II OSK 685/12
Wyrok
Naczelny Sąd Administracyjny
2013-07-18Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Bożena Popowska
Małgorzata Jaśkowska /przewodniczący sprawozdawca/
Teresa ZyglewskaSentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Jaśkowska (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Bożena Popowska Sędzia del. WSA Teresa Zyglewska Protokolant asystent sędziego Hubert Sęczkowski po rozpoznaniu w dniu 18 lipca 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej [A] z siedzibą w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 listopada 2011 r. sygn. akt VII SA/Wa 496/11 w sprawie ze skargi [A] Sp. z o.o. z siedzibą w W. na decyzję Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Warszawie z dnia [...] grudnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie uchylenia decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego dla m.st. Warszawy (dalej jako PINB) decyzją z dnia [...] sierpnia 2010 r. nr [...], działając na podstawie art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm., aktualny tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 267 - dalej jako k.p.a.), po rozpatrzeniu sprawy dotyczącej samowolnej budowy stacji bazowej telefonii komórkowej sieci [...] zlokalizowanej na dachu budynku przy ul. [...] w Warszawie, umorzył postępowanie administracyjne prowadzone w ramach nadzoru budowlanego w trybie art. 48 ustawy Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 156 poz. 1118 ze zm., aktualny tekst jednolity Dz. U. z 2010 r., nr 243, poz. 1623 ze zm.).
W uzasadnieniu decyzji wskazano, iż postępowanie toczyło się na wniosek Z. K., który zażądał wstrzymania robót budowlanych, a następnie rozbiórki stacji bazowej. W trakcie kontroli przeprowadzonej dnia 14 sierpnia 2008 r. stwierdzono, że roboty konstrukcyjne zostały zakończone. Na podstawie załączonej do zgłoszenia identyfikacji przedsięwzięcia pod względem wymagania sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko nie stwierdzono zagrożenia dla ludzi i mienia.
Decyzją z dnia [...] kwietnia 2009 r., nr [...] PINB odmówił nakazania [A] Sp. z o.o. w W. rozbiórki przedmiotowej stacji bazowej.
Po rozpatrzeniu odwołań Z. K. i Stowarzyszenia [B], Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego (dalej jako WINB) decyzją z dnia [...] lipca 2009 r., nr [...] uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji wskazując, że stacja bazowa wymagała uzyskania pozwolenia na budowę.
Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego dla m. st. Warszawy, działając na podstawie art. 48 ust 2 i art. 48 ust 3 w związku z art. 83 ust 1 Prawa budowlanego, postanowieniem z dnia [...] marca 2010 r., nr [...] nałożył na [A] Sp. z o.o. w W. obowiązek przedłożenia:
- zaświadczenia Prezydenta m.st. Warszawy o zgodności wybudowanej stacji bazowej telefonii komórkowej sieci [...] zlokalizowanej na dachu budynku przy ul. [...] w Warszawie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego,
- czterech egzemplarzy projektu budowlanego stacji bazowej telefonii komórkowej sieci [...] zlokalizowanej na dachu budynku przy ul. [...] w Warszawie zawierającego opinię techniczną w zakresie zgodności wykonania robót z przepisami techniczno-budowlanymi,
- a także oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.
Następnie PINB stwierdził, iż w związku ze zmianą § 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie (Dz. U. nr 219, poz.1864 ze zm.), dokonanego rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 22 czerwca 2010 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie (Dz. U. nr 115, poz. 773) wznoszenie anten i masztów na dachach budynków nie wymaga już uzyskania pozwolenia na budowę. Maszty i anteny budowane na dachach budynków nie są już uznawane za budowle telekomunikacyjne, zaliczane są zaś do kategorii urządzeń. Nowe przepisy mają zastosowanie także do wszczętych już postępowań. W tej sytuacji postępowanie prowadzone w trybie art. 48 Prawa budowlanego nie znajduje uzasadnienia i prawidłowe było jego umorzenie.
Po rozpatrzeniu odwołania Stowarzyszenia [B] WINB decyzją z dnia [...] grudnia 2010 r., nr [...] uchylił w całości zaskarżoną decyzję PINB z dnia [...] sierpnia 2010 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji.
W uzasadnieniu wskazał, że w sprawie wymagane jest przeprowadzenie postępowania w trybie art. 48 ustawy Prawo budowlane (powołał się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 listopada 2008 r., sygn. akt II OSK 1458/07). Niezbędne jest więc kontynuowanie postępowania administracyjnego w sprawie samowolnej budowy stacji bazowej telefonii komórkowej zlokalizowanej na dachu budynku przy ul. [...] w Warszawie i zakończenie go wydaniem decyzji merytorycznej.
Wyrokiem z dnia 15 listopada 2011 r., sygn. akt VII SA/Wa 496/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę wywiedzioną przez [A] Sp. z o.o. w W.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia wskazał, iż innym wyrokiem tego Sądu z dnia 23 kwietnia 2007 r., sygn. akt IV SA/Wa 74/07 wydanym w przedmiocie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu przesądzono, że stacja bazowa telefonii komórkowej wraz z masztem na dachu budynku przy ul. [...] w Warszawie jest obiektem budowlanym będącym budowlą stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy Prawo budowlane, a zatem wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Wskazany wyrok jest prawomocny z uwagi na oddalenie wyrokiem NSA z dnia 25 listopada 2008 r., sygn. akt II OSK 1458/07 skargi kasacyjnej. Tym samym - zdaniem WSA - w sprawie zachodzi związanie innym prawomocnym wyrokiem sądu administracyjnego, który winien być respektowany.
Ponadto Sąd pierwszej instancji zauważył, iż dokonując w dniu 16 stycznia 2008 r. zgłoszenia, inwestor miał świadomość, że roboty budowlane nim objęte wymagają pozwolenia na budowę bowiem nie polegały one na instalowaniu a na realizacji obiektu budowlanego. Z dokumentacji ogólnobudowlanej dołączonej do wniosku wynikało, że przedsięwzięcie obejmowało montaż konstrukcji wsporczych pod planowane anteny i szafy teletechniczne, a także montaż planowanych anten i szaf teletechnicznych. Zarówno maszt wysokości 27 metrów jak i konstrukcja wsporcza pod szafy teletechniczne miały być zamontowane na wspólnej platformie, posadowionej na elementach nośnych budynku, niepowodując przekroczenia stanu granicznego nośności tych elementów. Na system antenowy stacji bazowej składać się przy tym miało sześć anten sektorowych i siedem anten radiolinii. Z powyższego wynika więc, iż zakres planowanych w zgłoszeniu robót był tożsamy z inwestycją będącą przedmiotem postępowania w sprawie IV SA/Wa 74/07.
Sąd pierwszej instancji podzielił nadto stanowisko WINB co do tego, że postępowanie w niniejszej sprawie winno być prowadzone w trybie art. 48 Prawa budowlanego, bowiem zakres planowanych, a następnie zrealizowanych bez pozwolenia na budowę robót wykraczał poza zakres określony w art. 29 Prawa budowlanego, czyli robót na wykonywanie których nie jest potrzebne pozwolenie na budowę.
Zmiana z dniem 15 lipca 2010 r. rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie, dotycząca definicji telekomunikacyjnego obiektu budowlanego nie stanowi zmiany stanu prawnego, który skutkowałby utratą mocy wiążącej oceny prawnej wyrażonej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 23 kwietnia 2007 r. w sprawie IV SA/Wa 74/07.
Zrealizowany obiekt budowlany nie polegał jedynie na zainstalowaniu urządzenia telekomunikacyjnego, ale obejmuje większy zakres prac budowlanych, co w konsekwencji prowadzi do konieczności uzyskania pozwolenia na budowę zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 28 ust 1 Prawa budowlanego. Tym samym zdaniem WSA zgłoszenie nie było w tym przypadku dopuszczalne, a zatem skuteczne.
Zasadą obowiązującego prawa budowlanego jest, że realizacja obiektów i robót budowlanych może mieć miejsce jedynie na podstawie ostatecznego pozwolenia na budowę. Procedura zgłoszeniowa jest wyjątkiem od tej zasady i nie może być interpretowana rozszerzająco.
Dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy bez znaczenia była też - zdaniem WSA - nowelizacja ustawy Prawo budowlane dokonana ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jej ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199 poz. 1227), która weszła w życie z dniem 15 listopada 2008 r. Zmiana ta polegała na uchyleniu przepisu art. 30 ust 1 pkt 3 lit. c) Prawa budowlanego i dodaniu do tekstu ustawy nowego przepisu art. 29 ust 3, a jej celem było wprowadzenie zasady, że przedsięwzięcia które wymagają przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko oraz przedsięwzięcia wymagające przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000, zgodnie z art. 59 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko, objęte są obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę.
Powyższy wyrok został w całości zaskarżony skargą kasacyjną wywiedzioną przez [A] S. A. w W.
W środku odwoławczym zarzucono naruszenie:
1. przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:
a) art. 3 § 1, art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm. aktualny tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. - dalej jako p.p.s.a.) w związku z art. 6, 7, 8, 77 § 1 i art. 107 k.p.a., polegające na tym, że Sąd pierwszej instancji w wyniku niewłaściwej kontroli legalności działalności administracji publicznej zastosował środek określony w art. 151 p.p.s.a. i oddalił skargę, a nie zastosował art.145 § 1 pkt 1 lit a) tej ustawy, podczas gdy organ administracji nie dokonał prawidłowej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i nie zastosował prawidłowych przepisów prawa materialnego,
b) art. 141 § 4 p.p.s.a. poprzez brak odniesienia się do istoty zarzutów skargi i ich uzasadnienia przez skarżącego oraz niezamieszczenie w uzasadnieniu wyroku dostatecznego wyjaśnienia podstawy prawnej rozstrzygnięcia i poprzestanie na lakonicznym stwierdzeniu, iż zakwestionowane w skardze rozstrzygnięcia nie naruszają przepisów prawa,
c) art. 153 p.p.s.a. polegające na uznaniu, iż nie nastąpiła utrata mocy wiążącej wyroku WSA w Warszawie z dnia 23 kwietnia 2007 r., sygn. akt IV SA/Wa 74/07 oraz wyroku NSA z dnia 25 listopada 2008 r., sygn. akt II OSK 1458/07, albowiem nie nastąpiła taka zmiana stanu prawnego, która uzasadniałaby utratę ich mocy;
2. przepisów prawa materialnego, tj.:
a) § 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie, polegające na nieuwzględnieniu, iż nowelizacja tego aktu prawnego, która weszła w życie w dniu 15 lipca 2010 r. spowodowała, że lokalizacja na dachach budynków masztów antenowych wraz z antenami, które nie przewyższają wysokości 3 metrów, kwalifikowane są jako urządzenia (nie obiekty) i nie podlegają obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę, a jedynie zgłoszenia, co miało miejsce w niniejszej sprawie,
b) art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. b) ustawy Prawo budowlane poprzez nieprawidłowe przyjęcie, iż w sprawie niniejszej brak jest podstaw do stosowania tego przepisu wobec inwestycji oraz przyjęcie, że inwestycja ta wymagała uzyskania pozwolenia na budowę.
Wskazując na powyższe uchybienia strona skarżąca kasacyjnie wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania WSA w Warszawie oraz zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania.
W uzasadnieniu środka odwoławczego wskazano, iż związanie oceną prawną innego składu sądu administracyjnego nie ma charakteru bezwzględnego, bowiem pod pewnymi warunkami moc wiążąca orzeczenia zostaje wyłączona. Dzieje się tak np. w razie zmiany stanu prawnego.
W niniejszej sprawie nastąpiła zmiana przepisów, gdyż § 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r. w brzmieniu obowiązującym od dnia 15 lipca 2010 r. rozumiał przez telekomunikacyjny obiekt budowlany linię kablową podziemną, linię kablową nadziemną, kanalizację kablową, kontenery telekomunikacyjne, szafy kablowe oraz wolno stojące konstrukcje wsporcze anten i urządzeń radiowych, w tym wolno stojące maszty antenowe i wolno stojące wieże antenowe.
Wedle więc znowelizowanego rozporządzenia maszty i anteny budowane na dachach budynków nie są już uznawane za budowle telekomunikacyjne.
WSA błędnie wskazał, iż zmiana rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r. dotycząca definicji telekomunikacyjnego obiektu budowlanego, nie stanowi zmiany stanu prawnego, który skutkowałby utratą mocy wiążącej oceny prawnej wyrażonej przez WSA w Warszawie w wyroku z dnia 23 kwietnia 2007 r., o sygn. akt IV SA/Wa 74/07.
Zdaniem skarżącej kasacyjnie, wobec zmiany przepisów rozporządzenia, stwierdzającego obecnie, iż stacje bazowe na dachach budynków nie są od dnia 15 lipca 2010 r. uznawane za budowle telekomunikacyjne, a zaliczane są do kategorii urządzeń, nie wymagają one uzyskania pozwolenia na budowę.
Traci więc aktualność przyjmowany za podstawę rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie pogląd wyrażony w wyroku WSA w Warszawie z dnia 23 kwietnia 2007 r., sygn. akt IV SA/Wa 74/07, iż stacja bazowa (o której mowa w niniejszej sprawie) jest obiektem budowlanym stanowiącym całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami w rozumieniu art. 3 pkt 1 Prawa budowlanego, wymagającym pozwolenia na budowę.
W sprawie niniejszej zastosowanie powinien znaleźć art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. b) Prawa budowlanego, który stanowi, iż zgłoszenia właściwemu organowi wymaga wykonywanie robót budowlanych polegających na instalowaniu urządzeń o wysokości powyżej 3 metrów na obiektach budowlanych.
Sąd pierwszej instancji nie uzasadnił stanowiska, że zmiana rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r., dotycząca definicji telekomunikacyjnego obiektu budowlanego, nie stanowi zmiany stanu prawnego, który skutkowałby utratą mocy wiążącej oceny prawnej wyrażonej przez WSA w Warszawie w wyroku z dnia 23 kwietnia 2007 r., sygn. akt IV SA/Wa 74/07.
Treść art. 153 p.p.s.a. uzależnia utratę mocy wiążącej orzeczenia od istotnej zmiany stanu prawnego, a nie od rangi aktu (ustawa, rozporządzenie) powodującego taką zmianę. Nowelizacja wskazanego rozporządzenia była istotna, bowiem wprowadziła jednoznaczne wyliczenie inwestycji, które nie wymagają pozwolenia na budowę. Nie ma - w ocenie skarżącej spółki - żadnych podstaw, aby twierdzić, że zmiana stanu prawnego może zostać dokonana tylko poprzez zmianę ustawy, jak wywodził to Sąd pierwszej instancji na stronie 4 uzasadnienia.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.
Stosownie do treści art. 183 § 1 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpatruje sprawę w granicach zarzutów skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania określoną w § 2 tego artykułu. W badanej sprawie nie występują jednak żadne z wad wymienionych we wspomnianym przepisie, które mogłyby świadczyć o nieważności postępowania prowadzonego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie i których zaistnienie powodowałoby konieczność zakończenia sprawy - co do zasady - już na tym etapie postępowania kasacyjnego.
Zauważyć także trzeba, iż skarga kasacyjna powołuje obydwie podstawy zaskarżenia przewidziane w art. 174 p.p.s.a., tj. wnoszący środek odwoławczy zarzuca Sądowi pierwszej instancji zarówno naruszenie prawa materialnego (ust. 1), jak i naruszenie przepisów prawa procesowego, które w jego ocenie miało istotny wpływ na wynik sprawy (ust. 2). W takich przypadkach, co do zasady, w pierwszej kolejności badaniu podlegają zarzuty naruszenia prawa procesowego, co wynika z celowościowej wykładni art. 188 p.p.s.a.
Przechodząc zatem do oceny przedstawionych uchybień procesowych NSA wskazuje, iż niezasadny jest zarzut oznaczony nr 1a. W jego ramach skarżący nazbyt ogólnie zarzuca Sądowi pierwszej instancji, iż ten niezasadnie zaakceptował wadliwą ocenę przez WINB materiału dowodowego oraz nie zastosował (tj. organ) prawidłowych przepisów prawa materialnego. W konsekwencji WSA mylnie - zdaniem kasatora - oddalił skargę zamiast ją uwzględnić. W ocenie NSA zarzut tego rodzaju jest po pierwsze niekonkretny, po drugie, w zakresie wadliwego zastosowania prawa materialnego przez organ, błędnie sformułowany jako procesowy. NSA zauważa, iż skarżący w żadnym miejscu uzasadnienia nie precyzuje na czym miałaby polegać owa "wadliwa ocena materiału dowodowego w sprawie". Skarga kasacyjna skupia się bowiem na podważeniu mocy wiążącej innych orzeczeń sądów administracyjnych oraz na zmianie stanu prawnego jaka zaistniała w toku sprawy. Dodać przy tym należy, iż także w skardze rozpoznawanej przez WSA padają analogiczne argumenty, zaś skarżący nie podnosi w niej jakichkolwiek uchybień z zakresu wadliwej oceny zgromadzonych dowodów. Tym samym spór w sprawie, w kontekście uzasadnienia zaskarżonego wyroku i zarzutów skargi kasacyjnej, sprowadza się do sporu o prawo jakie winno być zastosowane, a nie do sporu o fakty tj. o zakres zrealizowanej inwestycji, ten bowiem jest niekwestionowany.
Chybiony jest także zarzut nr 1b skargi kasacyjnej. NSA w niniejszym składzie stoi na stanowisku, iż uchybienie procesowe w postaci naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. (błędne uzasadnienie orzeczenia) musi być przede wszystkim wyraźne. Inaczej mówiąc uzasadnienie kontrolowanego orzeczenia musi być dotknięte wadą tego rodzaju, która jednoznacznie dyskwalifikuje je z funkcji jaką winno spełniać (przede wszystkim wyjaśnienia motywów działania sądu administracyjnego). Skuteczność tego zarzutu będzie się zatem nieodzownie wiązać z sytuacją, w której uzasadnienie orzeczenia nie pozwala jednoznacznie ustalić przesłanek, jakimi kierował się WSA przy rozstrzyganiu, a stwierdzona wada jest tak istotna, że nie pozwala na kontrolę instancyjną orzeczenia (np. WSA w ogóle nie uzasadnia swojego stanowiska, uzasadnia je wyjątkowo wybiórczo lub też uzasadnia rozstrzygnięcie, którego w ogóle nie wydał).
Dodatkowo wskazać trzeba, iż oceniając zarzucone w środku odwoławczym naruszenie przepisu art. 141 § 4 p.p.s.a. należy bardzo wyraźnie rozróżnić formalną wadliwość uzasadnienia (np. gdy jest ono w sposób zasadniczy niepełne lub wyjątkowo niejasne) od wadliwości materialnej, powiązanej z trafnością przyjętej kwalifikacji stanu faktycznego do hipotezy normy prawnej i dobraną w tym celu argumentacją sądu.
W ocenie NSA zaskarżony wyrok WSA w Warszawie spełnia kryteria przewidziane w art. 141 § 4 p.p.s.a. Sąd pierwszej instancji, wbrew twierdzeniom skarżącego, wyjaśnił podstawę swego rozstrzygnięcia, a ściślej powody dla których uznał, że umorzenie postępowania prowadzonego w trybie art. 48 Prawa budowlanego było przedwczesne.
Nieuzasadniony jest również zarzut nr 1c skargi kasacyjnej. NSA zauważa, iż podniesione uchybienie zostało przedstawione w dwóch płaszczyznach. Pierwsza, dotyczy wadliwego przyjęcia przez WSA, że w sprawie nie nastąpiła taka zmiana stanu prawnego, która uzasadniałaby utratę mocy wcześniejszych wyroków sądów administracyjnych. W tym zakresie zarzut ten jest jednak powiązany z ustaleniem zasadności sformułowanych zarzutów naruszenia prawa materialnego, a ściślej z oceną czy zaistniała taka zmiana prawa, która ma w ogóle znaczenie dla rozpoznania tej konkretnej sprawy. Uprzedzając niejako odpowiedź w tym zakresie należy wskazać, iż akcentowana przez skarżącego zmiana prawa nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia, zatem wymienione wyroki sądów administracyjnych nie utraciły swojej mocy wiążącej. W konsekwencji oceniany zarzut proceduralny, w omówionym zakresie, nie jest słuszny. Druga płaszczyzna dotyczy zarzuconego w skardze kasacyjnej uchybienia art. 153 p.p.s.a. poprzez niezasadne - zdaniem skarżącego - sprowadzenie możliwości utraty mocy wiążącej orzeczenia tylko do zmiany prawa dokonanej ustawą, a nie rozporządzeniem. Zarzut ten bazuje jednak na wyrwanej z kontekstu analizie wypowiedzi WSA. Na stronie 4 uzasadnienia kontrolowanego wyroku analizie poddawana jest zasada związania oceną prawną dokonaną w innym orzeczeniu. W tym miejscu Sąd pierwszej instancji rzeczywiście formułuje twierdzenie, iż "Utrata mocy wiążącej tej oceny może nastąpić tylko w razie zmiany ustawy lub zmiany istotnych okoliczności faktycznych sprawy.". Skarżący nie dostrzega jednak, iż WSA dokonuje tej oceny w kontekście uzasadnienia wyroków WSA i NSA wydanych w sprawie ustalenia warunków zabudowy terenu, które za podstawę rozstrzygnięcia przyjmowały właśnie przepisy ustawowe. Po drugie, skarżący nie dostrzega, że WSA w dalszej części uzasadnienia odnosi się również do możliwości utraty mocy obowiązującej wyroku sądowego z uwagi na zmianę rozporządzenia (strona 6 uzasadnienia). Inną rzeczą jest jednak to, że dostrzeżona przez WSA zmiana prawa (rozporządzenia) nie miała dla sprawy znaczenia.
Za niezasadne NSA uznał oba zarzuty naruszenia prawa materialnego. Podkreślana w nich wadliwość wyroku WSA za punkt wyjścia przyjmuje okoliczność, iż w sprawie doszło do zmiany stanu prawnego i w istocie "wyjęcia" wykonanej inwestycji z rygoru pozwolenia na budowę i przeniesienie jej do trybu zgłoszenia, co w sprawie zostało dokonane.
NSA zauważa, iż generalna zasada postępowań naprawczych z zakresu prawa budowlanego nakazuje możliwie precyzyjne ustalenie daty powstania obiektu wybudowanego bez wymaganego prawem pozwolenia. Data jego powstania jest bowiem kluczowa do ustalenia prawa, jakie w sprawie winno znaleźć zastosowanie. Data ta będzie również przesądzać o tym, czy został on wybudowany zgodnie z przepisami, tj. po spełnieniu wymagań stawianych przez prawo (po uzyskaniu pozwolenia na budowę, czy po dokonaniu zgłoszenia budowy).
Niewątpliwe jest, iż względem inwestycji wykonanej przez skarżącego w 2008 roku zastosowano tryb zgłoszenia, zamiast trybu pozwolenia na budowę. NSA nie ma też wątpliwość, iż w tamtym czasie tego rodzaju inwestycja wymagała uprzedniego uzyskania pozwolenia na budowę, a skarżący się nim nie legitymuje. W związku z powyższym zasadnie został zainicjowany tryb naprawczy uregulowany w art. 48 Prawa budowlanego. Postępowanie w tym zakresie nie stało się jednak bezprzedmiotowe z uwagi na zmianę prawa, która w okolicznościach tej sprawy jest dla rozstrzygnięcia indyferentna (pominąć przy tym należy ocenę, czy do inwestycji wykonanej przez skarżącego aktualnie rzeczywiście wymagane jest jedynie zgłoszenie, czy nadal niezbędne jest uzyskanie pozwolenia na budowę). Akcentowane przez skarżącego zmienione przepisy prawa nie przewidują bowiem, aby do obiektów wybudowanych przed tą zmianą, dla których właściwym trybem był tryb pozwolenia na budowę, możliwe było obecnie zastosowanie trybu zgłoszenia. Inaczej mówiąc, nie jest tak, że jeżeli dany obiekt budowlany powstał w pewnej dacie z naruszeniem prawa (bez pozwolenia), to jeżeli obecnie na taki sam obiekt wystarczające jest zgłoszenie, automatycznie bezprzedmiotowy staje się tryb naprawczy z art. 48 Prawa budowlanego. Byłaby to w istocie milcząca legalizacja samowoli budowlanych, co przy uwzględnieniu sensu regulacji prawa budowlanego nie jest prawidłowe.
Z powyższych względów, skarga kasacyjna jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu na podstawie art. 184 p.p.s.a.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Bożena PopowskaMałgorzata Jaśkowska /przewodniczący sprawozdawca/
Teresa Zyglewska
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Jaśkowska (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Bożena Popowska Sędzia del. WSA Teresa Zyglewska Protokolant asystent sędziego Hubert Sęczkowski po rozpoznaniu w dniu 18 lipca 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej [A] z siedzibą w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 listopada 2011 r. sygn. akt VII SA/Wa 496/11 w sprawie ze skargi [A] Sp. z o.o. z siedzibą w W. na decyzję Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Warszawie z dnia [...] grudnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie uchylenia decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego dla m.st. Warszawy (dalej jako PINB) decyzją z dnia [...] sierpnia 2010 r. nr [...], działając na podstawie art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm., aktualny tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 267 - dalej jako k.p.a.), po rozpatrzeniu sprawy dotyczącej samowolnej budowy stacji bazowej telefonii komórkowej sieci [...] zlokalizowanej na dachu budynku przy ul. [...] w Warszawie, umorzył postępowanie administracyjne prowadzone w ramach nadzoru budowlanego w trybie art. 48 ustawy Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 156 poz. 1118 ze zm., aktualny tekst jednolity Dz. U. z 2010 r., nr 243, poz. 1623 ze zm.).
W uzasadnieniu decyzji wskazano, iż postępowanie toczyło się na wniosek Z. K., który zażądał wstrzymania robót budowlanych, a następnie rozbiórki stacji bazowej. W trakcie kontroli przeprowadzonej dnia 14 sierpnia 2008 r. stwierdzono, że roboty konstrukcyjne zostały zakończone. Na podstawie załączonej do zgłoszenia identyfikacji przedsięwzięcia pod względem wymagania sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko nie stwierdzono zagrożenia dla ludzi i mienia.
Decyzją z dnia [...] kwietnia 2009 r., nr [...] PINB odmówił nakazania [A] Sp. z o.o. w W. rozbiórki przedmiotowej stacji bazowej.
Po rozpatrzeniu odwołań Z. K. i Stowarzyszenia [B], Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego (dalej jako WINB) decyzją z dnia [...] lipca 2009 r., nr [...] uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji wskazując, że stacja bazowa wymagała uzyskania pozwolenia na budowę.
Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego dla m. st. Warszawy, działając na podstawie art. 48 ust 2 i art. 48 ust 3 w związku z art. 83 ust 1 Prawa budowlanego, postanowieniem z dnia [...] marca 2010 r., nr [...] nałożył na [A] Sp. z o.o. w W. obowiązek przedłożenia:
- zaświadczenia Prezydenta m.st. Warszawy o zgodności wybudowanej stacji bazowej telefonii komórkowej sieci [...] zlokalizowanej na dachu budynku przy ul. [...] w Warszawie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego,
- czterech egzemplarzy projektu budowlanego stacji bazowej telefonii komórkowej sieci [...] zlokalizowanej na dachu budynku przy ul. [...] w Warszawie zawierającego opinię techniczną w zakresie zgodności wykonania robót z przepisami techniczno-budowlanymi,
- a także oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.
Następnie PINB stwierdził, iż w związku ze zmianą § 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie (Dz. U. nr 219, poz.1864 ze zm.), dokonanego rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 22 czerwca 2010 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie (Dz. U. nr 115, poz. 773) wznoszenie anten i masztów na dachach budynków nie wymaga już uzyskania pozwolenia na budowę. Maszty i anteny budowane na dachach budynków nie są już uznawane za budowle telekomunikacyjne, zaliczane są zaś do kategorii urządzeń. Nowe przepisy mają zastosowanie także do wszczętych już postępowań. W tej sytuacji postępowanie prowadzone w trybie art. 48 Prawa budowlanego nie znajduje uzasadnienia i prawidłowe było jego umorzenie.
Po rozpatrzeniu odwołania Stowarzyszenia [B] WINB decyzją z dnia [...] grudnia 2010 r., nr [...] uchylił w całości zaskarżoną decyzję PINB z dnia [...] sierpnia 2010 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji.
W uzasadnieniu wskazał, że w sprawie wymagane jest przeprowadzenie postępowania w trybie art. 48 ustawy Prawo budowlane (powołał się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 listopada 2008 r., sygn. akt II OSK 1458/07). Niezbędne jest więc kontynuowanie postępowania administracyjnego w sprawie samowolnej budowy stacji bazowej telefonii komórkowej zlokalizowanej na dachu budynku przy ul. [...] w Warszawie i zakończenie go wydaniem decyzji merytorycznej.
Wyrokiem z dnia 15 listopada 2011 r., sygn. akt VII SA/Wa 496/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę wywiedzioną przez [A] Sp. z o.o. w W.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia wskazał, iż innym wyrokiem tego Sądu z dnia 23 kwietnia 2007 r., sygn. akt IV SA/Wa 74/07 wydanym w przedmiocie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu przesądzono, że stacja bazowa telefonii komórkowej wraz z masztem na dachu budynku przy ul. [...] w Warszawie jest obiektem budowlanym będącym budowlą stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy Prawo budowlane, a zatem wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Wskazany wyrok jest prawomocny z uwagi na oddalenie wyrokiem NSA z dnia 25 listopada 2008 r., sygn. akt II OSK 1458/07 skargi kasacyjnej. Tym samym - zdaniem WSA - w sprawie zachodzi związanie innym prawomocnym wyrokiem sądu administracyjnego, który winien być respektowany.
Ponadto Sąd pierwszej instancji zauważył, iż dokonując w dniu 16 stycznia 2008 r. zgłoszenia, inwestor miał świadomość, że roboty budowlane nim objęte wymagają pozwolenia na budowę bowiem nie polegały one na instalowaniu a na realizacji obiektu budowlanego. Z dokumentacji ogólnobudowlanej dołączonej do wniosku wynikało, że przedsięwzięcie obejmowało montaż konstrukcji wsporczych pod planowane anteny i szafy teletechniczne, a także montaż planowanych anten i szaf teletechnicznych. Zarówno maszt wysokości 27 metrów jak i konstrukcja wsporcza pod szafy teletechniczne miały być zamontowane na wspólnej platformie, posadowionej na elementach nośnych budynku, niepowodując przekroczenia stanu granicznego nośności tych elementów. Na system antenowy stacji bazowej składać się przy tym miało sześć anten sektorowych i siedem anten radiolinii. Z powyższego wynika więc, iż zakres planowanych w zgłoszeniu robót był tożsamy z inwestycją będącą przedmiotem postępowania w sprawie IV SA/Wa 74/07.
Sąd pierwszej instancji podzielił nadto stanowisko WINB co do tego, że postępowanie w niniejszej sprawie winno być prowadzone w trybie art. 48 Prawa budowlanego, bowiem zakres planowanych, a następnie zrealizowanych bez pozwolenia na budowę robót wykraczał poza zakres określony w art. 29 Prawa budowlanego, czyli robót na wykonywanie których nie jest potrzebne pozwolenie na budowę.
Zmiana z dniem 15 lipca 2010 r. rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie, dotycząca definicji telekomunikacyjnego obiektu budowlanego nie stanowi zmiany stanu prawnego, który skutkowałby utratą mocy wiążącej oceny prawnej wyrażonej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 23 kwietnia 2007 r. w sprawie IV SA/Wa 74/07.
Zrealizowany obiekt budowlany nie polegał jedynie na zainstalowaniu urządzenia telekomunikacyjnego, ale obejmuje większy zakres prac budowlanych, co w konsekwencji prowadzi do konieczności uzyskania pozwolenia na budowę zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 28 ust 1 Prawa budowlanego. Tym samym zdaniem WSA zgłoszenie nie było w tym przypadku dopuszczalne, a zatem skuteczne.
Zasadą obowiązującego prawa budowlanego jest, że realizacja obiektów i robót budowlanych może mieć miejsce jedynie na podstawie ostatecznego pozwolenia na budowę. Procedura zgłoszeniowa jest wyjątkiem od tej zasady i nie może być interpretowana rozszerzająco.
Dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy bez znaczenia była też - zdaniem WSA - nowelizacja ustawy Prawo budowlane dokonana ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jej ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199 poz. 1227), która weszła w życie z dniem 15 listopada 2008 r. Zmiana ta polegała na uchyleniu przepisu art. 30 ust 1 pkt 3 lit. c) Prawa budowlanego i dodaniu do tekstu ustawy nowego przepisu art. 29 ust 3, a jej celem było wprowadzenie zasady, że przedsięwzięcia które wymagają przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko oraz przedsięwzięcia wymagające przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000, zgodnie z art. 59 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko, objęte są obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę.
Powyższy wyrok został w całości zaskarżony skargą kasacyjną wywiedzioną przez [A] S. A. w W.
W środku odwoławczym zarzucono naruszenie:
1. przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:
a) art. 3 § 1, art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm. aktualny tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. - dalej jako p.p.s.a.) w związku z art. 6, 7, 8, 77 § 1 i art. 107 k.p.a., polegające na tym, że Sąd pierwszej instancji w wyniku niewłaściwej kontroli legalności działalności administracji publicznej zastosował środek określony w art. 151 p.p.s.a. i oddalił skargę, a nie zastosował art.145 § 1 pkt 1 lit a) tej ustawy, podczas gdy organ administracji nie dokonał prawidłowej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i nie zastosował prawidłowych przepisów prawa materialnego,
b) art. 141 § 4 p.p.s.a. poprzez brak odniesienia się do istoty zarzutów skargi i ich uzasadnienia przez skarżącego oraz niezamieszczenie w uzasadnieniu wyroku dostatecznego wyjaśnienia podstawy prawnej rozstrzygnięcia i poprzestanie na lakonicznym stwierdzeniu, iż zakwestionowane w skardze rozstrzygnięcia nie naruszają przepisów prawa,
c) art. 153 p.p.s.a. polegające na uznaniu, iż nie nastąpiła utrata mocy wiążącej wyroku WSA w Warszawie z dnia 23 kwietnia 2007 r., sygn. akt IV SA/Wa 74/07 oraz wyroku NSA z dnia 25 listopada 2008 r., sygn. akt II OSK 1458/07, albowiem nie nastąpiła taka zmiana stanu prawnego, która uzasadniałaby utratę ich mocy;
2. przepisów prawa materialnego, tj.:
a) § 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie, polegające na nieuwzględnieniu, iż nowelizacja tego aktu prawnego, która weszła w życie w dniu 15 lipca 2010 r. spowodowała, że lokalizacja na dachach budynków masztów antenowych wraz z antenami, które nie przewyższają wysokości 3 metrów, kwalifikowane są jako urządzenia (nie obiekty) i nie podlegają obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę, a jedynie zgłoszenia, co miało miejsce w niniejszej sprawie,
b) art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. b) ustawy Prawo budowlane poprzez nieprawidłowe przyjęcie, iż w sprawie niniejszej brak jest podstaw do stosowania tego przepisu wobec inwestycji oraz przyjęcie, że inwestycja ta wymagała uzyskania pozwolenia na budowę.
Wskazując na powyższe uchybienia strona skarżąca kasacyjnie wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania WSA w Warszawie oraz zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania.
W uzasadnieniu środka odwoławczego wskazano, iż związanie oceną prawną innego składu sądu administracyjnego nie ma charakteru bezwzględnego, bowiem pod pewnymi warunkami moc wiążąca orzeczenia zostaje wyłączona. Dzieje się tak np. w razie zmiany stanu prawnego.
W niniejszej sprawie nastąpiła zmiana przepisów, gdyż § 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r. w brzmieniu obowiązującym od dnia 15 lipca 2010 r. rozumiał przez telekomunikacyjny obiekt budowlany linię kablową podziemną, linię kablową nadziemną, kanalizację kablową, kontenery telekomunikacyjne, szafy kablowe oraz wolno stojące konstrukcje wsporcze anten i urządzeń radiowych, w tym wolno stojące maszty antenowe i wolno stojące wieże antenowe.
Wedle więc znowelizowanego rozporządzenia maszty i anteny budowane na dachach budynków nie są już uznawane za budowle telekomunikacyjne.
WSA błędnie wskazał, iż zmiana rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r. dotycząca definicji telekomunikacyjnego obiektu budowlanego, nie stanowi zmiany stanu prawnego, który skutkowałby utratą mocy wiążącej oceny prawnej wyrażonej przez WSA w Warszawie w wyroku z dnia 23 kwietnia 2007 r., o sygn. akt IV SA/Wa 74/07.
Zdaniem skarżącej kasacyjnie, wobec zmiany przepisów rozporządzenia, stwierdzającego obecnie, iż stacje bazowe na dachach budynków nie są od dnia 15 lipca 2010 r. uznawane za budowle telekomunikacyjne, a zaliczane są do kategorii urządzeń, nie wymagają one uzyskania pozwolenia na budowę.
Traci więc aktualność przyjmowany za podstawę rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie pogląd wyrażony w wyroku WSA w Warszawie z dnia 23 kwietnia 2007 r., sygn. akt IV SA/Wa 74/07, iż stacja bazowa (o której mowa w niniejszej sprawie) jest obiektem budowlanym stanowiącym całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami w rozumieniu art. 3 pkt 1 Prawa budowlanego, wymagającym pozwolenia na budowę.
W sprawie niniejszej zastosowanie powinien znaleźć art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. b) Prawa budowlanego, który stanowi, iż zgłoszenia właściwemu organowi wymaga wykonywanie robót budowlanych polegających na instalowaniu urządzeń o wysokości powyżej 3 metrów na obiektach budowlanych.
Sąd pierwszej instancji nie uzasadnił stanowiska, że zmiana rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r., dotycząca definicji telekomunikacyjnego obiektu budowlanego, nie stanowi zmiany stanu prawnego, który skutkowałby utratą mocy wiążącej oceny prawnej wyrażonej przez WSA w Warszawie w wyroku z dnia 23 kwietnia 2007 r., sygn. akt IV SA/Wa 74/07.
Treść art. 153 p.p.s.a. uzależnia utratę mocy wiążącej orzeczenia od istotnej zmiany stanu prawnego, a nie od rangi aktu (ustawa, rozporządzenie) powodującego taką zmianę. Nowelizacja wskazanego rozporządzenia była istotna, bowiem wprowadziła jednoznaczne wyliczenie inwestycji, które nie wymagają pozwolenia na budowę. Nie ma - w ocenie skarżącej spółki - żadnych podstaw, aby twierdzić, że zmiana stanu prawnego może zostać dokonana tylko poprzez zmianę ustawy, jak wywodził to Sąd pierwszej instancji na stronie 4 uzasadnienia.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.
Stosownie do treści art. 183 § 1 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpatruje sprawę w granicach zarzutów skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania określoną w § 2 tego artykułu. W badanej sprawie nie występują jednak żadne z wad wymienionych we wspomnianym przepisie, które mogłyby świadczyć o nieważności postępowania prowadzonego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie i których zaistnienie powodowałoby konieczność zakończenia sprawy - co do zasady - już na tym etapie postępowania kasacyjnego.
Zauważyć także trzeba, iż skarga kasacyjna powołuje obydwie podstawy zaskarżenia przewidziane w art. 174 p.p.s.a., tj. wnoszący środek odwoławczy zarzuca Sądowi pierwszej instancji zarówno naruszenie prawa materialnego (ust. 1), jak i naruszenie przepisów prawa procesowego, które w jego ocenie miało istotny wpływ na wynik sprawy (ust. 2). W takich przypadkach, co do zasady, w pierwszej kolejności badaniu podlegają zarzuty naruszenia prawa procesowego, co wynika z celowościowej wykładni art. 188 p.p.s.a.
Przechodząc zatem do oceny przedstawionych uchybień procesowych NSA wskazuje, iż niezasadny jest zarzut oznaczony nr 1a. W jego ramach skarżący nazbyt ogólnie zarzuca Sądowi pierwszej instancji, iż ten niezasadnie zaakceptował wadliwą ocenę przez WINB materiału dowodowego oraz nie zastosował (tj. organ) prawidłowych przepisów prawa materialnego. W konsekwencji WSA mylnie - zdaniem kasatora - oddalił skargę zamiast ją uwzględnić. W ocenie NSA zarzut tego rodzaju jest po pierwsze niekonkretny, po drugie, w zakresie wadliwego zastosowania prawa materialnego przez organ, błędnie sformułowany jako procesowy. NSA zauważa, iż skarżący w żadnym miejscu uzasadnienia nie precyzuje na czym miałaby polegać owa "wadliwa ocena materiału dowodowego w sprawie". Skarga kasacyjna skupia się bowiem na podważeniu mocy wiążącej innych orzeczeń sądów administracyjnych oraz na zmianie stanu prawnego jaka zaistniała w toku sprawy. Dodać przy tym należy, iż także w skardze rozpoznawanej przez WSA padają analogiczne argumenty, zaś skarżący nie podnosi w niej jakichkolwiek uchybień z zakresu wadliwej oceny zgromadzonych dowodów. Tym samym spór w sprawie, w kontekście uzasadnienia zaskarżonego wyroku i zarzutów skargi kasacyjnej, sprowadza się do sporu o prawo jakie winno być zastosowane, a nie do sporu o fakty tj. o zakres zrealizowanej inwestycji, ten bowiem jest niekwestionowany.
Chybiony jest także zarzut nr 1b skargi kasacyjnej. NSA w niniejszym składzie stoi na stanowisku, iż uchybienie procesowe w postaci naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. (błędne uzasadnienie orzeczenia) musi być przede wszystkim wyraźne. Inaczej mówiąc uzasadnienie kontrolowanego orzeczenia musi być dotknięte wadą tego rodzaju, która jednoznacznie dyskwalifikuje je z funkcji jaką winno spełniać (przede wszystkim wyjaśnienia motywów działania sądu administracyjnego). Skuteczność tego zarzutu będzie się zatem nieodzownie wiązać z sytuacją, w której uzasadnienie orzeczenia nie pozwala jednoznacznie ustalić przesłanek, jakimi kierował się WSA przy rozstrzyganiu, a stwierdzona wada jest tak istotna, że nie pozwala na kontrolę instancyjną orzeczenia (np. WSA w ogóle nie uzasadnia swojego stanowiska, uzasadnia je wyjątkowo wybiórczo lub też uzasadnia rozstrzygnięcie, którego w ogóle nie wydał).
Dodatkowo wskazać trzeba, iż oceniając zarzucone w środku odwoławczym naruszenie przepisu art. 141 § 4 p.p.s.a. należy bardzo wyraźnie rozróżnić formalną wadliwość uzasadnienia (np. gdy jest ono w sposób zasadniczy niepełne lub wyjątkowo niejasne) od wadliwości materialnej, powiązanej z trafnością przyjętej kwalifikacji stanu faktycznego do hipotezy normy prawnej i dobraną w tym celu argumentacją sądu.
W ocenie NSA zaskarżony wyrok WSA w Warszawie spełnia kryteria przewidziane w art. 141 § 4 p.p.s.a. Sąd pierwszej instancji, wbrew twierdzeniom skarżącego, wyjaśnił podstawę swego rozstrzygnięcia, a ściślej powody dla których uznał, że umorzenie postępowania prowadzonego w trybie art. 48 Prawa budowlanego było przedwczesne.
Nieuzasadniony jest również zarzut nr 1c skargi kasacyjnej. NSA zauważa, iż podniesione uchybienie zostało przedstawione w dwóch płaszczyznach. Pierwsza, dotyczy wadliwego przyjęcia przez WSA, że w sprawie nie nastąpiła taka zmiana stanu prawnego, która uzasadniałaby utratę mocy wcześniejszych wyroków sądów administracyjnych. W tym zakresie zarzut ten jest jednak powiązany z ustaleniem zasadności sformułowanych zarzutów naruszenia prawa materialnego, a ściślej z oceną czy zaistniała taka zmiana prawa, która ma w ogóle znaczenie dla rozpoznania tej konkretnej sprawy. Uprzedzając niejako odpowiedź w tym zakresie należy wskazać, iż akcentowana przez skarżącego zmiana prawa nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia, zatem wymienione wyroki sądów administracyjnych nie utraciły swojej mocy wiążącej. W konsekwencji oceniany zarzut proceduralny, w omówionym zakresie, nie jest słuszny. Druga płaszczyzna dotyczy zarzuconego w skardze kasacyjnej uchybienia art. 153 p.p.s.a. poprzez niezasadne - zdaniem skarżącego - sprowadzenie możliwości utraty mocy wiążącej orzeczenia tylko do zmiany prawa dokonanej ustawą, a nie rozporządzeniem. Zarzut ten bazuje jednak na wyrwanej z kontekstu analizie wypowiedzi WSA. Na stronie 4 uzasadnienia kontrolowanego wyroku analizie poddawana jest zasada związania oceną prawną dokonaną w innym orzeczeniu. W tym miejscu Sąd pierwszej instancji rzeczywiście formułuje twierdzenie, iż "Utrata mocy wiążącej tej oceny może nastąpić tylko w razie zmiany ustawy lub zmiany istotnych okoliczności faktycznych sprawy.". Skarżący nie dostrzega jednak, iż WSA dokonuje tej oceny w kontekście uzasadnienia wyroków WSA i NSA wydanych w sprawie ustalenia warunków zabudowy terenu, które za podstawę rozstrzygnięcia przyjmowały właśnie przepisy ustawowe. Po drugie, skarżący nie dostrzega, że WSA w dalszej części uzasadnienia odnosi się również do możliwości utraty mocy obowiązującej wyroku sądowego z uwagi na zmianę rozporządzenia (strona 6 uzasadnienia). Inną rzeczą jest jednak to, że dostrzeżona przez WSA zmiana prawa (rozporządzenia) nie miała dla sprawy znaczenia.
Za niezasadne NSA uznał oba zarzuty naruszenia prawa materialnego. Podkreślana w nich wadliwość wyroku WSA za punkt wyjścia przyjmuje okoliczność, iż w sprawie doszło do zmiany stanu prawnego i w istocie "wyjęcia" wykonanej inwestycji z rygoru pozwolenia na budowę i przeniesienie jej do trybu zgłoszenia, co w sprawie zostało dokonane.
NSA zauważa, iż generalna zasada postępowań naprawczych z zakresu prawa budowlanego nakazuje możliwie precyzyjne ustalenie daty powstania obiektu wybudowanego bez wymaganego prawem pozwolenia. Data jego powstania jest bowiem kluczowa do ustalenia prawa, jakie w sprawie winno znaleźć zastosowanie. Data ta będzie również przesądzać o tym, czy został on wybudowany zgodnie z przepisami, tj. po spełnieniu wymagań stawianych przez prawo (po uzyskaniu pozwolenia na budowę, czy po dokonaniu zgłoszenia budowy).
Niewątpliwe jest, iż względem inwestycji wykonanej przez skarżącego w 2008 roku zastosowano tryb zgłoszenia, zamiast trybu pozwolenia na budowę. NSA nie ma też wątpliwość, iż w tamtym czasie tego rodzaju inwestycja wymagała uprzedniego uzyskania pozwolenia na budowę, a skarżący się nim nie legitymuje. W związku z powyższym zasadnie został zainicjowany tryb naprawczy uregulowany w art. 48 Prawa budowlanego. Postępowanie w tym zakresie nie stało się jednak bezprzedmiotowe z uwagi na zmianę prawa, która w okolicznościach tej sprawy jest dla rozstrzygnięcia indyferentna (pominąć przy tym należy ocenę, czy do inwestycji wykonanej przez skarżącego aktualnie rzeczywiście wymagane jest jedynie zgłoszenie, czy nadal niezbędne jest uzyskanie pozwolenia na budowę). Akcentowane przez skarżącego zmienione przepisy prawa nie przewidują bowiem, aby do obiektów wybudowanych przed tą zmianą, dla których właściwym trybem był tryb pozwolenia na budowę, możliwe było obecnie zastosowanie trybu zgłoszenia. Inaczej mówiąc, nie jest tak, że jeżeli dany obiekt budowlany powstał w pewnej dacie z naruszeniem prawa (bez pozwolenia), to jeżeli obecnie na taki sam obiekt wystarczające jest zgłoszenie, automatycznie bezprzedmiotowy staje się tryb naprawczy z art. 48 Prawa budowlanego. Byłaby to w istocie milcząca legalizacja samowoli budowlanych, co przy uwzględnieniu sensu regulacji prawa budowlanego nie jest prawidłowe.
Z powyższych względów, skarga kasacyjna jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu na podstawie art. 184 p.p.s.a.
