I SA/Kr 1023/13

Uzasadnienie

Zaskarżonym postanowieniem nr [...] z dnia 13 maja 2013 r. Dyrektor Izby Skarbowej, powołując się na art. 138 § 1 pkt 2 w zw. z art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j.: Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.; dalej: k.p.a.) uchylił postanowienie nr [...] Dyrektora Izby Celnej z dnia 17 stycznia 2013 r. i umorzył postępowanie pierwszej instancji.

Powyższe rozstrzygnięcia zapadły w następujących okolicznościach. Dyrektor Izby Celnej prowadził postępowanie egzekucyjne w stosunku do B.k. (dalej: skarżącego), wspólnika spółki K. B. K., D. N., w oparciu o tytułu wykonawcze z dnia 5 września 2003 r. w celu ściągnięcia należności celnych za rok 1999 w wysokości 21.101,40 zł. Pismem z dnia 4 stycznia 2007 r. skarżący zwrócił się do Dyrektora Izby Celnej o umorzenie postępowania egzekucyjnego w oparciu o art. 59 § 1 pkt 2 z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j.Dz. U. z 2012 r., poz. 1015 ze zm.; dalej: u.p.e.a.), tj. brak wymagalności obowiązków pieniężnych. Dyrektor Izby Celnej postanowieniem nr [...] z dnia 17 kwietnia 2007 r. odmówił umorzenia postępowania egzekucyjnego uzasadniając, iż zobowiązania celne nie uległy przedawnieniu i nadal pozostają wymagalne. Na postanowienie to dłużnik wniósł zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej, który postanowieniem z dnia 18 lipca 2007 r. utrzymał w mocy postanowienie organu pierwszej instancji, stwierdzając że stany faktyczne wskazane jako podstawa prawna dopuszczalności danego środka zaskarżenia (zarzuty), nie mogą być przedmiotem innych środków prawnych. Na skutek wniesionej skargi, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 11 września 2009 r., sygn. akt I SA/KR 1210/09 uchylił zaskarżone postanowienie, stwierdzając iż kwestia przedawnienia może być badana zarówno na etapie postępowania w przedmiocie zarzutów (art. 33 u.p.e.a.) jak i później na etapie badania (z urzędu lub na wniosek) zasadności umorzenia postępowania w trybie art. 59 § 1 pkt 2 u.p.e.a. Ponadto w uzasadnieniu tego orzeczenia wskazano, że organ odwoławczy powinien zbadać problematykę przedawnienia egzekwowania wobec skarżącego należności celnych. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 02 czerwca 2011 r., sygn. akt II FSK 170/10 oddalił skargę kasacyjną, wywiedzioną przez organ od ww. wyroku.

Ponownie rozpoznając sprawę, Dyrektor Izby Skarbowej postanowieniem z dnia 8 grudnia 2011 r. utrzymał w mocy postanowienie organu pierwszej instancji. Organ drugiej instancji wskazał, że organ egzekucyjny prawidłowo rozpoznał zarzut zobowiązanego dotyczący przedawnienia obowiązku, bowiem w sprawie wypowiedział się wierzyciel (autor kwestionowanego postanowienia) uznając, że przedawnienie nie nastąpiło. Organ egzekucyjny będąc jedynie wykonawcą woli wierzyciela, był związany tym stanowiskiem, co wskazuje na prawidłowość rozstrzygnięcia organu pierwszej instancji.

Na skutek skargi skarżącego, wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2012 r., sygn. akt I SA/Kr 120/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uchylił ww. postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej. W uzasadnieniu orzeczenia stwierdzono, że organ odwoławczy powinien zbadać zasadność zarzutów dotyczących przedawnienia egzekwowanych należności. Rozpoznając sprawę, powinien poczynić ustalenia co do przedawnienia zobowiązania i ocenić je w świetle adekwatnych przepisów albo uchylić postanowienie organu pierwszej instancji i przekazać mu sprawę do ponownego rozpoznania.

Postanowieniem z dnia 5 listopada 2012 r., Dyrektor Izby Skarbowej uchylił ww. postanowienie Dyrektora Izby Celnej, przekazując mu sprawę do ponownego rozpoznania. Ten zaś postanowieniem z dnia 17 stycznia 2013 r. odmówił umorzenia postępowań egzekucyjnych prowadzonych względem skarżącego.

W zażaleniu na to postanowienie, skarżący wniósł o umorzenie postępowania egzekucyjnego, zarzucając organowi bezpodstawne powoływanie się na przesłanki przerywające bieg terminu przedawnienia. Skarżący stwierdził, że sprawa uległa przedawnieniu, gdyż z przepisów wynika niemożność dochodzenia należności celnych w po upływie trzech lat od dnia, w którym decyzja wymiarowa stała się ostateczna.

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 8 maja 2013 r. Dyrektor Izby Skarbowej uchylił ww. postanowienie w całości i umorzył postępowanie pierwszej instancji. Organ wskazał, że postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie ww. tytułów egzekucyjnych zostało zakończone wskutek spłaty dochodzonych należności w dniu 9 maja 2012 r. Nie było zatem podstaw do rozpoznania wniosku skarżącego o umorzenie postępowania, albowiem żądanie to stało się bezprzedmiotowe z chwilą zakończenia postępowania. To zaś uzasadniało umorzenie postępowania w pierwszej instancji w całości.

Pismem z dnia 10 czerwca 2013 r. skarżący wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skargę na powyższe postanowienie, wnosząc o jego uchylenie wraz z poprzedzającym je orzeczeniem pierwszej instancji, jak również o zasądzenie na rzecz skarżącego zwrotu kosztów postępowania (w tym kosztów zastępstwa adwokackiego).

Skarżący zarzucił organowi naruszenie zasad i przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na wynik postępowania, a w szczególności polegające na nieuzasadnionym przyjęciu, iż postępowanie egzekucyjne po dokonaniu zapłaty w dniu 9 maja 2012 r. przez skarżącego egzekwowanej należności stanowi przesłankę do umorzenia postępowania jako bezprzedmiotowego, a to przy odpowiednim zastosowaniu art. 105 k.p.a. w zw. z art. 18 u.p.e.a., albowiem art. 59 u.p.e.a. zawiera wyczerpujący katalog przyczyn umorzenia postępowania egzekucyjnego.

W uzasadnieniu skargi podkreślono, że skarżący przedstawił zarzut przedawnienia na 6 lat przed wydaniem zaskarżonego postanowienia i w tym czasie organy egzekucyjne nie zdołały podjąć prawidłowego rozstrzygnięcia. Skarżący wskazuje, że stwierdzenie, iż dochodzenie należności uległo przedawnieniu miałoby ten skutek, że wpłacone należności zostałyby zwrócone skarżącemu. Na skutek braku rozpoznania jego wniosku, rosły odsetki od należności głównej, by pod koniec spłaty przekroczyć dwukrotnie kwotę należności głównej. Obecnie zaś podstawa umorzenia postępowania zamyka skarżącemu możliwość dochodzenia jego praw. W postępowaniu organu egzekucyjnego skarżący upatruje zatem naruszenia art. 6, 8 i 11 k.p.a.

Odpowiadając na skargę, Dyrektor Izby Skarbowej wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne powołane są do badania zgodności z prawem decyzji, postanowień, czynności i innych aktów administracyjnych. Sądy te kontrolują, czy organy administracyjne wydające zaskarżone akty nie dopuściły się naruszenia przepisów prawa materialnego lub procesowego, mającego bądź mogącego mieć istotny wpływ na wynik sprawy, czy też stanowiącego podstawę wznowienia postępowania, albo naruszenia prawa uzasadniającego ich nieważność. Jedynie wówczas jest możliwe uchylenie kwestionowanego rozstrzygnięcia bądź stwierdzenie jego nieważności w trybie art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz. U. z 2012 r., poz. 270; dalej: p.p.s.a.). Jednocześnie zgodnie z art. 134 p.p.s.a., sądy te nie są związane zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Kontrola sądowoadministracyjna przeprowadzona w oparciu o powyższe kryteria wykazała, że zaskarżone postanowienie narusza prawo w sposób uzasadniający jego uchylenie.

Istotą sprawy rozpoznawanej przez Sąd było umorzenie postępowania w przedmiocie rozpoznania wniosku skarżącego z dnia 4 stycznia 2007 r. o umorzenie postępowania egzekucyjnego z uwagi na przedawnienie należności celnych. Organ podjął takie rozstrzygnięcie wobec faktu, że w dniu 9 maja 2012 r. uiszczono egzekwowaną w tymże postępowaniu należność i z tego faktu organ wywodzi stwierdzenie, że doszło do zakończenia postępowania egzekucyjnego. Zdaniem organu odwoławczego, jeżeli postępowanie egzekucyjne uległo zakończeniu, nie można merytorycznie rozstrzygać wniosku o jego umorzenie. W ocenie Sądu, taki sposób interpretacji przepisów prawa, nie może uzyskać akceptacji.

Odnosząc się do argumentacji organu podatkowego, w pierwszej kolejności należy wskazać na różnice pojęciowe: postępowanie egzekucyjne oraz egzekucja administracyjna. Postępowanie egzekucyjne jest pojęciem szerszym od egzekucji i następuje w dniu doręczenia organowi egzekucyjnemu przez wierzyciela wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego wraz z tytułem wykonawczym. Zgodnie natomiast z art. 1a pkt 2 u.p.e.a. przez czynność egzekucyjną należy rozumieć wszelkie podejmowane przez organ egzekucyjny działania zmierzające do zastosowania lub zrealizowania środka egzekucyjnego. Egzekucja administracyjna związana jest zatem ze stosowaniem środków egzekucyjnych w celu wyegzekwowania obowiązków objętych tytułem wykonawczym. Sama egzekucja kończy się w momencie wyegzekwowania obowiązków, chyba, że wcześniej zakończyło się postępowanie egzekucyjne, gdyż egzekucja może toczyć się tylko i wyłącznie w ramach postępowania egzekucyjnego.

Postępowanie egzekucyjne może natomiast zakończyć się bądź w momencie wyegzekwowania obowiązków objętych tytułem wykonawczym, bądź też w momencie umorzenia postępowania z uwagi na wniesione zarzuty lub podjęcie rozstrzygnięcia w przedmiocie umorzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 59 u.p.e.a.

Może także dojść do sytuacji w której pomimo wyegzekwowania obowiązku, nie dojdzie do zakończenia postępowania egzekucyjnego, gdyż organ egzekucyjny będzie musiał podjąć jeszcze inne czynności procesowe związane z prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym. Przykładowo można wskazać na konieczność wyegzekwowania kosztów tego postępowania (np. jeżeli sama strona uiściła dochodzoną należność, lecz nie uiściła kosztów) – tak np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 października 2012 r. (II FSK 492/11 – LEX nr 1227378). Jak z powyższego wynika, nie można generalnie twierdzić, że samo wyegzekwowanie obowiązków zawsze będzie prowadzić do zakończenia postępowania egzekucyjnego.

Postępowanie egzekucyjne może zakończyć się zatem jedynie wówczas, gdy dojdzie do zakończenia wszystkich czynności procesowych związanych z prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym. W niniejszej sprawie, czynnością taką jest rozpoznanie wniosku skarżącego o umorzenie prowadzonego postępowania egzekucyjnego złożonego, co należy podkreślić, jeszcze przed wyegzekwowaniem dochodzonej należności. Nie można zatem mówić o zakończeniu postępowania egzekucyjnego, gdyż organ nie rozpoznał wniosku skarżącego o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Pomimo zatem zakończenia egzekucji, nie doszło do zakończenia postępowania egzekucyjnego. Do zakończenia postępowania egzekucyjnego w niniejszej sprawie dojdzie zatem dopiero wówczas, gdy merytorycznie zostanie rozpoznany wniosek skarżącego w sprawie umorzenia postępowania egzekucyjnego. Stanowisko takie zostało między innymi zaprezentowane w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 27 marca 2008 r. (I SA/Go 781/07 – publ: orzeczenia.nsa.gov.pl). Wyrok ten został utrzymany w mocy wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 grudnia 2009 r. (II FSK 1213/08 - publ: orzeczenia.nsa.gov.pl), w którym sąd ten stwierdził między innymi, że zrealizowanie środka egzekucyjnego, nie powoduje automatycznie zakończenia postępowania egzekucyjnego. Żądanie umorzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 59 u.p.e.a. można wnieść w każdym stadium postępowania egzekucyjnego. Złożony wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego powinien być rozpatrzony merytorycznie w trybie art. 59 u.p.e.a. Organ egzekucyjny powinien zatem był zbadać, czy zachodzą przesłanki wymienione w wyżej wskazanym przepisie i wydać stosowne postanowienie. W taki sposób postąpił organ I instancji, zaś organ odwoławczy powinien merytorycznie rozpoznać wniesione zażalenie, nie zaś umarzać postępowanie, jako bezprzedmiotowe. Jeszcze raz należy podkreślić, że wyegzekwowanie należności nie może automatycznie skutkować bezprzedmiotowością postępowania w zakresie rozpoznania wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego.

Na brak możliwości umorzenia postępowania w sprawie zarzutu w postępowaniu egzekucyjnym, z tej przyczyny, że egzekucja została skutecznie zakończona przed terminem do zgłoszenia zarzutu zwrócił uwagę Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 15 grudnia 1998 r. (SA 1593/97 – LEX nr 44826). Podobnie wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 maja 2009 r. (II FSK 790/08 – publ: orzeczenia.nsa.gov.pl) zgadzając się z zarzutami skargi, że wyegzekwowanie zobowiązania podatkowego i zakończenie egzekucji nie pozbawia przedmiotowości postępowania w sprawie zarzutów na prowadzoną egzekucję administracyjną. Postępowania te dotyczyły wprawdzie wniesionego zarzutu, lecz poglądy zawarte w tych orzeczeniach można również odnieść do realiów niniejszej sprawy. Wskazane wyroki także związane były z sytuacją, w której przed zakończeniem egzekucji, nie został rozpoznany zarzut, czyli pozostała nierozstrzygnięta kwestia zasadności prowadzenia postępowania egzekucyjnego.

Wskazać również należy, że faktyczne zakończenie czynności egzekucyjnych nie sankcjonuje nieprawidłowości popełnionych w toku postępowania (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 maja 1992 r., III SA 38/92 – LEX nr 10385). W przypadku natomiast uwzględnienia wniosku skarżącego, będzie należało stwierdzić, że postępowanie egzekucyjne było prowadzone nieprawidłowo, gdyż brak było podstaw do jego prowadzenia. W powołanym powyżej wyroku zwrócono również uwagę na konsekwencje zakończenia postępowania w postaci jego umorzenia od zakończenia poprzez wyegzekwowanie należności. Na konsekwencje te zwracał również uwagę skarżący w we wniesionej skardze.

Biorąc pod uwagę powyższe wywody i stwierdzając, że organ odwoławczy nie miał podstaw do umorzenia postępowania w przedmiocie wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego, gdyż postępowanie to w istocie jeszcze się nie zakończyło, Sąd orzekł o uchyleniu zaskarżonego postanowienia na zasadzie art. 145 § 1 pkt 1 lit. "c" p.p.s.a.

Należy przy tym podkreślić, że od dnia złożenia wniosku o umorzenie postępowania do dnia zaspokojenia wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym upłynęło ponad pięć lat. Jak wskazano w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, okoliczność, że wniosek skarżącego czekał na merytoryczne rozpoznanie – zdaniem organu odwoławczego – wynikała z "zawiłych okoliczności sprawy, skutkujących przedłużającym się postępowaniem". W ocenie Sądu taka konstatacja jest dalece nieuprawniona. Oto bowiem wniosek skarżącego z dnia 4 stycznia 2007 r. był przedmiotem opinii radcy prawnego wykonanej już 16 stycznia 2007 r. (k. 77) i od tego czasu aż do wydania pierwszego postanowienia w I instancji upłynęły 3 miesiące (w tym okresie w aktach sprawy brak jakichkolwiek kart dokumentujących zawiłe okoliczności sprawy). Wypada również zauważyć, że zażalenie na postanowienie z dnia 17 kwietnia 2007 r. zostało rozpoznane dopiero 18 lipca 2007 r. Następnie na skutek skargi skarżącego, WSA w Krakowie uchylił ww. postanowienie (wyrok z dnia 14 października 2009 r., sygn. akt I SA/Kr 1210/09), a skarga kasacyjna organu w tym przedmiocie została oddalona (wyrok NSA z dnia 2 czerwca 2011 r., sygn. akt II FSK 170/10). Także kolejne postanowienie organu drugiej instancji zostało wydane z naruszeniem prawa procesowego, co stwierdzono w wyroku WSA w Krakowie z dnia 18 kwietnia 2012 r. (sygn. akt I SA/Kr 120/12). Po uchyleniu pierwszego postanowienia organu I instancji z dniem 5 listopada 2012 r., kolejne rozstrzygnięcie w sprawie wydano dopiero 17 stycznia 2013 r., które zostało uchylone zaskarżonym postanowieniem, lecz bez merytorycznego rozpoznania wniosku.

Z akt sprawy wynika zatem, że każde rozstrzygnięcie organu egzekucyjnego drugiej instancji, wydane w kontrolowanej sprawie, spotkało się z negatywną oceną sądu administracyjnego, skutkującą każdorazowym uchyleniem z uwagi na naruszenie prawa, o jakim mowa w art. 145 § 1 pkt 1 p.p.s.a. Za każdym razem również sąd administracyjny nakazywał merytoryczne rozstrzygnięcie wniosku skarżącego. Rozmiary akt, a w szczególności faktyczny zakres rozważań organu w wydanych w sprawie rozstrzygnięciach nie dowodzą, by każdorazowa eliminacja kolejnych rozstrzygnięć organu odwoławczego z obrotu prawnego była skutkiem czynności, na które nie miał wpływu organ, jak w szczególności zmiana przepisów czy wyjątki w stałej linii orzeczniczej sądów administracyjnych. Oznacza to, że wniosek o umorzenie postępowania z dnia 4 stycznia 2007 r. stał się przedmiotem merytorycznej kontroli dopiero po zaspokojeniu wierzyciela, nie z uwagi na szczególną zawiłość sprawy, ale ze względu na powtarzające się naruszenia prawa, jakich dopuszczały się organy egzekucyjne obu instancji. Zaskarżone postanowienie naruszając elementarne zasady postępowania administracyjnego przerzuca zatem na stronę tego postępowania negatywne skutki swojego, niezgodnego z prawem (co potwierdzają prawomocne wyroki sądów administracyjnych wydanych w sprawie) działania. Na podobną ocenę zasługuje umotywowanie zaskarżonego rozstrzygnięcia faktem spłacenia przez skarżącego dochodzonej w toku postępowania należności. W tym jednak zakresie, organy obu instancji wykorzystują zgodne z prawem postępowanie dłużnika do wydania rozstrzygnięcia sprzecznego z jego interesami.

Trzeba zatem zauważyć, że już w dniu wniesienia pisma z dnia 4 stycznia 2007 r. skarżący miał gwarantowane ustawowo prawo do merytorycznego rozpoznania tego wniosku przez organy obu instancji. Ten stan rzeczy potwierdził (a nie stworzył) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 14 października 2009 r., którego to Dyrektor Izby Skarbowej wbrew ustawowemu obowiązku nie wykonał (co potwierdza z kolei wyrok WSA z dnia 18 kwietnia 2012 r.).

To zaś oznacza, że zaskarżone postanowienie narusza w sposób szczególny zasadę pogłębiania zaufania obywateli do organów administracji publicznej, wynikającą z art. 8 k.p.a., jak również art. 12 § 1 k.p.a. Zasada, o jakiej wspomniano uznawana jest za klamrę, która spina całość ogólnych zasad postępowania. Jest to bowiem zasada najszersza pod względem zakresu. Można w niej pomieścić bogaty katalog zasad ogólnych. Niewątpliwie bowiem pogłębianiu zaufania obywateli do organów państwa służy podejmowanie wszelkich działań niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, uwzględnianie interesu społecznego i słusznego interesu obywateli, udzielanie należytej i wyczerpującej informacji, zapewnienie stronom czynnego udziału na każdym etapie postępowania, wyjaśnianie zasadności przesłanek, którymi organ kieruje się przy załatwianiu sprawy czy szybkość postępowania organu. To zaś oznacza, że uchybienia i błędy organu administracji nie mogą powodować ujemnych następstw dla obywatela działającego w dobrej wierze (zob. wyrok WSA w Warszawie z dnia 8 grudnia 2010 r., sygn. akt VIII SA/Wa 640/10, publ. http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Zasada ta ma na celu wyrównanie pozycji obywateli w postępowaniach administracyjnych. Pogłębianiu zaufania obywateli do organów państwa służy równe traktowanie stron, podejmowanie wszelkich działań niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, uwzględnianie interesu społecznego i słusznego interesu obywateli, udzielanie należytej i wyczerpującej informacji, zapewnienie stronom czynnego udziału na każdym etapie postępowania, wyjaśnianie zasadności przesłanek, którymi organ kierował się przy załatwianiu sprawy czy szybkość postępowania organu (por. wyrok WSA w Białymstoku z dnia 3 kwietnia 2012 r., sygn. akt II SA/Bk 19/12, publ. http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Aby uczynić zadość intencjom autora tej zasady, konieczne jest przede wszystkim ścisłe przestrzeganie prawa, zwłaszcza w zakresie dokładnego wyjaśnienia okoliczności sprawy, konkretnego ustosunkowania się żądań i twierdzeń stron oraz uwzględnienia w decyzji zarówno interesu społecznego, jak i słusznego interesu obywateli, przy założeniu, że wszyscy obywatele są równi wobec prawa. Organ ponadto jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i ocenić cały materiał dowodowy (art. 7, art. 77 § 1 k.p.a.) oraz uzasadnić swoje rozstrzygnięcie według wymagań określonych w przepisie art. 107 § 3 k.p.a. (zob. wyrok WSA w Warszawie z dnia 22 października 2008 r., sygn. akt VI SA/Wa 1182/08, publ. http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Nie bez znaczenia jest przy tym fakt, że zasada ta jest zakotwiczona w art. 2 Konstytucji RP. Wskazuje się w tym kontekście m.in. że prawo nie może być pułapką dla obywatela działającego zgodnie z jego literą. Dlatego sytuacja wskazanych osób, które podjęły działania zmierzające do osiągnięcia skutków przewidzianych przez prawo, nie powinna ulec pogorszeniu (zob. wyrok TK z dnia 8 listopada 2006 r., sygn. akt K 30/06, OTK ZU 149/10/A/2006).

Odnosząc natomiast do prezentowanej przez skarżącego tezy, iż zaskarżone postanowienie zasługuje na uchylenie z uwagi na oparcie jego uzasadnienia na przesłance umorzenia obcej art. 59 u.p.e.a., należy uznać ją za bezzasadną. Trzeba bowiem zwrócić uwagę na fakt, że powołany przepis dotyczy umorzenia (całego) postępowania egzekucyjnego, czego skutkiem jest przerwanie postępowania, uchylenie dokonanych czynności egzekucyjnych oraz rozstrzygnięcie o dalszym nieprowadzeniu postępowania egzekucyjnego (zob. P. Pietrasz, Komentarz do art. 59 u.p.e.a. [w:] D.R. Kijowski (red.), Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Komentarz, LEX, 2010). Zarzut taki mógłby być adekwatny w postępowaniu sądowoadministracyjnym wyłącznie wówczas, gdy organ egzekucyjny orzekłby o umorzeniu postępowania egzekucyjnego. Tymczasem w kontrolowanym postępowaniu rozstrzygnięcia takiego nie wydano, a zaskarżone postanowienie dotyczy zagadnienia (pod względem formalnym) incydentalnego i umarzało tylko ten element postępowania, jaki polegał na rozpoznaniu wniosku skarżącego z dnia 4 stycznia 2007 r. W zakresie takich incydentalnych spraw organ natomiast może na zasadzie art. 18 u.p.e.a. stosować przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, w tym art. 105 k.p.a. Powyższe ogólne stwierdzenie nie zmienia jednak faktu, że w niniejszej sprawie organ skorzystał z tego odesłania ustawowego w sposób sprzeczny z prawem, co wykazano powyżej.

Rozpoznając już po raz czwarty tę samą sprawę, Dyrektor Izby Skarbowej przede wszystkim zastosuje wszystkie zalecenia wynikające z szeregu orzeczeń sądów administracyjnych, o jakich wspomniano powyżej, jak również wynikających wprost z niniejszego wyroku. W szczególności zatem rozpatrzy merytorycznie zażalenie na postanowienie Dyrektora Izby Celnej z dnia 17 stycznia 2013 r. W razie uznania (czego Sąd w żadnym wypadku nie przesądza), że w piśmie z dnia 4 stycznia 2007 r. i na kolejnych etapach postępowania skarżący wykazał, iż postępowanie egzekucyjne powinno zostać umorzone z uwagi na przedawnienie dochodzonych obowiązków, organ egzekucyjny podejmie właściwe kroki w celu zagwarantowania skarżącemu praw, jakie ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji przyznaje dłużnikom w postępowaniu mającym na celu egzekucję obowiązków przedawnionych.

O kosztach postępowania orzeczono na zasadzie art. 200 p.p.s.a. Na zasądzoną kwotę złożyła się równowartość wpisu od skargi, opłaty skarbowej od pełnomocnictwa procesowego oraz wynagrodzenia pełnomocnika skarżącego, ustalonego zgodnie z § 18 ust. 1 pkt 1 lit. "c" rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j.: Dz. U. z 2013 r., poz. 461).

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.