąpienia chroboty zawodowej, z uwagi na fakt, że rozpoznane u skarżącej schorzenia nie mieszczą się w obowiązującym wykazie chorób zawodowych.

Odnosząc się do spornej w niniejszej sprawie kwestii należy w pierwszej kolejności wskazać, że zgodnie z § 5 w zw. z § 6 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r., właściwym do orzekania w zakresie chorób zawodowych, a więc do wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej lub o braku podstaw do jej rozpoznania jest wyłączne lekarz spełniający wymagania kwalifikacyjne określone w przepisach dotyczących służby medycyny pracy, zatrudniony w jednostce orzeczniczej I stopnia wymienionej w § 5 ust. 2, bądź w jednostce orzeczniczej II stopnia określonej w § 5 ust. 3 rozporządzenia. Wskazany lekarz wydaje orzeczenie lekarskie na podstawie wyników przeprowadzonych badań lekarskich i pomocniczych, dokumentacji medycznej pracownika lub byłego pracownika, dokumentacji przebiegu zatrudnienia oraz oceny narażenia zawodowego (§ 6 ust. 1 rozporządzenia). W oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, a w szczególności o wskazane orzeczenie lekarskie o rozpoznaniu bądź o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej oraz formularz oceny narażenia zawodowego, właściwy państwowy powiatowy inspektor sanitarny wydaje decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej albo decyzję o braku podstaw do jej stwierdzenia (§ 8 ust. 1 rozporządzenia). Należy podkreślić, co trafnie stwierdził organ odwoławczy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, że w postępowaniu o stwierdzenie choroby zawodowej organy inspekcji sanitarnej są związane rozpoznaniem choroby podanym w orzeczeniu lekarskim i nie są uprawnione do samodzielnej oceny zebranej dokumentacji medycznej. W orzecznictwie administracyjnym wielokrotnie podkreślano, że wydane w sprawie orzeczenie lekarskie jednostki właściwej do rozpoznania chorób zawodowych ma charakter opinii biegłego, a organ prowadzący postępowanie jest nim związany. Organ nie ma więc prawa samodzielnej oceny dokumentacji lekarskiej, prowadzącej do odmiennego rozpoznania schorzenia. Związanie to wynika z tego, że orzeczenie lekarskie stanowi jedyny wiarygodny środek dowodowy służący stwierdzeniu choroby zawodowej, jeśli nie budzi wątpliwości w świetle pozostałych dowodów oraz z faktu, że zgodnie z ww. przepisem § 5 ust. 1 rozporządzenia tylko uprawniony lekarz, zatrudniony w jednostce orzeczniczej I lub II stopnia, jest właściwy do rozpoznania choroby zawodowej. Organy administracji są zatem związane ustaleniami orzeczeń diagnostycznych i nie dysponując przeciwdowodami, które mogłyby orzeczenia te podważyć, nie mają w tym zakresie podstaw do przyjęcia, że rzeczywisty stan zdrowia danej osoby kształtuje się odmiennie od wyników badań stanowiących postawę orzeczeń lekarskich (por. wyrok NSA z dnia 5 stycznia 2007 r., sygn. akt II OSK 1078/06, wyrok WSA w Łodzi z dnia 21 października 2010 r., sygn. akt III SA/Łd 272/10, wyroki NSA z dnia 24 marca 2000 r., I SA 2334/99, z dnia 8 listopada 2000 r., I SA 664/00, z dnia 11 grudnia 2001 r., I SA 746/99 – dostępny na stronie internetowej: http://otrzeczenia.nsa.gov.pl, z dnia 24 lutego 1998 r., I SA 1520/97, publ. ONSA 1998/4/150). Naczelny Sąd Administracyjny konsekwentnie przyjmuje, że bez orzeczenia lekarskiego (opinii) bądź sprzecznie z nim organ nie może dokonać rozpoznania choroby, tym samym oznacza to, że ustalenie jednego z ważnych elementów zaliczenia schorzenia do choroby zawodowej uzależnione jest od treści specjalistycznego orzeczenia lekarskiego. Takie stanowisko, akceptowane przez Sąd w przedmiotowej sprawie, zostało przedstawione m.in. w uchwale składu 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 maja 2002 r. (OPS 3/02). Jest ono w pełni aktualne mając na uwadze okoliczność, że w dniu 3 lipca 2009 r. weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych, zastępujące mający za przedmiot tę samą materię, co akt normatywny z 2002 r.

Podkreślenia wymaga, że związanie organu sanitarnego orzeczeniem kompetentnej placówki medycznej nie jest jednak tożsame z bezkrytyczną akceptacją zawartych w nim informacji, jako że podlega ono - jak każdy dowód w postępowaniu - ocenie pod kątem zachowania kryteriów wyznaczonych treścią art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a., w tym pod kątem spełnienia wymagań opinii biegłego (por. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 27 lipca 2010 r., sygn. akt IV SA/GL 752/09).

Odnosząc poczynione uwagi do przedmiotu postępowania, należy wskazać, że w niniejszej sprawie organ II instancji nie miał podstaw do poddania w wątpliwość, w świetle wskazanych wyżej przepisów proceduralnych, orzeczeń lekarskich wydanych przez uprawnione jednostki orzecznicze tj. Wielkopolskie Centrum Medycyny Pracy w P., jako jednostkę orzeczniczą I stopnia oraz Instytut Medycyny Pracy w Ł., jako jednostkę orzeczniczą II stopnia. W toku postępowania organy dążyły do jak najpełniejszego i wyczerpującego zgromadzenia materiału dowodowego w sprawie, co wyraziło się właśnie wystąpieniem do uprawnionych jednostek o wymagane badania lekarskie skarżącego. W orzeczeniu lekarskim z dnia [...] 2013 r. Instytut Medycyny Pracy w Ł. precyzyjnie wyjaśnił przyczyny braku rozpoznania u skarżącego choroby zawodowej.

Uznając zatem, że organ II instancji podjął rozstrzygnięcie w oparciu o wyczerpująco zgromadzony i wiarygodny materiał dowodowy, który nie potwierdził wystąpienia u skarżącego choroby wymienionej w wykazie chorób zawodowych pod pozycją 15, a więc przewlekłej choroby narządu głosu spowodowanej nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat, pod postacią guzków głosowych twardych, wtórnych zmian przerostowych czy niedowładu mięśni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią, co stanowi podstawowy warunek z art. 235¹ Kodeksu pracy możliwości rozpoznania przez uprawnionego lekarza właściwej jednostki orzeczniczej, a następnie stwierdzenia przez właściwy organ inspekcji sanitarny - choroby zawodowej, należy stwierdzić, że rozstrzygnięcie organu II instancji, jako odpowiadające ww. przepisom rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. oraz przepisom Kodeksu pracy regulującym zagadnienia dotyczące chorób zawodowych (dział dziesiąty, rozdział VII Kodeksu pracy), jest prawidłowe. Należy stwierdzić, że w świetle wyjaśnień zawartych w wiążących orzeczeniach lekarskich oraz opiniach, a także braku w związku z tym przeciwdowodów, które mogłyby orzeczenia lekarskie jednostek orzeczniczych podważyć, organ II instancji był związany ustaleniami zawartymi w tych orzeczeniach i tym samym zobowiązany do było do odmowy stwierdzenia u skarżącego choroby zawodowej.

Pomimo więc ustalenia, że skarżący posiada schorzenie narządu głosu i że w wykonywanej pracy zawodowej narażony była na nadmierny wysiłek głosowy, nie było podstaw do stwierdzenia u niego choroby zawodowej narządu głosu. Jak zasadnie zaznaczył organ odwoławczy, nie każde schorzenie narządu głosu jest jednoznaczne z koniecznością rozpoznania choroby zawodowej, ta ostatnia bowiem okoliczność ma miejsce jedynie w sytuacji, gdy dane schorzenie będzie objęte wykazem chorób zawodowych, zawartym w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. W przypadku skarżącego tą możliwość wykluczyła okoliczność, że stwierdzone u niego schorzenie narządu głosu nie ma postaci guzków głosowych twardych oraz niedowładu mięśni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią (u skarżącego zdiagnozowano dysfonię hyperfunkcjonalną).

Ustosunkowując się do zarzutu skargi, jakoby organy przemilczały, że skarżący posiada znaczny ubytek słuchu (poz. 21 wykazu chorób zawodowych), który w jego ocenie w znacznej mierze spowodowany jest hałasem w środowisku pracy, a także ma przewlekłe zapalenie ścięgien i ich pochewek mięśnia obojczykowo-mostkowo-sutkowego (poz. 19 wykazu chorób zawodowych), powstałe wskutek wykonywania pracy, stwierdzić należy, że wymienione schorzenia nie zostały zgłoszone przez skarżącego w trakcie postępowania administracyjnego zakończonego zaskarżoną decyzją. Ponadto z akt sprawy nie wynika, by jakiekolwiek badania lekarskie potwierdzały wskazane przez skarżącego choroby. W związku z tym badania, a co za tym idzie badania lekarskie w niniejszej sprawie zostały przeprowadzone w kierunku stwierdzenia, czy skarżący w wyniku pracy w charakterze nauczyciela w środowisku pracy narażonym na wysiłek głosowy nie nabył choroby narządu głosu spowodowanej nadmiernym wysiłkiem głosowym trwającym co najmniej 15 lat wymienionej w poz. 15 wykazu chorób zawodowych określonego w ww. przepisach.

W tej sytuacji należy na podstawie art. 6 p.p.s.a. pouczyć skarżącego, że przysługuje mu, w sytuacji, gdy rzeczywiście posiada wskazane w skardze schorzenia i zostały one – w jego przekonaniu - spowodowane działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy wystąpić z nowym wnioskiem o do PPIS o wszczęcie kolejnego postępowania w sprawie choroby zawodowej.

Reasumując zebrany w sprawie materiał dowodowy, w tym powołane orzeczenia, pozwala on na stwierdzenie, że u skarżącego prawidłowo nie stwierdzono choroby zawodowej.

W ocenie Sądu organy w postępowaniu w sposób wyczerpujący zebrały i rozpatrzyły materiał dowodowy oraz dokonały jego prawidłowej oceny, czyniąc tym samym zadość zasadzie prawdy obiektywnej (art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a.) oraz zasadzie swobodnej oceny dowodów (art. 80 k.p.a.). Skoro w przedmiotowej sprawie jednostki orzecznicze (obu stopni) - dysponując specjalistyczną wiedzą, po przeprowadzeniu określonych badań lekarskich i ocenie zgromadzonej dokumentacji lekarskiej pod kątem związku schorzenia z czynnikami narażenia zawodowego - stwierdziły brak rozpoznania u skarżącego choroby zawodowej określonej w poz. 15 wykazu chorób zawodowych, to organy zobowiązane były dać w okolicznościach sprawy tym orzeczeniom wiarę i w konsekwencji orzec o braku stwierdzenia rozpoznawanej u skarżącego choroby zawodowej.

W tym stanie rzeczy biorąc pod uwagę powyższe Sąd na podstawie art. 151 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji wyroku.