III SA/Kr 1685/12
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie
2013-10-02Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Halina Jakubiec /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Barbara Pasternak Sędziowie WSA Halina Jakubiec (spr.) WSA Janusz Bociąga Protokolant Monika Wójcik po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 września 2013 r. sprawy ze skargi W. F. na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego z dnia 10 września 2012 r. nr [....] w przedmiocie odmowy wszczęcia z urzędu postępowania administracyjnego skargę oddala
Uzasadnienie
Zaskarżonym przez W. F. postanowieniem z dnia 10 września 2012 r. znak [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego utrzymał w mocy postanowienie Prezydenta Miasta z [...] 2012 r., znak: [...] odmawiające wszczęcia z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie aktualizacji danych ewidencyjnych dla nieruchomości położonych w K (B - P), obejmujących działki ewidencyjne nr [...], nr [...], nr [...] oraz nr [...] (część), obręb [...], jednostka ewidencyjna P.
Jako podstawa prawna postanowienia wskazany został przepis art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U.2013.267) oraz art. 7b ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne ( Dz.U. z 2010 r. 193. 1287).
Postanowienie zapadło w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Wnioskiem z 01.06.2012 r. skarżący W. F. zwrócił się do Wydziału Geodezji Urzędu Miasta o "dokonanie z urzędu aktualizacji danych ewidencji gruntów dla nieruchomości położonych w K (B - P - teren przyległy do ul. K), obejmujących działki ewidencyjne nr [...], nr [...], nr [...] oraz nr [...] (część), wszystkie z obrębu [...] P" ,poprzez uwzględnienie aktualnych danych o stanie znajdującego się na tych nieruchomościach drzewostanu, zgodnie z załączoną Inwentaryzacją zieleni. Wnioskodawca odwołał się przy tym do obowiązku Służby Geodezyjnej i Kartograficznej aktualizacji zasobu geodezyjnego i kartograficznego.
Postanowieniem z [...] 2012 r., znak: [...] wydanym na podstawie art. 61a § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kpa Prezydent Miasta odmówił wszczęcia z urzędu postępowania administracyjnego z wniosku skarżącego z uwagi na brak legitymacji po stronie wnioskodawcy do zainicjowania postępowania w zakresie zmiany danych. Organ wskazał bowiem, że wnioskodawca nie jest właścicielem przedmiotowych nieruchomości ani też nie jest ujawniony w operacie gruntów i budynków jako użytkownik lub władający tymi nieruchomościami. Podstawą odmowy był także fakt, iż przedłożona przez wnioskodawcę dokumentacja "nie wchodzi w zakres enumeratywnie wymienionych dokumentów stanowiących podstawę ujawnienia zmian z urzędu".
W. F. odwołał się od ww postanowienia, zarzucając organowi naruszenie przepisu art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne poprzez uznanie, że w sprawie niniejszej organ nie jest obowiązany do aktualizacji, pomimo tego, iż na skutek przedstawionego mu opracowania "Inwentaryzacja zieleni" organ powziął informację, że rzeczywisty stan nieruchomości odbiega od ujawnionego w ewidencji gruntów, naruszenie art. 61 a Kpa poprzez odmowę wszczęcia z urzędu a także zarzucił naruszenie przepisów art. 7 i 77 § 1 Kpa poprzez zaniechanie zbadania, czy ujawniony w ewidencji stan gruntów odbiega od rzeczywistego stanu przedmiotowej nieruchomości. Wobec tych zarzutów wniósł o uchylenie ww postanowienia, merytoryczne rozpoznanie sprawy bądź przekazanie sprawy organowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego po rozpoznaniu odwołania wydał opisane na wstępie postanowienie.
Organ ten wyjaśnił szerzej motywy rozstrzygnięcia o odmowie wszczęcia postępowania z wniosku skarżącego, skupiając się w pierwszej kolejności na pojęciu strony postępowania w przedmiocie aktualizacji gruntów na gruncie przepisów art. 28 kpa w zw. z 20 ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne i przepisów § 46 ust. 1 § 10 ust. 1 pkt 2 i ust. 2, § 11 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. Nr 38 poz. 454). Stroną jest ten, której interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo która żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. W postępowaniu o zmianę danych ewidencyjnych stroną może właściciel lub inne podmioty władające konkretną działką. Organ zauważył przy tym, że postępowanie aktualizacyjne w celu zmiany (aktualizacji) danych ewidencyjnych może być wszczęte tylko na wniosek oznaczonego kręgu osób. Według organu z tego względu, że wnioskodawcy nie przysługuje jakikolwiek tytułu prawny do przedmiotowych działek nie mógł zainicjować postępowania o aktualizację danych ewidencyjnych.
Wyjaśniając brak podstaw do wszczęcia z urzędu postępowania, organ powołał się na § 46 ust. 1 ww rozporządzenia i wskazał, że z urzędu dokonuje się aktualizacji na podstawie ściśle wymienionych w rozporządzeniu dokumentów to jest prawomocnych orzeczeń sądowych, aktów notarialnych, ostatecznych decyzji administracyjnych, aktów normatywnych, opracowań geodezyjnych i kartograficznych, przyjętych do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, zawierających wykazy zmian danych ewidencyjnych, dokumentacji architektoniczno-budowlanej gromadzonej i przechowywanej przez organy administracji publicznej i ewidencji publicznych prowadzonych na podstawie innych przepisów. Żaden z tych dokumentów nie został załączony do wniosku skarżącego, stąd brak było według organu podstaw do wszczęcia postępowania z urzędu. Odnosząc się do zarzutu braku wypełnienia obowiązku kompleksowej weryfikacji danych ewidencyjnych, organ podniósł, że weryfikację tego rodzaju przewiduje § 54 ust. 2 w w rozporządzenia, niemniej przeprowadza się ją raz na 15 lat. Istotne jest, że jest ona prowadzona z urzędu i wniosek strony nie można zainicjować tego postępowania. Dopiero stwierdzone w toku weryfikacji niezgodności podlegają usunięciu w trybie przewidzianym dla aktualizacji operatu ewidencyjnego zgodnie z § 47 ust. 3 rozporządzenia. Przewidziana jest także w przepisach weryfikacja danych z dokumentami źródłowymi, raz na 10 lat, której również wyniki mogą stanowić podstawę do aktualizacji danych prowadzonej z urzędu. Niemniej działania organu sprowadzają się wówczas do czynności materialno – technicznych.
Postanowienie powyższe stało się przedmiotem skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie.
Skarga zawierała zarzuty tożsame z zarzutami odwołania, przy czym skarżący zwrócił uwagę, że w przypadku działek objętych wnioskiem o aktualizację , aktualizacja nie była prowadzona przez okres lat 20, skutkiem czego grunty, na których bezsprzecznie znajdują się kilkudziesięcioletnie drzewa, klasyfikowane są jako działki rolne.
W odpowiedzi na skargę organ podtrzymał stanowisko w sprawie, akcentując okoliczność, ze przedłożona przez stronę dokumentacja nie stanowi dokumentu źródłowego wynikającego z § 12 ust. 1 i 46 ust. 2 rozporządzenia a zatem nie może by c podstawa dokonania z urzędu aktualizacji operatu ewidencji gruntów i budynków.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do art. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.), w skrócie p.p.s.a., sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W ramach swej kognicji sąd bada, czy przy wydaniu zaskarżonego aktu nie doszło do naruszenia prawa materialnego i przepisów postępowania. Zgodnie z treścią art. 134 p.p.s.a., sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi, oraz powołaną podstawą prawną. Orzekanie - w myśl art. 135 ustawy - następuje w granicach sprawy będącej przedmiotem kontrolowanego postępowania, w której został wydany zaskarżony akt lub czynność i odbywa się z uwzględnieniem wówczas obowiązujących przepisów prawa.
Uwzględnienie skargi następuje w przypadkach naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt. 1 lit. a) p.p.s.a.), naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (art. 145 § 1 pkt. 1 lit. b), oraz innego naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt.1 lit. c) p.p.s.a.). W przypadkach, gdy zachodzą przyczyny określone w art. 156 kodeksu postępowania administracyjnego sąd stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia (art. 145 § 1 pkt. 2 p.p.s.a.), jeżeli zachodzą przesłanki określone w innych przepisach, sąd stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa.
Dokonując tak rozumianej oceny zaskarżonego rozstrzygnięcia, Wojewódzki Sąd Administracyjny nie dopatrzył się w nim naruszeń prawa skutkujących koniecznością jego uchylenia lub stwierdzenia nieważności.
Na wstępie należy zauważyć , że skarżący formułując wniosek domagał się aby postępowanie zostało wszczęte przez organ z urzędu. Podkreślić w tym miejscu trzeba , że przepisy postępowania nie przewidują formy postanowienia w przypadku , gdy organ nie zamierza podjąć żadnych działań z urzędu. Nie zmienia to faktu , iż wniosek o wszczęcie postępowania złożony został przez skarżącego, dlatego niezależnie od zawartego w nim sformułowania dotyczącego żądania podjęcia wnioskowanego postępowania z urzędu , organ był uprawniony, a nawet obligowany rozpatrzyć wniosek pochodzący od W. F. i wobec uznania , że wnioskodawcy nie przysługuje przymiot strony, wydać postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.
W myśl reguły zawartej w art. 61 § 1 k.p.a., postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Powołany przepis winien być interpretowany w powiązaniu z przepisami prawa materialnego, które wyznaczają rodzaj spraw załatwianych w formie decyzji oraz normują inicjatywę co do powstania stosunku prawnego określonej treści.
Istotę niniejszej sprawy stanowi zatem okoliczność, czy skarżący posiada przymiot strony w postępowaniu administracyjnym w przedmiocie wprowadzenia zmian w operacie ewidencji gruntów , gdyż tylko w takim przypadku wniosek mógłby ewentualnie odnieść zamierzony skutek.
Stroną postępowania jest zgodnie z art. 28 k.p.a. wyłącznie osoba, której interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo która żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Oznacza to, że podstawowe znaczenie dla wykładni tego przepisu ma pojęcie interesu prawnego. Czynnikiem różnicującym interes prawny i interes faktyczny jest istnienie lub brak normy prawnej przyznającej ochronę danemu podmiotowi. O istnieniu zaś interesu prawnego decydują przepisy prawa materialnego przyznające stronie konkretne, indywidualne i aktualne korzyści. Interes prawny jest kwalifikowanym interesem faktycznym, który wynika z określonego przepisu prawnego odnoszącego się wprost do sytuacji danego podmiotu i pojawia się wówczas, gdy istnieje związek między obowiązującą normą prawa materialnego a sytuacją prawną tegoż podmiotu (por. wyrok NSA z 2 czerwca 1998 r., IV SA 2164/97LEX nr 43262).
Warunkiem wszczęcia, jak i dopuszczenia danego podmiotu do udziału w postępowaniu administracyjnym jest stwierdzenie, iż ma on interes prawny w sprawie. Innymi słowy, pojęcie strony, jakim posługuje się art. 28 k.p.a., może być wyprowadzone tylko z przepisów prawa materialnego, czyli z normy prawnej, która stanowi podstawę ustalenia uprawnienia lub obowiązku.
Kluczowe są zatem w rozpatrywanej sprawie przepisy ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2010r. Nr 193, poz. 1287) oraz przepisy rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. nr 38, poz. 454 ze zm.).
Zgodnie z art. 20 ust. 2 pkt.1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, w ewidencji wykazuje się właściciela, a w odniesieniu do gruntów państwowych i samorządowych - inne osoby fizyczne lub prawne, w których władaniu znajdują się grunty i budynki lub ich części. Zamieszczony w Rozdziale 10 ustawy zawierającym przepisy przejściowe i końcowe, art. 51 stanowi nadto, że w ewidencji gruntów i budynków, założonej na podstawie dekretu z dnia 2 lutego 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 6, poz. 32), oprócz właściciela, do czasu uregulowania tytułu własności, wykazuje się także osobę władającego.
Nośnikiem informacji o gruntach, budynkach i lokalach, zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne jest tzw. operat ewidencyjny, który składa się z map, rejestrów i dokumentów uzasadniających wpisy do tych rejestrów.
Zawarty w Rozdziale 3 powołanego rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków, regulującym prowadzenie ewidencji gruntów i budynków i wymianę danych ewidencyjnych, przepis § 46 ust. 1 stanowi, że dane zawarte w ewidencji podlegają aktualizacji z urzędu lub na wniosek, osób, organów i jednostek organizacyjnych, o których mowa w § 10 i 11.
Oznacza, to że postępowanie ewidencyjne w celu zmiany (aktualizacji) danych ewidencyjnych może być wszczęte tylko na wniosek oznaczonego kręgu osób. Jest to regulacja zgodna z art. 20 ust. 2 pkt 1 powołanej ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne, która w odniesieniu do podmiotów ewidencji (a więc podmiotów, o których rejestruje się dane), ogranicza się tylko do właścicieli, a w odniesieniu do gruntów państwowych i samorządowych - także do informacji o osobach fizycznych i prawnych, które władają tymi gruntami państwowymi i samorządowymi.
Wzajemna relacja powołanych przepisów art. 20 ust. 2 pkt 1 ustawy i przepisów § 46ust 1, § 10 ust. 1 pkt 2 i ust. 2, oraz § 11 ust. 1 pkt 1 i 2 prowadzi do wniosku, iż wskazanie kręgu podmiotów na wniosek, których możliwe jest wszczęcie postępowania w sprawie wprowadzenia zmian w ewidencji, zarazem wyznacza krąg podmiotów, które mogą mieć interes prawny uczestnictwa w postępowaniu ewidencyjnym.
W wyroku z dnia 15 kwietnia 2008 r., I OSK 666/07 (Lex 505243) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że mieć interes prawny w postępowaniu administracyjnym znaczy to samo co ustalić przepis prawa materialnego powszechnie obowiązującego, na podstawie którego można żądać zaniechania lub ograniczenia czynności organu sprzecznych z potrzebami danego podmiotu - strony postępowania. Okoliczność dopuszczenia przez organ administracji publicznej danej osoby do udziału w postępowaniu, czy nawet tylko doręczenia wydanej w sprawie decyzji, nie czyni jej automatycznie stroną tego postępowania w rozumieniu art. 28 k.p.a. Dane ewidencyjne mające charakter informacyjno - technicznymi odnoszą się do konkretnej działki ewidencyjnej. Ewidencja rejestruje jedynie stany prawne wynikające z określonych dokumentów urzędowych, a zatem stany ustalane w innym trybie lub przez inne organy orzekające. Dla obywateli i organów państwowych moc wiążącą mają tylko dane dotyczące opisu gruntów (ich położenia, konturu granic, rodzaju użytków, itp. ). Organy ewidencyjne nie są uprawnione do weryfikacji dokumentów, na podstawie, których dokonują zmian w ewidencji. Stroną postępowania dotyczącego zmiany danych ewidencyjnych jest tylko właściciel lub inne podmioty władające konkretną działką ewidencyjną. Przymiot strony nie przysługuje natomiast właścicielowi lub współwłaścicielom sąsiedniej nieruchomości.
Podobne stanowisko zaprezentowane zostało w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 lipca 2010 r., sygn. akt I OSK 1327/08 (LEX nr 595080), zgodnie z którym; "Legitymacja do wystąpienia z żądaniem dokonania zmian w ewidencji gruntów i budynków przysługuje jedynie właścicielowi względnie organom i jednostkom organizacyjnym, o których mowa w § 10 i § 11 rozporządzenia z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454).".
W świetle powyższego stwierdzić należy, że dla osób nie będących właścicielami lub innymi podmiotami wymienionymi w § 10 i 11 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków, inicjowanie (wszczynanie), a tym samym uczestniczenie w postępowaniu dotyczącym zmiany danych ewidencyjnych jest uzależnione od wykazania własnego, indywidualnego interesu prawnego.
Skarżący nie wskazał, iż posiada taki interes prawny. Niesporne jest bowiem w sprawie, że nie jest właścicielem nieruchomości położonych w K, stanowiących działki ewidencyjne [...], [...], [...] oraz [...], obręb [...] jednostka ewidencyjna P, o której zmianę wpisu w ewidencji gruntów wystąpił. Odnosząc powyższe do przytoczonej regulacji dotyczącej podmiotów uprawnionych do składania wniosku o zmianę danych w ewidencyjnych, wynikającej z § 46 w zw. z § 10 i § 11 rozporządzenia uznać trzeba, że skarżący nie należy do kręgu osób uprawnionych do żądania wprowadzenia zmian w ewidencji gruntów i budynków odnoszących się do w/w nieruchomości .
Zgodzić się należy ze stanowiskiem organów, że źródłem interesu prawnego jest przepis prawa powszechnie obowiązującego, który kształtuje sytuację określonego podmiotu w zakresie stanu prawnego regulowanego tym przepisem. O istnieniu interesu prawnego nie decyduje jedynie wola czy subiektywne przekonanie danego podmiotu. Nie chodzi tu bowiem wyłącznie o interes faktyczny nie poparty żadnymi przepisami mogącymi stanowić podstawę skierowania żądania w zakresie podjęcia przez organ administracji stosownych czynności w konkretnej sprawie. Interes prawny musi być indywidualny i konkretny. Jego istotną cechą jest także realność (aktualność). Nie może być on zatem udowadniany zamiarem i okolicznościami, które mogą dopiero wystąpić w przyszłości (zob. wyrok NSA z dnia 26 czerwca 2008r., sygn. akt I OSK 1038/07, publ.www.orzeczenia.nsa.gov.pl). W świetle powyższego organy administracji prawidłowo ustaliły, że skarżący nie posiada legitymacji do żądania wszczęcia postępowania w niniejszej sprawie.
Rozważenia wymaga, jaką formę powinno mieć rozstrzygnięcie organu w sytuacji, gdy wniosek o wszczęcie postępowania pochodzi od osoby nie mającej legitymacji do żądania prowadzenia postępowania administracyjnego.
Wprowadzona z dniem 11 kwietnia 2011 r. nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego mocą ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2011 r., nr 6, poz. 18 ze zm.), w ramach której dodano w tej ustawie m.in. art. 61a w brzmieniu: "gdy żądanie, o którym mowa w art. 61, zostało wniesione przez osobę nie będącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania" (§ 1); "Na postanowienie, o którym mowa w § 1 służy zażalenie" (§ 2). Wobec tego organ administracji publicznej obowiązany jest zbadać, czy wnoszący podanie jest stroną w sprawie, a zatem czy powołuje się na własny interes (obowiązek) prawny. Jeżeli w sposób oczywisty, bez przeprowadzenia złożonego procesu wykładni przepisów prawa materialnego oraz działań w zakresie ustalenia stanu faktycznego, można ustalić brak interesu prawnego po stronie podmiotu wnoszącego podanie, jak i w sytuacji, gdy żądanie wszczęcia postępowania opierane jest na poczuciu sprawiedliwości społecznej czy ogólnych wartościach uzasadniających prawidłowe działanie w formie decyzji administracyjnej lub innego aktu administracyjnego, należy zastosować regulację z art. 61a § 1 k.p.a. W takiej sytuacji brak jest podstaw do wszczęcia postępowania, a następnie zakończenia go decyzją o umorzeniu w razie braku podstaw prawnych do wyprowadzenia interesu prawnego jednostki składającej żądanie wszczęcia postępowania (por. B. Adamiak [w:] B. Adamiak/J. Borkowski, KPA, Komentarz, wyd. 11, Warszawa 2011, komentarz do art. 61a § 1 k.p.a., Nb 4-7).
Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego zobligowany był zatem zbadać, czy skarżący w postępowaniu administracyjnym zakończonym wydaniem postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania miał przymiot strony w rozumieniu art. 28 k.p.a., a jego żądanie mogło doprowadzić do skutecznego wszczęcia postępowania w przedmiocie wprowadzenia zmian (aktualizacji) w ewidencji gruntów i budynków w odniesieniu do nieruchomości podanych we wniosku. W ocenie Sądu, w okolicznościach tej sprawy organ odwoławczy, zasadnie utrzymał w mocy postanowienie organu I instancji, z uwzględnieniem obowiązującego w chwili orzekania stanu prawnego i faktycznego.
Powyższa ocena będąca wynikiem sądowej kontroli zaskarżonego postanowienia nie oznacza oczywiście, że w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w zapisach ewidencyjnych, organ prowadzący ewidencję nie może dokonać jej zmiany z urzędu, w sytuacji, gdy będzie to zgodne z zasadą aktualności, oraz będzie miało podstawę w przepisach § 12 i § 46 ust. 2 rozporządzenia. Skarżący nie może jednak domagać się od organu ewidencyjnego wszczęcia takiego postępowania z urzędu "na jego wniosek". Pismo skarżącego, żądające wszczęcia przez organ z urzędu postępowania w sprawie, w której nie przysługują mu uprawnienia strony, nie może być traktowane jako wszczynające automatycznie postępowanie, zmierzające do wydania aktu administracyjnego, stanowiącego merytoryczne rozpoznanie tego wniosku. Postępowanie może być bowiem prowadzone w trybie wnioskowym, jedynie wtedy, kiedy wynika to z przepisów prawa – kiedy wprost ustawa tak stanowi, bądź jeśli przedmiotem sprawy administracyjnej jest przyznanie określonych uprawnień. W pozostałych przypadkach postępowanie administracyjne (w szczególności jeśli dotyczy ono nałożenia określonych obowiązków) toczy się z urzędu. W takiej sytuacji wniosek osoby zainteresowanej o wszczęcie postępowania z urzędu nie wiąże organu i nie powoduje wszczęcia postępowania administracyjnego. W szczególności sytuacja taka nie zobowiązuje organu do zareagowania w formie procesowej na wniosek jednostki nie będącej stroną w sprawie, w której domaga się ona wszczęcia postępowania. Przepisy kodeksu postępowania administracyjnego nie przewidują, aby organ miał obowiązek wszczęcia z urzędu postępowania administracyjnego, w sytuacji, gdy wnioskuje o to podmiot, który nie posiada przymiotu strony w takim postępowaniu. Nawet ewentualne uznanie przez organ w przyszłości, że zasadnym jest wszczęcie z urzędu postępowania w sprawie wprowadzenia wnioskowanych zmian ewidencyjnych dotyczących objętych wnioskiem nieruchomości, nie przyda skarżącemu charakteru strony tego postępowania.
Na marginesie sprawy warto zauważyć , że przedłożona przez skarżącego inwentaryzacja zieleni nie stanowi dokumentu o jakim mowa w przepisie § 46 ust. 1 w/w rozporządzenia , a tylko w przypadku gdyby organ dysponował tego rodzaju dokumentem, byłby uprawniony do wszczęcia postępowania z urzędu.
W konsekwencji powyższego, stwierdzić należy, że zarzuty skargi nie zasługiwały na uwzględnienie, a dokonana przez Sąd kontrola zgodności z prawem zaskarżonego postanowienia, nie wykazała, by postanowienie to, jak i poprzedzające je postanowienie organu I instancji wydane zostały z naruszeniem przepisów, o którym stanowi art. 145 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Z braku zatem uzasadnionych podstaw, Wojewódzki Sąd Administracyjny nie mógł uwzględnić skargi i wobec tego, w myśl art. 151 powołanej wyżej ustawy, orzekł jak w sentencji wyroku.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Halina Jakubiec /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Barbara Pasternak Sędziowie WSA Halina Jakubiec (spr.) WSA Janusz Bociąga Protokolant Monika Wójcik po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 września 2013 r. sprawy ze skargi W. F. na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego z dnia 10 września 2012 r. nr [....] w przedmiocie odmowy wszczęcia z urzędu postępowania administracyjnego skargę oddala
Uzasadnienie
Zaskarżonym przez W. F. postanowieniem z dnia 10 września 2012 r. znak [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego utrzymał w mocy postanowienie Prezydenta Miasta z [...] 2012 r., znak: [...] odmawiające wszczęcia z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie aktualizacji danych ewidencyjnych dla nieruchomości położonych w K (B - P), obejmujących działki ewidencyjne nr [...], nr [...], nr [...] oraz nr [...] (część), obręb [...], jednostka ewidencyjna P.
Jako podstawa prawna postanowienia wskazany został przepis art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U.2013.267) oraz art. 7b ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne ( Dz.U. z 2010 r. 193. 1287).
Postanowienie zapadło w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Wnioskiem z 01.06.2012 r. skarżący W. F. zwrócił się do Wydziału Geodezji Urzędu Miasta o "dokonanie z urzędu aktualizacji danych ewidencji gruntów dla nieruchomości położonych w K (B - P - teren przyległy do ul. K), obejmujących działki ewidencyjne nr [...], nr [...], nr [...] oraz nr [...] (część), wszystkie z obrębu [...] P" ,poprzez uwzględnienie aktualnych danych o stanie znajdującego się na tych nieruchomościach drzewostanu, zgodnie z załączoną Inwentaryzacją zieleni. Wnioskodawca odwołał się przy tym do obowiązku Służby Geodezyjnej i Kartograficznej aktualizacji zasobu geodezyjnego i kartograficznego.
Postanowieniem z [...] 2012 r., znak: [...] wydanym na podstawie art. 61a § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kpa Prezydent Miasta odmówił wszczęcia z urzędu postępowania administracyjnego z wniosku skarżącego z uwagi na brak legitymacji po stronie wnioskodawcy do zainicjowania postępowania w zakresie zmiany danych. Organ wskazał bowiem, że wnioskodawca nie jest właścicielem przedmiotowych nieruchomości ani też nie jest ujawniony w operacie gruntów i budynków jako użytkownik lub władający tymi nieruchomościami. Podstawą odmowy był także fakt, iż przedłożona przez wnioskodawcę dokumentacja "nie wchodzi w zakres enumeratywnie wymienionych dokumentów stanowiących podstawę ujawnienia zmian z urzędu".
W. F. odwołał się od ww postanowienia, zarzucając organowi naruszenie przepisu art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne poprzez uznanie, że w sprawie niniejszej organ nie jest obowiązany do aktualizacji, pomimo tego, iż na skutek przedstawionego mu opracowania "Inwentaryzacja zieleni" organ powziął informację, że rzeczywisty stan nieruchomości odbiega od ujawnionego w ewidencji gruntów, naruszenie art. 61 a Kpa poprzez odmowę wszczęcia z urzędu a także zarzucił naruszenie przepisów art. 7 i 77 § 1 Kpa poprzez zaniechanie zbadania, czy ujawniony w ewidencji stan gruntów odbiega od rzeczywistego stanu przedmiotowej nieruchomości. Wobec tych zarzutów wniósł o uchylenie ww postanowienia, merytoryczne rozpoznanie sprawy bądź przekazanie sprawy organowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego po rozpoznaniu odwołania wydał opisane na wstępie postanowienie.
Organ ten wyjaśnił szerzej motywy rozstrzygnięcia o odmowie wszczęcia postępowania z wniosku skarżącego, skupiając się w pierwszej kolejności na pojęciu strony postępowania w przedmiocie aktualizacji gruntów na gruncie przepisów art. 28 kpa w zw. z 20 ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne i przepisów § 46 ust. 1 § 10 ust. 1 pkt 2 i ust. 2, § 11 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. Nr 38 poz. 454). Stroną jest ten, której interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo która żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. W postępowaniu o zmianę danych ewidencyjnych stroną może właściciel lub inne podmioty władające konkretną działką. Organ zauważył przy tym, że postępowanie aktualizacyjne w celu zmiany (aktualizacji) danych ewidencyjnych może być wszczęte tylko na wniosek oznaczonego kręgu osób. Według organu z tego względu, że wnioskodawcy nie przysługuje jakikolwiek tytułu prawny do przedmiotowych działek nie mógł zainicjować postępowania o aktualizację danych ewidencyjnych.
Wyjaśniając brak podstaw do wszczęcia z urzędu postępowania, organ powołał się na § 46 ust. 1 ww rozporządzenia i wskazał, że z urzędu dokonuje się aktualizacji na podstawie ściśle wymienionych w rozporządzeniu dokumentów to jest prawomocnych orzeczeń sądowych, aktów notarialnych, ostatecznych decyzji administracyjnych, aktów normatywnych, opracowań geodezyjnych i kartograficznych, przyjętych do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, zawierających wykazy zmian danych ewidencyjnych, dokumentacji architektoniczno-budowlanej gromadzonej i przechowywanej przez organy administracji publicznej i ewidencji publicznych prowadzonych na podstawie innych przepisów. Żaden z tych dokumentów nie został załączony do wniosku skarżącego, stąd brak było według organu podstaw do wszczęcia postępowania z urzędu. Odnosząc się do zarzutu braku wypełnienia obowiązku kompleksowej weryfikacji danych ewidencyjnych, organ podniósł, że weryfikację tego rodzaju przewiduje § 54 ust. 2 w w rozporządzenia, niemniej przeprowadza się ją raz na 15 lat. Istotne jest, że jest ona prowadzona z urzędu i wniosek strony nie można zainicjować tego postępowania. Dopiero stwierdzone w toku weryfikacji niezgodności podlegają usunięciu w trybie przewidzianym dla aktualizacji operatu ewidencyjnego zgodnie z § 47 ust. 3 rozporządzenia. Przewidziana jest także w przepisach weryfikacja danych z dokumentami źródłowymi, raz na 10 lat, której również wyniki mogą stanowić podstawę do aktualizacji danych prowadzonej z urzędu. Niemniej działania organu sprowadzają się wówczas do czynności materialno – technicznych.
Postanowienie powyższe stało się przedmiotem skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie.
Skarga zawierała zarzuty tożsame z zarzutami odwołania, przy czym skarżący zwrócił uwagę, że w przypadku działek objętych wnioskiem o aktualizację , aktualizacja nie była prowadzona przez okres lat 20, skutkiem czego grunty, na których bezsprzecznie znajdują się kilkudziesięcioletnie drzewa, klasyfikowane są jako działki rolne.
W odpowiedzi na skargę organ podtrzymał stanowisko w sprawie, akcentując okoliczność, ze przedłożona przez stronę dokumentacja nie stanowi dokumentu źródłowego wynikającego z § 12 ust. 1 i 46 ust. 2 rozporządzenia a zatem nie może by c podstawa dokonania z urzędu aktualizacji operatu ewidencji gruntów i budynków.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do art. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.), w skrócie p.p.s.a., sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W ramach swej kognicji sąd bada, czy przy wydaniu zaskarżonego aktu nie doszło do naruszenia prawa materialnego i przepisów postępowania. Zgodnie z treścią art. 134 p.p.s.a., sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi, oraz powołaną podstawą prawną. Orzekanie - w myśl art. 135 ustawy - następuje w granicach sprawy będącej przedmiotem kontrolowanego postępowania, w której został wydany zaskarżony akt lub czynność i odbywa się z uwzględnieniem wówczas obowiązujących przepisów prawa.
Uwzględnienie skargi następuje w przypadkach naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt. 1 lit. a) p.p.s.a.), naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (art. 145 § 1 pkt. 1 lit. b), oraz innego naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt.1 lit. c) p.p.s.a.). W przypadkach, gdy zachodzą przyczyny określone w art. 156 kodeksu postępowania administracyjnego sąd stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia (art. 145 § 1 pkt. 2 p.p.s.a.), jeżeli zachodzą przesłanki określone w innych przepisach, sąd stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa.
Dokonując tak rozumianej oceny zaskarżonego rozstrzygnięcia, Wojewódzki Sąd Administracyjny nie dopatrzył się w nim naruszeń prawa skutkujących koniecznością jego uchylenia lub stwierdzenia nieważności.
Na wstępie należy zauważyć , że skarżący formułując wniosek domagał się aby postępowanie zostało wszczęte przez organ z urzędu. Podkreślić w tym miejscu trzeba , że przepisy postępowania nie przewidują formy postanowienia w przypadku , gdy organ nie zamierza podjąć żadnych działań z urzędu. Nie zmienia to faktu , iż wniosek o wszczęcie postępowania złożony został przez skarżącego, dlatego niezależnie od zawartego w nim sformułowania dotyczącego żądania podjęcia wnioskowanego postępowania z urzędu , organ był uprawniony, a nawet obligowany rozpatrzyć wniosek pochodzący od W. F. i wobec uznania , że wnioskodawcy nie przysługuje przymiot strony, wydać postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.
W myśl reguły zawartej w art. 61 § 1 k.p.a., postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Powołany przepis winien być interpretowany w powiązaniu z przepisami prawa materialnego, które wyznaczają rodzaj spraw załatwianych w formie decyzji oraz normują inicjatywę co do powstania stosunku prawnego określonej treści.
Istotę niniejszej sprawy stanowi zatem okoliczność, czy skarżący posiada przymiot strony w postępowaniu administracyjnym w przedmiocie wprowadzenia zmian w operacie ewidencji gruntów , gdyż tylko w takim przypadku wniosek mógłby ewentualnie odnieść zamierzony skutek.
Stroną postępowania jest zgodnie z art. 28 k.p.a. wyłącznie osoba, której interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo która żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Oznacza to, że podstawowe znaczenie dla wykładni tego przepisu ma pojęcie interesu prawnego. Czynnikiem różnicującym interes prawny i interes faktyczny jest istnienie lub brak normy prawnej przyznającej ochronę danemu podmiotowi. O istnieniu zaś interesu prawnego decydują przepisy prawa materialnego przyznające stronie konkretne, indywidualne i aktualne korzyści. Interes prawny jest kwalifikowanym interesem faktycznym, który wynika z określonego przepisu prawnego odnoszącego się wprost do sytuacji danego podmiotu i pojawia się wówczas, gdy istnieje związek między obowiązującą normą prawa materialnego a sytuacją prawną tegoż podmiotu (por. wyrok NSA z 2 czerwca 1998 r., IV SA 2164/97LEX nr 43262).
Warunkiem wszczęcia, jak i dopuszczenia danego podmiotu do udziału w postępowaniu administracyjnym jest stwierdzenie, iż ma on interes prawny w sprawie. Innymi słowy, pojęcie strony, jakim posługuje się art. 28 k.p.a., może być wyprowadzone tylko z przepisów prawa materialnego, czyli z normy prawnej, która stanowi podstawę ustalenia uprawnienia lub obowiązku.
Kluczowe są zatem w rozpatrywanej sprawie przepisy ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2010r. Nr 193, poz. 1287) oraz przepisy rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. nr 38, poz. 454 ze zm.).
Zgodnie z art. 20 ust. 2 pkt.1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, w ewidencji wykazuje się właściciela, a w odniesieniu do gruntów państwowych i samorządowych - inne osoby fizyczne lub prawne, w których władaniu znajdują się grunty i budynki lub ich części. Zamieszczony w Rozdziale 10 ustawy zawierającym przepisy przejściowe i końcowe, art. 51 stanowi nadto, że w ewidencji gruntów i budynków, założonej na podstawie dekretu z dnia 2 lutego 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 6, poz. 32), oprócz właściciela, do czasu uregulowania tytułu własności, wykazuje się także osobę władającego.
Nośnikiem informacji o gruntach, budynkach i lokalach, zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne jest tzw. operat ewidencyjny, który składa się z map, rejestrów i dokumentów uzasadniających wpisy do tych rejestrów.
Zawarty w Rozdziale 3 powołanego rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków, regulującym prowadzenie ewidencji gruntów i budynków i wymianę danych ewidencyjnych, przepis § 46 ust. 1 stanowi, że dane zawarte w ewidencji podlegają aktualizacji z urzędu lub na wniosek, osób, organów i jednostek organizacyjnych, o których mowa w § 10 i 11.
Oznacza, to że postępowanie ewidencyjne w celu zmiany (aktualizacji) danych ewidencyjnych może być wszczęte tylko na wniosek oznaczonego kręgu osób. Jest to regulacja zgodna z art. 20 ust. 2 pkt 1 powołanej ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne, która w odniesieniu do podmiotów ewidencji (a więc podmiotów, o których rejestruje się dane), ogranicza się tylko do właścicieli, a w odniesieniu do gruntów państwowych i samorządowych - także do informacji o osobach fizycznych i prawnych, które władają tymi gruntami państwowymi i samorządowymi.
Wzajemna relacja powołanych przepisów art. 20 ust. 2 pkt 1 ustawy i przepisów § 46ust 1, § 10 ust. 1 pkt 2 i ust. 2, oraz § 11 ust. 1 pkt 1 i 2 prowadzi do wniosku, iż wskazanie kręgu podmiotów na wniosek, których możliwe jest wszczęcie postępowania w sprawie wprowadzenia zmian w ewidencji, zarazem wyznacza krąg podmiotów, które mogą mieć interes prawny uczestnictwa w postępowaniu ewidencyjnym.
W wyroku z dnia 15 kwietnia 2008 r., I OSK 666/07 (Lex 505243) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że mieć interes prawny w postępowaniu administracyjnym znaczy to samo co ustalić przepis prawa materialnego powszechnie obowiązującego, na podstawie którego można żądać zaniechania lub ograniczenia czynności organu sprzecznych z potrzebami danego podmiotu - strony postępowania. Okoliczność dopuszczenia przez organ administracji publicznej danej osoby do udziału w postępowaniu, czy nawet tylko doręczenia wydanej w sprawie decyzji, nie czyni jej automatycznie stroną tego postępowania w rozumieniu art. 28 k.p.a. Dane ewidencyjne mające charakter informacyjno - technicznymi odnoszą się do konkretnej działki ewidencyjnej. Ewidencja rejestruje jedynie stany prawne wynikające z określonych dokumentów urzędowych, a zatem stany ustalane w innym trybie lub przez inne organy orzekające. Dla obywateli i organów państwowych moc wiążącą mają tylko dane dotyczące opisu gruntów (ich położenia, konturu granic, rodzaju użytków, itp. ). Organy ewidencyjne nie są uprawnione do weryfikacji dokumentów, na podstawie, których dokonują zmian w ewidencji. Stroną postępowania dotyczącego zmiany danych ewidencyjnych jest tylko właściciel lub inne podmioty władające konkretną działką ewidencyjną. Przymiot strony nie przysługuje natomiast właścicielowi lub współwłaścicielom sąsiedniej nieruchomości.
Podobne stanowisko zaprezentowane zostało w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 lipca 2010 r., sygn. akt I OSK 1327/08 (LEX nr 595080), zgodnie z którym; "Legitymacja do wystąpienia z żądaniem dokonania zmian w ewidencji gruntów i budynków przysługuje jedynie właścicielowi względnie organom i jednostkom organizacyjnym, o których mowa w § 10 i § 11 rozporządzenia z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454).".
W świetle powyższego stwierdzić należy, że dla osób nie będących właścicielami lub innymi podmiotami wymienionymi w § 10 i 11 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków, inicjowanie (wszczynanie), a tym samym uczestniczenie w postępowaniu dotyczącym zmiany danych ewidencyjnych jest uzależnione od wykazania własnego, indywidualnego interesu prawnego.
Skarżący nie wskazał, iż posiada taki interes prawny. Niesporne jest bowiem w sprawie, że nie jest właścicielem nieruchomości położonych w K, stanowiących działki ewidencyjne [...], [...], [...] oraz [...], obręb [...] jednostka ewidencyjna P, o której zmianę wpisu w ewidencji gruntów wystąpił. Odnosząc powyższe do przytoczonej regulacji dotyczącej podmiotów uprawnionych do składania wniosku o zmianę danych w ewidencyjnych, wynikającej z § 46 w zw. z § 10 i § 11 rozporządzenia uznać trzeba, że skarżący nie należy do kręgu osób uprawnionych do żądania wprowadzenia zmian w ewidencji gruntów i budynków odnoszących się do w/w nieruchomości .
Zgodzić się należy ze stanowiskiem organów, że źródłem interesu prawnego jest przepis prawa powszechnie obowiązującego, który kształtuje sytuację określonego podmiotu w zakresie stanu prawnego regulowanego tym przepisem. O istnieniu interesu prawnego nie decyduje jedynie wola czy subiektywne przekonanie danego podmiotu. Nie chodzi tu bowiem wyłącznie o interes faktyczny nie poparty żadnymi przepisami mogącymi stanowić podstawę skierowania żądania w zakresie podjęcia przez organ administracji stosownych czynności w konkretnej sprawie. Interes prawny musi być indywidualny i konkretny. Jego istotną cechą jest także realność (aktualność). Nie może być on zatem udowadniany zamiarem i okolicznościami, które mogą dopiero wystąpić w przyszłości (zob. wyrok NSA z dnia 26 czerwca 2008r., sygn. akt I OSK 1038/07, publ.www.orzeczenia.nsa.gov.pl). W świetle powyższego organy administracji prawidłowo ustaliły, że skarżący nie posiada legitymacji do żądania wszczęcia postępowania w niniejszej sprawie.
Rozważenia wymaga, jaką formę powinno mieć rozstrzygnięcie organu w sytuacji, gdy wniosek o wszczęcie postępowania pochodzi od osoby nie mającej legitymacji do żądania prowadzenia postępowania administracyjnego.
Wprowadzona z dniem 11 kwietnia 2011 r. nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego mocą ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2011 r., nr 6, poz. 18 ze zm.), w ramach której dodano w tej ustawie m.in. art. 61a w brzmieniu: "gdy żądanie, o którym mowa w art. 61, zostało wniesione przez osobę nie będącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania" (§ 1); "Na postanowienie, o którym mowa w § 1 służy zażalenie" (§ 2). Wobec tego organ administracji publicznej obowiązany jest zbadać, czy wnoszący podanie jest stroną w sprawie, a zatem czy powołuje się na własny interes (obowiązek) prawny. Jeżeli w sposób oczywisty, bez przeprowadzenia złożonego procesu wykładni przepisów prawa materialnego oraz działań w zakresie ustalenia stanu faktycznego, można ustalić brak interesu prawnego po stronie podmiotu wnoszącego podanie, jak i w sytuacji, gdy żądanie wszczęcia postępowania opierane jest na poczuciu sprawiedliwości społecznej czy ogólnych wartościach uzasadniających prawidłowe działanie w formie decyzji administracyjnej lub innego aktu administracyjnego, należy zastosować regulację z art. 61a § 1 k.p.a. W takiej sytuacji brak jest podstaw do wszczęcia postępowania, a następnie zakończenia go decyzją o umorzeniu w razie braku podstaw prawnych do wyprowadzenia interesu prawnego jednostki składającej żądanie wszczęcia postępowania (por. B. Adamiak [w:] B. Adamiak/J. Borkowski, KPA, Komentarz, wyd. 11, Warszawa 2011, komentarz do art. 61a § 1 k.p.a., Nb 4-7).
Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego zobligowany był zatem zbadać, czy skarżący w postępowaniu administracyjnym zakończonym wydaniem postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania miał przymiot strony w rozumieniu art. 28 k.p.a., a jego żądanie mogło doprowadzić do skutecznego wszczęcia postępowania w przedmiocie wprowadzenia zmian (aktualizacji) w ewidencji gruntów i budynków w odniesieniu do nieruchomości podanych we wniosku. W ocenie Sądu, w okolicznościach tej sprawy organ odwoławczy, zasadnie utrzymał w mocy postanowienie organu I instancji, z uwzględnieniem obowiązującego w chwili orzekania stanu prawnego i faktycznego.
Powyższa ocena będąca wynikiem sądowej kontroli zaskarżonego postanowienia nie oznacza oczywiście, że w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w zapisach ewidencyjnych, organ prowadzący ewidencję nie może dokonać jej zmiany z urzędu, w sytuacji, gdy będzie to zgodne z zasadą aktualności, oraz będzie miało podstawę w przepisach § 12 i § 46 ust. 2 rozporządzenia. Skarżący nie może jednak domagać się od organu ewidencyjnego wszczęcia takiego postępowania z urzędu "na jego wniosek". Pismo skarżącego, żądające wszczęcia przez organ z urzędu postępowania w sprawie, w której nie przysługują mu uprawnienia strony, nie może być traktowane jako wszczynające automatycznie postępowanie, zmierzające do wydania aktu administracyjnego, stanowiącego merytoryczne rozpoznanie tego wniosku. Postępowanie może być bowiem prowadzone w trybie wnioskowym, jedynie wtedy, kiedy wynika to z przepisów prawa – kiedy wprost ustawa tak stanowi, bądź jeśli przedmiotem sprawy administracyjnej jest przyznanie określonych uprawnień. W pozostałych przypadkach postępowanie administracyjne (w szczególności jeśli dotyczy ono nałożenia określonych obowiązków) toczy się z urzędu. W takiej sytuacji wniosek osoby zainteresowanej o wszczęcie postępowania z urzędu nie wiąże organu i nie powoduje wszczęcia postępowania administracyjnego. W szczególności sytuacja taka nie zobowiązuje organu do zareagowania w formie procesowej na wniosek jednostki nie będącej stroną w sprawie, w której domaga się ona wszczęcia postępowania. Przepisy kodeksu postępowania administracyjnego nie przewidują, aby organ miał obowiązek wszczęcia z urzędu postępowania administracyjnego, w sytuacji, gdy wnioskuje o to podmiot, który nie posiada przymiotu strony w takim postępowaniu. Nawet ewentualne uznanie przez organ w przyszłości, że zasadnym jest wszczęcie z urzędu postępowania w sprawie wprowadzenia wnioskowanych zmian ewidencyjnych dotyczących objętych wnioskiem nieruchomości, nie przyda skarżącemu charakteru strony tego postępowania.
Na marginesie sprawy warto zauważyć , że przedłożona przez skarżącego inwentaryzacja zieleni nie stanowi dokumentu o jakim mowa w przepisie § 46 ust. 1 w/w rozporządzenia , a tylko w przypadku gdyby organ dysponował tego rodzaju dokumentem, byłby uprawniony do wszczęcia postępowania z urzędu.
W konsekwencji powyższego, stwierdzić należy, że zarzuty skargi nie zasługiwały na uwzględnienie, a dokonana przez Sąd kontrola zgodności z prawem zaskarżonego postanowienia, nie wykazała, by postanowienie to, jak i poprzedzające je postanowienie organu I instancji wydane zostały z naruszeniem przepisów, o którym stanowi art. 145 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Z braku zatem uzasadnionych podstaw, Wojewódzki Sąd Administracyjny nie mógł uwzględnić skargi i wobec tego, w myśl art. 151 powołanej wyżej ustawy, orzekł jak w sentencji wyroku.
