II SA/Wa 1016/13

Uzasadnienie

Zarząd Dzielnicy [...] W. uchwałą z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] w sprawie rozpatrzenia wniosku o zawarcie umowy najmu lokalu mieszkalnego oraz zakwalifikowania i umieszczenia na liście osób oczekujących na najem lokalu z mieszkaniowego zasobu [...] W., rozstrzygnął o niezakwalifikowaniu i nieumieszczeniu T. T. i Z. L. na liście osób oczekujących na najem lokalu z mieszkaniowego zasobu [...] W.

O podjęciu przedmiotowej uchwały Z. L. został poinformowany w dniu 25 stycznia 2013 r. - pismem Naczelnika Wydziału Zasobów Lokalowych dla Dzielnicy [...] W. z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] (25 stycznia 2013 r. - data doręczenia ww. pisma stronie).

Następnie pismem z dnia [...] lutego 2013 r. Z. L. wezwał organ do usunięcia naruszenia prawa w zakresie przedmiotowej uchwały (14 lutego 2013 r. - data wpływu ww. pisma do organu).

W odpowiedzi na powyższe, Zastępca Burmistrza Dzielnicy [...] W., pismem z dnia [...] lutego 2013 r. nr [...], poinformował stronę, że wezwanie do usunięcia naruszenia prawa strona złożyła z uchybieniem terminu przewidzianego w art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) – dalej: ppsa. W ocenie organu, biorąc pod uwagę datę doręczenia stronie pisma informującego o podjęciu ww. uchwały - 25 stycznia 2013 r., termin do wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa upłynął w dniu 08 lutego 2013 r.

Po otrzymaniu w dniu 27 lutego 2013 r. ww. odpowiedzi organu, Z. L., pismem z dnia 05 marca 2013 r., złożył do Zarządu Dzielnicy [...] W. wniosek o przywrócenie terminu do złożenia wniosku do usunięcia naruszenia prawa w zakresie uchwały z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] (06 marca 2013 r. - data wpływu ww. pisma do organu).

Pismem z dnia [...] marca 2013 r. nr [...] Zastępca Burmistrza Dzielnicy [...] W. odmówił przywrócenia terminu do wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa. Przedmiotowe pismo strona otrzymała w dniu 19 marca 2013 r.

Następnie pismem z dnia [...] marca 2013 r. strona złożyła do Zarządu Dzielnicy [...] W. wniosek o ponowne rozpatrzenie wniosku.

W odpowiedzi na powyższe, organ, pismem z dnia [...] kwietnia 2013 r. nr [...], poinformował stronę, że podtrzymuje stanowisko zawarte w piśmie z dnia [...] marca 2013 r. oraz że uchwała zarządu dzielnicy miasta odmawiająca zakwalifikowania i umieszczenia na liście osób oczekujących na najem lokalu z mieszkaniowego zasobu gminy jest aktem z zakresu administracji publicznej, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 6 ppsa (22 kwietnia 2013 r. - data doręczenia ww. pisma stronie).

Pismem z dnia 28 kwietnia 2013 r. (30 kwietnia 2013 r. - data wpływu pisma do organu) Z. L. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na uchwałę Zarządu Dzielnicy [...] W. z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...], w treści której zawarł wniosek o przywrócenie terminu do złożenia skargi, uzupełniony pismem z 04 lipca 2013 r.

W uzasadnieniu wniosku skarżący podniósł, iż wniosek o przywrócenie terminu uzasadnia brakiem pouczenia przez Zarząd Dzielnicy o możliwości i terminach zaskarżenia uchwały z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] oraz nieuwzględnieniem przez organ wniosku strony o przywrócenie terminu do złożenia wezwania do usunięcia naruszenia prawa w zakresie zaskarżonej uchwały.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej odrzucenie, jako złożonej z uchybieniem terminu, względnie o jej oddalenie, jako bezzasadnej. Organ wyjaśnił, że skarżący złożył skargę za pośrednictwem Zarządu Dzielnicy w dniu 30 kwietnia 2013 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) – dalej: ppsa, skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi.

Natomiast w myśl art. 53 § 1 cyt. ustawy, skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie.

Stosownie do postanowień art. 58 § 1 pkt 2 powołanej ustawy, sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie terminu do jej wniesienia. Sąd odrzuca skargę postanowieniem. Odrzucenie skargi może nastąpić na posiedzeniu niejawnym (§ 3 ww. art.).

W myśl art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 08 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r., poz. 594 ze zm.) – dalej: usg, każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego.

W sprawie wezwania do usunięcia naruszenia stosuje się przepisy o terminach załatwiania spraw w postępowaniu administracyjnym (art. 101 ust. 3 ww. ustawy).

Stosownie do treści art. 86 § 1 ppsa, jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Postanowienie o przywróceniu terminu albo odmowie jego przywrócenia może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

W myśl art. 87 § 1 ppsa, pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu (§ 2). Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (§ 3). Równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności, której nie dokonała w terminie (§ 4).

Przedmiotem zaskarżenia w rozpoznawanej sprawie skarżący uczynił uchwałę Zarządu Dzielnicy [...] W. z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] w przedmiocie niezakwalifikowania i nieumieszczenia na liście osób oczekujących na najem lokalu z mieszkaniowego zasobu [...] W.

Skarżący przed wniesieniem przedmiotowej skargi do Sądu, pismem z dnia [...] lutego 2013 r., wezwał organ do usunięcia naruszenia prawa w sprawie wymienionej uchwały. Przedmiotowe wezwanie skarżący złożył w Urzędzie Dzielnicy [...] w dniu 14 lutego 2013 r. (14 lutego 2013 r. - data wpływu ww. pisma do Urzędu Dzielnicy [...] W.).

Pismem z dnia [...] lutego 2013 r. nr [...], organ udzielił skarżącemu odpowiedź na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, informując, że wezwanie do usunięcia naruszenia prawa strona złożyła z uchybieniem terminu przewidzianego w art. 52 § 3 ppsa. Organ uznał, iż, biorąc pod uwagę datę doręczenia stronie pisma informującego o podjęciu ww. uchwały - 25 stycznia 2013 r., termin do wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa upłynął w dniu 08 lutego 2013 r.

Przedmiotową odpowiedź skarżący otrzymał w dniu 27 lutego 2013 r. (27 lutego 2013 r. - data odbioru pisma na zpo), a zatem termin do zaskarżenia ww. uchwały upłynął z dniem 29 marca 2013 r., tymczasem skarżący wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi wraz ze skargą skierował do Sądu, za pośrednictwem organu, w dniu 30 kwietnia 2013 r.

W treści pisma z dnia 04 lipca 2013 r. skarżący wskazał datę, od której ustała przyczyna uchybienia terminu do wniesienia skargi, podając datę 24 kwietnia 2013 r. – dzień, w którym dowiedział się o treści pisma organu z dnia 16 kwietnia 2013 r. zawierającego wyjaśnienia dotyczące wnoszenia wniosków o przywrócenie terminu. Z kolei pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu do wniesienia skargi skarżący wniósł do Sądu za pośrednictwem organu w dniu 30 kwietnia 2013 r. (prezentata Urzędu Dzielnicy [...] z datą wpływu wniosku i skargi - 30 kwietnia 2013 r., widniejąca na ww. wniosku i skardze). Tym samym stwierdzić należy, że wniosek o przywrócenie terminu został wniesiony w terminie określonym w art. 87 § 1 ppsa.

Równocześnie z wnioskiem skarżący wniósł skargę na wskazaną uchwałę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Wniosek o przywrócenie terminu powinien zawierać uzasadnienie, w którym strona uprawdopodobni brak winy w przekroczeniu terminu. Kryterium braku winy, jako przesłanki przywracającej termin do dokonania czynności w postępowaniu sądowym, wiąże się z obowiązkiem szczególnej staranności przy dokonaniu tej czynności. O braku winy w uchybieniu terminu można mówić jedynie wtedy, gdy strona nie mogła usunąć przeszkody nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku. (Patrz: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, B. Dauter, B. Gruszczyński i inni, Wydanie II, Kantor Wydawniczy Zakamycze 2006, s. 205.)

W uzasadnieniu wniosku skarżący podniósł, iż wniosek o przywrócenie terminu uzasadnia brakiem pouczenia przez Zarząd Dzielnicy o możliwości i terminach zaskarżenia uchwały z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] oraz nieuwzględnieniem przez organ wniosku strony o przywrócenie terminu do złożenia wezwania do usunięcia naruszenia prawa w zakresie uchwały z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...].

W ocenie Sądu wniosek przywrócenie terminu do złożenia skargi zasługuje na uwzględnienie.

Wyjaśnić należy, iż do zaskarżenia w trybie art. 101 ustawy o samorządzie gminnym uchwał podjętych przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej zastosowanie ma przepis art. 53 § 2 ppsa, określający termin wniesienia skargi do sądu administracyjnego, zgodnie z którym w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa. Powołany przepis nie określa początku biegu terminu w sytuacji, gdy organ nie udzieli odpowiedzi na wezwanie. W takim przypadku skargę można wnieść w terminie sześćdziesięciu dni, licząc od dnia wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa, przy czym ostatnim dniem terminu do wniesienia skargi jest upływ ostatniego z sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania. Tym samym należy stwierdzić, że skargę do sądu administracyjnego na uchwałę podjętą przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej wnosi się między trzydziestym a sześćdziesiątym dniem, licząc od daty wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa, jeżeli odpowiedź na to wezwanie nie zostanie udzielona przez organ jednostki samorządu terytorialnego w ciągu miesiąca.

Podkreślić jednak należy, iż ustawodawca nie przewidział takich regulacji prawnych, które - analogicznie do rozwiązań dotyczących zaskarżania decyzji administracyjnych - obligowałyby organ do informowania w każdym przypadku - z urzędu - o sposobie i terminie wnoszenia skargi w trybie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. To na stronie, która zamierza poddać w tym trybie konkretną uchwałę kontroli sądowej, spoczywa obowiązek dopełnienia prawem określonych warunków - w tym wezwania do usunięcia naruszenia prawa, jak również wniesienia skargi w odpowiednim terminie. Okoliczność braku odpowiednich pouczeń o możliwości zaskarżenia uchwały i przewidzianym do tego trybie oraz terminie może - ewentualnie - stanowić podstawę do przywrócenia uchybionego terminu do wniesienia skargi.

W rozpoznawanej sprawie skarżący przed wniesieniem skargi do Sądu wezwał organ do usunięcia naruszenia prawa, zaś organ na przedmiotowe wezwanie udzielił skarżącemu odpowiedź, w treści której zarzucił stronie, że wezwanie do usunięcia naruszenia prawa strona złożyła z uchybieniem terminu przewidzianego w art. 52 § 3 ppsa.

Odnosząc się do stanowiska organu, zaprezentowanego w odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, w kwestii uchybienia terminu do złożenia przedmiotowego wezwania, wyjaśnić należy, iż: "Wniesienie skargi na podstawie art. 101 ust. 1 na uchwałę lub zarządzenie organu gminy ustawa o samorządzie gminnym uzależnia od bezskutecznego wezwania organu gminy do usunięcia naruszenia interesu prawnego lub uprawnienia, przy czym w sprawie wezwania do usunięcia naruszenia stosuje się przepisy o terminach załatwiania spraw w postępowaniu administracyjnym. To odesłanie do postępowania administracyjnego oznacza stosowanie w sprawie wezwania do usunięcia naruszenia przepisu art. 35 K.p.a., który stanowi, że organy administracji są obowiązane załatwiać sprawę bez zbędnej zwłoki, sprawa wymagająca postępowania wyjaśniającego powinna być załatwiona nie później niż w ciągu miesiąca, a szczególnie skomplikowana nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym – w ciągu miesiąca. Z tak sformułowanych przepisów o terminach załatwiania spraw (art. 35 K.p.a.) wynika, że terminy te mają charakter instrukcyjno-porządkowy oraz są terminami maksymalnymi, w tym znaczeniu, że organ ma załatwić sprawę bez zbędnej zwłoki, nie później niż we wskazanych terminach. Należy przy tym zwrócić uwagę, że organ może wskazać dłuższe terminy załatwiania sprawy (art. 36 K.p.a.).

Analiza art. 101 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym w związku z art. 35 K.p.a. nie daje podstaw do wnioskowania, że po stronie organu powstaje uprawnienie do załatwiania wezwania do usunięcia naruszenia w terminie dwóch miesięcy od dnia wniesienia wezwania oraz że tego rodzaju uprawnienie organu gminy jest przeszkodą do wniesienia skargi przed załatwieniem wezwania przez organ gminy. Z przepisów tych wynika tylko tyle, że organ gminy powinien załatwić wezwanie bezzwłocznie, ewentualnie nie później niż w terminie określonym w art. 35 K.p.a. Przeciwko takiemu stanowisku nie może przemawiać to, że załatwienie wezwania przez radę gminy wymaga zwołania posiedzenia rady, co wymaga stosownego czasu. Należy bowiem zwrócić uwagę, że przepis ten dotyczy nie tylko spraw skomplikowanych ale także i prostych, a ponadto nie tylko uchwał rady gminy ale również zarządzeń innych organów gminy. Nie sposób więc przyjąć, bez względu na to jaki akt i jakiego organu jest zaskarżany, iż z przepisu art. 101 ust. 3 w związku z art. 35 K.p.a. wynika jednolity termin do załatwienia wezwania do usunięcia naruszenia wynoszący dwa miesiące.

Należy wreszcie mieć na uwadze, że ustawa o samorządzie gminnym w żaden sposób nie wiąże wniesienia skargi z terminem do załatwienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa. Jedynym warunkiem wniesienia skargi na uchwałę lub zarządzenie organu gminy jest uprzednie bezskuteczne wezwanie do usunięcia naruszenia, co można rozumieć w ten sposób, że przed wniesieniem skargi do sądu administracyjnego skarżący ma obowiązek wezwać organ do usunięcia naruszenia i to wezwanie ma być bezskuteczne. O bezskuteczności tego wezwania można mówić zarówno wówczas gdy organ nie uwzględnił wezwania i to stanowisko przedstawił w odpowiedzi na wezwanie, jak i wtedy gdy właściwy organ gminy nie zajął stanowiska w sprawie wezwania i nie udzielił odpowiedzi skarżącemu." (patrz: uchwała NSA z dnia 02 kwietnia 2007 r. sygn. akt II OPS 2/07).

Tym samym - terminy, o których mowa w art. 101 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym, odnoszą się do organu, a nie do strony, która zamierza złożyć wezwanie do usunięcia naruszenia prawa.

W rozpoznawanej sprawie skarżący został błędnie poinformowany przez organ o uchybieniu terminu do wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa w przedmiocie zaskarżonej uchwały. Powyższa odpowiedź organu spowodowała złożenie przez skarżącego, zamiast skargi, wniosku o przywrócenie terminu do złożenia wezwania do usunięcia naruszenia prawa, a następnie kolejnych pism w sprawie, co skutkowało wniesieniem skargi z uchybieniem terminu.

Powyższa okoliczność, w ocenie Sądu, potwierdza brak winy skarżącego w uchybieniu terminu i stanowi podstawę do przywrócenia uchybionego terminu do wniesienia skargi.

Mając powyższe na względzie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 86 § 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji postanowienia.