III SA/Gd 649/13

Uzasadnienie

Wojewoda [...] decyzją z dnia 8 lipca 2013 r. na podstawie art. 138 § 1 pkt 1, k.p.a., art. 33 ust. 3 i ust. 4 pkt 4, art. 71 ust.1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (j. t. Dz. U. z 2013 r., poz. 674 ze zm.) – po rozpatrzeniu odwołania S. L. od decyzji Starosty [...] w sprawie utraty statusu osoby bezrobotnej z dniem 5 czerwca 2013 r. na okres 3 miesięcy (120 dni) z powodu nieusprawiedliwionego niestawiennictwa w wyznaczonym terminie w Urzędzie Pracy - utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

Rozstrzygnięcie zapadło w następującym stanie faktycznym i prawnym.

W październiku 2012 r. S. L. został zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w S. G. jako osoba bezrobotna z prawem do zasiłku dla bezrobotnych. Strona zobowiązana była do regularnego stawiania się w PUP celem potwierdzania gotowości do podjęcia pracy i uzyskania informacji o możliwościach zatrudnienia lub szkolenia. W wyznaczonym na dzień 5 czerwca 2013 r. terminie S. L. nie stawił się w urzędzie.

W dniu 11 czerwca 2013 r. S. L. złożył wniosek o usprawiedliwienie nieobecności, wskazując, że była ona spowodowana odbywaną w tym dniu rozmową kwalifikacyjną o pracę. Do wniosku dołączono zaświadczenie o przeprowadzeniu rozmowy wystawione przez I. D. prowadzącego Przedsiębiorstwo A. w W..

S. L. powiadomił zatem w okresie 7 dni o przyczynie niestawiennictwa. Starosta [...] nie uznał jednak, by przyczyna tego niestawiennictwa była usprawiedliwiona.

Wojewoda [...] potrzymał stanowisko organu I instancji, że S. L. nie usprawiedliwił skutecznie swojego niestawiennictwa w urzędzie.

W uzasadnieniu podkreślono, że organ zatrudnienia jest uprawniony do oceny, czy przyczyna niestawiennictwa była uzasadniona wyłącznie na podstawie przepisów obowiązujących bezrobotnych.

Art. 33 ust. 3 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy stanowi, że bezrobotni mają obowiązek zgłaszania się do właściwego powiatowego urzędu pracy w wyznaczonych terminach w celu przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy oferowanej przez urząd, a także w innym celu - wynikającym z ustawy - w tym w celu potwierdzenia gotowości do podjęcia pracy. Natomiast art. 33 ust. 4 pkt. 4 tej ustawy stanowi, że starosta pozbawia statusu bezrobotnego osobę, która nie stawiła się w powiatowym urzędzie pracy i nie powiadomiła w okresie do 7 dni o uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa; pozbawienie statusu osoby bezrobotnej następuje na okres 120 dnia od dnia niestawienia się w powiatowym urzędzie pracy.

Mając na uwadze powyższe organ podkreślił, że strona wiedziała o wyznaczonym na dzień 5 czerwca 2013 r. terminie stawienia się w urzędzie. Organ wskazał, że poszukiwanie pracy na własną rękę jest okolicznością pozytywną. Poszukiwać pracy z własnej inicjatywy bezrobotny jest bowiem obowiązany w każdym dniu zarejestrowania się w urzędzie. Niemniej jednak nie może to stać na przeszkodzie obowiązkom, jakie spoczywają na bezrobotnym względem urzędu pracy. Bezrobotny winien zatem godzić ww. obowiązki z poszukiwaniem zatrudnienia. Tym samym S. L. w celu potwierdzenia gotowości do podjęcia pracy powinien w pierwszej kolejności wypełnić obowiązek wobec urzędu, a - tylko jeżeli czas na to by pozwolił - stawić się następnie, w tym samym dniu, do pracodawcy w celu odbycia rozmowy kwalifikacyjnej.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku S. L. ponownie wskazał, że złożenie podpisu w urzędzie w dniu 5 czerwca 2013 r. nie było możliwe, gdyż wcześnie rano musiał być na rozmowie kwalifikacyjnej, natomiast gdy wracał, urząd był już zamknięty. Wyjaśnił dodatkowo, że w decyzjach nie podano, że stawił się w urzędzie już dnia następnego tj. w 6 czerwca 2013 r. usprawiedliwiając. swoją nieobecność ww. okolicznościami. W tym dniu w urzędzie nie zezwolono mu jednak na złożenie podpisu potwierdzającego gotowość do podjęcia pracy, żądając pisemnego usprawiedliwiania odbycia rozmowy kwalifikacyjnej.

Skarżący wyraził rozżalenie, że karze się go za poszukiwanie pracy, pomimo, że podjął działania mające usprawiedliwić nieobecność (w tym na polecenie organu uzyskał pisemne oświadczenie przedsiębiorcy o odbytej rozmowie), a wizyty w urzędzie ograniczają się wyłącznie do składania podpisów, bez szans na otrzymanie pracy za pośrednictwem tej instytucji. Skarżący podkreślił, że pomimo, że ma wykształcenie wyższe, jest zdesperowany i gotowy podjąć wszelką pracę. Dlatego szuka jej na terenie całego województwa [...]nie ograniczając się do ofert pracy Urzędu w S. G.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie. Dodatkowo wskazano, że skarżący powinien tak ustalać terminy spotkać z pracodawcą, aby uwzględniały one obowiązek realizacji przez niego terminu stawiennictwa wyznaczonego w urzędzie pracy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył co następuje:

W myśl art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Sąd orzekł w granicach sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną - art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.).

Skarga zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja organu I instancji naruszają przepisy postępowania i przepisy prawa materialnego w sposób mogący mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (jednolity tekst Dz. U. z 2013 r. poz. 674) warunkuje uzyskanie i zachowanie statusu bezrobotnego od legitymowania się gotowością do podjęcia zatrudnienia. W celu potwierdzenia tej gotowości i uzyskania informacji o możliwościach zatrudnienia lub szkolenia bezrobotni mają obowiązek zgłaszania się w wyznaczonych terminach do właściwego powiatowego urzędu pracy. Obowiązek ten wynika z art. 33 ust. 3 powołanej ustawy.

Materialnoprawną podstawę wydania decyzji organów obu instancji stanowił przepis art. 33 ust. 3 i ust. 4 pkt 4 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w myśl którego starosta, z zastrzeżeniem art. 75 ust. 3, pozbawia statusu bezrobotnego, który nie stawił się w powiatowym urzędzie pracy w wyznaczonym terminie i nie powiadomił w okresie do 7 dni o uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa; pozbawienie statusu bezrobotnego następuje od dnia

niestawienia się w powiatowym urzędzie pracy odpowiednio na okres wskazany w pkt.3, w zależności od liczby niestawiennictw. (W tym przypadku nastąpiło to na okres 3 miesięcy od dnia niestawienia się w powiatowym urzędzie pracy.)

Zatem, aby zaistniały podstawy do pozbawienia statusu osoby bezrobotnej na podstawie art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy, należy ustalić, że: osoba nie stawiła się w wyznaczonym terminie oraz że - w terminie 7 liczonym od dnia, w którym bezrobotny miał stawić się w organie administracji, nie powiadomił o uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa. Przepis nie nakazuje usprawiedliwić przyczyny nieobecności w dniu wyznaczonym, ale strona ma podać uzasadnioną przyczynę swojej nieobecności w wyznaczonym terminie. Przepis nie wymaga więc usprawiedliwienia nieobecności, a jedynie powiadomienia o uzasadnionej przyczynie nieobecności. Inaczej mówiąc bezrobotny ma obowiązek powiadomić organ administracji publicznej, do którego miał się zgłosić w określonym dniu, o uzasadnionej przyczynie niemożności stawienia się w tym dniu.

Dokonując kontroli zgodności z prawem zaskarżonej decyzji Sąd miał na uwadze, iż sprawy dotyczące statusu osoby bezrobotnej należą do kategorii spraw indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych, w których zgodnie z treścią art. 1 k.p.a. zastosowanie mają przepisy tego kodeksu.

W ocenie Sądu, zarówno organ pierwszej instancji jak i organ odwoławczy z naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, a w szczególności art. 7, 8, 9, 75, 77 § 1 i 80 k.p.a. nie zdołały należycie i dokładnie wyjaśnić stanu faktycznego leżącego u podstaw rozstrzygnięcia zawartego w wydanych przez nie decyzjach, a w konsekwencji – rozstrzygnęły z naruszeniem przepisów prawa materialnego.

Kluczowe znaczenie w niniejszej sprawie miało wyjaśnienie okoliczności związanych z uzasadnieniem przyczyny niestawiennictwa skarżącego w Powiatowym Urzędzie Pracy w S. G. w dniu 5 czerwca 2013 r.

Z akt sprawy organu I instancji wynika, że organ nie neguje, iż skarżący stawił się w Powiatowym Urzędzie Pracy w S. G. w dniu 6 czerwca 2009 roku (co podnosi skarżący), zatem już w pierwszym dniu roboczym po dniu wyznaczonego stawiennictwa w organie (czyli – z zachowaniem siedmiodniowego terminu, o jakim mowa w art. 33 ust. 4 pkt 4 cyt. ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy) i ustnie usprawiedliwiał niestawienie się w urzędzie pracy.

Organy nie negują faktu próby ustnego usprawiedliwienia - w następnym dniu po niestawienia się w organie I instancji przez skarżącego zarzucając skarżącemu, że złożenie oświadczenia o rozmowie kwalifikacyjnej w sprawie zatrudnienia, nawet z zachowaniem terminu, nie usprawiedliwia niestawiennictwa, bowiem poszukiwanie pracy nie jest uzasadnioną przyczyną niestawiennictwa w Urzędzie (patrz str. 2 uzasadnienia decyzji organu odwoławczego).

Organy obu instancji nie uwzględniły usprawiedliwienia niestawiennictwa skarżącego w Urzędzie w dniu 5 czerwca 2013 r. uznając, że skoro skarżący nie stawił się w Urzędzie w wyznaczonym dniu z tej przyczyny, że tego dnia przeprowadzał rozmowę w sprawie zatrudnienia i do Urzędu nie dotarł (nie zdążył złożyć podpisu na karcie bezrobotnego ), to nie jest to przyczyna uzasadniona w świetle przepisów art. 33 ust. 4 pkt. 4 ustawy.

Z powyższą argumentacją zgodzić się nie można.

Rządząca postępowaniem administracyjnym zasada oficjalności (art. 7, 75 k.p.a.) wymaga, by w toku postępowania organy administracji publicznej podejmowały wszelkie kroki niezbędne do wyjaśnienia i załatwienia sprawy mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.

Oznacza to, że w sytuacji gdy przedstawione przez stronę ustne, a następnie – pisemne - usprawiedliwienie nieobecności i wyjaśnienia zawarte w piśmie z dnia 11 czerwca 2013 r. (data wpływu) – w ocenie organu I instancji - okazały się niewystarczające, rzeczą tego organu było wezwanie strony do ich uzupełnienia oraz przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego. Tymczasem organy obu instancji nie podjęły żadnych ustaleń zmierzających do zweryfikowania twierdzeń skarżącego, jak chociażby by przesłuchały stronę na okoliczność, dlaczego umówił się na ten dzień z potencjalnym pracodawcą, czym dojechał do m. W., czy miał szansę zdążyć tego samego dnia do Urzędu bądź - przeprowadziły innego rodzaju – wiarygodny dla organu – dowód.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela prezentowany w orzecznictwie sądowoadministracyjnym pogląd, iż uzasadnienie przyczyny (usprawiedliwienie) niestawiennictwa w wyznaczonym dniu w urzędzie pracy może być wykazane wszystkimi środkami dowodowymi, o których mowa w art. 75 k.p.a. (por. wyrok NSA z dnia 23 lipca 1993 r. sygn. akt II SA 1022/93, ONSA 1994/3/115). Przytoczone orzeczenie zapadło wprawdzie pod rządami nieobowiązującej już ustawy z dnia 16 października 1991 r. o zatrudnieniu i bezrobociu (Dz. U. Nr 106, poz. 457 ze zm.) niemniej podkreślić należy, iż teza w nim zawarta pozostaje aktualna również w stanie prawnym obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej decyzji.

Należy również dodać, że – jak wynika z akt sprawy, w tym – z treści pisma skarżącego z dnia 11 czerwca 2013 r. i ze skargi, skarżący, przedkładając usprawiedliwienie swojej nieobecności w Urzędzie w dniu 5 czerwca 2013r. i podając, że w tym dniu rozmawiał w sprawie zatrudnienia z potencjalnym pracodawcą, pozostawał w przekonaniu, że okoliczność ta stanowi uzasadnioną przyczynę niestawiennictwa w rozumieniu przepisów ustawy.

Wbrew bowiem twierdzeniu organu odwoławczego (str. 2 uzasadnienia decyzji) przepisy ustawy nie definiują, jaka jest (prawnie) uzasadniona, a jaka nie jest (prawnie) uzasadniona owa przyczyna niestawiennictwa. Omawiany przepis art. 33 ust. 4 pkt. 4 ustawy, mówiąc ogólnie o "uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa", pozostawia jego ocenę swobodzie, ale nie dowolności organu. Innymi słowy, bezrobotny, starając się, jak w tym przypadku, dopełnić obowiązku usprawiedliwienia niestawiennictwa, musi wiedzieć, co organ uzna za "uzasadnioną", a co może uznać za "nieuzasadnioną" przyczynę niestawiennictwa.

Inne rozumienie treści omawianych przepisów i powinności organów mogłyby oznaczać zupełną, przypadkową dowolność w ich postępowaniu.

Przy ponownym rozpatrzeniu sprawy organy administracji jeszcze raz wnikliwie przeanalizują przy zastosowaniu dostępnych środków dowodowych przewidzianych w przepisach k.p.a., czy spełnione zostały przesłanki z art. 33 ust.4 pkt 4 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy do pozbawienia skarżącego statusu bezrobotnego. Rozważą przy tym, dlaczego zarzucono (przypisano) skarżącemu, że rozmowa z pracodawcą w sprawie zatrudnienia nie była uzasadnioną przyczyną niestawiennictwa skarżącego w Urzędzie, skoro z okoliczności faktycznych wynika, że S. L. nie stawił się w wyznaczonym terminie z tej właśnie przyczyny, o czym powiadomił Powiatowy Urząd Pracy w S. G. w pierwszym dniu roboczym po terminie niestawienia się w tym Urzędzie.

W ocenie Sądu w składzie orzekającym poszukiwanie pracy jest pierwszorzędnym prawem i obowiązkiem osoby bezrobotnej i temu celowi powinny być podporządkowane inne czynności bezrobotnego, w tym – obowiązek stawienia się w Urzędzie celem potwierdzenia gotowości do podjęcia zatrudnienia.

Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012r., poz. 270 ze zm.) orzekł jak w pkt.1 sentencji wyroku.

Orzeczenie w pkt. 2 sentencji wyroku znajduje oparcie w art. 152 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.