I GSK 1128/12

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę L. Sp. z o.o. z siedzibą w M. (dalej skarżąca) na postanowienie Dyrektora Izby Celnej w W. z dnia [...] listopada 2011 r. w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania.

Sąd I instancji orzekał w następującym stanie sprawy:

Decyzją z dnia [...] czerwca 2011 r. Naczelnik Urzędu Celnego w C. dokonał retrospektywnego zaksięgowania kwoty należności wynikających z długu celnego w związku z importem towaru. Powyższą decyzję doręczono pełnomocnikowi skarżącej w dniu [...] czerwca 2011 r. pod wskazanym przez niego adresem (jest to adres skarżącej, w której pełnomocnik jest zatrudniony na stanowisku Kierownika Działu Odpraw Celnych).

Spółka w dniu [...] lipca 2011 r. wniosła odwołanie od decyzji Naczelnika Urzędu Celnego w C.

W dniu [...] lipca 2011 r. pełnomocnik spółki otrzymał pismo z Urzędu Celnego z informacją, że odwołanie zostało przez spółkę wniesione po terminie, ponieważ decyzja została odebrana w dniu [...] czerwca 2011 r., a więc odwołanie złożono przekraczając ustawowy termin o jeden dzień.

Spółka złożyła wniosek o przywrócenie terminu wraz z odpisem odwołania w terminie 7 dni od dnia otrzymania informacji o uchybieniu terminowi.

Dyrektor Izby Celnej w W. postanowieniem z dnia [...] listopada 2011 r. odmówił przywrócenia skarżącej terminu do wniesienia odwołania od decyzji Naczelnika Urzędu Celnego w C. z dnia [...] czerwca 2011 r. w sprawie retrospektywnego zaksięgowania należności wynikających z długu celnego z tytułu importu towaru w postaci: mikroukładów elektronicznych – elektronicznych układów scalonych znanych jako pamięci DRAM.

W ocenie organu odwoławczego już z treści samego wniosku z dnia [...] sierpnia 2011 r. wynika, iż w przedmiotowej sprawie brak jest podstaw prawnych do przywrócenia terminu, gdyż pełnomocnik sam stwierdził, że niedotrzymanie przez spółkę terminu do złożenia odwołania spowodowane było tym, iż pracownica spółki dopuściła się zaniedbania w wykonywaniu swoich obowiązków związanych z przyjmowaniem korespondencji. Wobec powyższego organ uznał, że spółka nie uprawdopodobniła braku winy w uchybieniu terminu. O niezawinieniu można mówić wówczas, gdy niedopełnienie obowiązku zachowania terminu do dokonania czynności procesowej stało się niemożliwe z powodu przeszkody niedającej się przezwyciężyć, nawet przy użyciu największego wysiłku. W ocenie organu okoliczności wskazane we wniosku o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej, tj. błąd pracownika spółki upoważnionego do odbioru korespondencji, polegający na zarejestrowaniu pisma z datą późniejszą niż jego rzeczywisty wpływ do spółki, nie dają podstaw do uznania, że uchybienie terminu nastąpiło na skutek zdarzeń wyjątkowych, których nie można było uniknąć. W tej sytuacji organ uznał, że błędne zarejestrowanie przez pracownika daty wpływu do spółki decyzji Naczelnika Urzędu Celnego w C. z dnia [...] czerwca 2011 r. nie jest wystarczającą przesłanką przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od tej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalając skargę na wskazane postanowienie, przypomniał, że zgodnie z art. 162 § 1 i § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.; dalej O.p.) w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na wniosek zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Natomiast podanie o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi. Jednocześnie z wniesieniem podania należy dopełnić czynności, dla której był określony termin.

Zdaniem Sądu I instancji, okoliczności wskazane we wniosku o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej, tj. błąd pracownika spółki upoważnionego do odbioru korespondencji polegający na zarejestrowaniu pisma z datą późniejszą niż rzeczywisty wpływ tego pisma do spółki, nie dają podstaw do uznania, że uchybienie terminu nastąpiło na skutek zdarzeń wyjątkowych, których nie można było uniknąć.

W ocenie WSA niedochowanie terminu do wniesienia odwołania nastąpiło na skutek niezachowania przez pracownika spółki szczególnej staranności w prowadzeniu jej spraw. Skarżąca decydując się zatrudnić konkretną osobę do prowadzenia jej spraw (w tym przypadku do odbioru korespondencji), musiała liczyć się z konsekwencjami takiej decyzji, bowiem z ugruntowanego orzecznictwa sądowego wynika, iż na równi z zawinieniem strony traktuje się zawinienie osób, którym zleciła ona prowadzenie swoich spraw, w tym zatrudnionych pracowników. Sąd stwierdził, iż sprawą wewnętrzną spółki jest taki dobór pracowników, aby zapewnić właściwe jej funkcjonowanie, natomiast zaniedbania pracownika odpowiedzialnego za sprawy napływającej korespondencji w stosunku do osób trzecich obciążają osobę prawną (pracodawcę) zatrudniającego tegoż pracownika. Nie tylko zatem wina podatnika, lecz również innych osób, w tym pracownika, wyłącza możliwość przywrócenia terminu do wniesienia odwołania.

Mając na uwadze całość zgromadzonego materiału dowodowego, WSA stwierdził, że organy obu instancji zasadnie uznały, iż nie została spełniona przesłanka z art. 162 § 1 O.p., od której zależy przywrócenie terminu do wniesienia odwołania – strona nie uprawdopodobniła braku swojej winy w uchybieniu terminu.

Skargę kasacyjną od wskazanego wyroku złożyła skarżąca, wnosząc o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania WSA w Warszawie oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. W oparciu o art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.; dalej p.p.s.a.) zarzuciła naruszenie art. 151 p.p.s.a. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i oddalenie skargi w całości, podczas gdy spółka uprawdopodobniła, że uchybienie terminowi nastąpiło bez jej winy.

W uzasadnieniu skarżąca wskazała, że dopełniła wszystkich czynności niezbędnych do przywrócenia terminu, a samo uchybienie terminowi do wniesienia odwołania wynikało z działań jej pracownika, na które spółka nie miała wpływu. Pracownica spółki (pani K. O.) pokwitowała odbiór decyzji na druku pocztowym z datą [...] czerwca 2011 r., natomiast dopiero w dniu następnym wprowadziła nadesłaną korespondencję do dziennika korespondencji, nadając jej kolejny numer oraz opatrując adnotacją wraz z datą "Wpłynęło [...] lipca 2011 r.". Do czasu otrzymania pisma z Urzędu Celnego pracownicy spółki zajmujący się sprawami celnymi oraz pełnomocnik skarżącej nie wiedzieli o przekroczeniu terminu do wniesienia odwołania.

Odbierająca korespondencję pracownica była zatrudniona w spółce od niedawna i nie miała wcześniej do czynienie z tak ważną korespondencją. Przełożeni w momencie rozpoczęcia przez nią świadczenia pracy uczulali ją, aby wszystkie pisma urzędowe były potwierdzane w dacie ich faktycznego odbioru. Fakt późniejszego opatrzenia datą przyjętej korespondencji nie mógł zostać zweryfikowany przez pracodawcę w jakikolwiek sposób. Nie jest więc zasadne przypisywanie spółce winy w wyborze pracownika, skoro nie miała ona świadomości, że pracownik takie działania podejmuje.

W ocenie spółki zostały spełnione przesłanki uzasadniające przywrócenie terminu do wniesienia odwołania.

Pismem z dnia [...] października 2012 r. Dyrektor Izby Celnej w W. wniósł o oddalenie skargi kasacyjnej.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

Z treści art. 183 § 1 p.p.s.a. wynika, że Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej i bierze z urzędu pod rozwagę jedynie nieważność postępowania w przypadkach określonych w § 2 tego przepisu, które w tym postępowaniu nie występują. Związanie skargą kasacyjną oznacza, że Naczelny Sąd Administracyjny nie jest władny badać, czy zaskarżony wyrok nie narusza innych przepisów niż wskazane w podstawach, na których środek oparto. Obowiązkiem autora skargi kasacyjnej jest zatem wskazanie konkretnych przepisów prawa (materialnego lub formalnego), które – jego zdaniem – zostały przez Sąd I instancji naruszone. Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu nie wolno konkretyzować zarzutów skargi kasacyjnej, ani ich uściślać ani w inny sposób korygować. Przepisy te muszą być wskazane wyraźnie, w sposób nienasuwający wątpliwości. Bez znaczenia jest jednak w jakiej części skargi kasacyjnej te podstawy zostały sformułowane.

Strona skarżąca w ramach podstawy kasacyjnej określonej w art. 174 pkt 2 p.p.s.a. podniosła zarzut naruszenia art. 151 p.p.s.a. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i oddalenie skargi w całości, podczas gdy L.Sp. z o.o. uprawdopodobniła, że uchybienie terminowi nastąpiło bez jej winy.

W uzasadnieniu tego zarzutu autor skargi kasacyjnej przedstawił dotychczasowy przebieg postępowania w sprawie, w szczególności stanowisko spółki skarżącej co do tego, że była ona przekonana o zachowaniu terminu do wniesienia odwołania w terminie. W ocenie skarżącej nie jest zasadne przypisywanie spółce winy w wyborze pracownika, jeżeli nie miała ona świadomości, że pracownik takie działania podejmuje.

Wobec tak sformułowanego zarzutu oraz jego uzasadnienia wskazać trzeba, że uzasadnienie skargi kasacyjnej nie nawiązuje w najmniejszym stopniu do zarzutu naruszenia art. 151 p.p.s.a. wymienionego w osnowie tej skargi.

Mimo, że przepisy ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie określają warunków formalnych, jakim powinno odpowiadać uzasadnienie skargi kasacyjnej, to przyjąć należy, że ma ono za zadanie wykazanie trafności (słuszności) zarzutów postawionych w ramach podniesionej podstawy, co oznacza, iż musi zawierać argumenty mające na celu "usprawiedliwienie" przytoczonej podstawy kasacyjnej.

W tej sprawie zarzucono jedynie naruszenie art. 151 p.p.s.a. Przepis ten stanowi, że w razie nieuwzględnienia skargi sąd skargę oddala.

Z regulacji powyższej wynika, iż skarga podlega oddaleniu, jeżeli zaskarżonemu orzeczeniu nie można postawić zarzutu naruszenia prawa zarówno procesowego, jak i materialnego. Innymi słowy, sąd administracyjny skargę oddali, jeżeli przeprowadzone postępowanie rozpoznawcze wykaże nieistnienie naruszenia prawa w działalności organu administracji, której skarga dotyczy, albo wyłącznie takie uchybienie przepisom obowiązującego prawa, które nie daje podstaw do uwzględnienia skargi.

Kasator zarzucając naruszenie art. 151 p.p.s.a. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, nie wskazał naruszenia których przepisów prawa materialnego bądź też przepisów o postępowaniu przed organami administracji przez organ, nie dostrzegł Sąd I instancji. W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazano jedynie, że: "W ocenie spółki zostały spełnione przesłanki uzasadniające przywrócenie terminu do wniesienia odwołania". Jednocześnie zarzucono, iż "Dyrektor Izby Celnej w sposób nieuzasadniony uznał, że spółka ponosi winę w uchybieniu terminowi do złożenia odwołania".

W związku z takim uzasadnieniem zarzutu skargi kasacyjnej podnieść należy, że zarzut oparty na podstawie z art. 174 pkt 2 p.p.s.a. musi być skierowany przeciwko wyrokowi Sądu I instancji, a nie przeciwko zaskarżonemu aktowi organu administracji publicznej. W postępowaniu odwoławczym przed Naczelnym Sądem Administracyjnym nie podlega ponownej ocenie co do zgodności z prawem akt administracyjny, który był przedmiotem skargi, lecz orzeczenie sądu administracyjnego pierwszej instancji. Z tej przyczyny ocena sądu odwoławczego musi odnosić się do ewentualnych naruszeń prawa poczynionych przez wojewódzki sąd administracyjny.

Analiza treści uzasadnienia skargi kasacyjnej prowadzi do wniosku, że wnoszący skargę kasacyjną traktuje sformułowany w niej zarzut jako formę polemiki ze stanowiskiem organu odwoławczego, zaakceptowanym przez Sąd I instancji, odnośnie przesłanek warunkujących przywrócenie uchybionego terminu do wniesienia odwołania. W skardze kasacyjnej brak jest zarzutów, które skutecznie kwestionowałyby prezentowany przez Sąd I instancji pogląd, ugruntowany w bogatym i jednolitym orzecznictwie sądowym, sprowadzający się do twierdzenia, że przesłanka braku winy, warunkująca pozytywne rozpoznanie wniosku o przywrócenie terminu, oznacza wykazanie okoliczności, które przy zachowaniu należytej staranności uniemożliwiły wnioskującemu terminowe dokonanie czynności i jednocześnie były przez niego nie do przewidzenia i nie do usunięcia.

Skarżąca polemizując z poglądem przyjętym przez organ i zaakceptowanym przez Sąd I instancji nie sprecyzowała własnego stanowiska w tej kwestii, gdyż nie wskazała odmiennego znaczenia przepisu interpretowanego przez Sąd (tj. art. 162 § 1 i 2 O.p.).

Jednocześnie w skardze kasacyjnej nie sformułowano żadnych zarzutów przepisów postępowania dotyczących gromadzenia i oceny materiału dowodowego oraz przyjętych na ich podstawie ustaleń faktycznych, na których oparto zaskarżone do WSA rozstrzygnięcie. Zatem w skardze kasacyjnej nie zakwestionowano skutecznie przyjętego w sprawie stanu faktycznego.

Z przyczyn wyżej wskazanych zarzut naruszenia art. 151 p.p.s.a. należało uznać za niezasadny.

W konsekwencji Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną jako pozbawioną usprawiedliwionych podstaw w oparciu o art. 184 p.p.s.a.