I SA/Wa 2575/12

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] września 2012 r. nr [...] Zarząd [...] odmówił E.G. odstąpienia od zwrotu bonifikaty od opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości położonej w W. przy ul. [...], oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr [...] o pow. [...] ha i zobowiązał do zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji w wysokości [...] zł. W uzasadnieniu organ wskazał, że w dniu [...] stycznia 2012 r. została wydana decyzja zobowiązująca E. G. do zwrotu bonifikaty od opłaty za użytkowanie wieczyste. Decyzją z dnia [...] lipca 2012 r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. uchyliło ww. decyzję i przekazało sprawę do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu organ wskazał, że odstąpienie od opłaty powinno nastąpić w drodze decyzji administracyjnej. Ponownie rozpoznając sprawę ww. decyzją z dnia [...] września 2012 r. organ I instancji uznał, że wniosek E. G. nie zasługuje na uwzględnienie.

Od powyższego rozstrzygnięcie E. G. wniosła odwołanie zarzucając, iż organ nie wyjaśnił przesłanek nie zastosowania możliwości odstąpienia od zwrotu bonifikaty.

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] listopada 2012 r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. utrzymało w mocy decyzję z dnia [...] września 2012 r. W uzasadnieniu decyzji Kolegium stwierdziło, przywołując treść art. 4 ust. 15 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, że żądanie zwrotu bonifikaty jest obligatoryjne, nie zależy od uznania organu, a jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach organ może odstąpić od żądania zwrotu bonifikaty, za zgodą odpowiednio wojewody, rady lub sejmiku. Decyzja o zwrocie opłaty przez skarżącą w sprawie niniejszej była prawidłowa, bowiem zbyła ona przedmiotową nieruchomość na rzecz osób obcych w dniu [...] stycznia 2011 r. Z akt wynika ponadto, że E. G. nabyła w dniu [...] stycznia 2011 r. lokal mieszkalny za kwotę [...] zł. Różnica pomiędzy cena zbytą a nabytą wyniosła [...] zł, natomiast po zwaloryzowaniu kwota bonifikaty wynosi [...] zł. Nadto podniesiono, iż w sprawie nie wystąpił szczególnie uzasadniony przypadek odstąpienia żądania od zwrotu bonifikaty. Dolegliwości zdrowotne, które uzasadniałyby odstąpienie od zadania zwrotu bonifikaty, istniały już w dniu wydania decyzji o przekształceniu. Załączone do wniosku wyniki badań są konsekwencją naturalnych procesów zachodzących w organizmie, a powoływane przypadłości takie jak nadciśnienie tętnicze, zaćma starcza czy osteoporoza są częstymi chorobami u osób w podobnym wieku. Również niemożność utrzymywania w należytym stanie nieruchomości nie stanowi przeszkody oraz niemożność poruszania się po schodach budynku nie są następstwem zdarzeń mających miejsce po przekształceniu, okoliczności te były bowiem znane stronie jeszcze przed przekształceniem prawa użytkowania wieczystego. Organ wskazał, że to na stronie ciąży obowiązek wykazania istnienia szczególnie uzasadnionych okoliczności warunkujących odstąpienie przez organ żądania zwrotu zastosowanej bonifikaty. Przychylenie się do wniosku E. G. do odstąpienia od żądania zwrotu bonifikaty lub jej części, skutkowałoby przerzuceniem kosztów zabezpieczenia jej indywidualnych potrzeb na m. W., a tym samym na członków wspólnoty samorządowej i stanowiłoby niegospodarność.

E. G. na powyższą decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie zarzucając naruszenie:

- art. 84 k.p.a. w związku za art. 140 k.p.a. poprzez zaniechanie przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego lejkarza na okoliczność stanu zdrowia skarżącej;

- art. 7, 77, 107 § 3 k.p.a. poprzez brak wszechstronnego zebrania materiału dowodowego w sprawie, zmierzającej do ustalenia jej sytuacji zdrowotnej i ograniczeń w poruszaniu się. Skarżący wniosła o obydwu przedmiotowych decyzji oraz zasądzenie kosztów postępowania.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. wniosło o jej oddalenie i podtrzymało stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) sąd administracyjny sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli Sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji orzekając w sprawie nie naruszyły prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy. W związku z takim zakresem jurysdykcji sąd administracyjny nie jest uprawniony do ponownego ustalania stanu faktycznego sprawy administracyjnej.

Dla przedmiotowej sprawy kluczowe znaczenie ma art. 4 ust. 15 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U. z 2005 r. nr 175, poz. 1459 ze zm.; dalej powoływana jako ustawa) mówiący, że organ, który orzekał o przekształceniu i udzieleniu bonifikaty żąda zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie, po jej waloryzacji, jeżeli osoba, na rzecz której zostało przekształcone prawo użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, przed upływem pięciu lat licząc od dnia przekształcenia, zbyła lub wykorzystała nieruchomość na inne cele niż cele, które stanowiły podstawę udzielenia bonifikaty. Nie dotyczy to zbycia na rzecz osoby bliskiej w rozumieniu art. 4 pkt 13 ustawy o gospodarce nieruchomościami, spółdzielni mieszkaniowej w przypadku ustanowienia odrębnej własności na rzecz członków oraz właścicieli lokali, którym przekształcono udział w prawie użytkowania wieczystego w prawo własności. W szczególnie uzasadnionych przypadkach organ może odstąpić od żądania zwrotu bonifikaty za zgodą odpowiednio: wojewody, rady lub sejmiku. W sprawie niniejszej poza sporem pozostaje, iż Prezydent W. decyzją z dnia [...] października 2010 r. nr [...] orzekł o przekształceniu na rzecz skarżącej prawa użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości w prawo własności, przy ustaleniu opłaty za przekształcenie po zastosowaniu bonifikaty w wysokości 95%, co stanowi kwotę [...] zł. Jednocześnie w decyzji wskazano, że zgodnie z art. 4 ust. 5 i 6 ustawy organ żąda zwrotu bonifikaty jeżeli osoba, na rzecz której zostało przekształcone prawo użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości przed upływem 5 lat zbyła lub wykorzystała nieruchomość na inne cele niż te, które stanowiły podstawę udzielenia bonifikaty. Wskazano też, iż w szczególnie uzasadnionych przypadkach organ może odstąpić od żądania zwrotu bonifikaty za zgodą odpowiednio: wojewody, rady lub sejmiku.

Należy mieć na uwadze, że żądanie zwrotu bonifikaty jest obligatoryjne i nie zależy od uznania organu. Następuje ono w drodze decyzji administracyjnej. Odstąpienie od żądania zwrotu bonifikaty należy do uznania administracyjnego i winno być zainicjowane wnioskiem strony wskazującym na istnienie szczególnie uzasadnionych okoliczności umożliwiających odstąpienie od żądania zwrotu bonifikaty, za zgodą właściwego organu.

Istota niniejszej sprawy sprowadza się zatem do sprawdzenia, czy w niniejszej sprawie zostały wypełnione przesłanki do zwrotu bonifikaty oraz czy miał miejsce uzasadniony przypadek, stanowiący podstawę dla organu administracji do odstąpienia od żądania zwrotu bonifikaty.

W ocenie Sądu bezsporne jest, że skarżąca sprzedała nieruchomość osobom, która nie są dla niej osobą bliską w rozumieniu ustawy o gospodarce nieruchomościami, przed upływem 5 lat. Z akt administracyjnych wynika, że aktem notarialnym z dnia [...] stycznia 2011 r. nr rep. [...] (czyli po trzech miesiącach od wydania decyzji o przekształceniu ) skarżąca zbyła przedmiotową nieruchomość I. i A. T. za kwotę [...] zł. Zatem spełniona została przesłanka do zwrotu udzielonej skarżącej bonifikaty.

Ponadto skład orzekający w niniejszej sprawie całkowicie podzielił przedstawione przez organy administracji stanowisko, że w niniejszej sprawie nie miał miejsca "szczególnie uzasadniony przypadek", o którym mowa w powyżej wskazanym przepisie.

Nie jest nim z pewnością konieczność sprzedaży budynku z powodu złego stanu zdrowia skarżącej czy istniejących w budynku przeszkód architektonicznych. Okoliczności wskazana przez skarżącą nie mogły zostać uznane za szczególnie uzasadniony przypadek, bowiem jej zły stan zdrowia jest okolicznością, która ma miejsce od wielu już lat. Zatem okoliczność ta istniała jeszcze przed przekształceniem prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości. Również występowanie barier architektonicznych w budynku nie nastąpiło w sposób nagły i nieprzewidywalny, przez co nie można uznać tego faktu za nadzwyczajny.

Sąd uznał również za niezasadny zarzut długotrwałego prowadzenia postępowania administracyjnego w sprawie. Wskazywany związek pomiędzy długotrwałym czasem prowadzenia postępowania i możliwością ewentualnego wcześniejszego sprzedania prawa własności nie stanowi nadzwyczajnego przypadku, lecz jedynie następstwo sytuacji, która miała miejsce w postępowaniu o przekształcanie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Sytuacja tak długiego prowadzenia postępowania - choć z całą pewnością stanowiła naruszenie prawa procesowego, tj. terminów instrukcyjnych, określonych w k.p.a. - nie kreuje jednak po stronie skarżącego prawa do odstąpienia od zwrotu udzielonej mu bonifikaty.

Znamiennym dla oceny zajścia uzasadnionego przypadku w niniejszej sprawie jest fakt, iż skarżąca została poinformowana - w treści pkt 3 pouczenia decyzji z dnia [...] października 2010 r. oraz w akcie notarialnym z dnia [...] stycznia 2011 r. - o obowiązku zwrotu udzielonej bonifikaty w przypadku sprzedaży nieruchomości.

Należy też zauważyć, iż w wyniku sprzedaży przedmiotowej nieruchomości skarżąca otrzymała sumę [...] zł, po czym zakupiła mieszkanie za kwotę [...] zł. Z powyższego wynika zatem, że pozostała jej kwota [...] zł - a zatem posiada ona środki finansowe na zwrot udzielonej mu bonifikaty.

Natomiast odnośnie zarzutu pominięcia wniosku z opinii biegłego lekarza na okoliczność stanu zdrowia E. G., Sąd uznał, że w sprawie nie zaistniała konieczność jego przeprowadzenia z uwagi na fakt, iż zły stan zdrowia skarżącej nie jest jedyną okolicznością, którą organ ma obowiązek brać pod uwagę przy rozpoznawaniu wniosku o odstąpienia od żądania zwrotu bonifikaty. Inne istotne dla sprawy okoliczności znalazły potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym, a zatem przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lekarza byłoby sprzeczne z zasadą ekonomiki procesowej.

Reasumując, Sąd uznał, że organy obu instancji wnikliwie, rzetelnie i wszechstronnie rozpatrzyły stan faktyczny sprawy oraz wyczerpująco i szczegółowo wyjaśniły motywy, jakimi się kierowały przy rozstrzyganiu sprawy - uzasadniając przekonująco swoje decyzje zgodnie z art. 107 § 3 k.p.a. i zyskując całkowitą aprobatę sądu.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), orzekł jak w sentencji wyroku.