I SA/Bd 696/14

Uzasadnienie

I SA/Bd 696/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia [...] r. Dyrektor Izby Celnej w T. stwierdził uchybienie terminowi do wniesienia odwołania od decyzji Naczelnika Urzędu Celnego w T. z dnia [...] r. określającej skarżącej zobowiązanie podatkowe w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego marki Volkswagen T4, rok produkcji 2003, pojemność silnika 2461 cm3, w kwocie 6.279 zł. Decyzja została doręczona podatnikowi w dniu [...] r. w dniu [...] r. podatnik złożył odwołanie.

W uzasadnieniu postanowienia o uchybieniu przywrócenia terminu Dyrektor podał, że pismem z dnia [...] r. zwrócił się do Urzędu Pocztowego

w G. z prośbą o wyjaśnienie adnotacji sporządzonych na zwrotnym potwierdzeniu nadanej w dniu [...] r. przesyłki. Wyjaśnienia wymagał fakt, iż na potwierdzeniu doręczenia zaznaczono punkt 1, zawierający informację,

że przesyłkę doręczono adresatowi w dniu [...] r., co zostało potwierdzone przez skarżącą czytelnym podpisem i jednocześnie wypełniono punkt 4, poprzez wskazanie, że przesyłkę zwrócono do nadawcy w dniu [...] r., gdyż adresat nie podjął awizowanej przesyłki. W odpowiedzi na powyższe Urząd Pocztowy

w G. pismem z dnia [...] r. poinformował, iż przesyłka polecona adres i adresat jak wyżej została wydana adresatowi w dniu [...] r. Pracownik przygotował przesyłkę do zwrotu, który miał nastąpić w dniu [...] r., klient zgłosił się do urzędu, pracownik wydał przesyłkę, lecz w natłoku zajęć nie usunął adnotacji o zwrocie.

W dalszej części uzasadnienia Dyrektor przywołał m.in. art. 150 § 1 ustawy

z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm., dalej jako O.p.). Podał, że w przypadku doręczania przez operatora pocztowego, podmiot ten ma obowiązek przechowywania pisma przez okres 14 dni w swojej placówce pocztowej. Adresat musi być zawiadomiony o pozostawaniu pisma w placówce pocztowej, przy czym zawiadomienia należy dokonać dwukrotnie. Pierwsze zawiadomienie następuje w dacie pierwszej próby doręczenia pisma. Natomiast powtórne zawiadomienie następuje

w razie niepodjęcia pisma, w terminie 7 dni od dnia jego złożenia w placówce pocztowej. Jeżeli w tym terminie adresat odbierze pismo, procedura doręczenia zostaje zakończona. W sytuacji, gdy w terminie 7 dni nie nastąpi podjęcie pisma, należy dokonać powtórnego zawiadomienia. Ustawodawca nie określił wprost daty,

w której winno nastąpić powtórne zawiadomienie. Można wywnioskować, że powinno to nastąpić nie wcześniej niż po upływie 7 dni przechowywania pisma na poczcie. Zawiadomienie o pozostawaniu pisma na poczcie osoba doręczająca umieszcza

w pierwszej kolejności w oddawczej skrzynce pocztowej. Jeżeli natomiast nie jest to możliwe, zawiadomienie umieszcza się na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź

w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata. Z treści potwierdzenia odbioru, które powraca do nadawcy, czyli do organu podatkowego, winny wyraźnie wynikać następujące okoliczności: przesłanki zastosowania doręczenia w trybie art. 150 O.p., czyli przyczyny niemożności doręczenia w trybie art. 148 § 1 lub art. 149 ww. ustawy, fakt zawiadomienia adresata o przesyłce, fakt powtórnego zawiadomienia po upływie

7 dni od daty złożenia pisma w placówce pocztowej, informacja, iż zawiadomienia

o przesyłce zostały każdorazowo umieszczone w miejscach wskazanych w art. 150 § 2 O.p. Dla uznania, że decyzja została skutecznie doręczona w trybie art. 150 O.p. konieczne jest wykazanie przez organ podatkowy, że placówka pocztowa zawiadomiła adresata w sposób niebudzący wątpliwości o nadejściu pisma i miejscu, gdzie może je odebrać. Uznanie doręczenia zastępczego za skuteczne uzależnione jest więc

od dwukrotnego awizowania przesyłki, a nie tylko jej przechowywanie w palcówce pocztowej przez okres 14 dni. Organ podkreślił, że jeżeli pismo nie zostanie w ogóle podjęte z placówki pocztowej, doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w art. 150 § 1 O.p., czyli 14 dni, przez który to okres pismo przechowywano w placówce pocztowej. Nieodebrane (faktycznie) pismo zwracane jest organowi podatkowemu, który pozostawia je w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Istota fikcji doręczenia wiąże się z brakiem faktycznego doręczenia pisma adresatowi lub inne| osobie. Jeżeli jednak po "uruchomieniu" trybu doręczenia z art. 150 ww. ustawy odbiór pisma z placówki pocztowej lub z urzędu gminy nastąpi przed upływem 14-dniowego terminu przechowywania pisma, to datą doręczenia jest dzień faktycznego jego odbioru.

Organ podał, że decyzję Naczelnika wysłano na adres strony za pośrednictwem poczty. Jak wynika ze zwrotnego potwierdzenia odbioru, w dniu [...] r.

w oddawczej skrzynce pocztowej adresata pozostawiono awizo, a przesyłkę pozostawiono do dyspozycji adresata w Urzędzie Pocztowym G. 8. Z powodu nie podjęcia ww. przesyłki, poczta dokonała powtórnego jej awizowania w dniu

[...] r. Mając na uwadze treść przepisu art. 12 §5 O.p., który stanowi, że jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy, należy uznać, iż wynikający z art. 150 § 1 pkt. 1 O.p. 14 dniowy termin przechowywania przesyłki przez pocztę upłynął w dniu [...] r. Pomimo upływu terminu wynikającego ww. przepisu, korespondencja została wydana przez pocztę

w dniu [...] r. adresatowi przesyłki A. L.

Ponadto Dyrektor zwrócił uwagę, iż z adnotacji sporządzonej na zwrotnym potwierdzeniu odbioru wynika, że przesyłkę zwrócono do nadawcy w dniu [...]r., gdyż adresat nie podjął awizowanej przesyłki. Podkreślił, że wszelkie adnotacje na zwróconej przesyłce (zamieszczone na kopercie lub na zwrotnym potwierdzeniu odbioru) opatrzone stosownymi pieczątkami i podpisami mają walor dokumentu urzędowego stanowią dowód tego, co zostało w nich stwierdzone. W sytuacji, gdy adnotacje te nie spełniają wymogów określonych w art. 150 § 1, § 1a i § 2 O.p., dopuszczalne jest prowadzenie przez organ podatkowy postępowania dowodowego mającego na celu wyjaśnienie istniejących wątpliwości np. poprzez wystąpienie do odpowiedniej placówki pocztowej o przekazanie stosownych informacji związanych ze sposobem doręczenia przesyłki.

Zdaniem organu okoliczność wydania przesyłki w dniu [...] r. nie zmienia faktu, iż doręczenie decyzji Naczelnika Urzędu Celnego w T. nastąpiło

w trybie zastępczym przewidzianym w art. 150 O.p., w dniu [...] r.,

tj. z upływem 14 dniowego terminu przechowywania przesyłki przez pocztę. Przesyłkę awizowano w dniu [...] r., a więc termin do jej odebrania zgodnie z art. 150 § 1 O.p. biegł przez kolejnych 14 dni, ti. do [...]r. (z uwzględnieniem art. 12 O.p.). Podatnik odwołanie od ww. decyzji Naczelnika złożył w urzędzie pocztowym

w dniu [...] r., tj. po upływie terminu do jego wniesienia przewidzianym

w art. 233 § 2 pkt. 1 O.p. Termin ten upłynął w opinii organu w dniu [...] r.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy skarżąca uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości, zarzucając mu naruszenie:

1) art. 223 § 2 pkt. 1 O.p. poprzez błędną wykładnię polegająca na przyjęciu, że skarżąca uchybiła terminowi do wniesienia odwołania od decyzji doręczonej skarżącej w dniu [...] r, od której odwołanie skarżąca wniosła w dniu [...] r, a dalej przyjęcie, iż decyzję doręczono skarżącej wcześniej, tj. w dniu [...] r. w okoliczności gdy:

- z informacji Urzędu Pocztowego w G. przekazanej organowi, wynika,

iż przesyłkę doręczono adresatowi w dniu [...] r., co zostało potwierdzone przez skarżącą własnoręcznym podpisem,

- na zwrotnym potwierdzeniu odbioru pracownik Urzędu Pocztowego wskazał,

iż przesyłka miała zostać zwrócona do nadawcy w dniu [...] r, zaś

w związku ze zgłoszeniem się w dniu [...] r. skarżącej do Urzędu, pracownik przesyłkę wydał, lecz w natłoku zajęć nie usunął adnotacji o zwrocie,

2) art. 150 § 1 O.p. przez:

- błędne przyjęcie, iż doszło do skutecznego doręczenia w trybie art. 150 § 1 O.p.,

tj. po upływie 14 dni od pierwszego awizowania, które zdaniem organu nastąpiło w dniu [...] r. w okoliczności, gdy organ pocztowy nie wykazał, że placówka pocztowa zawiadomiła skarżącą w sposób niebudzący wątpliwości o nadejściu pisma

i miejscu gdzie można je odebrać,

- błędne przyjęcie, iż pismo nie zostało w ogóle podjęte z placówki pocztowej,

w okoliczności, gdy z treści pisma placówki pocztowej jednoznacznie wynika, iż przesyłka została wydana skarżącej w dniu [...] r.

3) art. 150 § 2 O.p. poprzez przyjęcie, iż doręczyciel Urzędu Pocztowego pozostawił skarżącej we właściwym miejscu informację o nadejściu pisma organu i miejscu, gdzie można je odebrać w dniu [...] r. w okoliczności, gdy skarżąca o rzekomym istnieniu takiego zawiadomienia dowiedziała się z treści skarżonego postanowienia,

4) art. 121 § 1 O.p., poprzez naruszenie zasady zaufania obywatela do organów administracji publicznej, bowiem organ administracyjny I instancji, tj. Urząd Celny

w Toruniu odpowiedzią na odwołanie skarżącej od decyzji organu z dnia [...] r. stwierdził, iż skarżąca odwołanie wniosła w terminie.

5) art. 120 O.p. w zw. z art. 32 i art. 8 § 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej poprzez obciążanie strony postępowania negatywnymi konsekwencjami błędnej wykładni przepisów prawnych przez operatora pocztowego, a w konsekwencji ograniczenie stronie prawa do odwołania się od decyzji dla niej niekorzystnej na takich samych zasadach jak obywatelowi któremu doręczono pismo organu w sposób prawidłowy.

6) Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że rzekome pierwsze awizo miało być pozostawione skarżącej w dniu [...] r.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonym postanowieniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy zważył, co następuje.

Na wstępie należy wskazać, że zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sąd administracyjny sprawuje kontrolę administracji publicznej przez badanie zgodności zaskarżonych decyzji i postanowień z prawem. W wyniku takiej kontroli decyzja lub postanowienie mogą zostać uchylone w razie stwierdzenia, że naruszono przepisy prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy lub doszło do takiego naruszenia przepisów prawa procesowego, które mogłoby w istotny sposób wpłynąć na wynik sprawy, ewentualnie w razie wystąpienia okoliczności mogących być podstawą wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a, b oraz c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.; dalej jako p.p.s.a.).

Posiadając tak określony zakres swojej kognicji Sąd uznał, że w ustalonym stanie faktycznym skarga nie zasługuje na uwzględnienie, zaś zaskarżone postanowienie nie narusza prawa, co byłoby podstawą jego wyeliminowania z obrotu prawnego.

Dokonując oceny zaskarżonego postanowienia wskazać należy, iż zostało ono wydane z powodu uznania przez organ odwoławczy, że odwołanie zostało wniesione przez skarżącą z uchybieniem przewidzianego w art. 223 § 2 pkt 1 O.p. terminu do jego wniesienia, na podstawie którego odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie. Istota sporu sprowadza się zatem do rozstrzygnięcia, czy skarżący wniósł w terminie odwołanie. Bezsporne w sprawie jest to, że decyzja organu pierwszej instancji została wysłana do skarżącej pocztą, co oznacza, iż jej doręczenie powinno było nastąpić zgodnie z przepisami Rozdziału 5 Działu IV O.p., regulującymi zasady doręczania przesyłek w postępowaniu podatkowym. Zgodnie z art. 150 O.p.

w przypadku niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 148 § 1 lub

art. 149 powołanej ustawy, dochodzi do zastępczego doręczenia przesyłki. Jeżeli doręczenie pisma (przesyłki) następuje za pośrednictwem poczty, poczta przechowuje pismo przez okres 14 dni w swojej placówce pocztowej (art. 150 § 1 pkt 1 O.p.), przy czym zobowiązana jest do dwukrotnego powiadomienia adresata przesyłki

o pozostawieniu jej w określonej placówce pocztowej (art. 150 § 1a). Powtórne zawiadomienie następuje w razie niepodjęcia pisma w terminie 7 dni. Natomiast zawiadomienie o pozostawaniu pisma w placówce pocztowej umieszcza się

w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata.

W tym przypadku doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w § 1, a pismo pozostawia się w aktach sprawy (art. 150 § 2 O.p.).

W rozpoznawanej sprawie, wobec braku możliwości doręczenia przesyłki adresatowi, doręczyciel pozostawił zawiadomienie o pozostawieniu jej na drzwiach mieszkania adresata. Przesyłka została awizowana po raz pierwszy w dniu [...] r., zaś powtórne awizo zostało złożone w dniu [...] r. Okoliczności te wynikają z dokumentu, jakim jest zwrotne poświadczenie odbioru, korzystają z domniemania prawdziwości, które w żaden sposób skarżąca nie obaliła. Samo gołosłowne twierdzenie, że nie otrzymała pierwszego awiza jest niewystarczające. W tej sytuacji 14-dniowy termin do jej odbioru upłynął, jak zasadnie skonstatował organ odwoławczy, w dniu [...]r. (włącznie). W konsekwencji powyższego odwołanie powinno być złożone najpóźniej do dnia [...] r. (włącznie). Odwołanie w przedmiotowej sprawie zaś zostało nadane w dniu [...] r. (d.: k. 97 akt administracyjnych), a zatem z przekroczeniem ustawowego terminu do jego wniesienia. Okoliczność zatem, że po upływie ww. 14-dniowego terminu skarżąca odebrała przesyłkę nie oznacza, iż termin ten uległ przedłużeniu bądź podlega obliczeniu według innych zasad niż wynika to z przywołanych przepisów prawa.

Sąd w tut. składzie podziela pogląd Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyrażony m.in. w postanowieniu z dnia 12 stycznia 2010 r., sygn. akt II FSK 1908/09 oraz w wyroku z dnia 11 grudnia 2009 r., sygn. akt II FSK 1075/08, że dniem doręczenia zastępczego jest dzień, w którym bezskutecznie upłynął czternastodniowy termin odbioru decyzji prawidłowo złożonej w placówce pocztowej (§ 2 zd. 2 art. 150 O.p.), a nie dzień późniejszego faktycznego wydania jej w tej placówce adresatowi, nota bene z naruszeniem przepisów O.p.

Podkreślić należy, że wprowadzona przez ustawodawcę fikcja doręczenia jest

w tej sytuacji prawnie skuteczna, to znaczy pociąga za sobą wszelkie skutki doręczenia, w tym także skutek w postaci rozpoczęcia biegu terminu do wniesienia odwołania

(art. 223 § 2 O.p.) Nie można bowiem przyjąć, że doręczenie nie nastąpiło, jeśli skarżący nie zgłosi się po jej odbiór w wymaganym przepisami terminie. Przyjęcie odmiennego poglądu, jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia

11 grudnia 2009 r., sygn. akt II FSK 1075/08, mijałoby się z celem przepisów

o doręczeniach w postępowaniu podatkowym. Innymi słowy okoliczność,

że w przedmiotowej sprawie Placówka Pocztowa faktycznie wydała przesyłkę adresatowi w dniu [...] r. nie może w żadnym razie przesądzać

o określeniu dnia doręczenia decyzji w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej.

Reasumując, termin do złożenia odwołania w sprawie kończył się z upływem

[...] r., a nie jak przyjęła skarżąca z upływem [...] r. (14 dni po faktycznym odebraniu przesyłki). W konkluzji powyższego należy podnieść, że

w przypadku odebrania przez adresata przesyłki z urzędu pocztowego w okresie 14 dni, na które została ona złożona, datą doręczenia będzie dzień jej faktycznego odbioru stwierdzony pokwitowaniem na zwrotnym potwierdzeniu odbioru, a nie fikcyjna data wynikająca z treści art. 150 § 2 O.p. (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1986r., sygn. akt III ARN 7/86 - OSNCP 1987, Nr 9, poz. 143). Jednakże w przypadku odbioru tej przesyłki po tej dacie, skutek prawny doręczenia następuje z upływem ostatniego dnia czternastodniowego okresu przechowywania pisma w placówce pocztowej.

W pełni na aprobatę zasługuje działanie organu, który wobec niewypełnienia wszystkich wymaganych pozycji na potwierdzeniu odbioru (d.: k. 126 akt administracyjnych) zwrócił się do Urzędu Pocztowego o wyjaśnienie, kiedy przesyłka wpłynęła do tego Urzędu, czy i kiedy była awizowana (d.: k. 127 akt administracyjnych). W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego te okoliczności zostały ustalone (d.: k. 129 akt administracyjnych).

Warto w tym miejscu przywołać także wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 sierpnia 2011 r., o sygn. II FSK 334/10,

w którym wyrażono następujący pogląd: "W sytuacji, gdy stosownie do art. 150 ord. pod. nastąpił prawny skutek procesowy doręczenia, późniejsze faktyczne wydanie pisma pełnomocnikowi nie może być uznane jako doręczenie prawne. Doręczenie pisma w toku postępowania administracyjnego może nastąpić tylko raz, zważywszy, że skutki procesowe ustawa łączy z doręczeniem w formie prawem przepisanej, a nie

z faktycznym otrzymaniem tego pisma przez pełnomocnika skarżącej. Prawidłowo sąd wywiódł, że w takim przypadku doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w § 1 art. 150 ord. pod., a pismo pozostawia się w aktach sprawy. Przetrzymanie i wydanie przez urząd pocztowy pisma po upływie tego terminu niewątpliwie stanowi uchybienie, jednakże uchybienie to nie ma żadnego wpływu na wynik niniejszej sprawy."

Takie rozumienie przepisów prawa potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny

w Warszawie w postanowieniu z dnia 12 stycznia 2012 r. w sprawie o sygn. akt II FSK 2916/11, w którym stwierdził, że dla rozpoczęcia biegu terminu określonego w art. 53 § 1 p.p.s.a. bez znaczenia pozostaje fakt, że skarżący odebrał w Urzędzie Pocztowym przesyłkę po upływie 14-dniowego terminu określonego w art. 150 § 1 O.p. Sąd

w tutejszym składzie w/w pogląd Naczelnego Sądu Administracyjnego podziela.

W kontekście powyższego Sąd uznał, że organ odwoławczy nie naruszył przepisów postępowania w sposób, który mógłby mieć wpływ na wynik sprawy. Podkreślenia również wymaga, że strona, która uchybiła terminowi do wniesienia środka odwoławczego może, gdy uważa, iż nastąpiło to bez jej winy, wnieść o jego przywrócenie. W przedmiotowej sprawie Skarżący jednak z możliwości takiej nie skorzystał i nie złożył wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania.

W związku z powyższym organ odwoławczy, wobec braku wniosku strony skarżącej o przywrócenie uchybionego terminu, zobowiązany był w ramach wstępnej kontroli dopuszczalności odwołania stwierdzić - na podstawie art. 228 § 1 pkt 2 O.p. - uchybienie terminu do jego wniesienia.

Mając powyższe na względzie Sąd oddalił skargę na podstawie art. 151 p.p.s.a.