IV SA/Wa 998/13

Uzasadnienie

Pismem z dnia [...] listopada 2012 r., znak[...], Wójt Gminy W., zwrócił się do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w [...] o opinię, co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 przedsięwzięcia polegającego na usunięciu drzew z terenu działek nr [...] i [...] w miejscowości O., gm. W.. Przy piśmie przedłożono dokumenty, o których mowa w art. 96 ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z późn. zm.) - dalej ustawa OOŚ.

Postanowieniem z dnia [...] stycznia 2013 r., znak: [...], Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w [...] nałożył obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 "[...]" ([...]) dla ww. przedsięwzięcia oraz nałożył obowiązek przedłożenia w dwóch egzemplarzach, wraz z zapisem w formie elektronicznej na informatycznych nośnikach danych, raportu o oddziaływaniu przedmiotowego przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 i określił zakres tego raportu. W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia wskazano, że działki [...] i [...] porośnięte są zwartym lasem, a ich odlesienie zmieni całkowicie charakter siedliska przyrodniczego, a tym samym może przyczynić się do niszczenia miejsc lęgowych gatunków ptaków, które bytują na tym terenie (m. in. dzięcioł średni, dzięcioł białoszyi, bocian czarny, podróżniczek, gąsiorek). Wskazano przy tym, że w bezpośrednim sąsiedztwie planowana jest wycinka drzew na powierzchni 3,05 ha i 28,38 ha, w związku z powyższym w ocenie należy wziąć pod uwagę oddziaływanie skumulowane wszystkich wycinek. Jednocześnie podkreślono, że wycięcie drzew może naruszyć przepis § 5 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Nr 52 Wojewody [...] z dnia 28 lutego 2006 r. w sprawie [...] Obszaru Chronionego Krajobrazu (Dz. Urz. Woj. [...]. Nr 69, poz. 1290), zgodnie z którym zabrania się likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie wynikają one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych.

Pismem z dnia 19 stycznia 2013 r. zażalenie na powyższe postanowienie złożył W.K.

Postanowieniem z dnia [...] marca 2013 r. Główny Inspektor Ochrony Środowiska działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 w związku z art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.) po rozpatrzeniu zażalenia W.K. na postanowienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w [...] z dnia [...] stycznia 2013 r., znak: [...], którym stwierdzono obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 przedsięwzięcia polegającego na usunięciu drzew z terenu nieruchomości w obrębie działek nr [...] i [...] w miejscowości O., gm. W., oraz nałożono obowiązek przedłożenia w dwóch egzemplarzach, wraz z zapisem w formie elektronicznej na informatycznych nośnikach danych, raportu o oddziaływaniu przedmiotowego przedsięwzięcia oraz określono jego zakres, orzekł o uchyleniu zaskarżonego postanowienia i umorzeniu postępowania przed organem I instancji.

W uzasadnieniu wskazano, iż zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 86 lit. c rozporządzenia z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397) za przedsięwzięcie mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko uznaje się m. in. każdą zmianę lasu lub nieużytku na użytek rolny lub każde wylesienia mające na celu zmianę sposobu użytkowania terenu na obszarach objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1—5, 8 i 9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm.), lub w otulinach form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1—3 tej ustawy.

Mając na uwadze powyższe, organ odwoławczy uznał, iż w niniejszej sprawie nie można mówić o planowanym przedsięwzięciu, innym niż przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, a tylko takie podlegać może ocenie oddziaływania zgodnie z przepisami rozdziału 5 działu V ustawy OOS. W tej sytuacji Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w [...] powinien był umorzyć prowadzone postępowanie jako bezprzedmiotowe, wydając postanowienie na podstawie art. 105 k.p.a. w związku z art. 126 k.p.a.

Jednocześnie Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska wskazał, że wylesienie (odlesienie) nie może się odbywać na podstawie przepisów rozdziału 4 ustawy o ochronie przyrody, ponieważ zgodnie z art 83 ust. 6 ww. ustawy przepisów dotyczących usuwania drzew lub krzewów z terenu nieruchomości nie stosuje się do drzew lub krzewów w lasach.

Pismem z dnia 22 kwietnia 2013 r. W.K.wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na powyższe postanowienie, w której wskazał, że planowana wycinka drzew nie będzie miała negatywnych skutków dla gatunków ptaków będących przedmiotem ochrony w obszarze Natura 2000, ponieważ ptaki te nie występują na tym terenie działki z uwagi na brak dogodnych siedlisk. Jednocześnie wskazał że przywrócenie pierwotnego łąkowego i pastwiskowego sposobu użytkowania działek [...] i [...] przyczyni się do zwiększenia liczebności populacji ptaków będących przedmiotami ochrony w obszarze Natura 2000 (m .in. derkacza), dla których łąki i pastwiska są siedliskiem - miejscem gniazdowania i żerowania lub tylko miejscem żerowania, np. myszołowa.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Uprawnienia wojewódzkich sądów administracyjnych, określone między innymi art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U Nr 153, poz. 1269) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r.7 poz. 270) sprowadzają się do kontroli działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, tj. kontroli zgodności zaskarżonego aktu z przepisami postępowania administracyjnego, a także prawidłowości zastosowania i wykładni norm prawa materialnego. Przy czym w myśl art. 134 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd rozstrzygając w granicach danej sprawy nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Badając legalność zaskarżonego postanowienia w oparciu o wyżej powołane przepisy i w granicach sprawy, Sąd doszedł do przekonania iż skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Podstawę materialnoprawną postanowienia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska stanowił art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z późn. zm.) - dalej ustawa OOŚ, zgodnie z którym regionalny dyrektor ochrony środowiska stwierdza, uwzględniając łącznie uwarunkowania, o których mowa w art. 63 ust. 1, w odniesieniu do oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, w szczególności w odniesieniu do integralności i spójności tych obszarów, oraz biorąc pod uwagę skumulowane oddziaływanie przedsięwzięcia z innymi przedsięwzięciami, w drodze postanowienia, obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000. W przypadku przedsięwzięcia, innego niż przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, może być wymagane przeprowadzenie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, jeżeli może ono (przedsięwzięcie) znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, a nie jest bezpośrednio związane z ochroną tego obszaru lub nie wynika z tej ochrony (tzw. III grupa przedsięwzięć). W takim przypadku ocena oddziaływania przedsięwzięcia na obszary Natura 2000 dokonywana jest w ramach procedury, określonej w rozdziale 5 działu V ustawy OOS (art. 96-103).

Rozpoznający zażalenie Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska uznał jednak, iż przedmiotowa inwestycja została nieprawidłowo zakwalifikowane jako przedsięwzięcie, inne niż przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, a w tej sytuacji nie znajdują zastosowania przepisy z rozdziału 5 działu V ustawy OOS (art. 96-103).

W ocenie orzekającego w niniejszej sprawie Sądu powyższe stanowisko jest prawidłowe. Jak wynika bowiem z akt sprawy przedmiotowe przedsięwzięcie ma polegać na wycince drzew na powierzchni 5,15 ha w celu przekształcenia terenu zadrzewionego w trwałe użytki zielone (łąki lub pastwiska).

Jak ustalił organ przedmiotowy teren został zalesiony w 1992 r., a w 1998 r. sporządzono uproszczony plan urządzenia lasu dla wsi O., którym objęto także działki [...] i [...] jako porośnięte borem mieszanym świeżym (BMśw).

Skarżący podnosi, iż przedmiotowe tereny chciałby wykorzystywać rolniczo zgodnie wpisem do ewidencji i dlatego niezbędne jest usunięcie drzew aby doprowadzić stan istniejący na gruncie do zgodności z zapisami w ewidencji.

W ocenie Sądu zgodzić należy się z Generalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska, iż o tym czy dany grunt jest lasem, nie może decydować wpis do ewidencji gruntów i budynków. Zgodnie bowiem z art. 3 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2011 r. Nr 12 , poz. 59, z późn. zm.) lasem jest grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną (uprawami leśnymi) - drzewami i krzewami oraz runem leśnym - lub przejściowo jej pozbawiony przeznaczony do produkcji leśnej, chyba że chodzi o lasy w rezerwatach przyrody i w parkach narodowych bądź wpisane do rejestru zabytków, które z istoty swej nie są przeznaczone do produkcji leśnej. Lasem są także grunty związane z gospodarką leśną i wykorzystywane dla potrzeb gospodarki leśnej.

Z akt sprawy wynika, iż działki [...] i [...] są porośnięte lasem i powinno nastąpić zaktualizowanie wpisu w ewidencji gruntów. Albowiem jak słusznie zwrócił uwagę Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 8 ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne ewidencja gruntów i budynków to zbiór informacji (o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz o innych osobach fizycznych lub prawnych władających tymi gruntami, budynkami i lokalami). Z definicji tej wynika, że zapisy ewidencji mają charakter deklaratoryjny (potwierdzający istniejący stan), a nie konstytutywny (tworzący, kształtujący). Zapisy ewidencji gruntów i budynków są oparte na innych dokumentach (por. art. 23 ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne) i to te dokumenty (m. in. plany urządzenia lasu oraz uproszczone plany urządzenia lasu) przesądzają, czy grunt jest przeznaczony do produkcji leśnej.

Zdaniem Sądu zgodzić więc należy się z organem odwoławczym, iż w niniejszej sprawie nie są istotne zapisy ewidencji gruntów, według której na przedmiotowych działkach występują łąki i pastwiska, ale stan faktyczny (grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną) i przeznaczenie tego gruntu do produkcji leśnej, co wynika z uproszczonego planu urządzania lasu dla wsi O. Wobec powyższego należy uznać, że działki [...] i [...] porośnięte są lasem, a zatem planowane przedsięwzięcie jest wylesieniem mającym na celu zmianę sposobu użytkowania terenu w granicach obszaru objętego ochroną (obszar Natura 2000, obszar chronionego krajobrazu) i jako takie należy je zakwalifikować jako przedsięwzięcie mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.

Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 86 lit. c rozporządzenia z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397) za przedsięwzięcie mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko uznaje się m. in. każdą zmianę lasu lub nieużytku na użytek rolny lub każde wylesienia mające na celu zmianę sposobu użytkowania terenu na obszarach objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1—5, 8 i 9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm.), lub w otulinach form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1—3 tej ustawy.

Mając na uwadze iż w przedmiotowej sprawie planowane przedsięwzięcie, zakwalifikować należy jako przedsięwzięcie mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, nie znajdowała zastosowania procedura określona przepisami rozdziału 5 działu V ustawy OOS i w tej sytuacji Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska zasadnie uchylił wydane przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w [...] postanowienie i umorzył postępowanie przed organem pierwszej instancji jako bezprzedmiotowe.

Brak było natomiast podstaw, aby w przedmiotowym postępowaniu organ uzgodnieniowy wypowiadał się w sprawie wykupienia nieruchomości skarżącego lub wypłacenia rekompensaty za utracone dochody w związku z koniecznością ochrony obszarów Natura 2000.

Mając na uwadze powyższe Sąd działając na podstawie art. 151 p.p.s.a. skargę oddalił.