III K 13/12

Uzasadnienie

Zakłady (...) S.A. z siedzibą w R. zostały utworzone aktem notarialnym w dniu 4 października 1995 roku i zarejestrowane w (...). W dniu 19 lipca 2001 roku zarejestrowano Spółkę Akcyjną w (...). Przedmiotem działalności spółki była przede wszystkim produkcja krzeseł i mebli do siedzenia. Do marca 2001 roku prezesem zarządu spółki był J. Ś., kiedy to funkcję tę objął M. S., po czym od 27 czerwca 2002 roku do 18 marca 2005 roku ponownie funkcję prezesa pełnił J. Ś..

Oskarżeni pełnili następujące funkcje we władzach spółki. I. K. w okresie od 4 grudnia 2004 roku do 1 kwietnia 2005 roku była członkiem zarządu, a od 1 kwietnia 2005 roku do 16 września 2005 roku była prezesem zarządu. Członkami zarządu byli: A. Z. w okresie od 25 lutego 2005 roku do 16 września 2005 roku i T. N. w okresie od 1 kwietnia 2005 roku do 8 lipca 2005 roku. J. R. pełnił funkcję prezesa zarządu w okresie od 16 września 2005 roku do czasu ogłoszenia upadłości spółki.

(odpis z rejestru przedsiębiorców KRS k.365-371, informacja k.320, statut (...) S.A. k.1022-1029, zeznania J. Ś. k.11505-11506).

Spółka akcyjna miała poważne problemy w regulowaniu swoich zobowiązań już w 2002 roku. Bilans z Rachunkiem wyników sporządzony na dzień 31 grudnia 2001 roku przed audytem wskazywał, że zobowiązania długoterminowe spółki wynosiły 2.475.48tys.zł., a zobowiązania krótkoterminowe stanowiły kwotę 47.393.58tys.zł., w tym zobowiązania z tytułu podatków, ceł i ubezpieczeń społecznych kwotę 4.951.69tys.zł. Na dzień 31 stycznia 2002 roku listy i wykazy wymagalnych wierzytelności wskazywały już łączny stan zadłużenia spółki na kwotę 48.302.053,28zł. Sytuacja finansowa spółki ulegała systematycznemu pogorszeniu i na dzień 31 grudnia 2002 roku zobowiązania długoterminowe wzrosły w stosunku do roku poprzedniego o 20,2% stanowiąc kwotę 2.975,00tys.zł., a zobowiązania krótkoterminowe wzrosły o 7,5% i stanowiły kwotę 51.783,59tys.zł. Zobowiązania z tytułu podatków, ceł i ubezpieczeń wzrosły w stosunku do 2001 roku o 198% i kształtowały się na poziomie 15.125,8tys.zł. W 2002 roku został złożony wniosek do Sądu o ogłoszenie upadłości spółki, ale ostatecznie został potem wycofany. Nadto już w 2002 roku w związku z zadłużeniem spółki, były zawierane układy z poszczególnymi wierzycielami, ale nie przyczyniły się do poważnego spadku zobowiązań.

(postanowienie k.3326, listy wierzycieli krajowych i zagranicznych k.3327-3427, 3428-3431, lista wierzytelności wyłączonych z postępowania układowego k.3315, propozycje układowe k.3225-3325, porozumienia k.3661, 2150, 2626, bilans na dzień 31 grudnia 2001r. k.3249-3250, opinia biegłych z firmy (...) k. 12571, wyjaśnienia I. K. k.12565, zeznania J. Ś. k. 11505-11506, E. W. k. k.4903, 11754-11757, 12490, Z. J. k. 1783-1784).

W opinii z badania Sprawozdania (...) za 2002 rok stwierdzono realne ryzyko braku wypłacalności, a działania podjęte przez Zarząd, polegające na podpisaniu szeregu porozumień z wierzycielami w zakresie odroczenia spłat zobowiązań i redukcji obciążeń odsetkowych oceniono jako niepewne. W raporcie za 2002 rok stwierdzono istotne zagrożenie dalszej działalności z uwagi na brak rentowności w kolejnych okresach przy jednoczesnym braku dokapitalizowania. Sporządzane za kolejne lata opinie tj. 2003 i 2004 rok wskazują na stale pogarszającą się sytuację majątkową oraz finansową spółki. Były coraz większe trudności z wypłacalnością i regulacją zobowiązań. Istniał brak stabilizacji i pewności kontynuacji działalności gospodarczej przez spółkę w dającej się przewidzieć przyszłości kolejnych 12 miesięcy od dnia bilansowego. Wyliczone wskaźniki płynności finansowej obrazowały brak zdolności do terminowego regulowania zobowiązań krótkoterminowych, gdyż wielokrotnie przewyższały one należności. Spółka w każdym roku obrotowym, na przestrzeni lat 2000-2004 ponosiła stratę, co negatywnie wpływało na wysokość kapitałów własnych, zmniejszając tym samym ich udział w finansowaniu majątku spółki. W poszczególnych latach strata kształtowała się następująco: 2000 rok - 11.743tys.zł., 2001 rok – 30.705tys.zł., 2002 rok – 15.035tys.zł., 2003 rok – 9.720tys.zł., 2004 rok – 14.498tys.zł.

(opinie i raporty z badania sprawozdań finansowych za lata 2000-2004 zamieszczone w załączniku do sprawy, oznaczone zapisem: opinie biegłych rewidentów 2000-2005, opinia biegłych z firmy (...) k. 12571).

W dniu 5 listopada 2004 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy (...) S.A. podjęło uchwałę Nr 4/2004 w sprawie dalszego istnienia spółki, z uwagi na fakt, że bilans sporządzony przez zarząd spółki wykazał stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz jedną trzecią kapitału zakładowego spółki. Za przyjęciem tej uchwały jednogłośnie opowiedzieli się wszyscy głosujący – 2.178.757 głosów. Przeciwko uchwale nie oddano ani jednego głosu. Na dzień 31 grudnia 2004 roku zobowiązania spółki akcyjnej przekroczyły wartość jej majątku. Kapitał własny był ujemny i wynosił – 3.239.529,95zł. Spółka nie posiadała majątku, którym mogłaby swobodnie dysponować poprzez sprzedaż i przeznaczenie go na spłatę zadłużenia wobec wierzycieli. Była niewypłacalna - jej majątek szacowano na kwotę 63.520,3 tys. zł., a suma zobowiązań i rezerw na zobowiązania stanowiła kwotę 71 074,2 tys. zł., przy czym zabezpieczenia wynosiły kwotę łączną 66 685 tys. zł. i przewyższały o sumę 3.049 tys. zł. wartość aktywów ogółem spółki.

(uchwała k.5113-5114, bilans na dzień 31.12.2004r. k. 379-385, rachunek zysków i strat k.384-385, opinia biegłych rewidentów k.385-386).

W ówczesnym czasie (...) F. spółka S.A. były największym zakładem na terenie R. zatrudniającym około 1500 pracowników. Mimo bardzo złej sytuacji finansowej spółki i ogromnego zadłużenia Zarząd Spółki przy poparciu Rady Nadzorczej i związków zawodowych postanowił podjąć działania restrukturyzacyjne mające na celu utrzymanie miejsc pracy dla załogi i kontynuację działalności produkcyjnej.

(wyjaśnienia I. K. k. 12565, zeznania J. Ś. k. 11505-11506, E. W. k.4903, 11754-11757, 12490, Z. J. k. 1783-1784, T. D. k.4767-4768, 11270, J. S. k.1938-1940, 11268-11269, H. K. k.1943-1944, 10068-10069, J. N. (1) k. 1778-1779, 11270-11271).

W dniu 19 maja 2005 roku Rada Nadzorcza wykonująca stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich obszarach przedsiębiorstwa dokonała oceny sprawozdania Zarządu z działalności spółki za 2004 rok i podjęła uchwałę nr 15/2005, w której stwierdziła, że sprawozdanie Zarządu jest zgodne z księgami rachunkowymi, dokumentami oraz stanem faktycznym i złożyła wniosek do Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia o przyjęcie sprawozdania. W tym samym dniu po zapoznaniu się z wnioskiem Zarządu odnośnie sposobu pokrycia straty netto poniesionej przez spółkę w roku obrotowym 2004, podjęła także uchwałę nr 16/2005, w której przychyliła się do wniosku Zarządu i rekomendowała Zwyczajnemu Walnemu Zgromadzeniu pokrycie straty netto w wysokości 14.497.955,06zł. z przyszłych zysków.

(sprawozdanie k.8130-8132, protokół posiedzenia wraz z uchwałami k.8141-8144, 8149-8150).

Uchwałami Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia nr (...) i (...) zostało zatwierdzone sprawozdanie z działalności spółki za 2004 rok i postanowiono powyższą stratę spółki pokryć z przyszłych zysków.

(uchwały Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia k.386).

W dniu 7 czerwca 2005 roku Rada Nadzorcza (...) S.A. podjęła uchwałę Nr 27/2005 w sprawie tworzenia spółek zależnych. Biorąc pod uwagę konieczność restrukturyzacji majątku trwałego spółki, w celu wzrostu rentowności i zapewnienia zwrotu z aktywów trwałych, wyraziła zgodę na tworzenie spółek zależnych, których przedmiotem działalności będzie produkcja mebli, energii cieplnej i elektrycznej oraz sprzedaż wyrobów, a także dopuściła możliwość uczestniczenia w kapitale tych spółek zewnętrznych podmiotów.

(uchwała Rady Nadzorczej k.8124-8126).

W dniu 9 czerwca 2005 roku związki zawodowe zawiązały spółkę zależną tj. spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (...). Spółka ta została zarejestrowana przez Sąd w dniu 5 lipca 2005 roku. Kapitał zakładowy spółki wynosił 51.000zł., a wspólnikami zostały trzy związki zawodowe. Do spółki tej przeszli pracownicy wydziałów produkcyjnych z (...) S.A., którzy mieli świadczyć pracę dla nowopowstałej drugiej spółki zależnej.

(sprawozdanie k.8114, akt notarialny k.1508-1513).

W dniu 9 czerwca 2005 roku utworzono aktem notarialnym drugą spółkę zależną tj. (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R..

Wspólnikami zostały:

- trzy związki zawodowe działające na terenie (...) S.A., z których każdy wniósł wkład pieniężny w kwocie po 10.000zł. i z tego tytułu nabył po 20 udziałów serii (...), co stanowiło łącznie 0,15%,

-M. Ż., który wniósł wierzytelność wobec (...) S.A. o wartości 50.000zł. i z tego tytułu nabył 100 udziałów uprzywilejowanych serii (...), co stanowiło łącznie 0,27%,

- (...) S.A., które wniosły wkład niepieniężny w postaci skapitalizowanego czynszu dzierżawnego należnego za okres 10 lat wyliczonego na kwotę 16.450.000zł. w związku z wydzierżawieniem nieruchomości wymienionych w załączniku nr 1 do umowy oraz wkład niepieniężny w postaci skapitalizowanego czynszu dzierżawnego należnego za okres 10 lat wyliczonego na kwotę 2.245.000zł. w związku z wydzierżawieniem maszyn i urządzeń wymienionych w załączniku nr 2 do umowy, przy czym z tego tytułu nabyły łącznie 37.390 udziałów, z czego 37.190 udziałów serii (...) i 200 udziałów uprzywilejowanych serii (...), co stanowiło łącznie 99,58%.

Uprzywilejowane uprawnienia udziałów serii (...) wspólnika oznaczały przyznanie prawa do powoływania i odwoływania poprzez wskazanie trzech z pięciu członków Rady Nadzorczej, a uprawnienia udziałów serii (...) oznaczały przyznanie prawa do powoływania i odwoływania poprzez wskazanie jednego z pięciu członków Rady Nadzorczej.

I. K., A. Z. i T. N. oświadczyli, że posiadają zgodę Rady Nadzorczej (...) S.A. w postaci powyżej wskazanej uchwały Nr 27/2005 na utworzenie spółek zależnych, co zaznaczono w akcie notarialnym.

W dniu 9 czerwca 2005 roku w skład jednoosobowego Zarządu spółki jako Prezes Zarządu został powołany J. R.. Pozostali oskarżeni pełnili następujące funkcje w tej spółce. Członkami Zarządu byli: T. N. od dnia 11 lipca 2005 roku i A. Z. od dnia 16 września 2005 roku, a I. K. pełniła funkcję Prezesa Zarządu od dnia 16 września 2005 roku.

(odpis z rejestru przedsiębiorców KRS k.453-458, uchwała Zarządu nr 42/2005 k.7795, akt notarialny k. 15-23, umowa spółki k.5115-5119, załączniki nr 1 i 2 do aktu notarialnego z 9 czerwca 2005r. k.23-24, 25-33).

W działaniach restrukturyzacyjnych mających na celu powyższe przekształcenie spółki akcyjnej i utworzenie spółek zależnych miał świadczyć pomoc M. Ż..

W dniu 12 maja 2005 roku Zarząd (...) S.A. zawarł z M. Ż. umowę odnośnie świadczenia przez niego Zarządowi doradztwa w zakresie opracowania i wdrożenia strategii w restrukturyzacji (...) S.A. poprzez utworzenie spółek zależnych i doprowadzenie do dodatnich wartości kapitałów własnych. M. Ż. zobowiązał się do ujawnienia wiedzy, koncepcji, pomysłów oraz planów działalności zmierzających do restrukturyzacji zakładu. We wcześniejszym okresie zajmował się on przeprowadzaniem podobnych zabiegów w innych zakładach o podobnej działalności. Uzyskał pozytywną rekomendację związków zawodowych działających w (...) S.A. Umowa o doradztwo została zawarta na okres 18 miesięcy. M. Ż. miał uzyskać wynagrodzenie w łącznej kwocie 230.000zł. brutto. W czasie trwania umowy (...) S.A. wypłaciła mu kwotę 154.222,22zł. tytułem wynagrodzenia określonego w umowie. W późniejszym czasie, już po ogłoszeniu upadłości spółki akcyjnej, na skutek pozwu złożonego przez Syndyka Masy Upadłości, (...) wyrokiem z dnia 13 grudnia 2007 roku, sygn akt IACa 755/07 zasądził od M. Ż. na rzecz Syndyka Masy Upadłości (...) S.A. kwotę 104.222,20zł. tytułem wynagrodzenia pobranego od spółki.

(zeznania J. N. k.1777-1780, umowa k.1522-1533, pismo syndyka k.1525, rachunki k.1529-1539, odpis wyroku SA w Łodzi k.9863).

W dniu 9 czerwca 2005 roku została zawarta pomiędzy M. Ż. a spółką (...) z o.o. w organizacji umowa, na podstawie której M. Ż. dokonał przelewu na rzecz wyżej wymienionej spółki wierzytelności o wartości 50.000zł.przysługującej mu od (...) S.A. z tytułu umowy zlecenia o doradztwo. W zamian za tę wierzytelność objął 100 udziałów serii (...) o łącznej wartości 50.000zł. spółki (...) z o.o.

(umowa przelewu wierzytelności k.5128-5129, umowa zlecenia o doradztwo k.5130).

W dniu 14 czerwca 2005 roku (...) S.A. przekazał protokolarnie spółce z o.o. środki trwałe wraz z oprzyrządowaniem, narzędzia i wyposażenie.

W dniu 15 czerwca 2005 roku Prezes Zarządu nowoutworzonej spółki (...) złożył wniosek o jej rejestrację. Do wniosku załączył oświadczenie o pokryciu kapitału zakładowego przez wszystkich wspólników.

W dniu 12 lipca 2005 roku Sąd Rejestrowy wezwał Prezesa (...) spółka z o.o. w organizacji do uzupełnienia braków formalnych wniosku poprzez złożenie aktu notarialnego precyzującego w umowie spółki od kogo należny jest czynsz dzierżawny.

W dniu 18 lipca 2005 roku Zgromadzenie Wspólników (...) spółka z o.o. w organizacji dokonało uchwałą zmiany umowy spółki poprzez wskazanie, że ustalony aktem założycielskim skapitalizowany czynsz dzierżawny przysługiwać będzie (...) S.A. od (...) spółki z o.o.

W dniu 17 sierpnia 2005 roku Spółka z o.o. została zarejestrowana w (...). Przedmiotem jej działalności była także głównie produkcja krzeseł i mebli do siedzenia.

(protokół k.11203, sprawozdanie k.8114, akt notarialny k.1069-1072, zeznania E. W. k.4903, 11754-11757, 12490).

Nowoutworzona spółka (...) z o.o. w organizacji, a później (...) spółka z o.o. kontynuowała dotychczasową działalność gospodarczą prowadzoną przez (...) S.A. W dniu 30 czerwca 2005 roku pomiędzy (...) spółka z o.o. w organizacji i (...) S.A. została zawarta umowa dotycząca powierzenia prowadzenia w imieniu i na rzecz (...) S.A. działalności polegającej na obsłudze handlowej to jest zawieraniu i realizacji transakcji sprzedaży ich wyrobów kontrahentom zagranicznym i krajowym.

(umowa k.1382-1385).

W kolejnych miesiącach podmioty te zawarły ze sobą szereg innych umów regulujących współpracę w poszczególnych dziedzinach. Były to następujące umowy:

- umowa poddzierżawy z dnia 1 lipca 2005 roku dotycząca oddania w poddzierżawę nieruchomości, maszyn i urządzeń,

- umowa najmu z dnia 1 lipca 2005 roku dotycząca pomieszczeń biurowych wraz z wyposażeniem,

- umowa ramowa z dnia 1 sierpnia 2005 roku określająca ogólne zasady i warunki współpracy przy produkcji i sprzedaży wyrobów meblowych,

- umowa dzierżawy z dnia 1 sierpnia 2005 roku dotycząca pomieszczeń magazynowych,

- umowa handlowa z dnia 1 sierpnia 2005 roku dotycząca sprzedaży wyrobów gotowych,

- umowa handlowa z dnia 1 sierpnia 2005 roku dotycząca mediów,

- umowa o świadczenie usług z dnia 1 sierpnia 2005 roku dotycząca wykonywania prac porządkowo-czystościowych,

- umowa o świadczenie usług z dnia 1 sierpnia 2005 roku dotycząca wykonywania prac remontowych, produkcji warsztatów montażowych, narzędzi specjalnych i przyrządów oraz stelaży metalowych i innych zlecanych,

- umowa dzierżawy z dnia 1 sierpnia 2005 roku dotycząca używania i pobierania pożytków budynków Estakady i Stacji II,

- umowa dostawy z dnia 1 sierpnia 2005 roku dotycząca wytworzenia i dostarczenia sprężonego powietrza,

- umowa o świadczenie usług z dnia 1 sierpnia 2005 roku dotycząca usługi przetarcia tarcicy na elementy meblowe,

- umowa z dnia 1 sierpnia 2005 roku dotycząca dostarczania energii cieplnej,

- umowa dzierżawy z dnia 1 października 2005 roku zawarta pomiędzy (...) S.A. a (...) spółka z o.o. dotycząca pomieszczeń biurowych,

- umowa handlowa z dnia 1 października 2005 roku zawarta pomiędzy (...) S.A. a (...) spółka z o.o. dotycząca sprzedaży łat,

-umowa z dnia 2 listopada 2005 roku zawarta pomiędzy (...) S.A. a (...) spółka z o.o. dotycząca dostarczania energii cieplnej,

- umowa z dnia 1grudnia 2005 roku zawarta pomiędzy (...) S.A. a (...) spółka z o.o. dotycząca upoważnienia do używania zgłoszonego znaku towarowego,

- umowa z dnia 9 stycznia 2006 roku zawarta pomiędzy (...) S.A. a (...) spółka z o.o. dotycząca obciążenia (...) spółka z o.o. tytułem zapłaty za prawa autorskie S. C..

Większość z tych umów była rozliczana przez Spółki w formie kompensowania wzajemnych należności ze zobowiązaniami, występował także obrót gotówkowy i bezgotówkowy w postaci przelewu bankowego. W późniejszym czasie, po dniu 24 kwietnia 2006 roku znaczna część tych umów została renegocjowana przez Syndyka masy upadłości (...) S.A.

(umowy k.1353-1356, 1379-1381, 1350-1352, 1091-1092, 1093-1094, 1096-1097, 1099-1100, 1102-1103, 1342-1343, 1348-1349, 1358-1359, 1360-1361, 1376-1377, 1085-1086, 1088-1089, 1344-1347, 1316-1320, 1305-1310).

W dniu 29 listopada 2005 roku odbyło się posiedzenie Rady Nadzorczej (...) S.A., która podjęła uchwałę nr 39/2005, którą wyraziła zgodę na zawarcie ze spółką (...) z o.o. umowy w sprawie obsługi gwarancyjnej w formie zaproponowanej i stanowiącej załącznik do tej uchwały.

(protokół posiedzenia wraz z uchwałą Rady Nadzorczej k.8090-8095).

Wartość reklamacji w opracowanym projekcie umowy została ustalona między innymi na podstawie wskaźnika reklamacji przygotowanego przez dział kontroli jakości (...) S.A. Wskaźnik reklamacji to wielkość wyrażająca się procentem zgłoszonych reklamacji do ilości wyprodukowanych wyrobów. Co rok dział kontroli jakości opracowywał wskaźniki reklamacji krajowych i eksportowych, które były przedstawiane Zarządowi. Projekt umowy, o którym mowa wyżej został pozytywnie zaopiniowany przez dział kontroli jakości.

(zeznania A. G. (2) k.11628, M. K. k.11716-11717).

W dniu 30 listopada 2005 roku pomiędzy (...) S.A. i (...) spółka z o.o. została zawarta umowa dotycząca przejęcia przez spółkę z o.o. odpowiedzialności wobec kupujących z tytułu rękojmi za wady fizyczne i gwarancji jakości sprzedanych rzeczy. Spółka z o.o. zobowiązała się do pokrywania kosztów reklamacji zgłoszonych przez kupujących w okresie 21 miesięcy od dnia podpisania umowy. Strony ustaliły, że odpowiedzialność ta wygaśnie w dniu 31 lipca 2007 roku. (...) S.A. oświadczyły, że średnia wartość sprzedaży wyrobów gotowych w ostatnich 19 miesiącach wyniosła 5.957.069,79zł. Poniesione koszty związane z odpowiedzialnością za jakość rzeczy wyliczone zostały dwoma sposobami:

a)metodą ustalenia współczynnika reklamacyjnego w odniesieniu do wartości sprzedanych wyrobów, gdzie średni współczynnik reklamacyjny wynosił za okres ostatnich 19 miesięcy 1,05% - wartość odpowiedzialności przez okres 21 miesięcy została wyszacowana na kwotę 1.313.533,89zł., przy czym w umowie zaznaczono, że kwota ta może nie odpowiadać realnej wartości uwzględnionych reklamacji, z uwagi na fakt, że część z nich została załatwiona poprzez udzielenie klientom większych upustów przy zakupie następnych partii wyrobów, a suma upustów nie została uwzględniona w powyższej kwocie, ponieważ nie ma możliwości jej odtworzenia, (schemat wyliczeń zawarty w załączniku nr 1),

b)metodą ilościową, polegającą na ustaleniu współczynnika reklamacyjnego w odniesieniu do ilości reklamowanych wyrobów, gdzie średni współczynnik reklamujący za okres ostatnich 19 miesięcy wyniósł 1,40% - wartość odpowiedzialności przez okres 21 miesięcy została określona na kwotę 1.751.378,51zł., przy czym w umowie zaznaczono, że także ta kwota może nie odpowiadać realnej wartości uwzględnionych reklamacji, ponieważ podstawę jej ustalenia stanowi odniesienie się do ilości sztuk reklamowanych wyrobów, (schemat wyliczeń zawarty w załączniku nr 2).

(...) S.A. zobowiązał się zapłacić spółce z o.o. kwotę 1.500.000zł. plus należny podatek VAT w formie kompensaty. Strony zastrzegły także, że wskazane wyżej wynagrodzenie nie może ulec zmianie, choćby koszty załatwienia reklamacji znacznie wzrosły w okresie obowiązywania umowy lub znacznie wzrósłby wskaźnik reklamowanych wyrobów określony dwiema opisanymi wyżej metodami wskazanymi w umowie.

W imieniu (...) S.A. umowę tę podpisał Prezes Zarządu J. R..

W tym samym dniu tj. 30 listopada 2005 roku strony zawarły także porozumienie, w którym ustaliły, że na dzień 29 listopada 2005 roku (...) S.A. przysługuje względem (...) spółka z o.o. bezsporna i wymagalna wierzytelność w kwocie 5.412.476,80zł. wynikająca z faktur wskazanych w załączniku nr 1 do umowy. Strony oświadczyły, że została zawarta pomiędzy nimi wyżej wskazana umowa dotycząca odpowiedzialności z tytułu gwarancji i rękojmi, na podstawie której (...) S.A. jest zobowiązany zapłacić (...) spółce z o.o. kwotę 1.830.000zł. przy czym dokonując wzajemnych potrąceń wyżej wymienionych sum kwota należna (...) S.A. od (...) spółka z o.o. to 3.582.476,80zł. Kwota ta miała zostać uiszczona poprzez zakup i dostarczenie (...) S.A. 20.500 ton miału węglowego w ilościach i terminach określonych w porozumieniu.

(umowa k.1321-1324, załączniki do umowy k.1325, 1337, porozumienie k.1374-1375).

W późniejszym czasie, po ogłoszeniu upadłości (...) S.A. Syndyk Masy Upadłości wystąpił z pozwem przeciwko (...) spółka z o.o. o zapłatę kwoty 1.830.000zł. w sprawie powyższej umowy reklamacyjnej. W dniu 25 stycznia 2007 roku strony zawarły przed (...), Wydział Gospodarczy, sygn akt XGC 333/06 ugodę, w myśl której, (...) spółka z o.o. uznała, że umowa o świadczenie usług reklamacyjnych jest bezskuteczna w stosunku do masy upadłości, uznała roszczenie Syndyka Masy Upadłości o zapłatę kwoty 1.830.000zł., wynikającą z bezskuteczności umowy. (...) spółka z o.o. oświadczyła także, że przysługują jej względem powoda wierzytelności w łącznej kwocie 489.965,51zł. Powód Syndyk Masy Upadłości (...) S.A. oświadczył, że zna zestawienie tych wierzytelności, uznał je i wyraził zgodę na ich potrącenie. Ostatecznie strony ustaliły, że (...) spółka z o.o. zapłaci Syndykowi Masy Upadłości kwotę 1.340.034,49zł. oraz ustaliły, że niniejsza ugoda reguluje wszystkie istniejące pomiędzy stronami spory dotyczące zarówno uznania za bezskuteczną umowy o świadczenie usług reklamacyjnych jak i odnoszące się do wierzytelności, o której mowa w ugodzie tj. kwoty 489.965,5zł.

(ugoda k.7156-7158).

W dniu 21 lutego 2006 roku Prezes Zarządu (...) S.A. J. R. złożył w (...) wniosek o ogłoszenie upadłości spółki obejmującej likwidację jej majątku. W uzasadnieniu podał, że spółka jest niewypłacalna i obecna sytuacja wskazuje, że nastąpiło trwałe zaprzestanie wykonywania wymagalnych zobowiązań, a jej majątek nie wystarcza na zaspokojenie wierzycieli. Na dzień złożenia wniosku spółka posiadała zobowiązania wobec kontrahentów krajowych w łącznej kwocie ponad 3,6mln zł. i zagranicznych w kwocie ponad 1,68mln zł. Posiadała zobowiązania z tytułu kredytów w bankach (...) S.A., (...) Bank (...) S.A. w łącznej kwocie ponad 9,6mln zł., zadłużenie w ZUS na kwotę 31.617.253,59zł., Gminy M. R. w kwocie 4.267.974,40zł., Urzędu Marszałkowskiego w Ł. na kwotę 1.761.505,75zł., Starostwa Powiatowego w kwocie 105.284,52zł., PFRON w kwocie 1.920.378,20zł.,Urzędu Skarbowego w kwocie 298.561,30zł., (...) w kwocie 4,2 mlnzł., Szpitala (...) w R. w kwocie ok. 8,3 tys.zł., a także inne zobowiązania, w tym m. inn. wobec pracowników z tytułu wynagrodzeń. Ogólna kwota zobowiązań wynosiła ponad 60.000.000.zł.

(...) w P. T. postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2006 roku, sygn akt VGU 1/06 ogłosił upadłość (...) S.A. w R., w celu likwidacji jego majątku. Na dzień ogłoszenia upadłości spółka posiadała 244 wierzycieli.

(spis wierzycieli k.542-599, sprawozdanie finansowe k.505-540, wykazy zobowiązań k.799-845, lista zabezpieczeń dokonanych na majątku (...) S.A. przez wierzycieli k.600-605, wykaz tytułów egzekucyjnych i wykonawczych k.740-757, wniosek o ogłoszenie upadłości k.391-392, odpis postanowienia w przedmiocie ogłoszenia upadłości k.7255-7263).

W toku prowadzonego postępowania upadłościowego majątek Masy Upadłości został sprzedany w wyniku przetargu mającego miejsce w dniu 15 maja 2012 roku za kwotę 25.150.000zł. Majątek ten obejmował zorganizowane przedsiębiorstwo, a w tej cenie nieruchomości, pozostałe ruchomości i udziały (...) S.A. w (...) spółka z o.o., które zostały sprzedane za kwotę 5.003.445zł. Na dzień 20 października 2012 roku wszystkie fundusze Masy wyniosły 58.717.499,79zł.

Na dzień 10 grudnia 2012 roku w całości zostali zaspokojeni wierzyciele I kategorii w liczbie 199 na kwotę 345.208,28zł. Nadto wykonano 21 odrębnych planów podziału co do wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo na sprzedanym majątku masy na kwotę 12.487.135,24zł. Zostali zaspokojeni wierzyciele: (...) Bank S.A., ZUS, (...) Bank (...) S.A. oraz Bank (...) S.A. Zatwierdzona lista wierzytelności liczyła ogółem 934 pozycje na łączną kwotę 71.005.918,69zł., w tym kategoria I - 345.208,28zł., kategoria II - 11.634.586,97zł., kategoria III- 52.130.400,57zł., kategoria IV - 6.895.722,87zł. Do zapłaty pozostała kwota 58.173.575,17zł. (71.005.918,69zł. -345.208,28zł. – 12.487.135,24zł.).

( pismo Syndyka Masy Upadłości z dnia 10 grudnia 2012 roku k.12538-12539, zeznania W. k. 11556-11557,11861-11864, 12487-12489).

A. Z. posiada wyższe wykształcenie, z zawodu jest inżynierem- mechanikiem, jest żonaty i posiada dwoje dzieci w wieku 19 i 26 lat, zatrudniony jest w spółce (...) z o.o. jako Prezes Zarządu, jego miesięczny dochód wynosi 10.000zł.

(oświadczenie oskarżonego k. 12395).

I. K. posiada wyższe wykształcenie, z zawodu jest ekonomistą, mężatką, posiada dwoje dzieci w wieku 27 i 18 lat, jest właścicielką biura rachunkowego, a jej miesięczny dochód wynosi 3000zł.

(oświadczenie oskarżonej k. 11219).

T. N. posiada wyższe wykształcenie, z zawodu jest socjologiem, jest żonaty i posiada jedno dziecko w wieku 15 lat, zatrudniony w spółce (...) z o.o. w P. jako członek zarządu, jego miesięczne dochody wynoszą około 3000zł.

(oświadczenie oskarżonego k. 12395).

J. R. posiada wyższe wykształcenie, z zawodu jest inżynierem-mechanikiem, jest żonaty i posiada dwoje dzieci w wieku 16 i 23 lat, jest zatrudniony w spółce (...) z o.o. jako kierownik biura techniczno-administracyjnego, jego miesięczny dochód wynosi 3.500zł.

(oświadczenie oskarżonego k. 12395).

Oskarżeni nie byli dotychczas karani.

(karty karne k. 12360, 12361, 12362, 12363).

Oskarżeni nie przyznali się do popełnienia zarzucanych im czynów.

J. R. wyjaśnił, że przed złożeniem przez niego wniosku o rejestrację spółki został sporządzony protokół przekazania spółce majątku do użytkowania przez (...) S.A. Akt notarialny stanowił podstawę do korzystania z majątku spółki akcyjnej przez spółkę z o.o. Z (...) została zawarta umowa przelewu wierzytelności w kwocie 50.000zł. wynikającej z zobowiązania, jakie miał (...) S.A. w stosunku do M. Ż.. Oskarżony wyjaśnił, że do wniosku o rejestrację spółki załączył wszystkie wymagane dokumenty, w tym oświadczenie o pokryciu kapitału zakładowego. Jego zdaniem kapitał zakładowy został pokryty w całości, ponieważ został sporządzony protokół przekazania majątku (...) S.A. do użytkowania a także została zawarta powyższa umowa z M. Ż.. Spółka została zarejestrowana po usunięciu braków formalnych wniosku na skutek wezwania sądu. Po dokonaniu rejestracji kapitał zakładowy został wpisany w księgę rachunkową spółki i na koniec sierpnia 2005 roku sporządzono bilans otwarcia spółki.

Oskarżony wyjaśnił, że umowa o przejęciu odpowiedzialności reklamacyjnej została zawarta po dogłębnej analizie kosztów reklamacji świadczonych przez (...) S.A. Jego zdaniem korzystniejszym rozwiązaniem było zapłacenie spółce z ograniczoną odpowiedzialnością ustalonej w umowie kwoty, ponieważ spółka akcyjna nie prowadziła już produkcji mebli. Zajmowała się produkcją energii elektrycznej, sprężonego powietrza, usługami remontowymi, produkcją łat meblowych i czerpała korzyści z wynajmu pomieszczeń magazynowych i biurowych. Kwota ustalona w umowie była kwotą prognozowaną, wobec czego obie spółki ponosiły ryzyko, ponieważ nie można było przewidzieć jakie faktycznie będą koszty reklamacji. Kwota ta została wyliczona na podstawie wskaźników reklamacji z ubiegłych okresów. Rada Nadzorcza podjęła uchwałę o wyrażeniu zgody na zawarcie tej umowy. Koszt reklamacji wyliczony przez biegłego na kwotę 185.752,31zł. obejmował okres jedynie trzech miesięcy, natomiast zawarta między stronami umowa miała obowiązywać przez około 2 lata i spodziewany koszt w kwocie 1.830.000zł. miał dotyczyć tego okresu. Nie było możliwości zlecenia wykonywania napraw gwarancyjnych innemu podmiotowi, ponieważ nikt inny z zewnątrz nie prowadził tego rodzaju działalności tzn. produkcji mebli giętych.

Oskarżony wyjaśnił także, że początkowo miał nadzieję, że spółka akcyjna będzie dalej funkcjonować i uda się spłacić jej zobowiązania. Jej działalność już w 2001 i w 2002 roku przynosiła stratę. Po analizie wstępnych wyników za 2005 rok uznał jednak, że brak jest szansy na rentowną działalność spółki i wobec tego w lutym 2006 roku złożył wniosek o jej upadłość.

(wyjaśnienia J. R. k.10526-10528, 11219-11222, 12396).

I. K. wyjaśniła, że właścicielem spółki akcyjnej były związki zawodowe, które w listopadzie 2004 roku, mimo ujemnych kapitałów spółki na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy podjęły uchwałę o dalszym istnieniu spółki. Zarząd miał więc kontynuować działalność spółki i dokonać planu naprawczego. Ówczesny prezes nie przedstawił takiego planu, wobec czego został odwołany. Oskarżona objęła funkcję Prezesa w dniu 1 kwietnia 2005 roku i zaczęła pracować nad takim planem. Przesłanki ogłoszenia upadłości spółki istniały już od 2000 roku, ponieważ już od tego czasu spółka przynosiła straty. Na przestrzeni lat 2002 i 2003 były zawierane układy z poszczególnymi wierzycielami, które nie przyczyniły się do poważnego spadku zobowiązań. W 2002 roku został też złożony wniosek o ogłoszenie upadłości spółki, ale został potem wycofany. Tak więc poprzednie zarządy funkcjonowały od 2000 roku do 2005 roku, a ona była Prezesem dopiero od kwietnia 2005 roku. Zastała już złą sytuację. Jej zdaniem ogromne zadłużenie spółki i fakt, że spółka nie miała majątku, którym mogłaby swobodnie dysponować powodował, że natychmiastowe ogłoszenie upadłości wcale nie zabezpieczyłoby praw wierzycieli i pracę straciłoby około 1500 osób. Jej zdaniem jedynym rozwiązaniem była konieczność kontynuowania produkcji w innym podmiocie prawnym. M. Ż. zajmował się już wcześniej przekształceniami kapitałowymi spółek z wynikiem pozytywnym w (...) Fabryce (...). Działalność M. Ż. została oceniona bardzo dobrze. Dlatego zawarto z nim umowę o doradztwo. Celem utworzenia spółek zależnych było przede wszystkim utrzymanie jak największej ilości miejsc pracy ( spółka (...) mająca pilnować wydajności pracy) i nie doprowadzenie do pogorszenia sytuacji wierzycieli, wobec czego cały majątek spółki akcyjnej pozostał przy niej i zabezpieczenia wierzycieli na tym majątku pozostały bez zmian. Oskarżona wyjaśniła, że była przekonana, iż wszystkie umowy związane z przekształceniami są zgodne z prawem. Zarząd musiał zadecydować czy zgłosić wniosek o ogłoszenie upadłości czy też podjąć działania restrukturyzacyjne spółki. (...) S.A. był wtedy największym zakładem w R. zatrudniającym około 1500 pracowników. Przesłanki upadłości istniały lata wcześniej, ale Zarząd zdecydował o ratowaniu spółki. Odbyło się także Walne Zgromadzenie, na którym właściciele wyrazili zgodę na utworzenie spółek zależnych. Założeniem było, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością będzie przynosić przychody spółce akcyjnej i uda się znaleźć inwestora, który kupi ją w całości. Nowoutworzona spółka rozpoczęła produkcję, a spółka akcyjna jej zaprzestała. Produkcja nie została jednak przeniesiona z jednej spółki do drugiej, tylko materiały, towary, wyroby zostały jej sprzedane, co potwierdzają umowy i faktury. (...) spółki akcyjnej już od 2000 roku była nierentowna, przynosiła straty, dlatego można było założyć, że prowadzona przez nią produkcja nie przyniesie żadnych dochodów. Groźba upadłości spółki w 2004 i 2005 roku była bardzo realna, dlatego powstała konieczność utworzenia odrębnego podmiotu, który byłby wiarygodnym partnerem dla dostawców materiałów i innych kontrahentów. Gdyby nie powstała spółka z o.o. to spółka akcyjna nie otrzymywałaby regularnego dopływu gotówki z tytułu dzierżawy i najmu od spółki z o.o.

(wyjaśnienia I. K. k.10556-10559, 11222-11224, 12443-12444, 12565).

A. Z. złożył wyjaśnienia zbieżne w swej treści z przedstawionymi wyżej wyjaśnieniami I. K.. Z jego relacji także wynika, że głównym celem utworzenia spółek zależnych było ratowanie (...) S.A. Spółka (...) miała świadczyć usługę pracy dla spółki z o.o. Chodziło głównie o zapewnienie możliwości dostosowania ilości pracowników do ilości aktualnej produkcji. Członkowie związków zawodowych chcieli mieć spółkę, na którą będą mieli rzeczywisty wpływ i miało to na celu ratowanie pracowników przed ewentualnymi zwolnieniami z pracy. W tej spółce 100 % udziałów należało do związków zawodowych. Drugą, była spółka z o.o., w której prawie 100% udziałów posiadała spółka akcyjna (...). Zdaniem oskarżonego utworzenie tych spółek absolutnie nie ograniczyło możliwości zaspokojenia wierzycieli. Cały majątek spółki akcyjnej pozostał nadal jej własnością. Spółka otrzymała ekwiwalent w postaci około 99% udziałów i osiągała bieżące przychody w postaci należności od spółki z o.o., z których mogła spłacać długi wobec wierzycieli. Świadczy o tym także fakt, że po ogłoszeniu upadłości, syndyk wystawiając na sprzedaż pracujące przedsiębiorstwo, uwzględnił w cenie wartiość masy oraz wartość udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Łączna wartość przedsiębiorstwa do sprzedaży wyniosła kwotę 54.000.000zł., co wynika z operatu szacunkowego. Jego zdaniem sprzedaż przedsiębiorstwa za taką cenę wystarczyłaby na spłatę wszystkich zobowiązań.

(wyjaśnienia A. Z. k.10503-10506, 11224-11225, 12396).

T. N. także złożył wyjaśnienia zgodne z wyjaśnieniami I. K.. Podał również, że jego zdaniem utworzenie spółki z o.o. w żaden sposób nie pogarszało sytuacji wierzycieli. Spółka z o.o. nie otrzymała niczego za darmo, ponieważ dzierżawiła majątek stanowiący nadal własność (...) S.A., kupowała od (...) S.A. środki i materiały, pomiędzy obiema spółkami miały miejsce wzajemne rozliczenia. Jego zdaniem utworzenie spółki zależnej spowodowało wzrost wartości majątku (...) S.A., o czym może świadczyć sprzedaż elektrociepłowni za kwotę około 10.000.000zł. Gdyby nie było bieżącej produkcji to szanse na jej sprzedaż byłyby znikome.

(wyjaśnienia T. N. k.10478-10479, 11225-11226, 12396).

I. K., A. Z. i T. N. zostali oskarżeni o to że w okresie czasu od dnia 30 czerwca 2005 roku do dnia 16 września 2005 roku w R. działając wspólnie i w porozumieniu pełniąc funkcję I. K. – Prezesa Zarządu (...) SA, A. Z. i T. N. członków Zarządu (...) SA, która to spółka była dłużnikiem wielu wierzycieli, udaremnili zaspokojenie ich należności w ten sposób, że po utworzeniu spółki zależnej (...) spółka z o.o. przemieścili do niej produkcję własnych wyrobów, przekazali jej zapasy posiadanych wyrobów, towarów i materiałów rozliczając je następnie kompensatami, czym działali na szkodę wierzycieli szczegółowo wymienionych w akcie oskarżenia,

tj. o czyn z art. 301§1 kk w zb. z art. 300§1 i §3 kk w zw. z art. 308 kk.

Sąd analizując okoliczności sprawy uznał, że brak jest wystarczających dowodów wskazujących na sprawstwo oskarżonych I. K., A. Z. i T. N. w zakresie opisanego wyżej zarzutu.

Zgodnie z treścią art. 301§1 kk odpowiedzialności karnej podlega ten kto będąc dłużnikiem kilku wierzycieli udaremnia lub ogranicza zaspokojenie ich należności przez to, że tworzy w oparciu o przepisy prawa nową jednostkę gospodarczą i przenosi na nią składniki swojego majątku. W myśl art. 308 kk za powyższe przestępstwo odpowiada jak dłużnik lub wierzyciel, kto, na podstawie przepisu prawnego, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania, zajmuje się sprawami majątkowymi innej osoby prawnej, fizycznej, grupy osób lub podmiotu nie mającego osobowości prawnej. Przepis art. 301 § 1 kk określa przestępstwo transferowego niezaspokojenia interesów wierzycieli. Istotą tego przestępstwa jest karalne niezaspokojenie swoich wierzycieli wskutek przeniesienia przez ich dłużnika składników swojego majątku na nowoutworzoną jednostkę gospodarczą. Należy od razu zaznaczyć, że wymienione wyżej przestępstwo jest treścią i funkcją zbliżone do przestępstwa z art. 300 § 1 i 3 kk. Chodzi tutaj w szczególności o zachowanie dłużnika polegające na rozporządzeniu swoim majątkiem na szkodę wierzyciela. Odpowiedzialności karnej z art. 300§ 1 kk podlega bowiem ten kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku, a z art. 300§3 kk ten, kto czynem określonym w § 1 wyrządził szkodę wielu wierzycielom. Z uwagi na to, że przestępstwo z art. 301 § 1 kk nie jest postacią przestępstw z art. 300 kk, lecz zawiera dodatkowy typ zachowania nieuczciwego dłużnika to pomiędzy rozważanymi przepisami zachodzi zbieg pozorny, na rzecz przepisu art. 301 kk. Zgodnie z treścią art. 301 kk bezprawne zachowanie się dłużnika polega na tworzeniu w oparciu o przepisy prawa nowej jednostki gospodarczej, a następnie - przeniesieniu na nią składników swojego majątku, przy czym czynności te mają prowadzić do udaremnienia lub ograniczenia zaspokojenia należności wierzyciela. Przenoszenie składników majątku dłużnika na nowotworzoną jednostkę gospodarczą może się wyrazić w każdej czynności prawnej rozporządzającej - ważnej i skutecznej. Musi jednak być ona związana z umniejszeniem masy majątkowej dłużnika, które to umniejszenie udaremnia lub ogranicza zaspokojenie należności jego wierzyciela. Stronę podmiotową czynu z art. 301 § 1 kk określa zamiar pokrzywdzenia przez dłużnika swoich wierzycieli poprzez przeniesienie składników swojego majątku na nową jednostkę gospodarczą. Czynności sprawcy odnoszą się do zachowania umyślnego w obu postaciach zamiaru, tj. bezpośredniego i ewentualnego. W doktrynie wyrażane są poglądy, w myśl których kryminalizacja zachowań wskazanych w art. 301 kk powinna być przeprowadzona nader ostrożnie i odnosić się do sytuacji szczególnie i ewidentnie sprzecznych z interesem wierzycieli, ponieważ tworzenie nowych podmiotów gospodarczych i przenoszenie nań majątku jest w obrocie gospodarczym sytuacją tyleż powszechną, co pożyteczną.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy Sąd uznał, że brak jest wystarczających podstaw do uznania, że działania zarządu polegające na powołaniu spółki zależnej udaremniły lub ograniczyły możność zaspokojenia należności wierzycieli.

Bezspornym jest, że sytuacja finansowa spółki akcyjnej już od co najmniej 2002 roku była zła i spółka była zadłużona. Już wtedy został złożony do Sądu wniosek o ogłoszenie upadłości. Postępowanie w tym przedmiocie nie toczyło się jednak z uwagi na nieuzupełnienie przez spółkę braków formalnych wniosku. Z każdym następnym rokiem sytuacja systematycznie pogarszała się i wzrastały zobowiązania. Związkom zawodowym, Zarządowi i Radzie Nadzorczej spółki zależało na restrukturyzacji zakładu, utrzymaniu miejsc pracy dla załogi i kontynuowaniu działalności produkcyjnej. Wyraz temu wyraźnie dało Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy (...) S.A., kiedy w dniu 5 listopada 2004 roku jednogłośnie podjęło uchwałę w sprawie dalszego istnienia spółki mimo, że bilans sporządzony przez zarząd spółki wykazał stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz jedną trzecią kapitału zakładowego spółki. Za przyjęciem tej uchwały opowiedzieli się wszyscy głosujący (2.178.757 głosów). Już wtedy zobowiązania spółki przekraczały wartość jej majątku. Czynione na przestrzeni lat 2002-2004 próby polepszenia wyników finansowych spółki nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. W marcu 2005 roku Rada Nadzorcza odwołała Prezesa Zarządu J. Ś. i na tę funkcję z dniem 1 kwietnia 2005 roku powołano I. K. – wieloletniego pracownika spółki, piastującego wcześniej m. inn. stanowiska głównej księgowej i dyrektora do spraw finansowych. Członkami Zarządu byli A. Z. i T. N.. Związki Zawodowe – będące większościowym akcjonariuszem spółki oczekiwały skutecznych działań zmierzających do poprawy sytuacji finansowej spółki. W tamtym czasie (...) S.A. były największym zakładem na terenie R., zatrudniającym około 2000 pracowników. Ogłoszenie upadłości tak dużego zakładu oznaczało utratę pracy przez większość z nich. Dlatego też nowy Zarząd podjął działania zmierzające do uratowania działalności produkcyjnej przed groźbą upadłości. Należy zaznaczyć, że zaproponowaną przez Zarząd koncepcję przekształcenia spółki i utworzenia spółek zależnych poparła Rada Nadzorcza sprawująca stały nadzór nad pracą Zarządu. W dniu 7 czerwca 2005 roku Rada Nadzorcza podjęła uchwałę, którą wyraziła zgodę na utworzenie spółek zależnych, których przedmiotem działalności miała być produkcja mebli, energii cieplnej i elektrycznej oraz sprzedaż wyrobów. Omawiane powyżej okoliczności znajdują odzwierciedlenie w nie budzących wątpliwości dokumentach znajdujących się w aktach sprawy, wyjaśnieniach oskarżonych oraz zeznaniach świadków Z. J., T. D., J. S., Z. W., H. K., J. N. (1), J. Ś., R. G. a także M. Ż.. Zeznania wymienionych świadków Sąd przytoczy poniżej celem zobrazowania sytuacji widzianej ich oczami.

Z. J. zeznał, że był członkiem Związku Zawodowego (...) w (...) S.A. Jego zdaniem sytuacja finansowa spółki była zła już w 2000 roku i przyczyną takiego stanu było niewłaściwe zarządzanie firmą przez ówczesny Zarząd, a szczególnie jego Prezesa J. Ś.. Spółka była znacznie zadłużona i groziła jej upadłość. Po odwołaniu Prezesa, nowy Prezes - I. K. i członkowie zarządu przedstawili plan restrukturyzacji zakładu, którego głównym celem było ratowanie zakładu i utrzymanie miejsc pracy. Świadek jako przedstawiciel związku zawodowego podpisywał akt notarialny dotyczący utworzenia spółki z o.o., popierał takie rozwiązanie, z tym, że nie znał szczegółowych okoliczności dotyczących utworzenia spółek zależnych i treści umów zawieranych pomiędzy spółkami i dotyczącymi ich wzajemnej współpracy.

T. D. zeznał, że był przewodniczącym Związku Zawodowego (...) w (...) S.A. Z jego zeznań także wynika, że sytuacja spółki już od 2000 roku była zła i spółka była zadłużona. W 2005 roku dotychczasowy Prezes J. Ś. został odwołany. Nowym Prezesem Zarządu została I. K., która od wielu lat pracowała w zakładzie, między innymi jako główna księgowa i miała dobrą opinię. Istniała potrzeba restrukturyzacji zakładu, a najważniejszym celem związków zawodowych było utrzymanie miejsc pracy. Nowy Zarząd miał uratować spółkę, a M. Ż. był osobą mającą stworzyć koncepcję przekształcenia zakładu zgodnie z prawem. Miał dobrą opinię w zakładach meblowych w J., gdzie wcześniej pracował. Świadek podpisał akt notarialny dotyczący utworzenia spółki zależnej, przy czym wiedział, że był to jedyny sposób na ratowanie spółki, której groziła upadłość. W razie ogłoszenia upadłości pracę straciłoby ponad 1000 osób.

J. S. był przewodniczącym Związku Zawodowego (...) oraz członkiem Rady Nadzorczej (...) S.A. Zeznał, że sytuacja finansowa spółki była zła od wielu lat i zadłużenie wzrastało z roku na rok. Spółce groziła upadłość. Nowy Prezes Zarządu I. K. zaproponowała restrukturyzację zakładu poprzez utworzenie spółki zależnej. Koncepcję powołania spółek zależnych na spotkaniach przedstawiał M. Ż., który już wcześniej zajmował się przekształceniami firmy w zakładach meblarskich w J.. J. S. pojechał do J. z H. K. i T. D., aby sprawdzić efekty jego działań. Okazało się, że M. Ż. posiadał dobrą opinię tamtejszych związkowców. Świadek podpisał akt notarialny dotyczący utworzenia spółki z o.o. i akceptował zaproponowane rozwiązania. Była to bowiem szansa na wyjście spółki z kryzysu. W przeciwnym razie groziła jej upadłość i utrata pracy przez załogę. Tworząc spółkę zależną zarząd deklarował, że przejmie ona zobowiązania wobec wierzycieli (...) S.A.

H. K. była (...) S.A. Z jej zeznań także wynika, że sytuacja F. była zła od wielu lat, a przyczyną tej sytuacji był źle sprawowany zarząd przez wcześniejszych prezesów, tj. J. Ś. i M. S.. Pogłębiało się zadłużenie spółki. Powołany w 2005 roku nowy Prezes I. K. mówiła związkom zawodowym, że spółce grozi upadłość i istnieje potrzeba restrukturyzacji. Wszyscy chcieli dalszego istnienia zakładu. Miały miejsce spotkania, na których Zarząd omawiał ze związkami zawodowymi potrzebę utworzenia spółek zależnych. Zarząd przedstawił też M. Ż. – osobę, która jako fachowiec miała pomóc w przekształceniu. H. K. była razem z T. D. i J. S. w zakładach meblowych w J.. M. Ż. miał tam dobrą opinię. Wszyscy wiedzieli, że spółka jest zadłużona i grozi jej upadłość. I. K. nawet przed Zgromadzeniem z 24 czerwca 2005 roku informowała, że zobowiązania spółki przekraczają wartość majątku i grozi jej upadłość. H. K. podpisywała akt notarialny dotyczący utworzenia spółki zależnej, ponieważ była to jedyna szansa na ratowanie zakładu. Członkowie związków zawodowych akceptowali takie rozwiązanie.

J. N. (1) zeznał, że w F. pracował od 25 lat, a od 2004 roku był wiceprzewodniczącym związku zawodowego (...). W swoich zeznaniach przyznał wszystkie okoliczności opisane już w zeznaniach H. K.. On także podpisał akt notarialny utworzenia spółki z o.o., ponieważ wszystkim zależało na ratowaniu firmy i miejsc pracy. Na spotkaniach Zarząd informował o tym, że mają być utworzone spółki zależne tj., spółka z o.o., która zajmie się produkcją i sprzedażą mebli oraz spółka (...), która będzie zajmować się świadczeniem pracy na rzecz spółki z o.o. Wszyscy akceptowali takie rozwiązanie.

Z. W. – długoletni pracownik F. ( zatrudniony od 1975 roku) także zeznał, że spółka była od wielu lat zadłużona zadłużona. Był obecny na Zgromadzeniu w listopadzie 2004 roku, kiedy omawiano sprawę dalszego funkcjonowania F. w związku z jego złą sytuacją finansową. Wtedy wszyscy obecni podjęli uchwałę o dalszym istnieniu spółki.

R. G. – członek Rady Nadzorczej zeznał, że także wiedział o bardzo złej sytuacji finansowej spółki, o jej zadłużeniach oraz o koncepcji utworzenia spółek zależnych, na co wyraził zgodę w podjętej przez Radę uchwale. Była to bowiem jedyna szansa na poprawę trudnej sytuacji zakładu.

M. Ż. (o którym mówili wskazani wyżej świadkowie) zeznał, że przez wiele lat pracował jako menadżer w wielu firmach z udziałem kapitału zagranicznego. Wiedział, że kondycja finansowa spółki akcyjnej była bardzo zła, a on miał pomóc w restrukturyzacji, dlatego podpisał ze spółką umowę o doradztwo. Uczestniczył w spotkaniach ze związkami zawodowymi, posiadającymi większościowy pakiet akcji w S.A., a głównym celem tych spotkań było ratowanie firmy i miejsc pracy. Restrukturyzacja miała za zadanie umożliwić funkcjonowanie przedsiębiorstwa i ochronę jego rynku bez uszczuplenia mienia spółki akcyjnej oraz stworzenie mechanizmu podnoszącego wydajność produkcji. Dlatego zostały utworzone spółki zależne, do których spółka akcyjna wniosła prawo do korzystania z elementów majątku z jednoczesnym zabezpieczeniem utrzymania stanu nieruchomości i ruchomości służących produkcji.

J. Ś. – długoletni Prezes Zarządu (...) S.A. przyznał, że spółka już od 2001 roku ponosiła straty. W 2002 roku, ówczesny Prezes M. S., złożył nawet do Sądu wniosek o ogłoszenie upadłości, przy czym wniosek ten został zwrócony przez Sąd celem uzupełnienia braków formalnych. Wtedy Prezesem ponownie został świadek. Nie uzupełnił wniosku, bo uznał, że został złożony zbyt pochopnie. Spółka jednak nie zdołała wyjść z kryzysu. W listopadzie 2004 roku on także był obecny na Walnym Zgromadzeniu. Przedmiotem obrad było zapytanie akcjonariuszy o kwestię dalszego istnienia spółki, ponieważ groziła jej upadłość. Wszyscy jednak opowiedzieli się za jej dalszym istnieniem.

W tej sprawie, na etapie postępowania przygotowawczego i sądowego przesłuchano także wielu innych świadków, których dane zostały szczegółowo wskazane w protokole rozprawy z dnia 19 września 2013 roku. Sąd uznał, że zeznania ich nie budzą wątpliwości, przy czym nie były one istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, ponieważ świadkowie nie posiadali szczegółowej wiedzy odnośnie okoliczności dotyczących poszczególnych zarzutów stawianych oskarżonym.

Przedstawione powyżej relacje Z. J., T. D., J. S., Z. W., H. K., J. N. (1), J. Ś., R. G. a także M. Ż. niezbicie dowodzą, że intencją całej załogi reprezentowanej między innymi przez związki zawodowe było kontynuowanie działalności produkcyjnej i szukanie rozwiązań mających uchronić spółkę przed ogłoszeniem upadłości. Takim rozwiązaniem, na które wyraziła zgodę Rada Nadzorcza, było utworzenie spółek zależnych. W myśl tej koncepcji aktem notarialnym z dnia 9 czerwca 2005 roku powstała (...) spółka z o.o., której głównym zadaniem była produkcja krzeseł i mebli do siedzenia.

Opisane wyżej okoliczności zostały podniesione także w opinii biegłych z zakresu m. inn. ekonomii, finansów, przekształceń podmiotów gospodarczych i zarządzania z firmy (...) w W., której wnioski Sąd w pełni podzielił. Biegli analizując dokumenty związane z działalnością spółki akcyjnej stwierdzili, że już we wcześniejszym okresie, na przestrzeni lat 2000 – 2004 Zarząd nie umiał skutecznie zapewnić dalszego rozwoju spółki. Brak równowagi finansowej, występujące permanentnie problemy z regulowaniem zobowiązań, wysokie ryzyko finansowe związane z zaciąganiem nowych zobowiązań, powodowało rosnącą zależność finansową spółki od już i tak zbyt wysokich kapitałów obcych. Strata ponoszona na działalności gospodarczej, ujemny kapitał własny oraz ujemny kapitał obrotowy świadczyły o poważnych zagrożeniach zdolności spółki do kontynuowania jej działalności. Od początku 2000 roku spółka odnotowywała stratę na działalności gospodarczej, która wynikała między innymi ze sposobu zarządzania, a także zbyt wysokich kosztów w stosunku do przychodów. Nie zapewnianie racjonalnego zysku z prowadzonej działalności, najczęściej nawet nie pokrywanie ponoszonych podstawowych kosztów przyczyniło się do znacznego, systematycznego pogarszania kondycji finansowej, powodującej między innymi zmniejszanie kapitałów własnych, które na dzień 31 grudnia 2004 roku stanowiły ujemną wartość. Zdaniem biegłych długotrwałe problemy w regulowaniu zobowiązań stanowiły okoliczności do ogłoszenia upadłości, albowiem majątek już nie wystarczał na zaspokojenie długów, tym samym kapitały własne były ujemne.

W myśl art. 397 ksh jeśli bilans sporządzony przez zarząd wykaże stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz jedną trzecią kapitału zakładowego, zarząd zobowiązany jest do niezwłocznego zwołania walnego zgromadzenia celem powzięcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki. Takie zgromadzenie zostało zwołane w dniu 5 listopada 2004 roku i podjęło uchwałę o dalszym istnieniu spółki.

Posiadana przez Zarząd wiedza o złej sytuacji majątkowej spółki akcyjnej w ostatnich kilku latach wpłynęła na decyzję zarządzających o rozpoczęciu procesu restrukturyzacji, w ramach którego za zgodą Rady Nadzorczej utworzono spółki zależne, m. inn. spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Związki zawodowe oczekiwały, że po utworzeniu spółki z o.o. nie nastąpi istotna redukcja miejsc pracy. Utrzymanie doświadczonej załogi miało sprzyjać kontynuacji zakupów, produkcji mebli i ich sprzedaży, dotychczas dokonywanych przez (...) S.A. Obawiano się, że gdyby doszło do ogłoszenia upadłości to najprawdopodobniej dostawcy odmówiliby współpracy, co z kolei mogłoby spowodować załamanie produkcji, a tym samym dostaw do odbiorców i w konsekwencji ich utratę.

Tak więc już na dzień 31 grudnia 2004 roku spółka akcyjna była niewypłacalna, gdyż jej majątek o łącznej wartości 63.520,3tys.zł. nie wystarczał na pokrycie zobowiązań i rezerw na zobowiązania w łącznej kwocie 71.074,2tys.zł. Także wtedy spółka nie miała możliwości spłaty swoich wszystkich zobowiązań. Jest to zdaniem Sądu okoliczność bardzo istotna dla dalszych rozważań mających udzielić odpowiedzi na pytanie, czy działania zarządu polegające na utworzeniu spółki zależnej rzeczywiście udaremniły lub ograniczyły możność zaspokojenia wierzycieli. Zarząd przy akceptacji Rady Nadzorczej zdecydował się w tej trudnej sytuacji na powołanie spółki z o.o., kontynuującej działalność produkcyjną spółki akcyjnej, ponieważ złożenie do sądu wniosku o ogłoszenie upadłości mogłoby uniemożliwić utrzymanie ciągłości produkcji oraz miejsc pracy dla doświadczonej załogi. Należy zaznaczyć, że (...) S.A. tworząc spółkę z o.o. wniósł do niej aport w postaci skapitalizowanego czynszu dzierżawnego należnego za okres 10 lat ,co oznaczało, że spółka akcyjna nie wniosła do nowoutworzonej spółki nieruchomości, maszyn i urządzeń. One nadal stanowiły jej własność. Wymienione w załącznikach nr 1 i 2 składniki majątkowe stanowiły jedynie podstawę dokonanych wyliczeń skapitalizowanego czynszu dzierżawnego należnego za okres 10 lat. Potwierdzeniem tego stanu jest dodatkowo informacja zawarta w raporcie z przeglądu sprawozdania finansowego z dnia 26 sierpnia 2005 roku za okres od dnia 1 stycznia 2005 roku do dnia 30 czerwca 2005 roku dotycząca rozpoczętego od czerwca 2005 roku procesu restrukturyzacji, w ramach którego rzeczowy majątek trwały pozostał w aktywach spółki akcyjnej.

Z opinii biegłych z firmy (...) w W., której wnioski Sąd w pełni podzielił wynika, że działania zarządu polegające m. inn. na utworzeniu spółki z o.o. poprzez wniesienie aportu w postaci skapitalizowanego czynszu dzierżawnego należnego przez okres 10 lat, odsprzedaniu części składników majątku, ale pozostawieniu rzeczowego majątku trwałego nadal w aktywach spółki akcyjnej realizowane były w ramach rozpoczętego od czerwca 2005 roku procesu restrukturyzacji. Zdaniem biegłych kontynuacja działalności produkcyjnej przez spółkę z o.o. umożliwiała utrzymanie ciągłości produkcji, ochroniła zachwianą już pozycję na konkurencyjnym rynku produkcji mebli oraz dalszą współpracę ze stałymi dostawcami oraz odbiorcami (...) S.A., a także sprzyjała zachowaniu wielu miejsc pracy dla doświadczonych pracowników, co między innymi zapewniało spółce akcyjnej bieżące przychody i przyczyniało się do powiększenia masy upadłości, czyli lepszego zaspokajania wierzycieli. (...) spółka akcyjna posiadała aż 99,58% udziałów w kapitale podstawowym nowoutworzonej spółki i tyle samo głosów na walnym zgromadzeniu wspólników, co oznaczało, że spółka ta pośrednio należała przecież do spółki akcyjnej.

(...) S.A. a nowoutworzoną spółką z o.o. zostało zawartych szereg umów, wymienionych w stanie faktycznym, regulujących wzajemną współpracę w poszczególnych obszarach. W (...) S.A. pozostały centra przychodowe, stanowiące zorganizowaną część przedsiębiorstwa, które zamierzał sprzedać syndyk w postaci elektrociepłowni, wynajmu i dzierżawy pomieszczeń, wydział przyrzynalni, wydział sprężarkowni, a także świadczenie usług sprzątania. Umowy zawarte w 2005 i w 2006 roku pomiędzy spółkami świadczyły o kontynuacji dotychczasowej działalności gospodarczej przez nowoutworzoną spółkę z o.o. w organizacji, a potem (...) spółkę z o.o. Dotyczyły one przede wszystkim dzierżawy nieruchomości, maszyn i urządzeń, produkcji wyrobów własnych oraz świadczenia różnorakich usług, ale nie przenosiły one na początku składników aktywów obrotowych, takich jak np. zapasy. Większość umów była rozliczana przez spółki poprzez kompensowanie wzajemnych należności ze zobowiązaniami, ale również występował obrót gotówkowy i bezgotówkowy w formie przelewu bankowego. Biegli dokonując analizy dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy stwierdzili, że nie są w stanie zająć stanowiska w zakresie zgodności i wiarygodności cesji oraz kompensat rozrachunków pomiędzy spółkami z uwagi na brak uzgodnionych ksiąg pomocniczych rozrachunków obu spółek oraz liczne nieprawidłowości dotyczące ksiąg rachunkowych. Dlatego trudno z wystarczającą pewnością odpowiedzieć na pytanie w jakiej części, czy ewentualnie w całości (...) S.A. przeniósł składniki swojego majątku, produkcję własnych wyrobów, zapasy posiadanych wyrobów, towarów i materiałów do nowoutworzonej spółki. Jednocześnie na podstawie analizy zgromadzonego materiału dowodowego można stwierdzić, że spółka akcyjna odsprzedała spółce z o.o. na pewno część składników swojego majątku, posiadanych zapasów wyrobów, towarów i materiałów, co zdaniem biegłych nie udaremniło zaspokojenia należności wierzycieli. Działanie to miało wpływ na zwiększenie możliwości zaspokojenia wierzycieli poprzez kontynuację działalności produkcyjnej przez spółkę z o.o.

Osiągnięty przez (...) S.A. po raz pierwszy od kilku lat dodatni wynik finansowy za 2005 rok był w przeważającej mierze rezultatem przeprowadzonych transakcji pomiędzy obiema spółkami w drugim półroczu 2005 roku. Odwrócenie niekorzystnych trendów polegało np. na tym, że kapitały własne były na poziomie dodatnim, a w stosunku do roku 2004 zobowiązania łączne zmalały o około 5 mln zł. natomiast zobowiązania z tytułu dostaw i usług zmalały o ponad 8 mln zł. Do nowopowstałej spółki aportem wniesiono jedynie skapitalizowany czynsz dzierżawny za okres 10 lat, co oznaczało, że (...) S.A. nie przestały być w