II SA/Sz 421/13

Uzasadnienie

Dyrektor Zarządu Dróg Miejskich działając z upoważnienia Prezydenta Miasta decyzją z dnia [...], na podstawie art. 40 ust. 12 pkt 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.), Uchwały Nr VII/77/2011 Rady Miejskiej w Koszalinie z dnia 24 marca 2011 r. w sprawie ustalenia wysokości stawek opłaty za zajęcie pasa drogowego dróg publicznych na cele niezwiązane z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg w granicach administracyjnych Miasta Koszalina (Dz. U. Woj. Zachodniopomorskiego Nr 52, poz. 912 ze zm.) w zw. z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), nałożył na E.K. oraz V.S., prowadzących wspólnie działalność gospodarczą jako K. Spółka E.K., V.S. z siedzibą w [...] karę pieniężną w wysokości [...] zł za zajęcie - w terminie od [...] r. do [...] r.- pasa drogowego ul. [...] (drogi gminnej działka nr [...]) w [...] bez zezwolenia właściwego zarządcy drogi, polegające na umieszczeniu w pasie drogowym obiektu budowlanego (balkonów, wykusza i dachu budynku mieszkalnego wielorodzinnego

z usługami) posadowionego na działce nr [...], przyległej do pasa drogowego.

Organ wskazał, że zgodnie z pomiarami i operatem geodezyjnym wykonanym przez uprawnionego geodetę, powierzchnia pasa drogowego zajęta przez rzut poziomy umieszczonego w pasie drogowym obiektu budowlanego i opłaty związane z tym zajęciem wynoszą:

a) balkon [...] zł

b) wykusz [...] = 14,51 zł

c) dach [...] =11,30 zł

razem [...] zł x [...] =[...] zł. Wyliczoną opłatę należy uiścić na konto Zarządu Dróg Miejskich w terminie czternastu dni od dnia, w którym decyzja ustalającą jej wysokość stanie się ostateczna.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ I instancji podał, że w wyniku wizji

ul. [...], przeprowadzonej w dniu [...] r. ustalono, że w pasie drogowym została umieszczona część budynku mieszkalnego wielorodzinnego z usługami (balkon, wykusz i dach), bez wymaganego prawem zezwolenia. Zajęty pas drogowy został pomierzony taśmą stalową, zaś wymiary zostały określone jedynie w przybliżeniu z uwagi na utrudniony dostęp do elementów nadwieszonych nad pasem drogowym. Z przeprowadzonych czynności sporządzono protokół oraz zdjęcia fotograficzne. W celu wykonania dokładnych pomiarów zarządca drogi zlecił sporządzenie operatu geodezyjnego uprawnionemu geodecie. Operat geodezyjny, przedłożony zarządcy drogi w dniu [...] r., potwierdził zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia, dlatego też wszczęto postępowanie w sprawie, zawiadamiając o tym fakcie strony oraz ich pełnomocnika.

Następnie organ przytoczył definicję pasa drogowego zawartą w art. 4 pkt 1 ustawy oraz opisał proces inwestycyjny budowy budynku wielorodzinnego przy

ul. [...] podkreślając, że w piśmie z dnia [...] r. udzielił E.K. i V.S. zgody na dysponowanie terenem do celów budowlanych, jednocześnie informując, że umieszczenie balkonów i wykusza wymaga złożenia wniosku na zajęcie pasa drogowego i uzyskania zezwolenia.

W ocenie organu I instancji, nadwieszone nad chodnikiem ul. [...] fragmenty budynku- balkony, wykusz i dach, stanowią część składową budynku, która jest trwale z nim związana. W związku z tym elementy te mieszczą się w kategorii obiektów budowlanych, za które ustawa o drogach publicznych nakazuje pobranie opłaty, w wysokości wyliczonej w sposób przewidziany w art. 40 ust. 6 ustawy. Natomiast kara pieniężna za zajęcie przez elementy budynku pasa drogowego bez wymaganego zezwolenia obejmuje [...]krotność tej opłaty. Nałożenie kary pieniężnej, która stanowi sankcję za niewywiązanie się z obowiązku uzyskania wymaganego prawem zezwolenia, nie należy do uznania administracyjnego organu. Organ zatem nie może badać przyczyn zajęcia pasa drogowego, oceniać stopnia winy przy takim zajęciu czy też miarkować wysokości wymierzonej kary.

E.K. i V.S. od powyższej decyzji złożyły odwołanie, domagając się jej uchylenia z uwagi na naruszenie prawa materialnego przez niezastosowanie art. 140 i 143 Kodeksu cywilnego oraz przez błędne zastosowanie art. 4 pkt 1 i art. 40 ust. 6 ustawy o drogach publicznych, a także naruszenie przepisów postępowania administracyjnego. Odwołujące się stwierdziły, że balkony, wykusz i dach budynku położone są w przestrzeni poza granicą pasa drogowego. Ich zdaniem, skoro podstawową funkcją pasów drogowych jest to, aby służyły one do poruszania i przemieszczania się, to zarządcy drogi nie mogą korzystać z gruntu pod i nad powierzchnią w sposób nieograniczony. Zezwolenia wymaga zajęcie pasa drogowego na jego powierzchni, a pod, czy nad nią tylko tak głęboko (wysoko), jak zarządca wykonuje swoje prawo zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. W opinii odwołujących się, przesłanką wymierzenia kary jest dokonanie zajęcia pasa drogowego w sposób świadomie bezprawny i nie można karać osoby, która nie wie, że zajęła pas drogowy. Wskazały, że sam organ, przekroczenie linii pasa drogowego musiał ustalić dopiero po wyliczeniach biegłego geodety, a o tym, że elementy budowlany mogą przekraczać pas drogowy dowiedziały się dopiero w toku postępowania.

Decyzją z dnia [...], w oparciu o art. 138 § 1 pkt 2 Kpa oraz art. 40 ust. 1 i 12 ustawy o drogach publicznych, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, uchyliło zaskarżoną decyzję w całości, jednocześnie orzekając co do istoty sprawy poprzez wymierzenie E.K. i V.S. prowadzącym działalność gospodarczą jako K. E.K., V.S., karę pieniężną w wysokości [...] zł, za zajęcie pasa drogowego drogi gminnej, ulicy [...] (na działce nr [...]), polegające na umieszczeniu w pasie drogowym elementów budynku (balkony, wykusz, dach) w dniach od [...] r. do [...] r., bez zezwolenia zarządcy drogi.

Uzasadniając podjęte rozstrzygnięcie, organ odwoławczy wskazał, że zgodnie z art. 40 ust. 12 pkt 1 ustawy o drogach publicznych, za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia zarządcy drogi, zarządca drogi wymierza, w drodze decyzji administracyjnej, karę pieniężną w wysokości [...]-krotności opłaty za zajęcie pasa drogowego. Z kolei opłatę za zajęcie pasa drogowego w celu umieszczania w pasie drogowym obiektów budowlanych niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego oraz reklam, ustala się jako iloczyn liczby metrów kwadratowych powierzchni pasa drogowego zajętej przez rzut poziomy obiektu budowlanego albo powierzchni reklamy, liczby dni zajmowania pasa drogowego

i stawki opłaty za zajęcie 1 m2 pasa drogowego , którą ustala w drodze uchwały organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, dla dróg, których zarządcą jest ta jednostka samorządu terytorialnego

Organ odwoławczy, mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy, uznał za prawidłowe ustalenia organu I instancji, że E.K. i V.S. zajęły pas drogowy poprzez umieszczeniu w jego granicach części budynku (balkony, wykusz i dach), bez wymaganego zezwolenia. Potwierdzają to dane odnoszące się do linii granicznych pasa drogowego oraz granic budynku, co pozwala stwierdzić jego kolizję z pasem drogowym. Z operatu pomiarowego wynika, że pas drogowy przy ul. [...] został zajęty przez umieszczenie balkonów o powierzchni [...] m2, wykusza o powierzchni [...] m2 oraz dachu o powierzchni [...] m2. Pomiary te ocenione zostały jako dokładne i wiarygodne, w związku z tym uwzględniono je w zaskarżonej decyzji.

Kolegium doszło także do przekonania, że przedstawiona w zaskarżonej decyzji interpretacja obowiązujących przepisów prawa w zakresie obowiązków zarządcy drogi w przypadku stwierdzenia zajęcia pasa drogowego bez wymaganego zezwolenia, jest prawidłowa. Słuszne jest zatem stanowisko organu I instancji,

że każde zajęcie pasa drogowego, także polegające na umieszczeniu w nim części budynku, ściśle związanych z jego funkcjonowaniem, choćby umieszczenie ponad gruntową powierzchnią pasa drogowego, lecz w granicach tego pasa, powoduje dla zarządcy drogi obowiązek nałożenia na zajmującego pas drogowy, kary na podstawie art. 40 ust. 12 pkt 1 ustawy o drogach publicznych. Prawidłowe jest także stanowisko organu I instancji, że obowiązujące przepisy mają charakter związania administracyjnego. Oznacza to, że ustalenie opłaty za zajęcie pasa drogowego przy wydaniu zezwolenia na to zajęcie, jak również nałożenie kary za zajęcie bez zezwolenia lub z przekroczeniem terminu, nie zależy od uznania zarządcy drogi, co oznacza, że jeśli zachodzą przesłanki materialnoprawne, to obowiązkiem zarządcy drogi jest ustalenie opłaty wraz z zezwoleniem lub odpowiednio - nałożenie kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia.

Według Kolegium, nie zasługują na aprobatę twierdzenia zawarte w odwołaniu co do sposobu rozumienia definicji pasa drogowego, skoro art. 4 pkt 1 ustawy

o drogach publicznych, nie odwołuje się do przepisów prawa cywilnego. Pasem drogowym jest wydzielony liniami granicznymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty budowlane

i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą. Brak jest podstaw do twierdzenia, że jeżeli w pasie stanowiącym wydzielony liniami granicznymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią zlokalizowana jest droga, lecz na danym odcinku tego pasa nie są zlokalizowane obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem

i obsługą ruchu, to taki grunt nie stanowi pasa drogowego. Przeznaczenie gruntu na drogę i wybudowanie na nim drogi, choćby prócz jezdni nie znajdowały się tam inne obiekty budowlane, jest wystarczającym potwierdzeniem, że mamy do czynienia

z pasem drogowym. Brak jest także podstaw do twierdzenia, że granice pasa drogowego są w jakikolwiek sposób ograniczone społeczno-gospodarczym przeznaczeniem gruntu.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów odwołania, Kolegium podniosło,

że kara za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia nie jest uzależniona

od stwierdzenia winy zajmującego, czy też jego świadomości bezprawności zachowania. To na zajmującym pas drogowy ciąży obowiązek uzyskania zezwolenia i to on powinien uprzednio sprawdzić, czy nie naruszy granicy pasa drogowego prowadząc działania w jego pobliżu. Za ewentualny błąd w ustaleniach granicy pasa drogowego nie odpowiada zarządca drogi, jeśli powodem tego błędu nie było jego postępowanie. Ponadto organ wyjaśnił, że operat geodezyjny został sporządzony, po ustaleniu przez organ I instancji faktu zajęcia pasa drogowego, w celu dokonania dokładnego pomiaru powierzchni tego zajęcia, co było utrudnione podczas wizji przeprowadzonej w dniu [...] r.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze stwierdziło, że w przedstawionym stanie faktycznym, organ pierwszej instancji prawidłowo ustalił powierzchnię zajętego pasa, na podstawie danych przedstawionych przez uprawnionego geodetę w operacie pomiarowym, lecz w sposób nieuprawniony przyjął, że zajęcie pasa drogowego miało miejsce w terminie od [...] r., skoro w aktach sprawy brak jest dowodów potwierdzających opisane zajęcie pasa drogowego w okresie od [...] r. Zajęcie to zostało stwierdzone i udokumentowane dopiero podczas kontroli pasa drogowego przeprowadzonej w dniu [...] r. i dopiero od tego momentu należy uznać, że doszło do zajęcia pasa drogowego bez wymaganego zezwolenia, stanowiącego podstawę do wymierzenia stosownej kary.

Kolegium mając na uwadze nieprawidłowo przyjętą przez organ I instancji liczbę dni zajmowania pasa drogowego, dostrzegło potrzebę poprawienia tego błędu i w tym celu uchylenia decyzji i orzeczenia co do istoty sprawy, to jest wymierzenia kary za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia zarządcy drogi w prawidłowej wysokości.

Kolegium obliczyło wysokość kary w sposób następujący:

- [...] m2 (powierzchnia zajęcia przez balkony, wykusz, dach) x [...] dni x [...] zł (stawka opłaty za zajęcie pasa drogowego wynikająca z Uchwały Rady Miejskiej

w Koszalinie nr VI1/77/2011 z dnia 24 marca 2011 r. w sprawie ustalenia wysokości stawek opłaty za zajęcie pasa drogowego dróg publicznych na cele niezwiązane

z budowa, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg w granicach administracyjnych Miasta Koszalina zmieniona Uchwałą Rady Miejskiej w Koszalinie z dnia 28 czerwca 2012 r. nr XXI 1/337/2012) x 10 (10-krotność opłaty)= [...] zł.

Organ odwoławczy wskazał, że kara w ustalonej wyżej wysokości, podlega wpłacie w terminie 14 dni od doręczenia niniejszej decyzji na rachunek Zarządu Dróg Miejskich, zaś kara nieuiszczona w terminie podlega wraz z odsetkami za zwłokę przymusowemu ściągnięciu w trybie określonym w przepisach

o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

W skardze złożonej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na wyżej opisaną decyzję Kolegium, E.K. i V.S., działając przez radcę prawnego S.P., wniosły o jej uchylenie. Zaskarżonej decyzji skarżące zarzuciły naruszenie przepisów prawa materialnego oraz przepisów postępowania administracyjnego, w tym:

- art. 40 ust. 12 pkt 1 ustawy o drogach publicznych poprzez jego zastosowanie

i naliczenie kar za bezprawne zajęcie pasa drogowego,

- art. 140 i 143 Kodeksu cywilnego, przez brak ich zastosowania i uznanie,

że przepisy ustawy o drogach publicznych poddane są prawu publicznemu,

a zatem do pojęcia pasa drogowego nie stosuje się ograniczeń przestrzennych prawa własności do granic wyznaczonych społeczno-gospodarczym przeznaczeniem gruntu,

- art. 4 pkt 1 ustawy o drogach publicznych, poprzez błędną jego wykładnię polegającą na przyjęciu, iż do pasa drogowego zaliczyć należy przestrzeń nad jego powierzchnią do poziomu aż dachu budynku położonego przy ul. [...],

- art. 40 ust. 6 ustawy o drogach publicznych, poprzez błędną interpretację polegająca na przyjęciu, że Prezydent Miasta miał prawo nałożyć opłatę za umieszczenie urządzenia poza pasem drogowym,

- art. 7 Kpa, art. 77 Kpa i art. 80 Kpa, polegające na przyjęciu, że zgromadzony materiał dowodowy uzasadnia wymierzenie kary za zajęcie pasa drogowego,

w sytuacji gdy z zebranych dowodów nie wynika: 1) jakie są granice i szerokość pasów drogowych, 2) aby balkony, wykusz, dach kolidował z pasem drogowym ul. [...], c) aby to odwołujące się faktycznie dokonały zajęcia pasa drogowego.

W uzasadnieniu skargi powtórzono argumentację zawartą w odwołaniu, dodatkowo podnosząc, że niezrozumiałym jest stanowisko zaprezentowane przez organ II instancji, że przepisy Kodeksu cywilnego nie wpływają na doprecyzowanie pojęcia pasa drogowego, zwłaszcza, że w wyroku z dnia 10 lutego 2009 r. sygn. akt II GSK 780/08 NSA rozważając kwestię wysokości i głębokości zasięgu pasa terenu pod drogami, odwołał się do art. 143 Kc. W opinii skarżących, granice pasa drogowego określają obiekty i urządzenia służące realizacji celów związanych

z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także zarządzania drogą. Tymczasem w przedmiotowej sprawie możliwość umieszczenia na poziomie dachu czy najniższego balkonu urządzeń, czy budowli mających za zadanie zarządzanie, drogą czy zapewnienie obsługi ruchu ma wymiar czysto teoretyczny, zaś części wybudowanego budynku nie kolidują z żadnym z elementów infrastruktury drogowej.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny z w a ż y ł, co następuje:

Sądowa kontrola zaskarżonej decyzji dokonana według kryterium zgodności

z prawem wykazała, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż rozstrzygnięcie organu II instancji odpowiada prawu.

Przedmiotem kontroli Sądu jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego wydana w przedmiocie wymierzenia skarżącym kary za zajęcie pasa drogowego ulicy [...] poprzez umieszczenie

w tym pasie drogowym elementów budynku (dachu, balkonów, wykuszu), bez wymaganego prawem zezwolenia zarządcy drogi.

Materialnoprawną podstawę rozstrzygnięcia zaskarżonej decyzji stanowi

art. 40 ust. 1 i ust. 12 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U.

z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.). Zgodnie z art. 40 ust. 1 powołanej ustawy, zajęcie pasa drogowego na cele niezwiązane z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną drogi wymaga zezwolenia zarządcy drogi, w drodze decyzji administracyjnej. Natomiast w myśl art. 40 ust. 12 tejże ustawy, za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia zarządcy drogi (pkt 1) lub z przekroczeniem terminu zajęcia określonego w zezwoleniu zarządcy drogi (pkt 2), bądź o powierzchni większej niż określona w zezwoleniu zarządcy drogi (pkt 3) zarządca drogi wymierza, w drodze decyzji administracyjnej, karę pieniężną w wysokości 10-krotności opłaty ustalanej zgodnie z ust. 4-6. Z ostatecznie z cytowanych przepisów wynika,

że przesłankami wymierzenia kary administracyjnej na jego podstawie są :

- zajęcie pasa drogowego,

- brak zezwolenia właściwego zarządcy drogi na takie zajęcie lub zajęcie pasa niezgodnie z tym zezwoleniem.

Wydanie decyzji o nałożeniu kary pieniężnej za bezprawne zajęcie pasa drogowego powinno być poprzedzone ustaleniami dokonanymi w zakresie powyższych przesłanek, ale również w zakresie podmiotu zajmującego pas drogowy, czasookresu oraz powierzchni zajęcia pasa drogowego. Kara pieniężna wymierzana jest bowiem określonemu podmiotowi za zajęcie pasa drogowego przez obiekty budowlane niezwiązane z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego jako iloczyn liczby metrów kwadratowych, powierzchni pasa drogowego zajętej przez rzut poziomy obiektu budowlanego, liczby dni zajmowanego pasa drogowego i stawki opłaty za zajęcie 1 m2 pasa drogowego (art. 40 ust. 6 ustawy). Przy czym, w myśl art. 4 pkt 1 powołanej ustawy, pod pojęciem pasa drogowego, należy rozumieć, wydzielony liniami granicznymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty budowlane

i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą.

W sprawie bezsporne jest, że skarżące nie posiadały zezwolenia na zajęcie pasa drogowego ul. [...] poprzez umieszczenie w jego obrębie części budynku w postaci dachu, balkonów oraz wykuszu. Skarżące nie kwestionują także ustaleń organów orzekających w sprawie co do powierzchni zajęcia pasa drogowego, czy liczby dni tego zajęcia. Podnoszą natomiast zarzut,

że materiał dowodowy był niewystarczający do przyjęcia, że w przedmiotowej sprawie miało faktycznie miejsce zajęcie pasa drogowego i to przez skarżące.

W ocenie Sądu, analiza dokumentów znajdujących się w aktach sprawy prowadzi do wniosku, że organy orzekające w sprawie prawidłowo przyjęły,

że w niniejszym postępowaniu doszło do nieuprawnionego zajęcia przez skarżące pasa drogowego, o którym mowa w art. 40 ust. 1 ustawy, co warunkowało wydanie decyzji orzekającej o wymierzeniu za tę czynność w stosunku do stron kary pieniężnej. Sąd nie znalazł podstaw do podważenia dokonanych zaskarżoną decyzją ustaleń faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, bowiem te stanowią konsekwencję wyczerpującego zebrania materiału dowodowego w sprawie jak

i bezbłędnej jego oceny dowodowej. Ustalenia w zakresie podmiotu zajmującego pas drogowy jak i samego faktu zajęcia pasa drogowego - wbrew zarzutom skargi nie zostały poczynione z naruszeniem art. 7 i 77 Kpa. W aktach sprawy znajduje się projekt zagospodarowania terenu (plan sytuacyjno-wysokościowy) działki nr [...], obr. [...] sporządzony w skali [...] przez uprawnionego geodetę, który potwierdza usytuowanie i kolizję balkonu, wykuszu oraz dachu budynku zlokalizowanego na tej działce z granicami pasa drogowego ul. [...]. Granice pasa drogowego zostały określone na szkicu sytuacyjnym załączonym

do protokołu oględzin przeprowadzonych w dniu [...] r. (akta administracyjne k.[...]). Wprawdzie oględziny te dotyczyły zajęcia chodnika przed budynkiem, nie mniej jednak z powyższego wynika, jaka jest szerokość pasów drogowych. Fakt zajęcia pasa drogowego przez obiekt budowlany znajduje także potwierdzenie w protokole z dnia [...] r. odbioru pasa drogowego zajętego w celu zabezpieczenia robót związanych z budową budynku. W protokole tym stwierdzono, że w "pasie drogowym zostały na trwałe umieszczone części budynku: balkony o powierzchni ok. [...]". Z kolei sporządzony w dniu [...] r. operat pomiarowy, który zawierał dokładne geodezyjne wyliczenia zajętej powierzchni przez elementy przedmiotowego budynku, dokumentuje okoliczność trwania, stwierdzonego wcześniej przez organ I instancji, samowolnego zajęcia pasa drogowego.

Zebrane w sprawie dowody potwierdzają także trafność ustaleń organów

co do podmiotu, który dokonał zajęcia pasa drogowego. Do akt administracyjnych sprawy załączono bowiem decyzję o zatwierdzeniu projektu budowlanego

i udzielenia pozwolenia na budowę, z której wynika, że inwestorami budowy budynku mieszkalnego wielorodzinnego z usługami jest E.K. i V.S.

Zarzut naruszenia art. 7 i 77 Kpa uznać należy jedynie za polemikę

z organem, skoro skarżące nie przedstawiły ani nie powołały się na żaden przeciwdowód, który podważałby kwestionowane w skardze ustalenia faktyczne stanowiące podstawę zaskarżonej decyzji.

Zdaniem Sądu, nie zasługuje również na uwzględnienie zarzut naruszenia

art. 4 pkt 1 ustawy o drogach publicznych, stanowiącego legalną definicję pasa drogowego. W ocenie skarżących, organ dokonał błędnej interpretacji omawianego przepisu poprzez przyjęcie, że do pasa drogowego należy zaliczyć przestrzeń nad jego powierzchnią do poziomu dachu budynku położonego przy ul. [...]. Wobec tego wyjaśnić trzeba, że pasem drogowym, w świetle przepisu art. 4 ust. 1 ustawy, jest nie tylko grunt wydzielony liniami granicznymi ale także przestrzeń nad tym gruntem jak i pod tym gruntem. Pasem drogowym jest zatem bryła, a więc – jak słusznie zauważono w skardze - przestrzeń trójwymiarowa.

Sąd podziela pogląd reprezentowany w orzecznictwie sądowoadministracyjnym,

że do pasa drogowego nie można zaliczyć przestrzeni pod i nad powierzchnią tego pasa - bez jakichkolwiek ograniczeń, lecz z uwzględnieniem prawa własności wynikającego z art. 140 Kc jak i społeczno-gospodarczego przeznaczenia gruntu,

o którym mowa w art. 143 Kc. Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy,

że górna granica pasa drogowego uprawniająca właściciela lub działającego na jego rzecz zarządu drogi, do nieskrępowanego korzystania z przysługującej mu własności, jest wyznaczana rolą, celem i funkcją jaką pełni pas drogowy, a nie zlokalizowaniem w danym miejscu konkretnych obiektów i urządzeń technicznych służących zapewnieniu prowadzenia, zabezpieczenia i obsługi pasa drogowego. Inaczej rzecz ujmując, przestrzeń nad pasem drogowym wyznaczają jedynie potrzeby ruchu drogowego oraz konieczność jego obsługi i obsługi drogi, stanowiącej cześć pasa drogowego, a nie zaś urządzenia faktycznie znajdujące się na tym odcinku pasa. Taki sposób rozumienia granic odpowiada, unormowaniu art. 4 pkt 1 ustawy o drogach publicznych, jak i uwzględnia uprawnienia wynikające z prawa własności oraz społeczno-gospodarczego przeznaczenia gruntu. Brak jest zatem podstaw prawnych do przyjęcia, aby górną granicę pasa drogowego wyznaczało położenie w danym miejscu urządzenia technicznego służącego potrzebom

i obsłudze pasa drogowego. W wyroku z dnia 10 lutego 2009 r. sygn. akt II GSK 780/08 Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że "dookreślenie w przepisie art. 4 ust. 1 ustawy "w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą" niewątpliwie należy odnieść do gruntu, nie zaś powierzchni nad i pod powierzchnią tego gruntu. Tym samym lokalizacja obiektów i urządzeń, o których mowa w przepisie, nie przesądza społeczno-gospodarczego przeznaczenia gruntu i nie rzutuje na określenie granic nad i pod powierzchnią tego gruntu".

Słuszny jest zatem pogląd wyrażony w zaskarżonej decyzji, że "brak jest podstaw do twierdzenia, że jeżeli w pasie stanowiącym wydzielony liniami granicznymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią zlokalizowana jest droga, lecz na danym odcinku tego pasa nie są zlokalizowane obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem

i obsługą ruchu, to taki grunt nie stanowi pasa drogowego. Przeznaczenie gruntu na drogę i wybudowanie na nim drogi, choćby prócz jezdni nie znajdowały się tam inne obiekty budowlane, jest wystarczającym potwierdzeniem, że mamy do czynienia

z pasem drogowym." Okoliczność, że według organu, dla oceny granic pasa drogowego bez znaczenia są przepisy prawa cywilnego nie stanowi o naruszeniu prawa w stopniu uzasadniającym uchylenie zaskarżonej decyzji, w sytuacji gdy ocena prawna stanu faktycznego organu jak i wnioski wynikające z tej oceny odpowiadają prawu.

Podkreślenia wymaga, że skoro samowolne zajęcie pasa drogowego zachodzi nie tylko w przypadku usytuowania obiektu bezpośrednio na powierzchni gruntu

w obrębie pasa drogowego, ale także w przypadku gdy obiekt niezwiązany

z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg znajduje się nad powierzchnią gruntu, to prawidłowość ustaleń potwierdzających, że części budynku wielorodzinnego, tj. dach, balkony i wykusz usytuowane są nad pasem drogowym, obligowało organ orzekający w sprawie do wymierzenia kary za zajęcie pasa drogowego bez wymaganego zezwolenia. Przy czym należy zaznaczyć, że organ

II instancji zgodnie z prawem skorygował decyzję organu I instancji co do wysokości kary pieniężnej, trafnie dopatrując się błędu w zakresie przyjętych przez Prezydenta Miasta Koszalin ilości dni samowolnego zajęcia pasa drogowego. Słusznie Kolegium wskazało, że obliczeń należy dokonać w tej konkretnej sprawie począwszy od daty pierwszej czynności procesowej oględzin, a więc od [...] r. do dnia,

w którym możliwe jest dowodowe wykazanie trwania stanu bezprawnego, tj. do dnia [...] r. (data sporządzenia operatu pomiarowego przez geodetę).

Chybiony jest również stawiany skargą zarzut naruszenia art. 40 ust. 12 ustawy o drogach publicznych. Odwoływanie się do kwestii zawinienia

w odpowiedzialności administracyjnej jest całkowicie bezzasadne. Odpowiedzialność za delikt prawa administracyjnego, wbrew twierdzeniom skargi, nie jest kształtowana na zasadzie winy. Jest to odpowiedzialność zobiektywizowana, niezależna od winy sprawcy. Ustawową przesłankę nałożenia kary pieniężnej za samowolne zajęcie pasa drogowego stanowi wyłącznie faktyczne zajęcie pasa drogowego. Okolicznościami uwalniającymi od odpowiedzialności z tytułu zajęcia pasa drogowego są: dysponowanie stosownym zezwoleniem zarządcy drogi na zajęcie pasa drogowego lub wykazanie, że zajęcie pasa drogowego w konkretnym przypadku nie wymagało takiego zezwolenia. Żadne inne okoliczności nie obligują

i nie uprawniają organu do zaniechania wydania decyzji w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej. Tak więc powoływany przez skarżące brak wiedzy o obowiązku uzyskania zgody zarządcy na zajęcie pasa drogowego jak i powody tego zajęcia, pozostają bez znaczenia dla oceny prawnej legalności zaskarżonego rozstrzygnięcia. Podkreślenia wymaga, że powołanie się na brak wiedzy nie zasługuje

na uwzględnienie także i z tego powodu, że skarżące z momentem otrzymania

od Dyrektora Zarządu Dróg Miejskich pisma z dnia [...] r. informującego m.in. o konieczności złożenia do Prezydenta Miasta wniosku

o udzielenie zezwolenia na zajęcie pasa drogowego przez części budynku (wykusz, balkony) miały świadomość, że nieuzyskanie zezwolenia za zajęcie pasa drogowego przez nadwieszone elementy budynku jest działaniem bezprawnym.

Reasumując stwierdzić należy, że w ocenie Sądu, zaskarżona decyzja nie uchybia ani przepisom ustawy o drogach publicznych jak i przepisom Kodeksu postępowania administracyjnego.

W tym stanie rzeczy, orzeczono o oddaleniu skargi na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.).