II SA/Gd 76/14
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku
2014-07-16Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Janina Guść
Jolanta Górska /sprawozdawca/
Wanda Antończyk /przewodniczący/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Wanda Antończyk Sędziowie: Sędzia WSA Jolanta Górska (spr.) Sędzia WSA Janina Guść Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Anna Rusajczyk po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2014 r. w Gdańsku na rozprawie sprawy ze skargi Z. G. i I. Z. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 18 grudnia 2013 r., nr [...] w przedmiocie rozbiórki obiektu budowlanego oddala skargę.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia 18 grudnia 2013 r. nr [...] [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w G. utrzymał w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego dla miasta na prawach powiatu w S. z dnia 29 lipca 2013 r. nr [...] nakazującą Z. G. rozbiórkę samowolnie wybudowanej (odbudowanej) i rozbudowanej murowanej, parterowej werandy o wymiarach w rzucie 4,10 m x 2,05 m dobudowanej do południowo-zachodniego narożnika budynku mieszkalnego wielorodzinnego przy ul. M. [...] w S. i przynależnej do lokalu mieszkalnego nr [...], z wyjątkiem istniejących wcześniej murowanych ścian fundamentowych o wymiarach w rzucie 3,55 m x 2,05 m.
Decyzja została wydana na podstawie art. 48 ust. 1 w zw. z art. 48 ust. 4, oraz art. 80 ust. 2 pkt 1, art. 81 ust. 1 pkt 2 i art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.)
Do wydania przedmiotowych decyzji doszło w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego dla miasta na prawach powiatu w S. na wniosek L. J., właścicielki lokalu nr [...], przeprowadził w dniu 16 października 2012 r. kontrolę nieruchomości przy ul. M. [...] w S. Na podstawie dokonanych oględzin, okazanych zdjęć i wyjaśnień uczestników kontroli ustalono, że przy południowo-zachodnim narożniku budynku mieszkalnego wielorodzinnego przy ul. M. [...] istniała weranda o wymiarach w rzucie 3,55 m x 2,05 m, przynależąca do lokalu nr [...]. Ściany werandy wykonane były z cegły ceramicznej grubości 12 cm. Dach werandy wykonany był z desek pokrytych papą na belkach drewnianych. Weranda posiadała drewnianą podłogę na drewnianych legarach opartych na ścianach, ponad pustką między poziomem terenu a podłogą werandy. W ścianie zachodniej werandy istniał otwór wejściowy a w ścianie południowej i wschodniej istniały otwory okienne.
W trakcie kontroli stwierdzono, że wykonano rozbiórkę dachu (sufitu) werandy, rozbiórkę wszystkich ścian werandy do poziomu podłogi (pozostawiono murowane ściany fundamentowe) oraz rozbiórkę podłogi. Nad rozebranym dachem werandy znajduje się niezależnie zamocowana płyta balkonu przynależnego do lokalu nr [...], wykonana w konstrukcji ceramicznej (cegła) na belkach stalowych. Belki konstrukcyjne płyty balkonowej zostały z jednej strony oparte na ścianie budynku oraz na dwóch słupach stalowych. Istniejący balkon lokalu nr [...] i rozebrana weranda stanowiły odrębne konstrukcje. W miejscu rozebranej werandy wykonano nowe ściany z bloczków gazobetonowych grubości 24 cm. Ścianę wschodnią i południową wykonano po obrysie istniejących wcześniej ścian, na istniejących ścianach fundamentowych. Ścianę zachodnią wymurowano, jako pełną z przesunięciem o ok. 50 cm w kierunku zachodnim, powiększając powierzchnię zabudowy. Pod nową ścianę zachodnią i pod przedłużeniem ściany południowej wykonano nową ścianę fundamentową z bloczków betonowych. Wykonano nową podłogę o konstrukcji płyty żelbetowej. W nowej ścianie wschodniej i południowej wykonano otwory okienne o pomniejszonych wymiarach z nadprożami prefabrykowanymi. W dniu kontroli stwierdzono, że roboty są niezakończone (bez osadzenia stolarki, bez otynkowania bez wykonania stropodachu). Ustalono, że inwestorem jest Z. G., właściciel lokalu nr [...] oraz, że roboty rozpoczęto w październiku 2012 r. Ustalono również, że Konserwator Zabytków Miasta [...] decyzją z dnia 3 września 2012 r. udzielił pozwolenia na remont werandy murowanej dobudowanej w roku 1964 do budynku przy ul. M. [...] w S., polegający na wymianie tynków i wykonaniu nowej kolorystyki, wymianie okna na okno o podziałach jak okno istniejące, likwidacji daszka nad wejściem do werandy oraz wykonaniu izolacji przeciwwilgociowej. Ponadto inwestor zgłosił do wydziału architektoniczno-budowlanego zamiar wykonania remontu zgodnie z w/w pozwoleniem Konserwatora Zabytków.
W związku z powyższym pismem z dnia 16 października 2012 r. organ zawiadomił strony o wszczęciu postępowania w sprawie samowoli budowlanej. Z uwagi na fakt, że odbudowę przedmiotowej werandy inwestor rozpoczął bez wymaganego prawem pozwolenia na budowę, organ stwierdził, że właściwe w niniejszej sprawie jest przeprowadzenie postępowania w trybie art. 48 Prawa budowlanego. Postanowieniem z dnia 12 listopada 2012 r. organ wstrzymał prowadzenie robót budowlanych związanych z samowolną rozbiórką oraz budową przedmiotowej werandy oraz nałożył na inwestora obowiązek przedłożenia wymaganych prawem dokumentów w terminie do dnia 28 lutego 2013 r.
Po analizie przedłożonych w dniu 27 lutego 2013 r. przez inwestora dokumentów, organ stwierdził, że nie są one kompletne. Przedłożony projekt nie zawierał faktycznego zakresu robót związanych z rozbiórką i budową werandy, brak w nim było decyzji Konserwatora Zabytków pozwalającej na budowę omawianej werandy, brak było planu sytuacyjnego uzupełnionego o naniesienie wymiarów budynku i odległości od granic z sąsiednimi działkami oraz brak było oświadczenia projektanta o sporządzeniu projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej.
W dniu 23 maja 2013 r. przedłożona została decyzją Konserwatora Zabytków Miasta [...] z dnia 22 maja 2013 r. zobowiązująca inwestora do odtworzenia werandy. Jednakże pozostałe braki nie zostały uzupełnione.
[...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w G. w trybie odwoławczym utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia wskazał, że zgodnie z art. 28 Prawa budowlanego, roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę. W myśl art. 3 pkt 6 Prawa budowlanego, wykonanie rozbiórki istniejącego dachu (sufitu), ścian i podłogi werandy oraz wykonanie nowej konstrukcji podłogi, nowych ścian, a także powiększenie werandy poprzez przesunięcie ściany zachodniej stanowiło odbudowę i rozbudowę werandy, a w konsekwencji budowę nowego obiektu. Stwierdził przy tym, że roboty powyższe nie były objęte złożonym przez inwestora zgłoszeniem, a niewątpliwie ich zakres wymagał decyzji o pozwoleniu na budowę. Konserwator Zabytków Miasta [...] decyzją z dnia 3 września 2012 r. udzielił inwestorowi pozwolenia na remont werandy murowanej dobudowanej w roku 1964 do budynku przy ul. M. [...] w S., polegający na wymianie tynków i wykonaniu nowej kolorystyki, wymianie okna na okno o podziałach jak okno istniejące, likwidacji daszka nad wejściem do werandy oraz wykonaniu izolacji przeciwwilgociowej. Nadto organ wyjaśnił, że zgodnie z procedurą w trakcie postępowania prowadzonego w trybie art. 48 Prawa budowlanego, powinno być wydane postanowienie wstrzymujące roboty budowlane i nakładające określone obowiązki. Następnie zgodnie z art. 48 ust. 4 Prawa budowlanego "w przypadku niespełnienia w wyznaczonym terminie obowiązków, o których mowa w ust. 3, stosuje się przepis ust. 1 tzn. rozbiórkę obiektu lub jego części (...)". W rozpatrywanym przypadku z uwagi na niewykonanie obowiązków określonych w postanowieniu organ I instancji słusznie nakazał rozbiórkę samowolnie wybudowanej (odbudowanej) i rozbudowanej murowanej, parterowej werandy. Zatem rozstrzygnięcie organu I instancji organ odwoławczy uznał za prawidłowe.
Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku złożyli Z. G. oraz I. Z., wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w G. w całości oraz o zasądzenie kosztów sądowych.
W skardze skarżący zarzucili nieprawidłowe zastosowanie art. 48 Prawa budowlanego, gdyż wszelkie roboty budowlane prowadzone były w przestrzeni pod istniejącym balkonem jako odtworzenie istniejącej substancji. Budowa czy wznoszenie obiektu budowlanego lub jego części charakteryzuje się tym, że w wyniku tych działań następuje przyrost kubatury obiektu, co w przedmiotowej sprawie nie miało miejsca. Przedmiotowe prace były robotami zamykającymi się w istniejącej kubaturze i mogą mieć tu tylko zastosowanie przepisy art. 50 i 51 Prawa budowlanego. Nadto postanowienie o wstrzymaniu robót budowlanych wydane na podstawie art. 48 Prawa budowlanego było niewykonalne, ponieważ w zaistniałej sytuacji konserwator zabytków nie mógł wydać pozwolenia na budowę werandy w trybie art. 36 ust. 1 pkt 11 ustawy o ochronie zabytków, którego żądał organ I instancji w postanowieniu o wstrzymaniu robót. Skarżący zarzucili także naruszenie art. 7 i 77 k.p.a. poprzez nienależyte i niewyczerpujące zebranie materiału dowodowego. Zakwestionowali przy tym ustalenie, że ściana werandy wykonana była z uskokiem ok. 50 cm, bo w tym miejscu istniała druga ściana znajdująca się pod dachem werandy. Sprawę ponadto rozpatrzono w oderwaniu od okoliczności usytuowania werandy w istniejącej substancji budynku, a potraktowano jakby powstał obiekt wolnostojący. Organ I instancji oparł się zaś jedynie na pobieżnych krótkich oględzinach, wyciągając błędne wnioski.
Skarżący zarzucili również nieuwzględnienie, że w obiegu prawnym znajduje się ostateczna decyzja innego organu, tj. decyzja z dnia 22 maja 2013 r. Konserwatora Zabytków Miasta [...], który na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 2 ustawy ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, nakazał odtworzenie werandy do końca czerwca 2014 r. z możliwością dowolnej konstrukcji ścian i wykończenia wnętrza. Zdaniem skarżących konserwator zabytków w decyzji tej zaakceptował zaistniałą sytuację polegającą na rozszerzeniu prac remontowych z uwagi na konstrukcyjne naruszenie werandy, koniecznej rozbiórce niektórych elementów i użyciu zamiennych materiałów budowlanych w miejsce tych, które nie nadawały się do zachowania. Zaskarżona decyzja burzy porządek prawny, ponieważ w przypadku obiektu zabytkowego decyzja konserwatorska ma nadrzędne znaczenie, a ponadto zaskarżona decyzja jest sprzeczna z rozstrzygnięciem konserwatora zabytków.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, argumentując jak w uzasadnieniu kwestionowanej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:
Stosownie do treści art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Zgodnie zaś z art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), kontrolując legalność sąd nie jest związany treścią zarzutów i wniosków skargi.
Oceniając w świetle przedstawionych kryteriów legalność zaskarżonej decyzji, Sąd uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ organy nadzoru budowlanego obu instancji administracyjnych nie naruszyły prawa w sposób mogący mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie.
Kontrolowane postępowanie administracyjne odbywało się na warunkach i w trybie przewidzianym w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r., nr 243, poz. 1623 ze zm.).
Bezsporny w niniejszej sprawie jest fakt, że Z. G. wykonał roboty budowlane, tj. rozebrał istniejącą werandę, a następnie odbudował i rozbudował murowaną, parterową werandę o wymiarach w rzucie 4,10 m x 2,05 m dobudowaną do południowo-zachodniego narożnika budynku mieszkalnego wielorodzinnego przy ul. M. [...] w S. i przynależącą do lokalu mieszkalnego nr [...].
Wskazana weranda, która została odbudowana przez skarżącego, stanowiąca część obiektu budowlanego, należy do kategorii obiektów wymagających pozwolenia na budowę.
Rozpoczęcie procesu inwestycyjnego powinno być bowiem co do zasady poprzedzone uzyskaniem pozwolenia na budowę. Zasadę tę wyraża art. 28 ustawy Prawo budowlane, stanowiąc, że roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę. Wyjątkiem od tej zasady jest art. 29 ustawy, ustalający katalog działań inwestycyjnych niewymagających pozwolenia na budowę.
I tak, zgodnie z art. 29 ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo budowlane, pozwolenia na budowę nie wymaga wykonywanie robót budowlanych polegających na remoncie istniejących obiektów budowlanych i urządzeń budowlanych, z wyjątkiem obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Stosownie natomiast do art. 3 pkt 8 tej ustawy, pod pojęciem remontu rozumieć należy wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.
Z treści definicji legalnej remontu wynika w sposób niewątpliwy, że pojęcie to odnosi się do robót budowlanych w istniejącym obiekcie budowlanym. To zaś oznacza, że remontem nie mogą być roboty budowlane polegające na rozbiórce istniejącego obiektu budowlanego i budowie obiektu nowego, nawet jeśli budowa polega na odbudowie obiektu istniejącego z ewentualnym wykorzystaniem materiałów pozostałych po rozbiórce obiektu dotychczasowego. W przypadku remontu musi bowiem istnieć remontowany obiekt. Stąd też remont polega na wymianie jedynie poszczególnych elementów i zastąpieniu ich nowymi. W orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się zgodnie, że za remont nie mogą być uznane roboty budowlane polegające na rozbiórce istniejącego obiektu budowlanego i wzniesieniu obiektu nowego, nawet w tym samym miejscu i odpowiadającego gabarytami pierwotnemu. W efekcie rozbiórki obiektu budowlanego inwestor nie dokonuje bowiem jego remontu, lecz odbudowy, czyli zgodnie z definicją zawartą w art. 3 pkt 6 ustawy Prawo budowlane budowy ze wszystkimi tego konsekwencjami, w tym z obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę, jak również ze skutkami prawnymi niedopełnienia wymaganych formalności (zob. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 12 lutego 2013 r., II OSK 1906/11, z dnia 13 grudnia 2013 r., II OSK 1835/10 oraz przywołane tam orzeczenia http://orzeczenia.nsa.gov.pl). W konsekwencji, stwierdzić należy, iż pozwolenia na budowę nie wymagają roboty budowlane polegające na remoncie tylko we wskazanym wyżej znaczeniu.
Tego zaś wymogu nie spełnia zakres robót wykonanych przez skarżącego, co powoduje, że nie mogą być one uznane za remont, mimo że w przedłożonym projekcie tak zostały nazwane. W świetle niespornego stanu faktycznego, prawidłowo uznały organy obu instancji, że inwestor po dokonaniu rozbiórki werandy, rozpoczął odbudowę werandy z wykorzystaniem starych fundamentów, jednocześnie nieznacznie ją rozbudowując. Taki zakres robót wymagał pozwolenia na budowę. Wskazać przy tym należy, że nawet gdyby inwestor odbudowując werandę, nie zmienił jej wymiarów, to również musiałby uzyskać pozwolenie na budowę.
Brak decyzji o pozwoleniu na budowę wymagał zastosowania art. 48 ustawy. W myśl art. 48 ust. 1 ustawy właściwy organ nakazuje, z zastrzeżeniem ust. 2, w drodze decyzji, rozbiórkę obiektu budowlanego, lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę. Zgodnie zaś z ust. 2 powołanego przepisu, jeżeli budowa, o której mowa w ust. 1:
1) jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności:
a) ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo
b) ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
2) nie narusza przepisów, w tym techniczno - budowlanych, w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego do stanu zgodnego z prawem
- właściwy organ wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych.
W postanowieniu ustala się wymagania dotyczące niezbędnych zabezpieczeń budowy oraz nakłada obowiązek przedstawienia w wyznaczonym terminie:
1) zaświadczenia wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego albo ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego
2) dokumentów, o których mowa w art. 33 ust. 2 pkt 1, 2 i 4 oraz ust. 3; do projektu architektoniczno- budowlanego nie stosuje się przepisu art. 20 ust. 3 pkt 2 (ust. 3).
Zgodnie z art. 48 ust. 4 ustawy w przypadku niespełnienia w wyznaczonym terminie nałożonych obowiązków stosuje się przepis ust. 1, czyli nakazuje rozbiórkę obiektu budowlanego.
Po ustaleniu, że odbudowa i rozbudowa opisanej w decyzji werandy wymagała uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, organ obowiązany był do zastosowania art. 48 ustawy i trybu postępowania w nim przewidzianego. W okolicznościach niniejszej sprawy organ administracji wszczął procedurę legalizacyjną, zobowiązując inwestora do wykonania obowiązków, określonych w art. 48 ust. 3 ustawy. W sposób zgodny z prawem organ nałożył na inwestora określone obowiązki, zgodnie z cytowanymi uregulowaniami, postanowieniem z dnia 12 listopada 2012 r. Prawidłowo przy tym organ zawarł w tym postanowieniu pouczenie o wysokości opłaty legalizacyjnej, którą obliczono na kwotę 100.000 zł. Bezsporne jest w sprawie, że zaświadczeniem z dnia 9 stycznia 2013 r. Prezydent Miasta [...] zaświadczył, że budowa przedmiotowej werandy jest zgodna z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W dniu 27 lutego 2013 r. inwestor złożył do akt projekt remontu. Następnie zaś postanowieniem z dnia 26 marca 2013 r. organ wezwał inwestora do usunięcia nieprawidłowości w przedłożonym projekcie. W zakreślonym terminie została złożona przez inwestora wydana na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 2 ustawy ochronie zabytków i opiece nad zabytkami decyzja Konserwatora Zabytków Miasta [...] z dnia 22 maja 2013 r. nakazująca odtworzenie werandy do końca czerwca 2014 r. z możliwością dowolnej konstrukcji ścian i wykończenia wnętrza. Niesporne w sprawie jest, że pomimo upływu wskazanego w tym postanowieniu terminu, inwestor nie uzupełnił braków dokumentacji projektowej, twierdząc w piśmie z dnia 13 maja 2013 r., że w rzeczywistości wykonał on jedynie remont werandy.
Złożony przez inwestora projekt, nazwany projektem remontu, nie zawiera jednakże planu sytuacyjnego uzupełnionego o naniesienie wymiarów budynku i odległości od granic z sąsiednimi działkami. Brak także oświadczenia projektanta o sporządzeniu projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej.
Zgodnie zaś z treścią art. 48 ust 4 w zw. z art. 48 ust 1 Prawa budowlanego nieprzedstawienie w wyznaczonym terminie dokumentów wskazanych w postanowieniu wydanym na podstawie art. 48 ust 2 i 3 Prawa budowlanego obliguje organ do orzeczenia nakazu rozbiórki.
Wyjaśnić w tym miejscu należy, że proces legalizacji samowoli budowlanej prowadzony jest w interesie inwestora, lecz inwestor nie ma przymusu wykonywania nałożonych na niego obowiązków. W takim jednak przypadku winien liczyć się z konsekwencjami wynikającymi z art. 48 ust. 4 w związku z art. 48 ust. 1 Prawa budowlanego. W razie nieprzedłożenia dokumentów, o które wzywał organ nadzoru budowlanego nie przejdzie on bowiem do kolejnego etapu procedury legalizacyjnej, o jakim mowa w art. 48 ust. 5 ustawy Prawo budowlane, lecz wyda decyzję nakazująca przymusową rozbiórkę. Wykonanie nałożonych obowiązków jest obligatoryjnym elementem procesu legalizacji samowolnie wybudowanego obiektu. Bez przedstawienia żądanej dokumentacji organ nie może bowiem wydać decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego i decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót, bądź decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego, jeżeli budowa została zakończona. Brzmienie art. 48 ust. 4 ustawy jest jednoznaczne i nie może budzić wątpliwości. W przypadku niespełnienia w wyznaczonym terminie nałożonych przez organ obowiązków, właściwy organ obowiązany jest wydać decyzję, o której mowa w art. 48 ust. 1. Żaden przepis ustawy Prawo budowlane nie przewiduje w takiej sytuacji możliwości odstąpienia od orzeczenia nakazu rozbiórki. Również sytuacja osobista, rodzinna i materialna, która spowodowała dopuszczenie się samowoli budowlanej nie mogły sankcjonować działania niezgodnego z porządkiem prawnym (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 kwietnia 1999 r., sygn. akt IV SA 987/96, niepubl.). Z tych też względów nie mogą zostać uwzględnione zarzuty skargi dotyczące trudnej sytuacji rodzinnej i mieszkaniowej skarżącej.
Dla oceny legalności decyzji rozbiórkowej znaczenia nie mają zarzuty skarżących w zakresie zgodności z przepisami o ochronie zabytków.
W niniejszej sprawie bezsporne jest, że przedmiotowa inwestycja ma być realizowana na terenie znajdującym się w obszarze zabytkowym, tj. zespole urbanistyczno-krajobrazowym miasta [...], który został wpisany do rejestru zabytków pod nr 771 (obecnie 936) decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w G. z dnia 12 lutego 1979 r. W tej sytuacji wymagane było uzyskanie przez inwestora pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Z art. 39 ust. 1 Prawa budowlanego wynika bowiem, że prowadzenie robót budowlanych przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków lub na obszarze wpisanym do rejestru zabytków wymaga, przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę, uzyskania pozwolenia na prowadzenie tych robót, wydanego przez właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Bezsporne jest, że Konserwator Zabytków Miasta [...] dnia 22 maja 2013 r. wydał decyzję pozwalającą na odbudowanie werandy i określającą wymagania z punktu widzenia przepisów dotyczących ochrony zabytków. Decyzja ta jednakże nie może być uznana za wystarczającą do przeprowadzenia robót budowlanych, jako że nie należy do kompetencji tego organu udzielanie pozwolenia na budowę. Co więcej, wynika to z treści tejże decyzji, w której to konserwator wyraźnie stwierdził, że nie zwalnia ona od obowiązku uzyskania zezwolenia wymaganego przez przepisy Prawa budowlanego. Zgodzić się należy ze skarżącymi, że w przypadku przedmiotowej werandy decyzja konserwatora ma znaczenie nadrzędne, ale w takim znaczeniu, że bez niej niemożliwe byłoby uzyskanie pozwolenia na budowę. W sytuacji samowoli pozwolenie konserwatora umożliwia natomiast jej legalizację i warunkuje uzyskanie pozwolenia na wznowienie robót budowlanych (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 3 kwietnia 2014 r., II SA/Kr 110/14 http://orzeczenia.nsa.gov.pl).
Wbrew twierdzeniom skarżących w przedmiotowej sprawie nie mogły mieć zastosowania przepisy art. 50 i 51 Prawa budowlanego. Przypadek budowy części obiektu budowlanego, a z takim mamy do czynienia w niniejszej sprawie, został uregulowany w art. 48 Prawa budowalnego.
Podsumowując stwierdzić należy, że rozpoznając sprawę przedmiotowej samowoli budowlanej, organy nadzoru budowlanego obu instancji dokonały prawidłowych ustaleń faktycznych, procedowały w zgodzie z przepisami postępowania administracyjnego oraz prawidłowo powołały i zastosowały przepisy Prawa budowlanego.
Z tych wszystkich względów Wojewódzki Sąd Administracyjny, nie dopatrując się jakiegokolwiek naruszenia prawa, na podstawie art. 151 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi skargę jako bezzasadną oddalił.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Skład sądu
Janina GuśćJolanta Górska /sprawozdawca/
Wanda Antończyk /przewodniczący/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Wanda Antończyk Sędziowie: Sędzia WSA Jolanta Górska (spr.) Sędzia WSA Janina Guść Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Anna Rusajczyk po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2014 r. w Gdańsku na rozprawie sprawy ze skargi Z. G. i I. Z. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 18 grudnia 2013 r., nr [...] w przedmiocie rozbiórki obiektu budowlanego oddala skargę.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia 18 grudnia 2013 r. nr [...] [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w G. utrzymał w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego dla miasta na prawach powiatu w S. z dnia 29 lipca 2013 r. nr [...] nakazującą Z. G. rozbiórkę samowolnie wybudowanej (odbudowanej) i rozbudowanej murowanej, parterowej werandy o wymiarach w rzucie 4,10 m x 2,05 m dobudowanej do południowo-zachodniego narożnika budynku mieszkalnego wielorodzinnego przy ul. M. [...] w S. i przynależnej do lokalu mieszkalnego nr [...], z wyjątkiem istniejących wcześniej murowanych ścian fundamentowych o wymiarach w rzucie 3,55 m x 2,05 m.
Decyzja została wydana na podstawie art. 48 ust. 1 w zw. z art. 48 ust. 4, oraz art. 80 ust. 2 pkt 1, art. 81 ust. 1 pkt 2 i art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.)
Do wydania przedmiotowych decyzji doszło w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego dla miasta na prawach powiatu w S. na wniosek L. J., właścicielki lokalu nr [...], przeprowadził w dniu 16 października 2012 r. kontrolę nieruchomości przy ul. M. [...] w S. Na podstawie dokonanych oględzin, okazanych zdjęć i wyjaśnień uczestników kontroli ustalono, że przy południowo-zachodnim narożniku budynku mieszkalnego wielorodzinnego przy ul. M. [...] istniała weranda o wymiarach w rzucie 3,55 m x 2,05 m, przynależąca do lokalu nr [...]. Ściany werandy wykonane były z cegły ceramicznej grubości 12 cm. Dach werandy wykonany był z desek pokrytych papą na belkach drewnianych. Weranda posiadała drewnianą podłogę na drewnianych legarach opartych na ścianach, ponad pustką między poziomem terenu a podłogą werandy. W ścianie zachodniej werandy istniał otwór wejściowy a w ścianie południowej i wschodniej istniały otwory okienne.
W trakcie kontroli stwierdzono, że wykonano rozbiórkę dachu (sufitu) werandy, rozbiórkę wszystkich ścian werandy do poziomu podłogi (pozostawiono murowane ściany fundamentowe) oraz rozbiórkę podłogi. Nad rozebranym dachem werandy znajduje się niezależnie zamocowana płyta balkonu przynależnego do lokalu nr [...], wykonana w konstrukcji ceramicznej (cegła) na belkach stalowych. Belki konstrukcyjne płyty balkonowej zostały z jednej strony oparte na ścianie budynku oraz na dwóch słupach stalowych. Istniejący balkon lokalu nr [...] i rozebrana weranda stanowiły odrębne konstrukcje. W miejscu rozebranej werandy wykonano nowe ściany z bloczków gazobetonowych grubości 24 cm. Ścianę wschodnią i południową wykonano po obrysie istniejących wcześniej ścian, na istniejących ścianach fundamentowych. Ścianę zachodnią wymurowano, jako pełną z przesunięciem o ok. 50 cm w kierunku zachodnim, powiększając powierzchnię zabudowy. Pod nową ścianę zachodnią i pod przedłużeniem ściany południowej wykonano nową ścianę fundamentową z bloczków betonowych. Wykonano nową podłogę o konstrukcji płyty żelbetowej. W nowej ścianie wschodniej i południowej wykonano otwory okienne o pomniejszonych wymiarach z nadprożami prefabrykowanymi. W dniu kontroli stwierdzono, że roboty są niezakończone (bez osadzenia stolarki, bez otynkowania bez wykonania stropodachu). Ustalono, że inwestorem jest Z. G., właściciel lokalu nr [...] oraz, że roboty rozpoczęto w październiku 2012 r. Ustalono również, że Konserwator Zabytków Miasta [...] decyzją z dnia 3 września 2012 r. udzielił pozwolenia na remont werandy murowanej dobudowanej w roku 1964 do budynku przy ul. M. [...] w S., polegający na wymianie tynków i wykonaniu nowej kolorystyki, wymianie okna na okno o podziałach jak okno istniejące, likwidacji daszka nad wejściem do werandy oraz wykonaniu izolacji przeciwwilgociowej. Ponadto inwestor zgłosił do wydziału architektoniczno-budowlanego zamiar wykonania remontu zgodnie z w/w pozwoleniem Konserwatora Zabytków.
W związku z powyższym pismem z dnia 16 października 2012 r. organ zawiadomił strony o wszczęciu postępowania w sprawie samowoli budowlanej. Z uwagi na fakt, że odbudowę przedmiotowej werandy inwestor rozpoczął bez wymaganego prawem pozwolenia na budowę, organ stwierdził, że właściwe w niniejszej sprawie jest przeprowadzenie postępowania w trybie art. 48 Prawa budowlanego. Postanowieniem z dnia 12 listopada 2012 r. organ wstrzymał prowadzenie robót budowlanych związanych z samowolną rozbiórką oraz budową przedmiotowej werandy oraz nałożył na inwestora obowiązek przedłożenia wymaganych prawem dokumentów w terminie do dnia 28 lutego 2013 r.
Po analizie przedłożonych w dniu 27 lutego 2013 r. przez inwestora dokumentów, organ stwierdził, że nie są one kompletne. Przedłożony projekt nie zawierał faktycznego zakresu robót związanych z rozbiórką i budową werandy, brak w nim było decyzji Konserwatora Zabytków pozwalającej na budowę omawianej werandy, brak było planu sytuacyjnego uzupełnionego o naniesienie wymiarów budynku i odległości od granic z sąsiednimi działkami oraz brak było oświadczenia projektanta o sporządzeniu projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej.
W dniu 23 maja 2013 r. przedłożona została decyzją Konserwatora Zabytków Miasta [...] z dnia 22 maja 2013 r. zobowiązująca inwestora do odtworzenia werandy. Jednakże pozostałe braki nie zostały uzupełnione.
[...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w G. w trybie odwoławczym utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia wskazał, że zgodnie z art. 28 Prawa budowlanego, roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę. W myśl art. 3 pkt 6 Prawa budowlanego, wykonanie rozbiórki istniejącego dachu (sufitu), ścian i podłogi werandy oraz wykonanie nowej konstrukcji podłogi, nowych ścian, a także powiększenie werandy poprzez przesunięcie ściany zachodniej stanowiło odbudowę i rozbudowę werandy, a w konsekwencji budowę nowego obiektu. Stwierdził przy tym, że roboty powyższe nie były objęte złożonym przez inwestora zgłoszeniem, a niewątpliwie ich zakres wymagał decyzji o pozwoleniu na budowę. Konserwator Zabytków Miasta [...] decyzją z dnia 3 września 2012 r. udzielił inwestorowi pozwolenia na remont werandy murowanej dobudowanej w roku 1964 do budynku przy ul. M. [...] w S., polegający na wymianie tynków i wykonaniu nowej kolorystyki, wymianie okna na okno o podziałach jak okno istniejące, likwidacji daszka nad wejściem do werandy oraz wykonaniu izolacji przeciwwilgociowej. Nadto organ wyjaśnił, że zgodnie z procedurą w trakcie postępowania prowadzonego w trybie art. 48 Prawa budowlanego, powinno być wydane postanowienie wstrzymujące roboty budowlane i nakładające określone obowiązki. Następnie zgodnie z art. 48 ust. 4 Prawa budowlanego "w przypadku niespełnienia w wyznaczonym terminie obowiązków, o których mowa w ust. 3, stosuje się przepis ust. 1 tzn. rozbiórkę obiektu lub jego części (...)". W rozpatrywanym przypadku z uwagi na niewykonanie obowiązków określonych w postanowieniu organ I instancji słusznie nakazał rozbiórkę samowolnie wybudowanej (odbudowanej) i rozbudowanej murowanej, parterowej werandy. Zatem rozstrzygnięcie organu I instancji organ odwoławczy uznał za prawidłowe.
Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku złożyli Z. G. oraz I. Z., wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w G. w całości oraz o zasądzenie kosztów sądowych.
W skardze skarżący zarzucili nieprawidłowe zastosowanie art. 48 Prawa budowlanego, gdyż wszelkie roboty budowlane prowadzone były w przestrzeni pod istniejącym balkonem jako odtworzenie istniejącej substancji. Budowa czy wznoszenie obiektu budowlanego lub jego części charakteryzuje się tym, że w wyniku tych działań następuje przyrost kubatury obiektu, co w przedmiotowej sprawie nie miało miejsca. Przedmiotowe prace były robotami zamykającymi się w istniejącej kubaturze i mogą mieć tu tylko zastosowanie przepisy art. 50 i 51 Prawa budowlanego. Nadto postanowienie o wstrzymaniu robót budowlanych wydane na podstawie art. 48 Prawa budowlanego było niewykonalne, ponieważ w zaistniałej sytuacji konserwator zabytków nie mógł wydać pozwolenia na budowę werandy w trybie art. 36 ust. 1 pkt 11 ustawy o ochronie zabytków, którego żądał organ I instancji w postanowieniu o wstrzymaniu robót. Skarżący zarzucili także naruszenie art. 7 i 77 k.p.a. poprzez nienależyte i niewyczerpujące zebranie materiału dowodowego. Zakwestionowali przy tym ustalenie, że ściana werandy wykonana była z uskokiem ok. 50 cm, bo w tym miejscu istniała druga ściana znajdująca się pod dachem werandy. Sprawę ponadto rozpatrzono w oderwaniu od okoliczności usytuowania werandy w istniejącej substancji budynku, a potraktowano jakby powstał obiekt wolnostojący. Organ I instancji oparł się zaś jedynie na pobieżnych krótkich oględzinach, wyciągając błędne wnioski.
Skarżący zarzucili również nieuwzględnienie, że w obiegu prawnym znajduje się ostateczna decyzja innego organu, tj. decyzja z dnia 22 maja 2013 r. Konserwatora Zabytków Miasta [...], który na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 2 ustawy ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, nakazał odtworzenie werandy do końca czerwca 2014 r. z możliwością dowolnej konstrukcji ścian i wykończenia wnętrza. Zdaniem skarżących konserwator zabytków w decyzji tej zaakceptował zaistniałą sytuację polegającą na rozszerzeniu prac remontowych z uwagi na konstrukcyjne naruszenie werandy, koniecznej rozbiórce niektórych elementów i użyciu zamiennych materiałów budowlanych w miejsce tych, które nie nadawały się do zachowania. Zaskarżona decyzja burzy porządek prawny, ponieważ w przypadku obiektu zabytkowego decyzja konserwatorska ma nadrzędne znaczenie, a ponadto zaskarżona decyzja jest sprzeczna z rozstrzygnięciem konserwatora zabytków.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, argumentując jak w uzasadnieniu kwestionowanej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:
Stosownie do treści art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Zgodnie zaś z art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), kontrolując legalność sąd nie jest związany treścią zarzutów i wniosków skargi.
Oceniając w świetle przedstawionych kryteriów legalność zaskarżonej decyzji, Sąd uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ organy nadzoru budowlanego obu instancji administracyjnych nie naruszyły prawa w sposób mogący mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie.
Kontrolowane postępowanie administracyjne odbywało się na warunkach i w trybie przewidzianym w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r., nr 243, poz. 1623 ze zm.).
Bezsporny w niniejszej sprawie jest fakt, że Z. G. wykonał roboty budowlane, tj. rozebrał istniejącą werandę, a następnie odbudował i rozbudował murowaną, parterową werandę o wymiarach w rzucie 4,10 m x 2,05 m dobudowaną do południowo-zachodniego narożnika budynku mieszkalnego wielorodzinnego przy ul. M. [...] w S. i przynależącą do lokalu mieszkalnego nr [...].
Wskazana weranda, która została odbudowana przez skarżącego, stanowiąca część obiektu budowlanego, należy do kategorii obiektów wymagających pozwolenia na budowę.
Rozpoczęcie procesu inwestycyjnego powinno być bowiem co do zasady poprzedzone uzyskaniem pozwolenia na budowę. Zasadę tę wyraża art. 28 ustawy Prawo budowlane, stanowiąc, że roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę. Wyjątkiem od tej zasady jest art. 29 ustawy, ustalający katalog działań inwestycyjnych niewymagających pozwolenia na budowę.
I tak, zgodnie z art. 29 ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo budowlane, pozwolenia na budowę nie wymaga wykonywanie robót budowlanych polegających na remoncie istniejących obiektów budowlanych i urządzeń budowlanych, z wyjątkiem obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Stosownie natomiast do art. 3 pkt 8 tej ustawy, pod pojęciem remontu rozumieć należy wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.
Z treści definicji legalnej remontu wynika w sposób niewątpliwy, że pojęcie to odnosi się do robót budowlanych w istniejącym obiekcie budowlanym. To zaś oznacza, że remontem nie mogą być roboty budowlane polegające na rozbiórce istniejącego obiektu budowlanego i budowie obiektu nowego, nawet jeśli budowa polega na odbudowie obiektu istniejącego z ewentualnym wykorzystaniem materiałów pozostałych po rozbiórce obiektu dotychczasowego. W przypadku remontu musi bowiem istnieć remontowany obiekt. Stąd też remont polega na wymianie jedynie poszczególnych elementów i zastąpieniu ich nowymi. W orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się zgodnie, że za remont nie mogą być uznane roboty budowlane polegające na rozbiórce istniejącego obiektu budowlanego i wzniesieniu obiektu nowego, nawet w tym samym miejscu i odpowiadającego gabarytami pierwotnemu. W efekcie rozbiórki obiektu budowlanego inwestor nie dokonuje bowiem jego remontu, lecz odbudowy, czyli zgodnie z definicją zawartą w art. 3 pkt 6 ustawy Prawo budowlane budowy ze wszystkimi tego konsekwencjami, w tym z obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę, jak również ze skutkami prawnymi niedopełnienia wymaganych formalności (zob. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 12 lutego 2013 r., II OSK 1906/11, z dnia 13 grudnia 2013 r., II OSK 1835/10 oraz przywołane tam orzeczenia http://orzeczenia.nsa.gov.pl). W konsekwencji, stwierdzić należy, iż pozwolenia na budowę nie wymagają roboty budowlane polegające na remoncie tylko we wskazanym wyżej znaczeniu.
Tego zaś wymogu nie spełnia zakres robót wykonanych przez skarżącego, co powoduje, że nie mogą być one uznane za remont, mimo że w przedłożonym projekcie tak zostały nazwane. W świetle niespornego stanu faktycznego, prawidłowo uznały organy obu instancji, że inwestor po dokonaniu rozbiórki werandy, rozpoczął odbudowę werandy z wykorzystaniem starych fundamentów, jednocześnie nieznacznie ją rozbudowując. Taki zakres robót wymagał pozwolenia na budowę. Wskazać przy tym należy, że nawet gdyby inwestor odbudowując werandę, nie zmienił jej wymiarów, to również musiałby uzyskać pozwolenie na budowę.
Brak decyzji o pozwoleniu na budowę wymagał zastosowania art. 48 ustawy. W myśl art. 48 ust. 1 ustawy właściwy organ nakazuje, z zastrzeżeniem ust. 2, w drodze decyzji, rozbiórkę obiektu budowlanego, lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę. Zgodnie zaś z ust. 2 powołanego przepisu, jeżeli budowa, o której mowa w ust. 1:
1) jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności:
a) ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo
b) ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
2) nie narusza przepisów, w tym techniczno - budowlanych, w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego do stanu zgodnego z prawem
- właściwy organ wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych.
W postanowieniu ustala się wymagania dotyczące niezbędnych zabezpieczeń budowy oraz nakłada obowiązek przedstawienia w wyznaczonym terminie:
1) zaświadczenia wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego albo ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego
2) dokumentów, o których mowa w art. 33 ust. 2 pkt 1, 2 i 4 oraz ust. 3; do projektu architektoniczno- budowlanego nie stosuje się przepisu art. 20 ust. 3 pkt 2 (ust. 3).
Zgodnie z art. 48 ust. 4 ustawy w przypadku niespełnienia w wyznaczonym terminie nałożonych obowiązków stosuje się przepis ust. 1, czyli nakazuje rozbiórkę obiektu budowlanego.
Po ustaleniu, że odbudowa i rozbudowa opisanej w decyzji werandy wymagała uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, organ obowiązany był do zastosowania art. 48 ustawy i trybu postępowania w nim przewidzianego. W okolicznościach niniejszej sprawy organ administracji wszczął procedurę legalizacyjną, zobowiązując inwestora do wykonania obowiązków, określonych w art. 48 ust. 3 ustawy. W sposób zgodny z prawem organ nałożył na inwestora określone obowiązki, zgodnie z cytowanymi uregulowaniami, postanowieniem z dnia 12 listopada 2012 r. Prawidłowo przy tym organ zawarł w tym postanowieniu pouczenie o wysokości opłaty legalizacyjnej, którą obliczono na kwotę 100.000 zł. Bezsporne jest w sprawie, że zaświadczeniem z dnia 9 stycznia 2013 r. Prezydent Miasta [...] zaświadczył, że budowa przedmiotowej werandy jest zgodna z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W dniu 27 lutego 2013 r. inwestor złożył do akt projekt remontu. Następnie zaś postanowieniem z dnia 26 marca 2013 r. organ wezwał inwestora do usunięcia nieprawidłowości w przedłożonym projekcie. W zakreślonym terminie została złożona przez inwestora wydana na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 2 ustawy ochronie zabytków i opiece nad zabytkami decyzja Konserwatora Zabytków Miasta [...] z dnia 22 maja 2013 r. nakazująca odtworzenie werandy do końca czerwca 2014 r. z możliwością dowolnej konstrukcji ścian i wykończenia wnętrza. Niesporne w sprawie jest, że pomimo upływu wskazanego w tym postanowieniu terminu, inwestor nie uzupełnił braków dokumentacji projektowej, twierdząc w piśmie z dnia 13 maja 2013 r., że w rzeczywistości wykonał on jedynie remont werandy.
Złożony przez inwestora projekt, nazwany projektem remontu, nie zawiera jednakże planu sytuacyjnego uzupełnionego o naniesienie wymiarów budynku i odległości od granic z sąsiednimi działkami. Brak także oświadczenia projektanta o sporządzeniu projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej.
Zgodnie zaś z treścią art. 48 ust 4 w zw. z art. 48 ust 1 Prawa budowlanego nieprzedstawienie w wyznaczonym terminie dokumentów wskazanych w postanowieniu wydanym na podstawie art. 48 ust 2 i 3 Prawa budowlanego obliguje organ do orzeczenia nakazu rozbiórki.
Wyjaśnić w tym miejscu należy, że proces legalizacji samowoli budowlanej prowadzony jest w interesie inwestora, lecz inwestor nie ma przymusu wykonywania nałożonych na niego obowiązków. W takim jednak przypadku winien liczyć się z konsekwencjami wynikającymi z art. 48 ust. 4 w związku z art. 48 ust. 1 Prawa budowlanego. W razie nieprzedłożenia dokumentów, o które wzywał organ nadzoru budowlanego nie przejdzie on bowiem do kolejnego etapu procedury legalizacyjnej, o jakim mowa w art. 48 ust. 5 ustawy Prawo budowlane, lecz wyda decyzję nakazująca przymusową rozbiórkę. Wykonanie nałożonych obowiązków jest obligatoryjnym elementem procesu legalizacji samowolnie wybudowanego obiektu. Bez przedstawienia żądanej dokumentacji organ nie może bowiem wydać decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego i decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót, bądź decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego, jeżeli budowa została zakończona. Brzmienie art. 48 ust. 4 ustawy jest jednoznaczne i nie może budzić wątpliwości. W przypadku niespełnienia w wyznaczonym terminie nałożonych przez organ obowiązków, właściwy organ obowiązany jest wydać decyzję, o której mowa w art. 48 ust. 1. Żaden przepis ustawy Prawo budowlane nie przewiduje w takiej sytuacji możliwości odstąpienia od orzeczenia nakazu rozbiórki. Również sytuacja osobista, rodzinna i materialna, która spowodowała dopuszczenie się samowoli budowlanej nie mogły sankcjonować działania niezgodnego z porządkiem prawnym (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 kwietnia 1999 r., sygn. akt IV SA 987/96, niepubl.). Z tych też względów nie mogą zostać uwzględnione zarzuty skargi dotyczące trudnej sytuacji rodzinnej i mieszkaniowej skarżącej.
Dla oceny legalności decyzji rozbiórkowej znaczenia nie mają zarzuty skarżących w zakresie zgodności z przepisami o ochronie zabytków.
W niniejszej sprawie bezsporne jest, że przedmiotowa inwestycja ma być realizowana na terenie znajdującym się w obszarze zabytkowym, tj. zespole urbanistyczno-krajobrazowym miasta [...], który został wpisany do rejestru zabytków pod nr 771 (obecnie 936) decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w G. z dnia 12 lutego 1979 r. W tej sytuacji wymagane było uzyskanie przez inwestora pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Z art. 39 ust. 1 Prawa budowlanego wynika bowiem, że prowadzenie robót budowlanych przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków lub na obszarze wpisanym do rejestru zabytków wymaga, przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę, uzyskania pozwolenia na prowadzenie tych robót, wydanego przez właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Bezsporne jest, że Konserwator Zabytków Miasta [...] dnia 22 maja 2013 r. wydał decyzję pozwalającą na odbudowanie werandy i określającą wymagania z punktu widzenia przepisów dotyczących ochrony zabytków. Decyzja ta jednakże nie może być uznana za wystarczającą do przeprowadzenia robót budowlanych, jako że nie należy do kompetencji tego organu udzielanie pozwolenia na budowę. Co więcej, wynika to z treści tejże decyzji, w której to konserwator wyraźnie stwierdził, że nie zwalnia ona od obowiązku uzyskania zezwolenia wymaganego przez przepisy Prawa budowlanego. Zgodzić się należy ze skarżącymi, że w przypadku przedmiotowej werandy decyzja konserwatora ma znaczenie nadrzędne, ale w takim znaczeniu, że bez niej niemożliwe byłoby uzyskanie pozwolenia na budowę. W sytuacji samowoli pozwolenie konserwatora umożliwia natomiast jej legalizację i warunkuje uzyskanie pozwolenia na wznowienie robót budowlanych (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 3 kwietnia 2014 r., II SA/Kr 110/14 http://orzeczenia.nsa.gov.pl).
Wbrew twierdzeniom skarżących w przedmiotowej sprawie nie mogły mieć zastosowania przepisy art. 50 i 51 Prawa budowlanego. Przypadek budowy części obiektu budowlanego, a z takim mamy do czynienia w niniejszej sprawie, został uregulowany w art. 48 Prawa budowalnego.
Podsumowując stwierdzić należy, że rozpoznając sprawę przedmiotowej samowoli budowlanej, organy nadzoru budowlanego obu instancji dokonały prawidłowych ustaleń faktycznych, procedowały w zgodzie z przepisami postępowania administracyjnego oraz prawidłowo powołały i zastosowały przepisy Prawa budowlanego.
Z tych wszystkich względów Wojewódzki Sąd Administracyjny, nie dopatrując się jakiegokolwiek naruszenia prawa, na podstawie art. 151 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi skargę jako bezzasadną oddalił.
