II GSK 720/12

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyrokiem z dnia 2 grudnia 2011 r., sygn. akt V SA/Wa 1662/11 oddalił skargę M. S. na decyzję Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] maja 2011 r. w przedmiocie odmowy przyznania pomocy finansowej ze środków unijnych, z następującym uzasadnieniem.

Po zakończeniu weryfikacji formalnej wniosek o dofinansowanie został poddany ocenie merytorycznej, podczas której stwierdzono, iż wniosek kwalifikuje się do odmowy przyznania pomocy, wobec czego decyzją z [...] stycznia 2011 r. Dyrektor [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w G. po rozpatrzeniu wniosku M. S. o dofinansowanie w ramach środka 1.5 "Rekompensaty społeczno-gospodarcze w celu zarządzania krajową flotą rybacką" w ramach Programu Operacyjnego "Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013" na realizację operacji "Utrata miejsca pracy w wyniku trwałego wycofania z eksploatacji jednostki rybackiej [...]" odmówił skarżącemu przyznania pomocy finansowej.

Organ wyjaśnił, iż skarżący nie spełnia warunków określonych w § 23 ust. 1 rozporządzeniu MRiRW z dnia 26 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty i zwracania pomocy finansowej na realizację środków objętych osią priorytetową 1 - Środki na rzecz dostosowania floty rybackiej, zawartą w Programie Operacyjnym "Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013" (Dz. U. Nr 101, poz. 840, z późn. zm.). Nadesłane przez wnioskodawcę pismo Burmistrza Miasta Ł. dotyczące okresów, w których M. S. figurował w ewidencji działalności gospodarczej oraz zaświadczenie wystawione przez ZUS Oddział w L. z 24 listopada 2010 r. potwierdzające okresy, w których skarżący opłacił składki na ubezpieczenia społeczne - wskazują, że nie spełnia on warunków otrzymania pomocy.

Po rozpatrzeniu odwołania skarżącego Prezes ARiMR decyzją z [...] maja 2011 r. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Organ wyjaśnił, że dokumentami pozwalającymi potwierdzić faktyczne wykonywanie zawodu rybaka, w przypadku armatorów pracujących na statkach rybackich są: zaświadczenia wydane przez właściwą instytucję ubezpieczeń społecznych o opłaceniu składek na ubezpieczenia społeczne wraz z zaświadczeniem potwierdzającym prowadzenie działalności gospodarczej oraz wyciąg pływania potwierdzony przez właściwy urząd morski, które powinny być rozpatrywane łącznie i powinny potwierdzać rzeczywiste wykonywanie zawodu rybaka na statku rybackim. W ocenie organu z dokumentów nadesłanych przez wnioskodawcę nie wynika ciągły charakter okresu zatrudnienia, a sam odwołujący przyznał, że po wprowadzeniu okresów ochronnych na dorsza trafiały się okoliczności zawieszania działalności w ZUS z powodów finansowych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. oddalając skargę uznał, że spór w przedmiotowej sprawie sprowadza się do ustalenia, czy skarżący spełnia warunki określone w § 23 ust. 1 rozporządzeniu MRiRW z dnia 26 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty i zwracania pomocy finansowej na realizację środków objętych osią priorytetową 1 - Środki na rzecz dostosowania floty rybackiej, zawartą w Programie Operacyjnym "Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013" (Dz. U. Nr 101, poz. 840, z późn. zm.), a wobec tego, czy przysługuje mu pomoc finansowa w ramach operacji "Utrata miejsca pracy w wyniku trwałego wycofania z eksploatacji jednostki rybackiej [...]". Pomoc w ramach rekompensat społeczno-gospodarczych na realizację operacji dotyczących utraty miejsca pracy na statku rybackim jest przyznawana rybakowi zgodnie z § 23 ust. 1 rozporządzenia, z którego wynika, że dofinansowanie z przyjętego programu pomocowego mogą uzyskać dwie grupy beneficjentów pomocy, mianowicie pierwsza grupa to rybacy zatrudnieni (na umowę o pracę) przez 12 miesięcy na statku, którzy trwale zaprzestali wykonywania działalności połowowej i druga grupa to armatorzy, współarmatorzy, właściciele i współwłaściciele, którzy muszą przepracować ostatnie 24 m-ce na jednostce, która trwale zaprzestała wykonywanie działalności połowowej. Skarżący należy do tej drugiej grupy.

Organy ustaliły, iż skarżący nie spełnia warunków określonych w § 23 powyższego rozporządzenia i w chwili ubiegania się o pomoc finansową nie był armatorem pracującym na statku rybackim w okresie 24 miesięcy przed dniem, w którym decyzja o przyznaniu pomocy z tytułu trwałego zaprzestania działalności połowowej przy użyciu tego statku stała się ostateczna, jednak nie później niż w dniu wykreślenia tego statku rybackiego z rejestru statków rybackich.

Na podstawie nadesłanych przez skarżącego dokumentów Sąd uznał, że był on armatorem na statku rybackim [...], pełniąc funkcję motorzysty (nr książeczki żeglarskiej [...]), z przedstawionego wyciągu pływania wynika, że skarżący podjął pracę (zaciąg) w dniu [...] stycznia 1999r. a zwolnił się w dniu [...] września 2009r. Zgodnie z nadesłanym zaświadczeniem o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej wystawionym przez Burmistrza Miasta Ł. z 3 lutego 2006r. rozpoczął działalność gospodarczą w dniu [...] sierpnia 1994r.

W ocenie Sądu skarżący dostarczył niezbędne dokumenty, słusznie jednak organy opierając się na nich, w tym na zaświadczeniu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z 24 listopada 2010r, z którego wynika, że M. S. podlegał ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej z przerwami, w których zawieszał działalność w ZUS - przyjęły, że zainteresowany nie spełnia warunków przyznania pomocy.

Sąd wskazał, że decyzja o wykreśleniu z Rejestru Statków Rybackich statku rybackiego [...] (jednostka została zezłomowana), którego armatorem był skarżący uprawomocniła się z dniem 6 października 2009r. Przed datą tą skarżący podlegał ubezpieczeniu społecznemu w okresie od [...].09.2007r. do [...].05.2008r. z przerwą i ponownie podlegał w okresie [...].10.2008r. do dnia wydania zaświadczenia. Zatem jak wynika z tego zestawienia skarżący nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu w sposób ciągły, a jedynie w pewnych okresach czasu, a to nie spełnia wymagań niezbędnych do otrzymania pomocy finansowej. Zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej wystawione przez Burmistrza Miasta Ł. z 3 lutego 2006r., lista załogi statku oraz książeczka żeglarska - o których wspomina zainteresowany w treści skargi - potwierdzają, że w całym ww. okresie czasu, od którego zależy przyznanie pomocy finansowej M. S. był zamustrowany ale nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu. Nie są to, jak przyjmuje autor skargi dokumenty potwierdzające "zatrudnienie", o którym mowa w ww. Rozporządzeniu, a fakt prowadzenia ciągłej działalności gospodarczej nie wpływa na okresy zawieszenia działalności w ZUS. Sam skarżący - jak przyznał - zawieszał swoją działalność w ZUS z powodów finansowych, ale nie wykreślał działalności gospodarczej.

Skarżącemu nie mogła zostać przyznana pomoc finansowa, gdyż nie spełnił on warunku wynikającego z § 23 rozporządzenia pomocowego (interpretowanego w kontekście art. 27 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1198/2006, tj. EFR (Europejski Fundusz Rybacki - uwaga Sądu) Fundusz ten może mieć udział w finansowaniu środków społeczno-gospodarczych proponowanych przez państwa członkowskie na rzecz rybaków dotkniętych zmianami w zakresie rybactwa, które to środki obejmują: nieodnawialną rekompensatę dla rybaków, którzy przepracowali jako rybacy na pokładzie statku co najmniej dwanaście miesięcy, pod warunkiem że statek rybacki, na którym byli zatrudnieni, został objęty trwałym zaprzestaniem działalności połowowej w rozumieniu art. 23 rozporządzenia). Objęcie taka rekompensatą również armatorów, współarmatorów, właścicieli i współwłaścicieli statków rybackich stanowi rozszerzenie tej formy pomocy na dodatkową grupę osób, pod warunkiem spełnienia przez nich warunków określonych w § 23 rozporządzenia MRiRW z 26 czerwca 2009 r.

M. S. złożył skargę kasacyjna od powyższego wyroku, zaskarżając go w całości. Wyrokowi zarzucił:

1) mające zastosowanie w sprawie prawo materialne, tj. § 23 rozporządzenia MRiRW, przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie;

2) przepisy postępowania w odniesieniu do dowodów, co stanowi uchybienia, które wpłynęły na wynik sprawy.

Skarżący wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów sądowych z uwzględnieniem wydatków poniesionych na sporządzenie skargi.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Prezes Agencji Restrukturyzacji Modernizacji Rolnictwa wniósł o jej oddalenie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 176 p.p.s.a. skarga kasacyjna powinna czynić zadość wymaganiom określonym dla pisma w postępowaniu sądowym oraz zawierać oznaczenie zaskarżonego orzeczenia ze wskazaniem, czy jest ono zaskarżone w całości, czy w części, przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie, wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany. Z kolei art. 183 tej ustawy stanowi, że Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. Jeżeli nie wystąpiły przesłanki nieważności postępowania wymienione w art. 183 § 2 p.p.s.a., a w rozpoznawanej sprawie nie wystąpiły, to Sąd związany był granicami skargi kasacyjnej.

Według art. 174 p.p.s.a., skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: 1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; 2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy.

Autor skargi powinien wskazać konkretne, naruszone przez Sąd zaskarżonym orzeczeniem przepisy prawa materialnego i procesowego. W odniesieniu do prawa materialnego powinien wykazać, na czym polegała dokonana przez Sąd I instancji ich błędna wykładnia i niewłaściwe zastosowanie oraz jaka powinna być wykładnia prawidłowa i właściwe zastosowanie. Podobnie przy naruszeniu prawa procesowego należy wskazać przepisy tego prawa naruszone przez Sąd oraz podać, na czym polegało uchybienie tym przepisom i dlaczego uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W skardze kasacyjnej M. S. nie przytoczono podstaw kasacyjnych z powołaniem się na art. 174 pkt 1 i 2 p.p.s.a. Podnosząc w ramach niewskazanej wprost podstawy z art. 174 pkt 1 p.p.s.a zarzut błędnej wykładni prawa i niewłaściwego zastosowania § 23 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 czerwca 2009 r. kasator w uzasadnieniu zaprezentował jaka winna być wykładnia prawidłowa przepisu § 23 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia, oraz w jaki sposób przepis ten winien być zastosowany w rozpoznawanej sprawie. Błędna wykładnia to mylne zrozumienie treści przepisu, mylne odczytanie dyspozycji lub sankcji. Z kolei, naruszenie prawa przez niewłaściwe zastosowanie to błąd subsumcji, czyli wadliwe uznanie, że ustalony w sprawie stan faktyczny odpowiada hipotezie określonej normy prawnej. Niewłaściwe zastosowanie prawa jest często konsekwencją jego błędnej wykładni.

W skardze kasacyjnej zarzucono również "naruszenie przepisów postępowania w odniesieniu do dowodów, co stanowi uchybienie, które wpłynęło na wynik sprawy." Tak sformułowany zarzut wskazuje na oparcie skargi kasacyjnej na podstawie z art. 174 pkt 2 p.p.s.a. - naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, gdyby tę podstawę kasacyjną kasator przytoczył i należycie uzasadnił. Naczelny Sąd Administracyjny będąc związany granicami skargi kasacyjnej nie może samodzielnie uściślać bądź konkretyzować zarzutów, ani tym bardziej domyślać się podstawy skargi kasacyjnej w sytuacji kiedy kasator jej nie przytacza poprzez wyraźne wskazanie art. 174 pkt 1 p.p.s.a., art. 174 pkt 2 p.p.s.a. lub też art. 174 pkt 1 i 2 p.p.s.a. Przy naruszeniu prawa procesowego w skardze kasacyjnej należy wskazać przepisy tego prawa naruszone przez Sąd I instancji oraz podać, na czym polegało uchybienie tym przepisom i dlaczego uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, uprawdopodobnić jaki byłby inny wynik sprawy gdyby uchybienia nie popełniono. Skuteczną podstawą zarzutów kasacyjnych może być naruszenie wyłącznie takich przepisów, które stosował albo miał zastosować sąd. Kwestionując ustalenia faktyczne dokonane przez organy administracji publicznej i zaakceptowane przez Sąd I instancji kasator nie zarzucił sądowi naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w związku z art. 80 k.p.a. - inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy polegające na naruszeniu zasady swobodnej oceny dowodów. Skoro kasator nie wskazał jakiegokolwiek przepisu prawa procesowego naruszonego przez Sąd I instancji, to skarga kasacyjna oparta na podstawie art. 174 pkt 2 p.p.s.a. nie mogła odnieść zamierzonego skutku w postaci skutecznego zakwestionowania ustaleń faktycznych dokonanych w tej sprawie.

Za podstawę wyroku z 2 grudnia 2012 r., sygn. akt V SA/Wa 1662/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. przyjął ustalenia stanu faktycznego dokonane przez Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. z których wynika, że M. S. był armatorem na statku rybackim [...] pełniąc funkcję motorzysty; podjął pracę (zaciąg) [...] stycznia 1999 r.; zwolnił się [...] września 2009 r.; działalność gospodarczą rozpoczął [...] sierpnia 1994 r.; podlegał ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej; decyzja o wykreśleniu z Rejestru Statków Rybackich statku rybackiego [...] uprawomocniła się 6 października 2009 r.; skarżący podlegał ubezpieczeniu społecznemu od [...] września 2007 r. do [...] maja 2008 r. oraz od [...] października 2008 r. do dnia [...] listopada 2010 r.

Uzasadnienie wyroku wojewódzkiego sądu administracyjnego zawiera zatem jednoznaczne stanowisko co do stanu faktycznego przyjętego za podstawę rozstrzygnięcia. Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przedstawiając podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie wyraził pogląd, że skoro M. S. podlegał ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej z przerwami, w których zawieszał działalność w ZUS, to nie spełnił warunków przyznania pomocy.

Należy podkreślić, że Sąd I instancji tylko częściowo w uzasadnieniu wyroku przytoczył pełną treść zaświadczenia ZUS z 24 listopada 2010 r., w którym podano okresy podlegania "ubezpieczeniom społecznym" począwszy od [...] sierpnia 1991 r. do [...] listopada 2010 r. Prezentując pogląd o konieczności "ciągłego charakteru okresu zatrudnienia" Sąd I instancji w istocie podzielił stanowisko zaprezentowane przez MRiRW w piśmie z 13 maja 2011 r., znak [...] wykluczające "zatrudnienie w pewnych odstępach czasu", bardziej szczegółowo swojego poglądu jednak nie uzasadniając z powołaniem się na obowiązujące przepisy prawa krajowego.

Skarga kasacyjna ma usprawiedliwioną podstawę z art. 174 pkt 1 p.p.s.a. - naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię.

Z dniem 27 marca 2010 r. § 23 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 czerwca 2009 r. uzyskał następujące brzmienie:

"1. Pomoc w ramach rekompensat społeczno-gospodarczych na realizację operacji dotyczących utraty miejsca pracy na statku rybackim jest przyznawana rybakowi, który: 1) utracił miejsce pracy w wyniku trwałego zaprzestania działalności połowowej przy użyciu danego statku rybackiego oraz znajduje się na liście zawierającej imiona i nazwiska członków załogi tego statku sporządzonej przez właściciela albo armatora tego statku; 2) był zatrudniony co najmniej przez 12 miesięcy na statku rybackim, o którym mowa w pkt 1, lub był armatorem albo współarmatorem lub właścicielem albo współwłaścicielem pracującym na tym statku w okresie ostatnich 24 miesięcy przed dniem, w którym decyzja o przyznaniu pomocy z tytułu trwałego zaprzestania działalności połowowej przy użyciu tego statku rybackiego stała się ostateczna, jednak nie później niż w dniu wykreślenia tego statku rybackiego z rejestru statków rybackich.

2. Wysokość pomocy w ramach rekompensat społeczno-gospodarczych na realizację operacji dotyczących utraty miejsca pracy na statku rybackim wynosi równowartość w złotych kwoty 11.000 euro."

Pojęcie rybak zostało zdefiniowane ustawowo z dniem 25 stycznia 2012 r. w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o pracy na morskich statkach handlowych (Dz. U. Nr 61, poz. 258 ze zm.) - w rozumieniu ustawy marynarzem lub rybakiem jest osoba posiadająca morskie kwalifikacje zawodowe, stwierdzone zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. Nr 228, poz. 1368). Natomiast pojęcie armator zostało już wcześniej zdefiniowane w art. 3 pkt 4 tej ustawy - armatorem jest ten, kto uprawiając w swoim imieniu żeglugę statkiem własnym lub cudzym zatrudnia na nim pracowników. Z kolei, według art. 7 ustawy z dnia 18 września 2001 r. Kodeks morski (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 758) - armatorem jest ten, kto we własnym imieniu uprawia żeglugę statkiem morskim własnym lub cudzym.

Ustawa o pracy na morskich statkach handlowych reguluje stosunki pracy na morskich statkach handlowych o polskiej przynależności, zwanych "statkami", z wyłączeniem statków uprawiających żeglugę w odległości nie przekraczającej 12 mil morskich od linii brzegu morskiego Rzeczypospolitej Polskiej. W zakresie nie uregulowanym w ustawie do stosunków pracy na statkach stosuje się przepisy powszechnego ustawodawstwa pracy. Ustawa nie narusza przepisów Kodeksu morskiego. W rozumieniu ustawy pracownikiem jest osoba pozostająca z armatorem w stosunku pracy na statku; statkiem rybackim jest statek handlowy przeznaczony lub używany do rybołówstwa morskiego; kutrem rybackim jest statek rybacki przeznaczony lub używany do rybołówstwa morskiego na obszarze Morza Bałtyckiego. Książeczka żeglarska stwierdza tożsamość jej posiadacza, przebieg pracy na statkach oraz zawiera dane o stanie zdrowia i uprawnia go do przekroczenia granicy Państwa Polskiego. Książeczkę żeglarską wystawia dyrektor urzędu morskiego (...) na wniosek marynarza lub rybaka; innej osoby, jeżeli pozostaje ona z armatorem w stosunku pracy na statku. Osoba, której wydano książeczkę żeglarską, jest obowiązana do okazywania jej właściwym organom w przypadkach przewidzianych w powszechnie obowiązujących przepisach. Dyrektor urzędu morskiego dokonuje w książeczce żeglarskiej wymaganych adnotacji urzędowych, w szczególności zaś stwierdza termin jej ważności. Armatorzy dokonują w książeczce żeglarskiej wpisów określających przebieg zatrudnienia na statkach, ze wskazaniem armatora i kapitana statku. Według art. 18 tej ustawy, załogę statku stanowią pracownicy wpisani na listę załogi tego statku, wystawioną przez armatora. Natomiast zgodnie z art. 19 ust.1, 2 i 3, pracownika rozpoczynającego pracę na statku udającym się w podróż morską wpisuje się na listę załogi tego statku, a po zakończeniu pracy na tym statku skreśla się z tej listy. Wpisanie pracownika na listę załogi statku polega na dokonaniu w niej przez armatora adnotacji dotyczących rodzaju zawartej z pracownikiem umowy o pracę na statku, zajmowanego na statku stanowiska oraz miejsca i terminu rozpoczęcia pracy na tym statku, a skreślenie go z tej listy - na dokonaniu adnotacji dotyczących miejsca i terminu zakończenia pracy na tym statku oraz jego przyczyny. Wpisania pracownika na listę załogi dokonuje się najpóźniej w chwili wyjścia statku w morze, a skreślenia z tej listy - najwcześniej w chwili przybycia statku do portu, w którym pracownik kończy pracę na tym statku.

Zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 5 maja 2003 r. w sprawie wzoru listy załogi statku oraz sposobu jej sporządzania, wystawiania i dokonywania w niej wpisów (Dz. U. Nr 89, poz. 833), listę załogi statku może wystawić kapitan tego statku, imiennie upoważniony agent lub oficer tego statku. Osoby te potwierdzają wystawienie listy własnoręcznym podpisem opatrzonym datą pod adnotacją zamykającą listę. W załączniku do tego rozporządzenia - WZÓR LISTY ZAŁOGI STATKU WRAZ Z ANEKSEM LISTA ZAŁOGI STATKU (CREW LIST) znajduje się rubryka 9. Stopień lub funkcja (Rank or rating). Natomiast w aneksie znajdują się rubryki: Nazwisko i imię (Name and surname); Rodzaj umowy o pracę (Kind of work agreement); Data i miejsce (Date and place) rozpoczęcia pracy (Commencement of work) zwolnienia z pracy (Dismissal) Przyczyna zwolnienia z pracy (Reason of dismissal).

Ustawa o pracy na morskich statkach handlowych w Dziale V POWSTANIE I USTANIE STOSUNKU PRACY NA STATKU zawiera szczególne rozwiązania. Stosunek pracy na statku, zwany "stosunkiem pracy", powstaje na podstawie umowy o pracę na statku, zwanej "umową o pracę", zawieranej na czas nie określony, na czas określony lub na czas określonej podróży morskiej statku, zwanej "umową o pracę na podróż statku". Stosunek pracy na statku może powstać na podstawie spółdzielczej umowy o pracę na statku; do umowy tej, w sprawach nie uregulowanych w ustawie, stosuje się Prawo spółdzielcze. W umowie o pracę na statku pracownik zobowiązuje się do wykonywania na rzecz armatora pracy na oznaczonym stanowisku na statkach odbywających podróże morskie albo na statku udającym się w określoną podróż, a armator - do zatrudnienia pracownika na takich statkach (statku) za wynagrodzeniem odpowiadającym zajmowanemu stanowisku.

Z kolei, w Dziale IX PRACA NA KUTRACH RYBACKICH tej ustawy uregulowano stosunki pracy na kutrach rybackich. W rozumieniu przepisów tego działu kuter rybacki przebywa w morzu od chwili wyjścia w morze w celu wykonywania rybołówstwa do chwili przybycia do portu, po zakończeniu rybołówstwa. Dzień wyjścia w morze i dzień przybycia do portu uznaje się za dni w morzu. Umowę o pracę na kutrze rybackim można również zawrzeć na okres sezonu połowowego. W okresie przebywania kutra rybackiego w morzu dopuszcza się wprowadzenie na nim wymiaru i rozkładu czasu pracy uzależnionych tylko od warunków połowowych.

Mając na uwadze ustalenia faktyczne sprawy przyjęte przez Sąd I instancji, w świetle tych przepisów prawa M. S. był rybakiem tj. jest osobą posiadającą morskie kwalifikacje zawodowe i jednocześnie armatorem uprawiającym w swoim imieniu żeglugę statkiem własnym, który utracił miejsce pracy na statku rybackim, armatorem pracującym na tym statku w okresie ostatnich 24 miesięcy przed dniem, w którym decyzja o przyznaniu pomocy z tytułu trwałego zaprzestania działalności połowowej przy użyciu tego statku rybackiego stała się ostateczna, jednak nie później niż w dniu wykreślenia tego statku rybackiego z rejestru statków rybackich. M. S. pracował na tym statku od [...] stycznia 1999 r. do [...] września 2009 r., jako członek załogi pełnił funkcję motorzysty. Decyzja o wykreśleniu [...] z Rejestru Statków Rybackich stała się ostateczna 6 października 2009 r. Książeczka żeglarska wystawiona przez dyrektora urzędu morskiego dla rybaka M. S. stwierdza przebieg pracy na statkach, między innymi w ostatnim okresie 24 miesięcy. Była to praca armatora uprawiającego w swoim imieniu żeglugę statkiem własnym, zatrudniającego na nim pracowników.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. dokonując wykładni § 23 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 czerwca 2009 r. błędnie przyjął, że decydujące znaczenie dla sprawy ma podleganie ubezpieczeniu społecznemu we wskazanym okresie 24 miesięcy pomimo tego, że z książeczki żeglarskiej i wyciągu pływania wynika, że M. S. "podjął pracę (zaciąg) w dniu [...] stycznia 1999 r. a zwolnił się w dniu [...] września 2009 r."

Jak to wynika z dotychczasowych rozważań, armator nie wykonuje pracy na statkach: na podstawie umowy o pracę na statku zawieranej na czas nie określony, na czas określony lub na czas określonej podróży morskiej statku, zwanej umową o pracę na podróż statku; na podstawie spółdzielczej umowy o pracę na statku; na podstawie umowy o pracę na kutrze rybackim zawartej na okres sezonu połowowego.

W ust. 1 § 23 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 czerwca 2009 r. mowa jest o "utracie miejsca pracy na statku rybackim", a w pkt 2 ust. 1 o "armatorze pracującym na tym statku". Prawodawca nie uzależnił pomocy dla armatora z tytułu utraty miejsca pracy na statku rybackim od spełnienia warunku opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne przez okres ostatnich 24 miesięcy, lecz od tego czy armator był armatorem faktycznie pracującym na tym statku przez okres ostatnich 24 miesięcy. Należy takie rozwiązanie uznać za racjonalne i korespondujące z regulacjami dotyczącymi zatrudniania przez armatora pracowników, między innymi na czas określonej podróży morskiej statku, a w przypadku kutra rybackiego na czas sezonu połowowego. Praca armatora na statku rybackim, to nie tylko okresy pokrywające się z okresami zatrudnienia pracujących na tym statku rybackim pracowników, lecz również te okresy kiedy statek rybacki nie przebywa w morzu ze względu na warunki połowowe, warunki atmosferyczne, z powodu awarii, w okresie remontu itp. W tych wszystkich okresach "armator pracuje na tym statku", który jest dla niego "miejscem pracy na statku rybackim."

Według § 37 ust. 3 rozporządzenia, do wniosku o dofinansowanie dołącza się, określone w załączniku do rozporządzenia w części I, dokumenty potwierdzające dane zawarte we wniosku. Według części I ust. 5 pkt 1, 2 i 11 załącznika są to: dokumenty potwierdzające pracę na statku rybackim; wyciąg pływania potwierdzony przez urząd morski właściwy dla portu macierzystego statku rybackiego - w przypadku gdy wymaga tego specyfika operacji; zaświadczenie wydane przez właściwą instytucję ubezpieczeń społecznych o opłaceniu składek na ubezpieczenia społeczne albo o niezaleganiu w opłacaniu tych składek albo deklaracja rozliczeniowa, o której mowa w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, składana wraz z dowodami dokonywania wpłaty na ubezpieczenia społeczne za armatora albo współarmatora lub właściciela albo współwłaściciela, pracujących na statku rybackim, oraz za członków załogi pracujących na statku rybackim na podstawie umowy o świadczenie usług na statku rybackim, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o zleceniu - w przypadku gdy wymaga tego specyfika operacji.

Zaświadczeniem wydanym przez właściwą instytucję ubezpieczeń społecznych o opłaceniu składek na ubezpieczenia społeczne jest w tej sprawie zaświadczenie ZUS z 24 listopada 2010 r., z którego wynika, w jakich okresach M. S. opłacał składki na ubezpieczenia społeczne począwszy od [...] sierpnia 1991 r. Zaświadczenie to jako dokument urzędowy potwierdza określone fakty - opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne, dokument ten sporządzony w przepisanej formie przez powołany do tego organ władzy publicznej stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone. Ten dokument nie potwierdza i nie może potwierdzać pracy na statku rybackim, lecz jedynie potwierdza opłacenie składek na ubezpieczenia społeczne we wskazanych w nim okresach.

Wbrew twierdzeniu organu odwoławczego, zaakceptowanym przez Sąd I instancji pośród dokumentów potwierdzających dane zawarte we wniosku w ust. 5 pkt 1 do 13 załącznika nie wymieniono zaświadczenia o prowadzeniu działalności gospodarczej.

Skoro zaświadczenie wydane przez właściwą instytucję ubezpieczeń społecznych o opłaceniu składek na ubezpieczenia społeczne wymieniono odrębnie w pkt 11 ust. 5 załącznika, a w pkt 1 ust. 5 odrębnie wymieniono "dokumenty potwierdzające pracę na statku rybackim", to tym samym prawodawca nawiązał tutaj do tych szczególnych regulacji prawnych, które wynikają z ustawy o pracy na morskich statkach handlowych. Książeczka żeglarska stwierdza przebieg pracy na statkach jej posiadacza, co wynika wprost z art. 9 ust. 1 tej ustawy, a zaświadczenie instytucji ubezpieczeń społecznych potwierdza opłacenie składek na ubezpieczenia społeczne.

Pojęcie "dokumenty potwierdzające pracę na statku rybackim" jest odrębne od pojęcia "dokumenty potwierdzające zatrudnienie na statku rybackim", o którym mowa w pkt 24 ust. 4 załącznika. Armator, który nigdy nie był zatrudniony na podstawie umowy o pracę nie może spełnić obowiązku dołączenia do wniosku dokumentów potwierdzających zatrudnienie na statku rybackim, może jedynie dołączyć dokumenty potwierdzające pracę na statku rybackim (pkt 1 ust. 5 załącznika), jak to miało miejsce w rozpoznawanej sprawie.

Z przytoczonych powodów Naczelny Sąd Administracyjnych orzekł jak w wyroku na mocy art. 188 p.p.s.a. O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie art. 200 i art. 203 pkt 1 p.p.s.a.