II SA/Ke 499/13

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] Dyrektor Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa utrzymał w mocy decyzję Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...], uchylająca decyzję Kierownia Biura Powiatowego z dnia [...] o przyznaniu pomocy finansowej z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania na rok 2011 oraz odmawiającą D W przyznania płatności ONW na rok 2011 r., a także nakładającą sankcję w wysokości 2523,90 zł, która będzie potrącana z przyznanej płatności, do której rolnik jest uprawniony z tytułu wniosków składanych w ciągu 3 lat kalendarzowych następujących po roku kalendarzowym, w którym stwierdzono niezgodność.

W uzasadnieniu tej decyzji organ II instancji stwierdził, że we wniosku z dnia 12 maja 2011 r. o przyznanie płatności ONW na 2011 rok, D W zgłosił cztery działki ewidencyjne o numerach 226, 28/4, 28/5 i 319/1 położone w obrębie S, w gminie S. Na działkach tych zadeklarował trzy działki rolne A, B i C o łącznej powierzchni 4,96 ha. Następnego dnia, tj. 13 maja 2011 r. skarżący złożyła zmianę do wniosku. Do płatności ONW zgłosił dwie kolejne działki ewidencyjne o numerach: 249 położona w S i 42 położona w Ś. Na działkach tych zadeklarował do płatności ONW działki rolne D, F, G, H, I i J na łączną powierzchnie 27,00 ha. W sumie powierzchnia deklarowana do płatności ONW wynosiła 31,96 ha.

Po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego Kierownik Biura Powiatowego ARiMR decyzją Nr [...] z dnia [...] przyznał D W płatność w kwocie 5720,84.

W dniach 2-8 marca 2012 r. w gospodarstwie D W zostały przeprowadzone kontrole na miejscu, które ujawniły nowe okoliczności mające wpływ na wydaną decyzję.

Dla działki rolnej A o powierzchni deklarowanej 3,30 ha stwierdzono powierzchnię 3,30 ha, dla działki rolnej B o powierzchni deklarowanej 0,70 ha stwierdzono powierzchnię 0,45 ha powierzchni użytkowanej rolniczo, brakująca powierzchnię zakwalifikowano jako "budowlankę", w związku z czym zawyżenie dla tej działki wyniosło 0,25 ha. Dla działki H o powierzchni deklarowanej 2,50 ha stwierdzono powierzchnię 2,50 ha. Dla działki rolnej J o powierzchni deklarowanej 17,00 ha stwierdzono powierzchnię 1,79 ha, dla działki rolnej Ł o powierzchni deklarowanej 5,50 ha stwierdzono powierzchnię 3,28 ha, dla działki rolnej Ł 1 o powierzchni deklarowanej 5 ha stwierdzono powierzchnię 3,16 ha, dla działki rolnej M/M1 o powierzchni deklarowanej 3,30 ha stwierdzono powierzchnię 2,90 ha, dla działki rolnej N o powierzchni deklarowanej 70 ha stwierdzono powierzchnię 9,75 ha, dla działki rolnej J/J 1 o powierzchni deklarowanej 17 ha stwierdzono powierzchnię 3,15 ha, dla działki rolnej R o powierzchni deklarowanej 7,40 ha stwierdzono powierzchnię 7,39 ha, dla działki rolnej U o powierzchni deklarowanej 7,19 ha stwierdzono powierzchnię 1,40 ha oraz dla działek rolnych podrzędnych F 1, G 1, O 1, P 1, R 1, S 1, T 1 i U 1 na całych powierzchniach stwierdzono uprawy niekwalifikujące się do płatności uzupełniających. Na dowód dokonanych ustaleń zostały sporządzone raporty z czynności kontrolnych, do których zostały dołączone szkice i zdjęcia dokumentujące stan faktyczny działek zgłoszonych do płatności. W dniu 2 marca 2012 r. w gospodarstwie D W została przeprowadzona kontrola na miejscu w zakresie programu rolno środowiskowego na działkach A, B i C. Również ta kontrola wykazała nieprawidłowości w deklaracji działek. Dla działki rolnej A - owies o powierzchni deklarowanej 3,30 ha stwierdzono powierzchnię 3,04 ha (wpisano w uwagach, że brakującą powierzchnię stanowią trawy) i dla działki rolnej B – mieszanka wieloletnia traw z motylkowatymi drobnonasiennymi o powierzchni deklarowanej 0,70 ha - stwierdzono powierzchnię 0,45 ha.

Postanowieniem z dnia [...] Kierownik Biura Powiatowego ARiMR wznowił z urzędu postępowanie w sprawie zakończonej decyzją ostateczną z dnia [...].

W związku z twierdzeniami skarżącego dotyczącymi nabycia części zgłoszonych do płatności działek od Agencji Nieruchomości Rolnych, Dyrektor Oddziału Regionalnego ARiMR w piśmie z dnia 6 czerwca 2012 r. uzyskał od Dyrektora Agencji Nieruchomości Rolnych OT w Rzeszowie informację w kwestii zakupu, bądź wydzierżawienia przez stronę objętych wnioskiem działek ewidencyjnych, a także informację na temat ich własności, umów dzierżawy i ewentualnej sprzedaży. Z wspomnianego pisma wynika, że D W dzierżawił działki: nr 42 (od 18 listopada 2009 r. do 30 września 2010 r.), nr 983/1 (od 27 maja 2010 r. do 30 września 2010 r. i od 24 lutego 2011 r. do 30 września 2011 r.), nr 328/16, 328/17, 328/18, 328/19 i 328/20 (od 27 maja 2010 r. do 30 września 2010 r.). Działki o nr 122714, 1227/5, 1227/8, 1227/9, 1086/1, 1092/8, 1122/4, 98317, 328/16, 328/17, 328/18, 328/19, 328/20, 153 i 158 są w zasobie OT ANR w Rzeszowie, działka nr 42 została podzielona na działki o nr od 42/1 do 42/165 i działki nr 42/21, 42/125, 42/126, 42/127, 42/128, 42/129, 42/165 oraz 42/164 zostały przekazane z zasobu ANR pod drogi gminne i powiatowe w dniu 27 kwietnia 2011 r. Zgodnie z podaną informacją działka nr 226 została sprzedana D W. w dniu 18 lutego 2005 r., natomiast działki 122714, 1227/5, 1227/8, 1227/9, 1086/1, 1092/8, 1122/4. 38314, 42/111, 42/116, 42/130 do 42/135, 42/163 i 42/164 były wystawiane na sprzedaż lub oferowane do wydzierżawienia.

Mimo wystosowanego do skarżącego wezwania dotyczącego podania

danych osób wykonujących prace polowe na działkach zgłoszonych w przedmiotowej sprawie do płatności oraz danych osobowych innych ewentualnych zleceniobiorców, a także udzielenia informacji na jakich działkach wykonywali prace zlecone, D W nie udzielił organowi żadnej odpowiedzi.

Na wniosek organu I instancji jednostka odpowiedzialna za kontrole na miejscu ponownie zweryfikowała raport z kontroli stwierdzając, że pomyłkowo wpisano w kwestionowanym raporcie powierzchnię działki rolnej A - 3,04 ha, podczas gdy powierzchnia stwierdzona działki rolnej wynosi 3,30 ha. W kwestii działki rolnej B stwierdzono, że pomiar jest prawidłowy.

Na skutek zastrzeżeń producenta dotyczących działek rolnych A i B, zgłoszonych w piśmie z dnia 5 października 2012 r., w dniu 11 października 2012 r. skontrolowano te działki w terenie. W wyniku tego ustalono, że z powierzchni stwierdzonej działki rolnej A powierzchnię 3,04 ha stanowi

teren zaorany, a pozostałą powierzchnię powierzchni zmierzonej (0,21 ha) stanowią trawy wieloletnie. W kwestii działki rolnej B w dniu 11 października 2012 r. ustalono,

że powierzchnia stwierdzona wynosi 0,51 ha (na potwierdzenie przedmiotowych ustaleń wykonano szkice i zdjęcia kontrolowanych działek). W notatce służbowej z dnia 15 października 2012 r. inspektorzy terenowi wyjaśnili, że rozbieżność między powierzchnią zmierzoną działki rolnej B w marcu 2012 r. - 0,45 ha i w październiku 2012 r. - 0,51 ha wynika ze zmian, jakie nastąpiły na gruncie ("teren wokół budynku mieszkalnego został zagospodarowany, rozplantowano ziemię i dosiano trawę, powstało ogrodzenie, zmianie (poszerzeniu) uległa droga dojazdowa do domu").

Następnie organ II instancji wyjaśnił, że decyzją z dnia [...] Kierownik Biura Powiatowego ARiMR uchylił decyzję z dnia [...] i odmówił przyznania D W jednolitej płatności obszarowej i uzupełniającej płatności obszarowej do powierzchni grupy upraw podstawowych oraz nałożył sankcje z tytułu tych płatności w kwotach odpowiednio 58 906,25 zł i 18 340,50 zł. Rozpoznając odwołanie D W od tej decyzji organ II instancji wyjaśnił, jakie akty prawne ustawodawstwa krajowego i unijnego mają w sprawie zastosowanie oraz przytoczył najważniejsze z zastosowanych przepisów. Organ zwrócił w szczególności uwagę na treść art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, zgodnie z którym płatności obszarowe są przyznawane na wniosek rolnika, co oznacza, że Kierownik Biura Powiatowego ARiMR związany jest bezpośrednio zakresem wniosku, a rozstrzygnięcie wydawane jest w oparciu o zgromadzone we wniosku dane.

W myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r.,, z zastrzeżeniem zasad i warunków określonych w przepisach Unii Europejskiej, o których mowa w art. 1 pkt 1, do postępowań w sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej. Odmienne regulacje znajdują się w art. 3 ust. 2 tej samej ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 w/w ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r., rolnikowi przysługuje jednolita płatność obszarowa do będącej w jego posiadaniu w dniu 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie tej płatności, powierzchni gruntów rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, kwalifikujących się do objęcia tą płatność zgodnie z art. 124 ust. 2 akapit pierwszy Rozporządzenia Nr 73/2009, jeżeli posiada w tym dniu działki rolne o łącznej powierzchni nie mniejszej niż określona dla Rzeczypospolitej Polskiej w załączniku nr VII do Rozporządzenia Nr 1121/2009 - 1 ha. Wysokość tej płatności bezpośredniej, w danym roku kalendarzowym, ustala się jako iloczyn powierzchni kwalifikującej się do tych płatności i stawki płatności na 1 ha tej powierzchni, po uwzględnieniu zmniejszeń lub wykluczeń wynikających ze stwierdzonych nieprawidłowości oraz niezgodności nie większej jednak niż maksymalny kwalifikowany obszar, o którym mowa wart. 6 ust. 1 akapit drugi Rozporządzenia Komisji (WE) r 1122/2009 z dnia 30 listopada 2009 r., określony w systemie identyfikacji działek rolnych, o którym mowa w przepisach o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, po uwzględnieniu zmniejszeń lub wykluczeń wynikających ze stwierdzonych nieprawidłowości lub niezgodności (art. 7 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r.).

Według art. 57 ust. 2 Rozporządzenia Komisji (WE) Nr 1122/2009, w odniesieniu do wniosku o pomoc w ramach systemu płatności jednolitej, jeśli istnieje rozbieżność między zadeklarowanymi uprawnieniami do płatności a zadeklarowanym obszarem, płatność oblicza się na podstawie mniejszej wartości; jeżeli liczba zadeklarowanych uprawnień do płatności przekracza liczbę uprawnień do płatności przysługujących rolnikowi, zmniejsza się liczbę zadeklarowanych uprawnień do płatności do liczby uprawnień do płatności przysługujących rolnikowi. Zgodnie natomiast z art. 60 Rozporządzenia Nr 1122/2009, w przypadku gdy różnica pomiędzy obszarem zadeklarowanym a zatwierdzonym zgodnie z art. 57 wynika z celowych zawyżeń, to jeśli różnica ta przekracza 0,5 % obszaru zatwierdzonego lub 1 ha, pomoc, do której rolnik byłby uprawniony na mocy art. 57, nie jest przyznawana w odniesieniu do danego roku kalendarzowego w ramach przedmiotowego systemu pomocy. Ponadto jeśli różnica ta wynosi ponad 20 % obszaru zatwierdzonego, rolnika wyklucza się również z otrzymywania pomocy do wysokości równej kwocie odpowiadającej różnicy między obszarem zadeklarowanym a zatwierdzonym zgodnie z art. 57. Kwota ta podlega odliczeniu zgodnie z art. 5b rozporządzenia (WE) nr 885/2006. Jeśli nie jest możliwe odliczenie całej kwoty zgodnie

z wymienionym artykułem w ciągu trzech kolejnych lat kalendarzowych następujących po roku kalendarzowym, w którym dokonano ustalenia, pozostałe do spłaty saldo zostaje anulowane.

Organ przytoczył również odnośne przepisy kodeksu postępowania administracyjnego dotyczące wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 5, art. 149 § 1 i 2 i art. 151 § 1 pkt 2 kpa). Następnie stwierdził, że na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego Kierownik Biura Powiatowego ARiMR ustalił, iż w przedmiotowej sprawie zachodzą przesłanki wymienione w art. 145 § 1 pkt 5 Kpa. Organ pierwszej instancji w dniu wydania decyzji Nr [...] z dnia [...] nie był w posiadaniu informacji, iż część gruntów zgłoszonych przez D W do płatności nie była w jego posiadaniu w dniu 31 maja 2011 r. i nie była przez niego użytkowana rolniczo w 2011 r., co nie uprawniało go do przyznania płatności do ich powierzchni. Dlatego decyzja organu I instancji z dnia 11 stycznia 2013 r. została wydana prawidłowo i nie zawiera wady skutkującej jej uchyleniem i przekazaniem sprawy do ponownego rozpatrzenia. Niewątpliwy w ocenie organu jest bowiem fakt, że D W dniu 12 maja 2011 r. wystąpił z wnioskiem o przyznanie płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego na rok 2011 oraz składał zmiany do wniosku. Po rozpatrzeniu formularzy zmian do wniosku stwierdzono, że do jednolitej płatności obszarowej strona zadeklarowała powierzchnię 150,62 ha, a do uzupełniającej płatności obszarowej do powierzchni grupy upraw podstawowych powierzchnię 80,12 ha. W oparciu natomiast o wyniki przeprowadzonych kontroli na miejscu (w tym zwłaszcza kontroli z początku marca 2012 r., która odzwierciedla stan faktyczny na gruntach w 2011 r. ze względu na to, iż kontrola została wykonana na początku marca 2012 r., przez co z wykonanych w jej trakcie fotografii wynika, iż przed kontrolą - w styczniu i lutym 2012 r. na skontrolowanych gruntach nie były wykonywane zabiegi uprawowe mające wpływ na zmianę użytkowania gruntów w stosunku do roku 2011), kontroli administracyjnej oraz na podstawie zebranych dowodów stwierdzono, że do płatności JPO kwalifikuje się tylko powierzchnia 67,72 ha, a do .płatności UPO powierzchnia 13,24 ha.

Wykluczeniu z powierzchni zatwierdzonej do płatności JPO podlegały: J

- część działki rolnej B o powierzchni 0,25 ha, którą zgodnie z raportem z kontroli nr 9013-00000013100/12 stanowiła w części północno - środkowej działki ewidencyjnej nr 226 "budowlanka" - czyli kwalifikowalności do powierzchni działki rolnej B uległa cała stwierdzona powierzchnia mieszanki traw wieloletnich z roślinami motylkowatymi drobnonasiennymi 0,45 ha,

- część działki rolnej L o powierzchni 0,11 ha i część działki rolnej Ł o powierzchni 2,22 ha, które stanowiły zakrzaczenia zgodnie z raportem z kontroli;

- część działki rolnej M o powierzchni 0,40 ha, którą zgodnie z raportem z kontroli stanowił teren podmokły i zakrzaczenia;

- część działki rolnej N o powierzchni 60,25 ha - strona zgłosiła działkę rolną N o powierzchni 70 ha i wpisała, iż w plonie głównym na przedmiotowej powierzchni występuje sad "jabłoń domowa", natomiast kontrola stwierdziła na działce ewidencyjnej nr 383/4 nieużytkowany sad, zabudowania i nieużytki, które w 2011 r. nie były poddawane zabiegom uprawowym, co potwierdza zgromadzona dokumentacja fotograficzna. Do powierzchni zatwierdzonej działki rolnej N zakwalifikowano ugory mające łącznie powierzchnię 9,75 ha, które w 2011 r. mogły być użytkowane;

- część działki rolnej J o powierzchni 13,85 ha, którą zgodnie z raportem z kontroli na miejscu stanowiły nieużytki;

- cześć działki rolnej R o powierzchni 0,03 ha ze względu na różnicę między

powierzchnią deklarowaną do płatności i powierzchnią maksymalnego kwalifikowalnego obszaru gruntu wyznaczonego w systemie działek rolnych dla działki ewidencyjnej nr 931,

- część działki rolnej U o powierzchni 5,79 ha, którą zgodnie z wynikami kontroli na

miejscu stanowił nieużytek porośnięty samosiejkami drzew.

Z płatności UPO wykluczono w/w części powierzchni działek podrzędnych

w stosunku do działek B, L i M, zgodnie z wyżej wskazanymi powierzchniami wykluczonymi z płatności JPO. Dodatkowo wykluczono również część powierzchni działki rolnej A 1 równą 0,26 ha, na której stwierdzono trawy, część powierzchni działki rolnej H 1 równą 1,56 ha, na której stwierdzono ugór, część powierzchni działki rolnej Ł1 równą 1,84 ha, na której stwierdzono zakrzaczenia i trawy oraz w całości działki rolne D 1,E 1, F 1, G 1, I 1, J 1, O 1, P 1, R1, S 1, T 1 i U l ze względu na to, że podczas kontroli na miejscu przeprowadzonej w marcu

2012 r. stwierdzono, iż na przedmiotowych gruntach nie było upraw kwalifikujących się do płatności UPO, a sporządzona dokumentacja fotograficzna oraz uwagi inspektorów terenowych wskazują, że działki te nie kwalifikowały się do płatności UPO w 2011 r. - stwierdzono na nich uprawy należące w całości do innej grupy upraw niż deklarowana.

Analizując informację uzyskaną z Agencji Nieruchomości Rolnych w piśmie z dnia 6 czerwca 2012 r. organ II instancji stwierdził, że większość działek zadeklarowanych przez stronę była lub jest nadal w zasobie ANR. D W dzierżawił od ANR działki: nr 42, 328/16, 328/17, 328/18, 328/19 i 328/20, ale przed 2011 r. Działki o nr 1227/4, 1227/5, 1227/8, 1227/9, 1086/1, 1092/8, 1122/4, 983/7, 328/16, 328/17, 328/18, 328/19, 328/20, 153 i 158 są w zasobie OT ANR w Rzeszowie, działka nr 42 została podzielona na działki o nr od 42/1 do 42/165 i działki nr 42/21, 42/125, 42/126, 42/127, 42/128, 42/129, 42/165 oraz 42/164 zostały przekazane z zasobu ANR pod drogi gminne i powiatowe w dniu 27 kwietnia 2011 r. Zgodnie z podaną informacją działka nr 226 została sprzedana D W. w dniu 18 lutego 2005 r., natomiast działki 1227/4, 1227/5, 1227/8, 1227/9, 1086/1, 1092/8, 1122/4, 383/4, 42/111, 42/116, 42/130 do 42/135, 42/163 i 42/164 były wystawiane na sprzedaż lub dzierżawę ale wnioskodawca nie kupił ich i nie dzierżawił w 2011 r. Z wspomnianego pisma Agencji Nieruchomości Rolnych z dnia 6 czerwca 2012 r. wynika również, że D W obecnie nie dzierżawi żadnych gruntów będących w zasobie OT ANR w Rzeszowie.

Uwzględniając takie dowody organy administracji nie dały wiary wyjaśnieniom składanym przez D W. w oświadczeniu z dnia 13 lutego 2012 r. Wpływ na taką ocenę miał również brak możliwości przesłuchania świadków M. W. oraz G. Z. na okoliczność powoływanego przez skarżącego zlecania wykonywania usług rolniczych na zgłoszonych do płatności działkach, gdyż mimo stosownego wezwania strona nie wskazała danych kontaktowych świadków oraz nie dostarczyła żadnych dowodów potwierdzających wykonywanie przez wskazane osoby prac w gospodarstwie D W.

W oparciu o poczynione ustalenia organ II instancji uznał, że strona celowo w celu uzyskania płatności zgłosiła do płatności JPO i UPO grunty, które w 2011 r. nie spełniały kryteriów do ich przyznania. Uzasadniając taką ocenę organ wskazał, że plac budowy stanowiący część wykluczoną działki rolnej B nie był gruntem rolnym w 2011 r. (przez cały rok), co jednocześnie oznacza, iż nie był utrzymywany zgodnie z normami i zgodnie z wyjaśnieniami producenta częściowo w październiku 2012 r. został zagrodzony (ogrodzenie posesji), natomiast kontrolujący stwierdzili, iż faktyczna powierzchnia mieszanki traw z roślinami motylkowatymi drobnonasiennymi z wykluczeniem terenu budowlanki stanowi 0,45 ha. Mając świadomość, że budowa (budowa został rozpoczęta zgodnie z raportem z kontroli przeprowadzonej w 2010 r. przed rokiem złożenia wniosku - w 2010 r. postawione były fundamenty domu) zajęła część działki rolnej B/B1 w 2011 r. D W celowo podtrzymywał prawidłowość deklaracji przedmiotowej działki rolnej we wniosku, chociaż zdawał sobie sprawę, iż część zgłoszonej powierzchni nie była w 2011 r. gruntem rolnym i nie była utrzymywana zgodnie z normami dobrej kultury rolnej (DKR). Zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, iż w złożonym w dniu 13 lutego 2012 r. oświadczeniu strona świadomie, w celu zbicia argumentów zawartych w donosie niezgodnie z prawdą podniosła, że grunty wchodzące w skład m.in. jej gospodarstwa są dzierżawione lub kupione od ANR. Powyższe działanie - poświadczenie nieprawdy - zostało zakwalifikowane jako celowe, bowiem D W tylko jedną z deklarowanych działek kupił od ANR, a pozostałe działki będące w zasobach wskazanej jednostki w 2011 r. nie były przez niego dzierżawione. Dodatkowo organ wyraził pogląd, że działki rolne zadeklarowane do płatności w zmianie do wniosku, zostały dodane do pierwotnej deklaracji w celu uzyskania dopłat bez ponoszenia zarówno kosztów ich dzierżawy, jak i kosztów prowadzenia uprawy na przedmiotowych gruntach. Strona zgłosiła bowiem w tym uzupełnieniu do płatności JPO i UPO np. na działce rolnej N uprawę "sad jabłoń domowa" i dla działek zgłoszonych do płatności UPO "mieszanka traw wieloletnich z motylkowatymi drobnonasiennymi", których utrzymanie nie wymaga ponoszenia dużych kosztów uprawowych. Mając na względzie, iż w marcu 2012 r. kontrola na miejscu stwierdziła, iż większa część działek nie kwalifikuje się do płatności (UPO) i część działek nie kwalifikuje się do płatności (JPO) - w większości stwierdzono ugory "bez zabiegów uprawowych" (działki F/F 1, G/G 1, I/I 1, J/J 1), nie stwierdzono wsiewki roślin motylkowych w trawach, czyli mieszanki (działka D/D1, E/El stwierdzono same trawy lub łąkę z dużą ilością trzciny – R 1, S 1, T 1 lub łąkę – U 1), dodatkowo działki zachwaszczone (0/0 1, P/P 1 niekoszone, zachwaszczone) lub część gruntów nieużytkowanych rolniczo (przykładowo wykluczona z powierzchni zatwierdzonej część działki rolnej N) - na podstawie zebranego materiału dowodowego (w szczególności wykonanej dokumentacji fotograficznej) stwierdzono, iż część gruntów wykluczona z płatności nie była utrzymywana zgodnie z normami przez cały 2011 r., o czym strona nie poinformowała organu pierwszej instancji mimo tego, iż wiedziała, że np. część działki rolnej B/B1 stanowi plac budowy.

Organ uwzględnił również to, że D W i jako pracownik ARiMR rozpatrujący m.in. wnioski o przyznanie płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, posiadał świadomość obowiązujących przepisów i norm większą od przeciętnego rolnika, a mimo tego, w ocenie organu, celowo zgłosił do płatności dużą powierzchnię gruntów, których nie użytkował w 2011 r. w celu uzyskania korzyści majątkowych (o czym ARiMR złożyła zawiadomienie do organów ścigania). Jednocześnie organ wskazał, iż wiedząc, że wszystkie grunty nie są użytkowane rolniczo lub nie są utrzymywane w dobrej kulturze rolnej, strona utrzymywała, że są one użytkowane rolniczo i zgodne z deklaracją we wniosku, choć mógł poinformować Kierownika Biura Powiatowego ARiMR o zaistniałych okolicznościach i wycofać część gruntów z płatności, co stosownie do treści art. 25 Rozporządzenia Nr 1122/2009 skutkowałaby jedynie nieprzyznaniem dopłat do wskazanych działek bez nakładania sankcji).

Reasumując organ II instancji stwierdził, że ponieważ różnica pomiędzy powierzchnią deklarowaną kwalifikowaną do płatności JPO (150,62 ha), a powierzchnią stwierdzoną (67,72 ha),wynosi 82,90 ha, tj. więcej niż 100% powierzchni stwierdzonej, to w myśl art. 60 Rozporządzenia Nr 1122/2009 Kierownik Biura Powiatowego ARiMR prawidłowo odmówił przyznania D W jednolitej płatności obszarowej i nałożył na producenta rolnego sankcję z tytułu tej płatności w kwocie 58.906,25 zł, stanowiącą iloczyn powierzchni 82,90 ha i stawki płatności JPO na 1 ha gruntu za rok 2011 - 710,57 zł.

Również różnica pomiędzy powierzchnią deklarowaną kwalifikowaną do płatności UPO (80,12 ha), a powierzchnią stwierdzoną (13,24 ha),wynosząca 66,80 ha, przekroczyła 100% powierzchni stwierdzonej, co również skutkowało odmową przyznania płatności i nałożeniem sankcji z tytułu tej płatności w kwocie 18 340,50 zł, stanowiącej iloczyn powierzchni 66,88 ha i stawki płatności UPO 1 ha gruntu za rok 2011 - 274,23 zł.

Odnosząc się do zarzutów odwołania organ stwierdził, że nie mogły one wpłynąć na wynik sprawy.

W szczególności organ uznał za nieprawdziwe twierdzenie odwołującego się dotyczące poszerzenia drogi dojazdowej na działce rolnej B/B 1, sprowadzające się do twierdzenia, że w marcu 2012 r. zmierzono powierzchnię tej działki (0,45 ha) mniejszą od powierzchni zmierzonej w październiku ubiegłego roku (0,51 ha), ponieważ w 2011 r. droga dojazdowa do pól miała szerokość poniżej 2 m, a kolejne prace polegające na jej poszerzeniu i utwardzeniu odbywały się etapami i kontrola przeprowadzona w marcu nie odzwierciedla stanu faktycznego w 2011 r., gdyż brakująca powierzchnia została przeznaczona pod drogę. W ocenie organu twierdzenie to nie odpowiada prawdzie, ponieważ pomiar wykonany przez inspektorów terenowych w marcu 2012 r. obejmował drogę dojazdową (która była węższa od 2 m) ale wykluczał teren placu budowy. Dopiero w październiku stwierdzono, że droga ma szerokość powyżej 2 m i ze względu na to, iż doprowadzono część terenu budowy do stanu użytkowania rolniczego (z pominięciem domu i podwórka) pomiar powierzchni użytku był większy.

Polemizując z zarzutem odwołania, że kontrola dokonana na początku marca 2012 r. nie może przesądzać o ocenie stanu ich utrzymywania w dobrej kulturze rolnej do końca roku poprzedniego, organ powtórzył, że dane zawarte w raportach z kontroli pozwoliły ustalić, że wykluczone z powierzchni zatwierdzonej obszary gruntu stanowiły tereny, które w 2011r. nie były użytkowane rolniczo bądź nie były utrzymywane w dobrej kulturze rolnej przez cały rok kalendarzowy.

W skardze na tę decyzję D W wniósł o jej uchylenie oraz uchylenie poprzedzającej ją decyzji organu I instancji.

W petitum skargi nie zostały sformułowane konkretne zarzuty naruszenia przepisów prawa, ale z jej uzasadnienia wynika, że D W zarzuca błędne ustalenie stanu faktycznego, błędną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, nie przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego w pełnym zakresie, a także naruszenia art. 7 i 8 kpa poprzez nieprawidłowe przeprowadzenie postępowania i błędne rozpatrzenie materiału dowodowego.

Ze szczegółowych wywodów zawartych w uzasadnieniu skargi wynika, że skarżący kwestionuje fakt żądania przez organy administracji podania danych osób świadczących usługi rolnicze w jego gospodarstwie, gdyż jego zdaniem rolnik dysponuje dowolnością i swobodą w ich wybieraniu. Poza tym zdaniem skarżącego organ doskonale zna dane osobowe rolników, których żądał od skarżącego, mimo czego nie wezwał ich na przesłuchanie.

Odnośnie zastrzeżeń organu dotyczących powierzchni działki rolnej B położonej we wsi S, skarżący wyraził zdziwienie, dlaczego w czasie pierwszej kontroli stwierdzono powierzchnię tej działki rolnej 0,45 ha, a następnie 0,51 ha, przyznając następnie płatność do powierzchni 0,45 ha z motywacją, że działka ta nie była gruntem rolnym przez cały rok kalendarzowy w 2011 r. Zdaniem skarżącego powierzchnia całkowita działki nr 226 wynosi 4,16 ha, a powierzchnia ewidencyjno – gospodarcza 4,05 ha. Planując rozpoczęcie budowy na tej działce skarżący zadeklarował do płatności 4,00 ha ujmując dodatkowo 0,05 ha z powierzchni maksymalnej kwalifikującej się do dopłat. Argumentacja organu, że plac budowy zajmował na tej działce powierzchnię 0,30 ha jest niezasadna, gdyż na działce powstał mały dom jednorodzinny, który nie mógł takiej powierzchni zająć.

Na potwierdzenie swoich wywodów odnośnie zadeklarowanych we wniosku powierzchni skarżący powołał się na protokoły kontroli obligatoryjnej: Produkcja roślinna i zwierzęca. Pełna roczna zapowiedziana kontrola [...] Sp. z o.o. w D. Protokół z dnia 13 lipca 2010 r. potwierdza bowiem powierzchnię działki rolnej położonej na działce ewidencyjnej nr 226, a mianowicie: A owies – 3,30 ha, B trawa wieloletnia + mieszanka motylkowych drobnonasiennych – 0,70 ha. Analogiczna kontrola odbyła się również w dniu 25 czerwca 2011 r. potwierdzając część powierzchni deklarowanych przez stronę we wniosku na 2011 rok, co organy administracji całkowicie pominęły. Organy nie uwzględniły też faktu prowadzenia przez skarżącego od 5 lat gospodarstwa metodami ekologicznymi, co wymagało sporych nakładów inwestycyjnych związanych z zakupem materiału sadzeniowego i siewnego, środków ochrony roślin, popartych certyfikatami i wizytacjami, za które ponosił koszty.

Skarżący zakwestionował też próbę doręczenia mu korekty raportu z kontroli na miejscu w drzwiach jego domu, co uniemożliwiło mu zapoznanie się z materiałami sporządzonymi w czasie kontroli.

Zdaniem skarżącego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci raportów z kontroli przeprowadzonych w marcu 2012 r. oraz szkiców i dokumentacji fotograficznej, nie odzwierciedla stanu jego gospodarstwa w 2011 r.

Skarżący zarzucił też, że szkice kontrolowanej działki numer 226 zawierają niewłaściwe dane, ponieważ nie posiada działki w obrębie Klonów, gmina Łączna, powiat skarżyski, województwo świętokrzyskie.

Kolejny zarzut skargi dotyczył przesłania do niego przez organ I instancji spersonalizowanego wniosku oraz informacji o powierzchni ewidencyjno-gospodarczej PEG zgodne z jego deklaracją z 2011 r. mimo tego, że w wyniku kontroli z 2012 r. zmniejszono mu powierzchnie na poszczególnych działkach. Zdaniem skarżącego jest to dowodem błędności danych zawartych w raporcie z kontroli na miejscu.

Skarżący zakwestionował też zakwalifikowanie jego sprawy jako zamierzonego braku zgodności, chociaż w ocenie D W na żadnym etapie postępowania organ nie zetknął się zachowaniem strony polegającym na mówieniu nieprawdy lub podawaniu fałszywych danych.

Odnosząc się do zakwestionowania upraw na działce rolnej N skarżący wyjaśnił, że na działce te w części był sad jabłoniowy, a w części trawy na gruncie ornym oraz ugór zielony należący do tej samej grupy upraw JPO. Niezrozumiałe jest więc dla niego, w jaki sposób kontrola przeprowadzona w marcu 2012r. mogła stwierdzić, że ugór z roku 2011 nie został potraktowany żadnym zabiegiem agrotechnicznym, np. opryskiem czy koszeniem.

Skarżący powołał się też na wynikającą z art. 6 kc zasadę obciążania ciężarem udowodnienia faktu osoby, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zdaniem D W organ złamał ten przepis, ponieważ "kontrolę na miejscu przeprowadził w 2012 r. gdzie mój wniosek miał całkiem inne dane, a organ odnosi go do roku 2011".

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wniósł o jej oddalenie w całości oraz podtrzymał stanowisko zaprezentowane w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie jest zasadna, albowiem zaskarżone rozstrzygnięcie odpowiada prawu.

Zgodnie z art.1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153/2002 poz. 1269 ze zmianami) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Sądowa kontrola legalności decyzji administracyjnych sprawowana jest w granicach sprawy, a rozstrzygając o zasadności skargi sąd nie jest związany jej zarzutami ani wnioskami oraz powołaną podstawą prawną (art.134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ).

Dokonując tak rozumianej oceny zaskarżonego rozstrzygnięcia, Wojewódzki Sąd Administracyjny nie dopatrzył się naruszeń prawa skutkujących koniecznością uchylenia lub stwierdzenia nieważności decyzji będącej przedmiotem skargi ( art. 145 § 1 p.p.s.a.).

Ponieważ zaskarżona decyzja oraz utrzymana nią w mocy decyzja organu I instancji zapadły w postępowaniu wznowieniowym, koniecznym na wstępie było wyjaśnienie, czy rzeczywiście zaistniały w sprawie warunki umożliwiające wznowienie postępowania zakończonego ostateczną decyzją Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...]. W tym zakresie Sąd stwierdził, że organ I instancji niewadliwie powołał się na mające w sprawie zastosowanie z mocy art. 3 ust. 1 ustawy o płatnościach przepisy dotyczące wznowienia postępowania, zamieszczone w art. 145 § 1 pkt 5, art. 149 § 1 i art. 151 § 1 pkt 2 kpa. W związku bowiem z wyjściem na jaw istotnych dla sprawy nowych okoliczności faktycznych w postaci raportu z kontroli przeprowadzonej w zakresie kwalifikowalności powierzchni w gospodarstwie D W, które to okoliczności były nieznane organowi w dniu wydania decyzji, właściwy do wznowienia postępowania organ (art. 150 § 1 kpa), tj. Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, wydał w dniu [...] postanowienie o wznowieniu z urzędu postępowania administracyjnego zakończonego decyzją tego samego organu z dnia [...]. Następnie organ ten przeprowadził określone w art. 149 § 2 kpa postępowanie co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy, wydając decyzję rozstrzygającą sprawę.

Przy podejmowaniu tego rozstrzygnięcia jako podstawa prawna zaskarżonej decyzji została trafnie wskazana ustawa z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego w brzmieniu wynikającym z Dz.U. z 2012 r. poz.1164, gdzie ogłoszony został tekst jednolity tej ustawy, (przytaczanej dalej jako ustawa o płatnościach), uwzględniający mającą w sprawie zastosowanie nowelizację, objętą ustawą z dnia 4 lutego 2011 r. o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 54/11 poz. 278), która weszła w życie z dniem 15 marca 2011 r., a więc przed wszczęciem postępowania w niniejszej sprawie.

Spośród przepisów tej ustawy, a także innych przepisów mających w sprawie zastosowanie i niewadliwie przywołanych przez organy administracji, kluczowe znaczenie ze względu na zasadniczy powód podjętego w sprawie rozstrzygnięcia oraz z uwagi na zarzuty skargi, miały przepisy określające warunki przyznawania wnioskowanej płatności oraz konsekwencje ich niespełnienia. Przepis art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o płatnościach przewiduje, że rolnikowi przysługuje jednolita płatność obszarowa do będącej w jego posiadaniu w dniu 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie tej płatności, powierzchni gruntów rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, kwalifikujących się do objęcia tą płatnością zgodnie z art. 124 ust. 2 akapit pierwszy Rozporządzenia Nr 73/2009, jeżeli posiada w tym dniu działki rolne o łącznej powierzchni nie mniejszej niż określona dla Rzeczypospolitej Polskiej w załączniku nr VII do Rozporządzenia Nr 1121/2009 – tj. 1 ha. Przytoczony przepis jako jeden z warunków przyznawania jednolitej płatności obszarowej przewiduje konieczność posiadania gruntów rolnych zadeklarowanych we wniosku do płatności. Przepisy art. 57 ust. 2 i art. 60 Rozporządzenia Nr 1122/2009 przewidują natomiast konsekwencje rozbieżności pomiędzy zadeklarowanymi uprawnieniami do płatności, a uprawnieniami rzeczywiście przysługującymi rolnikowi. Różnica pomiędzy obszarem zadeklarowanym, a zatwierdzonym przekraczająca 20% obszaru stwierdzonego powoduje sankcję w postaci wykluczenia rolnika z otrzymywania pomocy w przyszłości, do wysokości równej kwocie odpowiadającej różnicy między obszarem zadeklarowanym, a zatwierdzonym zgodnie z art. 57. Kwota ta podlega odliczeniu zgodnie z art. 5b rozporządzenia (WE) nr 885/2006. Jeśli nie jest możliwe odliczenie całej kwoty zgodnie z wymienionym artykułem w ciągu trzech kolejnych lat kalendarzowych następujących po roku kalendarzowym, w którym dokonano ustalenia, pozostałe do spłaty saldo zostaje anulowane.

Jak wynika z przytoczonych przepisów, rozstrzygające dla niniejszej sprawy było określenie rzeczywistej powierzchni gruntów rolnych spełniających wymogi przyznania płatności, posiadanych przez wnioskodawcę. Takie właśnie ustalenie zostało poczynione przez organy rozpatrujące sprawę oraz zostało zakwestionowane w skardze. Temu więc ustaleniu i tym zarzutom należy w pierwszym rzędzie poświęcić niniejsze rozważania.

Zasygnalizowany wymóg należy oceniać w dwóch aspektach. Po pierwsze konieczne było ustalenie, czy i ewentualnie które ze zgłoszonych do płatności działek rolnych skarżący rzeczywiście posiadał. Niespełnienie bowiem tego wymogu wykluczało możliwość przyznania wnioskodawcy jakichkolwiek płatności nawet gdyby się okazało, że dana działka była utrzymywana zgodnie z normami przez cały 2011 rok oraz, że nikt inny nie złożył wniosku o przyznanie do niej płatności. Dopiero w dalszej kolejności konieczne było stwierdzenie, które z posiadanych przez wnioskodawcę działek rolnych były utrzymywane zgodnie z normami przez cały 2011 rok.

Ustalenia dotyczące pierwszej z zasygnalizowanych kwestii zostały oparte przez organy administracji na pisemnej informacji uzyskanej przez organ I instancji od Dyrektora Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w Rzeszowie. Potrzeba zwrócenia się o taką informację wynikła z wątpliwości, jakich nabrał organ odnośnie posiadania działek objętych wnioskiem na skutek anonimowego pisma, jakie w dniu 9 lutego 2012 r. wpłynęło do Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W piśmie tym zarzucono D W, który był w tym czasie Starszym Specjalistą Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, złożenie między innymi w 2011 r. wniosków o płatności do działek należących do Agencji Nieruchomości Rolnych, których skarżący w 2011 r. w ogóle nie posiadał, a jedynie uzyskał informacje, że działki te nie są podawane do płatności, ponieważ są przygotowywane do sprzedaży, nie są już wydzierżawiane, ale jeszcze nie zostały sprzedane. Skarżący wezwany do złożenia wyjaśnień odnośnie tego pisma, w piśmie z dnia 13 lutego 2012 r. poinformował Biuro Kontroli Wewnętrznej Oddziału Regionalnego ARiMR, że grunty wchodzące w skład jego gospodarstwa rolnego są dzierżawione lub zakupione od Agencji Nieruchomości Rolnych oraz od Urzędu Miasta i Gminy, za dzierżawy opłacany jest czynsz dzierżawny i podatek rolny, wszystkie grunty zadeklarowane we wnioskach są użytkowane rolniczo, a usługi rolnicze wykonywane są przez zaprzyjaźnionych rolników, tj. między innymi M. W. i G. Z., których adresów jednak skarżący, mimo wezwań ze strony organów - nigdy nie ujawnił.

Z wspomnianego wyżej pisma Dyrektora Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w Rzeszowie z dnia 6 czerwca 2012 r. wynikało, że spośród wszystkich zgłoszonych przez D W do płatności działek, jedynie jedna działka położona w S oznaczona numerem 226 o pow. 4,16 ha, została sprzedana D W z zasobu Skarbu Państwa. Natomiast druga działka położona w Ć. nr 983/7 o pow. 11 ha rzeczywiście została wydzierżawiona D W, ale tylko na okres od 24 lutego do 30 września 2011 r. Wszystkie pozostałe działki wymienione w w/w piśmie z dnia 6 czerwca 2012 r., nie mogły w 2011 r. pozostawać w legalnym posiadaniu skarżącego, ponieważ pozostawały w zasobie OT ANR w Rzeszowie i nie były w 2011 r. wydzierżawiane, lub zostały przekazane z zasobu ANR pod drogi gminne i powiatowe, bądź były wystawione na sprzedaż lub w dzierżawę. O wiarygodności ustaleń organów co do braku przymiotu posiadania tych działek przez skarżącego w 2011 r. świadczy zdaniem Sądu również to, że D W, mimo trwającego ponad rok postępowania oraz kilku skierowanych do niego wezwań do złożenia dowodów i zawiadomień o stanie sprawy, poza zarzutami dotyczącymi posiadania działki nr 226 położonej w S, nie przedstawił jakichkolwiek dowodów potwierdzających posiadanie pozostałych zgłoszonych do płatności działek. Nie dołączył ich również do odwołania, w którym powołał się jedynie na:

1. zakup jedenastu działek ewidencyjnych od ANR i osób prywatnych, spośród których jednak tylko trzy działki (226 o pow. 4,16 ha, 28/4 o pow. 0,94 ha i 28/5 o pow. 0,08 ha) zadeklarował do płatności,

2. wydzierżawienie dwóch działek (931 o pow. 7,5767 ha i 933 o pow. 1,2028 ha) od Gminy S,

3. dzierżawienie działki nr 42 od ANR w 2010 r., a następnie jej użytkowanie w 2011 r.,

4. użytkowanie bez wskazania na jakiej zasadzie, działek nr 1227/4, 1227/5, 1227/8, 1227/9, 1086/1, 1092/5, 1122/4 i 383/4.

W ocenie Sądu brak wskazania na podstawie jakiej czynności prawnej skarżący miał użytkować w 2011 r. działki nr 1227/4, 1227/5, 1227/8, 1227/9, 1086/1, 1092/5, 1122/4 i 383/4 (ta ostatnia o pow. 70 ha gruntów rolnych na działce ewidencyjnej) oraz działkę nr 42 o pow. 26 ha gruntów rolnych na działce ewidencyjnej, a nadto brak wykazania tej okoliczności mimo obciążającego go w tym zakresie ciężaru dowodu z racji podważenia jego deklaracji co do posiadania działek objętych wnioskiem (art. 3 ust. 3 ustawy o płatnościach), świadczy o niespełnieniu przez D W przesłanki posiadania co najmniej takiej powierzchni gruntów zadeklarowanych przez niego do płatności, jaka została przyjęta przez organy administracji jako niekwalifikująca się do płatności.

Odnosząc się do zarzutów skargi dotyczących omawianej kwestii należy zauważyć, że D W również w niej nie wykazał faktu posiadania wszystkich zgłoszonych do płatności działek, ani nawet nie zawarł w skardze twierdzenia, że działki wymienione w jego odwołaniu posiadał. Skarżący skupił się bowiem na zarzutach dotyczących jednej tylko działki ewidencyjnej mieszczącej dwie działki rolne (A i B), co zostanie wyjaśnione niżej. Odnośnie posiadania pozostałych działek ograniczył się jedynie do polemiki z niektórymi ustaleniami organu. Podniósł w szczególności sprzeczność w ustaleniach organu II instancji, który z jednej strony wskazał, że część gruntów nie była w posiadaniu wnioskodawcy, w związku z czym nie przysługiwały do niej dopłaty, a dalej stwierdza, że jednak do płatności JPO kwalifikowało się 67,72 ha, a do płatności UPO 13,24 ha.

Odnosząc się do takiego zarzutu należy zauważyć, że organ nie określił, jaka konkretnie część zgłoszonych działek nie była w posiadaniu D W. w 2011 r., przez co nie można twierdzić, że popadł w sprzeczność uznając za kwalifikujące się do płatności wskazane przez skarżącego powierzchnie. Twierdzenie o nieposiadaniu części zgłoszonych działek można bowiem odnieść do tej części, która w ocenie organu nie kwalifikowała się do płatności. Przede wszystkim jednak należy zauważyć, że z ustaleń organów wynika, iż część zgłoszonych działek nie objęta posiadaniem skarżącego w 2011 r. przekraczała znacznie przyjętą przez organy powierzchnię niekwalifikującą się do płatności. Ustalenia organów dotyczące drugiej z zasygnalizowanych wyżej kwestii, tj. stwierdzenia, które z posiadanych przez wnioskodawcę działek rolnych były utrzymywane zgodnie z normami przez cały 2011 rok, oparte były na wynikach kontroli w zakresie kwalifikowalności powierzchni, przeprowadzonych w dniach 2 – 8 marca 2012 r. przez inspektorów Regionalnego Biura Kontroli Na Miejscu w Rzeszowie i w Kielcach, a to ze względu na położenie wnioskowanych do płatności działek na terenie dwóch województw. Z czynności tych zostały sporządzone raporty, do których zostały dołączone szkice i zdjęcia dokumentujące stan faktyczny działek zgłoszonych do płatności. W związku z pisemnym wyjaśnieniem pracownika BKM dotyczącym pomyłki popełnionej w czasie kontroli na miejscu w dniu 2 marca 2012 r. dotyczącej stwierdzonej powierzchni działki rolnej A oraz dostrzeżonych w czasie kontroli śladów prac budowlano-melioracyjnych na działce rolnej B, na zlecenie organu I instancji została przeprowadzona ponowna weryfikacja raportu z kontroli w zakresie powierzchni stwierdzonej działek rolnych A i B. Czynność ta potwierdziła pomyłkę w raporcie, dotyczącą powierzchni stwierdzonej działki rolnej A, polegającą na wpisaniu powierzchni 3,04 ha zamiast 3,30 ha. W związku z dalszymi zastrzeżeniami dotyczącymi działek rolnych A i B zgłoszonymi przez D W, w dniu 11 października 2012 r. ponownie skontrolowano te działki stwierdzając, że 3,04 ha z powierzchni działki rolnej A stanowi teren zaorany, a pozostałą powierzchnię (tj. 0,21 ha) stanowią trawy wieloletnie. Odnośnie działki rolnej B stwierdzono natomiast, że jej powierzchnia wynosi 0,51 ha, wyjaśniając następnie w notatce służbowej z dnia 15 października 2012 r., że rozbieżność pomiędzy powierzchnią działki rolnej B zmierzoną w czasie kontroli z marca 2012 r. (0,45 ha), a powierzchnią tej samej działki stwierdzoną w czasie kontroli w dniu 11 października 2012 r. wynikła ze zmian, jakie nastąpiły na gruncie pomiędzy kontrolami. Zmiany te dotyczyły zagospodarowania terenu wokół budynku mieszkalnego, rozplantowania ziemi i dosiania trawy. Skarżący w odpowiedzi na takie wyjaśnienie ponownie wywiódł, że w 2011 r. na działce rolnej A uprawiał owies na powierzchni 3,30 ha oraz w dalszym ciągu kwestionował rzetelność pomiarów powierzchni stwierdzonej na działce rolnej B powołując się na stwierdzoną w czasie w/w kontroli różnicę. Podobne zarzuty powtórzył też w skardze. Oceniając takie zarzuty Sąd zauważa, że nie podważają one ustaleń organów administracji. Odnośnie działki rolnej A trzeba przede wszystkim wyjaśnić, że organy uznały ostatecznie, iż stwierdzona powierzchnia tej działki odpowiada powierzchni deklarowanej, tj. 3,30 ha. Takie ustalenie należy zaakceptować ze względu na to, że jest korzystne dla strony składającej skargę – choć zmierzenie w czasie kontroli w dniu 11 października 2012 r. na działce rolnej A zaoranej powierzchni w rozmiarze jedynie 3,03 ha, przy stwierdzeniu na pozostałej powierzchni tej działki traw wieloletnich oznacza, że twierdzenie skarżącego o uprawianiu na tej działce w 2011 r. owsa na powierzchni 3,30 ha – nie jest prawdziwe. Jeśliby bowiem skarżący rzeczywiście obsiał w 2011 r. 3,30 ha na działce rolnej A, to co najmniej taka musiałaby być powierzchnia zaorana w czasie kontroli w dniu 11 października 2012 r.

Odnośnie natomiast wątpliwości skarżącego dotyczących zwiększenia powierzchni działki rolnej B należy zauważyć, że fakt stwierdzenia w czasie kontroli w dniu 11 października 2012 r. powierzchni większej, niż w czasie kontroli w dniu 2 marca 2012 r. nie może podważać wiarygodności pomiarów powierzchni rolnej tej działki będącej podstawą ustaleń organów, skoro wzrost powierzchni stwierdzonej pomiędzy marcem, a październikiem 2012 r., został wiarygodnie i logicznie wyjaśniony faktem zagospodarowania części terenu tej działki wokół budynku mieszkalnego i dosianiem trawy.

Nie mogły zmienić oceny Sądu niczym nie potwierdzone zarzuty skarżącego dotyczące pomniejszenia przez niego we wniosku o płatność powierzchni użytków rolnych na działce ewidencyjnej nr 226 położonej we wsi S. właśnie z uwagi na planowaną przez skarżącego budowę na tej działce. Należy zauważyć, że ocena i rozliczenie powierzchni deklarowanej i stwierdzonej dotyczy działek rolnych, a nie ewidencyjnych, jak czyni to D W w uzasadnieniu skargi. Takie też działki były przedmiotem kontroli i pomiarów przeprowadzonych przez pracowników Biura Kontroli Na Miejscu w dniach 2 marca i 11 października 2012 r. Skoro w toku tych kontroli stwierdzona powierzchnia działki rolnej B okazała się mniejsza od powierzchni zgłoszonej i fakt ten został udokumentowany zarówno w raporcie pokontrolnym, jak i w sporządzonej dokumentacji fotograficznej, to zarzuty skargi nie mogły odnieść skutku.

Kwestionując raporty z kontroli przeprowadzonych w dniach 2-8 marca 2012 r. skarżący zarzucił, że nie odzwierciedlają stanu jego gospodarstwa z 2011 r. Odnosząc się do takiego zarzuty należy zauważyć, że skarżący w żaden sposób nie wyjaśnił, na czym opiera swój pogląd, co utrudnia ocenę tego zarzutu. Jeżeli jednak skarżącemu chodzi o to, że przyczyną nieadekwatności stanu skontrolowanego w marcu 2012 r. gospodarstwa, dla oceny sposobu jego zagospodarowania w roku 2011 był upływ czasu i zmiany, jakie nastąpiły w stanie upraw na zgłoszonych do płatności działkach, to trzeba wyjaśnić, że dokonana w sprawie ocena stanu zagospodarowania tych działek była możliwa, a ustalenia organów są wiarygodne. Ocena taka wynika ze specyfiki działalności rolniczej, która sprawia, że upływ dwóch tylko i to zimowych miesięcy od zakończenia roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie płatności, na ogół nie jest przeszkodą do stwierdzenia, czy zgłoszone do płatności grunty były utrzymywane zgodnie z normami przez cały rok kalendarzowy, w którym został złożony wniosek. Było to w szczególności możliwe w przypadku działek objętych wnioskiem w niniejszej sprawie. Jeżeli bowiem przykładowo na działce rolnej N o powierzchni 70 hektarów zadeklarowanej jako sad "jabłoń domowa", w czasie kontroli w marcu 2012 r, stwierdzono nieużytkowany sad, zabudowania i nieużytki o pow. 60,25 ha, to biorąc pod uwagę rodzaje zabiegów, jakim powinien być poddawany taki sad zgodnie z normami (§ 6 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 marca 2010 r. w sprawie minimalnych norm (Dz. U. Nr 39/10 poz. 211) w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o płatnościach), nie może być wątpliwości, że nie miały one w 2011 r. miejsca. Gdyby bowiem wymagane zabiegi zostały w tamtym roku podjęte, to ich efekty byłyby jeszcze wyraźnie widoczne w marcu następnego roku. Tym bardziej o utrzymaniu całej działki rolnej N zgodnie z normami przez cały 2011 r. nie może być mowy w przypadku części zabudowanej i nieużytków stwierdzonych na tej działce.

Należy również zauważyć, że o wymaganym przez art. 7 ust. 1 pkt 2 utrzymywaniu gruntów rolnych zgodnie normami przez cały rok kalendarzowy nie może być mowy również wtedy, gdy grunty te nie były w posiadaniu rolnika przez cały ten rok kalendarzowy.

Odnośnie braku użytkowania zgodnie z normami przez cały 2011 rok pozostałych - poza omówionymi wyżej działkami rolnym A, B i N - działek zakwestionowanych w czasie kontroli w dniach 2 – 8 marca 2012 r., D W ani w toku postępowania, ani w odwołaniu, ani też w skardze nie złożył żadnych konkretnych zarzutów. Uniemożliwił też organowi przeprowadzenie dowodów na okoliczność użytkowania gospodarstwa skarżącego, nie udzielając odpowiedzi na wezwanie z dnia 5 lipca 2012 r. dotyczące wskazania wszystkich zleceniobiorców, którzy według oświadczenia skarżącego z dnia 13 lutego 2012 r., wykonywali usługi rolnicze na jego rzecz, a także sprecyzowania na czym te usługi polegały, jakich działek dotyczyły oraz złożenia wszelkich dokumentów potwierdzających zlecenie wykonania tych usług oraz wywiązanie, bądź nie wywiązanie się usługodawców z tych zleceń. Skarżący nie podał też adresów dwóch wskazanych przez siebie z imienia i nazwiska osób, które miały świadczyć usługi rolnicze na jego rzecz. Dopiero w skardze D W odniósł się do swojego zaniechania, kwestionując dopuszczalność ustalania danych osób, przy pomocy których uprawiał swoje grunty, skoro "rolnik dysponuje dowolnością i swobodą" wyboru takich osób. Ponadto stwierdził, że organ doskonale znał tych rolników, a mimo to ich nie przesłuchał. Odnosząc się do takich zarzutów należy zauważyć, że wbrew twierdzeniom skarżącego istniała w sprawie potrzeba przeprowadzenia dowodów na okoliczność rolniczego użytkowania zgłoszonych do płatności działek, a nadto leżało to przede wszystkim w interesie samego skarżącego, skoro kwestionował zaakceptowane przez organy ustalenia wynikające z raportów z kontroli na miejscu, podważające fakt utrzymywania znacznej części przedmiotowych działek zgodnie z normami przez cały 2011 r. Ciężar udowodnienia, że jednak działki te były użytkowane, obciążał więc skarżącego (art. 3 ust. 3 ustawy o płatnościach). Zachowanie skarżącego odmawiającego wskazania dowodów wymienionych w wezwaniu organu z dnia 5 lipca 2012 r. (choć z łatwością mógł temu wezwaniu zadośćuczynić, zwłaszcza w kwestii wskazania adresów M. W. i G. Z.) oznacza w ocenie Sądu, że twierdzenia skarżącego odnośnie posłużenia się zleceniobiorcami przy użytkowaniu zgłoszonych do płatności działek, a w konsekwencji (skoro skarżący przyznał, że osobiście nie wykonywał żadnych zabiegów agrotechnicznych) dokonania na zakwestionowanej części tych działkach jakichkolwiek zabiegów - nie zasługują na wiarę. Za zupełnie gołosłowne należy uznać twierdzenie skarżącego, że organy znały adresy wskazanych świadków, skoro skarżący tego nie wykazał, a organy temu zaprzeczyły.

Zasługuje również na akceptację ustalenie organów obu instancji dotyczące celowego zawyżenia zadeklarowanych do płatności gruntów.

Według ustaleń organów, D W celowo zgłosił do płatności grunty rolne, które nie były użytkowane rolniczo oraz grunty, które nie były w jego posiadaniu. Taka kwalifikacja zamierzonego braku zgodności została przyjęta na podstawie danych z kontroli na miejscu z marca 2012 r. oraz pisma Oddziału Terenowego ANR w Rzeszowie z dnia 6 czerwca 2012 r., w zestawieniu z oświadczeniem z dnia 13 lutego 2013 r. złożonym, przez stronę już po ujawnieniu zarzutów zawartych w anonimowym piśmie z dnia 9 lutego 2012 r., w którym to oświadczeniu D W oświadczył, że wszystkie grunty zgłoszone do płatności są dzierżawione bądź zakupione od Agencji Nieruchomości Rolnych oraz UMiG, a ponadto, że wszystkie grunty są użytkowane rolniczo, a usługi rolnicze wykonują na nich zaprzyjaźnieni rolnicy, między innymi M W i G Z. Ponieważ jak to wyżej wykazano, twierdzenia strony dotyczące posiadania większości zadeklarowanych do płatności gruntów, a także utrzymywania większości ze zgłoszonych gruntów zgodnie z normami przez cały 2011 rok okazały się nieprawdziwe, w ocenie Sądu nie ma wątpliwości co do trafności uznania przez organy administracji zaistnienia w sprawie przesłanek o jakich mowa w art. 60 rozporządzenia Komisji (WE) Nr 1122/2009 dotyczących świadomego zawyżenia deklaracji. Oceniając powierzchnię działek, które nie pozostawały w posiadaniu skarżącego w 2011 r. oraz powierzchnię gruntów, na których nie była prowadzona działalność rolnicza (które to powierzchnie nie pokrywają się ze sobą powodując, że łączna powierzchnia działek stwierdzonych byłaby jeszcze niższa niż to przyjęły organy, a w konsekwencji wyższa byłaby powierzchnia zawyżona i wysokość sankcji), nie może być wątpliwości, że nałożona przez organ I instancji sankcja nie jest wyższa od sankcji, która powinna stronę obciążyć. Z uwagi jednak na zakaz reformationis in pius wynikający z art. 134 § 2 p.p.s.a. niedopuszczalne było uchylenie decyzji z tego powodu. Sąd nie dopatrzył się bowiem w sprawie naruszenia prawa skutkującego stwierdzeniem nieważności zaskarżonej decyzji.

Nie miały istotnego znaczenia dla wyniku sprawy zarzuty skarżącego dotyczące naruszenia przez organ przepisów postępowania dotyczących doręczenia mu korekty raportu z kontroli, odmowy, a następnie zwłoki w udostępnieniu mu dokumentów zgromadzonych w toku postępowania. Skarżący nie wskazał, ani tym bardziej nie wykazał, aby takie naruszenia miały jakikolwiek wpływ na wynik sprawy, co jest warunkiem uwzględnienia skargi z powodu naruszenia przepisów postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 lit. c). p.p.s.a.). Zważywszy, że żądane przez skarżącego dokumenty i dowody zostały mu ostatecznie doręczone, a postępowanie trwało ponad 12 miesięcy co umożliwiało stronie zapoznanie się z całością dokumentacji i odniesienie do wszystkich dowodów, wspomniane zarzuty skarżącego nie zasługiwały w ocenie Sądu na uwzględnienie.

Powołując się na prowadzenie gospodarstwa ekologicznego na części działek objętych wnioskiem o płatności oraz związane z tym wizytacje, które miały częściowo potwierdzać wnioskowane do płatności powierzchnie, czego organy nie wzięły pod uwagę, skarżący nie złożył żadnych dowodów potwierdzających przeprowadzenie takich kontroli. Powołał się jedynie na również nie złożony do akt protokół z dnia 13 lipca 2010 r., dotyczący kontroli obligatoryjnej "Produkcja roślinna i zwierzęca. Pełna roczna zapowiedziana kontrola [...] Sp. z o.o. D", który to protokół nie ma dla sprawy znaczenia, skoro dotyczy roku 2010, a nie 2011 objętego wnioskiem o płatności. Ponadto jedyna wymieniona w skardze działka objęta tym protokołem, to działka nr 226 położona w S, o której była już wyżej mowa. Powołując się natomiast w skardze na analogiczną kontrolę, jaka miała się odbyć 25 czerwca 2011 r., z której protokołu skarżący również nie złożył, sam skarżący stwierdził, że potwierdziła ona jedynie część deklarowanych przez niego we wniosku o płatność powierzchni, nie określając jednak jak duża miałaby być ta część, które konkretnie działki objęte wnioskiem zostały skontrolowane oraz czy w czasie tych kontroli były mierzone jakiekolwiek działki (skoro brak danych o jakichkolwiek pomiarach). Ponieważ takie tylko twierdzenia uniemożliwiają jakąkolwiek ich weryfikację, organy administracji zasadnie nie wzięły ich pod uwagę. Należy ponadto zwrócić uwagę, że kontrole wykonywane przez jednostki certyfikujące mają na celu ustalenie, czy producent przestrzega zasad rolnictwa ekologicznego, co nie pokrywa się z zakresem i celami kontroli wykonywanych przez ARiMR, których celem jest zweryfikowanie warunków kwalifikowalności do przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, a kontrole takie obejmują ustalenie położenia i zasięgu upraw oraz pomiar powierzchni działek rolnych. Ponadto powoływana przez skarżącego kontrola w zakresie rolnictwa ekologicznego nie obejmowała wszystkich działek rolnych objętych wnioskiem, a jedynie działki zadeklarowane w ramach pakietów rolno środowiskowych.

Nie mogło również wpłynąć na sposób rozstrzygnięcia sprawy to, że skarżący w 2012 r. otrzymał spersonalizowany wniosek oraz informację odnośnie powierzchni ewidencyjno-gospodarczych działek zgodne z deklaracją zawartą w jego wniosku z 2011 r. Przedmiotem oceny w niniejszej sprawie był bowiem wyłącznie sposób rozpatrzenia wniosku o płatności na rok 2011, a nie na inne lata.

Uwzględniając powyższe rozważania należy stwierdzić, że ponieważ podniesione w skardze zarzuty nie mogły odnieść zamierzonego skutku, a jednocześnie brak jest okoliczności, które z urzędu należałoby wziąć pod rozwagę, skarga podlegała oddaleniu, o czym Sąd orzekł na podstawie art. 151 p.p.s.a.