IV SA/Wa 553/12

Uzasadnienie

Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w W. decyzją z dnia [...] kwietnia 2011 r. nr [...], na podstawie art 46 ust. 1 pkt. 1, art. 46 a ust. 7 pkt 1 lit. a tiret pierwsze oraz art. 56 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, ze zm.), § 2 ust. 1 pkt 29 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz. 2573, ze zm.), w związku z art. 153 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, ze zm.) oraz z art. 104 i art. 108 § 1 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, ustalił warunki realizacji przedsięwzięcia polegającego na budowie Południowej Obwodnicy W. na odcinku od węzła "[...]" do węzła "[...]" dla wariantu proponowanego przez inwestora – Generalną Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, tj. z drogą w tunelu zamkniętym od km 0+800 do km 3+455, na nasypie na odcinku od węzła [...] do mostu nad rzeką [...], z mostem na rzece W. o konstrukcji płaskiej.

Odwołanie od powyższej decyzji wnieśli J. P., B. L., I. i A. S., Stowarzyszenie E., Ogólnopolskie T., Stowarzyszenie E., Stowarzyszenie Z., Muzeum P.

Po rozpatrzeniu zarzutów wniesionych w odwołaniach oraz ponownej analizie zgromadzonego materiału dowodowego, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska decyzją z dnia [...] grudnia 2011 r. nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 oraz art. 127 § 2 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego w związku z art. 153 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko:

▪ uchylił punkt 1.3.7. sentencji decyzji pierwszej instancji o treści: "Na etapie prac nad projektem należy określić zasięgi emisji zanieczyszczeń od projektowanych wyrzutni usuwających spaliny z tunelu, aby dokładnie wskazać ich lokalizację i wysokości."7 i umorzył postępowanie w tym zakresie,

▪ uchylił punkt 1.3.22. sentencji decyzji pierwszej instancji o treści: "Należy przedstawić zakres wymiany gruntów i potrzeby prowadzenia odwodnień wykopów związanych z ich wymianą, bilans mas ziemnych i sposób ich zagospodarowania na podstawie opracowanej dokumentacji geologiczno-inżynierskiej i hydrogeologicznej" i orzekł, że "Magazynowanie mas ziemi poza wyznaczonym pasem drogowym jest dopuszczalne poza obszarem Natura 2000 Dolina S., [...] Parkiem Krajobrazowym i użytkiem ekologicznym [...]",

▪ uchylił punkt 1.3.30. sentencji decyzji pierwszej instancji o treści: "Przy projektowaniu odwodnienia trasy jako zasadę należy przyjąć odprowadzania wód opadowych rowami trawiastymi; natomiast szczelne odprowadzania wód kanalizacją deszczową z drogi na terenie tunelu, mostów, wiaduktów i skrzyżowań wysokościowych" i orzekł, że "Przy projektowaniu odwodnienia trasy jako zasadę należy przyjąć odprowadzanie wód opadowych rowami trawiastymi; natomiast szczelne odprowadzanie wód kanalizacją deszczową z drogi na terenie tunelu, mostów, wiaduktów i skrzyżowań wysokościowych. Pojemność zbiorników retencyjno-infiltracyjnych, w celu ochrony cieków, powinna zapewniać w czasie deszczów nawalnych spływ wody na poziomie spływu ze zlewni naturalnej (tj. przed realizacją planowanego przedsięwzięcia)",

▪ uchylił punkt 1.3.31. sentencji decyzji pierwszej instancji o treści: "Przed zrzutem do odbiorników (Kanał [...] , W. , Rów [...], rów melioracyjny w km 19+740, ziemia) zapewnić podczyszczanie wód opadowych i roztopowych (system rowów trawiastych, osadniki, separatory, zbiorniki retencyjno-infiltracyjne, zbiorniki infiltracyjne)" i orzekł, że "Wody opadowe i roztopowe z drogi kierować do następujących odbiorników:

a. Kanał [...]- z odcinka od km 0+300 do km 0+800

b. kanalizacja w ul. [...] — z odcinka od km 0+800 do km 3+455

c. rzeka W. - z odcinka od km 3+455 do km 11+600

d. Rów [...] - z odcinka od km 11+600 do km 13+450

e. ziemia - z odcinka od km 13+450 do km 18+950.

Przed zrzutem do odbiorników określonych w ww. ppkt a, c i d, wody kierować do zbiorników retencyjno-infiltracyjnych; do ziemi odprowadzać poprzez zbiorniki infiltracyjne. Przed zrzutem wód opadowych i roztopowych do odbiorników zastosować osadniki i separatory",

▪ uchylił punkt 1.3.33. sentencji decyzji pierwszej instancji o treści: "Zbiorniki retencyjne winny zapewniać możliwość zamknięcia odpływu na wypadek wystąpienia poważnej awarii z udziałem pojazdów przewożących substancje niebezpieczne" i orzekł, że "Zbiorniki retencyjno-infiltracyjne winny zapewniać możliwość zamknięcia odpływu na wypadek wystąpienia poważnej awarii z udziałem pojazdów przewożących substancje niebezpieczne",

▪ uchylił punkt 1.3.38 sentencji decyzji pierwszej instancji o treści: "W przypadku konieczności planowania wyrzutni z tunelu, należy je tak zaprojektować, aby wysokość wyniesienia emisji zapewniała zachowanie standardów jakości powietrza" i orzekł, że "W tunelu zlokalizowanym w odcinku trasy od km 0+800 do km 3+455 zastosować wentylację mechaniczną poprzeczną z usuwaniem spalin na zewnątrz poprzez wyrzutnie zlokalizowane przy portalach tunelu",

▪ uchylił punkt 1.3.41. sentencji decyzji pierwszej instancji o treści: "Nasadzenia należy projektować i zrealizować na poziomie terenu, tzn. nie wprowadzać nasadzeń na skarpy nasypów, aby uniknąć gniazdowania ptaków w tych miejscach, co mogłoby narazić je na zderzenia z samochodami; w projekcie zagospodarowania zieleni w pasie drogi należy w miarę możliwości rezygnować z gatunków drzew i krzewów z owocami spożywanymi przez ptaki (np. jarząb szwedzki, bez czarny, rokitnik, śnieguliczka, głóg, dzika róża, dzika jabłoń, cis, wszelkie drzewa owocowe, tamina, śliwa ałycza.)" i orzekł, że "Nasadzenia drzew i krzewów należy projektować i zrealizować na poziomie terenu, tzn. nie wprowadzać nasadzeń na skarpy nasypów, aby uniknąć gniazdowania ptaków w tych miejscach, co mogłoby narazić je na zderzenia z samochodami; w projekcie zagospodarowania zieleni w pasie drogi należy wykluczyć gatunki drzew i krzewów o owocach chętnie spożywanych przez ptaki (np. głóg, dzika róża, jarząb szwedzki, bez czarny, rokitnik, śnieguliczka, cis, tarnina, śliwa ałycza). Dobór gatunków drzew o krzewów do nasadzeń zieleni należy uzgodnić z prowadzącym nadzór ornitologiem",

▪ w załączniku do decyzji uchylił następujące zdania: "W obecnej fazie prac projektowych nie rozstrzygnięto szczegółów technologicznych instalacji wentylacyjnej i sposobu odprowadzania powietrza z tunelu. Możliwe jest usuwanie za pomocą systemu wentylacji wzdłużnej (emisja odbywać się będzie przez portale tunelu) lub system wentylacji poprzecznej i wzdłużnej (emisja przez portale i wyrzutnie). Wybór zostanie dokonany po przeprowadzeniu szczegółowych obliczeń" i umorzył postępowanie w tym zakresie,

▪ w pozostałej części utrzymał decyzję w mocy.

Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska ustosunkował się do zarzutów podniesionych przez odwołujących.

W pierwszej kolejności, odnosząc się do zarzutu dotyczącego błędnego procedowania organ podniósł, że niniejsze postępowanie jest kontynuacją postępowania wszczętego wnioskiem z dnia 20 grudnia 2006 r. Na skutek zmiany stanu prawnego, zmian kompetencyjnych i orzeczenia sądu w niniejszej sprawie inwestor zaktualizował wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcie pod nazwą Południowa Obwodnica W. uzupełniając go o nowy załącznik, tj. raport o oddziaływaniu na środowisko. Organ natomiast podjął czynności do przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w pełnym zakresie i dokonał oceny materiału dowodowego.

W odpowiedzi na zarzut nie potraktowania przez organ pierwszej instancji pisma z dnia 25 stycznia 2011 r. jako wniosku strony postępowania, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska wyjaśnił, że wniosek ten złożony został w ramach procedury udziału społeczeństwa w postępowaniu w trybie art. 53 ustawy Prawo ochrony środowiska. Organ nie miał więc obowiązku weryfikacji czy wniosek ten pochodzi od podmiotu posiadającego interes prawny w sprawie, czy jedynie interes faktyczny.

Z kolei odpowiadając na zarzut braku merytorycznej analizy różnic pomiędzy poziomem hałasu podanym w opracowaniu inwestora a mapą akustyczną W. organ odwoławczy wskazał, że organ pierwszej instancji słusznie odstąpił od porównania tych wartości. Raport o oddziaływaniu na środowisko sporządza się w celu określenia przewidywanego oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia oraz zaproponowania działań mających na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację przyrodniczą negatywnych działań na środowisko. Mapę akustyczną zaś sporządza się na potrzeby oceny stanu akustycznego środowiska, dla celów informowania społeczeństwo o zagrożeniach środowiska hałasem, opracowania danych dla państwowego monitoringu środowiska, tworzenia i aktualizacji programów ochrony przed hałasem. Oba dokumenty różnicują parametry hałasu oraz różny zakres przedstawianych informacji, wobec czego – w ocenie organu – porównanie tych dokumentów mogłoby budzić problemy interpretacyjne związane z otrzymanymi wynikami.

Rozpatrując zarzut dotyczący łagodnego ukształtowania nasypu trasy celem większej jego stabilności w czasie fal wezbraniowych, organ stanął na stanowisku, że na etapie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia nie ma konieczności szczegółowego określania nachylenia tych skarp. Organ podkreślił, że obowiązek zaprojektowania technicznych parametrów przedsięwzięcia w taki sposób, aby było odporne na czynniki zewnętrzne należy do podmiotu planującego inwestycję. Organ pierwszej instancji - działając w granicach swojej właściwości - określił jedynie sposób umocnienia stoków skarp i nasypów poprzez możliwie najszersze wykorzystanie geosyntetyków i docelowe wprowadzenie trawiastej pokrywy roślinnej.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska za niesłuszny uznał zarzut braku jakichkolwiek zaleceń związanych z kompensacją przyrodniczą. Kwestię tę wyjaśnił już organ pierwszej instancji odpowiadając na uwagę złożoną w procedurze udziału społeczeństwa i określając warunki środowiskowe w zakresie sposobu rekultywacji terenu zajętego pod budową, obowiązku wprowadzenia nasadzeń dogęszczających i sposobu ich nasadzeń. Organ odwoławczy zgodził się z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w W., że realizacja Parku K. nie jest kompensacją przyrodniczą. Organ ochrony środowiska nie może warunkować realizacji Południowej Obwodnicy W. od wykonania tego parku, który połączy zieleń towarzyszącą drodze w układ terenów zieleni oraz odtworzy więzi lokalne przerwane przez drogę. Organ zobowiązał jedynie do zachowania ciągłości istniejących ścieżek rowerowych i szlaków turystycznych przeciętych Południową Obwodnicą W. oraz do uwzględnienia w projekcie budowlanym lokalizacji ścieżki rowerowej wzdłuż trasy.

W odniesieniu do sposobu odprowadzania wód opadowych i roztopowych z drogi Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska uznał za bezzasadny zarzut odprowadzania wód do środowiska, bez ich uprzedniego oczyszczenia, w szczególności do W. która stanowi obszar Natura 2000 i jest źródłem wody pitnej dla mieszkańców. Organ wskazał, że wody opadowe i roztopowe przed zrzutem do W. będą oczyszczane w rowach trawiastych, zbiornikach retencyjno-infiltracyjnych, separatorach koalescensyjnych i osadnikach.

Organ podniósł, ze w toku postępowania uwzględnione zostały, znajdujące się w rejonie Południowej Obwodnicy W.. lokalne studnie głębinowe, które będą narażone na zanieczyszczenie przez ścieki. Znalazło to odzwierciedlenie w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, która prawidłowo i w stopniu wystarczającym określa warunki realizacji przedsięwzięcia w odniesieniu do ochrony wód podziemnych i powierzchniowych na etapie realizacji inwestycji sankcjonując lokalizację baz budowlanych i transportowych. Organ zobowiązał również inwestora do przeprowadzenia analizy porealizacyjnej obejmującej analizę zanieczyszczeń gleby, wód podziemnych, odprowadzanych do wód powierzchniowych i ziemi wód opadowych, jak również do monitorowania prawidłowego prowadzenia gospodarki ściekowej w trakcie eksploatacji przedsięwzięcia.

Zdaniem organu nie można dopatrzyć się naruszenia prawa przez organ pierwszej instancji z uwagi na nieokreślenie dopuszczalnych parametrów zrzucanych ścieków. Przedmiotowe postępowanie ma na celu jedynie wskazanie sposobu zagospodarowania ścieków, tj. wód opadowych i roztopowych pochodzących z drogi. Szczegółowe rozwiązania techniczne systemu odprowadzającego te wody z drogi do odbiorników, w tym urządzeń je oczyszczających zostaną sprecyzowane w operacie wodnoprawnym, który inwestor, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, będzie zobowiązany opracować przed wystąpieniem o pozwolenie wodnoprawne na odprowadzanie ścieków.

Niezrozumiałym dla organu jest zarzut, że organ pierwszej instancji zwolnił inwestora z konieczności uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wymaganej do pozwoleń wodnoprawnych. W opisie przedsięwzięcia nie wskazano, iż decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie Południowej Obwodnicy W. na odcinku od węzła "[...]" do węzła "[...]" obejmuje również realizację urządzeń wodnych zaliczanych do przedsięwzięć wymagających uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W sytuacji prowadzenia prac związanych z budową urządzeń wodnych kwalifikowanych jako przedsięwzięcie wymagające decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, będzie wymagało od inwestor uzyskania odrębnej decyzji.

W odniesieniu do ochrony Jeziora [...], Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska podniósł, że ochrona wód tego jeziora była przedmiotem analiz w postępowaniu o wydanie decyzji o środowiskowych, a w ich wyniku inwestor zmienił projekt sposobu odwodnienia trasy. W wyniku zmiany koniecznym było zaprojektowanie dodatkowych zbiorników retencyjno - infiltracyjnych dla spłaszczenia odpływu wody do odbiorników w czasie deszczu nawalnego i zaprojektowanie przepompowni pozwalających na przepompowanie wód opadowych do W. Zgodnie z zatwierdzonym sposobem odprowadzania wód, ścieki do kanału [...] będą kierowane jedynie z odcinka Południowej Obwodnicy W., tj. od węzła "[...]" do wlotu do tunelu (od km 0+300 do km 0+800). Z trasy wody opadowe i roztopowe będą spływać grawitacyjnie do pompowni, a następnie tłoczone do zbiorników retencyjno-infiltracyjnych (na mapach do raportu oznaczonych jako ZB1 i ZB2), następnie zaś do kanału [...]. Ograniczenia natężenia odprowadzanych wód do odbiornika kanału [...] w konsekwencji będzie skutkowało ograniczeniem natężenia wód dopływających do Potoku [...] zasilającego Jezioro [...]. W wyniku zastosowania urządzeń oczyszczających, ścieki odprowadzane do środowiska w sposób zaproponowany przez inwestora będą miały wartości dużo mniejsze niż określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. nr 137, poz. 984 ze zm.)

Odnosząc się natomiast do kwestii stosowania chlorków do odladzania drogi, organ zgodził się z odwołującymi, że ich stosowanie w celu zimowego utrzymania nawierzchni drogowej ma niekorzystny wpływ na środowisko. Zdaniem organu ograniczanie stosowania środków chemicznych poprzez mechaniczne usuwanie pokrywy śniegowej i błota z powierzchni jezdni i używanie piasku w celu ograniczenia jej śliskości może spowodować spadek bezpieczeństwa użytkowników drogi na odcinku, gdzie nastąpi nagła zmiana śliskości jezdni. Wpisywanie w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach ograniczeń w zakresie używania środków chemicznych na określonym odcinku drogi może budzić praktyczne komplikacje w trakcie konieczności szybkiej interwencji ze względu na niekorzystne warunki meteorologiczne i zagrożenie na drodze, w konsekwencji zapis taki może być nie respektowany przez zarządcę drogi.

Kierując się potrzebą określenia skuteczności retencyjnej zbiorników projektowanych przed wlotem wód opadowych i roztopowych do wód powierzchniowych oraz jednoznacznego wskazania odbiorników Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska zmienił zapisy decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na przedsięwzięcie polegające na budowie Południowej Obwodnicy W. na odcinku od węzła "[...]" od węzła "[...]". Ponadto usunął zapis w decyzji, błędnie wskazujący rów melioracyjny w km 19+740 jako odbiornik wód, bowiem odprowadzane będą wody pochodzące z węzła "[...]", którego realizacji przedmiotowe postępowanie nie obejmuje i sprostował oczywistą omyłkę w punkcie 1.3.33 sentencji decyzji, gdzie wskazano "zbiorniki retencyjne" zamiast "zbiorniki retencyjno- infiltracyjne".

Zdaniem organu bezzasadny jest zarzutu podniesiony w odwołaniach, w zakresie proponowanego sposobu zasadzeń. Organ stwierdził, iż decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach z dnia [...] kwietnia 2011 r. prawidłowo reguluje tę kwestię. Decyzja ta nakłada na inwestora obowiązek odpowiedniego wkomponowania ekranów akustycznych w otoczenie, poprzez zapewnienie im estetycznego wyglądu i nasadzenie zieleni osłaniającej od strony zewnętrznej, jak również obliguje inwestora do wprowadzenia do projektu budowlanego nasadzeń zieleni. Nie został uwzględniony przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska zaproponowany przez odwołującego obowiązek zastosowania obustronnych izolacyjnych pasów zwartej zieleni o szerokości co najmniej 2 x 8 m., gdyż nie ma konieczności określanie lokalizacji i parametrów zieleni izolacyjnej na tym etapie. Organ wywiódł, że skuteczność zadrzewień w tłumieniu hałasu jest niewielka. Na odcinkach trasy przebiegających przez tereny chronione przed hałasem, w miejscach spodziewanych przekroczeń standardów, zostały zaproponowane ekrany akustyczne. Wyliczenia wskazały, że zanieczyszczenie powietrza emitowane w wyniku ruchu pojazdów na drodze nie odbiega od standardów obowiązujących na terenach sąsiednich do eksploatowanej drogi. Jeżeli na etapie analizy porealizacyjnej, okaże się, iż rzeczywiste oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko jest większe niż obecnie przewidywany zakres jego oddziaływania i powoduje przekroczenia dopuszczalnych norm na terenach sąsiednich, inwestor będzie zobowiązany do podjęcia dodatkowych działań zapobiegawczych, obejmujących m. in. zwiększenie płynności jazdy, zastosowanie zieleni izolacyjnej lub osłon sztucznych.

Niesłusznym – w ocenie organu - jest zarzut braku nałożenia w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach warunków minimalizujących emisję hałasu w czasie realizacji przedsięwzięcia. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w W. w decyzji z dnia [...] kwietnia 2011 r. zobowiązał inwestora do uwzględnienia w planie robót minimalizacji oddziaływania akustycznego prac budowlanych na tereny zabudowy mieszkaniowej i optymalne wykorzystanie sprzętu budowlanego i środków transportu z zastosowaniem maszyn o możliwie najmniejszej mocy akustycznej.

Odpowiadając na zarzut błędnego określenie terminu wycinki drzew organ wyjaśnił, iż termin ten nie został nałożony z uwagi na sezon wegetacyjny roślin, lecz na sezon lęgowy ptaków – kierując się ochroną gatunkową ptaków. Z uwagi na biologię lęgową gatunków ptaków występujących w Polsce i ich zróżnicowany termin przystępowania do rozrodu sezon lęgowy trwa od 1 marca do 31 sierpnia.

W odniesieniu do zarzutu niedopełnienia przez organ I instancji obowiązku właściwego informowania stron o prowadzonym postępowaniu, poprzez nieprawidłowe wywieszanie ich na tablicy ogłoszeń w budynku Urzędu Dzielnicy [...]. Organ po szczegółowym zbadaniu znajdujących się w aktach sprawy obwieszczeń i potwierdzeń o ich wywieszeniu nie znalazł nieprawidłowości w tym zakresie. Organ prowadzący postępowanie prawidłowo informował strony postępowania administracyjnego i zainteresowane sprawą społeczeństwo, przekazując stosowne obwieszczenia informujące o wszystkich stadiach postępowania, podejmowanych czynnościach i wydanych w sprawie postanowieniach, każdorazowo do: [...] Urzędu Wojewódzkiego, Urzędu W. Dzielnica [...], Urzędu W. Dzielnica [...], Urzędu W. Dzielnica [...], Urzędzie Gminy W, Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddział W., jak również zamieszczał je na własnej tablicy ogłoszeń i Biuletynie Informacji Publicznej. Terminy ustawowe zostały zachowane. Organ w odpowiedzi na zarzut braku umieszczania stosownych informacji na BIP-ie Urzędu W. Dzielnicy [...] wyjaśnił, że zgodnie z art. 32 ust. 3 ustawy Prawo ochrony środowiska zamieszczanie informacji na stronie internetowej jest obowiązkiem jedynie organu prowadzącego sprawę, co w przedmiotowej sprawie miało miejsce, a fakt ten został udokumentowany w aktach sprawy.

Odnosząc się do zarzutu w przedmiocie niewystarczających parametrów przejścia dla zwierząt w rejonie jeziora [...] organ wyjaśnił, iż zgodnie z treścią decyzji z dnia [...] kwietnia 2011 r. estakadę w rejonie projektowanego rezerwatu "[...] " należy tak zaprojektować, aby co najmniej w jednym miejscu zapewnić rozstaw jej podpór 40 — 50 m, a swobodną wysokość pod konstrukcją co najmniej 5 m. Ze względu na zidentyfikowane miejsca migracji zwierząt przejście należy zlokalizować ok. km 17+450.

W dalszych rozważaniach organ odwoławczy odniósł się do zarzutu nieuwzględnienia wniosku o nałożenie warunku polegającego na zastosowaniu na estakadach w [...] Parku Krajobrazowym przekrycia półtunelowego w rejonie siedzib ludzkich, a na pozostałym obszarze ekranu dźwiękochłonnego o wysokości minimum 3 m. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska wskazał, że teren, na którym odwołujący domaga się lokalizacji ekranów dźwiękochłonnych, tj. odcinek przejścia drogi ekspresowej w okolicy Jeziora [...] jest terenem niezabudowanym, gdzie nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. W ocenie Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska budowa ekranów akustycznych na takim terenie należy do wyłącznej gestii inwestora. Podobnie na terenie [...] Parku Krajobrazowego oraz w okolicy Jeziora [...] o dużej wartości przyrodniczej możliwe jest jedynie kierowanie postulatów do inwestora o dodatkowe zabezpieczenia akustyczne.

Natomiast w odniesieniu do terenów zabudowanych położonych przy ul. [...] organ stwierdził, że faktycznie, podane w raporcie o oddziaływaniu na środowisko wyniki prognoz w postaci izofony obrazującej zasięg ponadnormatywnego hałasu z eksploatowanego planowanego przedsięwzięcia w 2015 i 2030 r. wskazują na możliwość przekroczenia norm. W chwili obecnej na przedmiotowym odcinku zaproponowano ekrany akustyczne o wysokości 5 m po prawej, lewej stronie i w osi jezdni. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska biorąc pod uwagę ryzyko niepewności prognoz oddziaływania akustycznego i możliwość ich weryfikacji na etapie analizy porealizacyjnej, jak również nałożenie w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia warunku wykonania nawierzchni projektowanej drogi z materiału gwarantującego niski poziom hałasu podczas eksploatacji drogi, uznał za zasadne odstąpienie od konieczności zwiększenia skuteczności ekranu akustycznego, poprzez jego podwyższenie do etapu pomiarów po oddaniu drogi do realizacji. Tym samym organ odwoławczy nie uwzględnił opisanego zarzutu i wniosku w zakresie oddziaływania akustycznego odcinka Południowej Obwodnicy W. w rejonie ul. [...].

Na uwzględnienie – zdaniem organu – nie zasłużył również wniosek dotyczący lokalizacji ekranów akustycznych na węźle "[...] ", a ściślej na jego elementach łączących planowaną trasę z istniejącą ulicą [...] w sąsiedztwie wskazanej w odwołaniu działki. Przedmiotowa działka mimo, iż znajduje się w strefie uciążliwości tras komunikacyjnych (ul. [...]) to w obowiązującym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (uchwała Nr [...] Rady Gminy W. - [...] z dnia [...] maja 1999 r. Dz. U. Woj. [...] Nr [...], poz. [...]) została oznaczona jako MU: teren mieszkaniowo - usługowy z podstawowym przeznaczeniem na zabudowę jednorodzinną. Omawiany teren w chwili obecnej poddany jest oddziaływaniu innego silnego źródła hałasu, tj. ruchu pojazdów po istniejącej ulicy [...]. Realizacja Południowej Obwodnicy W. będzie skutkować wzrostem natężenia ruchu na ulicy [...] i kumulacji oddziaływań akustycznych poprzez emisję hałasu z nowoprojektowanej drogi. Dalszą konsekwencją będzie znaczne oddziaływanie akustyczne obu dróg na tereny chronione z uwagi na przekroczenie norm na znacznym obszarze. Z porównania przebiegu izolinii wynika, iż przekroczenie standardów będzie miało również miejsce w przypadku niepodjęcia realizacji przedsięwzięcia, a eksploatacja planowanej Południowej Obwodnicy W. nieznacznie zwiększy obszar objęty przekroczeniami na skutek oddziaływania obu dróg. Z treści raportu o oddziaływaniu na środowisko wynika, ze względu na brak ściśle określonych rozwiązań technicznych węzłów, które dopiero przesądzą o zastosowaniu odpowiednich środków minimalizujących, nie zaproponowano rozwiązań minimalizujących emisję hałasu na tereny sąsiednie z wjazdów i zjazdów. Inwestor wskazał w raporcie na konieczność poczynienia dodatkowych analiz akustycznych na etapie projektu budowlanego. Mając na względzie nałożenie na inwestora obowiązku przeprowadzenia analizy porealizacyjnej, która określi faktyczne oddziaływanie inwestycji i skuteczność zastosowanych działań minimalizujących, jak również stanowisko inwestora, wyrażone w piśmie z dnia 6 października 2010 r., że wystąpi on z wnioskiem o przeprowadzenie ponownej oceny oddziaływania na środowisko na etapie postępowania prowadzonego przed organem budowlanym, organ uznał niniejsze stanowisko za uzasadnione.

Z kolei w odpowiedzi na zarzut dotyczący zanieczyszczeń powietrza w aglomeracji [...], Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska wyjaśnił, że nie jest zadaniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w W., bezpośredni udział w zadaniach związanych z poprawą jakości powietrza, lecz analiza wpływu planowanego przedsięwzięcia na środowisko, w tym powietrze. W konsekwencji powyższe organy mogą w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach określić warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia, wymagania dotyczące ochrony środowiska konieczne do uwzględnienia w projekcie budowlanym, ewentualnie wymagania w zakresie monitoringu i analizy porealizacyjnej. Zadania związane z poprawą jakości powietrza są identyfikowane w programach ochrony powietrza, które organ, w związku z podniesioną kwestią w odwołaniu poddał gruntownej analizie. Z obliczeń wynika, że emisja substancji w wyniku eksploatacji trasy nie spowoduje przekroczenia stężeń dopuszczalnych czy wartości odniesienia w powietrzu, zarówno na poziomie terenu jak i na wysokości najbliższej zabudowy.

W zakresie zarzutu nieuwzględnienia prawa społeczności lokalnej do decydowania w sprawach swojego miasta i braku odniesienia się organu pierwszej instancji do braku zgody mieszkańców na realizację Południowej Obwodnicy W., organ odwoławczy wyjaśnił, iż postępowanie administracyjne prowadzone w celu wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach odbywało się zgodnie z poszanowaniem wszelkich praw stron postępowania i społeczności lokalnej, nie posiadającej statusu strony. Organy administracji zgodnie z art. 7 k.p.a. podejmowały wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, o czym świadczy wzywanie inwestora do uzupełnienia materiału dowodowego, jakim jest raport o oddziaływaniu na środowisko. Ponadto co wynika z akt sprawy, organ prowadzący postępowanie dołożył wszelkich starań, by zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w W. zapewnił również udział społeczeństwa w postępowaniu, stosownie do treści art. 53 ustawy Prawo ochrony środowiska. Natomiast przed wydaniem decyzji w dniu [...] kwietnia 2011 r. w myśl art. 10 § 1 k.p.a. organ pierwszej instancji umożliwił stronom wypowiedzenie się co do zebranych dowodów, materiałów oraz zgłoszonych żądań,

W odpowiedzi na zarzuty związane z wariantami lokalizacyjnymi przedsięwzięcia Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska wyjaśnił, że w niniejszym postępowaniu nie były badane inne lokalizacje, aniżeli lokalizacja przedstawiona we wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Nie jest naruszeniem prawa ograniczenie wariantowania planowanego przedsięwzięcia do wariantów technicznych i technologicznych z pominięciem przedstawienia wariantu lokalizacyjnego. Zdaniem organu raport sporządzony dla przedsięwzięcia polegającego na budowie Południowej Obwodnicy W. od węzła "[...]" do węzła "[...]" spełnia wymagania, określone w art. 52 ust. 1 pkt 3 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, tj. zawiera minimum opis wariantu polegającego na niepodejmowaniu przedsięwzięcia i najkorzystniejszego dla środowiska. Inwestor uzasadnił w sposób wyczerpujący przyczyny odstąpienia na etapie oceny oddziaływania na środowisko od wariantowania lokalizacyjnego celem identyfikacji wariantu przedsięwzięcia najbardziej korzystnego dla środowiska. Analiza ta prowadzona była na wcześniejszych etapach prac projektowych, a obecnie, ze względu na istniejące uwarunkowania, błędnym byłoby poszukiwanie alternatywnych przebiegów trasy. Natomiast w niniejszym postępowaniu, dla przedstawionej przez inwestora lokalizacji, w wyniku analizy wariantowej obejmującej sposób poprowadzenia trasy i rozwiązania projektowe, określono wariant najkorzystniejszy dla środowiska.

Odnosząc się do zarzutu niesprecyzowanego wariantu przedsięwzięcia na odcinku przebiegającym przez [...] oraz braku szczegółowych informacji na temat systemu wentylacji tunelu wybranego do realizacji, organ odwoławczy wyjaśnił, że spośród pięciu proponowanych wariantów wybrano wariant najkorzystniejszy dla środowiska, tj. poprowadzenie drogi pod metrem w tunelu zamkniętym bez otworów. Inwestor w toku postępowania o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na przedsięwzięcie nie wskazał jednoznacznie sposobu wentylacji tego tunelu, podał jedynie w raporcie o oddziaływaniu na środowisku, jakie są potencjalnie możliwe systemy usuwania spalin z tunelu. Inwestor wyjaśnił, że ze względu na wczesny etap projektowania decyzje w tej sprawie jeszcze nie zapadły. Natomiast określając wpływ inwestycji na powietrze, prowadząc analizy dla pięciu wariantów poprowadzenia trasy przez [...], inwestor przeprowadził badania uwzględniające zastosowanie wentylacji poprzecznej i emisję zanieczyszczeń z wyrzutni, nie przeprowadzając chociażby wstępnych analiz mogących określić, w jakim stopniu wybór innej techniki wentylacji tunelu będzie wpływał na oddziaływanie Południowej Obwodnicy W. na powietrze (technika wzdłużna lub mieszana). Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska wskazał, że w niniejszym postępowaniu nie ma znaczenia wybór technologii wentylacji tunelu, gdyż może być dokonany na późniejszym etapie, nieobjętym oceną oddziaływania na środowisko. Wobec powyższego organ odwoławczy usunął zapis w decyzji organu pierwszej instancji w tym zakresie.

Jednocześnie organ wyjaśnił stronom postępowania, że brak podania w niniejszym postępowaniu parametrów wyrzutni, za pomocą których spaliny z tunelu będą odprowadzane do powietrza atmosferycznego należy uzasadnić istnieniem przepisów odrębnych zawartych w ustawie Prawo ochrony środowiska, według których uruchomienie instalacji odprowadzającej zanieczyszczenia z tunelu na zewnątrz w sposób zorganizowany będzie wymagało uzyskania, na podstawie art. 181 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo ochrony środowiska, pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Dlatego niewłaściwie został sformułowany warunek postanowienia z dnia 1 czerwca 2010 r. Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w W. oraz warunek regulujący kwestię odprowadzania spalin z tunelu zawarty w decyzji organu pierwszej instancji. Organ odwoławczy uchylił odpowiednie postanowienie w decyzji Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.

Dalej, odnosząc się do zarzutów związanych z przeprowadzoną oceną oddziaływania na środowisko przyrodnicze planowanego przedsięwzięcia w stosunku do wpływu przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska podniósł, że przedmiotowa inwestycja nie stanowi zagrożenia dla siedliska przyrodniczego - grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (9170) będącego celem ochrony obszaru Natura 2000 "[...] ", gdyż znajduje się ono poza zasięgiem oddziaływania przedsięwzięcia.

Zdaniem organu realizacja przedsięwzięcia na obszarze Natura 2000 "[...] " - utworzonym dla ochrony gatunków ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE oraz gatunków regularnie występujących ptaków migrujących nie wymienionych w Załączniku I ww. Dyrektywy, przy właściwym zastosowaniu warunków nałożonych decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach z dnia [...] kwietnia 2011 r. w zatwierdzonym wariancie przeprawy przez W. z mostem o konstrukcji płaskiej, nie będzie znacząco negatywnie oddziaływać na ten obszar. W konsekwencji organ uznał, że nie ma potrzeby przeprowadzania procedury zgodnej z art. 33 i 34 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151 poz. 1220, ze zm.).

Natomiast wobec nie wyznaczenia dotychczas obszaru Natura 2000 "[...] " nie było podstaw do przeprowadzenia oceny równorzędnej do tej, o której mowa w art. 6 ust. 3 Dyrektywy siedliskowej, którego odpowiednikiem w polskim prawodawstwie jest art. 33 ust. 3 ustawy o ochronie przyrody.

Ponadto Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska uznał za niezasadny zarzut naruszenia (w sposób istotny) art. 56 ust. 1 lit. b pkt 3 i art. 56 ust. 8 ustawy Prawo ochrony środowiska (w związku z zapisem art. 153 ust. 1 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko) i wskazał na przyczyną braku właściwego odniesienia się w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach z dnia [...] kwietnia 2011 r. do treści uwag i wniosków złożonych w ramach procedury udziału społeczeństwa i rozprawy administracyjnej, przeprowadzonych przez Wojewodę [...] w 2007 r. W ocenie organu zmiana materiału dowodowego w sprawie, tj. przedłożenie przez inwestora nowej wersji raportu o oddziaływaniu na środowisko, uzasadniało odstąpienie od rozpatrzenia wniesionych uwag i wniosków dotyczących nieaktualnego raportu o oddziaływaniu na środowisko. Ponadto ostateczna wersji raportu przedstawiona przez inwestora (raport ujednolicony) wyczerpująco ustosunkowała się do postulatów przedstawianych przez poszczególne osoby, instytucje i organizacje ekologiczne. Niezasadne postulaty nie zostały zaakceptowane, zasadne natomiast zostały poddane analizom, w zakresie sposobu odprowadzania wód opadowych do środowiska, alternatywnych rozwiązań technicznych dotyczących przejścia Południowej Obwodnicy W. przez W. i poprowadzenia trasy na odcinku między ul. [...] i rzeką W.

Organ odniósł się również do zarzutu, że w zaskarżonej decyzji brak informacji o przyczynach nieuwzględnienia uwag w zakresie: rezygnacji z realizacji węzła "[...] ", wskazania lokalizacji miejsc poboru kruszyw budowlanych, ochrony stanowisk lęgowych jaskółek brzegówek, zakazu stosowania torfu naturalnego przy utrzymaniu zieleni. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska podniósł, że niniejszy projekt nie obejmuje realizacji węzła "[...] " i przyjął, że wniosek odwołującego dotyczył węzła zlokalizowanego na Skarpie [...]. na [...] - określonego przez inwestora w aktach sprawy jako węzeł "[...]" projektowany w rejonie ul. [...], po wyjściu trasy z tunelu w kierunku [...]. Jednocześnie organ wyjaśnił, że zejście ze Skarpy [...] będzie realizowane poprzez wiadukty (północny i południowy w ciągu trasy Południowej Obwodnicy W., wiadukt w ciągu łącznicy ul. [...] oraz wiadukt w ciągu projektowanej ul. [...]). Lokalizacje tych obiektów zminimalizuje negatywny efekt barierowy Południowej Obwodnicy W. w stosunku do przecinanej Skarpy [...], natomiast po rozpoznaniu przebiegu trasy względem Lasu [...] i Parku [...] brak podstaw do stwierdzenia, że trasa ta znacząco wpłynęła na powiązanie obu rezerwatów.

W odpowiedzi na wniosek o ochronę stanowisk lęgowych jaskółek brzegówek, które mogą zostać założone na skarpach wykopów budowlanych, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska wyjaśnił, iż w przypadku zasiedlenia placu budowy przez ptaki, zastosowanie będą miały przepisy dotyczące ochrony gatunkowej zawarte w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Organ podkreślił, że wykonawca przedmiotowego przedsięwzięcia jest zobowiązany do przestrzegania przepisów dotyczących ochrony gatunkowej z mocy prawa i w sytuacji, gdy kontynuacja prac budowlanych będzie mogła spowodować płoszenie ptaków lub zniszczenie ich siedlisk lęgowych, powinien wstrzymać prace do czasu uzyskania stosownej derogacji lub opuszczenia gniazd przez ptaki lub wprowadzić stosowne zmiany w przyjętym harmonogramie robót budowlanych. Jednocześnie organ podkreślił, że o słuszności podjęcia dodatkowych działań prewencyjnych i doraźnych związanych z ochroną gatunkową na etapie realizacji przedsięwzięcia będzie decydował nadzór przyrodniczy obecny w czasie prowadzenia robót budowlanych. W zakresie tego nadzoru jest zarówno kontrola prawidłowego zastosowania się wykonawcy do wskazań decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, jak również zastosowanie się wykonawcy do przepisów określonych w ustawie o ochronie przyrody oraz zapewnienie, aby prace prowadzono z odpowiednim poszanowaniem ochrony gatunkowej zwierząt i roślin.

Organ odwoławczy nie uznał również wniosku o wyeliminowanie decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach możliwości poboru kruszyw budowlanych z miejsc zlokalizowanych w obszarach objętych formami ochrony przyrody oraz zakazu stosowania torfu naturalnego przy utrzymywaniu zieleni. Warunek taki w istocie prowadziłby do sytuacji, w której wykonawca robót nie mógłby uzyskiwać kruszyw z istniejących i działających zgodnie z obowiązującym prawem miejsc wydobywania kopalin lub miejsc, z których wydobycie jest możliwe po uzyskaniu odpowiednich koncesji i pozwoleń, w tym decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach - w przypadku przedsięwzięć określonych w § 3 ust. 1 pkt 40 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedstawić mogących znacząco oddziaływać na środowisko.

Kolejny zarzut dotyczył dopuszczenia w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach płoszenia ptaków na skutek hałasu w czasie budowy i eksploatacji drogi, co w ocenie odwołującego jest sprzeczne z zakazem płoszenia zwierząt zawartym w § 6 pkt 11 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. Organ podniósł, że decyzja ta nie zwalnia inwestora z konieczności uzyskiwania innych wymaganych prawem decyzji, w tym zezwoleń na płoszenie ptaków. Wobec tego, że w chwili opracowywania raportu stwierdzono, iż w sąsiedztwie przedsięwzięcia, w zasięgu izofony [...], znajdują się stanowiska ptaków, organy orzekające w sprawie nałożyły na inwestora warunek prowadzenia inicjalnych prac budowlanych poza okresem lęgu i wychowywania młodych, odpowiedniego lokalizowania baz budowlanych, zapewnienia nadzoru ornitologicznego. Określony w decyzji sposób prowadzenia prac, a w szczególności ich wszczęcia, pozwoli na zminimalizowanie prawdopodobieństwa płoszenia ptaków.

Organ odwoławczy zgodził się ze spostrzeżeniem odwołujących, że w sentencji zaskarżonej decyzji organ pierwszej instancji posłużył się nieprecyzyjnym określeniem "w miarę możliwości" co do warunku rezygnowania z gatunków drzew i krzewów z owocami spożywanymi przez ptaki. W celu uniknięcia wątpliwości we wskazaniu na podstawie jakich przesłanek warunek ten będzie realizowany organ zmodyfikował ten warunek usuwając zapis "w miarę możliwości". Wskazał jednocześnie, że dobór odpowiednich gatunków drzew i krzewów do nasadzeń zielem powinien być uzgodniony z prowadzącym nadzór ornitologiem.

W odniesieniu do zarzutu o konieczności wykonania opracowania, które nie będzie poddane procedurze oceny oddziaływania na środowisko, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska stwierdził, że opracowana dokumentacja geologiczno-inżynierska i hydrogeologiczna nie jest przedmiotem oceny oddziaływania na środowisko. W przedmiotowym postępowaniu w prawidłowo dokonano oceny kwestii związanych z wymianą gruntów i prowadzeniem odwodnień wykopów. Ponadto na podstawie analizy materiału dowodowego organ odwoławczy wprowadził dodatkowy warunek związany ze sposobem gospodarowania mas ziemnych i wprowadził zakaz magazynowania mas ziemnych poza pasem drogowym na obszarze Natura 2000, użytku ekologicznym i [...] Parkiem Krajobrazowym.

Z kolei zarzut powoływania się w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji na plan projektowanego rezerwatu "[...] " w [...] Parku Krajobrazowym organ uznał za bezzasadny. Organ nie przywoływał w żaden sposób planu ochrony rezerwatu "[...] ", a jedynie plan ochrony [...] Parku Krajobrazowego, ustanowiony rozporządzeniem nr [...] Wojewody [...] z dnia [...] kwietnia 2004 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony [...] Parku Krajobrazowego im. C. L. na okres 20 lat (Dz. U. Woj. [...]. Nr [...], poz. [...] ze zm.).

W odpowiedzi na zarzut niezgodności decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach z ustawą z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne, poprzez nałożenie w sentencji zaskarżonej decyzji warunku odpowiedniego zagospodarowania przejść pod estakadami i mostem - zachowanie naturalnego, ziemnego podłoża, obsadzenie roślinnością, obsadzenia zielenią naprowadzającą najść do przejść, mimo zakazu sadzenia drzew lub krzewów w obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią, organ wyjaśnił, że warunek ten dotyczy zagospodarowania przejść dla zwierząt nie dotyczy mostu na W., lecz mostu na W., wskazanego do zaprojektowania w taki sposób, aby pełnił on funkcję przejścia dla zwierząt. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia nie nakłada na inwestora szczegółowych warunków w zakresie rozwiązań dotyczących konstrukcji przeprawy mostowej i zagospodarowania terenu pod tą konstrukcją. Organ wskazał, za raportem o oddziaływaniu na środowisko, że szczegółowe parametry mostu zostaną określone w projekcie budowlanym. Słusznie wskazał w decyzji Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w W., aby ostatecznie w projekcie budowlanym most zaprojektować tak, by umożliwić swobodną migrację wszystkich gatunków ptaków: płaska konstrukcja bez elementów linowych, pylonów oraz bez zlokalizowanych pod przeprawę mostową, w strefie mulistego brzegu rzeki, trwałych barier. Zdaniem organu realizacja przedsięwzięcia z dotrzymaniem warunków nałożonych przedmiotową decyzją nie wpłynie negatywnie na integralność i powiązanie obszarów sieci Natura 2000 w sposób znaczący.

W ocenie Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska nieuzasadniony jest również zarzut, że organ nierzetelnie powołał się na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] października 2007 r. o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia pn. Wschodnia Obwodnica W. od węzła "[...] " do węzła "[...] ". Faktem jest, że decyzja utrzymująca w mocy decyzję środowiskową dla Wschodniej Obwodnicy W. (decyzja Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska z dnia [...] kwietnia 2009 r.) została uchylona w części przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 26 października 2010 r. w sprawie o sygn. IV SA/Wa 2066/09, to jednak postępowanie sądowe nie zostało zakończone — obecnie toczy się postępowanie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. Organ odwoławczy stanął na stanowisku, że choć byt prawny powyższej decyzji nie jest ustabilizowany, to powoływanie się na to rozstrzygnięcie w treści decyzji z dnia [...] kwietnia 2011 r. jest słuszne, gdyż nie przeczy stanowi faktycznemu i nie narusza art. 7 k.p.a.

Po rozpatrzeniu zarzutu o wydaniu dwóch uzgodnień w trakcie postępowania przed organem pierwszej instancji przez Powiatowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w W. i wniosku o ich uchylenie w wyniku zaskarżenia na podstawie art. 142 Kpa, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska wskazał, że postanowienie Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w W. z dnia [...] maja 2007 r., znak: [...], zostało wydane na wniosek Wojewody [...] z dnia [...] lutego 2007 r., przekazujący wniosek inwestora z dnia 20 grudnia 2006 r. Natomiast drugie postanowienie Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w W. z dnia [...] czerwca 2010 r., znak: [...] zostało wydane na wniosek Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w W. z dnia [...] kwietnia 2010 r., po analizie załączonej do niego dokumentacji: wniosku inwestora z dnia 20 grudnia 2006 r. i jego załącznika: raportu o oddziaływaniu na środowisko z 2010 r.

W ocenie organu postanowienie Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w W. z dnia [...] maja 2007 r. i postanowienie z dnia [...] czerwca 2010 r., choć wydane w tym samym postępowaniu nie są postanowieniami tożsamymi. W toku postępowania głównego nastąpiła bowiem modyfikacja wniosku i zmiana stanu faktycznego, wobec czego organ pierwszej instancji słusznie wystąpił do organu uzgadniającego o kolejne uzgodnienie realizacji przedsięwzięcia. Mimo, iż pierwsze postanowienie niefortunnie pozostaje nadal w aktach sprawy, to organ w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody wydanej dla zmodyfikowanego przez wnioskodawcę wniosku uwzględnia jedynie drugie uzgodnienie, wydane po dokonanej zmianie raportu o oddziaływaniu na środowisko.

Odnosząc się natomiast do zarzutu nieuzasadnionego nałożenia rygoru natychmiastowej wykonalności, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska nie znalazł racjonalnych przyczyn, na podstawie których mógłby wstrzymać natychmiastowe wykonanie decyzji, nadane przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska punktem 4 sentencji decyzji z dnia [...] kwietnia 2011 r. W toku postępowania odwoławczego nie stwierdzono przesłanek uzasadniających uchylenie decyzji I instancji, zaś wprowadzone zmiany nie będą wymagały przeprowadzenia postępowania dowodowego, zatem organ nie było zobowiązany rozważać, czy zasadne jest wstrzymanie rygoru natychmiastowej wykonalności. Natomiast odnosząc się do uchwały 10/2011 Rady Ministrów z dnia 25 stycznia 2011 r., należy stwierdzić, że faktycznie realizacja drogi ekspresowej [...] w. [...] - w. [...] została przesunięta na okres po roku 2013 jednak nie jest to przesłanką do uchylenia właściwych postanowień decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na decyzję Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska z dnia [...] grudnia 2011 r. wywiodło Muzeum P. oraz Stowarzyszenie E. w W.

Muzeum P. wniosło o uchylenie zaskarżonej decyzji w części orzekającej o kierowaniu wód opadowych i roztopowych z Południowej Obwodnicy W. do Kanału [...], a faktycznie do Jeziora [...] stanowiącego część historycznej rezydencji [...].

Strona skarżąca podniosła, że decyzja w zaskarżonej części spowoduje negatywny wpływ na nieruchomość muzealną obejmującą: Jezioro [...] i Kanał [...] będącą częścią historycznego założenia pałacowo – ogrodowego, wpisanego do rejestru zabytków województwa mazowieckiego pod nr [...], park [...] wpisany do rejestru zabytków pod nr [...] i uznany za rezerwat przyrody na mocy zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia [...] czerwca 1996 r. o utworzeniu rezerwatu przyrody "Park [...]".(M. P. z 1996 r. nr [...], poz. [...]) oraz park [...] wpisany do rejestru zabytków pod nr [...]. Wymienione obiekty stanowią razem część Pomnika Historii, zgodnie z zarządzeniem Prezydenta RP z dnia [...] września 1994 r. (M. P. nr [...], poz. [...]), fragment [...] Obszaru Chronionego Krajobrazu utworzonego rozporządzeniem Wojewody [...] z dnia [...] sierpnia 1997 r. oraz zabytkowy układ urbanistyczny [...] (nr rejestrowy [...]). Poza tym na nieruchomości Muzeum P. znajdują się obiekty indywidualnie wpisane do rejestru zabytków, drzewa - pomniki przyrody, a cała nieruchomość objęta jest granicami projektowanego [...] Parku Kulturowego.

Strona skarżąca wskazała, że dopuszczenie odprowadzania wód do kanału [...], który łączy się z Potokiem [...], kończącym swój bieg w Jeziorze [...] doprowadzi do zwiększenia wody w jeziorze i tym samym zwiększy już istniejące zagrożenie powodziowe na terenie parku [...]. Muzeum P. podniosło, że każdy gwałtowny opad trwający ok. 20 minut powoduje przybór wód, który przekracza stan alarmowy i powoduje ich wylewanie na teren zabytkowy parku i alejki służące do poruszania się zwiedzających po jego terenie. Wylewy każdorazowo osadzają w parku śmieci, muł wydający nieprzyjemną woń oraz naruszają stabilność palikowań zabezpieczających brzeg potoku i zagrażają bezpieczeństwu osób odwiedzających licznie park [...].

Ponadto w ocenie strony skarżącej zaskarżona decyzja dopuszcza wprowadzenia przez Kanał [...] do Jeziora [...] wód opadowych i roztopowych z Południowej Obwodnicy W. zanieczyszczonych chlorkami pochodzącymi z odladzania tej drogi. Tymczasem Jezioro [...] nie jest zbiornikiem przepływowym, lecz sztucznie piętrzonym przez zastawkę na kanale [...]. Powoduje to, że ścieki kumulują się doprowadzając do sytuacji, w której w warstwach nadennych jeziora panują warunki beztlenowej pustyni, występują tam metale ciężkie, a woda miejscowo osiąga zasolenie powyżej 1000 mg/l (zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez Biuro Ochrony Środowiska Urzędu W.).

Zaskarżona decyzja – w ocenie Muzeum P.– wpłynie na obowiązki strony skarżącej wynikające z przepisów art. 5 pkt 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, art. 29 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami w związku z decyzją Wojewody [...] z dnia [...] marca 1995 r. [...], art. 4 ustawy z dnia 13 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz art. 128 ust. 1 i art. 133 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne.

W piśmie z dnia 26 stycznia 2012 r., stanowiącym uzupełnienie skargi z dnia 12 stycznia 2012 r., Muzeum P. wniosło również o uchylenie zaskarżonej decyzji w punkcie czwartym ppkt "b", w którym orzeczono o kierowaniu wód opadowych i roztopowych z Południowej Obwodnicy W. do kanalizacji w ul. [...] z odcinka od km 0+800 do km 3+455, a faktycznie do Jeziora [...].

Natomiast Stowarzyszenie E. wniosło o uchylenie decyzji z dnia [...] grudnia 2011 r. w całości wskazując na naruszenie przepisów dyrektywy 85/337/WE z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków dla środowiska począwszy od najwcześniejszych etapów planowania, art. 46 pkt 2 oraz art. 49 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku, jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, dyrektywy 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko oraz potencjalnie znaczący wpływ na środowisko.

Uzasadniając skargę Stowarzyszenie E. wywiodło, że zaskarżona decyzja nie sankcjonuje udziału społeczeństwa w najważniejszych kwestiach, tj. ustaleniu lokalizacji trasy i sposobu usuwania szkód w środowisku, w przypadku zrealizowania trasy w przyjętym wariancie.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska w odpowiedzi na skargę podtrzymał stanowisko zaprezentowane w zaskarżonej decyzji i wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Ponadto zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz. U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.), sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Kierując się powyższymi kryteriami Sąd uznał, iż w przedmiotowej sprawie skarga Muzeum P. jest zasadna i została uwzględniona, natomiast skarga Stowarzyszenia E. z siedzibą w W., w ocenie Sądu nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zm.) realizacja planowanego przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, określonego w art. 51 ust. 1 pkt 1 i 2 jest dopuszczalna wyłącznie po uzyskaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, zwanej dalej "decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach".

Zgodnie z art. 46a ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska postępowanie w przedmiocie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wszczyna się na wniosek podmiotu podejmującego realizację przedsięwzięcia. W przedmiotowej sprawie postępowanie zostało wszczęte wnioskiem Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w W. z dnia 20 grudnia 2006 r. Organem właściwym do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgodnie z art. 46a ust. 7 pkt 1 lit. a był Wojewoda [...], którego kompetencje w dniu 15 listopada 2008 r., w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227) przejął Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w W. Zgodnie z art. 153 ust. 1 ww. ustawy w stosunku do spraw wszczętych przed dniem 15 listopada 2008 r. na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, a nie zakończonych decyzją ostateczną stosuje się przepisy dotychczasowe, z tym, że dotychczasowe kompetencje ministra właściwego do spraw środowiska przejmuje Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska a wojewodów przejmują regionalni dyrektorzy ochrony środowiska.

Planowane przedsięwzięcie polegające na budowie Południowej Obwodnicy W. od węzła "[...]" do węzła "[...]" zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 29 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz. 2573 ze zm.), zalicza się do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, o których mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo ochrony środowiska.

Zgodnie z art. 51 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo ochrony środowiska dla planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, sporządzenie raportu jest obligatoryjne.

Art. 47 ustawy Prawo ochrony środowiska wskazuje, jakie zagadnienia powinny być brane pod uwagę i oceniane w ramach przeprowadzonej oceny oddziaływania na środowisko. I tak zgodnie z tym przepisem w postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisko określa się, analizuje oraz ocenia:

1) bezpośredni i pośredni wpływ danego przedsięwzięcia na:

a) środowisko oraz zdrowie i warunki życia ludzi,

b) dobra materialne,

c) zabytki,

d) wzajemne oddziaływanie między czynnikami, o których mowa w lit. a-c,

e) dostępność do złóż kopalin;

2) możliwości oraz sposoby zapobiegania i ograniczania negatywnego oddziaływania na środowisko;

3) wymagany zakres monitoringu.

Przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach organ prowadzący postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dokonuje uzgodnień warunków realizacji przedsięwzięcia z właściwymi organami zgodnie z art. 48 ustawy Prawo ochrony środowiska. W przypadku dróg będących przedsięwzięciami mogącymi znacząco oddziaływać na środowisko, o których mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1, zgodnie z art. 48 ust. 2 pkt 2 w związku z art. 153 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko warunki realizacji przedsięwzięcia uzgadnia się z generalnym dyrektorem ochrony środowiska oraz państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym.

Z kolei art. 52 ustawy Prawo ochrony środowiska wskazuje, jakie elementy powinien zawierać raport oddziaływania na środowisko.

W postępowaniu w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, w ramach którego sporządzany jest raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, należy zapewnić możliwość udziału społeczeństwa – art. 53 ustawy Prawo ochrony środowiska.

Zgodnie z art. 56 ust. 1b pkt 1, 2, 3, ust. 2 pkt 1, 2, 3, ust. 3, ust. 4 pkt 1, 2, ust. 7, ust. 8 ustawy Prawo ochrony środowiska organ wydając decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach winien między innymi, uwzględnić uzgodnienia organów, ustalenia zawarte w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, wyniki przeprowadzonego postępowania z udziałem społeczeństwa. W decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach właściwy organ określa m. in. :

1) rodzaj i miejsce realizacji przedsięwzięcia;

2) warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności ochrony cennych wartości przyrodniczych, zasobów naturalnych i zabytków oraz ograniczenia uciążliwości dla terenów sąsiednich;

3) wymagania dotyczące ochrony środowiska konieczne do uwzględnienia w projekcie budowlanym.

Decyzja musi zawierać charakterystykę całego przedsięwzięcia w postaci załącznika do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Wymaga uzasadnienia i powinna zawierać informacje o sposobie wykorzystania uwag i wniosków zgłoszonych w związku z udziałem w postępowaniu społeczeństwa.

W ocenie Sądu decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia polegające na budowie Południowej Obwodnicy W. od węzła "[...]" do węzła "[...]" wydana w przedmiotowej sprawie odpowiada wszystkim wyżej wskazanym przepisom prawa.

Również raport o oddziaływaniu na środowisko dołączony do wniosku inwestora o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia spełnia wymogi art. 52 ustawy Prawo ochrony środowiska.

W ocenie Sądu, raport o oddziaływaniu na środowisko przedstawiony w niniejszej sprawie nie budzi zastrzeżeń, nie zawiera nieścisłości, nieprawidłowości, nie ma podstaw, aby odmówić mu waloru wiarygodności i przyjąć za podstawę ustaleń faktycznych.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy Sąd uznał, że zarzuty podniesione w skardze Muzeum P. są zasadne. Tereny oraz obiekty należące go Muzeum P., zgodnie z argumentacją skargi, zasługują na szczególną ochronę i zabezpieczenie przed niekorzystnym wpływem planowanej inwestycji. Z zaskarżonej decyzji wynika, że wody opadowe i roztopowe i Południowej Obwodnicy W. z odcinka od km 0+300 do km 0+800 będą odprowadzane do Kanału [...], który łączy się z Potokiem [...] kończącym swój bieg w Jeziorze [...]. Natomiast wody opadowe i roztopowe z planowanej drogi z odcinka od km 0+800 do km 3+455 będą odbierane kanalizacją w ul. [...]. Z kanalizacji w ul. [...], jak wskazało skarżące Muzeum, wody te trafią, tak jak obecnie, do Rowu [...], który zasila Potok [...] wpływający do Jeziora [...]. Obawy skarżącego co do zagrożeń dla terenów i obiektów Muzeum P. wynikające ze zwiększonego dopływu wód do Jeziora [...] są uzasadnione. Na rozprawie w dniu 5 czerwca 2013 r. przedstawiciel inwestora potwierdził, że stan techniczny kanałów, którymi mają spływać wody opadowe i roztopowe z ww. odcinków planowanej inwestycji drogowej nie pozwala na przyjęcie takiej ilości wód. Zatem należy uznać, że zabezpieczenia przewidziane w zaskarżonej decyzji w celu ograniczenia natężenia wód dopływających do Potoku [...] zasilającego Jezioro [...] nie spełnią swojej roli. Inwestor już na tym etapie planuje, że wody opadowe i roztopowe z tych odcinków Południowej Obwodnicy W. poprzez kanalizacje w drodze będą odprowadzane do W.

Wobec powyższego, w ocenie Sądu, skargę Muzeum P. należało uznać za uzasadnioną.

Sąd nie uznał natomiast zasadności zarzutów skargi Stowarzyszenia E. i oddalił tę skargę.

W skardze podniesiono zarzut naruszenia w toku postępowania administracyjnego przepisów Dyrektywy Rady Nr 85/337/WE z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne oraz przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko poprzez niezapewnienie udziału społeczeństwa od najwcześniejszych etapów planowanego przedsięwzięcia, co skutkowało, że w przedmiotowej sprawie na etapie ustalania lokalizacji inwestycji udział społeczeństwa został wykluczony.

Powyższy zarzut w ocenie Sądu nie jest zasadny. Postępowanie administracyjne zakończone zaskarżoną decyzją zostało wszczęte wnioskiem z dnia 20 grudnia 2006 r., który wpłynął do organu 27 grudnia 2006 r. Wbrew zarzutowi skargi, na wszystkich etapach tego postępowania społeczeństwo miało zapewniony udział. Postępowanie to dotyczyło inwestycji określonej we wniosku. Dotyczyło ono analizy i oceny wariantów poprowadzenia planowanej trasy przez teren [...], [...] oraz [...]. Nie dotyczyło ono natomiast wyboru lokalizacji przedmiotowej inwestycji według wariantu przez [...] lub przez [...]. Kwestia ta została przesądzona poza postępowaniem administracyjnym. Zgodzić się należy ze stanowiskiem organu, że opracowania i analizy prowadzone przez inwestora poza postępowaniem administracyjnym nie podlegają zasadom określonym w przepisach ww. dyrektyw.

Stowarzyszenie zarzuciło również, że organy nie uwzględni