III SA/Wr 247/13
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu
2013-08-06Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Anna Moskała /przewodniczący/
Józef Kremis /sprawozdawca/
Małgorzata Malinowska-GrakowiczSentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Anna Moskała, Sędziowie Sędzia NSA Józef Kremis (sprawozdawca), Sędzia WSA Małgorzata Malinowska-Grakowicz, Protokolant Katarzyna Dziok, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 6 sierpnia 2013 r. sprawy ze skargi J. H. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. G. z dnia [...] lutego 2013 r. nr [...] w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy oddala skargę.
Uzasadnienie
Zaskarżoną decyzją z dnia [...] lutego 2013 r. ([...]) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w J. G. – po rozpatrzeniu odwołania J. H. od decyzji Starosty L. z dnia [...] grudnia 2012 r. ([...]) o zatrzymaniu skarżącemu prawa jazdy do czasu poddania się sprawdzeniu kwalifikacji kierowcy (z wynikiem pozytywnym) – utrzymało w mocy pierwszoinstancyjne rozstrzygnięcie.
Organ drugiej instancji powołał się na:
• art. 138 § 1 ust. 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 267);
• art. 138 ust. 1 w zw. z art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. g) ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 1137 ze zm.).
W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ odwoławczy przypomniał, że do Starosty L. wpłynął wniosek Komendanta Wojewódzkiego Policji we W. o przeprowadzenie kontrolnego sprawdzenia kwalifikacji J. H. do kierowania pojazdami, ponieważ w okresie od [...] stycznia do [...] listopada 2012 r. skarżący naruszył przepisy ruchu drogowego i za to otrzymał łącznie 32 punkty karne.
W odwołaniu od decyzji Starosty L. skarżący podniósł, że zwrócił się do Wojewódzkiego Komendanta Policji we W. o podanie szczegółowych informacji dotyczących wpisów w ewidencji, jako że jego zdaniem dwa wpisy były nieprawidłowe, gdyż nie przyjmował mandatów karnych, na podstawie których przypisano mu punkty ujęte w ewidencji. W przypadku, gdy odmówił przyjęcia tych mandatów, sprawy powinny zostać skierowane do sądu. Według odwołującej się strony istnieje duże prawdopodobieństwo, że mandaty te zostały sfałszowane.
Skarżący wniósł także o uchylenie rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji, albowiem organ pierwszej instancji nie wskazał przesłanek jakimi się kierował, nadając decyzji ten rygor. Zdaniem strony nie było w sprawie przesłanek zastosowania dyspozycji art. 108 k.p.a.
Skarżący wystąpił o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji nie tylko z powodu nieistnienia podstaw do nadania pierwszoinstancyjnemu rozstrzygnięciu rygoru natychmiastowej wykonalności, ale także dlatego, że brak prawa jazdy może spowodować znaczne starty finansowe, albowiem jest prezesem dwóch dużych spółek i w sprawach służbowych pokonuje średnio 5 000 kilometrów miesięcznie.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w J. G. – po przywołaniu unormowań zawartych w art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. d) i g) i ust. 2, art. 138 ust. 1 i art. 114 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym i w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz. U. z 2012 r., poz. 488) – wywiodło, że w przypadku przekroczenia przez kierowcę liczby 24 punktów związanych z naruszeniem przepisów ruchu drogowego, organ pierwszej instancji jest zobowiązany wydać decyzji o zatrzymaniu takiemu kierowcy prawa jazdy do czasu poddania się z wynikiem pozytywnym kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji.
Organ odwoławczy – powołując się na § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego – podkreślił, że wpisu ostatecznego do ewidencji dokonuje się, jeżeli naruszenie zostało stwierdzone prawomocnym: wyrokiem sądu, postanowieniem sądu o warunkowym umorzeniu postępowania, mandatem karnym albo orzeczeniem organu orzekającego w sprawie o naruszenie w postępowaniu dyscyplinarnym. Z kolei według § 7 ust. 1 pkt 2 tego rozporządzenia komendant wojewódzki Policji właściwy ze względu na miejsce zamieszkania kierowcy wpisanego do ewidencji występuje do organu właściwego w sprawach wydawania prawa jazdy z wnioskiem o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji kierowcy w zakresie wszystkich posiadanych przez niego kategorii praw jazdy w razie przekroczenia przez niego 24 punktów otrzymanych za naruszenia. Wniosek sporządza się wyłącznie na podstawie wpisów ostatecznych, na formularzu, którego wzór jest określony w załączniku nr 7 do rozporządzenia (§ 7 ust. 2 rozporządzenia).
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w J. G. wskazało na art. 76 § 1 k.p.a. wywodząc, że dokumenty urzędowe – a takim jest wniosek Komendanta Wojewódzkiego Policji we W. – sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone. Ponieważ wniosek Komendanta Wojewódzkiego Policji spełnia cechy dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 76 § 1 k.p.a., tym samym korzysta z domniemania prawdziwości. Zawarte w nim wpisy dotyczące przekroczeń w ruchu drogowym, których dopuścił się skarżący, odnoszą się tylko i wyłącznie do przypadków, gdy wpis punktów do ewidencji miał charakter ostateczny, a zatem był oparty bądź na prawomocnym wyroku sądu, bądź mandacie karnym.
W odwołaniu skarżący – poza twierdzeniami, że nie przyjmował mandatów karnych opisanych w punktach 5 i 6 wniosku – nie podważył w sposób wiarygodny domniemania prawdziwości dokumentu urzędowego. Nie wykazał przykładowo, aby wszczął jakiekolwiek postępowanie zmierzające do uchylenia nałożonych rzekomo bezprawnie mandatów karnych. Twierdząc, że istnieje duże prawdopodobieństwo sfałszowania mandatów nie wykazał, aby o swoim podejrzeniu popełnienia poważnego przestępstwa, jakim jest fałszerstwo dokumentów, zawiadomił właściwe organy ścigania. Wobec braku skutecznego podważenia domniemania prawdziwości dokumentu urzędowego, Kolegium nie znalazło podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji.
W ocenie Kolegium nie było również podstaw do uchylenia rygoru natychmiastowej wykonalności nadanego zaskarżonej decyzji przez organ pierwszej instancji. Stosownie do dyspozycji art. 108 § 1 k.p.a., decyzji, od której służy odwołanie, może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności, gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami bądź też ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes strony. W tym ostatnim przypadku organ administracji publicznej może w drodze postanowienia zażądać od strony stosownego zabezpieczenia.
Niezależnie od faktu, że zaskarżona decyzja nie zawierała szczegółowego uzasadnienia rozstrzygnięcia w przedmiocie rygoru natychmiastowej wykonalności, to zdaniem Kolegium należy ją uznać za prawidłową i zgodną z prawem. Decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy została wydana w związku z faktem, że skarżący w okresie niespełna roku popełnił szereg wykroczeń drogowych, za które otrzymał łącznie 32 punktów, przy istniejącym nieprzekraczalnym limicie 24 punktów. Z faktu tak częstego naruszania przepisów ruchu drogowego płynie wniosek wskazujący na poważne wątpliwości co do posiadania przez skarżącego odpowiednich kwalifikacji do kierowania pojazdami. Tym samym ważny interes społeczny wymaga, aby do czasu sprawdzenia tych kwalifikacji w przewidzianym przepisami prawa trybie, skarżący nie był dopuszczony do kierowania pojazdami, co jest zapewnione tylko w przypadku niezwłocznego zatrzymania mu prawa jazdy. Wskazać należy, że zaskarżona decyzja nie pozbawia skarżącego prawa jazdy na zawsze. W interesie skarżącego leży, aby w jak najkrótszym czasie poddał się sprawdzeniu kwalifikacji, a uzyskanie pozytywnego wyniku pozwoli mu na odzyskanie prawa jazdy.
Zaskarżając decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. G. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, skarżący zarzucił wydanie tego rozstrzygnięcia z naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, co powinno prowadzić do uchylenia tej decyzji w całości i zasądzenia na rzecz skarżącego kosztów postępowania.
Skarżący wystąpił ponadto o przeprowadzenie dowodów z dokumentów załączonych do skargi na okoliczności powołane w uzasadnieniu oraz o przeprowadzenie analizy grafologicznej przez biegłego sądowego na okoliczność, czy podpisy na mandatach karnych nr [...] i nr [...] należą do skarżącego.
W uzasadnieniu skargi podniesiono, że – wbrew twierdzeniom Kolegium – skarżący od chwili dowiedzenia się o mandatach wystąpił niezwłocznie do Komendanta Wojewódzkiego Policji we W. o przeprowadzenie postępowania w celu ustalenia powodów wystawienia mandatów na skarżącego, skoro on ich nie przyjął.
Jednocześnie, w dniu [...] stycznia 2013 r., skarżący odwołał się od decyzji Komendanta Powiatowego Policji w L. kierującej skarżącego na badania psychologiczne w związku z przekroczeniem liczby 32 punktów karnych. W odwołaniu podniósł, że nie przekroczył limitu punktów, albowiem nie przyjął mandatów, na które powołuje się Komendant Wojewódzki Policji.
Ponadto, w dniu [...] lutego 2013 r., skarżący otrzymał zawiadomienie z Urzędu Skarbowego w L. o postępowaniu egzekucyjnym wraz z tytułem wykonawczym obejmującym należność z mandatu karnego nr [...]. W tym przypadku skarżący złożył zarzuty w zakresie prowadzonego postępowania egzekucyjnego, ponieważ nie otrzymał takiego mandatu.
W dniu [...] lutego 2013 r. skarżący uzyskał w KWP kopie spornych mandatów, dzięki czemu mógł stwierdzić, że widniejący na nich podpis nie należy do skarżącego.
W tym stanie rzeczy błędne jest stanowisko SKO o niepodjęciu działań przez skarżącego w zakresie prowadzonego postępowania, albowiem skarżący dokonał szeregu czynności w celu podważenia prawdziwości dokumentu, tj. wniosku Komendanta Wojewódzkiego Policji.
Wobec nieprzyjęcia mandatu przez stronę, sprawa powinna być skierowana do sądu, który rozstrzygnąłby, czy obwiniony dopuścił się faktycznie wykroczenia.
Podobnie jak w odwołaniu, skarżący uznał, że Starosta – nadając decyzji rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 108 § 1 k.p.a. – nie wykazał przesłanek dających podstawę do takiego postępowania.
Odnosząc się do wywodów Kolegium, skarżący zauważył, że nie jest zrozumiałe dlaczego miałby poddawać się sprawdzeniu kwalifikacji i ponosić z tego tytułu dolegliwości, np. wynikające z nieposiadania prawa jazdy, czy koszty finansowe, skoro decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy jest bezzasadna, ponieważ w chwili jej wydawania na podstawie wniosku Policji o sprawdzenie kwalifikacji skarżący nie przekroczył limitu punktów.
Zdaniem skarżącego, chodzi w istocie o to, że podstawą zatrzymania prawa jazdy był – wystawiony przez KWP – wniosek o sprawdzenie kwalifikacji, w którym powinny być podane rzeczywiste punkty istniejące w chwili jego wystawienia, nie zaś fikcyjne lub błędnie naliczone w okresie objętym wnioskiem.
Skarżący podkreślił, że celem skargi jest także dążenie do tego, by organy administracji publicznej stały na czele praworządności, dbały o prawidłowy przebieg postępowania administracyjnego i eliminowały z obrotu prawnego błędne decyzje.
W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w J. G. wniosło o oddalenie skargi, podtrzymując stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
I.
Oceniając zaskarżoną decyzję według kryterium zgodności z prawem (art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych, Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm., w zw. z art. 3 § 2 pkt 1 i art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), Sąd nie znalazł dostatecznych podstaw proceduralnych i materialnoprawnych do wyeliminowania kwestionowanego rozstrzygnięcia ze zbioru legalnych aktów administracji publicznej.
II.
Spoglądając na zakres postępowania administracyjnego w rozpoznawanej sprawie oraz na zarzuty skarżącego i mające je wesprzeć argumenty, daje się zauważyć, że kwestia prawidłowości prowadzenia ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego – na co powołuje się skarżący – nie jest przedmiotem badania czy też kontroli w postępowaniu o zatrzymanie prawa jazdy.
Trzeba przede wszystkim zaakcentować, że podstawę prawną wszczęcia postępowania administracyjnego przed Starostą L. (zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 4 grudnia 2012 r., doręczone stronie) i wydania przez ten organ decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy (decyzja z dnia 28 grudnia 2012 r.) stanowiły unormowania zawarte w art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. g) i art. 138 ust. 1 ustawy Prawo o ruch drogowym, przy czym – stosownie do dyspozycji art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b) tej ustawy – Komendant Wojewódzki Policji we W. wystąpił do Starosty L. o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji skarżącego do kierowania pojazdami z powodu otrzymania 32 punktów karnych w okresie od [...] stycznia do [...] listopada 2012 r. (ze wskazaniem siedmiu zdarzeń, z których w sześciu obarczono skarżącego punktami karnymi).
W art. 135 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym zawarto zamknięty katalog przypadków, w których występuje bezwzględny obowiązek zatrzymania prawa jazdy, w tym także w razie "przekroczenia przez kierującego pojazdem liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego" [art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. g) tej ustawy], przy czym decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy w takiej sytuacji wydaje starosta.
Wobec bezwzględnego obowiązku orzeczenia o zatrzymaniu prawa jazdy za przekroczenie ustawowego limitu punktów karnych, organ rozpatrujący taką sprawę nie dokonuje w postępowaniu odrębnych ustaleń co do faktycznej liczby punktów konkretnego kierowcy, ponieważ ewidencjonowanie kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego (wraz z odpowiednią punktacją) należy do właściwości Policji (art. 130 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym), przy czym ewidencję prowadzi komendant wojewódzki Policji właściwy ze względu na miejsce zamieszkiwania ewidencjonowanych kierowców (§ 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r.).
Będąc organem prowadzącym wspomnianą ewidencję, jako urzędowy rejestr danych nią objętych – w tym liczbę punktów karnych wynikającą z konkretnych zdarzeń przypisanych kierowcy – komendant wojewódzki Policji, kontrolujący wpisy i usuwający je z ewidencji, był zobowiązany wystąpić do organu właściwego w sprawach wydawania prawa jazdy z wnioskiem o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji kierowcy w zakresie wszystkich posiadanych przez niego kategorii praw jazdy w razie przekroczenia przez niego 24 punktów otrzymanych za naruszenia (§ 7 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia).
To właśnie do tej ewidencji dokonuje się wpisu ostatecznego, jeżeli naruszenie zostało stwierdzone prawomocnym: wyrokiem sądu, postanowieniem sądu o warunkowym umorzeniu postępowania, mandatem karnym albo orzeczeniem organu orzekającego w sprawie o naruszenie w postępowaniu dyscyplinarnym (§ 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r.). Organ prowadzący ewidencję usuwa z niej: wpis tymczasowy w warunkach określonych w § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r., wpis ostateczny w sytuacji objętej dyspozycją § 5 ust. 2 rozporządzenia, punkty przepisane na podstawie wpisu ostatecznego przypadkach ujętych w § 6 ust. 1 rozporządzenia.
W postępowaniu administracyjnym o zatrzymanie prawa jazdy przez organ uprawniony do wydawania takiego prawa jazdy nie dokonuje się zatem odrębnej, niezależnej od urzędowego rejestru, weryfikacji naruszeń, za które przypisano kierowcy punkty karne. Zagadnienie liczby punktów nie jest przedmiotem badania w sprawach o zatrzymanie prawa jazdy z powodu przekroczenia 24 punktów.
Skoro prowadzenie ewidencji – obejmującej osoby naruszające przepisy ruchu drogowego oraz przypisane tym osobom punkty karne – prawodawca powierzył organom Policji, przeto przed tymi organami, a w następstwie tego także przed sądem administracyjnym, można je kwestionować. Wpisy dokonywane są bowiem w drodze zaskarżalnej czynności.
Przywołane wcześniej unormowania ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r. wskazują, że wpisy do ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego, jak też wykreślenie z ewidencji, stanowią czynności materialno-techniczne, które – mieszcząc się w unormowaniu zawartym w art. 3 § 2 pkt 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – podlegają kontroli sądu administracyjnego, w przypadku zaskarżenia czynności wpisu do ewidencji lub czynności wykreślenia z ewidencji, nie zaś w postępowaniu o zatrzymanie prawa jazdy.
Kierowca zainteresowany wykreśleniem punktów karnych z ewidencji może wystąpić do organu prowadzącego ewidencję o podjęcie określonego aktu lub czynności, a następnie w zależności od tego, czy i jakie organ ten zajmie stanowisko, skorzystać ze skargi do sądu administracyjnego, kwestionując czynność na podstawie art. 3 § 2 pkt 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi lub skarżąc bezczynność organu ewidencyjnego według art. 3 § 2 pkt 8 tej ustawy.
Prawidłowość takiego rozumowania znajduje wsparcie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok z dnia 13 lipca 2006 r., I OSK 1087/05, i z dnia 15 września 2010 r., I OSK 1456/09).
Odrębność sprawy prowadzenia ewidencji od sprawy dotyczącej zatrzymania prawa jazdy (czy też skierowania na badania kontrolne) oznacza, że kwestia zmian w ewidencji, w tym liczby przypisanych kierowcy punktów karnych, nie może być rozpatrywana ani w prowadzonym przez starostę postępowaniu administracyjnym o zatrzymanie prawa jazdy, ani w postępowaniu odwoławczym przed samorządowym kolegium odwoławczym w takiej sprawie, ani też w postępowaniu sądowoadministracyjnym, w toku którego kontroli podlega decyzja wydana na podstawie art. 138 ust. 1 w związku z art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. g) ustawy Prawo o ruchu drogowym.
Organy orzekające w sprawie zatrzymania skarżącemu prawa jazdy niewadliwie zatem przyjęły, że Starosta L. (a w konsekwencji także organ odwoławczy) był związany danymi zawartymi w ewidencji (a więc niewykreślonymi z niej) i nie mógł ingerować w ten rejestr, prowadząc postępowanie administracyjne w sprawie zatrzymania prawa jazdy. Wydana przez Starostę decyzja w takiej sprawie ma bowiem charakter związany.
Aby kwestionować istniejący w ewidencji wpis, kierowca powinien wystąpić do właściwego organu Policji prowadzącego taki rejestr o wykreślenie lub korektę wadliwych zdaniem kierowcy wpisów, a następnie – w razie niesatysfakcjonującej wnioskodawcy czynności organu ewidencyjnego – po wyczerpaniu właściwego trybu, wnieść skargę do sądu administracyjnego. Tylko zmiana ewidencji w przedstawionym trybie może stanowić podstawę do wydania właściwej decyzji w sprawie zatrzymania prawa jazdy. Raz jeszcze trzeba podkreślić, że organ wydający prawo jazdy oraz orzekający o zatrzymaniu prawa jazdy nie jest właściwy do weryfikacji danych w ewidencji prowadzonej przez organy Policji.
Wspomniane postępowanie jest bowiem odrębne od prowadzonego przez starostę postępowania w sprawie zatrzymania prawa jazdy. Dlatego też kwestia zmian w ewidencji co do liczby przypisanych kierowcy punktów, ich zasadności lub bezzasadności, nie może być rozpatrywana w – prowadzonym przez starostę z wniosku organów Policji – postępowaniu, którego przedmiotem jest zatrzymanie prawa jazdy.
III.
Oceniając sposób prowadzenia postępowania przez Starostę L. i Samorządowe Kolegium Odwoławcze w J. G., Sąd nie dopatrzył się uchybień proceduralnych, które mogłyby mieć istotny wpływ na wynik sprawy [art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi]. Twierdzenie to należy odnieść także do unormowań materialnoprawnych zastosowanych w sprawie [art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) tejże ustawy].
IV.
Nie można również zarzucić Staroście L. wadliwego sięgnięcia po rygor natychmiastowej wykonalności decyzji nieostatecznej (art. 108 § 1 k.p.a.). Samorządowe Kolegium Odwoławcze w J. G. trafnie wywiodło, że otrzymanie przez skarżącego 32 punktów (przy ustawowym limicie 24 punktów) w okresie niespełna roku, a więc częstego popełniania wykroczeń drogowych polegających na przekraczaniu dopuszczalnej prędkości (o 75 km/h, 34 km/h, 39 km/h, 26 km/h) oraz niedostosowaniu się do sygnałów świetlnych, jest dostatecznym argumentem podającym w wątpliwość kwalifikacje skarżącego do zgodnego z prawem prowadzenia pojazdów. Dostrzeżone naruszenia oraz ich częstotliwość wskazują na niemałe prawdopodobieństwo narażenia innych uczestników ruchu drogowego na poważne niebezpieczeństwo, co pozwalało nadać decyzji rygor natychmiastowej wykonalności "ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego", a więc na podstawie jednej z klauzul generalnych ujętych w art. 108 § 1 k.p.a.
Wartości chronionych w rozpoznawanym postępowaniu o zatrzymanie prawa jazdy oraz zasadności opatrzenia rygorem natychmiastowej wykonalności decyzji pierwszoinstancyjnej nie mogą w ocenie Sądu skutecznie podważyć argumenty o charakterze ekonomicznym, w szczególności zaś powoływanie się skarżącego na możliwość wystąpienia u niego znacznych strat finansowych, gdyż jest prezesem dwóch dużych spółek i w sprawach służbowych pokonuje średnio 5 000 km dziennie.
Niezależnie od hierarchii chronionych prawem dóbr osobistych i majątkowych nie można nie zauważyć, że czasowe zatrzymanie prawa jazdy prezesa dwóch dużych spółek i niemożliwość osobistego prowadzenia pojazdu czyni wręcz mało prawdopodobnym poniesienie przez podmioty gospodarcze znacznych strat finansowych tylko dlatego, że prezes nie skorzystał z usługi innej osoby (np. pracownika spółki) dysponującej prawem jazdy, która mogłaby kierować autem prowadzonym wcześniej przez skarżącego.
V.
Odnosząc się do wniosku skarżącego o przeprowadzenie dowodu z dokumentów załączonych do skargi na okoliczności powołane w uzasadnieniu oraz o sporządzenie analizy grafologicznej przez biegłego sądowego na okoliczność, czy podpisy na mandatach karnych nr [...] i nr [...] należą do skarżącego, należy zauważyć, że według art. 106 § 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, sąd może z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie.
Wyjątkowe unormowanie zawarte w art. 106 § 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnego wskazuje, że co do zasady, nie jest możliwe prowadzenie postępowania dowodowego przed sądem administracyjnym, który kontrolę legalności opiera na materiale dowodowym zgromadzonym w postępowaniu przed organem administracji wydającym zaskarżoną decyzję (art. 133 § 1 tej ustawy).
Po pierwsze, brzmienie szczególnego przepisu wyklucza możliwość przeprowadzenia przed sądem administracyjnym dowodu z opinii biegłego grafologa w kwestii podpisów widniejących na mandatach.
Po drugie, załączone do skargi kserokopie dokumentów nie mają znaczenia w sprawie o zatrzymanie prawa jazdy.
Odwołanie do Komendanta Policji we W. od decyzji Komendanta Powiatowego w L. jest elementem postępowania w sprawie o ewentualne skorygowanie wpisów w ewidencji prowadzonej przez organy Policji, a więc – jak powiedziano wcześniej – stanowi przedmiot innego aniżeli zatrzymanie prawa jazdy postępowania. Natomiast zawiadomienie skarżącego przez wierzyciela o zajęciu prawa majątkowego, tytuł wykonawczy dotyczący mandatu nr [...] oraz zarzuty w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego są dokumentami w postępowaniu zmierzającym do przymusowego wykonania zobowiązania w postaci należności pieniężnej, a więc nie mogą być przedmiotem badania i oceny w postępowaniu o zatrzymanie prawa jazdy.
VI.
Na koniec dotychczasowych wywodów trzeba raz jeszcze powrócić do terminów zdarzeń mających znaczenie dla oceny prawidłowości zaskarżonej decyzji. Skarżący otrzymał punkty karne za naruszenie przepisów ruch drogowego w okresie od [...] stycznia do [...] listopada 2012 r., a decyzja organu pierwszej instancji została wydana [...] grudnia 2012 r., co oznacza, że do tych zdarzeń miał zastosowanie art. 138 § 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Rozstrzygnięcie drugoinstancyjne nosi natomiast datę [...] lutego 2013 r., a więc zostało wydane po dniu [...] stycznia 2013 r., kiedy przepis ten został uchylony (przez art. 125 pkt 14 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami – Dz. U. Nr 30 poz. 151 ze zm.). Okoliczność ta nie ma jednak wpływu na status prawny decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. G. ponieważ, stosownie do dyspozycji art. 136 ust. 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, w stosunku do osób, które dopuściły się naruszeń przepisów ruchu drogowego przed dniem 4 stycznia 2016 r. i naruszenia te skutkowały przekroczeniem liczby 24 punktów za naruszenia przepisów ruchu drogowego, a w przypadku kierowców, którzy dopuścili się tych naruszeń w okresie jednego roku od wydania po raz pierwszy prawa jazdy – liczby 20 punktów, stosuje się tryb postępowania oraz skutki według stanu prawnego na dzień popełnienia naruszenia powodującego przekroczenie dopuszczalnej liczby punktów.
Jeżeli z wniosku Komendanta Wojewódzkiego Policji we W. wynika, że ostatnie naruszenie przepisów ruch drogowego przez skarżącego nastąpiło w dniu [...] listopada 2012 r., to zaistniała w sprawie sytuacja mieści się w zakresie obowiązywania art. 136 ust. 1 ustawy o kierujących pojazdami, co legitymowało Starostę L. i Samorządowe Kolegium Odwoławcze do wydania kwestionowanych przez stronę decyzji.
VII.
Ponieważ postępowanie sądowe nie wykazało uchybień organów administracji publicznej w stopniu mającym istotny wpływ na wynik rozpatrywanej przez nie sprawy, należało – stosownie do dyspozycji art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – orzec jak w sentencji wyroku.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Anna Moskała /przewodniczący/Józef Kremis /sprawozdawca/
Małgorzata Malinowska-Grakowicz
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Anna Moskała, Sędziowie Sędzia NSA Józef Kremis (sprawozdawca), Sędzia WSA Małgorzata Malinowska-Grakowicz, Protokolant Katarzyna Dziok, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 6 sierpnia 2013 r. sprawy ze skargi J. H. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. G. z dnia [...] lutego 2013 r. nr [...] w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy oddala skargę.
Uzasadnienie
Zaskarżoną decyzją z dnia [...] lutego 2013 r. ([...]) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w J. G. – po rozpatrzeniu odwołania J. H. od decyzji Starosty L. z dnia [...] grudnia 2012 r. ([...]) o zatrzymaniu skarżącemu prawa jazdy do czasu poddania się sprawdzeniu kwalifikacji kierowcy (z wynikiem pozytywnym) – utrzymało w mocy pierwszoinstancyjne rozstrzygnięcie.
Organ drugiej instancji powołał się na:
• art. 138 § 1 ust. 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 267);
• art. 138 ust. 1 w zw. z art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. g) ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 1137 ze zm.).
W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ odwoławczy przypomniał, że do Starosty L. wpłynął wniosek Komendanta Wojewódzkiego Policji we W. o przeprowadzenie kontrolnego sprawdzenia kwalifikacji J. H. do kierowania pojazdami, ponieważ w okresie od [...] stycznia do [...] listopada 2012 r. skarżący naruszył przepisy ruchu drogowego i za to otrzymał łącznie 32 punkty karne.
W odwołaniu od decyzji Starosty L. skarżący podniósł, że zwrócił się do Wojewódzkiego Komendanta Policji we W. o podanie szczegółowych informacji dotyczących wpisów w ewidencji, jako że jego zdaniem dwa wpisy były nieprawidłowe, gdyż nie przyjmował mandatów karnych, na podstawie których przypisano mu punkty ujęte w ewidencji. W przypadku, gdy odmówił przyjęcia tych mandatów, sprawy powinny zostać skierowane do sądu. Według odwołującej się strony istnieje duże prawdopodobieństwo, że mandaty te zostały sfałszowane.
Skarżący wniósł także o uchylenie rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji, albowiem organ pierwszej instancji nie wskazał przesłanek jakimi się kierował, nadając decyzji ten rygor. Zdaniem strony nie było w sprawie przesłanek zastosowania dyspozycji art. 108 k.p.a.
Skarżący wystąpił o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji nie tylko z powodu nieistnienia podstaw do nadania pierwszoinstancyjnemu rozstrzygnięciu rygoru natychmiastowej wykonalności, ale także dlatego, że brak prawa jazdy może spowodować znaczne starty finansowe, albowiem jest prezesem dwóch dużych spółek i w sprawach służbowych pokonuje średnio 5 000 kilometrów miesięcznie.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w J. G. – po przywołaniu unormowań zawartych w art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. d) i g) i ust. 2, art. 138 ust. 1 i art. 114 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym i w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz. U. z 2012 r., poz. 488) – wywiodło, że w przypadku przekroczenia przez kierowcę liczby 24 punktów związanych z naruszeniem przepisów ruchu drogowego, organ pierwszej instancji jest zobowiązany wydać decyzji o zatrzymaniu takiemu kierowcy prawa jazdy do czasu poddania się z wynikiem pozytywnym kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji.
Organ odwoławczy – powołując się na § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego – podkreślił, że wpisu ostatecznego do ewidencji dokonuje się, jeżeli naruszenie zostało stwierdzone prawomocnym: wyrokiem sądu, postanowieniem sądu o warunkowym umorzeniu postępowania, mandatem karnym albo orzeczeniem organu orzekającego w sprawie o naruszenie w postępowaniu dyscyplinarnym. Z kolei według § 7 ust. 1 pkt 2 tego rozporządzenia komendant wojewódzki Policji właściwy ze względu na miejsce zamieszkania kierowcy wpisanego do ewidencji występuje do organu właściwego w sprawach wydawania prawa jazdy z wnioskiem o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji kierowcy w zakresie wszystkich posiadanych przez niego kategorii praw jazdy w razie przekroczenia przez niego 24 punktów otrzymanych za naruszenia. Wniosek sporządza się wyłącznie na podstawie wpisów ostatecznych, na formularzu, którego wzór jest określony w załączniku nr 7 do rozporządzenia (§ 7 ust. 2 rozporządzenia).
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w J. G. wskazało na art. 76 § 1 k.p.a. wywodząc, że dokumenty urzędowe – a takim jest wniosek Komendanta Wojewódzkiego Policji we W. – sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone. Ponieważ wniosek Komendanta Wojewódzkiego Policji spełnia cechy dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 76 § 1 k.p.a., tym samym korzysta z domniemania prawdziwości. Zawarte w nim wpisy dotyczące przekroczeń w ruchu drogowym, których dopuścił się skarżący, odnoszą się tylko i wyłącznie do przypadków, gdy wpis punktów do ewidencji miał charakter ostateczny, a zatem był oparty bądź na prawomocnym wyroku sądu, bądź mandacie karnym.
W odwołaniu skarżący – poza twierdzeniami, że nie przyjmował mandatów karnych opisanych w punktach 5 i 6 wniosku – nie podważył w sposób wiarygodny domniemania prawdziwości dokumentu urzędowego. Nie wykazał przykładowo, aby wszczął jakiekolwiek postępowanie zmierzające do uchylenia nałożonych rzekomo bezprawnie mandatów karnych. Twierdząc, że istnieje duże prawdopodobieństwo sfałszowania mandatów nie wykazał, aby o swoim podejrzeniu popełnienia poważnego przestępstwa, jakim jest fałszerstwo dokumentów, zawiadomił właściwe organy ścigania. Wobec braku skutecznego podważenia domniemania prawdziwości dokumentu urzędowego, Kolegium nie znalazło podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji.
W ocenie Kolegium nie było również podstaw do uchylenia rygoru natychmiastowej wykonalności nadanego zaskarżonej decyzji przez organ pierwszej instancji. Stosownie do dyspozycji art. 108 § 1 k.p.a., decyzji, od której służy odwołanie, może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności, gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami bądź też ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes strony. W tym ostatnim przypadku organ administracji publicznej może w drodze postanowienia zażądać od strony stosownego zabezpieczenia.
Niezależnie od faktu, że zaskarżona decyzja nie zawierała szczegółowego uzasadnienia rozstrzygnięcia w przedmiocie rygoru natychmiastowej wykonalności, to zdaniem Kolegium należy ją uznać za prawidłową i zgodną z prawem. Decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy została wydana w związku z faktem, że skarżący w okresie niespełna roku popełnił szereg wykroczeń drogowych, za które otrzymał łącznie 32 punktów, przy istniejącym nieprzekraczalnym limicie 24 punktów. Z faktu tak częstego naruszania przepisów ruchu drogowego płynie wniosek wskazujący na poważne wątpliwości co do posiadania przez skarżącego odpowiednich kwalifikacji do kierowania pojazdami. Tym samym ważny interes społeczny wymaga, aby do czasu sprawdzenia tych kwalifikacji w przewidzianym przepisami prawa trybie, skarżący nie był dopuszczony do kierowania pojazdami, co jest zapewnione tylko w przypadku niezwłocznego zatrzymania mu prawa jazdy. Wskazać należy, że zaskarżona decyzja nie pozbawia skarżącego prawa jazdy na zawsze. W interesie skarżącego leży, aby w jak najkrótszym czasie poddał się sprawdzeniu kwalifikacji, a uzyskanie pozytywnego wyniku pozwoli mu na odzyskanie prawa jazdy.
Zaskarżając decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. G. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, skarżący zarzucił wydanie tego rozstrzygnięcia z naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, co powinno prowadzić do uchylenia tej decyzji w całości i zasądzenia na rzecz skarżącego kosztów postępowania.
Skarżący wystąpił ponadto o przeprowadzenie dowodów z dokumentów załączonych do skargi na okoliczności powołane w uzasadnieniu oraz o przeprowadzenie analizy grafologicznej przez biegłego sądowego na okoliczność, czy podpisy na mandatach karnych nr [...] i nr [...] należą do skarżącego.
W uzasadnieniu skargi podniesiono, że – wbrew twierdzeniom Kolegium – skarżący od chwili dowiedzenia się o mandatach wystąpił niezwłocznie do Komendanta Wojewódzkiego Policji we W. o przeprowadzenie postępowania w celu ustalenia powodów wystawienia mandatów na skarżącego, skoro on ich nie przyjął.
Jednocześnie, w dniu [...] stycznia 2013 r., skarżący odwołał się od decyzji Komendanta Powiatowego Policji w L. kierującej skarżącego na badania psychologiczne w związku z przekroczeniem liczby 32 punktów karnych. W odwołaniu podniósł, że nie przekroczył limitu punktów, albowiem nie przyjął mandatów, na które powołuje się Komendant Wojewódzki Policji.
Ponadto, w dniu [...] lutego 2013 r., skarżący otrzymał zawiadomienie z Urzędu Skarbowego w L. o postępowaniu egzekucyjnym wraz z tytułem wykonawczym obejmującym należność z mandatu karnego nr [...]. W tym przypadku skarżący złożył zarzuty w zakresie prowadzonego postępowania egzekucyjnego, ponieważ nie otrzymał takiego mandatu.
W dniu [...] lutego 2013 r. skarżący uzyskał w KWP kopie spornych mandatów, dzięki czemu mógł stwierdzić, że widniejący na nich podpis nie należy do skarżącego.
W tym stanie rzeczy błędne jest stanowisko SKO o niepodjęciu działań przez skarżącego w zakresie prowadzonego postępowania, albowiem skarżący dokonał szeregu czynności w celu podważenia prawdziwości dokumentu, tj. wniosku Komendanta Wojewódzkiego Policji.
Wobec nieprzyjęcia mandatu przez stronę, sprawa powinna być skierowana do sądu, który rozstrzygnąłby, czy obwiniony dopuścił się faktycznie wykroczenia.
Podobnie jak w odwołaniu, skarżący uznał, że Starosta – nadając decyzji rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 108 § 1 k.p.a. – nie wykazał przesłanek dających podstawę do takiego postępowania.
Odnosząc się do wywodów Kolegium, skarżący zauważył, że nie jest zrozumiałe dlaczego miałby poddawać się sprawdzeniu kwalifikacji i ponosić z tego tytułu dolegliwości, np. wynikające z nieposiadania prawa jazdy, czy koszty finansowe, skoro decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy jest bezzasadna, ponieważ w chwili jej wydawania na podstawie wniosku Policji o sprawdzenie kwalifikacji skarżący nie przekroczył limitu punktów.
Zdaniem skarżącego, chodzi w istocie o to, że podstawą zatrzymania prawa jazdy był – wystawiony przez KWP – wniosek o sprawdzenie kwalifikacji, w którym powinny być podane rzeczywiste punkty istniejące w chwili jego wystawienia, nie zaś fikcyjne lub błędnie naliczone w okresie objętym wnioskiem.
Skarżący podkreślił, że celem skargi jest także dążenie do tego, by organy administracji publicznej stały na czele praworządności, dbały o prawidłowy przebieg postępowania administracyjnego i eliminowały z obrotu prawnego błędne decyzje.
W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w J. G. wniosło o oddalenie skargi, podtrzymując stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
I.
Oceniając zaskarżoną decyzję według kryterium zgodności z prawem (art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych, Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm., w zw. z art. 3 § 2 pkt 1 i art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), Sąd nie znalazł dostatecznych podstaw proceduralnych i materialnoprawnych do wyeliminowania kwestionowanego rozstrzygnięcia ze zbioru legalnych aktów administracji publicznej.
II.
Spoglądając na zakres postępowania administracyjnego w rozpoznawanej sprawie oraz na zarzuty skarżącego i mające je wesprzeć argumenty, daje się zauważyć, że kwestia prawidłowości prowadzenia ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego – na co powołuje się skarżący – nie jest przedmiotem badania czy też kontroli w postępowaniu o zatrzymanie prawa jazdy.
Trzeba przede wszystkim zaakcentować, że podstawę prawną wszczęcia postępowania administracyjnego przed Starostą L. (zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 4 grudnia 2012 r., doręczone stronie) i wydania przez ten organ decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy (decyzja z dnia 28 grudnia 2012 r.) stanowiły unormowania zawarte w art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. g) i art. 138 ust. 1 ustawy Prawo o ruch drogowym, przy czym – stosownie do dyspozycji art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b) tej ustawy – Komendant Wojewódzki Policji we W. wystąpił do Starosty L. o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji skarżącego do kierowania pojazdami z powodu otrzymania 32 punktów karnych w okresie od [...] stycznia do [...] listopada 2012 r. (ze wskazaniem siedmiu zdarzeń, z których w sześciu obarczono skarżącego punktami karnymi).
W art. 135 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym zawarto zamknięty katalog przypadków, w których występuje bezwzględny obowiązek zatrzymania prawa jazdy, w tym także w razie "przekroczenia przez kierującego pojazdem liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego" [art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. g) tej ustawy], przy czym decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy w takiej sytuacji wydaje starosta.
Wobec bezwzględnego obowiązku orzeczenia o zatrzymaniu prawa jazdy za przekroczenie ustawowego limitu punktów karnych, organ rozpatrujący taką sprawę nie dokonuje w postępowaniu odrębnych ustaleń co do faktycznej liczby punktów konkretnego kierowcy, ponieważ ewidencjonowanie kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego (wraz z odpowiednią punktacją) należy do właściwości Policji (art. 130 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym), przy czym ewidencję prowadzi komendant wojewódzki Policji właściwy ze względu na miejsce zamieszkiwania ewidencjonowanych kierowców (§ 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r.).
Będąc organem prowadzącym wspomnianą ewidencję, jako urzędowy rejestr danych nią objętych – w tym liczbę punktów karnych wynikającą z konkretnych zdarzeń przypisanych kierowcy – komendant wojewódzki Policji, kontrolujący wpisy i usuwający je z ewidencji, był zobowiązany wystąpić do organu właściwego w sprawach wydawania prawa jazdy z wnioskiem o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji kierowcy w zakresie wszystkich posiadanych przez niego kategorii praw jazdy w razie przekroczenia przez niego 24 punktów otrzymanych za naruszenia (§ 7 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia).
To właśnie do tej ewidencji dokonuje się wpisu ostatecznego, jeżeli naruszenie zostało stwierdzone prawomocnym: wyrokiem sądu, postanowieniem sądu o warunkowym umorzeniu postępowania, mandatem karnym albo orzeczeniem organu orzekającego w sprawie o naruszenie w postępowaniu dyscyplinarnym (§ 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r.). Organ prowadzący ewidencję usuwa z niej: wpis tymczasowy w warunkach określonych w § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r., wpis ostateczny w sytuacji objętej dyspozycją § 5 ust. 2 rozporządzenia, punkty przepisane na podstawie wpisu ostatecznego przypadkach ujętych w § 6 ust. 1 rozporządzenia.
W postępowaniu administracyjnym o zatrzymanie prawa jazdy przez organ uprawniony do wydawania takiego prawa jazdy nie dokonuje się zatem odrębnej, niezależnej od urzędowego rejestru, weryfikacji naruszeń, za które przypisano kierowcy punkty karne. Zagadnienie liczby punktów nie jest przedmiotem badania w sprawach o zatrzymanie prawa jazdy z powodu przekroczenia 24 punktów.
Skoro prowadzenie ewidencji – obejmującej osoby naruszające przepisy ruchu drogowego oraz przypisane tym osobom punkty karne – prawodawca powierzył organom Policji, przeto przed tymi organami, a w następstwie tego także przed sądem administracyjnym, można je kwestionować. Wpisy dokonywane są bowiem w drodze zaskarżalnej czynności.
Przywołane wcześniej unormowania ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r. wskazują, że wpisy do ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego, jak też wykreślenie z ewidencji, stanowią czynności materialno-techniczne, które – mieszcząc się w unormowaniu zawartym w art. 3 § 2 pkt 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – podlegają kontroli sądu administracyjnego, w przypadku zaskarżenia czynności wpisu do ewidencji lub czynności wykreślenia z ewidencji, nie zaś w postępowaniu o zatrzymanie prawa jazdy.
Kierowca zainteresowany wykreśleniem punktów karnych z ewidencji może wystąpić do organu prowadzącego ewidencję o podjęcie określonego aktu lub czynności, a następnie w zależności od tego, czy i jakie organ ten zajmie stanowisko, skorzystać ze skargi do sądu administracyjnego, kwestionując czynność na podstawie art. 3 § 2 pkt 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi lub skarżąc bezczynność organu ewidencyjnego według art. 3 § 2 pkt 8 tej ustawy.
Prawidłowość takiego rozumowania znajduje wsparcie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok z dnia 13 lipca 2006 r., I OSK 1087/05, i z dnia 15 września 2010 r., I OSK 1456/09).
Odrębność sprawy prowadzenia ewidencji od sprawy dotyczącej zatrzymania prawa jazdy (czy też skierowania na badania kontrolne) oznacza, że kwestia zmian w ewidencji, w tym liczby przypisanych kierowcy punktów karnych, nie może być rozpatrywana ani w prowadzonym przez starostę postępowaniu administracyjnym o zatrzymanie prawa jazdy, ani w postępowaniu odwoławczym przed samorządowym kolegium odwoławczym w takiej sprawie, ani też w postępowaniu sądowoadministracyjnym, w toku którego kontroli podlega decyzja wydana na podstawie art. 138 ust. 1 w związku z art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. g) ustawy Prawo o ruchu drogowym.
Organy orzekające w sprawie zatrzymania skarżącemu prawa jazdy niewadliwie zatem przyjęły, że Starosta L. (a w konsekwencji także organ odwoławczy) był związany danymi zawartymi w ewidencji (a więc niewykreślonymi z niej) i nie mógł ingerować w ten rejestr, prowadząc postępowanie administracyjne w sprawie zatrzymania prawa jazdy. Wydana przez Starostę decyzja w takiej sprawie ma bowiem charakter związany.
Aby kwestionować istniejący w ewidencji wpis, kierowca powinien wystąpić do właściwego organu Policji prowadzącego taki rejestr o wykreślenie lub korektę wadliwych zdaniem kierowcy wpisów, a następnie – w razie niesatysfakcjonującej wnioskodawcy czynności organu ewidencyjnego – po wyczerpaniu właściwego trybu, wnieść skargę do sądu administracyjnego. Tylko zmiana ewidencji w przedstawionym trybie może stanowić podstawę do wydania właściwej decyzji w sprawie zatrzymania prawa jazdy. Raz jeszcze trzeba podkreślić, że organ wydający prawo jazdy oraz orzekający o zatrzymaniu prawa jazdy nie jest właściwy do weryfikacji danych w ewidencji prowadzonej przez organy Policji.
Wspomniane postępowanie jest bowiem odrębne od prowadzonego przez starostę postępowania w sprawie zatrzymania prawa jazdy. Dlatego też kwestia zmian w ewidencji co do liczby przypisanych kierowcy punktów, ich zasadności lub bezzasadności, nie może być rozpatrywana w – prowadzonym przez starostę z wniosku organów Policji – postępowaniu, którego przedmiotem jest zatrzymanie prawa jazdy.
III.
Oceniając sposób prowadzenia postępowania przez Starostę L. i Samorządowe Kolegium Odwoławcze w J. G., Sąd nie dopatrzył się uchybień proceduralnych, które mogłyby mieć istotny wpływ na wynik sprawy [art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi]. Twierdzenie to należy odnieść także do unormowań materialnoprawnych zastosowanych w sprawie [art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) tejże ustawy].
IV.
Nie można również zarzucić Staroście L. wadliwego sięgnięcia po rygor natychmiastowej wykonalności decyzji nieostatecznej (art. 108 § 1 k.p.a.). Samorządowe Kolegium Odwoławcze w J. G. trafnie wywiodło, że otrzymanie przez skarżącego 32 punktów (przy ustawowym limicie 24 punktów) w okresie niespełna roku, a więc częstego popełniania wykroczeń drogowych polegających na przekraczaniu dopuszczalnej prędkości (o 75 km/h, 34 km/h, 39 km/h, 26 km/h) oraz niedostosowaniu się do sygnałów świetlnych, jest dostatecznym argumentem podającym w wątpliwość kwalifikacje skarżącego do zgodnego z prawem prowadzenia pojazdów. Dostrzeżone naruszenia oraz ich częstotliwość wskazują na niemałe prawdopodobieństwo narażenia innych uczestników ruchu drogowego na poważne niebezpieczeństwo, co pozwalało nadać decyzji rygor natychmiastowej wykonalności "ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego", a więc na podstawie jednej z klauzul generalnych ujętych w art. 108 § 1 k.p.a.
Wartości chronionych w rozpoznawanym postępowaniu o zatrzymanie prawa jazdy oraz zasadności opatrzenia rygorem natychmiastowej wykonalności decyzji pierwszoinstancyjnej nie mogą w ocenie Sądu skutecznie podważyć argumenty o charakterze ekonomicznym, w szczególności zaś powoływanie się skarżącego na możliwość wystąpienia u niego znacznych strat finansowych, gdyż jest prezesem dwóch dużych spółek i w sprawach służbowych pokonuje średnio 5 000 km dziennie.
Niezależnie od hierarchii chronionych prawem dóbr osobistych i majątkowych nie można nie zauważyć, że czasowe zatrzymanie prawa jazdy prezesa dwóch dużych spółek i niemożliwość osobistego prowadzenia pojazdu czyni wręcz mało prawdopodobnym poniesienie przez podmioty gospodarcze znacznych strat finansowych tylko dlatego, że prezes nie skorzystał z usługi innej osoby (np. pracownika spółki) dysponującej prawem jazdy, która mogłaby kierować autem prowadzonym wcześniej przez skarżącego.
V.
Odnosząc się do wniosku skarżącego o przeprowadzenie dowodu z dokumentów załączonych do skargi na okoliczności powołane w uzasadnieniu oraz o sporządzenie analizy grafologicznej przez biegłego sądowego na okoliczność, czy podpisy na mandatach karnych nr [...] i nr [...] należą do skarżącego, należy zauważyć, że według art. 106 § 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, sąd może z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie.
Wyjątkowe unormowanie zawarte w art. 106 § 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnego wskazuje, że co do zasady, nie jest możliwe prowadzenie postępowania dowodowego przed sądem administracyjnym, który kontrolę legalności opiera na materiale dowodowym zgromadzonym w postępowaniu przed organem administracji wydającym zaskarżoną decyzję (art. 133 § 1 tej ustawy).
Po pierwsze, brzmienie szczególnego przepisu wyklucza możliwość przeprowadzenia przed sądem administracyjnym dowodu z opinii biegłego grafologa w kwestii podpisów widniejących na mandatach.
Po drugie, załączone do skargi kserokopie dokumentów nie mają znaczenia w sprawie o zatrzymanie prawa jazdy.
Odwołanie do Komendanta Policji we W. od decyzji Komendanta Powiatowego w L. jest elementem postępowania w sprawie o ewentualne skorygowanie wpisów w ewidencji prowadzonej przez organy Policji, a więc – jak powiedziano wcześniej – stanowi przedmiot innego aniżeli zatrzymanie prawa jazdy postępowania. Natomiast zawiadomienie skarżącego przez wierzyciela o zajęciu prawa majątkowego, tytuł wykonawczy dotyczący mandatu nr [...] oraz zarzuty w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego są dokumentami w postępowaniu zmierzającym do przymusowego wykonania zobowiązania w postaci należności pieniężnej, a więc nie mogą być przedmiotem badania i oceny w postępowaniu o zatrzymanie prawa jazdy.
VI.
Na koniec dotychczasowych wywodów trzeba raz jeszcze powrócić do terminów zdarzeń mających znaczenie dla oceny prawidłowości zaskarżonej decyzji. Skarżący otrzymał punkty karne za naruszenie przepisów ruch drogowego w okresie od [...] stycznia do [...] listopada 2012 r., a decyzja organu pierwszej instancji została wydana [...] grudnia 2012 r., co oznacza, że do tych zdarzeń miał zastosowanie art. 138 § 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Rozstrzygnięcie drugoinstancyjne nosi natomiast datę [...] lutego 2013 r., a więc zostało wydane po dniu [...] stycznia 2013 r., kiedy przepis ten został uchylony (przez art. 125 pkt 14 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami – Dz. U. Nr 30 poz. 151 ze zm.). Okoliczność ta nie ma jednak wpływu na status prawny decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. G. ponieważ, stosownie do dyspozycji art. 136 ust. 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, w stosunku do osób, które dopuściły się naruszeń przepisów ruchu drogowego przed dniem 4 stycznia 2016 r. i naruszenia te skutkowały przekroczeniem liczby 24 punktów za naruszenia przepisów ruchu drogowego, a w przypadku kierowców, którzy dopuścili się tych naruszeń w okresie jednego roku od wydania po raz pierwszy prawa jazdy – liczby 20 punktów, stosuje się tryb postępowania oraz skutki według stanu prawnego na dzień popełnienia naruszenia powodującego przekroczenie dopuszczalnej liczby punktów.
Jeżeli z wniosku Komendanta Wojewódzkiego Policji we W. wynika, że ostatnie naruszenie przepisów ruch drogowego przez skarżącego nastąpiło w dniu [...] listopada 2012 r., to zaistniała w sprawie sytuacja mieści się w zakresie obowiązywania art. 136 ust. 1 ustawy o kierujących pojazdami, co legitymowało Starostę L. i Samorządowe Kolegium Odwoławcze do wydania kwestionowanych przez stronę decyzji.
VII.
Ponieważ postępowanie sądowe nie wykazało uchybień organów administracji publicznej w stopniu mającym istotny wpływ na wynik rozpatrywanej przez nie sprawy, należało – stosownie do dyspozycji art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – orzec jak w sentencji wyroku.
