II SA/Kr 496/13

Uzasadnienie

Sygn. IISA/Kr 496/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia [...] stycznia 2013r. znak [...] Komendant Miejski Państwowej Straży Pożarnej w K. na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68 z późn. zm.; powoływanej dalej jako "ustawa o PSP") oraz § 38 ust. 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2010 r. Nr 109, poz. 719; powoływanego dalej jako "rozporządzenie w sprawie ochrony ppoż.") w związku z art. 17 ust. 1 pkt 1 i 3 oraz art. 55 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94 z późn. zm.; powoływanej dalej jako "u.t.k."), nakazał Firmie A. sp. z o.o. w K. wykonanie na całej długości bocznicy kolejowej pasy przeciwpożarowe. Termin wykonania nałożonego obowiązku określony został na dzień 31 maja 2013.

W decyzji wskazano, że w wyniku czynności kontrolno-rozpoznawczych przeprowadzonych w dniu 20 listopada 2012r stwierdzono naruszenie przepisów przeciwpożarowych na terenie linii kolejowej położonej przy kompleksach leśnych w zarządzie PGL LP w oddz. [...] ,[...] ,[...] ,[...] itd... Leśnictwa [...] Nadleśnictwa K. Dalej organ wskazał, że ustalono, że właścicielem gruntu na którym znajduje się bocznica kolejowa jest Skarb Państwa w użytkowaniu wieczystym Kopalnie[...] sp. z o.o. Właścicielem terenów leśnych przez które przebiega bocznica kolejowa jest PGL LP Lasy Państwowe Nadleśnictwo K. w Z . Wskazano, że ustawa o transporcie kolejowym w art. 17 ust. 1 precyzyjnie ustala podmiot oraz zakres odpowiedzialności za zapewnienie bezpieczeństwa w tym także pożarowego terenu w obrębie którego usytuowana jest infrastruktura kolejowa. Źródłem zagrożenia dla terenów leśnych położonych wzdłuż szlaków kolejowych jest ruch kolejowy, a w szczególności proces hamowania pociągu, a pasy przeciwpożarowe stanowią zabezpieczenie obszarów leśnych przed powstaniem pożaru.

Od decyzji organu I Instancji odwołała się Kopalnia [...] sp. z o.o. w K. wnosząc o umorzenie postępowania w stosunku do skarżącej albowiem jej zdaniem podmiotem obowiązanym do zapewnienia ochrony przeciwpożarowej jest właściciel lasu, na podstawie art. 13 ust. 1oraz art. 18 ust. 4 ustawy o lasach; a także wskazując, że ustawa o transporcie kolejowym w szczególności jej przepis art. 55 nie odnosi się do bocznic kolejowych ale wyłącznie do linii kolejowych. Odwołująca wskazała też, że art. 13 ustawy o ochronie przeciwpożarowej i wydane na jego podstawie rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w § 38 nie wskazuje aby pasy przeciwpożarowe był obowiązany wykonywać właściciel obiektu groźnego pożarowo.

Decyzją z dnia [...] lutego 2013r. znak [...] Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 Kpa oraz art. 27, 11a ust. 2 pkt. 1 ustawy o Państwowej Straży pożarnej oraz art. 2 pkt 2 , art. 17 § 1, art. 54, art. 55 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 16, póz. 94 z późn. zm.) oraz § 9 ust. 1, 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 7 sierpnia 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie odległości i warunków dopuszczających usytuowanie drzew i krzewów, elementów ochrony akustycznej i wykonywania robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowej, a także sposobu urządzania i utrzymywania zasłon odśnieżnych oraz pasów przeciwpożarowych w związku z § 38 ust. 1, 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, póz. 719); - uchylił w całości decyzje organu I Instancji (pkt 1) oraz w pkt. 2 nakazał Spółce - Kopalnie [...] Sp. z o. o. ul. [...] K. , wykonanie wzdłuż bocznicy kolejowej, na obszarze leśnym, pasów przeciwpożarowych urządzonych jako dwa równoległe do bocznicy kolejowej pasy terenu, o szerokości co najmniej 2 m, odległe od siebie od 10 m do 15 m i połączone ze sobą co 25 m do 50 m tej samej szerokości pasami poprzecznymi. Pierwszy pas terenu powinien być urządzony w odległości od 2 m do 5 m od dolnej krawędzi nasypu lub górnej krawędzi przekopu bocznicy kolejowej, a w razie występowania rowów bocznych - od zewnętrznej krawędzi tych rowów. Pasy terenu, o których mowa powyżej powinny być całkowicie oczyszczone z wszelkiej roślinności do warstwy mineralnej, a na gruntach torfiastych - posypane warstwą piasku o grubości od 0,01 m do 0,02 m, natomiast prostokąty powstałe pomiędzy pasami terenu powinny być oczyszczone z krzewów, suchej ściółki i gałęzi oraz zadrzewione gatunkami roślin liściastych, jeśli warunki siedliskowe zapewniają ich rozwój. Termin wykonania nakazu określił na dzień 31 maja 2013 r.

Poinformował też, że zgodnie z § 1 ust. 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, póz. 719), dopuszcza się wykonanie obowiązku o którym mowa w § 38 ww. rozporządzenia (tj. pasów przeciwpożarowych) w sposób wskazany w ekspertyzie technicznej rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych, uzgodnionej z właściwym miejscowo komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej.

Na uzasadnienie wskazał, że w toku postępowania, organ I instancji, na podstawie protokołu z czynności kontrolno-rozpoznawczych, ustalił, iż wzdłuż bocznicy kolejowej stanowiącej własność Skarbu Państwa będącej w użytkowaniu wieczystym przez Spółkę - Kopalnie A. Sp. z o. o. w K. , brak jest pasów przeciwpożarowych. Brak przedmiotowych pasów uznano, za naruszenie przepisów o ochronie przeciwpożarowej, co za tym idzie w trybie art. 26 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej nakazano stronie ich wykonanie wzdłuż bocznicy (jednakże bez wskazywania parametrów takich pasów).

Dalej wskazał, że zarówno definicja ustawowa "linii kolejowej" jak i "bocznicy kolejowej" została zawarta w ustawie z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007 r. nr 16, póz. 94 z późn. zm.). Zgodnie z przepisem art. 4 pkt 2 w/w ustawy przez "linię kolejową" należy rozumieć drogę kolejową mającą początek i koniec wraz z przyległym pasem gruntu, na którą składają się odcinki linii, a także budynki, budowle i urządzenia przeznaczone do prowadzenia ruchu kolejowego wraz z zajętymi pod nie gruntami. Natomiast z aktualnie obowiązującej definicji "bocznicy kolejowej" (art. 4 pkt 10 ustawy o transporcie kolejowym) wynika, że jest nią "droga kolejowa połączona z linią kolejową, służąca do wykonywania załadunku i wyładunku wagonów lub wykonywania czynności utrzymaniowych pojazdów kolejowych lub postoju pojazdów kolejowych oraz przemieszczania i włączania pojazdów kolejowych do ruchu po sieci kolejowej". Nie ulega więc wątpliwości że bocznica kolejowa nie jest tożsama z linią kolej ową. Niezależnie jednak od powyższego zgodnie z art. 2 pkt 2 ustawy o transporcie kolejowym: do bocznic kolejowych stosujemy co do zasady wszystkie przepisy ustawy za wyjątkiem jej rozdziału 2b, 4 a, 5a-8 i 10 oraz art. 23 ust. 1-3-5 oraz art. 23 a - 23 i. Przepisy art. 17 (rozdział 4 ustawy) , 54-55 (rozdział 9 ustawy) oraz § 9 rozporządzenia Ministra Infrastruktury wydanego na podstawie art. 54 ustawy o transporcie kolejowym nie zostały wymienione w art. 2 pkt 2, a zatem mają wprost zastosowanie w odniesieniu do bocznic kolejowych. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 3 tejże ustawy, Spółka - Kopalnie [...] Sp. z o. o. w K. posiada przedmiotową bocznicę kolejową w użytkowaniu wieczystym, tak wiec jest podmiotem zobowiązanym do spełniania warunków technicznych i organizacyjnych zapewniających ochronę przeciwpożarową. Zgodnie z art. 55 ust. 1 ustawy zarządca ma prawo na sąsiadujących z bocznicą kolejową gruntach, za odszkodowaniem urządzać i utrzymywać pasy przeciwpożarowe.

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa przepis art. 55 wyznacza obowiązek zarządcy infrastruktury kolejowej , pomimo tego, że w jego treści mówi się o "prawie" ( tak np. wyroki WSA: IV SA/Po 988/11 z 06.12.2011 r., II SA/Ol 937/12 z 19.07.2012 r. , IV SA/Po 1237/12 z 14.03.2012 r., II SA/Go 6/12 z 28.03.2012'.r ) zasady urządzania pasów przeciwpożarowych wzdłuż linii i bocznic kolejowych wynikaj ą z § 38 ust. 1, 2 rozporządzenia MSWiA z dnia 7.06.2010r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. Podkreślił, ze organ I instancji słusznie wskazał, iż podmiotem zobowiązanym do wykonania pasów przeciwpożarowych wzdłuż szlaków kolejowych (w tym bocznicy kolejowej) jest ich zarządca. Organ podkreślił, że głównym źródłem zagrożenia pożarowego dla obszarów leśnych, położonych wzdłuż szlaków kolejowych (dot. również bocznicy kolejowej), jest ruch kolejowy, a w szczególności proces hamowania pociągu, gdyż odbywa się ono z wytwarzaniem iskier mechanicznych, które w kontakcie z wysuszoną roślinnością trawy i ściółki mogą prowadzić do powstania pożaru. W związku z powyższym Organ II instancji nie podziela zdania skarżącego, że jest "brak normy prawnej do wydania decyzji z uwagi na fakt, że tor skarżącego jest bocznicą kolejową, a nie linią kolejową".

Organ I instancji ustalając termin wykonania powyższego obowiązku na dzień 31 maja 2013 r. miał na względzie wykonanie pasów przeciwpożarowych przed okresem szczególnego zagrożenia pożarowego obszarów leśnych (okres wiosenno-letni), gdyż istotne jest jak najszybsze zabezpieczenie tych obszarów przed pożarami, nie ograniczając jednocześnie stronie możliwości wniesienia odwołania.

Z decyzją tą nie zgodziła się Skarżąca Kopalnie [...] spółka z o.o. w K. i wniosła do WSA w Krakowie skargę, wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ja decyzji organu I Instancji. Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie:

1. przepisów postępowania tj. art. 77 § 1 art. 80 oraz art. 156 § 1 pkt. 6 KPA poprzez błędne przyjęcie stanu faktycznego pozwalającego zastosować przepisy art. 2 pkt. 2 i następne ustawy o transporcie kolejowym oraz

2. przepisów prawa materialnego tj. art. 2 pkt. 2 , art. 17 § 1 , art. 54, art. 55 ustawy o transporcie kolejowym w związku z § 9 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 7 sierpnia 2008r. w sprawie wymagań w zakresie odległości i warunków dopuszczających usytuowanie drzew i krzewów , elementów ochrony akustycznej i wykonywania robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowej a także sposobu urządzania i utrzymywania zasłon odśnieżnych oraz pasów przeciwpożarowych oraz § 38 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 7 czerwca 2010 w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków , innych obiektów budowlanych i terenów.

Na uzasadnienie podniosła, że decyzja jest wydana z naruszeniem prawa w postaci art. 55 ustawy o transporcie kolejowym, a w konsekwencji art. 156 § 1 punkt 6 Kpa, gdyż organ nakazał stronie skarżącej wykonanie pasów na nie swoich nieruchomościach, nie ustalając nawet czyją są one własnością. Organ założył, iż art. 55 ustawy o transporcie kolejowym pozwala wykonać pasy na każdym gruncie, niezależnie od jego własności lub użytkowania wieczystego. W konsekwencji organ nakazał stronie skarżącej naruszenie prawa własności sąsiada strony skarżącej, gdyż nakazane pasy muszą być wykonane poza gruntem, do którego stronie skarżącej przysługuje tytuł prawny. Zdaniem skarżącej rażące naruszenie prawa wynika z nie ustalenia przez organ czy stronie skarżącej przysługuje przymiot zarządcy infrastruktury kolejowej w rozumienie art. 55 ustawy o transporcie kolejowym, a w konsekwencji uprawnienie do wejścia w teren i wykonania pasów przeciwpożarowych na nie swoim gruncie. Stwierdzenie w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, że strona skarżąca jest użytkownikiem wieczystym gruntu pod torem kolejowym nie jest wystarczające dla uznania jej za zarządcę infrastruktury kolejowej w rozumieniu art. 55 ustawy o transporcie kolejowym. Żaden z zebranych dowodów nie świadczy, iż strona skarżąca jest zarządcą bocznicy w rozumieniu zarządcy infrastruktury kolejowej. Brak w aktach sprawy na tą okoliczność jakiegokolwiek dokumentu. Żaden z przywołanych w podstawie prawnej przepisów nie wskazuje, iż użytkownik wieczysty gruntu utożsamiany jest z zarządcą infrastruktury kolejowej w postaci bocznicy kolejowej. Zarządca infrastruktury kolejowej jest pojęciem prawa z zakresu transportu kolejowego, a nie prawa cywilnego rzeczowego. Nie można zatem utożsamiać pojęcia użytkownik wieczysty z pojęciem zarządca infrastruktury kolejowej. Brak dowodu na bycie przez stronę skarżącą zarządcą infrastruktury kolejowej czyni zaskarżoną decyzji bezpodstawną, a co najmniej niewykonalną. Art. 55 ustawy o transporcie kolejowym pozwala tylko zarządcy infrastruktury kolejowej na wkroczenie na grunty sąsiada w celu wykonania pasów przeciwpożarowych, a tym samym zaskarżonej decyzji. Ta decyzja narusza zatem art. 156 § 1 pkt 6. Kpa. Należy zaznaczyć, iż organ administracji mógłby łatwo stosowny dowód uzyskać, gdyby tylko podjął takie starania. Mianowicie art. 18a i 19 ust. l ustawy o transporcie kolejowym przewiduje wydanie dokumentu nazwanego "autoryzacją bezpieczeństwa" dla zarządcy infrastruktury. W konsekwencji łatwo można ustalić, kto dla bocznicy jako drogi kolejowej jest zarządcą infrastruktury. Strona skarżąca oświadcza, iż nie posiada autoryzacji bezpieczeństwa dla bocznicy stanowiącej przedmiot niniejszego postępowania. Strona skarżąca posiada jedynie świadectwo bezpieczeństwa wydane przez Urząd Transportu Kolejowego oraz Regulamin Bocznicy zatwierdzony przez zarządcę linii kolejowej Polskie Linie Kolejowe SA. Dalej skarżąca podniosła, że zaskarżona decyzja opiera się przede wszystkim na art. 2 pkt 2 ustawy o transporcie kolejowym, błędnie zinterpretowanym przez organ i przedstawiła własna interpretacje przepisów ustawy.

Następnie skarżąca odniosła się do ustawy o lasach i wskazał, że ustawa ta w art. 13 ust. 1 zobowiązuje właścicieli lasów do trwałego utrzymywania lasów i ciągłości ich użytkowania, w szczególności w punkcie 3 nakazuje ich ochronę przeciwpożarową. Natomiast art. 18 ust. 4 tej ustawy określa zawartość planu urządzenia lasu i w punkcie 3) podpunkt c) nakazuje umieścić w nim zadania pielęgnowania i ochrony lasu, w tym ochrony przeciwpożarowej. Przepisy te sytuują ochronę przeciwpożarową wewnątrz gospodarki leśnej i wskazała na § 10 ust. 1 Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów wskazuje, który ustala rodzaje pasów przeciwpożarowych. Realizując te zadania wydano Instrukcję Ochrony Przeciwpożarowej Lasów określającą w punkcie 2 podpunkt 4 rodzaje pasów przeciwpożarowych, w tym pas typu B/K. Zdaniem Skarżącej wskazanie w przepisach o lasach konieczności budowy pasów oraz ich rodzajów oznacza, że obowiązki te nakładane są na zarządców lasów jako podmioty, których dotyczą przepisy leśne. Taka wykładnię potwierdza zalecenie przez Dyrektora Generalnego Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe wykonania pasów typu B/K w Instrukcji Ochrony Przeciwpożarowych Lasów. Zalecenie to jest wewnętrznym przepisem Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, a wiec jest adresowane do wykonania przez Nadleśnictwa, w tym przypadku przez Nadleśnictwo K.

Z wszystkich obowiązujących przepisów wynika, że strona skarżąca nie spełnia przesłanek z art. 55 o transporcie kolejowym i nie ma obowiązku wykonywania pasów przeciwpożarowych wzdłuż swojej bocznicy na terenie należącym do Skarbu Państwa w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe. Co więcej nie ma uprawnienia do wykonania takich pasów jako podmiot nie posiadający tytułu prawnego z art. 55 do zajęcia cudzego gruntu. Zgodnie z Regulaminem Bocznicy jej zarządcą jest spółka akcyjna Polskie Linie Kolejowe SA.

W odpowiedzi na skargę Komendant Wojewódzki wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna, aczkolwiek nie wszystkie zarzuty w niej zawarte zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.) sąd administracyjny sprawuje w zakresie swej właściwości kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Zgodnie natomiast z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.; zwanej dalej "p.p.s.a.") sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Oznacza to między innymi, że sąd administracyjny nie musi w ocenie legalności (zgodności z prawem) ograniczać się tylko do zarzutów sformułowanych w skardze.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że organ dokonał prawidłowej interpretacji przepisów prawa materialnego i ustalił, że obowiązek urządzenia i utrzymywania pasów przeciwpożarowych spoczywa na zarządcy infrastruktury kolejowej. Rzecz jednak w tym, że nie przeprowadził właściwego postępowania dowodowego zmierzającego do ustalenia kto (jaki podmiot) jest w niniejszej sprawie zarządca infrastruktury kolejowej – bocznicy, której użytkownikiem jest Skarżąca i w związku z tym na kogo obowiązek wykonania zabezpieczeń w postaci pasów przeciwpożarowych winien być nałożony. Do skargi dołączony został dokument wydany przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego – świadectwo bezpieczeństwa nr [...] dla użytkownika bocznicy kolejowej Kopalnie [...] sp. z o.o. w K. , z dnia 12 czerwca 2012r. z terminem ważności do dnia 11 czerwca 2017r., z którego pośrednio wynika, że bocznica zarządzana jest przez " PKP PLK S.A." Z porównania dat wydania zaskarżonej decyzji i daty wydania świadectwa wynika, że dokument ten istniał już w dacie wydawania decyzji. Organ nawet nie mając do niego dostępu, winien był przeprowadzić postępowanie dowodowe w tym zakresie i przed wydaniem decyzji bezspornie ustalić kto jest zarządcą spornej infrastruktury kolejowej (bocznicy kolejowej) Zaniechanie tego ustalenia doprowadziło do naruszenia przez organ przepisów postępowania tj. art. 7, 77, 80 Kpa., w sposób mogący mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Prowadząc ponownie postępowanie organ będzie zobowiązany do bezspornego ustalenia kto jest zarządca przedmiotowej bocznicy.

Niezależnie od powyższego, w związku z zarzutami skargi zmierzającymi do wykazania że to właściciel lasu przyległego do bocznicy kolejowej winien urządzać i utrzymywać pasy przeciwpożarowe wzdłuż bocznicy kolejowej, należy także przeanalizować przepisy prawa materialnego, które były podstawą wydania zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o PSP komendant miejski Państwowej Straży Pożarnej, w razie stwierdzenia naruszenia przepisów przeciwpożarowych, uprawniony jest w drodze decyzji administracyjnej do nakazania usunięcia stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie. Zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru uregulowane zostało w ustawie o ochronie ppoż. Zgodnie z art. 2 pkt 1 tej ustawy ilekroć w ustawie jest mowa o zapobieżeniu powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia - rozumie się przez to: zapewnienie koniecznych warunków ochrony technicznej nieruchomościom i ruchomościom oraz tworzenie warunków organizacyjnych i formalnoprawnych zapewniających ochronę ludzi i mienia, a także przeciwdziałających powstawaniu lub minimalizujących skutki pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia. W związku z powyższym brak wykonania pasów przeciwpożarowych stanowi uchybienie skutkujące wydaniem decyzji na podstawie art. 26 ust. 1 pkt. 1 ustawy o PSP.

Dalej wskazać należy, że w art. 13 ust. 1 i ust. 2 pkt 9 ustawy o ochronie ppoż. zawarta została delegacja ustawowa dla ministra właściwego do spraw wewnętrznych do określenia, w drodze rozporządzenia, sposobów i warunków ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, z uwzględnieniem sposobów zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów. W oparciu o powyższą podstawę w rozporządzeniu w sprawie ochrony ppoż. określone zostały sposoby i warunki ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. Rozdział 9 tego rozporządzenia poświęcony został "Zabezpieczeniu przeciwpożarowemu lasów".

Przepis § 38 rozporządzenia w sprawie ochrony ppoż wprowadza konieczność wykonania pasów przeciwpożarowych w przypadku położenia lasu przy obiektach mogących stanowić zagrożenie pożarowe dla lasu. Wystąpienie powyższej przesłanki powoduje z mocy ustawy konieczność oddzielenia lasu od takich obiektów pasami przeciwpożarowymi, utrzymywanymi w stanie zapewniającym ich użyteczność przez cały rok. W ust. 2 § 38 tego rozporządzenia przyjęto, że rodzaje oraz sposoby wykonywania pasów przeciwpożarowych przez podmioty określone jako właściwe do ich wykonania i utrzymywania w: ustawie z dnia 28 września 1991 r. o lasach, ustawie z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym oraz ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej określają:

1) rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 marca 2006 r. w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów;

2) rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 sierpnia 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie odległości i warunków dopuszczających usytuowanie drzew i krzewów, elementów ochrony akustycznej i wykonywania robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowej, a także sposobu urządzania i utrzymywania zasłon odśnieżnych oraz pasów przeciwpożarowych.

W tym miejscu należy podkreślić, że wszystkie trzy ustawy (o lasach, o transporcie kolejowym oraz o ochronie przeciwpożarowej) zawierają przepisy nakładające na podmioty obowiązki w zakresie bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Obowiązki te jednak ściśle wiążą się z konkretnym przedmiotem ochrony.

W ustawie o lasach w art. 9 ust. 1 pkt 1 wskazano, iż w celu zapewnienia powszechnej ochrony lasów właściciele lasów są obowiązani do kształtowania równowagi w ekosystemach leśnych, podnoszenia naturalnej odporności drzewostanów, a w szczególności do wykonywania zabiegów profilaktycznych i ochronnych zapobiegających powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożarów. Natomiast w art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o lasach zawarta została definicja właściciela lasu. Pod pojęciem tym ustawodawca rozumie osobę fizyczną lub prawną będącą właścicielem albo użytkownikiem wieczystym lasu oraz osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej będącą posiadaczem samoistnym, użytkownikiem, zarządcą lub dzierżawcą lasu. Zatem obowiązki wynikające dla właściciela lasu obciążają w takim samym zakresie użytkownika wieczystego i posiadacza samoistnego, a także zarządcę lub dzierżawcę lasu. Tym samym obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej nałożone na właściciela lasu na podstawie art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy o lasach (pielęgnowania i ochrony lasu, w tym również ochrony przeciwpożarowej) dotyczą podmiotów mieszczących się w definicji właściciela lasu zawartej w art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o lasach.

W tym miejscu konieczne jest przywołanie definicji lasu zawartej w art. 3 ustawy o lasach. Lasem w rozumieniu ustawy jest grunt:

1) o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną (uprawami leśnymi) - drzewami i krzewami oraz runem leśnym - lub przejściowo jej pozbawiony:

a) przeznaczony do produkcji leśnej lub

b) stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego albo

c) wpisany do rejestru zabytków;

2) związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystywane dla potrzeb gospodarki leśnej: budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie podziału przestrzennego lasu, drogi leśne, tereny pod liniami energetycznymi, szkółki leśne, miejsca składowania drewna, a także wykorzystywany na parkingi leśne i urządzenia turystyczne.

Z powyższej definicji nie wynika, aby teren stanowiący pas przeciwpożarowy wzdłuż linii kolejowej stanowił las w rozumieniu powyższej ustawy.

Na podstawie art. 9 ust. 3 ustawy o lasach Minister Środowiska wydał rozporządzenie z dnia 22 marca 2006 r. w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów (Dz. U. z 2006 r. Nr 58, poz. 405 z późn. zm.) W § 10 ust. 1 ww. rozporządzenia wyróżniono cztery podstawowe rodzaje pasów przeciwpożarowych - typu A, B, C i D, a także określono sposób ich wykonania. Pasami tymi oddziela się lasy od dróg, zakładów przemysłowych, parkingów, od obiektów na terenach poligonów wojskowych oraz rozdziela się duże zwarte obszary leśne.

Ww. regulacja nie odnosi się w ogóle do pasów przeciwpożarowych oddzielających las od linii kolejowej, nie ma zatem podstaw aby obowiązkiem wykonania pasów przeciwpożarowych wzdłuż bocznicy kolejowej obciążać właściciela lasu.

W związku z tym, że rolą pasów przeciwpożarowych, o których mowa w § 38 ust. 1 rozporządzenia w sprawie ochrony ppoż., jest oddzielenie lasów położonych przy obiektach mogących stanowić zagrożenie pożarowe dla lasu, konieczne jest sięgnięcie do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 7 sierpnia 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie odległości i warunków dopuszczających usytuowanie drzew i krzewów, elementów ochrony akustycznej i wykonywania robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowej, a także sposobu urządzania i utrzymywania zasłon odśnieżnych oraz pasów przeciwpożarowych (Dz. U. z 2008 r. Nr 153, poz. 955). W akcie tym, wydanym na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 54 ustawy o transporcie kolejowym, ustalono wymagania w zakresie urządzania i utrzymania pasów przeciwpożarowych właśnie w sąsiedztwie linii kolejowej. Zgodnie z § 9 ww. rozporządzenia pasy przeciwpożarowe w sąsiedztwie linii kolejowej, na której prowadzony jest ruch, powinny być urządzane jako dwa równoległe do linii kolejowej pasy terenu, o szerokości co najmniej 2 m, odległe od siebie od 10 m do 15 m i połączone ze sobą co 25 m do 50 m tej samej szerokości pasami poprzecznymi. Pierwszy pas terenu powinien być urządzony w odległości od 2 m do 5 m od dolnej krawędzi nasypu lub górnej krawędzi przekopu linii kolejowej, a w razie występowania rowów bocznych - od zewnętrznej krawędzi tych rowów (ust. 1). Pasy terenu, o których mowa w ust. 1, powinny być całkowicie oczyszczone z wszelkiej roślinności do warstwy mineralnej, a na gruntach torfiastych - posypane warstwą piasku o grubości od 0,01 m do 0,02 m, natomiast prostokąty powstałe między pasami terenu powinny być oczyszczone z krzewów, suchej ściółki i gałęzi oraz zadrzewione gatunkami roślin liściastych, jeśli warunki siedliskowe zapewniają prawidłowy ich rozwój (ust. 2).

W związku z powyższym podmiotu zobowiązanego do wykonania i utrzymania pasów przeciwpożarowych oddzielających las od linii kolejowych należy doszukiwać się w ustawie o transporcie kolejowym. Przepis z art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy o transporcie kolejowym nakłada na zarządców i przewoźników kolejowych oraz użytkowników bocznic kolejowych obowiązek spełniania warunków technicznych i organizacyjnych zapewniających ochronę przeciwpożarową i ochronę środowiska. Jest to przepis ogólny, jednakże wymienione w nim czynności mają ścisły związek z obowiązkiem prowadzenia ruchu kolejowego w sposób bezpieczny. Natomiast art. 55 tej ustawy, precyzuje prawa zarządcy - między innymi prawo urządzania i utrzymywania pasów przeciwpożarowych na gruntach sąsiadujących z linią kolejową, za odszkodowaniem (art. 55 ust. 1 pkt 3). Prawo zarządcy, o którym mowa w art. 55 ust. 1 ustawy, dotyczy możliwości korzystania z tych gruntów, celem prowadzenia niezbędnych dla ruchu pociągów prac. Zarządcą infrastruktury kolejowej jest podmiot wykonujący działalność polegającą na zarządzaniu infrastrukturą kolejową, na zasadach określonych w ustawie (art. 4 pkt 7 ustawy). Infrastrukturę kolejową stanowią linie kolejowe oraz inne budowle, budynki i urządzenia wraz z zajętymi pod nie gruntami, usytuowane na obszarze kolejowym (art. 4 pkt 1 ustawy). Linia kolejowa to z kolei droga kolejowa mająca początek i koniec wraz z przyległym pasem gruntu, na którą składają się odcinki linii, a także budynki, budowle i urządzenia przeznaczone do prowadzenia ruchu kolejowego wraz z zajętymi pod nie gruntami (art. 4 pkt. 2), zaś bocznica kolejowa bocznica kolejowa to droga kolejowa połączona z linią kolejową i służąca do wykonywania załadunku i wyładunku wagonów lub wykonywania czynności utrzymaniowych pojazdów kolejowych lub postoju pojazdów kolejowych oraz przemieszczania i włączania pojazdów kolejowych do ruchu po sieci kolejowej; w skład bocznicy kolejowej wchodzą również urządzenia sterowania ruchem kolejowym oraz inne urządzenia związane z bezpieczeństwem ruchu kolejowego, które są na niej usytuowane.

Niewątpliwie zatem linia kolejowa i bocznica kolejowa nie są pojęciami tożsamymi, choć wspólnie mieszczą się w pojęciu infrastruktury kolejowej. Natomiast art. 2 ustawy o transporcie kolejowym wskazuje, że przepisy ustawy stosuje się także do bocznic kolejowych, z wyjątkiem rozdziałów 2b, 4a, 5a-8 i 10, art. 23 ust. 1 i 3-5 oraz art. 23a-23j. Oznacza to, ze do bocznic kolejowych w całości ma zastosowanie rozdział 9 ustawy " Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych", w którym znajdują się powoływane wyżej ej się art. 54, 55, 56.

Sąd w składzie rozpoznającym niniejsza sprawę w całości podziela pogląd wyrażony przez WSA w Poznaniu w wyroku z dnia 12 grudnia 2012r. sygn. IV SA/Po 955/12, zgodnie z którym nie można z art. 55 ust. 1 pkt 3 ustawy o transporcie kolejowym wywodzić a contrario, iż zarządca ma jedynie prawo, a nie obowiązek urządzania i utrzymywania pasów przeciwpożarowych. Zatem urządzanie i utrzymywanie pasów przeciwpożarowych jest obowiązkiem zarządcy infrastruktury kolejowej. Potwierdzają to także dalsze regulacje ustawy o transporcie kolejowym tj. art. 56 zgodnie z którym "w razie potrzeby usunięcia drzew lub krzewów utrudniających widoczność sygnałów i pociągów lub eksploatację urządzeń kolejowych albo powodujących zaspy śnieżne, starosta, na wniosek zarządcy, wydaje decyzję o usunięciu drzew lub krzewów. Decyzję wykonuje zarządca". Z przywołanego wyżej przepisu wynika wyraźnie, że to zarządca infrastruktury kolejowej wykonuje decyzję innego organu (starosty) o usunięciu drzewa stanowiącego przeszkodę w ruchu pociągu, a rosnącego na gruncie, nie należącym do zarządcy. Jednocześnie zarządca infrastruktury płaci odszkodowanie za wycinane drzewa, chyba że są spełnione przesłanki, opisane w art. 56 ust. 4.

Dalej wskazać należy, że niniejszej sprawie organ wydając nakaz jednocześnie ustalił termin wykonania nałożonego obowiązku, do czego był uprawniony na podstawie przepisu art. 26 ust. 1 ustawy o PSP, wprowadzającego dodatkowy składnik decyzji administracyjnej w postaci ustalenia termin usunięcia stwierdzonych uchybień. Rozstrzygnięcie w przedmiocie terminu realizacji obowiązku wynikającego z nakazu ma w rozpatrywanym przypadku charakter decyzji uznaniowej. Decyzja w przedmiocie ustalenia terminu wykonania obowiązku podejmowana w granicach uznania administracyjnego podlega kontroli pod względem jej zgodności z prawem, gdyż wymaga zbadania, czy w ogóle dopuszczalne było uznanie administracyjne, czy nie przekroczono jego granic przy wydawaniu decyzji, jak również czy prawidłowo zgodnie z art. 7 k.p.a. uzasadniono wybór danego rozstrzygnięcia sprawy (zob. B. Adamiak, J. Borkowski: Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2004, s. 461). Decyzja ustalająca termin powinna zgodnie z art. 107 § 3 k.p.a. zawierać uzasadnienie rozstrzygnięcia dokonanego w tym zakresie. Termin ten musi być tak ustalony aby istniała realna możliwość jego dotrzymania, tj. wykonania obowiązku w terminie określonym w decyzji.

Z akt administracyjnych sprawy wynika, że zaskarżona decyzja doręczona została stronie skarżącej w dniu 28 lutego 2013r. r. W nakazie zobowiązano skarżącą spółkę do wykonania pasów przeciwpożarowych w terminie do dnia 31 maja 2013r. a termin ten uzasadniono koniecznością wykonania pasów przed okresem szczególnego zagrożenia pożarowego obszarów leśnych (okres wiosenno – letni). Jednak termin do usunięcia stwierdzonych uchybień musi być ustalony przez Komendanta Państwowej Straży Pożarnej w sposób racjonalny, a zatem u jego podstaw leżeć musi zarówno ocena zakresu prac, które w związku z nakazem należy wykonać, jak i całokształt okoliczności związanych ze sposobem wykonania tych prac (pora roku, warunki atmosferyczne, niezbędne formalności które musza zostać dopełnione itd.). Nadto zdaniem Sądu organ wydając decyzję administracyjną o nakazie powinien ustalić termin poprzez wyznaczenie konkretnej liczby dni (tygodni, miesięcy) na wykonanie nałożonego obowiązku, kierując się wskazaniami art. 57 k.p.a. Przy ustalaniu terminu wykonania obowiązku za celowe należy uznać określenie początkowego terminu od daty, w której decyzja nakładająca obowiązek stanie się ostateczna, z wyjątkiem przypadków, gdy decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności.

Mając na względzie przedstawione wyżej okoliczności, stwierdzając, że zaskarżona decyzja wydana została z istotnym naruszeniem prawa - zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a. orzekł jak w pkt. I sentencji wyroku. Klauzula zawarta w pkt II wyroku wynika z obowiązku zastosowania przez sąd przepisu art. 152 p.p.s.a. Orzeczenie o kosztach oparte zostało na przepisie art. 200 p.p.s.a.