II SA/Rz 38/13
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie
2013-06-13Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Ewa Partyka /sprawozdawca/
Małgorzata Wolska
Zbigniew Czarnik /przewodniczący/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący WSA Zbigniew Czarnik Sędziowie WSA Ewa Partyka /spr./ NSA Małgorzata Wolska Protokolant st. sekr. sąd. Anna Mazurek - Ferenc po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 13 czerwca 2013 r. sprawy ze skargi A. H. na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] grudnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia I. uchyla zaskarżone postanowienie; II. stwierdza, że zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku; III. zasądza od Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego na rzecz skarżącego A. H. kwotę 100 zł /słownie: sto złotych/ tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego; IV. przyznaje od Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na rzecz adwokata P. P. wynagrodzenie w kwocie 295 zł 20/100 /słownie: dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy/ tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, w tym: tytułem wynagrodzenia kwotę 240 zł / słownie : dwieście czterdzieści złotych/ i tytułem 23 % podatku VAT kwotę 55 zł 20/100 / słownie: pięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy/.
Uzasadnienie
Sygn. II SA/Rz 38/13
Uzasadnienie
Przedmiotem skargi A. H. jest postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego (dalej WINB) z dnia [...] grudnia 2012 r., nr [...] utrzymujące w mocy postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (dalej jako PINB) z dnia [...] października 2012 r., nr [...] nakładające na A. H. grzywnę w wysokości 44 525 zł 75 gr w celu przymuszenia do wykonania obowiązku polegającego na rozbiórce samowolnie rozbudowanej części budynku mieszkalnego, usytuowanej na działce nr ewid. 55/1, położonej w miejscowości R., gm. [...].
Jako podstawę prawną postanowienia organ odwoławczy wskazał art.
138 § 1 pkt 1 i art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm., określanej dalej jako k.p.a.) oraz art. 119 § 1, art. 120 § 1, art. 121 § 4 i § 5 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity Dz. U.
z 2012 r., poz. 1015 - określanej dalej jako p.e.a.).
Z akt sprawy wynika, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wyrokiem z dnia 31 maja 2012 r., sygn. akt II SA/Rz 64/12 oddalił skargę A. H. na decyzję WINB z dnia [...] listopada 2011 r., nr [...] utrzymującą w mocy decyzję PINB [...] z dnia [...] czerwca 2011 r., nr [...] nakazującą A. H. rozbiórkę rozbudowanej części budynku mieszkalnego, usytuowanej na działce nr ewid. 55/1, położonej w miejscowości R., gm. [...]. Wyrok stał się prawomocny.
Upomnieniem z dnia 30 lipca 2012 r. PINB wezwał A. H. do wykonania ciążącego na nim obowiązku rozbiórki w/w rozbudowanej części budynku mieszkalnego, w terminie 14 dni od daty doręczenia upomnienia i pouczył,
że w przypadku niewykonania obowiązku zostanie wszczęte postępowanie egzekucyjne. Z uwagi na niezastosowanie się do upomnienia PINB wystawił tytuł wykonawczy dnia 10 października 2012 r., nr [...].
Postanowieniem z dnia [...] października 2012 r., nr [...] PINB nałożył na A. H. grzywnę w wysokości 44 525 zł 75 gr w celu przymuszenia do wykonania obowiązku polegającego na rozbiórce samowolnie rozbudowanej części budynku mieszkalnego, usytuowanej na działce nr ewid. 55/1 położonej w miejscowości R., gm. [...]. W uzasadnieniu wskazał, że w/w dobudówka jest obiektem trwale związanym z gruntem, ponieważ posiada fundamenty (tj. ściany i ławy betonowe) oraz jest wydzielona z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych (tj. ścian, stropu oraz dachu) – zatem jest ona częścią budynku. Organ wyjaśnił, że zgodnie z art. 1 a pkt 12 b p.e.a. jednym ze środków egzekucji jest grzywna w celu przymuszenia. Następnie wskazując na art. 119 § 1 p.e.a. naprowadził, że grzywnę w celu przymuszenia nakłada się gdy egzekucja dotyczy spełnienia przez zobowiązanego obowiązku znoszenia lub zaniechania albo obowiązku wykonania czynności, a w szczególności z powodu jej charakteru nie może spełnić inna osoba za zobowiązanego. W końcowej części wskazał jakimi kierował się kryteriami przy ustalaniu wysokości grzywny, uzasadniając przy tym kwotę zastosowanej grzywny i opisując szczegółowo sposób jej obliczenia.
W zażaleniu A. H. wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz o wstrzymanie czynności egzekucyjnych do końca maja 2013 r. i wyjaśnił, że nie jest w stanie dokonać rozbiórki budynku w określonym terminie z tego powodu, że brat z rodziną dotychczas nie wyprowadzili się z niego mimo prawomocnego wyroku eksmisyjnego, zaś gmina nie dostarczyła im, mimo takiego obowiązku, lokalu socjalnego i z tego powodu cywilne postępowanie egzekucyjne zostało ostatecznie umorzone.
WINB postanowieniem z dnia [...] grudnia 2012 r., opisanym na wstępie utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. W uzasadnieniu wyjaśnił, że decyzja
w przedmiocie rozbiórki samowolnie rozbudowanej części budynku mieszkalnego jest ostateczna, zaś obowiązek rozbiórki jest wymagalny i podlega wykonaniu. Odnosząc się do wydanego postanowienia o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia podał, że PINB zasadnie zastosował środek egzekucyjny i prawidłowo określił wysokość grzywny. WINB podkreślił, że postępowanie egzekucyjne jest prawidłowo wszczęte, zaś wystawiony tytuł wykonawczy spełnia wymogi określone w art. 27 § 1 p.e.a. Dalej wyjaśnił, że grzywna w celu przymuszenia jest jednym ze środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - przy obowiązkach o charakterze niepieniężnym. W konkluzji stwierdził, że organ I instancji zastosował zgodnie z prawem środek - grzywnę w celu przymuszenia.
W skardze A. H. wniósł o uchylenie w całości postanowień obydwu instancji i umorzenie postępowania jako bezprzedmiotowego.
Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie:
1) art. 33 pkt 5 p.e.a., przez nałożenie grzywny w celu przymuszenia, podczas gdy obowiązek rozbiórki jest niewykonalny, gdyż nie może wyeksmitować B. H. z przybudówki,
2) art. 7 k.p.a., przez naruszenie zasady interesu społecznego skarżącego oraz przez zaniechanie przez organy obydwu instancji dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, z którego wynika, że skoro organy państwowe uniemożliwiły skarżącemu zgodne z prawem przeprowadzenie eksmisji osoby trzeciej zajmującej przybudówkę, to skarżący nie ma możliwości dokonania tej rozbiórki,
3) art. 8 k.p.a., przez naruszenie zasady pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa przez opisane wyżej działanie,
4) art. 6 k.p.a., przez wydanie zaskarżonego postanowienia wbrew przepisom prawa, skoro skarżący chce rozebrać przybudówkę, a nie może tego wykonać, gdyż wykonanie eksmisji lokatora uniemożliwiają mu organy, mimo wielokrotnych pism
i próśb skarżącego.
W uzasadnieniu skarżący nie zgodził się z wydanymi w sprawie postanowieniami, stwierdził, że nie rozumie działania organów nadzoru budowlanego i zwrócił się do Sądu o wyjaśnienie, w jaki sposób uchyla się od obowiązku wykonania rozbiórki i co spowodowało wymierzenie tak wysokiej grzywny. Podniósł, że przybudówka została wybudowana na jego działce i mimo,
że chce ją rozebrać, nie ma fizycznej możliwości, aby zrealizować ten obowiązek. Powtórzył wcześniejszą argumentację wyjaśniającą, że nie jest w stanie doprowadzić do rozbiórki części obiektu mimo wyroku eksmisyjnego i postępowania egzekucyjnego związanego z jego wykonaniem.
W odpowiedzi na skargę WINB wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zaprezentowane w zaskarżonym postanowieniu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył co następuje;
Sąd administracyjny sprawuje w zakresie swej właściwości kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, co wynika z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269, ze zm.). Zakres tej kontroli wyznacza art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270) – zwanej dalej w skrócie P.p.s.a. Stosownie do tego przepisu sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
W myśl art. 145 P.p.s.a., sąd zobligowany jest do uchylenia decyzji bądź postanowienia lub stwierdzenia ich nieważności, ewentualnie niezgodności
z prawem tylko wówczas, gdy dotknięte są one naruszeniem prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania, innym naruszeniem przepisów postępowania, jeśli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy, lub zachodzą przyczyny stwierdzenia nieważności decyzji wymienione w art. 156 k.p.a. lub innych przepisach.
W ramach kontroli legalności sąd stosuje przewidziane prawem środki
w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia (art. 135 P.p.s.a.).
Po rozpatrzeniu skargi w powyższych aspektach Sąd doszedł do przekonania, że skarga zasługuje na uwzględnienie, aczkolwiek z przyczyn, które zostały wzięte pod uwagę z urzędu.
Z przedstawionych Sądowi akt administracyjnych wynika, że ostateczna i prawomocna jest decyzja Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] listopada 2011 r., znak [...] utrzymująca w mocy decyzję PINB z dnia [...] czerwca 2011 r., znak [...], którą nakazano skarżącemu rozbiórkę rozbudowanej części budynku mieszkalnego usytuowanej na działce nr ewid. 55/1 położonej w miejscowości R., gmina [...]. Prawomocnym wyrokiem z dnia 31 maja 2012 r., sygn. akt II SA/Rz 64/12 tut. WSA oddalił skargę A. H. na w/w decyzję.
Wobec niewykonania obowiązku rozbiórki PINB działający jako wierzyciel, wystosował do skarżącego w dniu 30 lipca 2012 r. upomnienie wzywając go do dobrowolnego wykonania ciążącego na nim obowiązku w terminie 14 dni od daty doręczenia upomnienia, pouczając przy tym, że w przypadku niewykonania obowiązku zostanie wszczęte postępowanie egzekucyjne. Powyższe upomnienie zostało doręczone zobowiązanemu w dniu 31 lipca 2012 r. Bezsporne jest, że skarżący do momentu rozpoznania sprawy w postępowaniu zażaleniowym nie wykonał obowiązku rozbiórki wyżej opisanej części budynku.
W dniu 10 października 2012 r. PINB wystawił tytuł wykonawczy TYT-3 nr [...], w którym oznaczono wierzyciela, dane identyfikacyjne zobowiązanego, treść obowiązku podlegającego egzekucji zgodną z decyzją, z której wynika, podstawę prawną tego obowiązku oraz przepisy prawa, z których on wynika (art. 48 ust. 1 w związku z ust. 4 oraz art. 52 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane – t.j. Dz.U. z 2010 r., Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.); a także zawarto stwierdzenie, że obowiązek jest wymagalny. W tytule wykonawczym zawarta została także klauzula o skierowaniu tytułu wykonawczego do przymusowego wykonania poprzez zastosowanie grzywny.
Tytuł wykonawczy został skarżącemu do rąk własnych doręczony w dniu 16 października 2012 r.
Postanowieniem z dnia [...] października 2012 r., nr [...] PINB nałożył na A. H. grzywnę w celu przymuszenia do wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym w wysokości 44 525,75 zł, wzywając go jednocześnie do wpłacenia grzywny i opłaty w wysokości 68 zł w terminie 14 dni od daty doręczenia postanowienia, pod rygorem ściągnięcia ich w trybie egzekucji administracyjnej należności pieniężnych oraz do wykonania w tym samym terminie w/w obowiązku, pod rygorem zastosowania wykonania zastępczego. Szczegółowo zostało także przedstawione wyliczenie wysokości grzywny z powołaniem się na przepisy art. 119 § 1 – art. 121 § 5 p.e.a. oraz art. 1a pkt 12b p.e.a. Wskazano, że cena 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego ogłoszona przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów dotyczących książeczek mieszkaniowych w komunikacie z dnia 24 sierpnia 2012 r., za II kwartał 2012 r. wynosiła 4 103 zł. Kwota grzywny obliczona zgodnie z powyższymi przepisami i Komunikatem wynosiła 44 525 zł 75 gr (w podanej cyfrowo kwocie omyłkowo postawiono przecinek, aczkolwiek słownie kwota ta została podana prawidłowo i zgodnie z wyliczeniem).
W zażaleniu na to postanowienie A. H. powołał się na niemożliwość wyegzekwowania przez prokuraturę, sądy i komornika opróżnienia przez B. H. budynku, którego dotyczy obowiązek rozbiórki. Załączył kserokopie prawomocnych i wykonalnych wyroków Sądu Rejonowego [...] i Sądu Okręgowego [...] z 2005 r., wezwanie z dnia 1 lipca 2010 r. kierowane przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym [...] do Gminy [...] o wskazanie lokalu socjalnego bądź tymczasowego w związku z egzekucją w/w wyroków. Nadmienić należy, że z załączonej kserokopii wyroku Sądu Okręgowego [...] z dnia 29 grudnia 2005 r. wynika, że Sąd ten przyznał B. H., D. H. i małoletnim S. H., A. H. i K. H. uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego, jednocześnie wstrzymując wykonanie opróżnienia zajmowanych przez nich pomieszczeń do czasu złożenia im przez gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Do zażalenia skarżący załączył także kserokopie: pisma Wójta Gminy [...] z dnia 8 lipca 2010 r. będącego odpowiedzią na wezwanie Komornika, z którego wynika, że Gmina [...] nie posiada żadnego lokalu, do którego mogłaby nastąpić eksmisja, a także pisma skarżącego z dnia 14 grudnia 2010 r. kierowanego do PINB oraz postanowienia Komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z dnia 30 sierpnia 2011 r., wniosku pokrzywdzonego o wszczęcie dochodzenia z art. 231 § 1 k.k., postanowienia z dnia 30 kwietnia 2012 r. o umorzeniu dochodzenia, a także postanowienia Sądu Rejonowego [...] z dnia 28 czerwca 2012 r. o utrzymaniu w mocy tego ostatniego postanowienia Prokuratury Rejonowej [...].
Z akt sprawy nie wynika, aby skarżący złożył zarzuty w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego.
W postanowieniu Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] grudnia 2012 r. organ podkreślił, że egzekucji podlega obowiązek wynikający z ostatecznej i prawomocnej decyzji administracyjnej, który nie został wykonany, jest wymagalny i co do zasady podlega egzekucji administracyjnej. Ocenił wystawiony tytuł wykonawczy jako spełniający wymogi określone w art. 27 § 1 p.e.a. oraz zasadność zastosowania środka egzekucyjnego i prawidłowość określenia wysokości grzywny. Organ przedstawił też przepisy art. 119, art. 121 § 4 i art. 121 § 5 p.e.a. Jak podał – nałożona przez organ egzekucyjny wysokość grzywny wynika wprost z przepisów prawa i została prawidłowo obliczona w oparciu o powierzchnię zabudowy podlegającej rozbiórce części budynku mieszkalnego (54,26 m2) i cenę 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego za II kwartał 2012 r. zgodną z Komunikatem Prezesa GUS z dnia 24 sierpnia 2012 r. ogłoszonym w Dzienniku Urzędowym GUS z dnia 29 sierpnia 2012 r., poz. 40, która wynosiła 4 103 zł.
Powyższy stan faktyczny wynika z akt sprawy.
Należy podkreślić, że grzywna w celu przymuszenia nie jest środkiem stosowanym za popełnienie deliktu typu karnego, lecz prowadzącym do wykonania obowiązku (mimo, iż jego niewykonanie może stanowić jednocześnie wykroczenie bądź przestępstwo). Nie ma charakteru represyjnego, jest środkiem przymuszającym.
W myśl art. 151 § 4 p.e.a. grzywna nakładana w celu przymusowego wykonania obowiązku wynikającego z przepisów prawa budowlanego jest jednorazowa.
Co do art. 151 § 5 p.e.a., który jest wyjątkiem od kwotowych ograniczeń wysokości grzywny, należy zaznaczyć, że przewiduje on w sytuacji obowiązku przymusowej rozbiórki budynku lub jego części, iż wysokość grzywny (w tym przypadku jedynie jednorazowej, z uwagi na treść art. 151 § 4 p.e.a.) stanowi iloczyn powierzchni zabudowy budynku lub jego części, objętego nakazem przymusowej rozbiórki i 1/5 ceny 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, ogłoszonej przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów do obliczania premii gwarancyjnej dla posiadaczy oszczędnościowych książeczek mieszkaniowych. Grzywna ta charakteryzuje się nie tylko tym, że jest jednorazowa, ale i tym, iż ma ustaloną w sposób sztywny, niepoddającą się miarkowaniu wysokość, w przeciwieństwie do grzywien przymuszających do wykonania innych obowiązków.
Przedmiotem rozpatrywanej sprawy jest ocena zgodności z prawem postanowienia Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] grudnia 2012 r. zapadłego w przedmiocie nałożenia na A. H. grzywny w celu przymuszenia do wykonania obowiązku wynikającego z ostatecznej decyzji administracyjnej, a więc podjętego w postępowaniu egzekucyjnym. Nie jest natomiast przedmiotem tej konkretnej sprawy kontrola decyzji podlegającej wykonaniu w tym postępowaniu egzekucyjnym. Jej legalność, a tym samym wykonalność ocenił tut. WSA prawomocnym wyrokiem z dnia 31 maja 2012 r., w sprawie sygn. akt II SA/Rz 64/12.
Zgodnie z art. 6 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.jedn. – w czasie podejmowania zaskarżonego postanowienia Dz.U z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn. zm.; obecnie – Dz.U. z 2012 r. poz. 1015 z późn. zm.), w razie uchylania się zobowiązanego od wykonania obowiązku wierzyciel powinien podjąć czynności zmierzające do zastosowania środków egzekucyjnych.
Stosownie do art. 29 ust. 1 tej ustawy, organ egzekucyjny bada z urzędu dopuszczalność egzekucji administracyjnej; organ ten nie jest natomiast uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Wedle art. 33 pkt 8 p.e.a., podstawą zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej może być zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego. Przepis art. 119 p.e.a. stanowi, że grzywnę w celu przymuszenia nakłada się, gdy egzekucja dotyczy spełnienia przez zobowiązanego obowiązku znoszenia lub zaniechania albo obowiązku wykonania czynności, a w szczególności czynności, której z powodu jej charakteru nie może spełnić inna osoba za zobowiązanego (§ 1). Grzywnę nakłada się również, jeżeli nie jest celowe zastosowanie innego środka egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym (§ 2). W myśl art. 121 § 1 p.e.a., grzywna w celu przymuszenia może być nakładana kilkakrotnie w tej samej lub wyższej kwocie, z zastrzeżeniem § 4. Zgodnie z § 4 tego przepisu, jeżeli egzekucja dotyczy spełnienia przez zobowiązanego obowiązku wynikającego z przepisów prawa budowlanego, grzywna w celu przymuszenia jest jednorazowa.
Przepis art. 125 p.e.a. stanowi, iż w razie wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym, nałożone, a nieuiszczone lub nieściągnięte grzywny w celu przymuszenia podlegają umorzeniu (§ 1). Postanowienie w sprawie umorzenia grzywny wydaje organ egzekucyjny na wniosek zobowiązanego. Na postanowienie o odmowie umorzenia grzywny służy zażalenie (§ 2).
Zgodnie z art. 126 omawianej ustawy, na wniosek zobowiązanego, który wykonał obowiązek, grzywny uiszczone lub ściągnięte w celu przymuszenia mogą być w uzasadnionych przypadkach zwrócone w wysokości 75 % lub w całości. Państwowe organy egzekucyjne mogą zwrócić grzywnę po uzyskaniu zgody organu wyższego stopnia.
W myśl art. 7 § 3 p.e.a., stosowanie środka egzekucyjnego jest niedopuszczalne, gdy egzekwowany obowiązek o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym został wykonany albo stał się bezprzedmiotowy.
Podkreślić trzeba, że celem postępowania egzekucyjnego jest doprowadzenie do realizacji przez zobowiązanego jego obowiązków, wynikających z ostatecznej decyzji administracyjnej. Organ egzekucyjny nie jest władny uchylać, zmieniać bądź w inny sposób weryfikować decyzji administracyjnej, która stając się decyzją ostateczną i nie będąc dobrowolnie wykonana podlega przymusowemu wykonaniu. Skoro zatem w postępowaniu egzekucyjnym nie ma możliwości dokonywania oceny prawidłowości ostatecznej decyzji podlegającej wykonaniu w trybie egzekucji administracyjnej, wszelkie argumenty skarżącego kwestionujące zasadność nałożonego na niego ostateczną decyzją obowiązku nie mogły zostać uwzględnione zarówno w postępowaniu przed organami obu instancji, jak i w postępowaniu przed sądem administracyjnym. Nie budzi wątpliwości to, że skarżący nie wykonał obowiązku wynikającego ze wskazanej wyżej decyzji i że obowiązek ten jest wykonalny, a zatem organ egzekucyjny wobec nieskuteczności upomnienia miał prawo – zgodnie z unormowaniami zawartymi w przepisach rozdziału 2 działu III ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji – nałożyć na niego grzywnę w celu przymuszenia. Okoliczności podnoszone przez skarżącego nie świadczą o niewykonalności wykonania obowiązku. Kwestie te mogą mieć znaczenie w ewentualnym postępowaniu odszkodowawczym wobec zobowiązanego do dostarczenia lokalu socjalnego.
W rozpatrywanej sprawie istotne jest to, że decyzja nakładająca na skarżącego konkretne obowiązki jest ostateczna i podlega wykonaniu, nie wzruszono jej w trybie nadzwyczajnym, został wystawiony tytuł wykonawczy oraz że obowiązek wynikający z ostatecznej i wykonalnej decyzji nie został w całości wykonany. Istotne okoliczności sprawy wbrew zarzutom zostały wyjaśnione.
Elementem stanu faktyczno – prawnego, istotnym dla ustalenia wysokości wymierzonej grzywny, aktualnym na dzień wydania zaskarżonego postanowienia organu II instancji, który umknął uwadze tego organu był ogłoszony w Dzienniku Urzędowym GUS z 2012 r. Nr 55 z dnia 26 listopada 2012 r. Komunikat Prezesa GUS z dnia 22 listopada 2012 r. wydany na podstawie art. 3b ust. 4 ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (t.j. Dz.U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1115 z późn. zm.), zgodnie z którym cena 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego w III kwartale 2012 r. wynosiła 3 915 zł. W chwili wydania postanowienia przez organ I instancji cena 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego zgodnie z Komunikatem Prezesa GUS wynosiła 4 103 zł.
W postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie została wyłączona zasada wynikająca z ogólnego postępowania administracyjnego dotycząca przeniesienia właściwości na organ II instancji do rozpatrzenia i rozstrzygnięcia sprawy przez ten organ w razie złożenia zażalenia. Wprost przeciwnie – można znaleźć jej potwierdzenie w przepisach np. art. 17 i art. 23 § 4 p.e.a. Oznacza to obowiązek merytorycznego rozpatrzenia sprawy według stanu faktycznego i prawnego aktualnego na dzień wydania przez ten organ właściwego orzeczenia. Konsekwencją powyższego był obowiązek WINB uwzględnienia aktualnego na dzień wydania postanowienia przez ten organ komunikatu Prezesa GUS, tym bardziej, że wskazana tam cena 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego przyjmowana do obliczania wysokości grzywny nakładanej w celu przymuszenia do wykonania obowiązku jest niższa od zastosowanej przez organ I instancji z II kwartału 2012 r.
Stwierdzone uchybienie niewątpliwie miało istotny wpływ na wynik sprawy, co wyczerpuje przesłanki przewidziane w art. 145 § 1 pkt 1 lit. c w zw. z lit. a P.p.s.a., co z kolei obligowało Sąd do uchylenia zaskarżonego postanowienia. Grzywna bowiem powinna być ostatecznie wymierzona w niższej wysokości niż to uczynił PINB przyjmując cenę 1 m 2 powierzchni użytkowej mieszkania w wysokości aktualnej na dzień orzekania przez ten organ (za II kwartał 2012 r.).
W razie uprawomocnienia się niniejszego wyroku organ przyjmie aktualną na dzień wydania postanowienia w postępowaniu zażaleniowym cenę 1m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego wynikającą z ostatniego Komunikatu Prezesa GUS i ewentualnie zasadę reformationis in peius.
O poniesionych przez skarżącego kosztach postępowania, których nie objęło później wydane postanowienie o częściowym zwolnieniu od tych kosztów, tj. o uiszczonym wpisie od skargi, Sąd orzekł na podstawie art. 200 P.p.s.a.
O wynagrodzeniu pełnomocnika adwokata z urzędu Sąd orzekł na podstawie § 18 ust. 1 pkt 1 lit. c w zw. z § 2 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie... (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 461).
Tymczasowej ochrony Sąd udzielił w oparciu o przepis art. 152 P.p.s.a.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Ewa Partyka /sprawozdawca/Małgorzata Wolska
Zbigniew Czarnik /przewodniczący/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący WSA Zbigniew Czarnik Sędziowie WSA Ewa Partyka /spr./ NSA Małgorzata Wolska Protokolant st. sekr. sąd. Anna Mazurek - Ferenc po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 13 czerwca 2013 r. sprawy ze skargi A. H. na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] grudnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia I. uchyla zaskarżone postanowienie; II. stwierdza, że zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku; III. zasądza od Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego na rzecz skarżącego A. H. kwotę 100 zł /słownie: sto złotych/ tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego; IV. przyznaje od Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na rzecz adwokata P. P. wynagrodzenie w kwocie 295 zł 20/100 /słownie: dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy/ tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, w tym: tytułem wynagrodzenia kwotę 240 zł / słownie : dwieście czterdzieści złotych/ i tytułem 23 % podatku VAT kwotę 55 zł 20/100 / słownie: pięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy/.
Uzasadnienie
Sygn. II SA/Rz 38/13
Uzasadnienie
Przedmiotem skargi A. H. jest postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego (dalej WINB) z dnia [...] grudnia 2012 r., nr [...] utrzymujące w mocy postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (dalej jako PINB) z dnia [...] października 2012 r., nr [...] nakładające na A. H. grzywnę w wysokości 44 525 zł 75 gr w celu przymuszenia do wykonania obowiązku polegającego na rozbiórce samowolnie rozbudowanej części budynku mieszkalnego, usytuowanej na działce nr ewid. 55/1, położonej w miejscowości R., gm. [...].
Jako podstawę prawną postanowienia organ odwoławczy wskazał art.
138 § 1 pkt 1 i art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm., określanej dalej jako k.p.a.) oraz art. 119 § 1, art. 120 § 1, art. 121 § 4 i § 5 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity Dz. U.
z 2012 r., poz. 1015 - określanej dalej jako p.e.a.).
Z akt sprawy wynika, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wyrokiem z dnia 31 maja 2012 r., sygn. akt II SA/Rz 64/12 oddalił skargę A. H. na decyzję WINB z dnia [...] listopada 2011 r., nr [...] utrzymującą w mocy decyzję PINB [...] z dnia [...] czerwca 2011 r., nr [...] nakazującą A. H. rozbiórkę rozbudowanej części budynku mieszkalnego, usytuowanej na działce nr ewid. 55/1, położonej w miejscowości R., gm. [...]. Wyrok stał się prawomocny.
Upomnieniem z dnia 30 lipca 2012 r. PINB wezwał A. H. do wykonania ciążącego na nim obowiązku rozbiórki w/w rozbudowanej części budynku mieszkalnego, w terminie 14 dni od daty doręczenia upomnienia i pouczył,
że w przypadku niewykonania obowiązku zostanie wszczęte postępowanie egzekucyjne. Z uwagi na niezastosowanie się do upomnienia PINB wystawił tytuł wykonawczy dnia 10 października 2012 r., nr [...].
Postanowieniem z dnia [...] października 2012 r., nr [...] PINB nałożył na A. H. grzywnę w wysokości 44 525 zł 75 gr w celu przymuszenia do wykonania obowiązku polegającego na rozbiórce samowolnie rozbudowanej części budynku mieszkalnego, usytuowanej na działce nr ewid. 55/1 położonej w miejscowości R., gm. [...]. W uzasadnieniu wskazał, że w/w dobudówka jest obiektem trwale związanym z gruntem, ponieważ posiada fundamenty (tj. ściany i ławy betonowe) oraz jest wydzielona z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych (tj. ścian, stropu oraz dachu) – zatem jest ona częścią budynku. Organ wyjaśnił, że zgodnie z art. 1 a pkt 12 b p.e.a. jednym ze środków egzekucji jest grzywna w celu przymuszenia. Następnie wskazując na art. 119 § 1 p.e.a. naprowadził, że grzywnę w celu przymuszenia nakłada się gdy egzekucja dotyczy spełnienia przez zobowiązanego obowiązku znoszenia lub zaniechania albo obowiązku wykonania czynności, a w szczególności z powodu jej charakteru nie może spełnić inna osoba za zobowiązanego. W końcowej części wskazał jakimi kierował się kryteriami przy ustalaniu wysokości grzywny, uzasadniając przy tym kwotę zastosowanej grzywny i opisując szczegółowo sposób jej obliczenia.
W zażaleniu A. H. wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz o wstrzymanie czynności egzekucyjnych do końca maja 2013 r. i wyjaśnił, że nie jest w stanie dokonać rozbiórki budynku w określonym terminie z tego powodu, że brat z rodziną dotychczas nie wyprowadzili się z niego mimo prawomocnego wyroku eksmisyjnego, zaś gmina nie dostarczyła im, mimo takiego obowiązku, lokalu socjalnego i z tego powodu cywilne postępowanie egzekucyjne zostało ostatecznie umorzone.
WINB postanowieniem z dnia [...] grudnia 2012 r., opisanym na wstępie utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. W uzasadnieniu wyjaśnił, że decyzja
w przedmiocie rozbiórki samowolnie rozbudowanej części budynku mieszkalnego jest ostateczna, zaś obowiązek rozbiórki jest wymagalny i podlega wykonaniu. Odnosząc się do wydanego postanowienia o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia podał, że PINB zasadnie zastosował środek egzekucyjny i prawidłowo określił wysokość grzywny. WINB podkreślił, że postępowanie egzekucyjne jest prawidłowo wszczęte, zaś wystawiony tytuł wykonawczy spełnia wymogi określone w art. 27 § 1 p.e.a. Dalej wyjaśnił, że grzywna w celu przymuszenia jest jednym ze środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - przy obowiązkach o charakterze niepieniężnym. W konkluzji stwierdził, że organ I instancji zastosował zgodnie z prawem środek - grzywnę w celu przymuszenia.
W skardze A. H. wniósł o uchylenie w całości postanowień obydwu instancji i umorzenie postępowania jako bezprzedmiotowego.
Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie:
1) art. 33 pkt 5 p.e.a., przez nałożenie grzywny w celu przymuszenia, podczas gdy obowiązek rozbiórki jest niewykonalny, gdyż nie może wyeksmitować B. H. z przybudówki,
2) art. 7 k.p.a., przez naruszenie zasady interesu społecznego skarżącego oraz przez zaniechanie przez organy obydwu instancji dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, z którego wynika, że skoro organy państwowe uniemożliwiły skarżącemu zgodne z prawem przeprowadzenie eksmisji osoby trzeciej zajmującej przybudówkę, to skarżący nie ma możliwości dokonania tej rozbiórki,
3) art. 8 k.p.a., przez naruszenie zasady pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa przez opisane wyżej działanie,
4) art. 6 k.p.a., przez wydanie zaskarżonego postanowienia wbrew przepisom prawa, skoro skarżący chce rozebrać przybudówkę, a nie może tego wykonać, gdyż wykonanie eksmisji lokatora uniemożliwiają mu organy, mimo wielokrotnych pism
i próśb skarżącego.
W uzasadnieniu skarżący nie zgodził się z wydanymi w sprawie postanowieniami, stwierdził, że nie rozumie działania organów nadzoru budowlanego i zwrócił się do Sądu o wyjaśnienie, w jaki sposób uchyla się od obowiązku wykonania rozbiórki i co spowodowało wymierzenie tak wysokiej grzywny. Podniósł, że przybudówka została wybudowana na jego działce i mimo,
że chce ją rozebrać, nie ma fizycznej możliwości, aby zrealizować ten obowiązek. Powtórzył wcześniejszą argumentację wyjaśniającą, że nie jest w stanie doprowadzić do rozbiórki części obiektu mimo wyroku eksmisyjnego i postępowania egzekucyjnego związanego z jego wykonaniem.
W odpowiedzi na skargę WINB wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zaprezentowane w zaskarżonym postanowieniu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył co następuje;
Sąd administracyjny sprawuje w zakresie swej właściwości kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, co wynika z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269, ze zm.). Zakres tej kontroli wyznacza art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270) – zwanej dalej w skrócie P.p.s.a. Stosownie do tego przepisu sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
W myśl art. 145 P.p.s.a., sąd zobligowany jest do uchylenia decyzji bądź postanowienia lub stwierdzenia ich nieważności, ewentualnie niezgodności
z prawem tylko wówczas, gdy dotknięte są one naruszeniem prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania, innym naruszeniem przepisów postępowania, jeśli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy, lub zachodzą przyczyny stwierdzenia nieważności decyzji wymienione w art. 156 k.p.a. lub innych przepisach.
W ramach kontroli legalności sąd stosuje przewidziane prawem środki
w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia (art. 135 P.p.s.a.).
Po rozpatrzeniu skargi w powyższych aspektach Sąd doszedł do przekonania, że skarga zasługuje na uwzględnienie, aczkolwiek z przyczyn, które zostały wzięte pod uwagę z urzędu.
Z przedstawionych Sądowi akt administracyjnych wynika, że ostateczna i prawomocna jest decyzja Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] listopada 2011 r., znak [...] utrzymująca w mocy decyzję PINB z dnia [...] czerwca 2011 r., znak [...], którą nakazano skarżącemu rozbiórkę rozbudowanej części budynku mieszkalnego usytuowanej na działce nr ewid. 55/1 położonej w miejscowości R., gmina [...]. Prawomocnym wyrokiem z dnia 31 maja 2012 r., sygn. akt II SA/Rz 64/12 tut. WSA oddalił skargę A. H. na w/w decyzję.
Wobec niewykonania obowiązku rozbiórki PINB działający jako wierzyciel, wystosował do skarżącego w dniu 30 lipca 2012 r. upomnienie wzywając go do dobrowolnego wykonania ciążącego na nim obowiązku w terminie 14 dni od daty doręczenia upomnienia, pouczając przy tym, że w przypadku niewykonania obowiązku zostanie wszczęte postępowanie egzekucyjne. Powyższe upomnienie zostało doręczone zobowiązanemu w dniu 31 lipca 2012 r. Bezsporne jest, że skarżący do momentu rozpoznania sprawy w postępowaniu zażaleniowym nie wykonał obowiązku rozbiórki wyżej opisanej części budynku.
W dniu 10 października 2012 r. PINB wystawił tytuł wykonawczy TYT-3 nr [...], w którym oznaczono wierzyciela, dane identyfikacyjne zobowiązanego, treść obowiązku podlegającego egzekucji zgodną z decyzją, z której wynika, podstawę prawną tego obowiązku oraz przepisy prawa, z których on wynika (art. 48 ust. 1 w związku z ust. 4 oraz art. 52 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane – t.j. Dz.U. z 2010 r., Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.); a także zawarto stwierdzenie, że obowiązek jest wymagalny. W tytule wykonawczym zawarta została także klauzula o skierowaniu tytułu wykonawczego do przymusowego wykonania poprzez zastosowanie grzywny.
Tytuł wykonawczy został skarżącemu do rąk własnych doręczony w dniu 16 października 2012 r.
Postanowieniem z dnia [...] października 2012 r., nr [...] PINB nałożył na A. H. grzywnę w celu przymuszenia do wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym w wysokości 44 525,75 zł, wzywając go jednocześnie do wpłacenia grzywny i opłaty w wysokości 68 zł w terminie 14 dni od daty doręczenia postanowienia, pod rygorem ściągnięcia ich w trybie egzekucji administracyjnej należności pieniężnych oraz do wykonania w tym samym terminie w/w obowiązku, pod rygorem zastosowania wykonania zastępczego. Szczegółowo zostało także przedstawione wyliczenie wysokości grzywny z powołaniem się na przepisy art. 119 § 1 – art. 121 § 5 p.e.a. oraz art. 1a pkt 12b p.e.a. Wskazano, że cena 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego ogłoszona przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów dotyczących książeczek mieszkaniowych w komunikacie z dnia 24 sierpnia 2012 r., za II kwartał 2012 r. wynosiła 4 103 zł. Kwota grzywny obliczona zgodnie z powyższymi przepisami i Komunikatem wynosiła 44 525 zł 75 gr (w podanej cyfrowo kwocie omyłkowo postawiono przecinek, aczkolwiek słownie kwota ta została podana prawidłowo i zgodnie z wyliczeniem).
W zażaleniu na to postanowienie A. H. powołał się na niemożliwość wyegzekwowania przez prokuraturę, sądy i komornika opróżnienia przez B. H. budynku, którego dotyczy obowiązek rozbiórki. Załączył kserokopie prawomocnych i wykonalnych wyroków Sądu Rejonowego [...] i Sądu Okręgowego [...] z 2005 r., wezwanie z dnia 1 lipca 2010 r. kierowane przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym [...] do Gminy [...] o wskazanie lokalu socjalnego bądź tymczasowego w związku z egzekucją w/w wyroków. Nadmienić należy, że z załączonej kserokopii wyroku Sądu Okręgowego [...] z dnia 29 grudnia 2005 r. wynika, że Sąd ten przyznał B. H., D. H. i małoletnim S. H., A. H. i K. H. uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego, jednocześnie wstrzymując wykonanie opróżnienia zajmowanych przez nich pomieszczeń do czasu złożenia im przez gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Do zażalenia skarżący załączył także kserokopie: pisma Wójta Gminy [...] z dnia 8 lipca 2010 r. będącego odpowiedzią na wezwanie Komornika, z którego wynika, że Gmina [...] nie posiada żadnego lokalu, do którego mogłaby nastąpić eksmisja, a także pisma skarżącego z dnia 14 grudnia 2010 r. kierowanego do PINB oraz postanowienia Komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z dnia 30 sierpnia 2011 r., wniosku pokrzywdzonego o wszczęcie dochodzenia z art. 231 § 1 k.k., postanowienia z dnia 30 kwietnia 2012 r. o umorzeniu dochodzenia, a także postanowienia Sądu Rejonowego [...] z dnia 28 czerwca 2012 r. o utrzymaniu w mocy tego ostatniego postanowienia Prokuratury Rejonowej [...].
Z akt sprawy nie wynika, aby skarżący złożył zarzuty w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego.
W postanowieniu Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] grudnia 2012 r. organ podkreślił, że egzekucji podlega obowiązek wynikający z ostatecznej i prawomocnej decyzji administracyjnej, który nie został wykonany, jest wymagalny i co do zasady podlega egzekucji administracyjnej. Ocenił wystawiony tytuł wykonawczy jako spełniający wymogi określone w art. 27 § 1 p.e.a. oraz zasadność zastosowania środka egzekucyjnego i prawidłowość określenia wysokości grzywny. Organ przedstawił też przepisy art. 119, art. 121 § 4 i art. 121 § 5 p.e.a. Jak podał – nałożona przez organ egzekucyjny wysokość grzywny wynika wprost z przepisów prawa i została prawidłowo obliczona w oparciu o powierzchnię zabudowy podlegającej rozbiórce części budynku mieszkalnego (54,26 m2) i cenę 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego za II kwartał 2012 r. zgodną z Komunikatem Prezesa GUS z dnia 24 sierpnia 2012 r. ogłoszonym w Dzienniku Urzędowym GUS z dnia 29 sierpnia 2012 r., poz. 40, która wynosiła 4 103 zł.
Powyższy stan faktyczny wynika z akt sprawy.
Należy podkreślić, że grzywna w celu przymuszenia nie jest środkiem stosowanym za popełnienie deliktu typu karnego, lecz prowadzącym do wykonania obowiązku (mimo, iż jego niewykonanie może stanowić jednocześnie wykroczenie bądź przestępstwo). Nie ma charakteru represyjnego, jest środkiem przymuszającym.
W myśl art. 151 § 4 p.e.a. grzywna nakładana w celu przymusowego wykonania obowiązku wynikającego z przepisów prawa budowlanego jest jednorazowa.
Co do art. 151 § 5 p.e.a., który jest wyjątkiem od kwotowych ograniczeń wysokości grzywny, należy zaznaczyć, że przewiduje on w sytuacji obowiązku przymusowej rozbiórki budynku lub jego części, iż wysokość grzywny (w tym przypadku jedynie jednorazowej, z uwagi na treść art. 151 § 4 p.e.a.) stanowi iloczyn powierzchni zabudowy budynku lub jego części, objętego nakazem przymusowej rozbiórki i 1/5 ceny 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, ogłoszonej przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów do obliczania premii gwarancyjnej dla posiadaczy oszczędnościowych książeczek mieszkaniowych. Grzywna ta charakteryzuje się nie tylko tym, że jest jednorazowa, ale i tym, iż ma ustaloną w sposób sztywny, niepoddającą się miarkowaniu wysokość, w przeciwieństwie do grzywien przymuszających do wykonania innych obowiązków.
Przedmiotem rozpatrywanej sprawy jest ocena zgodności z prawem postanowienia Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] grudnia 2012 r. zapadłego w przedmiocie nałożenia na A. H. grzywny w celu przymuszenia do wykonania obowiązku wynikającego z ostatecznej decyzji administracyjnej, a więc podjętego w postępowaniu egzekucyjnym. Nie jest natomiast przedmiotem tej konkretnej sprawy kontrola decyzji podlegającej wykonaniu w tym postępowaniu egzekucyjnym. Jej legalność, a tym samym wykonalność ocenił tut. WSA prawomocnym wyrokiem z dnia 31 maja 2012 r., w sprawie sygn. akt II SA/Rz 64/12.
Zgodnie z art. 6 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.jedn. – w czasie podejmowania zaskarżonego postanowienia Dz.U z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn. zm.; obecnie – Dz.U. z 2012 r. poz. 1015 z późn. zm.), w razie uchylania się zobowiązanego od wykonania obowiązku wierzyciel powinien podjąć czynności zmierzające do zastosowania środków egzekucyjnych.
Stosownie do art. 29 ust. 1 tej ustawy, organ egzekucyjny bada z urzędu dopuszczalność egzekucji administracyjnej; organ ten nie jest natomiast uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Wedle art. 33 pkt 8 p.e.a., podstawą zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej może być zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego. Przepis art. 119 p.e.a. stanowi, że grzywnę w celu przymuszenia nakłada się, gdy egzekucja dotyczy spełnienia przez zobowiązanego obowiązku znoszenia lub zaniechania albo obowiązku wykonania czynności, a w szczególności czynności, której z powodu jej charakteru nie może spełnić inna osoba za zobowiązanego (§ 1). Grzywnę nakłada się również, jeżeli nie jest celowe zastosowanie innego środka egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym (§ 2). W myśl art. 121 § 1 p.e.a., grzywna w celu przymuszenia może być nakładana kilkakrotnie w tej samej lub wyższej kwocie, z zastrzeżeniem § 4. Zgodnie z § 4 tego przepisu, jeżeli egzekucja dotyczy spełnienia przez zobowiązanego obowiązku wynikającego z przepisów prawa budowlanego, grzywna w celu przymuszenia jest jednorazowa.
Przepis art. 125 p.e.a. stanowi, iż w razie wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym, nałożone, a nieuiszczone lub nieściągnięte grzywny w celu przymuszenia podlegają umorzeniu (§ 1). Postanowienie w sprawie umorzenia grzywny wydaje organ egzekucyjny na wniosek zobowiązanego. Na postanowienie o odmowie umorzenia grzywny służy zażalenie (§ 2).
Zgodnie z art. 126 omawianej ustawy, na wniosek zobowiązanego, który wykonał obowiązek, grzywny uiszczone lub ściągnięte w celu przymuszenia mogą być w uzasadnionych przypadkach zwrócone w wysokości 75 % lub w całości. Państwowe organy egzekucyjne mogą zwrócić grzywnę po uzyskaniu zgody organu wyższego stopnia.
W myśl art. 7 § 3 p.e.a., stosowanie środka egzekucyjnego jest niedopuszczalne, gdy egzekwowany obowiązek o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym został wykonany albo stał się bezprzedmiotowy.
Podkreślić trzeba, że celem postępowania egzekucyjnego jest doprowadzenie do realizacji przez zobowiązanego jego obowiązków, wynikających z ostatecznej decyzji administracyjnej. Organ egzekucyjny nie jest władny uchylać, zmieniać bądź w inny sposób weryfikować decyzji administracyjnej, która stając się decyzją ostateczną i nie będąc dobrowolnie wykonana podlega przymusowemu wykonaniu. Skoro zatem w postępowaniu egzekucyjnym nie ma możliwości dokonywania oceny prawidłowości ostatecznej decyzji podlegającej wykonaniu w trybie egzekucji administracyjnej, wszelkie argumenty skarżącego kwestionujące zasadność nałożonego na niego ostateczną decyzją obowiązku nie mogły zostać uwzględnione zarówno w postępowaniu przed organami obu instancji, jak i w postępowaniu przed sądem administracyjnym. Nie budzi wątpliwości to, że skarżący nie wykonał obowiązku wynikającego ze wskazanej wyżej decyzji i że obowiązek ten jest wykonalny, a zatem organ egzekucyjny wobec nieskuteczności upomnienia miał prawo – zgodnie z unormowaniami zawartymi w przepisach rozdziału 2 działu III ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji – nałożyć na niego grzywnę w celu przymuszenia. Okoliczności podnoszone przez skarżącego nie świadczą o niewykonalności wykonania obowiązku. Kwestie te mogą mieć znaczenie w ewentualnym postępowaniu odszkodowawczym wobec zobowiązanego do dostarczenia lokalu socjalnego.
W rozpatrywanej sprawie istotne jest to, że decyzja nakładająca na skarżącego konkretne obowiązki jest ostateczna i podlega wykonaniu, nie wzruszono jej w trybie nadzwyczajnym, został wystawiony tytuł wykonawczy oraz że obowiązek wynikający z ostatecznej i wykonalnej decyzji nie został w całości wykonany. Istotne okoliczności sprawy wbrew zarzutom zostały wyjaśnione.
Elementem stanu faktyczno – prawnego, istotnym dla ustalenia wysokości wymierzonej grzywny, aktualnym na dzień wydania zaskarżonego postanowienia organu II instancji, który umknął uwadze tego organu był ogłoszony w Dzienniku Urzędowym GUS z 2012 r. Nr 55 z dnia 26 listopada 2012 r. Komunikat Prezesa GUS z dnia 22 listopada 2012 r. wydany na podstawie art. 3b ust. 4 ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (t.j. Dz.U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1115 z późn. zm.), zgodnie z którym cena 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego w III kwartale 2012 r. wynosiła 3 915 zł. W chwili wydania postanowienia przez organ I instancji cena 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego zgodnie z Komunikatem Prezesa GUS wynosiła 4 103 zł.
W postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie została wyłączona zasada wynikająca z ogólnego postępowania administracyjnego dotycząca przeniesienia właściwości na organ II instancji do rozpatrzenia i rozstrzygnięcia sprawy przez ten organ w razie złożenia zażalenia. Wprost przeciwnie – można znaleźć jej potwierdzenie w przepisach np. art. 17 i art. 23 § 4 p.e.a. Oznacza to obowiązek merytorycznego rozpatrzenia sprawy według stanu faktycznego i prawnego aktualnego na dzień wydania przez ten organ właściwego orzeczenia. Konsekwencją powyższego był obowiązek WINB uwzględnienia aktualnego na dzień wydania postanowienia przez ten organ komunikatu Prezesa GUS, tym bardziej, że wskazana tam cena 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego przyjmowana do obliczania wysokości grzywny nakładanej w celu przymuszenia do wykonania obowiązku jest niższa od zastosowanej przez organ I instancji z II kwartału 2012 r.
Stwierdzone uchybienie niewątpliwie miało istotny wpływ na wynik sprawy, co wyczerpuje przesłanki przewidziane w art. 145 § 1 pkt 1 lit. c w zw. z lit. a P.p.s.a., co z kolei obligowało Sąd do uchylenia zaskarżonego postanowienia. Grzywna bowiem powinna być ostatecznie wymierzona w niższej wysokości niż to uczynił PINB przyjmując cenę 1 m 2 powierzchni użytkowej mieszkania w wysokości aktualnej na dzień orzekania przez ten organ (za II kwartał 2012 r.).
W razie uprawomocnienia się niniejszego wyroku organ przyjmie aktualną na dzień wydania postanowienia w postępowaniu zażaleniowym cenę 1m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego wynikającą z ostatniego Komunikatu Prezesa GUS i ewentualnie zasadę reformationis in peius.
O poniesionych przez skarżącego kosztach postępowania, których nie objęło później wydane postanowienie o częściowym zwolnieniu od tych kosztów, tj. o uiszczonym wpisie od skargi, Sąd orzekł na podstawie art. 200 P.p.s.a.
O wynagrodzeniu pełnomocnika adwokata z urzędu Sąd orzekł na podstawie § 18 ust. 1 pkt 1 lit. c w zw. z § 2 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie... (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 461).
Tymczasowej ochrony Sąd udzielił w oparciu o przepis art. 152 P.p.s.a.
