VI SA/Wa 736/13

Uzasadnienie

Główny Inspektor Transportu Drogowego (w skrócie: GITD) decyzją z dnia [...] grudnia 2012 r., nr [...], na podstawie art. 127 § 3 w zw. z art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm., dalej: "k.p.a."), art. 13 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 13k ust. 1 pkt 1, art. 13k ust. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 z późn. zm., dalej: "u.d.p.") oraz załącznika nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 marca 2011 r. w sprawie dróg krajowych lub ich odcinków, na których pobiera się opłatę elektroniczną oraz wysokości stawek opłaty elektronicznej (Dz. U. Nr 80, poz. 433 z późn. zm., dalej: "rozporządzenie z 22 marca 2011 r."), art. 50 pkt 1 lit. j), art. 51 ust. 6 pkt 1 lit. b), art. 51 ust. 7 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874 z późn. zm., dalej: "u.t.d."), po rozpatrzeniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy złożonego przez S. M. (dalej: skarżący, strona), utrzymał w mocy swoją wcześniejszą decyzję z dnia [...] października 2011 r., nr [...] o nałożeniu na skarżącego kary pieniężnej w wysokości 3.000 zł z tytułu nieuiszczenia opłaty elektronicznej za przejazd w dniu [...] października 2011 r. o godz. 6:31:54, po autostradzie [...] na odcinku węzeł B. – węzeł S.

Do wydania zaskarżonej decyzji doszło w oparciu o następujące ustalenia:

W dniu [...] października 2011 r., o godz.: 9:51, na Autostradzie [...] w K., inspektor Inspekcji Transportu Drogowego zatrzymał do kontroli mobilnej zespół pojazdów składający się z ciągnika siodłowego marki [...], o nr rej. [...], do którego przypisane było urządzenie viaBox o nr [...] oraz przyczepy o nr rej. [...]. Pojazdem samochodowym kierował S. M. Dopuszczalna masa całkowita kontrolowanego zespołu pojazdów przekraczała 3,5 t.

W toku kontroli ustalono, iż kontrolowany kierowca poruszał się po płatnych odcinkach dróg krajowych bez uiszczenia opłaty elektronicznej w dniu [...] października 2011 r., o godz. 6:32:54 po autostradzie [...] (bramownica nr [...]), na odcinku węzeł B. - węzeł S. wyszczególnionym w załączniku nr 1 pkt 3 lit. d) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 marca 2011 r. w sprawie dróg krajowych lub ich odcinków, na których pobiera się opłatę elektroniczną oraz wysokości stawek opłaty elektronicznej. Na podstawie wykresówki czasu pracy kierowcy ustalono, iż pojazdem kierował Pan S. M.

Decyzją z dnia [...] października 2011 r. GITD nałożył na stronę karę pieniężną w kwocie 3000 zł z tytułu nieuiszczenia opłaty za opisywany przejazd.

S. M. złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Ponownie rozpoznając sprawę GITD wzywał pismami z dnia [...] listopada 2011 r., [...] stycznia 2012 r., [...] kwietnia 2012 r. podmiot odpowiedzialny za obsługę krajowego systemu poboru opłat działający w imieniu i na rzecz Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad – K. Sp. z o.o., do udzielenia informacji związanych z ww. przejazdem, w szczególności do wskazania, czy opłata za przejazd w dniu [...] października 2011 r., o godz.: 6:32:54 po autostradzie [...] (bramownica nr [...]), na odcinku węzeł B. - węzeł S., została uiszczona.

K. Sp. z o.o. pismami z dnia [...] listopada 2011 r., [...] lutego 2012 r., [...] maja 2012 r. wskazywał, iż opłata elektroniczna za przejazd ww. pojazdem po wskazanych odcinkach dróg krajowych w ww. czasie nie została uiszczona. Klient nie zgłaszał reklamacji w związku z błędnie działającym urządzeniem viaBox. Nadto umowa zawarta z klientem nie przewidywała możliwości uiszczenia opłaty elektronicznej po dokonaniu przejazdu.

Z uwagi na potrzebę wyjaśnienia sprzeczności i ustalenia jednoznacznego stanowiska K. Sp. z o.o., GITD przesłuchał w dniu [...] czerwca 2012 r. w charakterze świadka Kierownika Centrum Obsługi Klienta w K. Sp. z o.o. – R. S.

Świadek ten zeznał, iż opłata za przedmiotowy przejazd nie została uiszczona, z powodu braku środków użytkownika w czasie ww. przejazdu. Nadto wskazał, iż użytkownik doładował konto kwotą 2000 zł o godz.: 8:47, a więc już po incydencie. Ponadto odniósł się do dowodów przedstawionych przez stronę, wskazując iż, informacje zawarte na notach obciążeniowych i zestawieniach transakcji mówią o wysokości opłat jakie powinny być pobrane i nie są potwierdzeniem uiszczenia opłaty elektronicznej. Świadek wskazał, iż przyczyną błędnych odpowiedzi, był błąd ludzki, który spowodowany był dużą ilością wezwań otrzymanych w tym samym czasie.

Strona pismem z dnia [...] czerwca 2012 r., została zawiadomiona o nowym materiale dowodowym.

W odpowiedzi na powyższe zawiadomienie strona podtrzymała argumenty wyrażone w poprzednich pismach załączonych do akt sprawy.

Z uwagi na potrzebę wyjaśnienia przyczyny rozbieżności w zakresie godzin wygenerowanych incydentów w przedmiotowym protokole kontroli oraz dokumentacji fotograficznej, a także ustalenia właściwych godzin wygenerowanych incydentów w dniu [...] października 2011 r. został przesłuchany w charakterze świadka inspektor [...]ITD – J. K. W toku przesłuchania świadek zeznał, że na "zdjęciu pulpitu, które sporządziłem jest data [...] października 2011 r., jest godz. 6:32 wskazane jest brak środków na koncie pre-pay - zdjęcie dostępne. Nie potrafię wyjaśnić dlaczego na wygenerowanym z systemu zdjęciu z samochodu jest wskazana godzina 8:32".

Pismem z dnia [...] listopada 2012 r. GITD zawiadomił stronę o zakończeniu postępowania dowodowego wraz z pouczeniem, że brak odpowiedzi na przedmiotowe zawiadomienie spowoduje wydanie decyzji w oparciu o posiadany materiał dowodowy. Strona we wskazanym w pouczeniu terminie nie wypowiedziała się, co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań zgodnie z dyspozycja art. 10 § 1 Kpa.

Organ zauważył, iż elektroniczny system poboru opłat z dniem 1 lipca 2011 r. zastąpił system "winietowy". Obowiązek ponoszenia powyższej opłaty spoczywa na korzystającym z dróg krajowych lub ich odcinków, natomiast sankcja za naruszenie tego obowiązku nakładana jest na kierującego pojazdem, na co wskazuje wykładnia normy prawnej - art. 13k u.d.p.

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 u.d.p. do dróg krajowych zalicza się m.in. autostrady i drogi ekspresowe oraz drogi leżące w ich ciągach do czasu wybudowania autostrad i dróg ekspresowych.

Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 3 u.d.p. korzystający z dróg publicznych są obowiązani do ponoszenia opłat za przejazdy po drogach krajowych pojazdów samochodowych, w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 1137), za które uważa się także zespół pojazdów składający się z pojazdu samochodowego oraz przyczepy lub naczepy o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, w tym autobusów niezależnie od ich dopuszczalnej masy całkowitej.

Organ wskazał, że stosownie do treści art. 13k ust. 1 pkt 1 u.d.p. za przejazd po drodze krajowej kierującemu pojazdem samochodowym, o którym mowa w art. 13 ust. 1 pkt 3, za który pobiera się opłatę elektroniczną: bez uiszczenia tej opłaty - wymierza się karę pieniężną w wysokości 3.000 zł.

Według art. 13k ust. 4 u.d.p. kary pieniężne, o których mowa w art. 13k ust. 1 u.d.p., nakładają, w drodze decyzji administracyjnej, uprawnieni do kontroli, o których mowa w art. 131 ust. 1 u.d.p.

Według art. 50 pkt 1 lit. j u.t.d. do zadań Inspekcji należy kontrola prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej, o której mowa w art. 13 ust. 1 pkt 3 u.d.p. Zgodnie z art. 51 ust. 6 lit. b u.t.d. GITD jest organem właściwym w sprawach związanych z kontrolą uiszczenia opłaty elektronicznej za przejazd po drogach krajowych, na zasadach określonych w u.d.p. W myśl zaś art. 51 ust. 7 u.t.d. GITD może w sprawach, o których mowa w ust. 6 pkt 1 lit. a) i b), upoważnić do działania w jego imieniu wojewódzkiego inspektora transportu drogowego. Organ wyjaśnił, że działając w oparciu o tę podstawę prawną upoważnił wszystkich Wojewódzkich Inspektorów Transportu Drogowego do działania w jego imieniu. Zgodnie zaś z art. 51 ust. 5 u.t.d. czynności związane z realizacją zadań określonych w art. 50 pkt 1 w zakresie określone w art. 68-75 wykonują inspektorzy Inspekcji. Stosownie do treści art. 56 ust. 1 pkt 3 u.t.d. inspektor ma prawo do nakładania i pobierania kar pieniężnych oraz grzywien w drodze mandatów karnych w zakresie określonym w ustawie o drogach publicznych. Według art. 131 ust. 1 pkt 2 u.d.p. do kontroli prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej, w tym kontroli używanego w pojeździe urządzenia, o którym mowa w art. 13i ust. 3, jeżeli jest ono wymagane, oraz nałożenia i pobierania kar pieniężnych, o których mowa w art. 13k, są uprawnieni inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego.

Organ przyjął, że strona postępowania administracyjnego została ustalona prawidłowo, gdyż jest nią osoba która kierowała kontrolowanym pojazdem samochodowym, stosownie do treści art. 13k ust. 1 pkt 1 u.d.p.

W niniejszej sprawie kierujący poruszał się w dniu [...] października 2011 r., po płatnym odcinku drogi krajowej. Zatem kierujący za przejazd po tej drodze powinien był uiścić wymaganą opłatę elektroniczną zgodnie z art. 13k ust. 1 pkt 1 u.d.p. Przedmiotowa sprawa dotyczyła przejazdu w dniu [...] października 2011 r., o godz.: 6:32:54 po autostradzie [...], na odcinku węzeł B. - węzeł S.

Główny Inspektor Transportu Drogowego postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2012 r. wydanym na podstawie art. 123 k.p.a. rozdzielił sprawy administracyjne za przejazdy opisane w zaskarżonej decyzji, bowiem każdy z nich stanowiL odrębną podstawę do nałożenia kary pieniężnej, tj. odrębną indywidualną sprawę administracyjną wymagającą rozstrzygnięcia w drodze decyzji administracyjnej (art. 1 pkt 1 k.p.a.). Ustawodawca nie przewidział możliwości sumowania kar pieniężnych za kilka naruszeń stanowiących odrębne sprawy administracyjne w rozumieniu art. 1 pkt 1 k.p.a., za naruszenia opisane w art. 13 k ust. 1 i 2 u.d.p. w jednej decyzji administracyjnej. Z tych względów uznał, że należało wyodrębnić tyle spraw administracyjnych, ile w protokole kontroli stwierdzono przejazdów, za które nie uiszczono opłat elektronicznych, aby każda stanowiła podstawę do wydania odrębnej decyzji w przedmiocie utrzymania kary pieniężnej w wysokości 3000 zł. Główny Inspektor Transportu Drogowego zauważył, że działając w oparciu o art. 127 § 3 k.p.a. nie może skorzystać z dyspozycji art. 138 § 2 k.p.a., gdyż jest właściwy do prowadzenia postępowania administracyjnego w obu instancjach. Z tych względów na podstawie art. 123 k.p.a. wyodrębnił przejazdy, które stanowiły podstawę nałożenia kar pieniężnych z osobna.

W ocenie GITD zgromadzony materiał dowodowy w pełni odzwierciedlał ustalony stan faktyczny. Z całokształtu materiału dowodowego, jego zdaniem, w sposób nie budzący wątpliwości wynikało, że kontrolowany pojazd samochodowy poruszał się po drodze wymienionej w rozporządzeniu z 22.03.2011 r. w sprawie dróg krajowych lub ich odcinków, na których pobiera się opłatę elektroniczną oraz wysokości stawek opłaty elektronicznej i za ww. przejazd nie została uiszczona opłata, o której mowa w art. 13 ust. 1 pkt 3 u.d.p.

Główny Inspektor Transportu Drogowego ponownie rozpoznając sprawę i mając na względzie treść art. 7, 77 oraz 80 k.p.a., po przeprowadzeniu dodatkowego postępowania dowodowego stwierdził, iż w zaskarżonej decyzji ustalono stan faktyczny w sposób prawidłowy. Z pism K. Sp. z o.o. oraz protokołu przesłuchania świadka w sposób niebudzący wątpliwości wynikł, że za omawiany przejazd opłata elektroniczna nie została uiszczona z powodu braku środków pieniężnych na koncie "pre-paid". K. Sp. z o.o. jako podmiot odpowiedzialny za obsługę krajowego systemu poboru opłat ustalił, że opłata nie została uiszczana, to należało dać wiarę tej informacji pochodzącej bezpośrednio od podmiotu obsługującego elektroniczny system poboru opłat.

Organ ponownie rozpoznając sprawę stwierdził, że okoliczności podniesione przez skarżącego, iż nie ponosił winy za brak uiszczenia opłaty elektronicznej za ww. przejazdy, nie mogły stanowić podstawy do umorzenia postępowania administracyjnego w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej za wykonywanie przewozu z naruszeniem obowiązku uiszczenia opłaty elektronicznej. Zauważył, że ustawodawca nie przewidział bowiem okoliczności pozwalających na odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej za naruszenie obowiązków określonych w art. 13k ust. 1 u.d.p. w przypadku nieuiszczenia opłaty elektronicznej.

Wyjaśnił też, iż wina i stopień ewentualnego zawinienia nie są przesłankami odpowiedzialności administracyjnej. Tu przesłankami odpowiedzialności jest stwierdzenie nieprzestrzegania przez określony podmiot nałożonych prawem obowiązków.

Co do rozbieżności czasowej pomiędzy godziną rzeczywistego naruszenia obowiązku uiszczenia opłaty elektroniczną wskazaną w przedmiotowym protokole kontroli, a godziną wskazaną w dokumentacji fotograficznej, załączonej do akt sprawy GITD wyjaśnił, iż wynikało z obliczania czasu przez urządzenie rejestrujące i generujące zapisy według UTC (uniwersalnego czasu koordynowanego), nie zaś według czasu polskiego. Nadmienił, że czas środkowoeuropejski jest czasem zwiększonym o 1 godzinę względem czasu UTC, a czas letni środkowoeuropejski zwiększony jest o 2 godziny względem czasu UTC.

Organ zauważył, że zgodnie z art. 7 k.p.a. w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.

Podkreślił też, iż wszystkie decyzje w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej za przejazd po drodze krajowej z naruszeniem obowiązku uiszczenia opłaty elektronicznej mają charakter decyzji związanych. Organ, rozstrzygając sprawę, nie ma więc możliwości wydania decyzji o innej treści niż ta, którą przewidują przepisy prawa, o ile zaistniał określony w tych przepisach stan faktyczny.

Ponadto GITD wyjaśnił stronie, iż od dnia 1 lipca 2011 r. system poboru opłat za przejazd po drogach krajowych, oparty na kartach opłat drogowych (tzw. "winietach") został zastąpiony przez system elektronicznego poboru opłat. Od 1 lipca 2011 r. nie istnieje zatem inna forma poboru opłat za przejazd po drogach krajowych, niż w ramach systemu elektronicznego. To kierujący pojazdem samochodowym, w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy - Prawo o ruchu drogowym, za który uważa się także zespół pojazdów składający się z pojazdu samochodowego oraz przyczepy lub naczepy o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, w tym autobusów niezależnie od ich dopuszczalnej masy całkowitej, właśnie jest obowiązany do uiszczenia opłaty elektronicznej w przypadku przejazdu po drodze krajowej, objętej tymże obowiązkiem.

Organ wskazał, iż zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2011 r. w sprawie trybu, sposobu i zakresu kontroli prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej (Dz. U. z 2011 r., Nr 133, poz. 773) dopuszczalnym jest przeprowadzanie kontroli stacjonarnej oraz kontroli mobilnej, celem sprawdzenia prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej.

Kontrola stacjonarna polega na kontroli prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej za pomocą stacjonarnych lub przenośnych przyrządów automatycznych ujawniających i rejestrujących informacje o naruszeniu obowiązku uiszczenia opłaty elektronicznej (por. § 2 pkt 10 ww. rozporządzenia z dnia 23 czerwca 2011 r.). Kontrola mobilna polega natomiast na kontroli prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej dokonywanej bezpośrednio przez kontrolującego, tj. funkcjonariusza Policji, inspektora Inspekcji Transportu Drogowego, naczelnika urzędu celnego, dyrektora izby celnej, funkcjonariusza Straży Granicznej (por. § 2 pkt 11 ww. rozporządzenia z dnia 23 czerwca 2011 r., w zw. z art. 131 ust. 1 ustawy o drogach publicznych).

Umocowanie do sporządzenia protokołu kontroli przez inspektora Inspekcji Transportu Drogowego wynikało zaś z art. 131 ust. 2 u.d.p. w zw. z § 6 ust. 1 ww. rozporządzenia w sprawie trybu, sposobu i zakresu kontroli prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej. Protokół podpisywany jest przez kontrolującego i kontrolowanego, który może wnieść zastrzeżenia do protokołu kontroli, jak również może odmówić jego podpisania. Protokół kontroli drogowej stanowi dokument urzędowy w rozumieniu art. 76 § 1 k.p.a., zatem sporządzony w przepisanej formie przez powołany do tego organ państwowy stanowi dowód tego co zostało w nim urzędowo stwierdzone. Podpisanie protokołu kontroli drogowej bez zastrzeżeń, co miało miejsce w niniejszej sprawie, stanowiło dowód na okoliczności w nim stwierdzone i wyznaczało granice postępowania administracyjnego co do faktów i stanu prawnego (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 grudnia 2009 r., sygn. akt II GSK 240/09).

Wobec powyższego GITD utrzymał w mocy swoją wcześniejszą decyzję.

Na decyzję GITD z dnia [...] grudnia 2012 r. i z dnia [...] października 2011 r. S. M. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Wnosił o:

1. uwzględnienie przedmiotowej skargi w trybie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) lub art. 145 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 poz. 270 z późn. zm.), dalej: "p.p.s.a." poprzez uchylenie zaskarżonych wyżej decyzji lub stwierdzenie ich nieważności – w całości;

2. uchylenie postanowienia z dnia [...] sierpnia 2012 r. o wyłączeniu do odrębnego postępowania spraw związanych z przejazdem w dniu [...] października 2011 r. po odcinku autostrady [...] węzeł B. - węzeł S. pojazdem nr rej. [...] kierowanym przez adresata decyzji o godzinie:

- 6:32:54 lub o 8:32:54 czasu UTC,

-

5:54:48 czasu CEST (na stronie 7 decyzji nr [...]) lub o 5:54:23 (na stronic 2 ww. decyzji) bądź też o godzinie 5.48 (na stronie 2 decyzji nr [...])

3. zarządzenie połączenia niniejszej sprawy ze sprawą wywołaną skargą na decyzję GITD nr [...] z dnia [...] grudnia 2012 r. do łącznego rozpoznania albowiem pozostają one ze sobą w związku - wydane zostały na podstawie tego samego protokołu kontroli i tej samej decyzji wydanej w pierwszej instancji (por. art. 111 p.p.s.a.).

4. zobowiązanie GITD do wskazania konta bankowego lub innego sposobu uiszczenia opłaty elektronicznej przez kierowcę, jeśli ten nie zjechał z drogi płatnej w przypadku stwierdzenia niesprawności działania urządzenia do pobierania opłat, co zwolni kierowcę z obowiązku uiszczenia kary pieniężnej i czego żądał kierowca w trakcie kontroli, co wynika z art. 13k ust. 3 ustawy o drogach publicznych, a której to informacji odmawia GITD. Należy wskazać, że będzie to odpowiednia sankcja dla kierowcy, gdyż uiści opłatę za pracodawcę, której nie potrafiły pobrać bramownice i operator systemu pomimo "iż użytkownik doładował konto kwotą 2000 zł o godz. 8:47" - w dniu [...] października 2011 r. więc w dniu poprzedzającym kontrolę.

5. zasądzenie od GITD na rzecz skarżącego zwrotu kosztów postępowania, niezbędnych do celowego dochodzenia praw, w tym kosztów zastępstwa prawnego oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa — wg norm przepisanych.

Zaskarżonej decyzji z [...] października 2011 r. nr [...] zarzucił, że:

1. została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości, gdyż pracownik [...]WITD nie może w imieniu [...] Inspektora Transportu Drogowego wydawać decyzji za GITD, gdyż organem właściwym w zakresie opłat elektronicznych jest GITD;

2. postępowanie administracyjne zostało wszczęte i zakończone w dniu kontroli, w trakcie którego zaniechano przeprowadzenia postępowania administracyjnego co skutkowało, że przez 15 miesięcy od dnia wydania decyzji pierwszo-instancyjnej organ badał, czy były przesłanki do wydania decyzji administracyjnej nie wspominając samego faktu czasu rzekomego lub rzekomych "incydentów";

3. narusza art. 6, 7 i 8 k.p.a. poprzez nałożenie kary administracyjnej na adresata decyzji za czyn jakiego się nie dopuścił, gdyż właściciel pojazdu zapewnił na trasie całego przejazdu odpowiednie środki finansowe, a kierowca nie może ponosić odpowiedzialności jeśli zgodnie z treścią uzasadnienia decyzji "operator systemu viaTOLL wskazał, iż opłata elektroniczna za przejazd ww. pojazdem na wskazanym odcinku drogi w ww. czasie postała uiszczona. Stan salda konta użytkownika w systemie w dniu [...] października 2011 r. wynosił 00,00 zł" - co potwierdzało pismo K. z dnia [...] maja 2012 r.

4. nieprawidłową wykładnie art. 13k u.d.p., który jednoznacznie precyzuje, że "...za przejazd po drodze krajowej kierującemu pojazdem samochodowym ... za który pobiera się opłatę elektroniczną ... bez uiszczenia tej opłaty - wymierza się karę pieniężną" a nie kary pieniężne, co skutkowało pomnożeniem kary 3000 zł x 2 "aktywne incydenty". Taką samą zasadę przewiduje ustawa o transporcie drogowym, gdzie Inspekcja Transportu Drogowego nie nakłady kary za np. brak licencji mnożąc ilość dni lub bramownic pod którymi wykonywano transport drogowy, lecz nakłada jedną karę pieniężną, a nie jej wielokrotność, jak to miało miejsce w ww. decyzji.

Zauważył, że tożsama zasada dotyczy wszystkich innych postępowań prowadzonych przez Inspekcję Transportu Drogowego np. związanych z przewozem ponadgabarytów, gdzie jest wydawana jedna decyzja administracyjna o nałożeniu kary pieniężnej, a nie kara za wszystkie drogi, po których musiał poruszać się pojazd co rodziłoby obowiązek uiszczenia kary kilkunastu zarządcom dróg i w dodatku w różnych wysokościach. Wskazane organy w tych postępowaniach kierują się logiką, że kara płatna jest na postawie jednego protokołu. Nie jest więc dopuszczalne mnożenie ilości protokołów (w innych prowadzonych przez GITD postępowaniach administracyjnych) i związanych z tym decyzji. Tej logice sprzeciwiają się też przesłanki natury społecznej, gdyż organ karze najbiedniejszych uczestników przewozu drogowego, w skutek nadinterpretacji przepisów, co nie jest ani uczciwe ani sprawiedliwe.

Z kolei obu decyzjom z [...] grudnia 2012 r. nr [...] oraz decyzji nr [...], zarzucił, że zostały wydane wadliwie:

1. ponieważ ustawa o drogach publicznych przewiduje karę administracyjną, a nie kary administracyjne co poniekąd potwierdził sam organ wydając postanowienia zmierzające w jego odczuciu do "konwalidacji" decyzji administracyjnej organu I instancji, które doprowadziły do wydania z rażącym naruszeniem prawa przez GITD decyzji administracyjnych za nie uiszczenie opłaty w wyniku iloczynu ilości "incydentów' i odrębnie prowadzonych postępowań dotyczących tego samego stanu faktycznego (zdarzenia). Błędem GITD było nie uznanie, że jedna kontrola drogowa kończy się jednym protokołem, który jest podstawą do wszczęcia jednego postępowania administracyjnego. Bezprawne, jego zdaniem, jest wszczynanie tylu postępowań ile bramownic postawi OPERATOR systemu na odcinku 500 m lub 500 km, co skutkuje tym, że przewoźnik drogowy w trakcie kontroli drogowej może zostać ukarany maksymalną karą 10 000 zł, a jego pracownik najemny nie mający żadnego wpływu choćby na zawarcie umowy, czy uiszczenie opłat karany jest karą będącą wielokrotnością "incydentów'';

2. na podstawie sprzecznego materiału dowodowego i sprzecznego stanowiska samego organu, który w obydwóch decyzjach przytaczał stanowisko K., który potwierdzał uiszczenie opłaty jak i wpłatę w dniu poprzedzającym kontrolę kwotę 2000 zł co miało miejsce w trakcie przesłuchania w dniu [...] czerwca 2012 r.

3. z pominięciem jakichkolwiek zasad państwa prawnego, gdzie w samych decyzjach napisano, że błędne odpowiedzi (wyjaśnienia operatora systemu) były spowodowane błędem ludzkim.

Zarzucił także przewlekłe prowadzenie postępowania odwoławczego, które trwać miało ponad 14 miesięcy.

Organ w odpowiedzi na skargę wnosił o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz.1269 z późn. zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Chodzi więc o kontrolę aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywaną pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słuszności.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, w myśl art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U z 2012 r., poz. 270 z późn. zm., dalej nazywanej: "p.p.s.a.").

Rozpoznając skargę według powyższych kryteriów należy uznać, że skarga S. M. jest zasadna.

Jako podstawę materialnoprawną nałożenia kary w wysokości 3.000 zł GITD powołał art. 13k ust. 1 pkt 1 u.d.p., mówiący, iż za przejazd po drodze krajowej kierującemu pojazdem samochodowym, o którym mowa w art. 13 ust. 1 pkt 3, za który pobiera się opłatę elektroniczną, bez uiszczenia tej opłaty - wymierza się karę pieniężną w wysokości 3.000 zł.

Bezsporne jest, że skarżący, kierował, należącym do A. K., zespołem pojazdów składającym się z ciągnika siodłowego marki [...] o nr rej. [...], do którego przypisane było urządzenie viaBox o nr [...] oraz przyczepy o nr rej. [...]. Dopuszczalna masa całkowita kontrolowanego zespołu pojazdów przekraczała 3,5 tony. Kierujący poruszał się po płatnym odcinku dróg krajowych (wyszczególnionym w pkt 3 lit. d) załącznika nr 1 do rozporządzenia z 22.03.2011 r.) – po autostradzie [...] na odcinku węzeł B. – węzeł S. w dniu [...] października 2011 r. Według GITD przejazd pod bramownicą nr [...] nastąpił o godz.6:32:54 i za ten przejazd nie została uiszczona należna opłata elektroniczna.

W ocenie Sądu okoliczność, o której godzinie nastąpił przejazd przez pojazd kierowany przez skarżącego pod bramownicą [...] nie została jednoznacznie wyjaśniona. Jak wynika z protokołu kontroli skarżący w dniu [...] października 2011 r. dwukrotnie na 426 km drogi krajowej [...], to jest o godz. 5:48 i 6:32 wykonywał przejazd i nie uiścił opłaty elektronicznej (kopia protokołu kontroli – 20 akt adm.). Natomiast później, co do wcześniejszego przejazdu GITD przyjął, że nastąpił o godz. 5:54:48 (w sprawie VI SA/Wa 737/13). W decyzji z dnia [...] grudnia 2011 r. nr [...] wskazał, przejazd o godz. 5:54:48 nastąpił pod bramownicą [...]. Z kopii fotografii dokumentującej przejazd o godz. 5:54:48 (będącej w aktach adm.) wynikałoby, że przejazd o tej godzinie także nastąpił pod bramownicą [...]. Przy takich ustaleniach wynikających z przedstawionych dokumentów wynikałoby, że przejazdy o godz. 5:54:48 i 6:32:54 nastąpiły pod tą samą bramownicą. Ponadto z kopii fotografii dokumentujących oba omawiane przejazdy wynikałoby, że jeden przejazd nastąpił o godz. 5:54:48, a drugi – o godz. 8:32:54. Podobnie w korespondencji z podmiotem odpowiedzialnym za obsługę krajowego systemu opłat działający w imieniu i na rzecz Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad – K. Sp. z o.o. (dalej: K.), GITD wskazywał, że drugi przejazd w dniu [...] października miał miejsce o godz. 8:32:54 (pismo z dnia [...] listopada 2011 r., [...] stycznia 2012 r., [...] kwietnia 2012 r.). Podobnie w swoich odpowiedziach z dnia [...] listopada 2011 r., [...] lutego 2012 r., [...] maja 2012 r. K. wskazywał jako godzinę przejazdu – 8:32:54. Przesłuchany w charakterze świadka – R. S. (Kierownik Centrum Obsługi Klienta w K.) także nie potrafił wyjaśnić powstałych rozbieżności co do godziny drugiego przejazdu.

Jednakże GITD nie wyjaśnił jednoznacznie, dlaczego przyjął, że drugi przejazd, za który została nałożona kara, miał miejsce o godz. 6:32. Dla organu wystarczające były wyjaśnienia K. i zeznania R. S., że doładowanie konta urządzenia miało nastąpić o godz. 8:47 w dniu [...] października 2011 r., a wcześniej na koncie tego urządzenia miało nie być środków. Jednakże GITD nie zażądał od K. szczegółowego rozliczenia dotyczącego dat i godzin doładowań konta oraz kwot pobranych za poszczególne przejazdy pod bramownicami za okres objęty kontrolą dotyczący dnia [...] października 2011 r. (przynajmniej tych dokumentów brak w aktach administracyjnych przedłożonych Sądowi). Przesłał jedynie K. kopię noty obciążeniowej przedstawionej przez skarżącego, która zawierała tylko dane co do opłat, ale już nie wskazywała, kiedy rzeczywiście zostały zapłacone. Nie podawała też terminów wpłat środków w celu zasilenia konta (pismo od GITD do K. z dnia [...] stycznia 2012 r. z dołączoną kopią noty obciążeniowej i odpowiedź K. z dnia [...] lutego 2012 r.). Późniejsze zeznania Kierownika Centrum Obsługi Klienta w K. – R. S. z dnia [...] czerwca 2012 r. nie były wystarczające do wyjaśnienia powstałych wątpliwości. System viaTOLL bowiem nie jest jedynie systemem do rejestracji przejazdów, ale systemem elektronicznego poboru opłat, w myśl art. 13hc ust. 1 u.d.p. Zatem dane co do wysokości pobranych, należnych opłat, wysokości stanu konta winny być precyzyjne i jednoznaczne, skoro mają decydujący wpływ na ewentualną odpowiedzialność z tytułu nieuiszczenia opłaty.

Z kolei kwestia, o której nastąpił drugi przejazd, za który urządzenia systemu viaToll nie pobrały opłaty był istotny, gdyż miał miejsce na tym samym płatnym odcinku drogi krajowej [...] – węzeł B. – węzeł S. Jeżeli oba przejazdy były w krótkim okresie czasu, jak przyjął GITD, to powstały kolejne wątpliwości czy nie należało obu przejazdów traktować jako jednego przejazdu po tym samym płatnym odcinku drogi krajowej [...].

Z przepisu art. 13 ust. 1 pkt 3 u.d.p. wynika dla korzystających z dróg publicznych obowiązek ponoszenia opłat za przejazdy po drogach krajowych pojazdów samochodowych, za które uważa się także zespół pojazdów składający się z pojazdu samochodowego oraz przyczepy lub naczepy o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, w tym autobusów niezależnie od ich dopuszczalnej masy całkowitej (opłaty elektronicznej). Opłata ta, w myśl art. 13ha ust. 1 u.d.p. jest pobierana za przejazd po drogach krajowych lub ich odcinkach, określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 6. Natomiast jej wysokość ustala się jako iloczyn liczby kilometrów przejazdu i stawki tej opłaty za kilometr dla danej kategorii pojazdu, według art. 13ha ust. 2 u.d.p. Zawarta w art. 13ha ust. 6 u.d.p. delegacja mówi, że Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia określi drogi krajowe lub ich odcinki, na których pobiera się opłatę elektroniczną (pkt 1), ustali dla nich wysokość stawek opłaty elektronicznej za przejazd kilometra, dla danej kategorii pojazdu, w wysokości nie większej niż określona w ust. 4 (pkt 2). Zatem opłata pobierana jest za przejazd po drogach krajowych lub ich odcinkach, wymienionych w rozporządzeniu z 22.03.2011 r. Przepis § 4 cytowanego rozporządzenia określa sposób rozumienia początku i końca drogi krajowej lub jej odcinka, na którym pobiera się opłatę elektroniczną. Drogi krajowe lub ich odcinki, na których pobiera się opłatę elektroniczną szczegółowo wymieniają załączniki nr 1 i 2 do rozporządzenia z 22.03.2011 r. Zatem, w ocenie Sądu, za przejazd drogi krajowej albo jej odcinka pobiera się osobną opłatę, tzn., odrębną opłatę pobiera się za przejazd po każdej drodze krajowej lub jej odcinku określonych w rozporządzeniu z 22.03.2011 r., a nie za przejazd przez każdą bramownicę. Tym samym kara z art. 13k ust. 1 pkt 1 u.d.p. nie może być pobierana za nieuiszczenie opłaty za przejazd pod każdą bramownicą znajdującą się na jednym płatnym odcinku drogi krajowej.

W tej sytuacji, skoro za przejazd odcinkiem omawianym odcinkiem [...] skarżący powinien był uiścić jedną opłatę elektroniczną, to nie mogłaby zostać dwukrotnie wymierzona kara pieniężna w kwocie 3000 zł każda za ten sam przejazd omawianym odcinkiem [...], zgodnie z art. 13k ust. 1 pkt 1 u.d.p.

Jeżeli zaś drugi przejazd miał miejsce o godz. 8:32:54, to GITD powinien także jednoznacznie to ustalić i przedstawić w uzasadnieniu decyzji.

Organ zatem dokonał naruszenia przepisów postępowania: art. 7, 77 § 1 i 80 k.p.a., skoro nie zebrał kompletnego, jednoznacznie dokumentującego kontrolowany przejazd materiału dowodowego i w dalszej kolejności takiego materiału, który wskazałby jednoznacznie, że w chwili tego przejazdu nie było na koncie środków na uiszczenie opłaty elektronicznej, bezkrytycznie przyjmując materiał przedstawiony przez K. Ponadto w uzasadnieniu decyzji nie wyjaśnił logicznie i wyczerpująco, na jakiej podstawie poczynił ustalenia oraz nie wyjaśnił powstałych wątpliwości, a podnoszonych przez skarżącego.

Zatem GITD dokona uzupełnienia materiału dowodowego w kierunku wskazanym wyżej i po jednoznacznym ustaleniu stanu faktycznego dokona subsumcji do przepisów prawa wskazanych przez Sąd i w rozumieniu przez niego przedstawionym.

Sąd natomiast nie podzielił stanowiska skarżącego co braku podstaw do wydania decyzji przez przeprowadzających kontrolę w dniu [...] października 2011 r. inspektorów [...] Wojewódzkiej Inspekcji Transportu Drogowego.

Zgodnie z art. 13l ust. 1 pkt 2 u.d.p. do kontroli prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej, w tym kontroli używanego w pojeździe urządzenia, o którym mowa w art. 13i ust. 3, jeżeli jest ono wymagane, oraz nałożenia i pobierania kar pieniężnych, o których mowa w art. 13k, są uprawnieni inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego. Z kolei zaś na mocy art. 13k ust. 4 u.d.p. kary pieniężne, o których mowa w ust. 1 i 2, nakładają, w drodze decyzji administracyjnej, uprawnieni do kontroli, o których mowa w art. 13l ust. 1.

Zatem uprawnieni do kontroli inspektorzy świetle powyższych uregulowań byli uprawnieni do nałożenia kary pieniężnej za przejazd bez uiszczenia opłaty elektronicznej. Decyzja z dnia [...] października 2011 r. została wydana w imieniu GITD. W myśl art. 51 ust. 6 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874 z późn. zm.) w sprawach związanych z wykonywaniem zadań i kompetencji Inspekcji organem właściwym jest GITD w sprawach związanych z kontrolą uiszczenia opłaty elektronicznej za przejazd po drogach krajowych na zasadach określonych w ustawie o drogach publicznych. Ponadto GITD może w omawianych sprawach upoważnić do działania w jego imieniu wojewódzkiego inspektora transportu drogowego, zgodnie z art. 51 ust. 7 ustawy o transporcie drogowym. W kontrolowanym postępowaniu, jak wynikało z decyzji z dnia [...] października 2011 r. inspektorzy działali z upoważnienia [...]WITD, który z kolei posiadał upoważnienie GITD czyli działali w imieniu GITD.

Po przeprowadzeniu kontroli inspektorzy wydali decyzję. Sąd nie dopatrzył się rażącego naruszenia przepisów postępowania, w kontekście art. 13g ust. 5 i 6 u.d.p. Zgodnie z ust. 5 art. 13ku.d.p. decyzji nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności, z tym, że zobowiązany do uiszczenia kary pieniężnej, który kieruje pojazdem samochodowym, mający miejsce stałego zamieszkania w kraju, uiszcza tę karę w terminie do 21 dni od dnia jej nałożenia oraz jest obowiązany do niezwłocznego przekazania dowodu uiszczenia kary pieniężnej organowi, który ją nałożył. Natomiast od decyzji przysługiwał wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy kierowany do GITD, składany w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji. Zatem przed datą zapłaty kary strona miała możliwość złożenia środka zaskarżenia i wystąpienia o wstrzymanie wykonania rygoru natychmiastowej wykonalności, co w niniejszej sprawie nastąpiło i GITD postanowieniem z dnia [...] listopada 2011 r. wstrzymał rygor natychmiastowej wykonalności.

Sąd nie znalazł także podstaw do połączenia do wspólnego rozpoznania i odrębnego rozstrzygnięcia spraw: niniejszej i o sygn. VI SA/Wa 737/13, mimo że dotyczyły sytuacji objętych jednym protokołem kontroli, gdyż były to w ocenie GITD różne zdarzenia skutkujące nałożeniem odrębnych kar pieniężnych.

Z powyższych względów na mocy art. 145 § 1 pkt lit. c) p.p.s.a. orzeczono jak na wstępie.

Na mocy art. 152 p.p.s.a. stwierdzono, że uchylona decyzja nie podlega wykonaniu.

O kosztach orzeczono na mocy art. 200 i 205 § 1 p.p.s.a.