III SA/Po 417/13

Uzasadnienie

Prezydent Miasta decyzją z dnia 30 października 2012 r. nr [...], działając na podstawie art. 151 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego oraz art. 72 ust. 1 i art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 20.06.1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137) uchylił ostateczną decyzję własną z dnia 11.01.2010 r. w sprawie rejestracji samochodu osobowego marki Renault Megane Scenic nr rej. [...], unieważnił dowód rejestracyjny seria/nr [...], tablice rejestracyjne [...] zalegalizowane znakiem legalizacyjnym seria/nr [...] i odmówił rejestracji powyższego pojazdu.

W uzasadnieniu decyzji organ I instancji wskazał, że M. J. złożył w dniu 31.12.2009 r. wniosek o rejestrację pojazdu marki Renault Megane Scenic jako pojazdu sprowadzonego z zagranicy. Do wniosku załączył:

- oryginał niemieckiego dowodu rejestracyjnego "Fahrzeugschein" z nr rej. [...]

- fakturę VAT-marża wystawioną przez [...] T. M. w S. w dniu 17 grudnia 2009 r. dla M. J.,

- oświadczenie wprowadzającego pojazd o podleganiu obowiązkowi zapewnienia sieci zbierania pojazdów, wystawione dla pojazdu Renault Scenic nr VIN [...],

- zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym nr [...] w dniu 31 grudnia 2009 r. wraz z załącznikiem dla pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy zagranicą wystawione przez Spółkę Podstawowa Stacja Kontroli Pojazdów w K. w dniu 31 grudnia 2009 r.,

- dokument potwierdzający zapłatę akcyzy na terytorium kraju od samochodu osobowego w nabyciu wewnątrzwspólnotowym nr [...] wystawiony przez Urząd Celny w R. Oddział Celny w R. w dniu 29 grudnia 2009 r.,

- tłumaczenia dokumentów sporządzone przez tłumacza przysięgłego języka niemieckiego,

- stosowne oświadczenie o braku zagraniczych tablic rejestracyjnych z dnia 29 grudnia 2009 r.

Na podstawie tych dokumentów przedmiotowy pojazd został zarejestrowany czasowo, co wiązało się z wydaniem pozwolenia czasowego seria/nr [...] oraz tablic rejestracyjnych nr [...] zalegalizowanych znakiem legalizacyjnym seria/nr [...]. Decyzją Prezydenta Miasta z dnia 11 stycznia 2010 r. dokonano stałej rejestracji pojazdu i na jej podstawie wydano spersonalizowany dowód rejestracyjny seria/nr [...] i tablice rejestracyjne [...] zalegalizowane znakiem legalizacyjnym seria/nr [...].

Wznowienie postępowania zakończonego powyższą decyzją ostateczną nastąpiło postanowieniem z dnia 8.10.2012 r. w związku ze sprzeciwem Prokuratora Okręgowego w G. z dnia 17.09.2012 r. W toku śledztwa nadzorowanego przez Prokuraturę Okręgową w G. stwierdzono, że niemiecki dowód rejstracyjny "Fahrzeugschein" przedłożony do rejestracji przedmiotowego pojazdu jest fałszywy. Ustalenie to dokonane zostało na podstawie opinii biegłego z zakresu badań technicznych dokumentów, z której wynika, że fałszerstwo nastąpiło poprzez podrobienie. Oznacza to, że w postępowaniu zakończonym decyzją nr [...] z dnia 11 stycznia 2010 r. przedłożono sfałszowane dowody (co potwierdziło przeprowadzone śledztwo [...]). Okoliczność ta nie była znana organowi w momencie rejestracji pojazdu. Stanowiło to podstawę wznowienia postępowania zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 Kpa, stosownie do którego w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli dowody na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne okazały się fałszywe. Organ wskazał przy tym, że art. 142 § 2 Kpa dopuszcza możliwość wznowienia postępowania, jeżeli sfałszowanie dowodu jest oczywiste i jednocześnie wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia poważnej szkody dla interesu społecznego. Oczywistość fałszu – jak wyjaśnił organ – ma miejsce wówczas, gdy przy prostym zestawieniu dowodu ze stanem faktycznym wynika, bez potrzeby prowadzenia postępowania wyjaśniającego, że jest on podrobiony. Ponadto organ wskazał, że zgodnie z art. 72 ust. 1 ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (Dz. U. z 2007 r. Nr 182 poz. 1322 ze zm.) rejestracji pojazdu sprowadzonego z kraju Unii Europejskiej dokonuje się m. in. na podstawie dowodu rejestracyjnego, jeśli pojazd był zarejestrowany. W niniejszej sprawie postępowanie wykazało, że załączony do wniosku o rejestrację przedmiotowego pojazdu niemiecki dowód rejestracyjny nr [...] okazał się fałszywy, co zostało potwierdzone opinią biegłego z zakresu badań technicznych dokumentów. Oznacza to, że nie zostały złożone wszystkie dokumenty wymagane do rejestracji pojazdu marki Renault Megane Scenic, a skuteczna rejestracja może zostać dokonana wyłącznie w oparciu o wszystkie wymagane przepisami prawa dokumenty i to dokumenty prawdziwe. Niespełnienie tych wymagań musiało więc skutkować uchyleniem decyzji o rejestracji i wydaniem decyzji o odmowie rejestracji przedmiotowego pojazdu.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył M. J., podnosząc że kupił przedmiotowy samochód w dobrej wierze, a dokumenty załączone do wniosku o jego rejstrację zostały przyjęte przez organ administracji jako oryginalne. Ponadto dokumenty te odzwierciedlały rzeczywiste cechy pojazdu i jego numery identyfikacyjne. Sam pojazd jest oryginalny, nie był przerabiany i nie pochodzi z przestępstwa, a jedynie może posiadać wadę prawną w postaci podrobionych dokumentów. Z tych względów, zdaniem skarżącego, zaskarżona decyzja jest sprzeczna z jego interesem jako pokrzywdzonego oraz z zasadą sprawiedliwości społecznej.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia 21 stycznia 2013 r. nr [...], działając na podstawie art. 1, art. 17 ust. 1 i art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 12.10.1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 856, ze zm.) oraz art. 17 pkt 1, art. 127 § 2 i art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego utrzymało zaskarżoną decyzję w mocy, podzielając ustalenia faktyczne i ocenę prawną dokonane przez organ I instancji.

Organ odwoławczy podkreślił w uzasadnieniu decyzji, że zgodnie z art. 72 ust. 1 pkt 2 i pkt 5 ustawy – Prawo o ruchu drogowym rejestracji pojazdu dokonuje się na podstawie m.in. karty pojazdu, jeżeli była wydana i dowodu rejestracyjnego, jeżeli pojazd był zarejestrowany. Nie może ulegać wątpliwości, że skuteczna rejestracja może zostać dokonana w oparciu o dokumenty prawdziwe. Rejestrując zatem samochód Renault Scenic organ administracji publicznej istotne dla sprawy okoliczności faktyczne poczynił na podstawie przedłożonych przez stronę dowodów (zagranicznych dokumentów w postaci dowodu rejestracyjnego i karty pojazdu), które okazały się fałszywe. Okoliczność ta stanowiła przesłankę wznowienia postępowania administracyjnego, zakończonego ostateczną decyzją w rozumieniu art. 145 § 1 pkt 1 k.p.a. Kolegium wyjaśniło przy tym, że na tej podstawie postępowanie administracyjne z zasady może zostać wznowione, o ile sfałszowanie dowodu zostanie stwierdzone orzeczeniem sądu lub innego organu, co w niniejszej sprawie nie nastąpiło. Kodeks postępowania administracyjnego w art. 145 § 2 przewiduje jednak wyjątek od tej reguły, dopuszczając wznowienie, jeżeli jest niezbędne dla uniknięcia m.in. "poważnej szkody dla interesu społecznego", a sfałszowanie dowodu jest "oczywiste". W niniejszej sprawie podrobienie dokumentów służących rejestracji pojazdu jest, zdaniem organu, niewątpliwe i nosi cechy oczywistości, gdyż zostało potwierdzone dowodami z postępowania karnego. Zachodzi także konieczność zapobieżenia poważnej szkodzie w interesie społecznym, jaką może przynieść utrzymanie w mocy rejestracji samochodu, dokonanej na podstawie podrobionych dokumentów. Słusznie więc, zdaniem SKO, organ I instancji przyjął, że powyższe okoliczności uzasadniają uchylenie decyzji ostatecznej i odmowę rejestracji przedmiotowego pojazdu.

W skardze na powyższą decyzję M. J. zarzucił, że nie odniesiono się w niej do argumentów przedstawionych w odwołaniu i na tej podstawie wniósł o przyznanie mu własności przedmiotowego pojazdu Renault Megane Scenic i prawa do jego rejestracji, podkreślając że samochód ten nie zostanie przez niego wprowadzony do dalszego obrotu, wobec czego nie naruszy to interesu społecznego. Ponadto skarżący powtórzył twierdzenia zawarte w odwołaniu.

Organ odwoławczy w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko i argumentację przedstawione w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje.

Skarga nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie, odnosząc się do wniosków sformułowanych w skardze, należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz art. 3 § 1 i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270) zwanej dalej P.p.s.a. sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej i to pod względem zgodności z prawem. Z powyższego wynika, że sądowa kontrola jest dokonywana według kryterium legalności, a więc zgodności zaskarżonego aktu administracyjnego z prawem. Sąd administracyjny nie jest uprawniony do orzekania w kwestiach, które wykraczają poza zakres sprawy sądowoadministracyjnej. Ponadto zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a, b i c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270) zwanej dalej P.p.s.a., decyzja administracyjna podlega uchyleniu, jeżeli sąd stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego albo inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a w myśl art. 145 § 1 pkt 2 P.p.s.a. sąd jest obowiązany stwierdzić nieważność decyzji, jeżeli ustali zaistnienie wady powodującej jej nieważność. Powyższe oznacza, że sąd administracyjny w przypadku uwzględnienia skargi orzeka wyłącznie kasacyjnie, nie posiada natomiast kompetencji do merytorycznego orzekania o prawach lub obowiązkach strony.

Przedmiotem zaskarżenia, a tym samym kontroli sądowoadministracyjnej w niniejszej sprawie jest decyzja Samorzadowego Kolegium Odwoławczego utrzymująca w mocy wydaną w wyniku wznowienia postępowania decyzję Prezydenta Miasta uchylającą własną decyzję ostateczną w sprawie rejestracji pojazdu Renault Megane Scenic i odmawiającą rejestracji tego pojazdu. Dokonując kontroli legalności zaskarżonego w niniejszej sprawie rozstrzygnięcia w powyżej określonych granicach, Sąd nie stwierdził naruszenia prawa uzasadniającego wyeliminowanie zaskarżonej decyzji z obrotu prawnego.

W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że postępowanie prowadzone w wyniku wznowienia jest samodzielnym postępowaniem, którego istotą jest ustalenie, czy zachodzi jedna z przesłanek wymienionych w art. 145 § 1 K.p.a. Postępowanie takie jest postępowaniem nadzwyczajnym, które toczy się w zawężonych ramach. Instytucja wznowienia postępowania ma bowiem na celu stworzenie prawnej możliwości ponownego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego i podjęcia rozstrzygnięcia sprawy zakończonej ostateczną decyzją, jeżeli postępowanie przed organami administracyjnymi było dotknięte wadami procesowymi, wyliczonymi wyczerpująco w art. 145 § 1 K.p.a.

W niniejszej sprawie podstawą wznowienia postępowania w sprawie rejestracji pojazdu zakończonej decyzją ostateczną z dnia 11 stycznia 2010 r. był art. 145 § 1 pkt 1 K.p.a. Zgodnie z tym przepisem w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe. Stosownie do art. 145 § 2 K.p.a. z przyczyn określonych w § 1 pkt 1 postępowanie może być wznowione również przed stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnienia przestępstwa orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego.

W świetle powyższej regulacji organy administracji prawidłowo przyjęły w niniejszej sprawie, że co do zasady wznowienie postępowania na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 K.p.a. jest możliwe, gdy fałszerstwo dowodów, na podstawie których została wydana ostateczna decyzja administracyjna, zostało stwierdzone orzeczeniem właściwego organu. Jak się wskazuje w literaturze “warunek ten uzasadniony jest ustawowym podziałem kompetencji organów państwowych, następstwem czego jest wyłączenie możliwości orzekania organów właściwych w sprawie wznowienia postępowania o przestępstwie, jakim jest fałsz dowodów" (por. B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz V Wydanie, Wydawnictwo C. H. Beck, str. 626). Natomiast bez takiego orzeczenia zastosowanie powyższej podstawy wznowienia jest dopuszczalne w sytuacji, gdy sfałszowanie dowodu jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest konieczne m.in. dla uniknięcia poważnej szkody dla interesu społecznego (art. 145 § 2 K.p.a.). Zdaniem Sądu organy prawidłowo przyjęły, że taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. Z przyjętych przez organy okoliczności faktycznych sprawy, które nie były kwestionowane, a jednocześnie znajdowały potwierdzenie w materiale sprawy, wynika bowiem, że przedłożone w postępowaniu o rejestrację przedmiotowego pojazdu niemieckie dokumenty w postaci dowodu rejestracyjnego i karty pojazdu okazały się sfałszowane, co zostało potwierdzone sporządzoną na potrzeby prowadzonego postępowania karnego opinią biegłego z zakresu badań technicznych dokumentów. Okoliczność sfałszowania tych dowodów była zatem oczywista, a jednocześnie bezsporna. Ponadto – jak wskazano w zaskarżonej decyzji w powołaniu na stanowisko uczestniczącego w sprawie Prokuratora, w interesie społecznym leży wyeliminowanie z obrotu prawnego rozstrzygnięcia w sprawie rejestracji pojazdu dokonanej na podstawie fałszywych dokumentów. Bez znaczenia pozostaje przy tym podnoszona przez skarżącego deklaracja, że nie zamierza on wprowadzać tego pojazdu do “dalszego obrotu". Na gruncie niniejszej sprawy sprzeczne z interesem społecznym i zasadą praworządności byłoby bowiem usankcjonowanie rejestracji pojazdu dokonanej pomimo braku prawidłowych dokumentów koniecznych dla tejże rejestracji. Zgodnie bowiem art. 72 ust. 1 pkt 2 i pkt 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 ze zm.) rejestracji dokonuje się na podstawie m.in. karty pojazdu, jeżeli była wydana oraz dowodu rejestracyjnego, jeżeli pojazd był zarejestrowany. Skarżący w postępowaniu o rejestrację przedmiotowego pojazdu przedłożył niemieckie dokumenty w postaci dowodu rejestracyjnego oraz karty pojazdu, które – jak następnie wykazało postępowanie wznowieniowe, okazały się sfałszowane. Powyższe oznacza, że w chwili wydawania decyzji ostatecznej brak było podstaw do rejestracji pojazdu z uwagi na brak prawidłowych dokumentów, będących podstawą rejestracji niezależnie od tego, czy – jak podnosił skarżący, działał on w dobrej wierze. Powyższe, w świetle art. 151 § 1 pkt 2 K.p.a., uzasadniało uchylenie decyzji ostatecznej i rozstrzygnięcie sprawy co do istoty poprzez odmowę rejestracji przedmiotowego pojazdu.

W tym stanie rzeczy skargę jako bezzasadną należało oddalić, o czym Sąd orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 151 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.