I FZ 333/14
Postanowienie
Naczelny Sąd Administracyjny
2014-09-12Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Arkadiusz Cudak /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie Sędzia NSA Arkadiusz Cudak, , , po rozpoznaniu w dniu 12 września 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia G. D. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 7 lipca 2014 r. sygn. akt I SA/Wr 61/12 w zakresie prawa pomocy w sprawie ze skargi G. D. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej we W. z dnia 3 listopada 2011 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania od decyzji w sprawie podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2008 r. postanawia oddalić zażalenie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 7 lipca 2014 r., sygn. akt I SA/Wr 61/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu odmówił G.D. (w dalszej części uzasadnienia zwanego również "skarżącym") przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym.
W ocenie Sądu pierwszej strona skarżąca nie wykazała bowiem, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Powyższe wynikało z tego, że złożone przez skarżącego oświadczenie nie zawiera dostatecznych danych koniecznych do oceny jego rzeczywistych możliwości płatniczych. Zdaniem Sądu, skarżący ograniczył się bowiem jedynie do przedstawienia takich danych, które mogły świadczyć o jego złym stanie majątkowym i braku wystarczających dochodów na ponoszenie jakichkolwiek kosztów postępowania. Uchylił się natomiast od ich wykazania i uzupełnienia w sposób określony w doręczonym wezwaniu.
Sąd podkreślił przy tym, że skarżący, mimo stosownego wezwania, nie przedstawił dokumentów dotyczących dochodów swojego gospodarstwa domowego (lub ich braku), jego zasobów majątkowych i wydatków, dzięki którym możliwe byłoby ustalenie sytuacji finansowej wnioskodawcy. Istotne znaczenie w tym zakresie miało – zdaniem Sądu pierwszej instancji – przedstawienie informacji dotyczącej sytuacji dochodowej i majątkowej córki skarżącego, której dochód – jak oświadczył wnioskodawca – jest głównym źródłem utrzymania ich wspólnego gospodarstwa domowego.
W złożonym zażaleniu skarżący wniósł o zmianę powyższego postanowienia poprzez przyznanie prawa pomocy w pełnym zakresie, tj. zwolnienie do kosztów sądowych oraz ustanowienie doradcy podatkowego. W jego uzasadnieniu podniósł, że w sposób jasny wykazywał swą trudną sytuację materialną, dostarczając sądowi zeznań podatkowych oraz wypełniając wszystkie rubryki formularza. Dodatkowo wskazał, że jest gotowy aby dostarczyć kolejne dokumenty uzasadniające przyznanie prawa pomocy.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie ma usprawiedliwionych podstaw. Sąd pierwszej instancji prawidłowo przyjął w rozpoznawanej sprawie, że przyznanie prawa pomocy, jako odstępstwo od zasady partycypacji strony w kosztach postępowania sądowego (art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm./, zwanej dalej "P.p.s.a."), może być zastosowane jedynie w przypadkach wyjątkowych, kiedy strona wykaże w sposób jednoznaczny spełnienie przesłanek określonych w art. 246 P.p.s.a. W świetle ww. przepisu, ciężar dowodu spoczywa na stronie, która ubiega się o przyznanie prawa pomocy. Z użytych w tym przepisie słów "...gdy wykaże..." wynika, że strona ma przekonać sąd, że znajduje się w sytuacji opisanej w tym przepisie, która uniemożliwia jej poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania lub poniesienie pełnych kosztów postępowania (por. M. Niezgódka-Medek [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2009, s. 694).
Mając na uwadze stanowisko strony zaprezentowane we wniesionym zażaleniu należy podnieść, że na podstawie art. 255 P.p.s.a. wojewódzki sąd administracyjny może wezwać do przedłożenia dokumentów dotyczących stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego strony wnoszącej o przyznanie prawa pomocy. Przepis ten wyznacza więc granicę podmiotową swojego zastosowania – nie może być podstawą do wezwania o przedłożenie dokumentów źródłowych niezwiązanych z osobą wnioskującą o przyznanie prawa pomocy (por. postanowienie NSA z dnia 23 września 2010 r., II FZ 474/10, publik.: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/). Jednocześnie art. 255 P.p.s.a. nadaje sądom administracyjnym rozpoznającym wnioski o przyznanie prawa pomocy kompetencję do wezwania strony o przedłożenie dokumentów źródłowych, co z mocy tego przepisu powoduje powstanie obowiązku po stronie wnioskodawcy o przedłożenie tychże dokumentów ("...strona jest obowiązana złożyć na wezwanie...").
Poza sporem w sprawie jest to, że skarżący współtworzy z żoną, córką oraz synem wspólne gospodarstwo domowe. Za uzasadnione w tej sytuacji należy na mocy art. 255 P.p.s.a. uznać wezwania sądu do przedłożenia dokumentów źródłowych dotyczących również pozostałych domowników – w tym i córki, której dochody stanowiły zasadniczą część dochodu ogółu osób pozostających ze skarżącym we wspólnym gospodarstwie domowym. Należy mieć bowiem na uwadze, że w zakresie, w jakim dochody i obciążenie finansowe osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym współkształtują sytuację finansową wnioskodawcy o prawo pomocy, tj. jego koszty utrzymania i potencjalne dochody, wojewódzkie sądy administracyjne są uprawione na podstawie art. 255 P.p.s.a.
do wzywania o dokumenty źródłowe obrazujące sytuację majątkową domowników wnioskodawcy (zob. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z
dnia 10 marca 2011 r., II FZ 67/11, publik.: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/). Zresztą, już we wcześniejszej fazie postępowania wskazano skarżącemu w wydanym w stosunku do niego postanowieniu o przyznaniu prawa pomocy (postanowienie NSA z dnia 5 lutego 2013 r., sygn. akt I FZ 585/12) konieczność podawania wszelkiego rodzaju dokumentów, o które zwraca się Sąd pierwszej instancji.
Należy powtórzyć za Sądem pierwszej instancji, że skarżący nie przedłożył, wszystkich wymaganych w wezwaniu dokumentów źródłowych, które pozwoliłby w pełni zweryfikować jego możliwości finansowe. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, skarżący pozbawił w ten sposób Sąd pierwszej instancji możliwości wnikliwej i szczegółowej oceny jego sytuacji materialnej. Rację ma również Sąd pierwszej instancji wskazując na niejasności w oświadczeniach skarżącego odnośnie uzyskiwanych dochodów. Stąd też informacje przedstawione przez skarżącego były niewystarczające do wydania korzystnego dla niego rozstrzygnięcia, nie przedstawiały bowiem całościowego obrazu sytuacji finansowej skarżącego, tylko dokumentowały poszczególny przychody i wydatki. W związku z takim postępowaniem skarżący powinien liczyć się z tym, że Sąd nie będzie miał wystarczających podstaw do przyznania mu prawa pomocy w żądanym zakresie.
Podzielając powyższą ocenę Sądu pierwszej instancji Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji, działając na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 1 i 2 P.p.s.a.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Arkadiusz Cudak /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie Sędzia NSA Arkadiusz Cudak, , , po rozpoznaniu w dniu 12 września 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia G. D. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 7 lipca 2014 r. sygn. akt I SA/Wr 61/12 w zakresie prawa pomocy w sprawie ze skargi G. D. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej we W. z dnia 3 listopada 2011 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania od decyzji w sprawie podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2008 r. postanawia oddalić zażalenie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 7 lipca 2014 r., sygn. akt I SA/Wr 61/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu odmówił G.D. (w dalszej części uzasadnienia zwanego również "skarżącym") przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym.
W ocenie Sądu pierwszej strona skarżąca nie wykazała bowiem, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Powyższe wynikało z tego, że złożone przez skarżącego oświadczenie nie zawiera dostatecznych danych koniecznych do oceny jego rzeczywistych możliwości płatniczych. Zdaniem Sądu, skarżący ograniczył się bowiem jedynie do przedstawienia takich danych, które mogły świadczyć o jego złym stanie majątkowym i braku wystarczających dochodów na ponoszenie jakichkolwiek kosztów postępowania. Uchylił się natomiast od ich wykazania i uzupełnienia w sposób określony w doręczonym wezwaniu.
Sąd podkreślił przy tym, że skarżący, mimo stosownego wezwania, nie przedstawił dokumentów dotyczących dochodów swojego gospodarstwa domowego (lub ich braku), jego zasobów majątkowych i wydatków, dzięki którym możliwe byłoby ustalenie sytuacji finansowej wnioskodawcy. Istotne znaczenie w tym zakresie miało – zdaniem Sądu pierwszej instancji – przedstawienie informacji dotyczącej sytuacji dochodowej i majątkowej córki skarżącego, której dochód – jak oświadczył wnioskodawca – jest głównym źródłem utrzymania ich wspólnego gospodarstwa domowego.
W złożonym zażaleniu skarżący wniósł o zmianę powyższego postanowienia poprzez przyznanie prawa pomocy w pełnym zakresie, tj. zwolnienie do kosztów sądowych oraz ustanowienie doradcy podatkowego. W jego uzasadnieniu podniósł, że w sposób jasny wykazywał swą trudną sytuację materialną, dostarczając sądowi zeznań podatkowych oraz wypełniając wszystkie rubryki formularza. Dodatkowo wskazał, że jest gotowy aby dostarczyć kolejne dokumenty uzasadniające przyznanie prawa pomocy.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie ma usprawiedliwionych podstaw. Sąd pierwszej instancji prawidłowo przyjął w rozpoznawanej sprawie, że przyznanie prawa pomocy, jako odstępstwo od zasady partycypacji strony w kosztach postępowania sądowego (art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm./, zwanej dalej "P.p.s.a."), może być zastosowane jedynie w przypadkach wyjątkowych, kiedy strona wykaże w sposób jednoznaczny spełnienie przesłanek określonych w art. 246 P.p.s.a. W świetle ww. przepisu, ciężar dowodu spoczywa na stronie, która ubiega się o przyznanie prawa pomocy. Z użytych w tym przepisie słów "...gdy wykaże..." wynika, że strona ma przekonać sąd, że znajduje się w sytuacji opisanej w tym przepisie, która uniemożliwia jej poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania lub poniesienie pełnych kosztów postępowania (por. M. Niezgódka-Medek [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2009, s. 694).
Mając na uwadze stanowisko strony zaprezentowane we wniesionym zażaleniu należy podnieść, że na podstawie art. 255 P.p.s.a. wojewódzki sąd administracyjny może wezwać do przedłożenia dokumentów dotyczących stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego strony wnoszącej o przyznanie prawa pomocy. Przepis ten wyznacza więc granicę podmiotową swojego zastosowania – nie może być podstawą do wezwania o przedłożenie dokumentów źródłowych niezwiązanych z osobą wnioskującą o przyznanie prawa pomocy (por. postanowienie NSA z dnia 23 września 2010 r., II FZ 474/10, publik.: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/). Jednocześnie art. 255 P.p.s.a. nadaje sądom administracyjnym rozpoznającym wnioski o przyznanie prawa pomocy kompetencję do wezwania strony o przedłożenie dokumentów źródłowych, co z mocy tego przepisu powoduje powstanie obowiązku po stronie wnioskodawcy o przedłożenie tychże dokumentów ("...strona jest obowiązana złożyć na wezwanie...").
Poza sporem w sprawie jest to, że skarżący współtworzy z żoną, córką oraz synem wspólne gospodarstwo domowe. Za uzasadnione w tej sytuacji należy na mocy art. 255 P.p.s.a. uznać wezwania sądu do przedłożenia dokumentów źródłowych dotyczących również pozostałych domowników – w tym i córki, której dochody stanowiły zasadniczą część dochodu ogółu osób pozostających ze skarżącym we wspólnym gospodarstwie domowym. Należy mieć bowiem na uwadze, że w zakresie, w jakim dochody i obciążenie finansowe osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym współkształtują sytuację finansową wnioskodawcy o prawo pomocy, tj. jego koszty utrzymania i potencjalne dochody, wojewódzkie sądy administracyjne są uprawione na podstawie art. 255 P.p.s.a.
do wzywania o dokumenty źródłowe obrazujące sytuację majątkową domowników wnioskodawcy (zob. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z
dnia 10 marca 2011 r., II FZ 67/11, publik.: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/). Zresztą, już we wcześniejszej fazie postępowania wskazano skarżącemu w wydanym w stosunku do niego postanowieniu o przyznaniu prawa pomocy (postanowienie NSA z dnia 5 lutego 2013 r., sygn. akt I FZ 585/12) konieczność podawania wszelkiego rodzaju dokumentów, o które zwraca się Sąd pierwszej instancji.
Należy powtórzyć za Sądem pierwszej instancji, że skarżący nie przedłożył, wszystkich wymaganych w wezwaniu dokumentów źródłowych, które pozwoliłby w pełni zweryfikować jego możliwości finansowe. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, skarżący pozbawił w ten sposób Sąd pierwszej instancji możliwości wnikliwej i szczegółowej oceny jego sytuacji materialnej. Rację ma również Sąd pierwszej instancji wskazując na niejasności w oświadczeniach skarżącego odnośnie uzyskiwanych dochodów. Stąd też informacje przedstawione przez skarżącego były niewystarczające do wydania korzystnego dla niego rozstrzygnięcia, nie przedstawiały bowiem całościowego obrazu sytuacji finansowej skarżącego, tylko dokumentowały poszczególny przychody i wydatki. W związku z takim postępowaniem skarżący powinien liczyć się z tym, że Sąd nie będzie miał wystarczających podstaw do przyznania mu prawa pomocy w żądanym zakresie.
Podzielając powyższą ocenę Sądu pierwszej instancji Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji, działając na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 1 i 2 P.p.s.a.
