II SA/Gl 417/13

Uzasadnienie

W dniu [...] r. do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. (dalej PINB) wpłynęło pismo B. N., w którym zwrócił się o przeprowadzenie wizji oraz wydanie opinii w sprawie emitowanego hałasu niewiadomego źródła (huczenie, drżenie ścian w budynku odczuwalne w dzień i w nocy), który zakłóca egzystowanie w jego własnym domu. Na wezwanie organu B. N. oświadczył, że źródłem hałasu jest pompa cieplna znajdująca się w budynku przy ul. [...] w K., którego współwłaścicielem jest D. P..

W trakcie kontroli przeprowadzonej w dniu [...] r. w budynku przy ul. [...] w K., stwierdzono zainstalowanie w piwnicy elementów instalacji solarnej (zbiornik ok. 400 l i dwie małe pompy). Elementy te znajdują się w pomieszczeniu, które od następnego segmentu przedziela pomieszczenie garażowe. Podczas oględzin nie stwierdzono huczenia i drżenia ścian.

Postanowieniem z dnia [...] r. PINB w K. odmówił wszczęcia postępowania w sprawie emitowanego hałasu z budynku przy ul. [...] w K., które zostało zaskarżone do [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. (dalej [...] WINB) przez K. i B. N. zażaleniem z dnia [...] r. Organ II Instancji postanowieniem z dnia [...] r. uchylił zaskarżone postanowienie wskazując, że PINB nie wykazał, czym spowodowany był hałas dochodzący z nieruchomości nr 1 przy ul. [...] w K.. Ponadto zachodziła konieczność uzyskania przez PINB projektu budowlanego przedmiotowego budynku i następnie ustalenie, czy wykonane roboty budowlane nie doprowadziły do zmiany parametrów technicznych lub użytkowych budynku.

W piśmie z dnia [...] r. K. i B. N. oświadczyli, że źródłem hałasu, na który narażone jest ich mieszkanie jest agregat prądotwórczy (przenośny), który znajduje się pod tarasem w pomieszczeniu gospodarczym na nieruchomości stanowiącej własność T. i D.P..

W trakcie ponownych oględzin w dniu [...] r. ustalono, że na wyposażeniu instalacji solarnej znajduje się niskonapięciowa pompa cyrkulacyjna o niskim poziomie hałasu (

Wobec powyższych ustaleń, po wszczęciu i przeprowadzeniu postępowania, PINB w K. decyzją nr [...] z dnia [...] r. umorzył postępowanie w sprawie emitowania hałasu w budynku przy ul. [...] w K.. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że instalowanie urządzeń na obiektach budowlanych (do 3 m) oraz wolnostojących kolektorów słonecznych nie wymaga pozwolenia budowlanego, ani zgłoszenia. Zainstalowanie w piwnicy budynku elementów instalacji solarnej i połączenie ich z panelami słonecznymi nie nosi znamion przebudowy obiektu budowlanego. Ponadto wyjaśniono, że strona może dochodzić swoich roszczeń w oparciu o art. 144 kodeksu cywilnego przed sądami powszechnymi.

W następstwie odwołania wniesionego od tej decyzji przez K. i B. N. została ona uchylona, a sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania organowi pierwszej instancji decyzją [...]WINB w K. z dnia [...] r., nr [...]. W uzasadnieniu tej decyzji organ odwoławczy wskazał, że organem właściwym w kwestii ustalenia i dokonania pomiaru dźwięku i wibracji jest organ ochrony środowiska, zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 21 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r., nr 25, poz. 150 ze zm.), który posiadając odpowiedni sprzęt, ustala stopień hałasu. To zdaniem organu II instancji oznacza, że brak jest podstaw do prowadzenia postępowania w tym zakresie przed organami nadzoru zgodnie z przepisami ustawy Prawo budowlane. Niemniej jednak konieczne jest zbadanie legalności budowy przedmiotowej instalacji.

Postanowieniem z dnia [...] r., nr [...], PINB w K. nakazał D. i T. P., na podstawie art. 81c ust. 2 Prawa budowlanego, przedłożenie do dnia [...] r. oceny technicznej dotyczącej instalacji solarnej w przedmiotowym budynku.

Po przedłożeniu żądanej opinii technicznej, decyzją nr [...] z dnia [...] r., PINB na podstawie art. 105 § 1 kpa umorzył postępowanie w sprawie instalacji solarnej w budynku przy ul. [...] w K.. W treści uzasadnienia wskazano, że opinia techniczna wykazała, iż instalacja solarna ciepłej wody nie narusza jakichkolwiek elementów konstrukcyjnych obiektu i nie powoduje dodatkowych obciążeń mogących doprowadzić do przeciążenia elementów nośnych obiektu. Zdaniem organu I instancji instalację solarową ciepłej wody zainstalowaną w budynku szeregowym jednorodzinnym przy ul. [...] można bezpiecznie użytkować.

Odwołanie od powyższej decyzji wnieśli K. i B. małżonkowie N., podnosząc, że agregat prądotwórczy wraz z pompą emituje przez całą dobę hałas i nieodwracalnie dewastuje budynek. W czasie oględzin w budynku nie stwierdzono drżenia i huczenia ścian, ponieważ odbywały się one przy wyłączonym agregacie, jednakże już po dwóch godzinach od oględzin wszystko wróciło do stanu pierwotnego i trwa do chwili obecnej z małymi przerwami. Dodatkowo wskazano, że budynek w zabudowie szeregowej [...] i [...] nie posiada dylatacji, jest bardzo akustyczny. Odwołujący nie zgadzają się z decyzją PINB, bowiem została ona oparta na opinii sporządzonej przez rzeczoznawcę budowlanego mgr inż. M.C. – sąsiada. Decyzja ta byłaby bardziej wiarygodna, gdyby była wydana przez organ administracji architektoniczno-budowlanej Urzędu Miasta K.. W ich ocenie za całą sprawę odpowiedzialny jest D. P., ponieważ od samego początku celowo nie włączył instalacji do właściwego źródła energii, tym samym wszystkie instytucje wprowadził w błąd, twierdząc, że instalacja wykorzystuje energię słoneczną i działa tylko wtedy kiedy świeci słońce, co nie jest prawdą.

Po rozpoznaniu odwołania [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w K. zaskarżoną decyzją z dnia [...] r., nr [...] utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Zdaniem organu odwoławczego PINB słusznie orzekł o umorzeniu postępowania, wskazując, że z przedłożonej przez T. i D. P. opinii budowlanej instalacji kolektorów słonecznych w domku jednorodzinnym przy ul. [...] w K. wynika, iż instalacja ciepłej wody użytkowej nie narusza jakichkolwiek elementów konstrukcyjnych obiektu i nie powoduje dodatkowych obciążeń mogących doprowadzić do przeciążenia elementów nośnych obiektu. Instalację solarną ciepłej wody zainstalowaną w przedmiotowym budynku można bezpiecznie użytkować. Ponadto nie zauważono jakiejkolwiek nieszczelności na instalacji, a wszelkie przejścia przez ściany i stropy zostały prawidłowo wykonane i zabezpieczone przed przenikaniem wody oraz dźwięku. Zamontowane pompy cyrkulacyjne wytwarzają odpowiednie ciśnienie w instalacji, co powoduje, że działa sprawnie i kumuluje ciepłą wodę w zbiorniku solarnym [...] posadowionym stabilnie na posadzce w kondygnacji piwnicznej budynku szeregowego przy ul. [...] w K..

Zdaniem organu nawet gdyby przyjąć, że wykonane przez inwestora roboty zostały zrealizowane w sposób samowolny, to i tak postępowanie należałoby umorzyć. W tym miejscu organ podzielił pogląd wyrażony w wyroku WSA w Opolu z dnia 22 marca 2009 r., sygn. akt II SA/Op 585/08, zgodnie z którym, jeżeli organ prowadzący postępowanie uzna, że wykonane roboty nie odpowiadają standardom prawa, w tym przepisom techniczno-budowlanym, wówczas na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego nakłada na inwestora obowiązek wykonania określonych czynności i robót, tak aby doprowadzić je do zgodności ze standardami. Natomiast gdy ustalenia faktyczne prowadzą do wniosku, że roboty takiego dostosowania nie wymagają, gdyż odpowiadają prawu, wówczas organ kończy postępowanie w sprawie samowoli budowlanej decyzją umarzającą postępowanie. Decyzja ta legalizuje wykonane roboty. Warunkiem jej wydania jest stwierdzenie, że nie naruszają prawa. W konsekwencji organ odwoławczy uznał, że agregat prądotwórczy nie jest obiektem budowlanym w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy Prawo budowlane, a zatem nie podlega reglamentacji tejże ustawy.

Na koniec organ II instancji wyjaśnił, że organem właściwym w kwestii ustalenia i dokonania pomiaru dźwięku i wibracji jest w myśl art. 15 ustawy z dnia 21 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, organ ochrony środowiska.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach na powyższą decyzję [...]WINB, K. N. i B. N. wnieśli o rozpatrzenie sprawy dotyczącej emitowanego hałasu. W uzasadnieniu skargi wyjaśnili, że są mieszkańcami P., dzielnica K. i mieszkają w budynku bliźniaczym w zabudowie szeregowej przy ul. [...]. W budynku tym mieszkają również T. i D. P.. Budynek ten został wykonany z jednolitej bryły betonu, a współwłaścicieli dzieli ściana wspólna o szerokości 10 cm, bez dylatacji, co czyni je bardzo akustyczne. Wszystkie budynki w zabudowie szeregowej na osiedlu [...] zostały wyposażone w media i C.O., które przez cały okres 30 lat zamieszkiwania nie zakłócały ciszy i spokoju. Zmiana nastąpiła w [...] r. po zainstalowaniu przez współwłaścicieli sąsiedniego budynku kolektorów słonecznych i instalacji solarnej. Skarżący wskazali, że na budynek bliźniaczy Wydział Kształtowania Środowiska Urzędu Miasta K. przyznał dotację oraz pełny solar, w skład którego wchodzą 3 kolektory słoneczne, zbiornik o pojemności 400 litrów na ciepłą wodę i C.O. Cała dokumentacja na ww. instalację znajduje się w Urzędzie Miasta K.. Skarżący oświadczyli, że po uruchomieniu kolektorów i instalacji rozpoczął się ich dramat. Nastąpiła bowiem emisja hałasu (drżenie, huczenie) odczuwalna w ich budynku przez całą dobę.

Wobec powyższego skarżący zwrócili się kilkakrotnie do współwłaścicieli o wyciszenie hałasu i włączenie instalacji do innego źródła energii (zasilanie gazowe lub elektryczne 3 fazowe), które nie będzie emitowało hałasu. Od [...]r. przez cały okres grzewczy hałas jednak narastał i był nie do wytrzymania, szczególnie nocą. Oprócz agregatu prądotwórczego spalinowego włączone zostały inne urządzenia emitujące hałas (hydrofor, wentylator). Przez cały ten okres w budynku skarżących czuć było spaliny, które przedostawały się przez kominy wentylacyjne usytuowane na dachu blisko siebie. Tym samym przez cały okres dwudziestu miesięcy do dnia dzisiejszego narzucony został skarżącym samowolny, bezprawny hałas, co naraziło ich na stres i utratę zdrowia. Zdaniem skarżących wszystkie bliźniacze budynki posiadają wspólne media i dlatego też każda przebudowa instalacji wymaga zgłoszenia do właściwego organu wydziału architektoniczno-budowlanego Urzędu Miasta K..

Dalej skarżący zarzucili, że umorzenie postępowania oparte zostało na opinii budowlanej opracowanej przez rzeczoznawcę budowlanego mgr inż. M. C., prywatną firmę, z której wynikało, że instalacja ciepłej wody użytkowej nie narusza jakichkolwiek elementów konstrukcyjnych obiektu i bezpiecznie można ją użytkować. Tak wydana opinia nie załatwia zdaniem skarżących problemu, bowiem zajmując się tylko ciepłą wodą nie wykazano źródła energii, co jest kluczowym dowodem w rozwiązaniu przedmiotowej sprawy. W tym wypadku chodzi bowiem o codzienne podgrzewanie i użycie 400 litrów wody. Na koniec skarżący zaznaczyli, że właściwym organem wydającym pozwolenie i opinię jest organ architektoniczno- budowlany Urzędu Miasta K., gdzie do tej pory instalacja nie została zgłoszona i zalegalizowana.

W odpowiedzi na skargę [...]WINB w K. wniósł o jej oddalenie podtrzymując w całości stanowisko zajęte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie sądowej w dniu 18 lipca 2013 r. skarżący oświadczyli, iż nigdy nie kwestionowali i nie kwestionują istnienia w sąsiednim budynku urządzeń solarnych ale funkcjonowanie agregatu prądotwórczego, który wykorzystywany jest do podgrzewania wody w czasie gdy nie może ona być podgrzana w dni bezsłoneczne. Wtedy też emituje on nadmierny hałas. Ich zdaniem w okresach bezsłonecznych sąsiedzi powinni podgrzewać wodę z użyciem gazu a nie agregatu prądotwórczego. Stwierdzili również, że budynki posiadają wspólne przyłącza do kanalizacji deszczowej i sanitarnej a oddzielne przyłącza wody i energii elektrycznej.

Uczestniczka postępowania T. P. wniosła o oddalenie skargi stwierdzając, że wraz z mężem nie posiadają agregatu prądotwórczego a w dni bezsłoneczne wodę podgrzewają za pomocą piecyka gazowego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie albowiem brak jest zdaniem Sądu podstaw do przyjęcia, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem prawa dającym podstawę do jej wzruszenia na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., zwanej dalej ustawą p.p.s.a.).

Na wstępie należy podkreślić, że zaskarżona decyzja została wydana w toku postępowania wszczętego i prowadzonego zgodnie z wnioskiem małżonków N. przed organami nadzoru budowlanego, które stosownie do ich właściwości rozpoznają sprawy uregulowane w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. nr 243, poz. 1623 ze zm., zwanej dalej Prawem budowlanym). Zgodnie zaś z art. 1 tej ustawy normuje ona działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach. Biorąc zatem pod uwagę treść art. 6 i art. 7 kpa, to twierdzenia i wnioski skarżących mogły być rozpatrzone w tym postępowaniu tylko w zakresie w jakim mieszczą się w przedmiocie wynikającym z art. 1 Prawa budowlanego. Z tego też względu w pełni należy się zgodzić, że w przedmiocie tym nie mieści się sprawa ewentualnego użytkowania przez uczestników w ich budynku agregatu prądotwórczego, wykorzystywanego do produkcji prądu celem jego wykorzystania do podgrzewania wody na cele użytkowe. Pomijając już bowiem kwestię, że użytkowanie takiego urządzenia przez uczestników nie zostało w jakikolwiek sposób wykazane, to należy podzielić stanowisko organów, iż urządzenie takie (wykorzystywane na wskazany przez uczestników cel) nie stanowiłoby ani urządzenia budowlanego (technicznego) związanego z obiektem budowlanym (w rozumieniu art. 3 pkt 1a i pkt 9 Prawa budowlanego) ani też części budynku uczestników postępowania. Budynek ten mógłby być bowiem użytkowany zgodnie z jego przeznaczeniem również bez korzystania z takiego urządzenia. Analizując zaś sprawę korzystania z agregatu prądotwórczego pod względem treści art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego, a to w związku z podnoszoną przez skarżących uciążliwością hałasu wytwarzanego przez to urządzenie, to należałoby podzielić stanowisko organów, że skoro nie jest ono ani urządzeniem budowlanym ani obiektem budowlanym lub jego częścią, to nie podlega ono właściwości organów budowlanych. Zasadnie wskazywały w tym względzie organy orzekające, że ewentualnie emisja przez takie urządzenie nadmiernego hałasu mogłaby być przedmiotem zainteresowania organów ochrony środowiska. W świetle przepisów prawa budowlanego organy budowlane nie mają też kompetencji do narzucania użytkownikom budynków w jaki sposób mają oni ogrzewać wodę do celów użytkowych

Należy też podnieść, że w sprawie nie zostało w najmniejszym stopniu wykazane aby źródłem nadmiernego hałasu mogły być pompy cyrkulacyjne stanowiące część instalacji solarnej.

Nadto należy stwierdzić, że organy orzekające wypowiedziały się również co do legalności istnienia w budynku małżonków P. instalacji solarnej do podgrzewania wody, jakkolwiek skarżący na rozprawie sądowej oświadczyli, że nigdy nie kwestionowali i nie kwestionują istnienia tej instalacji. Zasadnie w tym względzie organy stwierdziły biorąc pod uwagę treść opinii budowlanej mgr inż. M. C., że wykonanie tej instalacji nie stanowiło przebudowy budynku, nie narusza ona elementów konstrukcyjnych obiektu, nie powoduje dla niego dodatkowych niedopuszczalnych obciążeń statycznych i może być bezpiecznie użytkowana. Gdy nadto weźmie się pod uwagę treść art. 29 ust. 2 pkt 16 i art. 30 ust. 1 pkt 3 b Prawa budowlanego to należy dojść do wniosku, że wykonanie tej instalacji nie wymagało ani pozwolenia na budowę ani zgłoszenia. Skoro jednocześnie nie zostało wykazane aby została ona wykonana w sposób istotnie odbiegający od warunków określonych w przepisach to należało przyjąć, że jej realizacja nie mogła stanowić przedmiotu postępowania przed organami nadzoru budowlanego.

Z powyższych względów wszczęte przed tymi organami postępowanie jako bezprzedmiotowe podlegało umorzeniu na podstawie art. 105 § 1 kpa. Skoro właśnie taką decyzję podjęły organy obu instancji to odpowiada ona zdaniem Sądu obowiązującemu prawu. Skarga jako nieuzasadniona podlegała zatem oddaleniu na podstawie art. 151 ustawy p.p.s.a.

sw