II OSK 591/12

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 10 czerwca 2011 r., sygn. akt II SA/Kr 423/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił skargę J. I. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.

Wyrok ów zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Decyzją z dnia [...] 2010 r. [nr ...] (dalej decyzja z [...] 2010 r.) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] (dalej SKO bądź Kolegium) odmówiło J. I. (dalej skarżąca) wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Wójta Gminy I. z dnia [...] 2010 r. [nr ...] (dalej decyzja z [...] 2010 r.), zezwalającej na usunięcie 49 sztuk drzew rosnących w pasie drogowym drogi wojewódzkiej nr [...] w miejscowościach: [...], [...] i [...]. Skarżąca wskazała we wniosku, a potem we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, że jedno z drzew, na usunięcie którego wydano zezwolenie, rosło w obrębie jej nieruchomości. Było to drzewo zdrowe i ona - jako właścicielka - nie wyraziła zgody na jego wycięcie. Część decyzji z [...] 2010 r. została więc wydana bez podstawy prawnej i winna ulec stwierdzeniu nieważności.

Decyzją SKO z dnia [...] 2010 r. nr [...] (dalej decyzja z [...] 2010 r.) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] utrzymało w mocy decyzję z [...] 2010 r.

Na decyzję z [...] 2010 r. skarżąca wniosła w dniu 19 listopada 2010 r. skargę o Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, w której wskazała, że nie zgadza się z decyzją SKO dlatego, że jest właścicielem terenu, z którego usunięto drzewo.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] wniosło o jej oddalenie, wskazując że skarżąca nie była stroną postępowania w sprawie zezwolenia na usunięcie drzew a przeprowadzone postępowanie dowodzi, że działka nr [...] stanowi pas drogowy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie na podstawie art. 151 p.p.s.a. oddalił skargę wskazując, że zaskarżona decyzja nie narusza prawa.

W uzasadnieniu Wojewódzki Sąd wskazał, że zaskarżona decyzja SKO dotyczy odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej. Dotyczy wniosku o zbadanie, czy decyzja ta - w tym wypadku decyzja Wójta Gminy [...] (dalej Wójt) z [...] 2010 r. - jest obarczona jedną z kwalifikowanych wad prawno-materialnych, wymienionych enumeratywnie w art. 156 [§ 1] k.p.a. Sąd I instancji wskazał, że wnioskodawca występujący o stwierdzenie nieważności decyzji winien posiadać status strony w postępowaniu zakończonym tą decyzją. Kolegium dwukrotnie prawidłowo stwierdziło, że skarżąca nie była stroną w postępowaniu zakończonym decyzją Wójta. Z dokumentacji sprawy wynika bez wątpliwości, że drzewo, o jakie chodzi w niniejszej sprawie, nie znajdowało się w granicach jej działki, ale rosło w odległości 1,2 m od granicy działki skarżącej. Nie będąc ani właścicielem ani nawet posiadaczem terenu, na którym zezwolono na wycięcie drzewa, skarżąca nie miała interesu prawnego w tym, by drzewo to zachować, w związku z tym zdaniem Sądu I instancji nie spełniała podstawowego kryterium zakwalifikowania jej jako strony w postępowaniu, wynikającego z art. 28 k.p.a. Brak legitymacji strony przesądził o tym, że wniesione przez nią żądanie stwierdzenia nieważności decyzji spotkało się z odmową organu administracyjnego, zgodnie z art. 157 § "2" [winno być "3"] k.p.a. Dla rozstrzygnięcia tej sprawy nie może mieć znaczenia spór o przebieg granicy działki skarżącej, ujawniony podczas rozprawy sądowej. W dacie wydania analizowanej decyzji spór ten nie był rozstrzygnięty a organy orzekające oparły się o aktualną dokumentację ewidencyjną.

Skargę kasacyjną na powyższe rozstrzygnięcie wywiodła skarżąca reprezentowana przez radcę prawnego A. G., zarzucając na podstawie art. 174 pkt 2 p.p.s.a. naruszenie przepisów postępowania:

- art. 145 § 1 pkt 1 lit. c i art. 135 p.p.s.a. w zw. z art. 157 § 3 k.p.a. polegające na nieuchyleniu zaskarżonej decyzji z [...] 2010 r. i poprzedzającej ją decyzji z [...] 2010 r. mimo braku podstaw do odmowy wszczęcia postępowania o stwierdzeniu nieważności decyzji Wójta Gminy [...], zezwalającej na wycinkę 49 sztuk drzew rosnących w pasie drogowym drogi wojewódzkiej nr [...] w miejscowości [...];

- art. 145 § 1 pkt 1 lit. c i art. 135 p.p.s.a. w zw. z art. 7, 77 § 1 i 80 k.p.a. polegające na nieuchyleniu zaskarżonej decyzji z [...] 2010 r. i poprzedzającej ją decyzji z [...] 2010 r. mimo, że obie decyzje zostały wydane z naruszeniem przepisów postępowania dowodowego, to jest bez wyjaśnienia wszystkich okoliczności niezbędnych do ustalenia istnienia po stronie skarżącej interesu prawnego do złożenia wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji Wójta Gminy [...] zezwalającej na wycinkę 49 sztuk drzew rosnących w pasie drogowym drogi wojewódzkiej nr [...] w miejscowości [...];

- art. 145 § 1 pkt 1 lit. c i art. 135 p.p.s.a. w zw. z art. 10 § 1 k.p.a. polegające na nieuchyleniu zaskarżonej decyzji z [...] 2010 r. i poprzedzającej ją decyzji z [...] 2010 r. mimo, że obie decyzje zostały wydane z naruszeniem zasady czynnego udziału skarżącej w postępowaniu sądowoadministracyjnym;

- art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i art. 135 p.p.s.a. w zw. z art. 28 k.p.a. w zw. z art. 83 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody polegające na nieuchyleniu zaskarżonej decyzji z [...] 2010 r. i poprzedzającej ją decyzji z [...] 2010 r. mimo nieprawidłowego zastosowania tego przepisu przez SKO i przyjęcie, że skarżąca nie miała interesu prawnego do złożenia wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji Wójta Gminy [...] z [...] 2010 r. zezwalającej na wycinkę 49 sztuk drzew rosnących w pasie drogowym drogi wojewódzkiej nr [...] w miejscowości [...];

- art. 151 p.p.s.a polegające na oddaleniu skargi mimo, że zachodziły podstawy do uchylenia decyzji obu instancji.

Wskazując na powyższe naruszenia skarżąca wniosła o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 10 czerwca 2011 r. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Krakowie, jak również o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędy, które nie zostały opłacone ani w całości ani w części w tym kosztów zastępstwa procesowego i wydatków poniesionych na udzielenie pomocy prawnej z urzędu.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie.

W świetle art. 183 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 270, zm. 1101 i 1529, dalej p.p.s.a.), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej i bierze z urzędu pod rozwagę jedynie nieważność postępowania; bada przy tym wszystkie podniesione przez skarżącego zarzuty naruszenia prawa (uchwała pełnego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 października 2009 r. sygn. akt I OPS 10/09, ONSAiWSA 2010, z. 1, poz. 1).

W sprawie nie zachodzą przesłanki nieważności postępowania.

Zakres rozpoznawania sprawy wyznacza strona wnosząca skargę kasacyjną przez wskazanie postaw kasacyjnych. Strona, która kwestionuje orzeczenie wojewódzkiego sądu administracyjnego, wnosząc skargę kasacyjną, obowiązana jest wskazać przepisy prawa materialnego lub przepisy postępowania, które jej zadaniem zostały przez Sąd naruszone (art. 174 i art. 176 p.p.s.a.). Wskazanie naruszonych przepisów winno nastąpić przez przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie. Zgodnie z art. 176 p.p.s.a., skarżący kasacyjnie ma obowiązek przytoczyć podstawy skargi kasacyjnej wnoszonej od wyroku Sądu pierwszej instancji i szczegółowo je uzasadnić wskazując, które konkretnie przepisy ustawy zostały naruszone, na czym to naruszenie polegało i jaki miało wpływ na wynik sprawy.

Trafnym okazał się zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i art. 135 p.p.s.a. w zw. z art. 28 k.p.a. w zw. z art. 83 ust. 1 u.o.p. Zarzut ten w istocie jest zarzutem z pierwszej podstawy kasacyjnej (art. 174 pkt 1 p.p.s.a.), nie zaś z art. 174 pkt 2 p.p.s.a., jak omyłkowo wskazał to autor skargi kasacyjnej. To norma prawa materialnego określa kognicję organu administracji publicznej dla badania, czy skarżąca ma interes prawny w postępowaniu nieważnościowym, dotyczącym decyzji z [...] 2010 r., wydanej na podstawie art. 83 ust. 1 u.o.p. Podniesione w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia przepisów postępowania stanowią w istocie pochodną zarzutu naruszenia prawa materialnego, stąd ocena zarzutu naruszenia prawa materialnego determinowała ocenę zarzutów procesowych.

Wnioskodawczyni jako normę materialnoprawną, stanowiącą jej interes prawny, wskazała prawo własności nieruchomości (art. 28 k.p.a. w zw. z art. 140 k.c. i art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody - j.t. Dz. U. z 2009 r., nr 151, poz. 1220 ze zm., dalej u.o.p.; J. Borkowski w: B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, C.H. Beck 2012 s. 189, nb 7) - działki nr [...]. Skarżąca już we wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji z [...] 2010 r. twierdziła, że "moja działka dochodzi do krawędzi drogi" (k. 17 akt administracyjnych), podnosząc że działka nr [...] nie stanowi pasa drogowego (k. 1 akt administracyjnych), a zgodnie z wypisem rejestru gruntów to pastwiska i rola. Trafnie skarżąca kasacyjnie podnosi, że przedstawiane w toku kontrolowanego postępowania odpisy dokumentów: kserokopia mapy ewidencyjnej z 1999 r. z naniesionym miejscem lokalizacji drzewa i kserokopia wydruku zdjęcia (ta ostatnia – znajdująca się w aktach administracyjnych, przesłanych Sądowi - w istocie nieczytelna), nie pozwalały Kolegium na uznanie, że skarżąca nie ma przymiotu strony w rozumieniu art. 28 k.p.a. i że w sprawie zachodziła podmiotowa niedopuszczalność prowadzenia postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji z [...] 2010 r.

Zasadnym okazał się zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c i art. 135 p.p.s.a. w zw. z art. 157 § 3 k.p.a. Utrwalonym w orzecznictwie sądów administracyjnych i w doktrynie jest pogląd, że w stanie prawnym obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej decyzji i decyzji ją poprzedzającej (przed uchyleniem § 3 art. 157 k.p.a. ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy- Kodeks postępowania administracyjnego...- Dz.U. z 2011 r., nr 6, poz. 18), orzekanie o niedopuszczalności wszczęcia postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji, następowało decyzją administracyjną. Wymagało to ustalenia w sposób oczywisty, że już z samego żądania wynika, że podmiot występujący z tym żądaniem, nie miał w sprawie interesu prawnego (wyrok NSA z: 25.4.2006 r., I OSK 725/05; 17.6.2005 r., OSK 1534/04; wyrok WSA w Krakowie z 10.6.2009 r., II SA/Kr 486/09). Wojewódzki Sąd z naruszeniem powołanych przepisów nie dostrzegł, że w kontrolowanej sprawie

sytuacja taka nie nastąpiła.

Usprawiedliwionym jest zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c i art. 135 p.p.s.a. w zw. z art. 7, 77 § 1 i 80 k.p.a. Trafnie skarżąca kasacyjnie podnosi, że Kolegium nie wyjaśniło wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności – w tym niezbędnych do ustalenia po stronie skarżącej interesu prawnego w kontrolowanej sprawie. Sąd I instancji błędnie aprobował przyjęty przez Kolegium pogląd, że ewentualne ustalenie w drodze postępowania rozgraniczeniowego innego przebiegu granicy, niż wynikającego ze stanu obecnie odzwierciedlonego w ewidencji gruntów nie będzie miało wpływu na żadną z przesłanek z art. 156 § 1 k.p.a. Przeciwnie – zgodnie z art. 83 ust. 1 u.o.p., usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta na wniosek: 1) posiadacza nieruchomości – za zgodą właściciela tej nieruchomości; 2) właściciela urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego – jeżeli drzewa lub krzewy zagrażają funkcjonowaniu tych urządzeń. Ustalenie, kto jest właścicielem nieruchomości, na której rosło drzewo, ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia kontrolowanej sprawy.

Art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (j.t. Dz. U. z 2005 r., nr 240, poz. 2027 ze zm., dalej p.g.k.) nie znajdował zastosowania w kontrolowanej sprawie, bowiem dyspozycja normy nie dotyczyła stanu faktycznego sprawy.

Nietrafnie WSA aprobował błędny pogląd Kolegium, że "w obecnym stanie prawnym organy administracji publicznej związane są ustaleniami zawartymi w ewidencji gruntów". Pogląd ten nie był zasadny w dacie orzekania zaskarżaną decyzją ani w poprzednim stanie prawnym. W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego utrwalony jest pogląd, że ewidencja gruntów i budynków jest odzwierciedleniem danych zawartych w innych dokumentach. Dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków mają charakter informacyjny (art. 20 ust. 1 p.g.k.). Organy administracji rejestruje jedynie stany prawne, ustalone w innym trybie lub przez inne organy orzekające i nie rozstrzygają samodzielnie kwestii uprawnień wnioskodawcy do gruntu. Dopóki na podstawie racjonalnych argumentów wpisy w ewidencji nie zostaną zakwestionowane, mogą być one podstawą ustalenia osób, które są właścicielami nieruchomości. Powstanie wątpliwości co do prawidłowości wpisu w ewidencji gruntów obligowało organ administracji do wyjaśnienia tej kwestii – w szczególności na podstawie wpisów w księdze wieczystej. Wątpliwości co do tego, kto jest właścicielem nieruchomości, na której rosło usunięte drzewo, skutkują powstaniem wątpliwości co do tego, kto jest stroną postępowania.

Wypis z ewidencji gruntów i budynków jest dokumentem urzędowym i ma doń zastosowanie art. 76 § 1 k.p.a. Zgodnie z art. 76 § 3 k.p.a., ustawodawca nie wyłączył możliwości przeprowadzenia dowodu przeciwko treści dokumentu urzędowego. Nie ma wymogu, by zakwestionowanie prawidłowości danych zawartych w dokumencie urzędowym mogło nastąpić wyłącznie w odrębnym trybie postępowania ani przez przedstawienie określonego rodzaju dowodów podważających treść dokumentu urzędowego (wyroki NSA z 26.4.2013 r.: II OSK 2663/11 i II OSK 2664/11).

Trafnie skarżąca kasacyjnie podniosła, że mapa ewidencji gruntów z naniesionym na podstawie pomiaru bezpośredniego drzewem nie jest dokumentem urzędowym (art. 76 § 1 k.p.a.), bowiem naniesienia drzewa na odpis mapy nie dokonał powołany do tego organ państwowy w zakresie działania organu. Także operat [w istocie odpis operatu] podziału KERG 3290/1595/2005, z naniesionym na podstawie podziału bezpośredniego drzewem i granicami działek, nie jest dokumentem urzędowym (art. 76 § 1 k.p.a.), bowiem naniesień tych dokonał nie powołany do tego organ, a jedynie pracownik Zarządu Dróg Wojewódzkich (czyli wnioskującego o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew, którego interes jest sprzeczny z interesem skarżącej). Wojewódzki Sąd nie dostrzegł, że dokumenty te nie zostały sporządzone przez geodetę uprawnionego (jak to błędnie wskazało Kolegium na s. 5 decyzji z [...] 2010 r.) - upoważnionego w trybie art. 29 i n. p.g.k., a jedynie przez specjalistę ZDW do spraw geodezyjnych (s. 2 decyzji z [...] 2010 r.).

Wojewódzki Sąd błędnie aprobował nie dokonanie oceny dowodów zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów (art. 80 k.p.a.). Z protokołu czynności przyjęcia granic z 1 czerwca 2005 r. wynika, że granicę działki nr [...] między punktami E, F i H stanowi dół skarpy. Z odpisów map znajdujących się w aktach administracyjnych wnosić można, że na odcinku istotnym dla rozstrzygnięcia kontrolowanej sprawy, skarpa opada łagodnym stokiem ku drodze, wyraźnie wypiętrzając się po obu stronach tego łagodnego stoku. W tej sytuacji Kolegium winno było dopuścić dowód z opinii biegłego geodety (art. 84 § 1 k.p.a.) dla ustalenia rzeczywistego przebiegu granicy działki nr [...] i pasa drogowego oraz położenia spornego drzewa w stosunku do tej granicy. Na możliwość prowadzenia dowodu z opinii biegłego dla ustalenia, czy dana osoba ma interes prawny w rozumieniu art. 28 k.p.a. wskazują m. in. wyrok WSA w Bydgoszczy z 28.4.2010 r., II SA/Bd 135/10; wyroki NSA z 28.3.2013 r.: II OSK 2311/11; II OSK 2312/1 i II OSK 2313/11. Z naruszeniem art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. i art. 80 k.p.a. Sąd I instancji uznał, że "z dokumentacji sprawy wynika bowiem bez wątpliwości, że drzewo, o jakie chodzi w niniejszej sprawie, nie znajdowało się w granicach jej działki, ale rosło w odległości 1,2 m od jej granicy". W kontrolowanej sprawie zabrakło wszechstronnej oceny całokształtu materiału dowodowego – w szczególności Wojewódzki Sąd błędnie aprobował to, że Kolegium nie oceniło dowodów przedkładanych przez skarżącą, nie dość wnikliwie oceniło dowody, na których oparło swe rozstrzygnięcie. W szczególności nie dostrzegło, że w oględzinach dnia 8 marca 2010 r. nie uczestniczyła skarżąca; nie została ona o tych oględzinach należycie powiadomiona, a z samego protokołu wynika, że rękopiśmiennie zmieniano w dominującej grupie drzew nazwy gatunków drzew, mimo że nazwy te stanowią obligatoryjny składnik wniosku, co wskazuje na brak staranności w przygotowaniu dokumentacji wniosku. Także pomiary skutkujące naniesieniem położenia drzewa na dokumentach przez specjalistę ZDW do spraw geodezyjnych, odbyły się bez powiadomienia skarżącej, co stanowiło naruszenie zasady czynnego udziału strony w postępowaniu i zasady swobodnej oceny dowodów (B. Adamiak – op. cit. s. 353, nb 3 i s. 353-354 nb 2).

Skarżąca we wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy wniosła o zawieszenie postępowania, bowiem wystąpiła o rozgraniczenie działek celem ustalenia faktycznych granic nieruchomości. Mimo, że Kolegium uzyskało informację Wójta, że nie toczy się postępowanie o rozgraniczenie owych działek, Kolegium błędnie postanowieniem z [...] 2010 r. odmówiło zawieszenia postępowania.

W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego przyjęto, że w razie sporu co do własności gruntu, na którym rosło usunięte drzewo, kwestia przebiegu granic między nieruchomościami stanowi zagadnienie wstępne w rozumieniu art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. Pogląd ów, wyrażony w sprawie o wymierzenie kary pieniężnej na podstawie art. 88 ust. 1 pkt 2 u.o.p. (wyrok NSA z 21.2.2012 r., II OSK 2320/10, ONSAiWSA 2013/1/10), winien był znaleźć w pełni zastosowanie w kontrolowanej sprawie. Skoro Wójt poinformował Kolegium, że sprawa o rozgraniczenie się nie toczy, Kolegium winno było wezwać skarżącą do wystąpienia o rozgraniczenie działki nr [...] z działką stanowiąca pas drogowy drogi wojewódzkiej nr [...], w oznaczonym terminie (art. 100 § 1 k.p.a.; K. Gruszecki, Ustawa o ochronie przyrody. Komentarz, cz. III uw. 1 do art. 83; wyrok II OSK 2320/10). Pogląd, że spór o przebieg granicy działki skarżącej został "ujawniony podczas rozprawy sądowej" jest dowolny, skoro już we wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy skarżąca wskazała, że wystąpiła o rozgraniczenie działek, celem ustalenia faktycznych granic nieruchomości. Nawet jeśli wniosku takiego nie złożyła przed wydaniem zaskarżonej decyzji, to twierdzenie takie świadczy o istniejącym sporze między skarżącą a podmiotem reprezentowanym przez zarządcę drogi o zasięg własności skarżącej na nieruchomości. Twierdzenie Kolegium, że "postępowanie dowodzi, że działka nr [...] stanowi pas drogowy", aprobowane przez Sąd I instancji, jest co najmniej przedwczesne.

Słusznym okazał się zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c i art. 135 p.p.s.a. w zw. z art. 10 § 1 k.p.a. Mimo wniosku skarżącej o przedłużenie siedmiodniowego terminu do złożenia nowych dowodów w sprawie w postaci mapek potwierdzających że jest właścicielką spornej nieruchomości i że wszczęto postępowanie rozgraniczeniowe, organ terminu tego nie przedłużył, czym naruszył zasadę czynnego udziału strony w każdym stadium postępowania, a uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Ponieważ istota rozstrzygnięcia sprowadzała się głównie do odmiennych wniosków ze stanu faktycznego przyjętego w zaskarżonym wyroku, przeto na podstawie art. 188 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. w zw. z art. 28 k.p.a. w zw. z art. 83 ust. 1 u.o.p. należało zaskarżony wyrok uchylić i uchylić zaskarżoną decyzję w całości (odpowiednio – wyrok NSA z 25.3.2004 r., OSK 81/04, OSP 2004, nr 11, poz. 135, akceptowany przez J. P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, LexisNexis 2012 s. 513, uw. 8; wyrok NSA z 3.12.2009 r., II OSK 1269/09).

W dalszym postępowaniu, w miejsce zmarłej Józefy Imiołek, udział winien wziąć następca prawny skarżącej – D. N., legitymujący się potwierdzeniem nabycia praw do spadku.

Rozpoznając sprawę ponownie, Kolegium ustali, czy i jakim rezultatem zakończyło się postępowanie rozgraniczeniowe. Kolegium w szczególności dysponuje instrumentami prawnymi uregulowanymi w art. 97 § 1 pkt 4 i art. 100 § k.p.a.

Naczelny Sąd Administracyjny nie orzekł w wyroku o przyznaniu pełnomocnikowi skarżącego wynagrodzenia na zasadzie prawa pomocy (art. 250 p.p.s.a.), gdyż przepisy art. 209 i art. 210 p.p.s.a. mają zastosowanie tylko do kosztów postępowania między stronami. Wynagrodzenie dla pełnomocnika ustanowionego z urzędu za wykonaną pomoc prawną należne od Skarbu Państwa przyznawane jest przez wojewódzki sąd administracyjny w postępowaniu określonym w przepisach art. 258-261.