I SA/Gd 1054/13

Uzasadnienie

W skardze na opisaną decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 5 czerwca 2013 r. w przedmiocie zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych za 2007 r., S. M. zawarł wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji.

W uzasadnieniu skarżący podał, że nie jest w stanie jednorazowo uiścić kwoty zobowiązania podatkowego, określonej w zaskarżonej decyzji, a egzekucja z ruchomości, emerytury, rachunków bankowych oraz wierzytelności może okazać się w przeważającej części bezskuteczna. W związku z powyższym, zdaniem skarżącego egzekucja skierowana będzie do nieruchomości, tj. do mieszkania, będącego przedmiotem wspólności majątkowej małżeńskiej oraz nabytej przez skarżącego i jego żonę nieruchomości w K. Skarżący wskazał, iż w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości lokalowej przy ul. (...) została ujawniona hipoteka przymusowa, opiewająca na kwotę zobowiązania ustalonego zaskarżoną decyzją.

Z tych względów, zdaniem skarżącego wstrzymanie wykonania zaskarżonego rozstrzygnięcia do czasu rozpoznania skargi kasacyjnej jest uzasadnione grożącą mu znaczną szkodą. Sprzedaż nieruchomości spowoduje znaczny uszczerbek majątkowy, gdyż w każdą licytację lokalu wpisana jest "okazyjność" ceny nabycia. Ponadto aktualna sytuacja na rynku nieruchomości dodatkowo pogłębi uszczerbek majątkowy, wobec spadku cen mieszkań na rynku wtórnym.

Niezależnie od powyższego skarżący podniósł, że wykonanie decyzji Dyrektora Izby Skarbowej będzie nieść trudne do odwrócenia skutki o charakterze niemajątkowym, gdyż sprzedaż w drodze licytacji mieszkania, w którym mieszka od wielu lat wraz z żoną lub stanowiącego ich współwłasność domu, na który oszczędzali całe życie, będzie skutkować nieodwracalną dezorganizacją życia, a szanse na odkupienie od licytacyjnego nabywcy sprzedanej nieruchomości, w sytuacji uchylenia zaskarżonej decyzji, umorzenia postępowania podatkowego i zwrotu wyegzekwowanego podatku są, w jego ocenie, znikome.

Do wniosku skarżący dołączył kopię zawiadomienia o wpisie hipoteki przymusowej w dziale IV księgi wieczystej KW GD [....] oraz odpis wniosku o wpis w księdze wieczystej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

W myśl art. 61 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej "p.p.s.a", wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności.

Skarżący uprawniony jest do złożenia stosownego wniosku o udzielenie mu ochrony tymczasowej przez wstrzymanie wykonalności zaskarżonego aktu lub czynności (art. 61 § 3 p.p.s.a.). Sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania zaskarżonej decyzji, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków.

Z konstrukcji wyżej wymienionej normy prawnej wynika, że to na stronie spoczywa obowiązek wykazania we wniosku przesłanek zawartych w powołanym przepisie, tj. przedstawienia konkretnych zdarzeń, które mogłyby uprawdopodobnić, że wykonanie zaskarżonej decyzji faktycznie spowoduje znaczną szkodę lub powstanie trudnych do odwrócenia skutków. Jak przyjęto w orzecznictwie, sąd rozpoznając wniosek nie dokonuje oceny zawartości skargi, dlatego też wniosek powinien zawierać odrębne uzasadnienie, bowiem samo powołanie się na skutki wymienione w art. 61 § 3 P.p.s.a. nie stanowi uprawdopodobnienia ich wystąpienia. Twierdzenia strony powinny również być poparte dokumentami źródłowymi. (por. postanowienie NSA z dnia 30 listopada 2004 r., GZ 121/04, niepubl.).

Przesłanki uwzględnienia przez sąd wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji zostały wymienione alternatywnie i w sposób wyczerpujący (niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub niebezpieczeństwo spowodowania trudnych do odwrócenia skutków). Ustalając pojecie "znacznej szkody" w orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, że przez pojęcie znacznej szkody należy rozumieć taką szkodę - majątkową, a także niemajątkową - która nie będzie mogła być wynagrodzona przez późniejszy zwrot spełnionego świadczenia lub jego wyegzekwowanie ani też nie będzie możliwe przywrócenie rzeczy do stanu pierwotnego. Można o niej mówić również, jeżeli rozmiary szkody wykonaniem zaskarżonej decyzji są większe niż zwykle wywołane wykonaniem aktu tego rodzaju (por. postanowienie NSA z dnia 29 listopada 2006 r., sygn. akt I OZ 1588/06 - niepubl., postanowienie NSA z dnia 16 stycznia 2008 r., sygn. akt II OZ 1386/07, niepubl. i postanowienie NSA z 18 czerwca 2008 r., sygn. akt I OZ 386/08).

Natomiast trudne do odwrócenia skutki to takie prawne lub faktyczne konsekwencje, które powodują trwałą zmianę, przy czym powrót do stanu poprzedniego następuje tylko po dłuższym czasie lub przy stosunkowo dużym nakładzie sił i środków (por. postanowienie WSA w Białymstoku z dnia 3 sierpnia 2006 r., sygn. akt II SA/Bk 352/06, niepubl.).

Sąd w pełni podziela również pogląd Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażony w postanowieniu z dnia 7 kwietnia 2005 r., sygn. akt II OZ 201/05, zgodnie z którym wnioskujący musi dokładnie przytoczyć okoliczności, które przemawiają za wstrzymaniem wykonania zaskarżonego aktu lub czynności. Od uprawdopodobnienia niebezpieczeństwa wystąpienia znacznej szkody i negatywnych skutków zależy orzeczenie Sądu, które także musi dokładnie wskazywać przyczyny wstrzymania lub odmowy wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji lub aktu.

Żądając wstrzymania wykonania decyzji, strona ma obowiązek wykazać istnienie konkretnych okoliczności pozwalających wywieść, że wstrzymanie aktu lub czynności jest zasadne z uwagi na niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków (por. postanowienie NSA z dnia 14 listopada 2006 r. II FZ 585/06). Na stronie skarżącej spoczywa zatem obowiązek szczególnie wnikliwego uzasadnienia wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu, tak aby przekonać sąd o zasadności zastosowania ochrony tymczasowej (por. postanowienie NSA z dnia 8 listopada 2006 r. II FZ 666/06).

W okolicznościach niniejszej sprawy, skarżący nie wykazał dostatecznie, iż wykonanie zaskarżonej decyzji mogłoby wyrządzić mu znaczną szkodę lub spowodować trudne do odwrócenia skutki w rozumieniu art. 61 § 3 P.p.s.a.

Argumentacja wniosku opierająca się na hipotetycznym założeniu, że egzekucja zobowiązania podatkowego wynikającego z zaskarżonej decyzji może zostać skierowana do posiadanych przez niego nieruchomości nie oznacza jeszcze spełnienia przesłanek, o jakich mowa w art. 61 § 3 p.p.s.a. Nie można bowiem tracić z pola widzenia że sam wpis hipoteki przymusowej ma na celu jedynie zabezpieczenie roszczeń wierzyciela publicznoprawnego, a nie wykonanie obowiązku.

Przechodząc do dalszej argumentacji wniosku, w ocenie Sądu strona skarżąca, poza ogólnikowymi sformułowaniami wniosku nie wykazała okoliczności, wymienionych w art. 61 § 3 p.p.s.a., warunkujących pozytywne jego rozstrzygnięcie.

Przedmiot świadczenia w niniejszej sprawie stanowi zaległość podatkowa, czyli świadczenie pieniężne. Wykonanie świadczenia pieniężnego z natury rzeczy nie wywoła nieodwracalnych skutków, gdyż ewentualne uchylenie zaskarżonej decyzji spowoduje konieczność zwrotu należności. Dodać przy tym należy, że w świetle art. 8-10 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity Dz.U. z 2012 r. poz. 1015 ze zm.) dopuszczalność prowadzenia egzekucji jest ograniczona do zakresu, w jakim nie zostanie zagrożone minimum utrzymania dłużnika i osób pozostających według ustawowego obowiązku na jego utrzymaniu.

Nie ulega wątpliwości, że wynikająca z zaskarżonej decyzji kwota zaległości podatkowych jest obiektywnie wysoka, a skarżący podnosił, że nie jest w stanie jednorazowo uiścić kwoty zobowiązania podatkowego, określonej w zaskarżonej decyzji, zaś egzekucja z ruchomości, emerytury, rachunków bankowych oraz wierzytelności może okazać się w przeważającej części bezskuteczna.

W ocenie Sądu, strona we wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji nie przedstawiła jednak dostatecznych argumentów przemawiających za wystąpieniem niekorzystnych z punktu widzenia interesów skarżącego następstw wykonania decyzji tj., że poniósłby on znaczną szkodę lub powstałyby trudne do odwrócenia skutki. Wniosek powyższy został bowiem uzasadniony w sposób lakoniczny. Co istotne, we wniosku nie zawarto żadnych danych pozwalających ocenić kondycję finansową skarżącego (np. wysokość jego dochodów, wydatków, oszczędności). Skarżący nie przedłożył również żadnych dokumentów, na podstawie których możliwe byłoby dokonanie oceny jego aktualnej sytuacji materialnej.

Tymczasem to skarżący powinien wskazać poprzez podanie konkretnych faktów, znajdujących potwierdzenie w dokumentach źródłowych, zwłaszcza dotyczących jego sytuacji majątkowej i finansowej, że brak tymczasowej ochrony skutkować będzie niebezpieczeństwem wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków.

Nie ulega bowiem wątpliwości, że do oceny zasadności wniosku konieczne jest dysponowanie aktualnymi danymi o stanie majątkowym podatnika. Zweryfikowanie przez Sąd tego, czy wykonanie decyzji odbędzie się z uszczerbkiem dla majątku skarżącego, prowadząc do powstania znacznej szkody, bądź powodując trudne do odwrócenia skutki musi się odbywać z uwzględnieniem szczegółowych informacji o jego sytuacji majątkowej, wysokości uzyskiwanych dochodów, posiadanych oszczędnościach, czy ponoszonych wydatkach (por. postanowienie WSA w Gdańsku z dnia 17 kwietnia 2012 r. sygn. akt I SA/Gd 322/12).

Sąd stwierdził jednocześnie, że brak jest w aktach sprawy innych danych wskazujących na aktualną sytuację majątkową podatnika, co tym samym uniemożliwiło Sądowi ustalenie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia wniosku z urzędu (zgodnie z tezą orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31 marca 2005 r., wydanego w sprawie II OZ 155/05).

Końcowo wypada również zauważyć, że w myśl art. 61 § 6 p.p.s.a. wstrzymanie wykonania aktu lub czynności upada w razie wydania przez sąd orzeczenia kończącego postępowanie w pierwszej instancji. Przepis ten uniemożliwia zatem sądowi pierwszej instancji wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji do czasu rozpoznania skargi kasacyjnej, czego domagał się skarżący.

Mając powyższe na względzie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, na podstawie art. 61 § 3 i § 5 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.