I FZ 269/14
Postanowienie
Naczelny Sąd Administracyjny
2014-09-12Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Arkadiusz Cudak /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie Sędzia NSA Arkadiusz Cudak, , , po rozpoznaniu w dniu 12 września 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia J.M. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 lipca 2014 r. sygn. akt III SA/Wa 633/14 w zakresie prawa pomocy w sprawie ze skargi J.M. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 2 grudnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie orzeczenia o odpowiedzialności prezesa zarządu za zaległości podatkowe spółki w podatku od towarów i usług za I kwartał 2013 r. postanawia oddalić zażalenie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 3 lipca 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 633/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił J. M. (zwanemu dalej również "skarżącym") przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia doradcy podatkowego.
Sąd I instancji wskazał w pierwszej kolejności, że skarżący powinien dostarczyć również wszelkich danych obrazujących sytuację majątkową jego małżonki. Ponadto zaznaczył, że pomiędzy deklarowanym przez skarżącego dochodami a wydatkami zachodzą poważne wątpliwości, które uniemożliwiają wydanie kompleksowej oceny w zakresie zdolności finansowych strony. Sąd podkreślił bowiem, że same tylko koszty związane z kredytem hipotecznym i konsumpcyjnym, energią elektryczną, gazem, wywozem śmieci, TV, telefonami, zajęciem komorniczym, językiem angielskim dziecka pochłaniają kwotę około 3.520 zł. Jednocześnie Sąd podkreślił, że w powyższej kwocie nie zawierają się wydatki na utrzymanie młodszego syna i leczenie starszego, a także wydatki żywnościowe i ogólne, których wysokość skarżący określił na około 1.400 zł. Przy deklarowanej kwocie wspólnych dochodów – około 4.200 zł netto – deklarowane wydatki miesięczne przekraczają wskazany przez skarżącego dochód. Ustalenia te – w ocenie Sądu I instancji - nasuwają wątpliwość, co do rzeczywistej sytuacji majątkowej skarżącego i rzeczywistych źródeł finansowania wykazanych wydatków.
W złożonym zażaleniu skarżący wniósł o uchylenie powyższego postanowienia i przyznanie prawa pomocy. W jego uzasadnieniu podniósł, że mimo współzamieszkiwania z małżonką nie prowadzi z nią wspólnego gospodarstwa domowego. Zaznaczył jednocześnie, że nie może wymagać od żony, z która ma rozdzielność majątkową, aby pomagała mu przy uiszczaniu kosztów sądowych i dostarczała wymaganych przez Sąd dokumentów. W jego ocenie trudna sytuacja finansowa, w której się obecnie znajduje oraz nękające go problemy zdrowotne uzasadniają przyznanie prawa pomocy we wnioskowanym zakresie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie ma usprawiedliwionych podstaw. Warto zaznaczyć, że przyznanie prawa pomocy, jako odstępstwo od zasady partycypacji strony w kosztach postępowania sądowego (art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm./, zwanej dalej "P.p.s.a."), może być zastosowane jedynie w przypadkach wyjątkowych, kiedy strona wykaże w sposób jednoznaczny spełnienie przesłanek określonych w art. 246 P.p.s.a. W świetle ww. przepisu, ciężar dowodu spoczywa na stronie, która ubiega się o przyznanie prawa pomocy. Z użytych w tym przepisie słów "...gdy wykaże..." wynika, że strona ma przekonać sąd, że znajduje się w sytuacji opisanej w tym przepisie, która uniemożliwia jej poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania lub poniesienie pełnych kosztów postępowania (por. M. Niezgódka-Medek [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2009, s. 694).
Mając na uwadze stanowisko strony zaprezentowane we wniesionym zażaleniu należy podnieść, że na podstawie art. 255 P.p.s.a. wojewódzki sąd administracyjny może wezwać do przedłożenia dokumentów dotyczących stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego strony wnoszącej o przyznanie prawa pomocy. Przepis ten wyznacza więc granicę podmiotową swojego zastosowania – nie może być podstawą do wezwania o przedłożenie dokumentów źródłowych niezwiązanych z osobą wnioskującą o przyznanie prawa pomocy (por. postanowienie NSA z dnia 23 września 2010 r., II FZ 474/10, publik.: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/). Jednocześnie art. 255 P.p.s.a. nadaje sądom administracyjnym rozpoznającym wnioski o przyznanie prawa pomocy kompetencję do wezwania strony o przedłożenie dokumentów źródłowych, co z mocy tego przepisu powoduje powstanie obowiązku po stronie wnioskodawcy o przedłożenie tychże dokumentów ("...strona jest obowiązana złożyć na wezwanie...").
Należy mieć równocześnie na uwadze, że w zakresie, w jakim dochody i obciążenie finansowe osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym współkształtują sytuację finansową wnioskodawcy o prawo pomocy, tj. jego koszty utrzymania i potencjalne dochody, wojewódzkie sądy administracyjne są uprawione na podstawie art. 255 P.p.s.a. do wzywania o dokumenty źródłowe obrazujące sytuację majątkową domowników wnioskodawcy (tak też NSA w postanowieniu z dnia 10 marca 2011 r., II FZ 67/11, publik.: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/).
Przypomnieć należy, że skarżący został wezwany m.in. do przedłożenia wszelkiej dokumentacji mogącej pomóc w ustaleniu dochodów pozostałych osób prowadzących z nim wspólnie gospodarstwo domowe. Tego typu informacje mają bowiem, jak słusznie wskazał Sąd pierwszej instancji, istotne znacznie przy ocenie możliwości finansowych samego wnioskodawcy. Zresztą udzielenie tego typu informacji wynika wprost z treści urzędowego formularza. Trafnie przy tym Sąd pierwszej instancji wskazał, że przy ocenie możliwości finansowych skarżącego poboczną kwestią jest rozdzielność majątkowa istniejąca między małżonkami. Ustanowienie rozdzielności majątkowej nie wyłącza bowiem stosowania przepisów regulujących małżeńskie stosunki majątkowe, niezależnie od ustroju majątkowego obowiązującego małżonków. Konieczność podawania tego typu informacji wynika bowiem z prawnego obowiązku udzielania wzajemnej pomocy przez małżonków i przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb stworzonej przez nich rodziny, co znajduje umocowanie w przepisach art. 13 i art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Prawidłową ocenę tych faktów przeprowadził Sąd pierwszej instancji i trafnie skonstatował, że skarżący nie wykazał zasadności przyznania mu prawa pomocy we wnioskowanym zakresie poprzez uchybienie obowiązkowi nałożonemu przez niego na podstawie art. 255 P.p.s.a.
Podzielając powyższą ocenę Sądu pierwszej instancji, Naczelny Sąd Administracyjny, działając na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 1 i 2 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Arkadiusz Cudak /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie Sędzia NSA Arkadiusz Cudak, , , po rozpoznaniu w dniu 12 września 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia J.M. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 lipca 2014 r. sygn. akt III SA/Wa 633/14 w zakresie prawa pomocy w sprawie ze skargi J.M. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 2 grudnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie orzeczenia o odpowiedzialności prezesa zarządu za zaległości podatkowe spółki w podatku od towarów i usług za I kwartał 2013 r. postanawia oddalić zażalenie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 3 lipca 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 633/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił J. M. (zwanemu dalej również "skarżącym") przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia doradcy podatkowego.
Sąd I instancji wskazał w pierwszej kolejności, że skarżący powinien dostarczyć również wszelkich danych obrazujących sytuację majątkową jego małżonki. Ponadto zaznaczył, że pomiędzy deklarowanym przez skarżącego dochodami a wydatkami zachodzą poważne wątpliwości, które uniemożliwiają wydanie kompleksowej oceny w zakresie zdolności finansowych strony. Sąd podkreślił bowiem, że same tylko koszty związane z kredytem hipotecznym i konsumpcyjnym, energią elektryczną, gazem, wywozem śmieci, TV, telefonami, zajęciem komorniczym, językiem angielskim dziecka pochłaniają kwotę około 3.520 zł. Jednocześnie Sąd podkreślił, że w powyższej kwocie nie zawierają się wydatki na utrzymanie młodszego syna i leczenie starszego, a także wydatki żywnościowe i ogólne, których wysokość skarżący określił na około 1.400 zł. Przy deklarowanej kwocie wspólnych dochodów – około 4.200 zł netto – deklarowane wydatki miesięczne przekraczają wskazany przez skarżącego dochód. Ustalenia te – w ocenie Sądu I instancji - nasuwają wątpliwość, co do rzeczywistej sytuacji majątkowej skarżącego i rzeczywistych źródeł finansowania wykazanych wydatków.
W złożonym zażaleniu skarżący wniósł o uchylenie powyższego postanowienia i przyznanie prawa pomocy. W jego uzasadnieniu podniósł, że mimo współzamieszkiwania z małżonką nie prowadzi z nią wspólnego gospodarstwa domowego. Zaznaczył jednocześnie, że nie może wymagać od żony, z która ma rozdzielność majątkową, aby pomagała mu przy uiszczaniu kosztów sądowych i dostarczała wymaganych przez Sąd dokumentów. W jego ocenie trudna sytuacja finansowa, w której się obecnie znajduje oraz nękające go problemy zdrowotne uzasadniają przyznanie prawa pomocy we wnioskowanym zakresie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie ma usprawiedliwionych podstaw. Warto zaznaczyć, że przyznanie prawa pomocy, jako odstępstwo od zasady partycypacji strony w kosztach postępowania sądowego (art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm./, zwanej dalej "P.p.s.a."), może być zastosowane jedynie w przypadkach wyjątkowych, kiedy strona wykaże w sposób jednoznaczny spełnienie przesłanek określonych w art. 246 P.p.s.a. W świetle ww. przepisu, ciężar dowodu spoczywa na stronie, która ubiega się o przyznanie prawa pomocy. Z użytych w tym przepisie słów "...gdy wykaże..." wynika, że strona ma przekonać sąd, że znajduje się w sytuacji opisanej w tym przepisie, która uniemożliwia jej poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania lub poniesienie pełnych kosztów postępowania (por. M. Niezgódka-Medek [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2009, s. 694).
Mając na uwadze stanowisko strony zaprezentowane we wniesionym zażaleniu należy podnieść, że na podstawie art. 255 P.p.s.a. wojewódzki sąd administracyjny może wezwać do przedłożenia dokumentów dotyczących stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego strony wnoszącej o przyznanie prawa pomocy. Przepis ten wyznacza więc granicę podmiotową swojego zastosowania – nie może być podstawą do wezwania o przedłożenie dokumentów źródłowych niezwiązanych z osobą wnioskującą o przyznanie prawa pomocy (por. postanowienie NSA z dnia 23 września 2010 r., II FZ 474/10, publik.: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/). Jednocześnie art. 255 P.p.s.a. nadaje sądom administracyjnym rozpoznającym wnioski o przyznanie prawa pomocy kompetencję do wezwania strony o przedłożenie dokumentów źródłowych, co z mocy tego przepisu powoduje powstanie obowiązku po stronie wnioskodawcy o przedłożenie tychże dokumentów ("...strona jest obowiązana złożyć na wezwanie...").
Należy mieć równocześnie na uwadze, że w zakresie, w jakim dochody i obciążenie finansowe osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym współkształtują sytuację finansową wnioskodawcy o prawo pomocy, tj. jego koszty utrzymania i potencjalne dochody, wojewódzkie sądy administracyjne są uprawione na podstawie art. 255 P.p.s.a. do wzywania o dokumenty źródłowe obrazujące sytuację majątkową domowników wnioskodawcy (tak też NSA w postanowieniu z dnia 10 marca 2011 r., II FZ 67/11, publik.: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/).
Przypomnieć należy, że skarżący został wezwany m.in. do przedłożenia wszelkiej dokumentacji mogącej pomóc w ustaleniu dochodów pozostałych osób prowadzących z nim wspólnie gospodarstwo domowe. Tego typu informacje mają bowiem, jak słusznie wskazał Sąd pierwszej instancji, istotne znacznie przy ocenie możliwości finansowych samego wnioskodawcy. Zresztą udzielenie tego typu informacji wynika wprost z treści urzędowego formularza. Trafnie przy tym Sąd pierwszej instancji wskazał, że przy ocenie możliwości finansowych skarżącego poboczną kwestią jest rozdzielność majątkowa istniejąca między małżonkami. Ustanowienie rozdzielności majątkowej nie wyłącza bowiem stosowania przepisów regulujących małżeńskie stosunki majątkowe, niezależnie od ustroju majątkowego obowiązującego małżonków. Konieczność podawania tego typu informacji wynika bowiem z prawnego obowiązku udzielania wzajemnej pomocy przez małżonków i przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb stworzonej przez nich rodziny, co znajduje umocowanie w przepisach art. 13 i art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Prawidłową ocenę tych faktów przeprowadził Sąd pierwszej instancji i trafnie skonstatował, że skarżący nie wykazał zasadności przyznania mu prawa pomocy we wnioskowanym zakresie poprzez uchybienie obowiązkowi nałożonemu przez niego na podstawie art. 255 P.p.s.a.
Podzielając powyższą ocenę Sądu pierwszej instancji, Naczelny Sąd Administracyjny, działając na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 1 i 2 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji.
