III SA/Łd 323/13

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia [...] (bez numeru) Rektor Politechniki Ł. na podstawie art. 207 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, art. 149 w związku art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a. wznowił z urzędu postępowanie w sprawie zakończonej decyzją ostateczną Rektora Politechniki Ł. z dnia [...] w sprawie nadania K.K. tytułu zawodnego magistra i wydania dyplomu. W uzasadnieniu organ wskazał, że decyzja Rektora Wyższej Szkoły Finansów i Informatyki z dnia [...] o nadaniu K.K. tytułu zawodowego licencjata będąca podstawą przyjęcia go na studia magisterskie w Politechnice Ł., została uchylona, co stanowi przesłankę do wznowienia przedmiotowego postępowania.

Decyzją z dnia [...] nr [...] Rektor Politechniki Ł. na podstawie art. 151 § 1 pkt 2 w związku z art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a. oraz art. 169 i art. 207 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym orzekł o uchyleniu ostatecznej decyzji Komisji Egzaminu Dyplomowego z dnia [...] w sprawie nadania K.K. tytułu zawodowego magistra i wydania dyplomu oraz odmówił nadania tytułu zawodowego magistra i wydania dyplomu.

W uzasadnieniu organ wskazał, że wznowienie postępowania nastąpiło w związku z pismem informującym Uniwersytetu Ł., że przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Łodzi toczyła się sprawa ze skargi K.K. na decyzję Rektora Wyższej Szkoły Finansów i Informatyki w Ł. z dnia [...] w przedmiocie uchylenia decyzji o nadaniu K.K. tytułu zawodowego licencjata i wydaniu dyplomu w wyniku wznowienia postępowania.

Rektor Politechniki Ł. wyjaśnił, że decyzją Wydziałowej Komisji Rekrutacyjnej Wydziału Organizacji i Zarządzania Politechniki Ł. z dnia [...] K.K. został przyjęty na I rok studiów na kierunku Zarządzanie, dla licencjatów, studia dzienne magisterskie. Podstawą przyjęcia na studia była ocena dyplomowa na przedłożonym przez skarżącego dyplomie Wyższej Szkoły Finansów i Informatyki. Organ wyjaśnił, że w myśl art. 169 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym do odbywania studiów w uczelni może być dopuszczona osoba, która spełnia warunki rekrutacji ustalone przez uczelnię oraz ma tytuł zawodowy licencjata w przypadku ubiegania się o przyjęcie na studia drugiego stopnia.

Skarżący wniósł o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Decyzją z dnia [...] nr [...] Rektor Politechniki Ł. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu organ wskazał, że skoro decyzja z dnia [...] nadająca skarżącemu tytuł zawodowy licencjata została wyeliminowana z obrotu prawnego, to zachodziły podstawy do wznowienia postępowania w przedmiotowej sprawie. Organ powtórzył argumentację wskazaną w decyzji z dnia [...].

W skardze z dnia [...] K.K. podniósł, że w myśl art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a. w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję, która została następnie uchylona. Skarżący wyjaśnił, że w tej sprawie Komisja Egzaminu Dyplomowego nie opierała się na innej decyzji. W ocenie skarżącego nie istnieje żaden przepis, który stanowi, że Komisja Egzaminu Dyplomowego podejmuje decyzję w oparciu o inną decyzję. Skarżący podniósł, że idąc tokiem rozumowania organu nie wie kiedy ma rozpocząć studia, w sytuacji, gdy decyzja Wydziałowej Komisji Rekrutacyjnej Wydziału Organizacji i Zarządzania Politechniki Ł. jest prawomocna.

W odpowiedzi na skargę z dnia 18 marca 2013 r. Rektor Politechniki Ł. wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna.

Zgodnie z treścią art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem.

Stosownie do treści art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz. U. z 2012. 270), dalej p.p.s.a. - sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie.

Z wymienionych przepisów wynika, iż sąd bada legalność zaskarżonej decyzji pod kątem jej zgodności z prawem materialnym, określającym prawa i obowiązki stron oraz z prawem procesowym, regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej.

Stosownie do treści art. 134 § 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Badając legalność zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji, Sąd stwierdził naruszenie przez organy administracji przepisów prawa w stopniu uzasadniającym ich uchylenie.

Przedmiotem oceny Sądu w niniejszej sprawie jest zaskarżona decyzja Rektora Politechniki Ł. utrzymująca w mocy decyzję własną z dnia [...] o uchyleniu decyzji ostatecznej Komisji Egzaminu Dyplomowego z dnia [...] w sprawie nadania K.K. tytułu zawodowego magistra i wydania dyplomu oraz o odmowie nadania K.K. tytułu zawodowego magistra i wydania dyplomu.

Postanowieniem z dnia [...] Rektor Politechniki Ł. na podstawie art. 207 ust. 3 ustawy z 27 czerwca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2012 r. nr 572 j.t. ze zm.), art. 149 i art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a., wznowił z urzędu postępowanie w sprawie zakończonej decyzją ostateczną Komisji Egzaminu Dyplomowego z dnia [...] w sprawie nadania K.K. tytułu zawodowego magistra i wydania dyplomu. Jako podstawę wznowienia organ uczelni wskazał decyzję Rektora Wyższej Szkoły Finansów i Informatyki w Ł. z dnia [...] o nadaniu Krystianowi Kirilisowi tytułu zawodowego licencjata, która stanowiła podstawę przyjęcia na studia magisterskie w Politechnice Ł..

Stosownie do treści art. 207 ust. 1 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym, do decyzji, o których mowa w art. 169 ust. 7 i 8, decyzji podjętych przez organy uczelni w indywidualnych sprawach studentów i doktorantów, a także w sprawach nadzoru nad działalnością uczelnianych organizacji studenckich oraz samorządu studenckiego, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego oraz przepisy o zaskarżaniu decyzji do sądu administracyjnego.

Wznowienie postępowania administracyjnego jest nadzwyczajnym trybem weryfikacji decyzji zapadłych w wadliwie przeprowadzonym postępowaniu. Wznowienie postępowania administracyjnego jest wyjątkiem od ogólnej zasady trwałości decyzji administracyjnej, wyrażonej w art. 16 k.p.a. Może nastąpić wyłącznie w przypadkach określonych w art. 145 § 1 pkt 1-8 k.p.a. oraz art. 145a k.p.a. Przesłanki wznowienia postępowania administracyjnego nie mogą być interpretowane rozszerzająco.

Niewątpliwie naruszenie w procesie wydawania decyzji norm prawa procesowego, które zostały wyliczone w art. 145 § 1 k.p.a. powoduje bezwzględny obowiązek wszczęcia przez organ postępowania w sprawie wznowienia postępowania. Stanowisko to wypływa wprost z art. 145 § 1 k.p.a.

W doktrynie wyrazony został pogląd, że trudno uznać, iż organ ma obowiązek wszcząć postępowanie w stosunku do każdego prawomocnie zakończonego postępowania celem sprawdzenia, czy nie zachodzą podstawy do wznowienia. Jest to raczej tylko jego prawo, a obowiązek istnieje tylko w razie znalezienia przyczyny.

Zgodnie z przesłanką wymienioną w art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a. w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.

Należy wskazać, że jedną z podstaw wznowienia postępowania administracyjnego jest sytuacja, gdy decyzja została wydana z oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione (art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a.). W tym przypadku chodzi o sytuację, gdy decyzja została oparta na "kompetentnym rozstrzygnięciu sądu lub innego organu; rozstrzygnięcie to wchodziło w skład szeroko rozumianej podstawy prawnej. Uchylenie lub zmiana tej podstawy musi oczywiście wywrzeć odpowiedni wpływ na moc obowiązującej decyzji i doprowadzić do rozpatrzenia sprawy w nowych warunkach prawnych. Art. 145 § 1 pkt 8 organicza tę podstawę do uchylenia lub zmiany decyzji lub orzeczenia sądu (por. B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, 11. wydanie, Warszawa 2011, s. 559 oraz cytowane tam orzecznictwo).

W orzecznictwie sądów administracyjnych ugruntowane jest stanowisko, że w powyższym przypadku chodzi o sytuacje, gdy jedna decyzja lub orzeczenie sądu stanowi podstawę do wydania drugiej decyzji. Chodzi o taką zależność, że wydanie drugiej decyzji nie będzie możliwe bez wcześniejszego wydania decyzji pierwszej. Termin "w oparciu" użyty w art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a. jest bowiem tożsamy ze zwrotem "na podstawie" (por. wyroki: NSA z dnia 10 października 2006 r., sygn. akt II GSK 156/06, LEX nr 276701).

Przypomnieć należy, że ze względu na przedmiot sprawy, w pierwszej kolejności odnotować należy, iż w orzecznictwie sądowym zgodnie przyjęto, że rozstrzygnięcie stwierdzające złożenie egzaminu magisterskiego i postanawiające o nadaniu tytułu magistra jest decyzją administracyjną w rozumieniu art. 1 K.p.a. (por. postanowienie NSA z 12 czerwca 1992 r., SAB/Po 41/91, OSP 1994, nr 4, poz. 69; wyrok NSA z 16 grudnia 1998 r., I SA 661/98; uchwała składu 7 sędziów SN z 18 listopada 1982 r., III CZP 26/82, OSPiKA 1983, nr 11, poz. 248; wyrok NSA z 22 grudnia 1999, I SA 841/99 - LEX nr 46272).

Skoro, przywoływana wyżej ustawa - Prawo o szkolnictwie wyższym nie reguluje postępowania w sprawie wzruszenia ostatecznych decyzji o nadaniu tytułu zawodowego, zatem należało mieć na uwadze, iż zakwestionowanie takiej decyzji ostatecznej nie mogło nastąpić za pomocą zwykłych środków zaskarżenia, bowiem w istocie rzeczy decyzja ostateczna oznacza, że sprawa została rozstrzygnięta w definitywny sposób, poprzez nadanie tytułu zawodowego magistra. Zmiana, uchylenie lub stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznej jest dopuszczalne, ale może nastąpić wyłącznie w jednym z trybów nadzwyczajnych (art. 16 § 1 zdanie drugie K.p.a.). Wyrażana w tym przepisie zasada trwałości decyzji ostatecznych nakazuje, aby przesłanki zmiany, uchylenia lub stwierdzenia nieważności decyzji ostatecznych nie były poddane wykładni rozszerzającej. Funkcją ochrony trwałości decyzji ostatecznej jest bowiem nie tylko ochrona praw nabytych strony, ale także ochrona porządku prawnego (zob. wyrok NSA z 29 marca 1996r., III SA 335/95 – LEX nr 26687). Powyższe uwagi stały się niezbędne, z powodu konieczności dochowania przez organ obowiązujących reguł do wzruszenia decyzji ostatecznej, w określonym trybie nadzwyczajnym.

W rozpoznawanej sprawie organ powziął wątpliwość, co do zgodności z prawem decyzji ostatecznej o nadaniu skarżącemu tytułu zawodowego magistra i w związku z tym, zainicjował wszczęcie postępowania w celu wzruszenia tej decyzji, w trybie wznowienia postępowania administracyjnego. Zainicjowanie takiego postępowania oznacza, że organ wszczyna nowe, odrębne postępowanie w stosunku do postępowania zwykłego, przy czym, obowiązek wznowienia występuje w razie znalezienia przyczyny wznowienia.

Zarówno w zaskarżonej decyzji jaki i poprzedzającej ją decyzji z dnia [...] Rektor Politechniki Ł. powołał w podstawie prawnej m.in. art. 169 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym. Stosownie do treści art. 169 ust. 1 pkt 2 tej ustawy - w brzemnieu obecnie obowiązującym - do odbywania studiów w uczelni może być dopuszczona osoba, która spełnia warunki rekrutacji ustalone przez uczelnię oraz ma tytuł magistra, licencjata, inżyniera lub równorzędny i spełnia warunki określone na podstawie ust. 2 - w przypadku ubiegania się o przyjęcie na studia drugiego stopnia.

Wprawdzie w dacie wydawania decyzji z dnia [...] przez Wydziałową Komisję Rekrutacyjną Wydziału Organizacji i Zarządzania Politechniki Ł. o przyjęciu K.K. na I rok studiów brzmienie art. 169 ust. 1 pkt 2 było nieco inne. Niemniej przepis ten nie uległ zmienione w części w jakiej przewiduje, że do odbywania studiów w uczelni możę być dopuszczona osoba, która ma tytuł magistra, licencjata, inżyniera lub równorzędny i spełnia warunki określone na podstawie ust. 2 - w przypadku ubiegania się o przyjęcie na studia drugiego stopnia.

Skarżący uzyskał tytuł zawodowego licencjata na podstawie decyzji Komisji Egzaminu Dyplomowego Wyższej Szkoły Finansów i Informatyki w Ł. z dnia [...] Decyzja ta została uchylona decyzją Rektora Wyższej Szkoły Finansów i Informatyki z dnia [...] a następnie utrzymana w mocy decyzją własną z dnia [...] Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 20 września 2011 r. oddalił skargę K.K. na decyzję Rektora Wyższej Szkoły Finansów i Informatyki z dnia [...].

Wskazać zatem należy, że wyeliminowanie z obrotu prawnego decyzji z dnia [...] o nadaniu K.K. tytułu zawodowego licencjata, która stanowiła podstawę przyjęcia na studia magisterskie w Politechnice Ł., mogła więc stanowić podstawę do wznowienia - w oparciu o art. 145 § 1 k.p.a. - postępowania zakończonego decyzją Wydziałowej Komisji Rekrutacyjnej Wydziału Organizacji i Zarządzania Politechniki Ł. z dnia [...] o przyjęciu K.K. na I rok studiów na kierunku Zarządzanie, dla licencjatów, studia dzienne magisterskie. Ta bowiem decyzja została wydana w oparciu o decyzję Rektora Wyższej Szkoły Finansów i Informatyki z dnia [...]

Wobec powyższego w pierwszej kolejności organ powinien rozstrzygnąć sprawę dotyczacą prawidowści wydania decyzji o przyjęciu skarżącego na studia magisterskie. Dopiero w dalszej kolejności zając się wzruszeniem w trybie nadzwyczajnym decyzji o nadaniu tytułu zawodowego magistra i wydaniu dyplomu.

Sąd stwierdził więc, iż decyzje wydane przez Rektora Politechniki Ł. w niniejszej sprawie są wadliwe. Organ ten przyjął bowiem błędnie, że uchylenie decyzji Rektora Wyższej Szkoły Finansów i Informatyki w Ł. z dnia [...] o nadaniu tytułu zawodowego licencjata stanowi podstawę wznowieniowa z art. 145 § 1 pkt 8 Kodeksu postępowania administracyjnego, a w konsekwencji podstawę do uchylenia decyzji ostatecznej o nadaniu tytułu zawodowego magistra i wydania dyplomu z dnia 9 października 2009 r. Podczas, gdy powołujac się w uzasadnieniu decyzji na art. 169 ust. 1 pkt 2 ustawy wskazuje na brak możliwości dopuszczenia do odbywania studiów w uczelni osoby, która nie spełnia waruków rekrutacji. Decyzja z dnia [...] o nadaniu tytułu zawodowego licencjata nie stanowiła bezpośredniej przesłanki wydania decyzji z [...] o nadaniu skarżącemu tytułu zawodowego magistra i wydaniu dyplomu. Natomiast decyzja z dnia [...] o nadaniu tytułu zawodowego licencjata pozostaje w bezpośrednim związku z wydaniem decyzji z dnia [...] o przyjęciu skarżącego na I rok studiów. Wyleminowanie zaś z obrotu tej ostatniej decyzji (z dnia [...] będzie dopiero miało bepośredni wpływ na wydanie przez Komisję Egzaminu Dyplomowego Politechniki Ł. decyzji z dnia [...] o nadaniu tytułu zawodowego magistra i wydaniu dyplomu. Wówczas bowiem będzie można mówić o związku między decyzjami, o których stanowi przepis art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a. i wykazać, że są one od siebie zależne, tzn. jedna decyzja stanowi podstawę wydania drugiej, przy czym wydanie tej drugiej decyzji nie będzie możliwe bez wcześniejszego wydania decyzji pierwszej (por. wyrok NSA z dnia 10 października 2006 r. sygn. II GSK 156/06).

Skoro pomiędzy decyzją z dnia [...] o nadaniu tytułu zawodowego licencjata i wydaniu dyplomu a decyzją Komisji Egzaminu Dyplomowego decyzji z dnia [...] o nadaniu tytułu zawodowego magistra i wydaniu dyplomu brak było bezpośredniego związku, o którym mowa w art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a., to uchylenie wymienionej decyzji z dnia [...] nie mogło stanowić podstawy do wnioskowanego wznowienia postępowania.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organy administracji winny uwzględnić powyższej wskazane przez sąd uwagi.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit.c ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 135 p.p.s.a. uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Rektora Politechniki Ł. z dnia [...].

Na mocy art. 152 wskazanej ustawy, Sąd orzekł, że decyzja nie może być wykonana do czasu uprawomocnienia się wyroku.

D.Cz.