II FSK 2085/11

Uzasadnienie

Pismem z dnia 11.08.2009r. Sąd Okręgowy w Tarnowie Wydział II Karny przesłał Naczelnikowi [...] Urzędu Skarbowego w T. prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Tarnowie Wydział II Karny z dnia 2.03.2009r. sygn akt II K 45/08 o przepadku na rzecz Skarbu Państwa równowartości korzyści majątkowej w kwocie 27.500 zł osiągniętej z popełnionego przestępstwa przez K. M. (skarżący). W dniu 27.08.2009r. skarżącemu doręczone zostało pismo zawierające wezwanie do uregulowania powyższej kwoty wraz z kosztami upomnienia. Strona, działając przez pełnomocnika złożyła pismem z dnia 7.12.2009 r. wniosek do Naczelnika [...]Urzędu Skarbowego w T. o rozłożenie na raty orzeczonej równowartości korzyści majątkowej podlegającej przepadkowi.

Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego w T. postanowieniem z dnia 2.02.2010 r. zwrócił stronie powyższy wniosek.

Po rozpatrzeniu zażalenia Dyrektor Izby Skarbowej w K. postanowieniem z dnia 21.5.2010r. utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji .

Pismem z dnia 28.05.2010 r. Strona złożyła do Sądu Okręgowego Wydział II Karny w Tarnowie wniosek o odroczenie wykonania oraz rozłożenie na raty środka karnego przepadku korzyści majątkowej osiągniętej z popełnionego przestępstwa. Sąd Okręgowy w Tarnowie Wydział II Karny postanowieniem z dnia 12.07.2010r. sygn. akt II Ko 90/10, stwierdził swą niewłaściwość i sprawę wniosku przekazał do rozpoznania Naczelnikowi Drugiego Urzędu Skarbowego.

Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego postanowieniem z dnia 18.08.2010r. rozstrzygnął sprawę merytorycznie odmawiając odroczenia oraz późniejszego rozłożenia na raty środka karnego przepadku korzyści pochodzącej z przestępstwa orzeczonej w pkt II wskazanego wyżej wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie.

Po rozpatrzeniu zażalenia Dyrektor Izby Skarbowej postanowieniem z dnia 13.12.2010 r. uchylił zaskarżone postanowienie w całości i umorzył postępowanie organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia wywiódł, iż organy administracyjne są niewłaściwe w sprawie i wskazał na treść przepisu art. 206 § 2 w związku z art. 206 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz.557 ze zm., dalej k.k.w.). Umarzając postępowanie organu I instancji, Dyrektor Izby Skarbowej zwrócił uwagę, iż naczelnik urzędu skarbowego nie może orzekać w tym zakresie. Naczelnik [..] Urzędu Skarbowego powinien przekazać wniosek strony do Sądu na podst. art. 66 § 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. z 2010 r. Dz.U. Nr 98, poz. 1071 z póxn. zm., dalej kpa), gdyż jako niewłaściwy w sprawie i nie może orzekać na podstawie przepisów k.k.w. Organ odwoławczy podniósł, iż znane mu jest odmienne stanowisko Sądu Okręgowego w Tarnowie wyrażone w postanowieniu z dnia 12.07.2010r. wskazał jednak, że organ egzekucyjny (naczelnik urzędu skarbowego) winien jednak z urzędu przestrzegać swej właściwości rzeczowej, wyznaczonej negatywnie w tej sprawie w oparciu o art. 206 § 2 k.k.w.

Na powyższe rozstrzygnięcie została wniesiona skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, w której skarżący zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego mające wpływ na wynik sprawy poprzez błędną interpretację i niewłaściwe zastosowanie art. art. 27 i art. 206 § 3 k.k.w. oraz wadliwość formalnoprawną wynikającą z naruszenia art. 138 § 1 pkt 2 oraz art. 144 kpa w zw. z art. 18, art. 17 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2005 r., Nr 229, poz. 1954 ze zm., dalej u.p.e.a.)

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej podtrzymał swoje stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji .

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2011 r., sygn.akt I SA/Kr 205/11, uchylił zaskarżone postanowienie.

Sąd wskazał, że istota sporu dotyczy problemu właściwości rzeczowej w zakresie orzekania w sprawie odroczenia i późniejszego rozłożenia na raty orzeczonej wyrokiem sądu równowartości korzyści majątkowej podlegającej przepadkowi. Wskazał, że kwestie właściwości została m.in. uregulowana w art. 66 kpa i wyjaśnił, że w przypadku, gdy podanie wniesiono do organu niewłaściwego, a organu właściwego nie można ustalić na podstawie danych podania, albo gdy z podania wynika, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, organ, do którego podanie wniesiono, zwraca je wnoszącemu. Zwrot podania następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Dopuszczalność wydania postanowienia o zwrocie podania jest ograniczona, ponieważ organ nie może zwrócić podania z tej przyczyny, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, jeżeli w tej sprawie sąd uznał się już za niewłaściwy. W takiej sytuacji pomimo dokonanej przez organ wykładni przepisów prawa wyznaczających właściwość sądu w sprawie, organ jest związany postanowieniem sądu i obowiązany jest sprawę załatwić. Z przyjętego rozwiązania wynika, iż w razie sporu negatywnego o właściwości do rozpoznania sprawy przesądza organ lub sąd, w zależności, od tego który jako pierwszy otrzymał podanie.

Sąd stwierdził, że przyjęte przez Dyrektora Izby Skarbowej rozwiązanie jest sprzeczne z fundamentalną zasadą prawa obywatela do sądu, która w niniejszej sprawie przyjmuję szerszą postać a mianowicie prawa obywatela do rozpatrzenia sprawy przez organ władzy publicznej. W niniejszej sprawie od jej rozpatrzenia uchylił się zarówno sąd powszechny jak i organ administracji państwowej pozbawiając stronę uprawnienia do rozpatrzenia wniosku odroczenia i późniejszego rozłożenia na raty orzeczonej wyrokiem sądu równowartości korzyści majątkowej podlegającej przepadkowi. Wskazując powyższe Sąd uchylił postanowienie.

Organ podatkowy wniósł skargę kasacyjną i zaskarżył w całości powyższy wyrok zarzucając mu:

I naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, o którym mowa w art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej p.p.s.a.) tj:

1) art. 145 § 1 pkt 1 lit c) p.p.s.a. w zw. z art. 19 oraz art. 66 § 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 z późn zm., dalej k.p.a.) poprzez uchylenie zaskarżonego postanowienia mimo nienaruszenia powyższych przepisów postępowania podatkowego przez organy, co miało istotny wpływ na wynik sprawy, ponieważ gdyby Sąd dokonał prawidłowej oceny wydanego rozstrzygnięcia pod względem zgodności z przepisami musiałby skargę oddalić, stosując przepis art. 151 p.p.s.a.

2) art. 141 § 4 p.p.s.a. poprzez:

a) całkowite pominięcie w uzasadnieniu wyroku zarzutów podniesionych w skardze i w odpowiedzi na skargę, dotyczących stosowania przez organy administracji publicznej art. 27 k.k.w. oraz art. 206 § 3 k.k.w., co uniemożliwia poddanie go kontroli instancyjnej,

b) sporządzenie uzasadnienia wyroku w sposób niejasny, co uniemożliwia prawidłowe wykonanie wyroku

Wskazując na powyższe naruszenia skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw i wobec tego podlega oddaleniu.

Stan faktyczny sprawy nie budzi wątpliwości. Natomiast za sporne i wymagające zasadniczej oceny prawnej należy uznać zagadnienie, czy organ administracji publicznej jest rzeczowo właściwy do orzekania w przedmiocie odroczenia wykonania i rozłożenia na raty środka karnego w postaci przepadku korzyści majątkowej orzeczonej wyrokiem sądu powszechnego w sprawie karnej.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że problematyka dotycząca wykonania grzywien, przepadku, zakazów, podania wyroku do publicznej wiadomości uregulowana jest w kodeksie karnym wykonawczym. Zgodnie z art. 25 § 1 k.k.w., egzekucję zasądzonych roszczeń cywilnych, orzeczonej grzywny, świadczenia pieniężnego, należności sądowych oraz zobowiązania określonego w art. 52 kodeksu karnego prowadzi się według przepisów kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Natomiast stosownie do art. 27 i art. 187 k.k.w. egzekucję środka karnego przepadku oraz nawiązki na rzecz Skarbu Państwa prowadzi urząd skarbowy według przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji jeżeli niniejsza ustawa nie stanowi inaczej.

W przepisie art. 206 § 3 k.k.w. normodawca nakazuje odpowiednie stosowanie art. 206 § 1 k.k.w. przy wykonaniu przepadku równowartości obejmującej kwotę pieniężną i nawiązki na rzecz Skarbu Państwa, która polega na przejęciu określonych w tym przepisie czynności przez organ właściwy, którym z mocy art. 27 i art. 187 k.k.w. jest urząd skarbowy. Z tego też względu należy wywieść konkluzję, że odpowiednie stosowanie przepisów o odraczaniu i rozkładaniu na raty grzywny w zakresie przepadku równowartości obejmującej kwotę pieniężną należy do urzędu skarbowego. Powyższa konstatacja uzasadnia twierdzenie, że norma zawarta w art. 206 § 3 k.k.w. adresowana jest do urzędu skarbowego, jako organu postępowania wykonawczego. Z tego względu należy uznać zaskarżony wyrok pierwszej instancji uchylający postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej za zgodny z prawem jakkolwiek z innym uzasadnieniem.

Z przytoczonych wyżej przepisów k.k.w. wynika w sposób jednoznaczny właściwość rzeczowa w przedmiotowej sprawie i wobec tego nie zachodziła konieczność odwoływania się do przepisu art. 66 § 3 i § 4 kpa.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.