II SA/Bd 297/13

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia [...] Prezydent Miasta [...], działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 i 5 oraz art. 147 K.p.a. wznowił z urzędu postępowanie zakończone decyzją ostateczną Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] w sprawie rejestracji przyczepy specjalnej - kempingowej o numerze rejestracyjnym[...], nr nadwozia: [...], na S. M.

Po wznowieniu postępowania, pismem z dnia [...] r. Prezydent Miasta [...] złożył do Prokuratury Rejonowej [...] zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa sfałszowania podpisu D. M. na fakturze VAT nr [...] z dnia [...] r., która stanowiła podstawę rejestracji przyczepy specjalnej -kempingowej o numerze rejestracyjnym[...], na S. M.

.

Wobec powyższego, postanowieniem z dnia [...] Prezydent Miasta [...], na podstawie przepisu art. 97 § 1 pkt 4 K.p.a., zawiesił z urzędu wznowione postępowanie, do czasu zakończenia przez Prokuraturę Rejonową [...] postępowania w sprawie okoliczności przerejestrowania przedmiotowego pojazdu.

Pismem z dnia [...] r. Prokuratura Rejonowa [...] hód zawiadomiła Prezydenta Miasta [...], że postanowieniem z dnia [...] umorzono dochodzenie w sprawie przedłożenia w dniu [...] r. w Wydziale Ewidencji i Rejestracji Urzędu Miasta [...] sfałszowanej faktury zakupu przedmiotowej przyczepy kempingowej, tj. o czyn z art. 270 § 1 K.k., wobec niewykrycia sprawcy przestępstwa.

W związku z powyższym, postanowieniem z dnia [...] Prezydent Miasta [...], na podstawie przepisu art. 97 § 2 K.p.a., podjął zawieszone z urzędu postępowanie w sprawie rejestracji przyczepy specjalnej - kempingowej o numerze rejestracyjnym [...], na S. M.

.

Po podjęciu postępowania, decyzją z dnia [...] Prezydent Miasta [...] uchylił decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] o rejestracji przyczepy specjalnej - kempingowej o numerze rejestracyjnym[...], nr nadwozia: [...], na S. M. i jednocześnie odmówił rejestracji przedmiotowego pojazdu. W uzasadnieniu wydanej decyzji organ pierwszej instancji wskazał, że nie zostały spełnione konieczne do rejestracji przedmiotowej przyczepy warunki określone w art. 72 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz w § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów, gdyż dowód jej zakupu został sfałszowany i nie możne on być uznany za właściwy do jej rejestracji.

Od powyższej decyzji odwołanie wnieśli: S. M. pismem z dnia 29 grudnia 2009 r. oraz A. M. pismem z dnia 05 stycznia 2010 r.

Pismem z dnia 14 stycznia 2010 r. Prokurator Rejonowy Prokuratury Rejonowej[...], działając na podstawie art. 183 § 1 w zw. z art. 188 K.p.a., zgłosił swój udział w niniejszej sprawie. W zgłoszeniu udziału Prokurator wniósł o przeprowadzenie, na podstawie art. 136 K.p.a., dodatkowego postępowania dowodowego z opinii z zakresu badań pisma ręcznego nr [...]r., sporządzonej przez biegłego z zakresu pisma ręcznego z Laboratorium Kryminalistycznego Komendy Wojewódzkiej Policji w [...] do sprawy [...] Prokuratury Rejonowej[...], wskazując że z powyższej opinii wynika, iż podpis D. M. na uchwale wspólników spółki cywilnej [...] został podrobiony. Przedmiotowa uchwała była natomiast podstawą do zawarcia umowy sprzedaży przyczepy kempingowej przez A. M. z S. M. z pominięciem jej współwłaściciela D. M.. Prokurator wskazał, że stwierdzenie, iż na uchwale jest sfałszowany podpis D. M. powoduje, że uchwała ta nie ma mocy obowiązującej i nie może być wykorzystana w obrocie prawnym, a zatem A. M. nie był uprawniony do sprzedania przyczepy bez zgody D. M.

Decyzją z dnia [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] uchyliło w całości zaskarżoną decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] uchylającą decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] o rejestracji przyczepy specjalnej kempingowej na S. M. i jednocześnie odmawiającej rejestracji przedmiotowego pojazdu i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji. Kolegium odwoławcze wskazało, że w rozpatrywanej sprawie sfałszowanie dowodów stanowiących podstawę rejestracji przedmiotowej przyczepy kempingowej na S. M. nie zostało dotychczas stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu, a także nie zachodzi wyjątek przewidziany w art. 145 § 2 K.p.a. (oczywistość fałszu dowodu). Wobec powyższego nie zostały spełnione przesłanki uprawniające organ pierwszej instancji do uchylenia decyzji ostatecznej o rejestracji przyczepy kempingowej na S. M.. Ponownie rozpatrując sprawę organ pierwszej instancji powinien wystąpić do Prokuratury o przekazanie odpisu postanowienia z dnia [...] o umorzeniu dochodzenia wraz ze stwierdzeniem prawomocności oraz uzyskać prawomocne orzeczenie sądu lub innego organu stwierdzające sfałszowanie uchwały nr [...] wspólników spółki cywilnej [...] s.c. A. i D. M. z dnia [...]r. Dopiero takie prawomocne orzeczenia sądu lub innego organu będą mogły stanowić podstawę do uchylenia ostatecznej decyzji o rejestracji przyczepy w trybie postępowania wznowieniowego. Nadto Kolegium wskazało na bezzasadność żądań uchylenia postanowień o wznowieniu postępowania w sprawie oraz pozostałych postanowień wydanych w toku tegoż.

W związku z powyższym rozstrzygnięciem organ pierwszej instancji uzyskał z Prokuratury Rejonowej [...] stosowną dokumentację, następnie postanowieniem z dnia [...] zawiesił przedmiotowe postępowanie administracyjne na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 K.p.a. Mocą tego postanowienia zobowiązał S. M. do wystąpienia, w terminie do 31 sierpnia 2010 r., do właściwego sądu powszechnego o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego w sprawie, tj. potwierdzenia lub nie przez sąd, faktu nabycia przedmiotowego pojazdu przez ww. w dobrej wierze.

Postanowienie było zaskarżone przez A. M. oraz S. M., jednak postanowieniem z dnia [...] Kolegium Odwoławcze w [...] utrzymało w mocy postanowienie Prezydenta Miasta[...], o którym mowa powyżej.

W związku z niezrealizowaniem przez S. M. nałożonego na niego obowiązku wystąpienia do sądu powszechnego o ustalenie skuteczności nabycia przedmiotowej przyczepy, postanowieniem z dnia [...] Prezydent Miasta [...] podjął zawieszone wcześniej postępowanie administracyjne.

Decyzją z dnia [...] Prezydent Miasta [...], uchylił własną decyzję z dnia [...] o rejestracji przyczepy samochodowej marki [...] o numerze rejestracyjnym: [...] na S. M. oraz jednocześnie unieważnił: 1. tablice rejestracyjne[...], 2. dowód rejestracyjny serii[...], a także odmówił rejestracji w/w pojazdu. W decyzji tej organ pierwszej instancji rozstrzygnął zagadnienie wstępne, będące przyczyną wcześniejszego zawieszenia postępowania, we własnym zakresie.

Nie zgadzając się z powyższym rozstrzygnięciem odwołania złożyli: S. M. oraz A. M.

Na skutek rozpatrzenia odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] decyzją z dnia [...] uchyliło zaskarżoną decyzję w całości i odmówiło uchylenia ostatecznej decyzji Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] o rejestracji przyczepy samochodowej marki [...] na S. M..

Organ drugiej instancji w ww. rozstrzygnięciu uznał, iż po uzyskaniu informacji z Prokuratury Rejonowej [...], że ww. faktura nie została sfałszowana, organ I instancji winien uznać za zbyteczne zobowiązywanie S. M. do występowania do sądu powszechnego o rozstrzygnięcie, czy skutecznie nabył prawo własności przedmiotowego pojazdu. Zdaniem organu drugiej instancji, skoro Prokuratura Rejonowej [...] stwierdziła, że ww. faktura nie została sfałszowana, to nie było także podstaw do wznowienia postępowania w sprawie rejestracji przedmiotowego pojazdu na S. M., a ustalenia o fałszerstwie ww. uchwały nie jest okolicznością istotną w przedmiotowej sprawie.

W wyniku rozpatrzenia skargi na powyższą decyzję z dnia [...]r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 28 września 2011 r. (sygn. akt II SA/Bd 880/11) uchylił zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu Sąd podkreślił, że "organ może dokonać rejestracji w oparciu o ustalony niesporny stan własnościowy. Ustalenie tego stanu własnościowego może zatem być dokonane z wykorzystaniem różnych środków dowodowych, ale efekt ustaleń winien być bezsporny. (...) Organy administracji dokonują rejestracji na podstawie dokumentów potwierdzających niesporne stany w sferze stosunków własnościowych. W sytuacji sporu co do prawa własności organ administracji obowiązany jest odmówić zarejestrowania pojazdu (...).

W związku z powyższym Kolegium decyzją z dnia [...] uchyliło decyzję Prezydenta Miasta [...] w przedmiocie uchylenia decyzji o rejestracji przedmiotowego pojazdu i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji. Organ II instancji zalecił, aby rozpatrując ponownie sprawę, dokonano oceny nowych dowodów w sprawie, a w szczególności wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 6 marca 2012 r., sygn. akt[...], w którym uniewinniono A. M. od zarzutu przedłożenia jako dokumentu autentycznego ww. uchwały wspólników w celu uzyskania jego notarialnego poświadczenia, po jego uprawomocnieniu się, przy czym ocena powinna obejmować przede wszystkim wpływ tych dokumentów na rozstrzygnięcie w zakresie rejestracji pojazdu po wznowionym postępowaniu.

W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy Prezydent Miasta [...] decyzją z dnia [...] uchylił własną decyzję z dnia[...] o rejestracji przyczepy specjalnej - kempingowej o numerze rejestracyjnym: [...] na S. M., a także odmówił rejestracji ww. pojazdu na S. M..

Zdaniem organu nierozwiązana pozostaje w niniejszym postępowaniu administracyjnym kwestia spornego stanu własnościowego przedmiotowego pojazdu, gdyż A. M. i S. M. jednogłośnie stwierdzają, iż sprzedaż przedmiotowego pojazdu była skuteczna i przy istnieniu dobrej wiary zarówno u sprzedającego, jak i u kupującego. Natomiast D. K. (dawniej M.), jako współwłaściciel przedmiotowego pojazdu, kategorycznie nie wyraża zgody na jego sprzedaż.

W związku z powyższym organ I instancji, mając na uwadze ww. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy oraz decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...]r. stwierdził, iż nie ma prawa pozostawić w obrocie prawnym decyzji z dnia [...]r. o rejestracji przedmiotowego pojazdu na S. M., skoro istnieje spór co do prawa związanego z tym przedmiotem. Cytując wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy organ uznał, że w przypadku sporu co do własności pojazdu, organ rejestrujący jest zobowiązany odmówić jego rejestracji.

S. M. i A. M. pismami z dnia 1 października 2012 r. wnieśli odwołania od powyższej decyzji z dnia [...]r. Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzucili, iż pomimo faktu prawomocnego zakończenia przed Sądem Okręgowym w [...] sprawy karnej o dokonanie fałszerstwa podpisu Pani D. K. (poprzednie nazwisko M.) organ pierwszej instancji nadal odmawia rejestracji pojazdu.

Na skutek rozpatrzenia odwołania, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] decyzją z dnia [...] utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

Organ odwoławczy zwrócił uwagę, że wśród zgromadzonych dowodów w sprawie, nie znalazł się wyrok sądu powszechnego przesądzający ostatecznie sprawę własności przedmiotowej przyczepy. Wbrew stanowisku odwołujących się, prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w [...] z 21 czerwca 2012 r. (sygn. akt[...]) w ocenie Kolegium nie przesądza jednoznacznie poprawności przeniesienia prawa własności przyczepy na S. M.. Wskazano, że zarówno Sąd Rejonowy w [...](sygn. akt II K 715/11), jak następnie Okręgowy rozpatrywały kwestię odpowiedzialności karnej A. M. za zarzucone mu przestępstwa z art. 270 § 1 Kodeksu karnego; nie zajmowały się natomiast kwestią, czyją aktualnie własnością jest przyczepa kempingowa będąca przedmiotem niniejszej sprawy. Zatem w sytuacji, kiedy zagadnienie prawa własności pozostaje nadal sporne (bowiem D. K. nadal podważa prawidłowość przeniesienia prawa własności tego pojazdu - pismo procesowe z dnia 4 maja 2012 r.), nie ma możliwości w ocenie Kolegium zarejestrowania przedmiotowego pojazdu na S. M. i wydania mu dowodu rejestracyjnego przyczepy.

W skardze do sądu S. M. i A. M. zaskarżyli w całości decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia[...] i wnosząc o jej uchylenie, podniesli następujące zarzuty:

1. naruszenie prawa materialnego, to jest przepisu art. 72 ust. 1 pkt 1 i art. 73 ust. 1 ustawy z 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (t. j.: Dz. U. z 2012 r., poz. 1137) w wyniku przyjęcia, iż w sprawie istnieje sporny stan własnościowy co do pojazdu objętego wnioskiem o rejestrację,

2. naruszenie prawa materialnego, to jest przepisu § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczenia pojazdów (t. j.: Dz. U. z 2007 r., nr 186, poz. 1322) w wyniku przyjęcia, iż w sprawie istnieje sporny stan własnościowy co do pojazdu objętego wnioskiem o rejestrację.

Zdaniem skarżących w rozpoznawanej sprawie nie powinno już budzić wątpliwości, iż faktura VAT nr [...]r. nie została sfałszowana, a posłużenie się przez skarżącego A. M. faksymile drugiego wspólnika spółki cywilnej, wynikało stąd, iż dysponował on uchwałą nr [...]r., podjętą przez wspólników spółki cywilnej [...], uprawniającą każdego ze wspólników do samodzielnego działania i reprezentacji.

Wprawdzie powołane wyżej wyroki karne Sądu Okręgowego w [...] IX Wydział Karny i Sądu Rejonowego w [...] II Wydział Karny nie przesądzają kwestii własności pojazdu, objętego wnioskiem o rejestrację, bo w tej sferze sąd karny nie wypowiada się co do zasady, ale za to w ocenie skarżących przesądzają, iż uchwała [...]r., nie została sfałszowana. Skoro tak to należy ich zdaniem przyjąć, iż A. M. mógł skutecznie powoływać się na uprawnienie do jednoosobowej reprezentacji i przenieść na skarżącego S. M. własność przyczepy kempingowej

Niezasadnie zatem w ocenie stron skarżących organy I i II instancji przyjęły, iż w sprawie nie ma ustalonego stanu własnościowego pojazdu objętego wnioskiem o rejestrację. Przesądza o tym ich zdaniem prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w [...] IX Wydział Karny z [...] roku, sygn. akt [...], utrzymujący w mocy wyrok Sądu Rejonowego w [...] II Wydział Karny z [...] roku, sygn. akt [...], uniewinniający skarżącego A. M. od zarzutu posługiwania się sfałszowaną uchwałą wspólników spółki cywilnej[...].

Zdaniem skarżących doszło do naruszenia prawa materialnego, to jest przepisu art. 72 ust. 1 pkt 1 i art. 73 ust. 1 ustawy z 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym oraz przepisu § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczenia pojazdów, ponieważ skarżący S. M. przedstawił prawidłowy i bezsporny dowód własności pojazdu, to jest przyczepy specjalnej - kempingowej.

Podnieśli również, że D. K. nie kwestionowała na drodze sądowej zawartej umowy sprzedaży, ani też nie wzywała do wydania pojazdu.

W odpowiedzi na skargę organ, nie znajdując podstaw do jej uwzględnienia, wniósł o jej oddalenie wskazując, że po ponownej analizie akt sprawy nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji, ponieważ została ona podjęta zgodnie ze stanem faktycznym oraz w oparciu o obowiązujące przepisy prawa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie mogła zostać uwzględniona.

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że postępowanie w sprawie toczyło się w wyniku wznowienia postępowania administracyjnego, która to instytucja stwarza możliwość ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy zakończonej decyzją ostateczną, wydaną w wyniku wadliwie przeprowadzonego postępowania.

Zgodnie z dyspozycją art. 145 § 1 pkt 1 K.p.a. stanowiącego jedną z podstaw wznowienia postępowania, w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe. Z kolei zgodnie z art. 145 § 2 k.p.a. z powyższej przyczyny postępowanie może być wznowione również przed stwierdzeniem sfałszowania dowodu orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżeli sfałszowanie dowodu jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego.

Jak podkreślił tutejszy Sąd w wyroku z 28 września 2011 r. (sygn. akt II SA/Bd 880/11) celem wznowionego postępowania prowadzonego z przyczyny wymienionej w art. 145 § 1 pkt 1 k.p.a. jest wykazanie istnienia związku między dowodami, które okazały się fałszywe, a istotnymi dla sprawy okolicznościami faktycznymi.

Fałsz dowodu może polegać na oparciu rozstrzygnięcia na fałszywych dokumentach, zeznaniach świadków, czy też opiniach biegłych. Fałszywy jest dokument podrobiony, przerobiony, ewentualnie dokument, którego treść została sfałszowana, przy czym, jak wskazuje się w orzecznictwie i doktrynie, fałszywość dowodu dla swej prawnej wiarygodności powinna być uprzednio stwierdzona orzeczeniem sądu lub innego organu, chyba, że zachodzą przesłanki z art. 145 § 2 k.p.a. (por. M. Jaśkowska, A. Wróbel; Kodeks postępowania administracyjnego, Komentarz, Zakamycze 2005, str. 798 i nast.). Dla przesłanki wznowieniowej zawartej w art. 145 § 1 pkt 1 k.p.a. koniecznym jest, aby na podstawie fałszywych dowodów ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, a wiec takie których istnienie miało bezpośredni wpływ na określenie praw i obowiązków osób będących podmiotem postępowania.

Sfałszowanie dowodu musi być potwierdzone orzeczeniem sądu lub innego właściwego organu. W orzecznictwie wskazuje się (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 października 1991 r., II SA 640/91, publ. ONSA 1992/3-4/66), że wznowienie nie może nastąpić, jeżeli ani sąd, ani inny właściwy organ nie stwierdził prawomocnie sfałszowania dowodu, ani popełnienia przestępstwa przy wydawaniu określonej decyzji. Co istotne, organ administracji nie może przeprowadzić takiego dowodu we własnym zakresie. Innymi słowy, organ administracji publicznej nie może prowadzić postępowania dowodowego w celu ustalenia wystąpienia przesłanek określonych w art. 145 § 1 pkt 1 k.p.a.

W przedmiotowej sprawie organ I instancji wznowił postępowanie zakończone decyzją ostateczną przywołując w podstawie prawnej m.in. art. 145 § 1 pkt 1 k.p.a. Z akt sprawy wynika wprawdzie, że zapadł prawomocny wyrok uniewinniający A. M. od zarzutu przedłożenia jako dokumentu autentycznego w celu uzyskania notarialnego poświadczenia uwierzytelnionej kopii protokołu uchwały wspólników nr [...]r., na którym to protokole podrobiony został podpis D. M. j tj. o czyn z art. 270 § 1 K.k. oraz przedłożył jako dokument autentyczny tę uchwałę w celu uzyskania znaku towarowego (w formie poświadczonej notarialnie kopii uchwały z [...]r.).

Nie wynika jednak z tego wyroku, by przesądzono prawdziwość spornej uchwały. Z materiałów pochodzących z postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową [...] (przekazanych organowi pismem sygn. akt Pa [...]z dnia [...]r.), wynikało, że niewątpliwie dokonano fałszerstwa uchwały nr [...] spółki cywilnej [...], natomiast faktura VAT nr [...] r. nie została sfałszowana, natomiast z materiałów sprawy karnej – opinii biegłego, nie można wykazać, że podpis D. M. na uchwale jest autentyczny. Sąd stwierdził jedynie, że nie można wykluczyć jego autentyczności na protokole uchwały nr[...].

Stwierdzenie sfałszowania dowodu lub popełnienia przestępstwa musi nastąpić prawomocnym orzeczeniem. Takiego ustalenia nie można dokonać w oparciu o prawomocny wyrok z dnia [...]r. (sygn. akt[...]).

Należy jednak podkreślić, że postępowanie wznowieniowe oparte było też na przesłance określonej w art. 145 § 1 pkt 5 K.p.a. tj. wyjścia na jaw istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy nowych okoliczności faktycznych i nowych dowodów istniejących w dniu wydania decyzji, a nieznanych organowi, który wydał decyzję. Sąd w odniesieniu do analizowanej przesłanki prezentuje takie samo stanowisko, jakie zostało wyrażone w cytowanym wyroku WSA, będąc jednocześnie związany przestawioną wykładnią na podstawie art. 153 P.p.s.a., gdyż w tym zakresie nie doszło do zmiany okoliczności faktycznych mających wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, by wyłączyć związanie zaprezentowanym stanowiskiem.

Zbiór dokumentów niezbędnych do rejestracji pojazdu wynika z art. 72 ustawy - Prawo o ruchu drogowym (dalej: u.p.r.d.). Katalog dokumentów tam wymienionych jest wyczerpujący i nie może być rozszerzony przez organy prowadzące postępowanie rejestracyjne (zob. R. A. Stefański, Prawo o ruchu drogowym. Komentarz, Dom Wydawniczy ABC, 2005, wyd. II). Obowiązek przedstawienia tych dokumentów ciąży na składającym wniosek o zarejestrowanie pojazdu. Stąd też w judykaturze przyjęto, że w razie niespełnienia przewidzianych prawem warunków, tj. nie przedłożenia wymaganych dokumentów, nie może nastąpić rejestracja pojazdu. Dokumenty te muszą być prawdziwe nie tylko w znaczeniu formalnym, czyli sporządzone przez powołane do tego organy lub osoby (formalna autentyczność dokumentu), lecz także zgodne ze stanem faktycznym (zob. wyroki NSA z dnia 12 marca 1998 r., II SA 32/98, LEX Nr 41680 oraz z dnia 25 stycznia 2000 r. II SA 2506/99, LEX Nr 55319).

W ustawowym katalogu dokumentów niezbędnych, jak wskazał sąd i wynika to z przepisów, do rejestracji, znalazł się także dowód własności pojazdu (art. 72 ust. 1 pkt 1 u.p.r.d.), który dla organów rejestracyjnych stanowi faktyczną podstawę wydania decyzji o zarejestrowaniu pojazdu na rzecz podmiotu legitymującego się prawem własności. Wśród dowodów wskazujących na tytuł własności pojazdu wymienia się przede wszystkim umowę sprzedaży, umowę zamiany, umowę darowizny, umowę o dożywocie, fakturę VAT oraz prawomocne orzeczenie sądu rozstrzygające o prawie własności (§ 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów - Dz. U. Nr 133, poz. 1123 z późn. zm.). Wyliczenie to nie zamyka drogi do wykazania własności pojazdu innymi jeszcze dokumentami, jako że dowody wskazane w rozporządzeniu są najbardziej typowe i najczęściej występują w obrocie prawnym. Istotne jest jednak, by dokument legitymujący prawo podmiotowe własności stanowił oryginał (zob. wyrok NSA z dnia 11 maja 1998 r., II SA 283/98, LEX Nr 41672).

Dowód własności pojazdu obowiązany jest przedstawić podmiot występujący o zarejestrowanie tegoż pojazdu, przy czym dowód taki nie może wywoływać wątpliwości ani co do przedmiotu własności, ani też co do podmiotu (podmiotów), którym przysługuje to najszersze prawo rzeczowe. W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego wielokrotnie akcentowano, że właściwe organy dokonują rejestracji na podstawie dokumentów potwierdzających niesporne stany w sferze stosunków własnościowych, co oznacza, iż nie mogą one ani kreować, ani korygować tychże stosunków. Jeżeli więc wnioskodawca nie przedstawi bezspornych dowodów własności pojazdu i jego podstawowych elementów, organy administracji publicznej obowiązane są odmówić zarejestrowania zgłoszonego pojazdu (zob. w szczególności wyroki z dnia 14 października 1998 r., II SA 1093/98, LEX Nr 41322; z dnia 4 lutego 1998 r., II SA 1258/98, LEX 41343). Obowiązujące regulacje nie stwarzają podstaw prawnych ku temu, ażeby spór dotyczący zagadnienia własności samochodu mógł być rozstrzygnięty przez niekompetentny w takich sprawach organ administracji publicznej, prowadzący postępowanie administracyjne o rejestrację określonego pojazdu mechanicznego (zob. wyrok NSA z dnia 23 czerwca 1994 r., SA/Ka 2084/93, OSN Prokuratura i Prawo 1995, nr 5, poz. 54), gdyż ustalenie co do istnienia czy też nieistnienia określonego prawa (a więc także prawa własności) lub stosunku prawnego (np. stosunku zobowiązaniowego wynikłego z umowy sprzedaży) należy do właściwości sądów powszechnych (art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego).

W rozpoznawanej sprawie zbywcą pojazdu - przyczepy samochodowej o numerze rejestracyjnym:[...], była spółka cywilna, składająca się z dwóch wspólników, w której co do zasady każdy wspólnik jest umocowany do reprezentowania spółki, o ile zakres prawa do reprezentowania, jak i zasady jego realizacji nie zostaną odmiennie określone w umowie spółki lub w późniejszej uchwale wspólników (art. 866 K.c.). Zawarta w dniu 22.11.2000 r. umowa spółki pod nazwą: [...] spółka cywilna w[...], w § 7 zawiera zapis, iż prowadzenie spraw spółki wspólnicy powierzają wszystkim wspólnikom łącznie tak, że wiązać ich będą oświadczenia złożone osobom trzecim przez wszystkich wspólników łącznie. Takie samo zastrzeżenie dotyczy czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu tj. kwotę 20.000 zł. Autentyczność podpisu na uchwale zmieniającej zasady reprezentacji, nie została prawomocnie przesądzona (uniewinnienie skarżącego A. M. dotyczyło czynu z art. 270 § 1 K.k.). Wszelkie wątpliwości w toku postępowania były rozstrzygnięte na korzyść oskarżonego, a autentyczności uchwały nie potwierdzono, ani jej nie wykluczono.

Tymczasem faktura VAT nr[...]., zawiera podpis jednego ze wspólników i faksymile drugiego. Z uwagi na wskazany wyżej charakter czynności prawnej potwierdzony taką fakturą, wymóg złożenia oryginalnych podpisów, potwierdzających rzeczywistą wolę stron umowy sprzedaży, stanowi ad probationem konieczny warunek i nie może zostać zastąpiony przez mechaniczne odkształcanie podpisu, występujące np. przy dokumentowaniu czynności księgowych. Faktura VAT dokumentująca przeniesienie rzeczowego prawa własności, w momencie rejestracji podlega weryfikacji właściwego organu, pod kątem spełniania formalnych wymogów i w razie dostrzeżenia dających się usunąć braków podlega uzupełnieniu. W omawianym przypadku wiązałoby się to ze złożeniem oryginalnego podpisu lub dostarczeniem umowy spółki lub uchwały wspólników, która stanowiłaby umocowanie do jednoosobowej reprezentacji takiej spółki bez ograniczeń. Abstrahując jednak od tego, iż w niniejszej sprawie postępowanie karne nie przesądziło o prawdziwości uchwały spółki nr [...] (powoływana przez zbywcę jako źródło jego umocowania), a umowa spółki przewiduje łączną reprezentację wszystkich wspólników w zakresie oświadczeń woli składanych osobom trzecim, to niedopuszczalnym byłoby bezkrytyczne uznanie przez organ zgodności z prawem przedłożonej faktury VAT i dokonanie automatycznej rejestracji. W żadnym wypadku nie można zakładać a priori, iż faktura zawsze stanowi wystarczający dokument stanowiący dowód własności pojazdu, bez ustalenia indywidualnych okoliczności danej sprawy, gdy już z pobieżnej analizy jej treści wynika, że zawiera braki, a spór co do prawa własności jest oczywisty.

Należy zgodzić się ze stanowiskiem, wyrażanym w orzecznictwie, że organ może dokonać rejestracji w oparciu o ustalony niesporny stan własnościowy. Ustalenie stanu własnościowego może być dokonane z wykorzystaniem różnych środków dowodowych, ale efekt ustaleń winien być bezsporny. Ustalenia w przedmiocie istnienia, czy nieistnienia określonego prawa lub stosunku prawnego należą do właściwości sądów powszechnych. Organy administracji dokonują zaś rejestracji na podstawie dokumentów potwierdzających niesporne stany w sferze stosunków własnościowych. W sytuacji sporu co do prawa organ administracji obowiązany jest odmówić zarejestrowania pojazdu (por. wyrok NSA z dnia 14 października 1998 r., sygn. II SA 1093/98, LEX 41322 oraz wyrok WSA w Warszawie z dnia 21 września 2004 r., sygn. II SA/Wa 3046/03, LEX 173977).

Reasumując stwierdzić należy, że zarejestrowanie pojazdu, wbrew jednoznacznym dowodom potwierdzającym nowe okoliczności faktyczne, nieznane organowi w dniu wydania decyzji, sankcjonowałoby prawo legalnego posługiwania się dowodem rejestracyjnym, tj. dokumentem, który w sposób niewątpliwy potwierdza nieprawdziwe dane. Konieczne jest w takich przypadkach, aby istniała całkowita pewność, że osoby legitymujące się takim dokumentem są rzeczywiście do tego upoważnione i są prawowitymi właścicielami pojazdu. Naruszenie tej zasady może również godzić w interesy osób trzecich (por. wyrok NSA z 02.02.2007 r., sygn. I OSK 418/06).

W ocenie Sądu, argumentacja zawarta w obszernym uzasadnieniu zaskarżonej decyzji jest wystarczająca, odnosi się do wszystkich zarzutów odwołania i spełnia wymagania art. 107 § 3 k.p.a. Zatem przy wydaniu zaskarżonej decyzji, jak i decyzji organu pierwszej instancji, nie doszło do naruszenia prawa materialnego, ani też przepisów postępowania administracyjnego.

Mając na uwadze powyższe, skarga podlegała oddaleniu na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.).