I SA/Ol 174/13
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie
2013-05-29Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Andrzej Błesiński /przewodniczący/
Wiesława Pierechod /sprawozdawca/
Zofia SkrzyneckaSentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Andrzej Błesiński, Sędziowie sędzia WSA Wiesława Pierechod (sprawozdawca), sędzia WSA Zofia Skrzynecka, Protokolant sekretarz sądowy Jolanta Piasecka, po rozpoznaniu w Olsztynie na rozprawie w dniu 29 maja 2013r. sprawy ze skargi I. W. na decyzję Dyrektora Izby Celnej z dnia "[...]", Nr "[...]" w przedmiocie zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego I. uchyla zaskarżoną decyzję; II. określa, że uchylona decyzja nie podlega wykonaniu; III. zasądza od Dyrektora Izby Celnej na rzecz skarżącej kwotę 726 ( siedemset dwadzieścia sześć ) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia "[...]" Dyrektor Izby Celnej utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Celnego z dnia "[...]" nr "[...]" określającą wysokość zobowiązania podatkowego I.W. w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego w kwocie 6.982,- zł.
Naczelnik Urzędu Celnego ustalił, że w dniu 13 lipca 2012r. I.W., dokonała nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego marki M. o numerze nadwozia "[...]", rok produkcji 2007, z silnikiem o pojemności 2148 cm3. Deklarację uproszczoną AKC-U złożyła w dniu 3 sierpnia 2012r. wykazując w niej podstawę opodatkowania 22.896,- zł, stawkę podatku akcyzowego - 18,6%, kwotę podatku 4.259,- zł. Wraz z deklaracją podatniczka przedłożyła m.in. rachunek zakupu nr 12.07.13.01 z dnia 13.07.2012r. określający cenę nabycia w kwocie 5.500 EUR i niemiecki dowód rejestracyjny. W dniu 6 sierpnia 2012r. przedłożyła opinię techniczną nr "[...]" z dnia 05.08.2012r. sporządzoną na jej zlecenie przez rzeczoznawcę techniki samochodowej W.K. wraz z dokumentacją fotograficzną pojazdu.
Organ podatkowy pismem z 14 września 2012r. wezwał podatniczkę do zmiany wysokości podstawy opodatkowania poprzez złożenie korekty ww. deklaracji AKC-U. Organ po części uwzględnił ww. opinię techniczną rzeczoznawcy, który podał wartość bazową pojazdu 64.300 zł, korekty dodatnie za: wyposażenie dodatkowe 1.701 zł, pierwszą rejestrację 4.069 zł, oraz korektę ujemną za przebieg 13.314 zł i konieczne naprawy pojazdu 2.000 zł. Nie uwzględnił natomiast pozostałych korekt ujemnych określonych jako:- zadana szacunkowa korekta z tytułu wcześniejszych napraw w kwocie 8.513 zł, oraz szczególnego charakteru eksploatacji w kwocie 5.675 zł.
Strona nie podzieliła stanowiska organu podatkowego, odmawiając złożenia korekty deklaracji i zapłaty należnej akcyzy.
Postanowieniem z dnia 9 października 2012r. Naczelnik Urzędu Celnego wszczął z urzędu postępowanie w sprawie określenia kwoty zobowiązania podatkowego, w wyniku którego decyzją z dnia "[...]" określił wysokość zobowiązania w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu na kwotę 6.982,- zł.
Organ przyjął za podstawę opodatkowania kwotę 37.535,- zł, ustaloną po pomniejszeniu średniej wartości rynkowej samochodu tj. 54.756 zł, o należności publicznoprawne. Do podstawy opodatkowania zastosował stawkę 18,6%.
W odwołaniu od decyzji podatniczka, reprezentowana przez doradcę podatkowego, wniosła o jej uchylenie i umorzenie postępowania lub uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i skierowanie sprawy do ponownego rozpatrzenia. Zarzuciła organowi podatkowemu I instancji:
1. błędną wykładnię i niewłaściwą subsumcję art. 21 ust. 5 w związku z art. 104 ust. 1 pkt 2, ust. 7, 9 i 11 ustawy z dnia 06 grudnia 2008r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2011r., nr 108, poz. 626 ze zm.), dalej: u.p.a., wobec nieuzasadnionego uznania, że wykazana w deklaracji uproszczonej AKC-U podstawa opodatkowania nabytego wewnątrzwspólnotowo samochodu osobowego bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej samochodu tej samej marki, tego samego modelu, rocznika, z tym samym wyposażeniem i o przybliżonym stanie technicznym,
2. naruszenie art. 121 §1 w związku z art. 191 O.p. wobec przekroczenia granic uznania administracyjnego i swobody w ocenie sprawy, prowadzenia postępowania w sposób naruszający zaufanie strony do praworządności działań organu, braku działań na rzecz wyjaśnienia okoliczności korzystnych dla skarżącej oraz braku należytej staranności w ocenie okoliczności sprawy; naruszenie art. 122 w związku z art. 187 §1 O.p. poprzez błędną i jednocześnie stronniczą ocenę zebranego materiału dowodowego, jak również brak rozpatrzenia kluczowych dla sprawy okoliczności i argumentów strony; naruszenie art. 124 O.p. wobec zaniechania właściwego prawnie ustalenia stanu faktycznego okoliczności sprawy i prawidłowego umotywowania decyzji; naruszenie art. 210 § 4 O.p. przez brak wskazania przyczyn, dla których organ odmówił wiarygodności dowodom przedłożonym przez stronę.
W uzasadnieniu odwołania zarzucono organom przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodu w ocenie opinii z dnia 05.08.2012r., poprzez nieuwzględnienie w procesie weryfikacji zadeklarowanej podstawy opodatkowania i następnie jej określenie w drodze decyzji, nieuwzględnienie wykazanych przez rzeczoznawcę korekt ujemnych.
Dyrektor Izby Celnej nie uwzględnił odwołania. W uzasadnieniu decyzji z dnia "[...]" przytoczył przepisy art. 2 pkt. 9, art. 100 ust. 1 pkt. 2 i ust. 4, art. 101 ust. 2 pkt. 1, art. 102 ust. 1 oraz art. 104 ust. 1 pkt. 2 ustawy o podatku akcyzowym, określające obowiązek podatkowy i sposób wykonania tego obowiązku. Stwierdził, że organ podatkowy I instancji zasadnie wezwał podatniczkę do zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie jej wysokości w kwocie znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego. Podał, że podstawa opodatkowania podatkiem akcyzowym wskazana przez odwołującą się w złożonej deklaracji AKC-U w wysokości 22.896zł. oraz wartość rynkowa pojazdu po zastosowaniu określonych korekt w przedłożonej przez podatniczkę opinii z dnia 05.08.2012r. (40.600 zł w tym VAT 7591,87 zł) znacznie odbiegają od średniej wartości rynkowej tego samochodu osobowego. Średnia wartość rynkowa przedmiotowego samochodu została określona przez organ podatkowy na podstawie elektronicznej wersji licencjonowanego katalogu pojazdów Eurotax, w kwocie 54.756 zł, a po pomniejszeniu o należności publicznoprawne podstawa opodatkowania wyniosła 37.535 zł.
Dyrektor Izby Celnej podzielił stanowisko przedstawione w decyzji Naczelnika Urzędu Celnego w kwestii nieuwzględnienia korekty ujemnej z tytułu zadanej szacunkowej korekty spowodowanej wcześniejszymi naprawami w kwocie 8.513 zł oraz szczególnego charakteru eksploatacji w kwocie 5.675 zł. Podkreślił, że przedłożona przez stronę opinia została po części uwzględniona, nie odmówiono wiarygodności całego dowodu, jak to podnosi się w odwołaniu. Organ uwzględnił z przedmiotowej opinii korekty ujemne w zakresie koniecznych napraw pojazdu w wysokości 2.000 zł obejmujących naprawę uszkodzonych elementów takich jak: wgięcie drzwi przednich lewych, nakładki progu prawego, a także korektę za przebieg w wysokości 13.314 zł, która obejmuje zużycie pojazdu we wszystkich jego podzespołach i częściach, w tym również wnętrza.
Kierując się treścią art. 104 ust. 11 ustawy o podatku akcyzowym organ odwoławczy uznał, że nie ma przesłanek do uwzględnienia przyjętej przez rzeczoznawcę korekty z tytułu "szczególnego charakteru eksploatacji". Nie mieści się ona w kategorii obiektywnych, konkretnych cech konstrukcyjnych, braków w wyposażeniu czy stanu technicznego pojazdu. Zdaniem organu zastosowana korekta ujemna za przebieg w kwocie 13.314 zł wskazuje już na znaczną ponadprzeciętną eksploatację przedmiotowego samochodu. Uwzględnienie w związku z powyższym również korekty za "szczególny charakter eksploatacji" byłoby niejako powieleniem odliczeń. Ponadnormatywny przebieg pojazdu uwzględnia już w swoim zakresie ponadprzeciętne wyeksploatowanie wszystkich podzespołów i wyposażenia samochodu.
Z kolei pozycja opisana jako "szacunkowa korekta z tytułu wcześniejszych napraw" nie ma zastosowania, gdyż rzeczoznawca dokonał już z tego tytułu korekty ujemnej w wysokości 2.000 zł z tytułu koniecznych napraw pojazdu. Nie ma zatem w ocenie organu odwoławczego możliwości zastosowania dodatkowej korekty ujemnej z tytułu dokonania już w przeszłości pewnego zakresu napraw pojazdu. Z faktu zastosowania przez rzeczoznawcę korekty ujemnej w wysokości 2.000 zł z tytułu koniecznych napraw pojazdu zdaniem organu wynika, że ustalenia rzeczoznawcy co do jakości wcześniej przeprowadzonych napraw nie mają jednak charakteru na tyle istotnego, skoro nie uznał on za konieczne dokonania ewentualnych dodatkowych, powtórnych prac naprawczych w zakresie usuwanych w przeszłości uszkodzeń elementów poszycia pojazdu i nie objął ich korektą z tytułu koniecznych do przeprowadzenia napraw pojazdu.
Dyrektor Izby Celnej, powołując się na orzecznictwo sądów administracyjnych podał, że to nie rzeczoznawca techniki samochodowej, ale organ podatkowy został uprawniony przez ustawodawcę do weryfikowania i określania wysokości podstawy opodatkowania akcyzą. Rzeczoznawca nie dokonuje wyceny pojazdu w ramach ustawowych kompetencji wynikających z przepisów ustawy o podatku akcyzowym. Przedłożona przez stronę opinia rzeczoznawcy z dnia 05.08.2012r., stanowiąca dokument prywatny, posiada z całą pewnością wartość dowodową w rozumieniu art. 180 § 1 i art. 181 Ordynacji podatkowej. Zadaniem rzeczoznawcy nie jest jednak ustalenie za organ podatkowy stanu faktycznego sprawy, zwłaszcza rozstrzygnięcie w zakresie wyliczenia podstawy opodatkowania. Dostarczane przez rzeczoznawcę organowi orzekającemu wiadomości specjalne w postaci opinii mają za zadanie ewentualne ułatwienie prawidłowej oceny zebranego w sprawie materiału, nie zaś rozstrzygnięcie sprawy za organ.
Organ odwoławczy stwierdził, że w przedmiotowej sprawie różnica pomiędzy średnią wartością rynkową, a wartością wskazaną w deklaracji, przekracza 30%, uwzględniając notowania rynkowe zawarte w opinii technicznej z dnia 05.08.2012r. Rynkowa wartość szacunkowa przedmiotowego pojazdu w stanie nieuszkodzonym, przy założeniu wieku, nie uwzględniająca korekt wynosi 64 300 zł. Rzeczoznawca, po zastosowaniu korekt z tytułu uszkodzeń określił jego wartość na kwotę 40.600zł. Natomiast organ na podstawie danych z opinii ustalił tę wartość na kwotę 54.756 zł.
W ocenie Dyrektora Izby Celnej organ I instancji prawidłowo określił zobowiązanie na kwotę 6.982 zł., przyjmując za podstawę opodatkowania wartość 37.536 i stawkę 18,6%. Wskazał, że ustalona średnia wartość pojazdu została pomniejszona o korekty uwzględniające, iż nabyty przez stronę pojazd był uszkodzony.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego I.W., reprezentowana przez dotychczasowego pełnomocnika, wniosła o uchylenie w całości decyzji Dyrektora Izby Celnej, a także poprzedzającej ją decyzji organu I instancji. Wniosła też o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.
Zaskarżonej decyzji zarzuciła;
-błędną wykładnię i niewłaściwą subsumcję art. 21 ust. 5 w związku z art. 104 ust. 1 pkt. 2, ust. 7, 9 i 11 ustawy z dnia 06 grudnia 2008r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2011r., nr 108, poz. 626 ze zm.), dalej: u.p.a., wobec nieuzasadnionego uznania, że wykazana w deklaracji uproszczonej AKC-U podstawa opodatkowania nabytego wewnątrzwspólnotowo samochodu osobowego bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej samochodu tej samej marki, tego samego modelu, rocznika, z tym samym wyposażeniem i o przybliżonym stanie technicznym;
Naruszenie zasad postępowania podatkowego:
-art. 122 w związku z art. 187 § 1 Ordynacji podatkowej wobec licznych błędów w gromadzeniu materiału dowodowego, niewłaściwej interpretacji zgromadzonych dowodów oraz braku działań na rzecz rozpoznania kluczowych dla sprawy okoliczności przedstawionych przez stronę w toku postępowania przed organami podatkowymi I i II instancji, naruszenie elementarnych praw i gwarancji procesowych strony w toku postępowania;
- art. 121 §1 w związku z art. 191 Ordynacji podatkowej wobec przekroczenia granic uznania administracyjnego i swobody w ocenie sprawy, prowadzenia postępowania w sposób naruszający zaufanie strony do praworządności działań organów, braku działań na rzecz wyjaśnienia okoliczności korzystnych dla skarżącej oraz braku należytej staranności w ocenie okoliczności sprawy;
-art. 180 § 1 Ordynacji podatkowej wobec pominięcia w postępowaniu rozstrzygnięciu zarówno przez organ I, jak również II instancji, dowodów i okoliczności istotnych dla sprawy;
-art. 210 § 4 Ordynacji podatkowej wobec braku jednoznacznego, jasnego i pełnego uzasadnienia faktycznego decyzji poprzez nie wskazanie przyczyn, dla których organ odmówił mocy dowodowej dowodom świadczącym na korzyść skarżącej, co jest niezbędne dla czynnego udziału w postępowaniu, brak w sentencji decyzji powołania podstawy prawnej w zakresie prawa materialnego oraz zasadniczych braków w odniesieniu się przez organ II instancji do dowodów oraz argumentów podnoszonych przez stronę w odwołaniu.
W uzasadnieniu skargi strona powtórzyła argumentację z odwołania. Podkreśliła, że pojazd kupiła w Niemczech z widocznymi wadami i uszkodzeniami powypadkowymi oraz z udokumentowanym na fakturze zakupu dużym przebiegiem. Auto było eksploatowane jako pojazd zarobkowy do przewozu osób typ TAXI. Eksploatacja miała zatem bezpośrednie przełożenie na nadmierne zużycie, stąd niemiecki sprzedawca ustalił tak niską cenę zakupu.
W ocenie strony organy obu instancji nie uwzględniły jej wcześniejszych wyjaśnień, że pojazd ten nie posiada wyposażeń dodatkowych, jest wersją ubogą i najtańszą, ma duży przebieg i z uwagi na wcześniejsze naprawy powypadkowe stracił dużo na wartości. Naprawy te nie zostały wykonane starannie i wymagają kosztownych poprawek. Wycena również zawyża wartość samochodu, skarżąca na własny koszt doprowadziła go do stanu, w jakim powinien się znajdować, dokonała przeglądów, napraw, wymiany i lakierowania nadmiernie wyeksploatowanych części, aby spełnione były warunki bezpiecznej jazdy.
Organy nie oceniły zatem całokształtu okoliczności sprawy i dokonały całkowicie subiektywnej wyceny pojazdu dokonanej przez uprawnionego biegłego. Nie dostrzegły też, że dla porównania wartości pojazdu przyjęto wartości nieporównywalne, gdyż wartość netto zakupu (bez VAT i podatku akcyzowego) porównano z wartością brutto wycenioną przez biegłego (z VAT i podatkiem akcyzowym), co czyni zasadny zarzut nieuprawnionego zastosowania przez organy art. 104 ust. 7, 9 i 11 u.p.a.
W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Celnej wniósł o jej oddalenie. Podtrzymał stanowisko i argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył, co następuje:
Analiza akt sprawy dała podstawy do uwzględnienia zarzutów skargi o naruszeniu reguł postępowania podatkowego w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy.
Na wstępie należy zauważyć, że w systemie prawa podatkowego regulacje dotyczące obowiązku podatkowego określają nie tylko elementy konstrukcyjne danego podatku ale również sposób postępowania organu podatkowego w określonej sytuacji, przez co normy tego prawa mają specyficzny charakter materialno- proceduralny. Nie wyklucza to w żadnym wypadku stosowania w pełnym zakresie zasad i przepisów postępowania, ustanowionych w Dziale IV Ordynacji podatkowej.
W przepisach ustawy z dnia 6 grudnia 2008r o podatku akcyzowym (j.t. Dz. U z 2011r.nr 108 poz.626) zwanej dalej w skrócie u.p.a., określających obowiązek podatkowy w zakresie akcyzy obciążającej samochody osobowe oraz sposób jego wykonania (art. 100 - 110) przewidziano uprawnienie organu podatkowego, kontrolującego poprawność deklarowania przez podatnika zobowiązań z tytułu. m.in. wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego, do weryfikacji podstawy opodatkowania, którą , co do zasady jest kwota, jaką podatnik jest obowiązany zapłacić (art. 104 ust.1 pkt.2 u.p.a.).
Zgodnie z art. 104 ust. 8 u.p.a. jeżeli wysokość podstawy opodatkowania w przypadku sprzedaży na terytorium kraju lub nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej tego samochodu, organ kontroli lub organ podatkowy wzywa podatnika do zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie jej wysokości w kwocie znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej samochodu. W myśl natomiast art. 104 ust. 11 "średnia wartość rynkowa samochodu osobowego" to wartość ustalana na podstawie notowanej na rynku krajowym, w dniu powstania obowiązku podatkowego, średniej ceny zarejestrowanego na terytorium kraju samochodu osobowego tej samej marki, tego samego modelu rocznika oraz – jeżeli to możliwe do ustalenia- z tym samym wyposażeniem i o przybliżonym stanie technicznym, co nabyty na terytorium kraju lub nabyty wewnątrzwspólnotowo samochód.
W praktyce, podstawę do oceny, czy wartość podstawy opodatkowania samochodu nabytego wewnatrzwspólnotowego zadeklarowana przez podatnika bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej samochodu, zdefiniowanej w art. 104 ust. 11 u.p.a. (zatem na rynku krajowym, a nie na rynku nabycia) stanowią dokumenty (umowa, faktura), które podatnik przedstawia organowi podatkowemu wraz z deklaracją i wnioskiem o potwierdzenie zapłaty akcyzy przed pierwszą rejestracją samochodu w kraju.
Jeżeli z dokumentów przedłożonych przez podatnika, w konfrontacji z notowaniami na rynku krajowym samochodu tej samej marki i rocznika i przybliżonym stanie technicznym nie wynika "uzasadniona przyczyna", dla której cena nabycia znacznie odbiega od wartości rynkowej, wszczynana jest procedura przewidziana w art. 104 ust. 8 i ust. 9.
Bezsporne w sprawie jest, że skarżąca dokonała nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego marki M. o numerze nadwozia "[...]", rok produkcji 2007, z silnikiem o pojemności 2148 cm3.
W złożonej w dniu 3 sierpnia 2012r. uproszczonej deklaracji wykazała, jako podstawę opodatkowania kwotę 22.896,- zł, i kwotę podatku 4.259,- zł. Wraz z deklaracją przedłożyła rachunek zakupu z dnia 13.07.2012r. określający cenę nabycia w kwocie 5.500 EUR, niemiecki dowód rejestracyjny. Jak wynika z akt sprawy, średnia cena sprzedaży tego rodzaju pojazdów na rynku krajowym według notowań Eurotax kształtowała się na poziomie 55.700zł. Podatniczka, na skutek sugestii pracownika Urzędu Celnego, w dniu 6 sierpnia 2012r. na potwierdzenie stanu technicznego i wartości pojazdu przedstawiła opinię techniczną nr "[...]" z dnia 05.08.2012r. sporządzoną na jej zlecenie przez rzeczoznawcę techniki samochodowej wraz z dokumentacją fotograficzną pojazdu. W toku postępowania sprawdzającego ( pismo z dnia 10.08.2012r.) wyraziła stanowisko, że przedstawiona w tej opinii wycena zawyża wartość samochodu.
Należy się zgodzić z organami podatkowymi obu instancji, ze według art. 104 ust.9 u.p.a to organ podatkowy został uprawniony przez ustawodawcę do weryfikowania i określania wysokości podstawy opodatkowania akcyzą, w tym do oceny, czy podana przez podatnika przyczyna niskiej ceny nabytego samochodu jest uzasadniona. Jak słusznie stwierdzono, przedłożona przez podatniczkę opinia rzeczoznawcy z dnia 05.08.2012r., stanowiąca dokument prywatny, posiada wartość dowodową w rozumieniu art. 180 § 1 i art. 181 Ordynacji podatkowej. Dostarczane przez rzeczoznawcę organowi orzekającemu wiadomości specjalne w postaci opinii mają za zadanie ułatwienie prawidłowej oceny zebranego w sprawie materiału. W orzecznictwie przyjmuje się, że opinie sporządzone na zlecenie strony traktować należy jako wyjaśnienie stanowiące poparcie stanowiska strony, choć z uwzględnieniem wiadomości specjalnych.
Niewątpliwie taka sytuacja, w której podatnik przedstawia opinię rzeczoznawcy znacznie ułatwia prowadzenie postępowania, z uwagi na to, że organ podatkowy dysponuje dowodem, który , należycie rozważony i oceniony pozwala na ustalenie podstawy opodatkowania, a tym samym zobowiązania podatkowego bez potrzeby powoływania biegłego. Z treści art. 104 ust. 10 w związku z ust. 9 u.p.a można wnioskować, że jeżeli organ nie dysponuje dowodem w postaci opinii rzeczoznawcy, to w zasadzie jest zobligowany do powołania biegłego dla oceny wartości danego pojazdu. Podobnie wypowiedział się w kwestii znaczenia opinii rzeczoznawcy przedstawionej przez stronę i potrzebie powołania biegłego, gdy organ kwestionuje taką opinię WSA w Gdańsku w wyroku z dnia 23.11.2010r., I SA/Gd 719/10 ( lex 748019).
Skoro organ podatkowy opiera ustalenie podstawy opodatkowania konkretnego pojazdu na przedłożonej opinii rzeczoznawcy, to nie może, bez przeprowadzenia szczegółowej weryfikacji danych zawartych w tej opinii, z udziałem strony i autora opinii, arbitralnie stwierdzać niezasadności dokonywanych w niej korekt, wpływających na wartość pojazdu. Należy podkreślić, że podstawy opodatkowania konkretnego, nabytego wewnątrzwspólnotowo samochodu nie ustala się na podstawie art. 104 ust. 11 u.p.a. Przepis ten, określający średnią wartość rynkową samochodu według średniej ceny zarejestrowanego na terytorium kraju samochodu osobowego tej samej marki, modelu, rocznika, z tym samym wyposażeniem i o przybliżonym stanie technicznym służy jedynie wstępnemu ustaleniu, czy wykazana przez podatnika w deklaracji podstawa opodatkowania znacznie odbiega od tej wartości. To z kolei otwiera drogę do badania i oceny czy to odstępstwo ma uzasadnioną przyczynę czy też nie, a w dalszej kolejności do określenia wartości danego samochodu, celem określenia prawidłowego zobowiązania w podatku akcyzowym. Argumentacja organów, w szczególności zaś organu I instancji oparta jest na analizie pojęcia "średniej wartości". W kontekście przedstawionego rozumienia "średniej wartości" przyjęto, że nieuzasadnione było dokonanie korekt z tytułu wcześniejszych napraw i szczególnego charakteru eksploatacji.
Tymczasem strona w toku postępowania sprawdzającego wyjaśniała, że dokonywała napraw pojazdu (pismo z dnia 10.08.2010r.). Tę samą argumentację przytoczyła też w odwołaniu. Organy podatkowe w żaden sposób nie odniosły się do tych twierdzeń. Zważywszy, że obowiązek podatkowy powstał w dniu 13 lipca 2012r. nie jest wykluczone ,że stan samochodu na dzień wydawania opinii tj. w dniu 5.08.2012r. był inny, niż w dniu nabycia wewnątrzwspólnotowego.
W ocenie Sądu organy podatkowe, ustalając podstawę opodatkowania i zobowiązanie podatkowe naruszyły zasady postępowania podatkowego określone w art. 122, 187 § 1 i 191 Ordynacji podatkowej. Skoro skarżąca powoływała się w toku postępowania na dokonywane naprawy, a z opinii wynika, że rzeczoznawca przyjął określoną kwotę korekty z tego tytułu, to obowiązkiem organów było wyjaśnienie, jaki był stan techniczny samochodu na dzień powstania obowiązku podatkowego, oraz w istocie, jakie naprawy miał na względzie rzeczoznawca. Zdaniem Sądu niezgodna z wiedzą i doświadczeniem życiowym jest też ocena, że sposób eksploatacji samochodu jako taksówki, nie ma wpływu na jego stan i wartość rynkową. Czym innym jest ponadnormatywny przebieg samochodu eksploatowanego przez jednego właściciela, a czym innym korzystanie z pojazdu przez wiele osób (pasażerów taksówki). Niezasadne zatem jest stwierdzenie, że korekta z tytułu przebiegu uwzględnia tym samym większe niż zazwyczaj zniszczenie wnętrza pojazdu, w szczególności, gdy organy nie przeprowadziły dowodu z oględzin samochodu.
Mając na uwadze przedstawione wyżej okoliczności sprawy Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012r.poz.270 ze zm.) orzekł jak w sentencji. O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art.200 i 205 § 2 w zw. z § 4 p.p.s.a, a o niewykonywaniu zaskarżonej decyzji na podstawie art.152 tej ustawy.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ podatkowy, uwzględniając ocenę prawną, przeprowadzi postępowanie dowodowe na okoliczność stanu pojazdu w dniu nabycia wewnątrzwspólnotowego przez: wezwanie strony do wskazania, jakie naprawy i na jaką wartość były przez nią dokonywane oraz przedstawienia stosownych dowodów. Przesłucha w charakterze świadka rzeczoznawcę, który wydał opinię, na okoliczność korekt wartości ocenianego samochodu, w szczególności z tytułu wcześniejszych napraw.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Andrzej Błesiński /przewodniczący/Wiesława Pierechod /sprawozdawca/
Zofia Skrzynecka
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Andrzej Błesiński, Sędziowie sędzia WSA Wiesława Pierechod (sprawozdawca), sędzia WSA Zofia Skrzynecka, Protokolant sekretarz sądowy Jolanta Piasecka, po rozpoznaniu w Olsztynie na rozprawie w dniu 29 maja 2013r. sprawy ze skargi I. W. na decyzję Dyrektora Izby Celnej z dnia "[...]", Nr "[...]" w przedmiocie zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego I. uchyla zaskarżoną decyzję; II. określa, że uchylona decyzja nie podlega wykonaniu; III. zasądza od Dyrektora Izby Celnej na rzecz skarżącej kwotę 726 ( siedemset dwadzieścia sześć ) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia "[...]" Dyrektor Izby Celnej utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Celnego z dnia "[...]" nr "[...]" określającą wysokość zobowiązania podatkowego I.W. w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego w kwocie 6.982,- zł.
Naczelnik Urzędu Celnego ustalił, że w dniu 13 lipca 2012r. I.W., dokonała nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego marki M. o numerze nadwozia "[...]", rok produkcji 2007, z silnikiem o pojemności 2148 cm3. Deklarację uproszczoną AKC-U złożyła w dniu 3 sierpnia 2012r. wykazując w niej podstawę opodatkowania 22.896,- zł, stawkę podatku akcyzowego - 18,6%, kwotę podatku 4.259,- zł. Wraz z deklaracją podatniczka przedłożyła m.in. rachunek zakupu nr 12.07.13.01 z dnia 13.07.2012r. określający cenę nabycia w kwocie 5.500 EUR i niemiecki dowód rejestracyjny. W dniu 6 sierpnia 2012r. przedłożyła opinię techniczną nr "[...]" z dnia 05.08.2012r. sporządzoną na jej zlecenie przez rzeczoznawcę techniki samochodowej W.K. wraz z dokumentacją fotograficzną pojazdu.
Organ podatkowy pismem z 14 września 2012r. wezwał podatniczkę do zmiany wysokości podstawy opodatkowania poprzez złożenie korekty ww. deklaracji AKC-U. Organ po części uwzględnił ww. opinię techniczną rzeczoznawcy, który podał wartość bazową pojazdu 64.300 zł, korekty dodatnie za: wyposażenie dodatkowe 1.701 zł, pierwszą rejestrację 4.069 zł, oraz korektę ujemną za przebieg 13.314 zł i konieczne naprawy pojazdu 2.000 zł. Nie uwzględnił natomiast pozostałych korekt ujemnych określonych jako:- zadana szacunkowa korekta z tytułu wcześniejszych napraw w kwocie 8.513 zł, oraz szczególnego charakteru eksploatacji w kwocie 5.675 zł.
Strona nie podzieliła stanowiska organu podatkowego, odmawiając złożenia korekty deklaracji i zapłaty należnej akcyzy.
Postanowieniem z dnia 9 października 2012r. Naczelnik Urzędu Celnego wszczął z urzędu postępowanie w sprawie określenia kwoty zobowiązania podatkowego, w wyniku którego decyzją z dnia "[...]" określił wysokość zobowiązania w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu na kwotę 6.982,- zł.
Organ przyjął za podstawę opodatkowania kwotę 37.535,- zł, ustaloną po pomniejszeniu średniej wartości rynkowej samochodu tj. 54.756 zł, o należności publicznoprawne. Do podstawy opodatkowania zastosował stawkę 18,6%.
W odwołaniu od decyzji podatniczka, reprezentowana przez doradcę podatkowego, wniosła o jej uchylenie i umorzenie postępowania lub uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i skierowanie sprawy do ponownego rozpatrzenia. Zarzuciła organowi podatkowemu I instancji:
1. błędną wykładnię i niewłaściwą subsumcję art. 21 ust. 5 w związku z art. 104 ust. 1 pkt 2, ust. 7, 9 i 11 ustawy z dnia 06 grudnia 2008r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2011r., nr 108, poz. 626 ze zm.), dalej: u.p.a., wobec nieuzasadnionego uznania, że wykazana w deklaracji uproszczonej AKC-U podstawa opodatkowania nabytego wewnątrzwspólnotowo samochodu osobowego bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej samochodu tej samej marki, tego samego modelu, rocznika, z tym samym wyposażeniem i o przybliżonym stanie technicznym,
2. naruszenie art. 121 §1 w związku z art. 191 O.p. wobec przekroczenia granic uznania administracyjnego i swobody w ocenie sprawy, prowadzenia postępowania w sposób naruszający zaufanie strony do praworządności działań organu, braku działań na rzecz wyjaśnienia okoliczności korzystnych dla skarżącej oraz braku należytej staranności w ocenie okoliczności sprawy; naruszenie art. 122 w związku z art. 187 §1 O.p. poprzez błędną i jednocześnie stronniczą ocenę zebranego materiału dowodowego, jak również brak rozpatrzenia kluczowych dla sprawy okoliczności i argumentów strony; naruszenie art. 124 O.p. wobec zaniechania właściwego prawnie ustalenia stanu faktycznego okoliczności sprawy i prawidłowego umotywowania decyzji; naruszenie art. 210 § 4 O.p. przez brak wskazania przyczyn, dla których organ odmówił wiarygodności dowodom przedłożonym przez stronę.
W uzasadnieniu odwołania zarzucono organom przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodu w ocenie opinii z dnia 05.08.2012r., poprzez nieuwzględnienie w procesie weryfikacji zadeklarowanej podstawy opodatkowania i następnie jej określenie w drodze decyzji, nieuwzględnienie wykazanych przez rzeczoznawcę korekt ujemnych.
Dyrektor Izby Celnej nie uwzględnił odwołania. W uzasadnieniu decyzji z dnia "[...]" przytoczył przepisy art. 2 pkt. 9, art. 100 ust. 1 pkt. 2 i ust. 4, art. 101 ust. 2 pkt. 1, art. 102 ust. 1 oraz art. 104 ust. 1 pkt. 2 ustawy o podatku akcyzowym, określające obowiązek podatkowy i sposób wykonania tego obowiązku. Stwierdził, że organ podatkowy I instancji zasadnie wezwał podatniczkę do zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie jej wysokości w kwocie znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego. Podał, że podstawa opodatkowania podatkiem akcyzowym wskazana przez odwołującą się w złożonej deklaracji AKC-U w wysokości 22.896zł. oraz wartość rynkowa pojazdu po zastosowaniu określonych korekt w przedłożonej przez podatniczkę opinii z dnia 05.08.2012r. (40.600 zł w tym VAT 7591,87 zł) znacznie odbiegają od średniej wartości rynkowej tego samochodu osobowego. Średnia wartość rynkowa przedmiotowego samochodu została określona przez organ podatkowy na podstawie elektronicznej wersji licencjonowanego katalogu pojazdów Eurotax, w kwocie 54.756 zł, a po pomniejszeniu o należności publicznoprawne podstawa opodatkowania wyniosła 37.535 zł.
Dyrektor Izby Celnej podzielił stanowisko przedstawione w decyzji Naczelnika Urzędu Celnego w kwestii nieuwzględnienia korekty ujemnej z tytułu zadanej szacunkowej korekty spowodowanej wcześniejszymi naprawami w kwocie 8.513 zł oraz szczególnego charakteru eksploatacji w kwocie 5.675 zł. Podkreślił, że przedłożona przez stronę opinia została po części uwzględniona, nie odmówiono wiarygodności całego dowodu, jak to podnosi się w odwołaniu. Organ uwzględnił z przedmiotowej opinii korekty ujemne w zakresie koniecznych napraw pojazdu w wysokości 2.000 zł obejmujących naprawę uszkodzonych elementów takich jak: wgięcie drzwi przednich lewych, nakładki progu prawego, a także korektę za przebieg w wysokości 13.314 zł, która obejmuje zużycie pojazdu we wszystkich jego podzespołach i częściach, w tym również wnętrza.
Kierując się treścią art. 104 ust. 11 ustawy o podatku akcyzowym organ odwoławczy uznał, że nie ma przesłanek do uwzględnienia przyjętej przez rzeczoznawcę korekty z tytułu "szczególnego charakteru eksploatacji". Nie mieści się ona w kategorii obiektywnych, konkretnych cech konstrukcyjnych, braków w wyposażeniu czy stanu technicznego pojazdu. Zdaniem organu zastosowana korekta ujemna za przebieg w kwocie 13.314 zł wskazuje już na znaczną ponadprzeciętną eksploatację przedmiotowego samochodu. Uwzględnienie w związku z powyższym również korekty za "szczególny charakter eksploatacji" byłoby niejako powieleniem odliczeń. Ponadnormatywny przebieg pojazdu uwzględnia już w swoim zakresie ponadprzeciętne wyeksploatowanie wszystkich podzespołów i wyposażenia samochodu.
Z kolei pozycja opisana jako "szacunkowa korekta z tytułu wcześniejszych napraw" nie ma zastosowania, gdyż rzeczoznawca dokonał już z tego tytułu korekty ujemnej w wysokości 2.000 zł z tytułu koniecznych napraw pojazdu. Nie ma zatem w ocenie organu odwoławczego możliwości zastosowania dodatkowej korekty ujemnej z tytułu dokonania już w przeszłości pewnego zakresu napraw pojazdu. Z faktu zastosowania przez rzeczoznawcę korekty ujemnej w wysokości 2.000 zł z tytułu koniecznych napraw pojazdu zdaniem organu wynika, że ustalenia rzeczoznawcy co do jakości wcześniej przeprowadzonych napraw nie mają jednak charakteru na tyle istotnego, skoro nie uznał on za konieczne dokonania ewentualnych dodatkowych, powtórnych prac naprawczych w zakresie usuwanych w przeszłości uszkodzeń elementów poszycia pojazdu i nie objął ich korektą z tytułu koniecznych do przeprowadzenia napraw pojazdu.
Dyrektor Izby Celnej, powołując się na orzecznictwo sądów administracyjnych podał, że to nie rzeczoznawca techniki samochodowej, ale organ podatkowy został uprawniony przez ustawodawcę do weryfikowania i określania wysokości podstawy opodatkowania akcyzą. Rzeczoznawca nie dokonuje wyceny pojazdu w ramach ustawowych kompetencji wynikających z przepisów ustawy o podatku akcyzowym. Przedłożona przez stronę opinia rzeczoznawcy z dnia 05.08.2012r., stanowiąca dokument prywatny, posiada z całą pewnością wartość dowodową w rozumieniu art. 180 § 1 i art. 181 Ordynacji podatkowej. Zadaniem rzeczoznawcy nie jest jednak ustalenie za organ podatkowy stanu faktycznego sprawy, zwłaszcza rozstrzygnięcie w zakresie wyliczenia podstawy opodatkowania. Dostarczane przez rzeczoznawcę organowi orzekającemu wiadomości specjalne w postaci opinii mają za zadanie ewentualne ułatwienie prawidłowej oceny zebranego w sprawie materiału, nie zaś rozstrzygnięcie sprawy za organ.
Organ odwoławczy stwierdził, że w przedmiotowej sprawie różnica pomiędzy średnią wartością rynkową, a wartością wskazaną w deklaracji, przekracza 30%, uwzględniając notowania rynkowe zawarte w opinii technicznej z dnia 05.08.2012r. Rynkowa wartość szacunkowa przedmiotowego pojazdu w stanie nieuszkodzonym, przy założeniu wieku, nie uwzględniająca korekt wynosi 64 300 zł. Rzeczoznawca, po zastosowaniu korekt z tytułu uszkodzeń określił jego wartość na kwotę 40.600zł. Natomiast organ na podstawie danych z opinii ustalił tę wartość na kwotę 54.756 zł.
W ocenie Dyrektora Izby Celnej organ I instancji prawidłowo określił zobowiązanie na kwotę 6.982 zł., przyjmując za podstawę opodatkowania wartość 37.536 i stawkę 18,6%. Wskazał, że ustalona średnia wartość pojazdu została pomniejszona o korekty uwzględniające, iż nabyty przez stronę pojazd był uszkodzony.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego I.W., reprezentowana przez dotychczasowego pełnomocnika, wniosła o uchylenie w całości decyzji Dyrektora Izby Celnej, a także poprzedzającej ją decyzji organu I instancji. Wniosła też o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.
Zaskarżonej decyzji zarzuciła;
-błędną wykładnię i niewłaściwą subsumcję art. 21 ust. 5 w związku z art. 104 ust. 1 pkt. 2, ust. 7, 9 i 11 ustawy z dnia 06 grudnia 2008r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2011r., nr 108, poz. 626 ze zm.), dalej: u.p.a., wobec nieuzasadnionego uznania, że wykazana w deklaracji uproszczonej AKC-U podstawa opodatkowania nabytego wewnątrzwspólnotowo samochodu osobowego bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej samochodu tej samej marki, tego samego modelu, rocznika, z tym samym wyposażeniem i o przybliżonym stanie technicznym;
Naruszenie zasad postępowania podatkowego:
-art. 122 w związku z art. 187 § 1 Ordynacji podatkowej wobec licznych błędów w gromadzeniu materiału dowodowego, niewłaściwej interpretacji zgromadzonych dowodów oraz braku działań na rzecz rozpoznania kluczowych dla sprawy okoliczności przedstawionych przez stronę w toku postępowania przed organami podatkowymi I i II instancji, naruszenie elementarnych praw i gwarancji procesowych strony w toku postępowania;
- art. 121 §1 w związku z art. 191 Ordynacji podatkowej wobec przekroczenia granic uznania administracyjnego i swobody w ocenie sprawy, prowadzenia postępowania w sposób naruszający zaufanie strony do praworządności działań organów, braku działań na rzecz wyjaśnienia okoliczności korzystnych dla skarżącej oraz braku należytej staranności w ocenie okoliczności sprawy;
-art. 180 § 1 Ordynacji podatkowej wobec pominięcia w postępowaniu rozstrzygnięciu zarówno przez organ I, jak również II instancji, dowodów i okoliczności istotnych dla sprawy;
-art. 210 § 4 Ordynacji podatkowej wobec braku jednoznacznego, jasnego i pełnego uzasadnienia faktycznego decyzji poprzez nie wskazanie przyczyn, dla których organ odmówił mocy dowodowej dowodom świadczącym na korzyść skarżącej, co jest niezbędne dla czynnego udziału w postępowaniu, brak w sentencji decyzji powołania podstawy prawnej w zakresie prawa materialnego oraz zasadniczych braków w odniesieniu się przez organ II instancji do dowodów oraz argumentów podnoszonych przez stronę w odwołaniu.
W uzasadnieniu skargi strona powtórzyła argumentację z odwołania. Podkreśliła, że pojazd kupiła w Niemczech z widocznymi wadami i uszkodzeniami powypadkowymi oraz z udokumentowanym na fakturze zakupu dużym przebiegiem. Auto było eksploatowane jako pojazd zarobkowy do przewozu osób typ TAXI. Eksploatacja miała zatem bezpośrednie przełożenie na nadmierne zużycie, stąd niemiecki sprzedawca ustalił tak niską cenę zakupu.
W ocenie strony organy obu instancji nie uwzględniły jej wcześniejszych wyjaśnień, że pojazd ten nie posiada wyposażeń dodatkowych, jest wersją ubogą i najtańszą, ma duży przebieg i z uwagi na wcześniejsze naprawy powypadkowe stracił dużo na wartości. Naprawy te nie zostały wykonane starannie i wymagają kosztownych poprawek. Wycena również zawyża wartość samochodu, skarżąca na własny koszt doprowadziła go do stanu, w jakim powinien się znajdować, dokonała przeglądów, napraw, wymiany i lakierowania nadmiernie wyeksploatowanych części, aby spełnione były warunki bezpiecznej jazdy.
Organy nie oceniły zatem całokształtu okoliczności sprawy i dokonały całkowicie subiektywnej wyceny pojazdu dokonanej przez uprawnionego biegłego. Nie dostrzegły też, że dla porównania wartości pojazdu przyjęto wartości nieporównywalne, gdyż wartość netto zakupu (bez VAT i podatku akcyzowego) porównano z wartością brutto wycenioną przez biegłego (z VAT i podatkiem akcyzowym), co czyni zasadny zarzut nieuprawnionego zastosowania przez organy art. 104 ust. 7, 9 i 11 u.p.a.
W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Celnej wniósł o jej oddalenie. Podtrzymał stanowisko i argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył, co następuje:
Analiza akt sprawy dała podstawy do uwzględnienia zarzutów skargi o naruszeniu reguł postępowania podatkowego w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy.
Na wstępie należy zauważyć, że w systemie prawa podatkowego regulacje dotyczące obowiązku podatkowego określają nie tylko elementy konstrukcyjne danego podatku ale również sposób postępowania organu podatkowego w określonej sytuacji, przez co normy tego prawa mają specyficzny charakter materialno- proceduralny. Nie wyklucza to w żadnym wypadku stosowania w pełnym zakresie zasad i przepisów postępowania, ustanowionych w Dziale IV Ordynacji podatkowej.
W przepisach ustawy z dnia 6 grudnia 2008r o podatku akcyzowym (j.t. Dz. U z 2011r.nr 108 poz.626) zwanej dalej w skrócie u.p.a., określających obowiązek podatkowy w zakresie akcyzy obciążającej samochody osobowe oraz sposób jego wykonania (art. 100 - 110) przewidziano uprawnienie organu podatkowego, kontrolującego poprawność deklarowania przez podatnika zobowiązań z tytułu. m.in. wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego, do weryfikacji podstawy opodatkowania, którą , co do zasady jest kwota, jaką podatnik jest obowiązany zapłacić (art. 104 ust.1 pkt.2 u.p.a.).
Zgodnie z art. 104 ust. 8 u.p.a. jeżeli wysokość podstawy opodatkowania w przypadku sprzedaży na terytorium kraju lub nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej tego samochodu, organ kontroli lub organ podatkowy wzywa podatnika do zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie jej wysokości w kwocie znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej samochodu. W myśl natomiast art. 104 ust. 11 "średnia wartość rynkowa samochodu osobowego" to wartość ustalana na podstawie notowanej na rynku krajowym, w dniu powstania obowiązku podatkowego, średniej ceny zarejestrowanego na terytorium kraju samochodu osobowego tej samej marki, tego samego modelu rocznika oraz – jeżeli to możliwe do ustalenia- z tym samym wyposażeniem i o przybliżonym stanie technicznym, co nabyty na terytorium kraju lub nabyty wewnątrzwspólnotowo samochód.
W praktyce, podstawę do oceny, czy wartość podstawy opodatkowania samochodu nabytego wewnatrzwspólnotowego zadeklarowana przez podatnika bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej samochodu, zdefiniowanej w art. 104 ust. 11 u.p.a. (zatem na rynku krajowym, a nie na rynku nabycia) stanowią dokumenty (umowa, faktura), które podatnik przedstawia organowi podatkowemu wraz z deklaracją i wnioskiem o potwierdzenie zapłaty akcyzy przed pierwszą rejestracją samochodu w kraju.
Jeżeli z dokumentów przedłożonych przez podatnika, w konfrontacji z notowaniami na rynku krajowym samochodu tej samej marki i rocznika i przybliżonym stanie technicznym nie wynika "uzasadniona przyczyna", dla której cena nabycia znacznie odbiega od wartości rynkowej, wszczynana jest procedura przewidziana w art. 104 ust. 8 i ust. 9.
Bezsporne w sprawie jest, że skarżąca dokonała nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego marki M. o numerze nadwozia "[...]", rok produkcji 2007, z silnikiem o pojemności 2148 cm3.
W złożonej w dniu 3 sierpnia 2012r. uproszczonej deklaracji wykazała, jako podstawę opodatkowania kwotę 22.896,- zł, i kwotę podatku 4.259,- zł. Wraz z deklaracją przedłożyła rachunek zakupu z dnia 13.07.2012r. określający cenę nabycia w kwocie 5.500 EUR, niemiecki dowód rejestracyjny. Jak wynika z akt sprawy, średnia cena sprzedaży tego rodzaju pojazdów na rynku krajowym według notowań Eurotax kształtowała się na poziomie 55.700zł. Podatniczka, na skutek sugestii pracownika Urzędu Celnego, w dniu 6 sierpnia 2012r. na potwierdzenie stanu technicznego i wartości pojazdu przedstawiła opinię techniczną nr "[...]" z dnia 05.08.2012r. sporządzoną na jej zlecenie przez rzeczoznawcę techniki samochodowej wraz z dokumentacją fotograficzną pojazdu. W toku postępowania sprawdzającego ( pismo z dnia 10.08.2012r.) wyraziła stanowisko, że przedstawiona w tej opinii wycena zawyża wartość samochodu.
Należy się zgodzić z organami podatkowymi obu instancji, ze według art. 104 ust.9 u.p.a to organ podatkowy został uprawniony przez ustawodawcę do weryfikowania i określania wysokości podstawy opodatkowania akcyzą, w tym do oceny, czy podana przez podatnika przyczyna niskiej ceny nabytego samochodu jest uzasadniona. Jak słusznie stwierdzono, przedłożona przez podatniczkę opinia rzeczoznawcy z dnia 05.08.2012r., stanowiąca dokument prywatny, posiada wartość dowodową w rozumieniu art. 180 § 1 i art. 181 Ordynacji podatkowej. Dostarczane przez rzeczoznawcę organowi orzekającemu wiadomości specjalne w postaci opinii mają za zadanie ułatwienie prawidłowej oceny zebranego w sprawie materiału. W orzecznictwie przyjmuje się, że opinie sporządzone na zlecenie strony traktować należy jako wyjaśnienie stanowiące poparcie stanowiska strony, choć z uwzględnieniem wiadomości specjalnych.
Niewątpliwie taka sytuacja, w której podatnik przedstawia opinię rzeczoznawcy znacznie ułatwia prowadzenie postępowania, z uwagi na to, że organ podatkowy dysponuje dowodem, który , należycie rozważony i oceniony pozwala na ustalenie podstawy opodatkowania, a tym samym zobowiązania podatkowego bez potrzeby powoływania biegłego. Z treści art. 104 ust. 10 w związku z ust. 9 u.p.a można wnioskować, że jeżeli organ nie dysponuje dowodem w postaci opinii rzeczoznawcy, to w zasadzie jest zobligowany do powołania biegłego dla oceny wartości danego pojazdu. Podobnie wypowiedział się w kwestii znaczenia opinii rzeczoznawcy przedstawionej przez stronę i potrzebie powołania biegłego, gdy organ kwestionuje taką opinię WSA w Gdańsku w wyroku z dnia 23.11.2010r., I SA/Gd 719/10 ( lex 748019).
Skoro organ podatkowy opiera ustalenie podstawy opodatkowania konkretnego pojazdu na przedłożonej opinii rzeczoznawcy, to nie może, bez przeprowadzenia szczegółowej weryfikacji danych zawartych w tej opinii, z udziałem strony i autora opinii, arbitralnie stwierdzać niezasadności dokonywanych w niej korekt, wpływających na wartość pojazdu. Należy podkreślić, że podstawy opodatkowania konkretnego, nabytego wewnątrzwspólnotowo samochodu nie ustala się na podstawie art. 104 ust. 11 u.p.a. Przepis ten, określający średnią wartość rynkową samochodu według średniej ceny zarejestrowanego na terytorium kraju samochodu osobowego tej samej marki, modelu, rocznika, z tym samym wyposażeniem i o przybliżonym stanie technicznym służy jedynie wstępnemu ustaleniu, czy wykazana przez podatnika w deklaracji podstawa opodatkowania znacznie odbiega od tej wartości. To z kolei otwiera drogę do badania i oceny czy to odstępstwo ma uzasadnioną przyczynę czy też nie, a w dalszej kolejności do określenia wartości danego samochodu, celem określenia prawidłowego zobowiązania w podatku akcyzowym. Argumentacja organów, w szczególności zaś organu I instancji oparta jest na analizie pojęcia "średniej wartości". W kontekście przedstawionego rozumienia "średniej wartości" przyjęto, że nieuzasadnione było dokonanie korekt z tytułu wcześniejszych napraw i szczególnego charakteru eksploatacji.
Tymczasem strona w toku postępowania sprawdzającego wyjaśniała, że dokonywała napraw pojazdu (pismo z dnia 10.08.2010r.). Tę samą argumentację przytoczyła też w odwołaniu. Organy podatkowe w żaden sposób nie odniosły się do tych twierdzeń. Zważywszy, że obowiązek podatkowy powstał w dniu 13 lipca 2012r. nie jest wykluczone ,że stan samochodu na dzień wydawania opinii tj. w dniu 5.08.2012r. był inny, niż w dniu nabycia wewnątrzwspólnotowego.
W ocenie Sądu organy podatkowe, ustalając podstawę opodatkowania i zobowiązanie podatkowe naruszyły zasady postępowania podatkowego określone w art. 122, 187 § 1 i 191 Ordynacji podatkowej. Skoro skarżąca powoływała się w toku postępowania na dokonywane naprawy, a z opinii wynika, że rzeczoznawca przyjął określoną kwotę korekty z tego tytułu, to obowiązkiem organów było wyjaśnienie, jaki był stan techniczny samochodu na dzień powstania obowiązku podatkowego, oraz w istocie, jakie naprawy miał na względzie rzeczoznawca. Zdaniem Sądu niezgodna z wiedzą i doświadczeniem życiowym jest też ocena, że sposób eksploatacji samochodu jako taksówki, nie ma wpływu na jego stan i wartość rynkową. Czym innym jest ponadnormatywny przebieg samochodu eksploatowanego przez jednego właściciela, a czym innym korzystanie z pojazdu przez wiele osób (pasażerów taksówki). Niezasadne zatem jest stwierdzenie, że korekta z tytułu przebiegu uwzględnia tym samym większe niż zazwyczaj zniszczenie wnętrza pojazdu, w szczególności, gdy organy nie przeprowadziły dowodu z oględzin samochodu.
Mając na uwadze przedstawione wyżej okoliczności sprawy Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012r.poz.270 ze zm.) orzekł jak w sentencji. O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art.200 i 205 § 2 w zw. z § 4 p.p.s.a, a o niewykonywaniu zaskarżonej decyzji na podstawie art.152 tej ustawy.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ podatkowy, uwzględniając ocenę prawną, przeprowadzi postępowanie dowodowe na okoliczność stanu pojazdu w dniu nabycia wewnątrzwspólnotowego przez: wezwanie strony do wskazania, jakie naprawy i na jaką wartość były przez nią dokonywane oraz przedstawienia stosownych dowodów. Przesłucha w charakterze świadka rzeczoznawcę, który wydał opinię, na okoliczność korekt wartości ocenianego samochodu, w szczególności z tytułu wcześniejszych napraw.