II GSK 1340/12

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyrokiem z 16 marca 2012 r., sygn. akt VI SA/Wa 30/12 oddalił skargę L. O. na uchwałę Komisji Egzaminacyjnej II stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości do spraw odwołań od wyników egzaminu radcowskiego z [...] listopada 2011 r., nr [...] w przedmiocie ustalenia wyniku egzaminu radcowskiego.

Sąd orzekał w następującym stanie sprawy:

Na podstawie art. 361 ust. 1 ustawy z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (j.t. Dz.U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 ze zm.; dalej: urp) w dniach od [...] do [...] czerwca 2011 r. L. O. przystąpiła do egzaminu radcowskiego przed Komisją Egzaminacyjną Nr [...] do przeprowadzenia egzaminu radcowskiego z/s w P. Otrzymanie przez skarżącą oceny niedostatecznej z części czwartej egzaminu przesądziło o uzyskaniu przez nią wyniku negatywnego z egzaminu radcowskiego, co Komisja stwierdziła uchwałą z [...] lipca 2011 r., [...].

Po rozpatrzeniu odwołania Komisja Egzaminacyjna II stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości do spraw odwołań od wyników egzaminu radcowskiego (dalej: Komisja Egzaminacyjna II stopnia) uchwałą z [...] listopada 2011 r., nr [...] utrzymała w mocy zaskarżoną uchwałę organu I instancji.

W uzasadnieniu organ przytoczył treść zadania egzaminacyjnego z prawa gospodarczego, zgodnie z którym C. SA z/s w W. była właścicielem 250 udziałów o wartości nominalnej 150 zł każdy w T. spółce z o.o. z/s w W., które zamierzała zbyć A. N., członkowi swego zarządu, za cenę 150 000 zł. Zarząd spółki C. był trzyosobowy. W T. sp. z o.o. było jeszcze dwóch innych wspólników. Zgodnie z umową spółki T., zbycie udziałów wymagało zgody Spółki, a wspólnikom tej Spółki przysługiwało prawo pierwszeństwa w nabyciu zbywanych udziałów. C. SA uzyskała zgodę T. Sp. z o.o. na zbycie udziałów. Nie upłynął termin do złożenia oświadczeń przez pozostałych wspólników o skorzystaniu z prawa pierwszeństwa. A. N. był żonaty i nabywał udziały ze środków pochodzących z majątku wspólnego, a strony umowy postanowiły, że C. SA będzie mogła żądać zaspokojenia z majątku wspólnego małżonków N. W celu zabezpieczenia wierzytelności C. SA z tytułu zapłaty ceny, A. N. ustanowił w umowie sprzedaży prawo zastawu na rzeczy ruchomej. Zgodnie z pkt 1 informacji dla zdającego, po zapoznaniu się z treścią zadania powinien on sporządzić na zlecenie A. N. umowę sprzedaży udziałów w T. sp. z o.o. uwzględniającą założenia ujęte w zadaniu.

Organ uznał, że osoba przystępująca do egzaminu radcowskiego powinna w zakresie ww. części egzaminu, wykazać się znajomością prawa z zakresu: ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.; dalej: ksh): zasad reprezentacji spółki akcyjnej przy czynności z członkiem zarządu (art. 379 § 1 ksh), zasad zbywania udziałów w spółce z o.o. - wymóg zgody (art. 182 ksh) przy uwzględnieniu pierwszeństwa w nabyciu udziałów; ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.; dalej: kc): o umowie sprzedaży (art. 535 kc i nast.), ustanowieniu zastawu (art. 306 kc i nast.); ustawy z 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 788; dalej: kro) - (art. 41 § 1 kro) - zgody małżonka na zaciągnięcie zobowiązania, niezbędnej dla zaspokojenia się wierzyciela z majątku wspólnego.

Komisja Egzaminacyjna II stopnia podzieliła wątpliwości egzaminującego, co do charakteru sporządzonej przez skarżącą umowy i nie podzieliła twierdzenia L. O., że "w treści zadania pojawił się błąd polegający na żądaniu sporządzenia umowy w sytuacji, kiedy nie upłynął termin do złożenia oświadczeń woli w celu realizacji zastrzeżonego prawa pierwszeństwa". Organ zauważył, że treść zadania egzaminacyjnego wskazywała, iż zdający winni opracować warunkową umowę zbycia udziałów. Brzmienie przytoczonych postanowień umowy nie wskazuje, iż skarżąca opracowała taką umowę, a argumenty odwołania potwierdzają wątpliwości egzaminującego odnośnie charakteru umowy. Odnosząc się z kolei do brzmienia § 3 ust. 2 sporządzonej umowy Komisja Egzaminacyjna II stopnia zwróciła uwagę, iż wspólnicy T. Sp. z o.o. nie musieli składać oświadczeń o prawie pierwszeństwa, gdyż wśród nich było C. SA, które zamierzało zbyć udziały. Komisja Egzaminacyjna II stopnia podzieliła również zdanie egzaminującego, że w umowie nieskutecznie został ustanowiony zastaw. Oceniając § 5 ust. 2 umowy, w którym skarżąca wskazała, że "Wydanie rzeczy zabezpieczonej zastawem nastąpi po zbyciu udziałów na rzecz osoby uprawnionej przez sprzedającego lub jego samego", zaś w ust. 4, iż "W razie zbycia rzeczy ruchomej będącej przedmiotem zastawu kupujący wskaże inny przedmiot w celu dokonania jego obciążenia", uznała podane postanowienia za niewystarczające dla skutecznego ustanowienia zastawu na rzeczy ruchomej. Zdaniem organu wynika to z faktu, że dla ustanowienia zastawu, jeżeli nie ma się do czynienia z zastawem ustawowym, potrzebna jest umowa pomiędzy właścicielem a wierzycielem, oraz - z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych - wydanie rzeczy wierzycielowi, chyba że rzecz znajduje się w dzierżeniu wierzyciela, a wtedy do ustanowienia zastawu wystarcza sama umowa. Skarżąca zamieściła wzmiankę, iż przedmiot zastawu zostanie wydany sprzedającemu "lub na rzecz osoby uprawnionej przez sprzedającego" po zbyciu udziałów, co jednak nie wskazuje na realny charakter umowy zastawu. Zdaniem organu, wyjaśnienia odnoszące się do tej kwestii były wynikiem niezrozumienia treści zadania, którego rozwiązanie miało polegać na opracowaniu warunkowej umowy zbycia udziałów z elementami innych umów, w tym umowy zastawu. Komisja Egzaminacyjna II stopnia podzieliła zastrzeżenia egzaminującego odnośnie wadliwie zastosowanego art. 41 kro, czego dowodem była treść § 4 umowy opracowanej przez skarżącą, która nie stanowiła o prawidłowym wypełnieniu trzeciego założenia zadania, bowiem z umowy nie wynikało, iż wierzyciel mógłby się zaspokoić z majątku objętego wspólnością majątkową małżonków N. Niezbędne było załączenie zgody małżonki A. N., który to brak Komisja Egzaminacyjna II stopnia stwierdziła.

W ocenie organu, zaproponowana przez skarżąca umowa miała również inne mankamenty, w tym: była niezwykle lakoniczna (pięć merytorycznych postanowień), a przy rozbudowanym stanie faktycznym nie zawierała opracowania wszystkich założeń wskazanych w zadaniu, skarżąca nie określiła sposobu zapłaty, nie było wiadomo, który organ Spółki udzielił zgody na zbycie udziałów, niewłaściwie wskazano formę dla zmiany umowy, wystąpiły zastrzeżenia do języka i stylu, brak było wyspecyfikowania załączników do umowy, jak również podpisów pod umową.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. oddalając skargę stwierdził, że w trakcie przeprowadzonego postępowania nie doszło do istotnego naruszenia procedury administracyjnej, w szczególności art. 7 i art. 77 § 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (j.t. Dz.U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 ze zm.; dalej: kpa) i art. 107 § 1 i § 3 kpa w zw. z art. 368 ust. 12 urp, które mogłoby uzasadniać uchylenie zaskarżonej uchwały, ani też nie doszło do naruszenia prawa materialnego.

Zwrócił uwagę, że szczegółowy tryb składania egzaminu radcowskiego został uregulowany w przepisach od art. 36 do art. 369 urp oraz w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 24 września 2009 r. w sprawie przeprowadzania egzaminu radcowskiego (Dz.U. Nr 163 poz. 1302 ze zm.), wydanym na podstawie art. 361 ust. 16 tej ustawy.

Powołując ww. przepisy Sąd stanął na stanowisku, że Komisja Egzaminacyjna II stopnia odniosła się do wszystkich argumentów przedstawionych przez skarżącą. Przy zawartych w zadaniu: Informacji i założeniach, że ma zostać sporządzona umowa sprzedaży udziałów należących do T. Sp. z o.o. przez C. SA, będącą wspólnikiem T. Sp. z o.o. na rzecz członka zarządu C. SA (pkt 1 Informacji i założeń) i że wspólnikom T. przysługuje prawo pierwszeństwa w nabyciu zbywanych udziałów oraz nie upłynął termin do złożenia oświadczeń przez pozostałych wspólników (za wyjątkiem C.) o skorzystaniu z prawa pierwszeństwa (pkt 1 i 2 założeń) nie można było - zdaniem Sądu - prawidłowo rozwiązać zadania bez przyjęcia, że prawo pierwszeństwa powinno być w tej sytuacji rozumiane, jako prawo pierwokupu, a umowa powinna mieć charakter warunkowej umowy sprzedaży udziałów. Przy takim, jedynym możliwym w tej sytuacji odczytaniu założeń, zbędne byłyby rozważania Komisji, co do charakteru ewentualnej umowy przy innym rozumieniu pierwszeństwa niż pierwokup. Jeżeli L. O. miała w trakcie egzaminu w tej kwestii wątpliwości, to w myśl pkt 2 Informacji mogła dokonać dodatkowe założenia pod warunkiem, że nie zmieniłaby tych podanych w pracy. Przede wszystkim skarżąca w pracy żadnych założeń (uwag) nie poczyniła. Ponadto ani w pracy, ani w późniejszych pismach (odwołaniu, skardze) nie wskazała jednoznacznie, jak należało rozwiązać zadanie przy założeniu, że prawa pierwszeństwa nie należy rozumieć, jako prawa pierwokupu. Należy podnieść, iż przy założeniach zadania, skarżąca raz uważała, że jedynym rozwiązaniem było sporządzenie opinii (tak w odwołaniu), a innym razem - sporządzenie umowy, jednakże bez określenia jej charakteru (tak w skardze). Skarżąca występująca jako zawodowy pełnomocnik powinna była przede wszystkim określić charakter przygotowanej umowy sprzedaży, co powinno znaleźć odzwierciedlenie już w tytule umowy. Skarżąca, ani w tytule, ani w postanowieniach umowy nie wskazała jej charakteru (jako umowy sprzedaży), nie wspominając, że miał to być rodzaj umowy sprzedaży. Zawarcie jedynie w § 1 umowy zapisów, że chodzi o Kupującego i Sprzedającego, to jak słusznie podnieśli egzaminatorzy Komisji obu stopni, za mało do przyjęcia, że został sporządzony projekt umowy sprzedaży udziałów, zwłaszcza że pozostałe zapisy umowy uniemożliwiały jednoznaczne ustalenie woli stron.

W ocenie Sądu egzaminatorzy sprawdzający pracę skarżącej z części czwartej egzaminu, a następnie Komisja Egzaminacyjna II stopnia prawidłowo ustalili uchybienia w pracy skarżącej, uniemożliwiające wystawienie z niej oceny pozytywnej. Oparli swoje stanowisko na obowiązujących przepisach prawa materialnego, które należało zastosować przy rozwiązywaniu zadania. Jako inne najistotniejsze błędy wskazano, że niezależnie od uchybień w konstrukcji samej umowy, skarżąca nieprawidłowo rozstrzygnęła założenia dotyczące ustanowienia zastawu (pkt 4 założeń) oraz możliwości zaspokojenia z majątku wspólnego nabywcy i jego żony (pkt 3 założeń). Nie zostały zaproponowane podpisy pod umową, mimo wyraźnego wymogu zawartego w pkt 5 Informacji. Owszem, w myśl pkt 4 Informacji nie było konieczne sporządzenie załączników, ale dla pełnego wykonania zadania należało wskazać, czy do umowy winny być dołączone załączniki i co powinny obejmować (bez szczegółowego ustalania ich treści). Tego elementu w pracy skarżącej także zabrakło. Liczba i waga uchybień była tak znacząca, że w świetle kryteriów oceniania prac zawartych w art. 364 ust. 1, 7, 10 pkt 1 i 2, art. 365 ust. 2 urp prawidłowa była ocena wystawiona przez egzaminujących.

Sąd nie podzielił także poglądu skarżącej, że w ramach zadania 4 miała przygotować tylko jedną umowę, a zadanie obejmowało przygotowanie co najmniej dwóch umów. Skarżąca miała przygotować jedną umowę, co wyraźnie wynikało z poleceń zadania czwartego.

L. O. złożyła skargę kasacyjną, w której zaskarżyła wyrok w całości, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w W. do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania.

Na podstawie art. 174 pkt 1 i 2 ustawy z 30 sierpnia 2012 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.; dalej: ppsa), skarżąca zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi naruszenie:

- przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy poprzez: naruszenie przepisu art. 151 oraz art. 141 § 4 ppsa i oddalenie skargi na skutek błędnego przyjęcia w podstawie prawnej rozstrzygnięcia, że prawo pierwszeństwa to prawo pierwokupu i w konsekwencji niewyjaśnienia w uzasadnieniu orzeczenia istotnych różnic pomiędzy ww. prawami, podczas gdy różnice takie występują, co wiąże się z brakiem możliwości posługiwania się wskazanymi pojęciami w sposób zamienny i może prowadzić do twierdzenia, że poczynione ustalenia w zaskarżonym wyroku są wadliwe, co wpłynęło na rozstrzygnięcie sprawy;

- prawa materialnego, tj. naruszenie art. 365 ust. 2 urp poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że zdająca przy sporządzaniu zadania z zakresu prawa gospodarczego nie zachowała wymogów formalnych, nie zastosowała właściwie przepisów prawa, niepoprawnie zaproponowała sposób rozstrzygnięcia problemu z uwzględnieniem interesu strony, którą zgodnie z zadaniem reprezentowała, podczas gdy w opisanym stanie faktycznym z uwzględnieniem prawa pierwszeństwa proponowane rozwiązanie okazało się jedynym z możliwych, co w rezultacie powinno doprowadzić do ustalenia pozytywnej oceny z egzaminu oraz art. 364 ust. 1 i 7, art. 365 ust. 2, art. 364 ust. 10 pkt 2 urp poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i art. 364 ust. 10 pkt 1 urp poprzez jego niezastosowanie w ten sposób, że Komisja Egzaminacyjna II stopnia uznała pracę egzaminacyjną z części czwartej egzaminu radcowskiego za zasługującą na ocenę negatywną, pomimo że spełniała wymogi określone w przepisach art. 364 ust. 7 i art. 365 ust. 2 urp w stopniu pozwalającym na wystawienie oceny pozytywnej, co w rezultacie doprowadziło do utrzymania w mocy oceny negatywnej z części czwartej egzaminu radcowskiego oraz uzyskania przez skarżącą oceny negatywnej z egzaminu radcowskiego.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Komisja Egzaminacyjna II stopnia wniosła o oddalenie skargi kasacyjnej oraz zasądzenie kosztów postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

W postępowaniu kasacyjnym Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach środka prawnego (art. 183 § 1 ppsa), a więc w tym zakresie, jaki strona wnosząca skargę kasacyjną sama nakreśli w ramach podstaw, o których mowa w art. 174 pkt 1 i 2 ppsa, biorąc z urzędu pod rozwagę jedynie nieważność postępowania, której przesłanki - określone w art. 183 § 2 ppsa - w sprawie nie występują.

Wywołane skargą kasacyjną postępowanie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym nie polega zatem na ponownym rozpoznaniu sprawy w jej całokształcie, a uzasadnione jest odniesienie się do poszczególnych zarzutów przedstawionych w skardze kasacyjnej w ramach wskazanych podstaw kasacyjnych.

Zgodnie z art. 364 ust. 1 urp egzamin radcowski polega na sprawdzeniu przygotowania prawniczego osoby przystępującej do egzaminu do samodzielnego i należytego wykonywania zawodu radcy prawnego, w tym wiedzy z określonych w przepisie dziedzin prawa i umiejętności jej praktycznego zastosowania oraz warunków wykonywania zawodu radcy prawnego i etyki tego zawodu. Egzamin radcowski składa się z pięciu części, obejmujących test (pierwsza część egzaminu) oraz rozwiązywania zadań z zakresu: prawa karnego, prawa cywilnego, prawa gospodarczego (czwarta część egzaminu) i prawa administracyjnego.

Ustalenie wzorca oceny części od drugiej do piątej egzaminu radcowskiego zostało oparte na rozwiązaniu przyjętym w art. 365 ust. 2 ustawy o radcach prawnych. Zgodnie z treścią tego przepisu, przy ocenie każdego z zadań z części drugiej do piątej oceniający biorą pod uwagę w szczególności zachowanie wymogów formalnych, właściwość zastosowanych przepisów prawa i umiejętność ich interpretacji, poprawność zaproponowanego przez zdającego sposobu rozstrzygnięcia problemu z uwzględnieniem interesu strony, którą zgodnie z zadaniem reprezentuje. Wskazane w przepisie kryteria muszą być spełnione łącznie, bo tylko wtedy uprawniona jest ocena, że zdający jest przygotowany do samodzielnego i należytego wykonywania zawodu radcy prawnego, czyli do właściwej ochrony prawnej interesów podmiotów, na rzecz których jego praca jest wykonywana. W związku z powyższym przyjąć należy, że nawet poprawne rozwiązanie zadania pod względem formalnym i materialnoprawnym, które jednak nie uwzględnia interesu strony, którą zgodnie z zadaniem zdający reprezentuje, świadczy o braku przygotowania do należytego wykonywania zawodu radcy prawnego. Taka sama sytuacja zachodzi wówczas, gdy zaproponowane rozwiązanie nie spełnia kryterium poprawności formalnej czy materialnoprawnej. Wskazując na kryteria oceny prac pisemnych z części od drugiej do piątej egzaminu radcowskiego ustawodawca nakazał stosowanie skali ocen określonych w art. 364 ust. 10 ustawy o radcach prawnych.

W sprawie, Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. uznał, iż należy podzielić argumentację obu Komisji Egzaminacyjnych w odniesieniu do wytkniętych uchybień pracy skarżącej z prawa gospodarczego, w założeniu dotyczącej warunkowej umowy zbycia udziałów.

Wyrokowi Sądu pierwszej instancji zarzucono naruszenie tak przepisów postępowania, jak i prawa materialnego. Z argumentacji przedstawionej na poparcie tych zarzutów wynika, że są one ściśle ze sobą powiązane, dlatego uzasadnione jest łączne odniesienie się do podniesionych zarzutów.

Autor skargi kasacyjnej w zakresie zarzutów materialnoprawnych skupia się w zasadzie jedynie na problemie rozróżnienia prawa pierwszeństwa i prawa pierwokupu, wywodząc, iż użycie w założeniu tego pierwszego terminu wprowadziło skarżącą w błąd.

W pierwszym rzędzie nie można zgodzić się z zarzutem naruszenia art. 364 ust. 7 urp. W praktyce obrotu gospodarczego powszechną jest praktyka, iż umowa reguluje, często bardzo złożony, stosunek pomiędzy stronami. W związku z powyższym założenia zadania, aby w umowie uregulowane zostało prawo akcesoryjne, jakim jest zastaw, nie powinno budzić żadnych wątpliwości. Z pewnością zaś założeń tych nie można interpretować w ten sposób, że wbrew treści art. 364 ust. 7 urp czwarta część egzaminu radcowskiego polegała na rozwiązaniu zadania polegającego na przygotowaniu, nie jednej, ale dwóch umów z zakresu prawa gospodarczego.

Dopuszczalne są umowy ustanawiające prawo pierwokupu lub inne prawo pierwszeństwa nabycia akcji lub ułamkowej części akcji (art. 338 § 2 ksh), ale to od osoby, która ma wykonywać profesjonalny zawód radcy prawnego można i należy wymagać, aby poczyniła odpowiednie założenia w razie wątpliwości, że prawo pierwszeństwa, o którym mowa w założeniu, to prawo pierwokupu, bo przy pierwszeństwie ściśle rozumianym (istnieje jedynie zamiar zbycia danego przedmiotu), w ogóle istniałby problem ze sporządzeniem umowy zgodnej z założeniem.

Niemniej, jeżeli skarżąca przyjęła, że jest to "inne prawo pierwszeństwa" (kodeks spółek handlowych), a nie prawo pierwokupu (kodeks cywilny), to - zgodnie z pkt 2 Informacji dla zdającego - winna poczynić dodatkowe założenia w pracy (bez zmiany podanych w zadaniu) i na podstawie konkretnego uregulowania opracować tekst umowy. W skardze kasacyjnej pojawiło się twierdzenie, że w intencji skarżącej praca jej była projektem umowy przedwstępnej. Z pracy egzaminacyjnej taki zamiar skarżącej nie wynika.

W tym kontekście nie jest trafny zarzut naruszenia art. 141 § 4 ppsa, poprzez niewyjaśnienie w uzasadnieniu orzeczenia "istotnych różnic pomiędzy prawem pierwszeństwa a prawem pierwokupu". Tego rodzaju zarzut wiąże się z niewłaściwym ustaleniem stanu faktycznego w sprawie i wyprowadzeniem z tego wniosków, które nie mogą być zaaprobowane przez Naczelny Sąd Administracyjny. Takiej zaś sytuacji nie można wiązać, jak to uczyniono w skardze kasacyjnej, z błędną wykładnią przepisów prawa materialnego, o jakiej mowa w art. 174 pkt 1 ppsa, bowiem uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie pozwala na przyjęcie tezy, iż Sąd pierwszej instancji przedstawił błędne rozumienie treści powołanych w kasacji przepisów, w tym w szczególności art. 596 kc - prawo pierwokupu, art. 41 § 1 kro - zaspokojenie z majątku wspólnego małżonków, czy też art. 306 kc - ustanowienie zastawu.

Dostateczności uzasadnienia nie można mylić z siłą jego przekonywania i trafnością wskazanych w nim argumentów. Celem uzasadnienia jest wprawdzie przekonanie stron postępowania o trafności rozstrzygnięcia, ale ewentualna wadliwość argumentacji, której Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie się nie dopatrzył, bądź prezentowanie przez stronę innego poglądu niż wskazany w uzasadnieniu, nie stanowi o naruszeniu przez sąd art. 141 § 4 ppsa, gdy uzasadnienie zawiera odniesienie się do zarzutów poprzez odwołanie się do treści przepisów prawa i wyjaśnienie ich zastosowania w konkretnej sprawie.

Zarzut naruszenia przepisu art. 141 § 4 ppsa może być skuteczny tylko wtedy, gdy uzasadnienie wyroku sporządzone jest w sposób uniemożliwiający kontrolę instancyjną, w szczególności gdy nie zawiera któregoś z elementów konstrukcyjnych wymienionych w powołanym przepisie. Taka sytuacja nie miała w sprawie miejsca.

Na końcową ocenę z części czwartej egzaminu, czego autor skargi kasacyjnej wydaje się nie dostrzegać, w zasadniczej mierze złożyły się także inne istotne błędy wytknięte przez egzaminatorów i Komisję Egzaminacyjną II stopnia, których suma i waga nie pozwalały na wystawienie oceny pozytywnej. Wskazano, że niezależnie od uchybień w konstrukcji samej umowy, skarżąca m.in. nieprawidłowo rozstrzygnęła kwestię ustanowienia zastawu (pkt 4 założeń), wadliwie odniosła się do możliwości zaspokojenia z majątku wspólnego nabywcy i jego żony (pkt 3 założeń). Nie zostały zaproponowane podpisy pod umową oraz nie wskazano - zgodnie z poleceniem 5 w Informacji dla zdającego - kto taki podpis winien złożyć. Zgodnie z pkt 4 Informacji nie było konieczne sporządzenie załączników, ale dla pełnego wykonania zadania należało wskazać, czy do umowy winny być takie załączniki dołączone i co powinny obejmować (bez szczegółowego ustalania ich treści). Tego elementu w pracy skarżącej także zabrakło. Ponadto projekt umowy był nadmiernie lakoniczny, nie wskazano w nim sposobu zapłaty, ani jaki organ Spółki udzielił zgody na zbycie akcji, wskazano niewłaściwą formę dla zmiany umowy. Podniesiono także zastrzeżenia, co do języka i stylu kontraktu.

Okoliczność, że niektóre postanowienia sporządzonej przez skarżącą umowy zostały przez egzaminatorów ocenione odmiennie, co złożyło się na różne oceny cząstkowe (3- oraz 2), nie oznacza, aby uzasadnienia tych ocen były wewnętrznie sprzeczne i wzajemnie się wykluczające. W autonomicznym i niezależnym ocenianiu prac przez poszczególnych egzaminatorów wpisane są w sposób naturalny pewne różnice w ocenie poszczególnych elementów prac, a nawet rozbieżności w ocenach cząstkowych przyznanych przez egzaminatorów. Okoliczność tę miał na uwadze ustawodawca, przyjmując w art. 365 ust. 4 urp, że ostateczną ocenę z pracy pisemnej danego zadania stanowi średnia ocen cząstkowych przyznanych przez każdego z egzaminatorów.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny działając na podstawie art. 184 ppsa, oddalił skargę kasacyjną.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 204 pkt 1 i art. 205 § 2 ppsa w związku z § 14 ust. 2 pkt 2 lit. c/ rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. nr 163, poz. 1349 ze zm.).