I SA/Wa 353/13

Uzasadnienie

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S., po rozpoznaniu odwołania W. R., decyzją z dnia [...] grudnia 2012 r., nr [...] utrzymało w mocy decyzję Burmistrza Miasta S. z dnia [...] października 2012 r., nr [...] o odmowie umorzenia zadłużenia dłużnika alimentacyjnego W. R.

Zaskarżona decyzja została wydana w następującym stanie sprawy.

W. R. wystąpił pismem, które wpłynęło do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w S. w dniu 23 stycznia 2012 r. o częściowe umorzenie zadłużenia z tytułu wypłaconej zaliczki alimentacyjnej przez MOPS W. oraz z Funduszu Alimentacyjnego ZUS W., z uwagi na spełnienie ustawowych kryteriów do umorzenia 50% wypłaconych świadczeń, tj. egzekucja jest skuteczna przez ponad 5 lat. Poprzedni OWD po dokładnym zbadaniu sprawy ponad wszelką wątpliwość ustalił, że egzekucja była i jest skuteczna od 2006 r. W związku z tym wnioskodawca zażądał w trybie art. 30 § 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów dokładnego ustalenia kwoty świadczeń wypłaconych tytułem zaliczki alimentacyjnej (ok. 16 tys. zł) oraz dokładnego ustalenia kwoty wypłaconego przez ZUS z Funduszu Alimentacyjnego (ok. 30 tys. Zł) i umorzenia 50 % tych kwot.

Po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego mającego na celu ustalenie organu właściwego do rozpatrzenia wniosku oraz zebraniu materiału dowodowego z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w W., Ośrodka Pomocy Społecznej w O., Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W., Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W., od Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla W., organ pierwszej instancji decyzją z dnia [...] października 2012 r., nr [...] odmówił W. R. umorzenia zadłużenia wnioskowanego przez dłużnika alimentacyjnego. W uzasadnieniu decyzji organ pierwszej instancji wyjaśnił, że przez okres co najmniej 3 lat egzekucja w wysokości zasądzonych alimentów, tj. [...] zł nie była skuteczna.

Od tej decyzji, w ustawowym terminie odwołanie złożył W. R., w którym wniósł o wydanie przez Kolegium decyzji rozstrzygającej sprawę, co do istoty. Zdaniem odwołującego organ pierwszej instancji nie ustalił stanu egzekucji. Z decyzji OWD w O. jednoznacznie wynika, że egzekucja jest i była skuteczna. Pismo, na które powołuje się organ jest wynikiem korespondencji i nie jest zaświadczeniem ani dokumentacją komornika. Odwołujący podniósł również, że mimo dostarczenia stosownych materiałów (potwierdzone przelewy, zaświadczenia komornika, decyzje rozliczające NP.) organ nie wypowiedział się czemu tym dowodom nie daje wiary.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. decyzją z dnia [...] grudnia 2012 r., nr [...] utrzymało w mocy decyzję Burmistrza Miasta S. z dnia [...] października 2012 r., nr [...] o odmowie umorzenia zadłużenia dłużnika alimentacyjnego W. R. W uzasadnieniu organ wskazał, że zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 ze zm.) – zwanej dalej "ustawą" organ właściwy dłużnika może umorzyć należności, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1, 2 i 4 ustawy, w łącznej wysokości: 1) 30 %, jeżeli egzekucja wobec dłużnika alimentacyjnego jest skuteczna przez okres 3 lat w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów; 2) 50 %, jeżeli egzekucja wobec dłużnika alimentacyjnego jest skuteczna przez okres 5 lat w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów; 3) 100 % jeżeli egzekucja wobec dłużnika alimentacyjnego jest skuteczna przez okres 7 lat w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów. Przez należności, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1, 2 i 4 ustawy rozumienie się: - należności z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłaconych osobie uprawnionej na podstawie tej ustawy, - należności powstałe z tytułu zaliczek alimentacyjnych wypłaconych osobie uprawnionej na podstawie ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej, - należności likwidatora funduszu alimentacyjnego powstałe z tytułu świadczeń alimentacyjnych wypłaconych na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 1974 r. o funduszu alimentacyjnym.

Zdaniem organu odwoławczego, jedyną i konieczną przesłanką umorzenia należności z tytułu wypłaconych zaliczek jest więc skuteczna egzekucja wobec dłużnika alimentacyjnego w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów, prowadzona przez okres minimum 3 lat. O skuteczności egzekucji można mówić tylko wtedy, gdy w danym okresie wyegzekwowano od dłużnika pełną kwotę należności z tytułu bieżących i zaległych alimentów oraz, że jedynym kryterium rozstrzygania o zakresie należności, jakie może umorzyć organ właściwy dłużnika alimentacyjnego jest okres czasu, w jakim egzekucja jest skuteczna.

SKO zauważyło, że w przedmiotowej sprawie W. R. został zobowiązany wyrokiem Sądu Rejonowego dla W. Wydział III Rodzinny i Nieletnich z dnia [...] listopada 2003 r., sygn. [...] do uiszczania na rzecz małoletnich K. R. i U. R. podwyższonych alimentów z kwot [...] zł miesięcznie ustalonych wyrokiem tegoż Sądu w dniu [...] kwietnia 2000 r., sygn. akt [...] do kwoty [...] zł miesięcznie na rzecz każdej z małoletnich, począwszy do 6 sierpnia 2003 r. Wyrokiem tego Sądu z dnia [...] stycznia 2010 r., sygn. [...] za okres od dnia 1 września 2008 r. do 1 lipca 2009 r. uchylono ciążący na W. R. obowiązek alimentacyjny względem córek. W związku z tym decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] Września 2010 r., nr [...] uchylono w całości decyzję Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. z dnia [...] lipca 2010 r., nr [...] zobowiązującą do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności z tytułu świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego na rzecz osób uprawnionych U. R. i K. R. w okresie od 1 października 2008 r. do 31 lipca 2009 r. w kwocie [...] zł wraz z ustawowymi odsetkami i umorzono postępowanie przed organem pierwszej instancji. W konsekwencji postanowieniem Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla W. z dnia [...] stycznia 2011 r., sygn. akt [...] o sprostowaniu postanowienia z dnia [...] listopada 2010 r. o umorzeniu postępowania wobec należności funduszu alimentacyjnego: 1. postępowanie egzekucyjne umorzono w stosunku do należności na rzecz Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w W., z tytułu wypłaconych świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego za okres od 1 października 2008 r. do 31 lipca 2009 r. w kwocie [...] zł wraz z ustawowymi odsetkami, 2. postanowiono nadal prowadzić postępowanie egzekucyjne w stosunku do należności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. z tytułu wypłaconej zaliczki alimentacyjnej w kwocie [...] zł oraz należności na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W. w kwocie [...] zł. W piśmie z dnia 20 kwietnia 2012 r., sygn. akt [...] Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla W. podał, że wierzycielka A. R. na poczet alimentów do dnia sporządzenia niniejszego pisma za pośrednictwem Komornika otrzymała kwoty alimentów począwszy od dnia 6 lipca 2004 r. do dnia 30 września 2008 r. w różnych kwotach od [...] zł do [...] zł. Zaległość na dzień 20 kwietnia 2012 r. względem ZUS wynosiła [...] zł, zaległość względem UWW [...] zł.

W ocenie Kolegium, z analizy wyegzekwowanych przez Komornika Sądowego w 2006 r., tj. w roku wskazanym przez odwołującego, kwot alimentów wynika, że: w dniu 3 stycznia wyegzekwowano kwotę [...] zł, w dniu 9 lutego – [...] zł, w dniu 10 marca – [...] zł, w dniu 4 maja – [...] zł, w dniu 1 czerwca – [...] zł, w dniu 4 lipca – [...] zł, w dniu 31 lipca – [...] zł, w dniu 1 września – [...] zł, w dniu 2 października – [...] zł, w dniu 7 listopada – [...] zł, w dniu 4 grudnia – [...] zł. W piśmie z dnia 30 maja 2012 r., sygn. akt [...] Komornik wyjaśnił, że kwoty wyszczególnione w piśmie z dnia 20 kwietnia 2012 r. to wszelkie kwoty wyegzekwowane od dłużnika. Fakt podwójnej wysokości wyegzekwowanych kwot w pewnych miesiącach oznacza, że egzekucja nie była skuteczna w niektórych miesiącach. Powyższe potwierdza pismo Komornika Sądowego z dnia 11 czerwca 2012 r., sygn. akt [...].

Analizując przesłany przez Komornika Sądowego wykaz należności wyegzekwowanych od dłużnika alimentacyjnego organ odwoławczy stwierdził, że zawarty w art. 30 ust. 1 ustawy warunek egzekucji należności z tytułu zaliczek w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów, tj. kwoty [...] zł nie został spełniony. Zgodzić się należy z organem pierwszej instancji, że do dnia wydania zaskarżonej decyzji nie upłynął, co najmniej 3 letni okres skutecznej egzekucji. Tym bardziej nie upłynął 5 letni okres wskazany przez odwołującego.

Kolegium wyjaśniło, że przy rozpatrywaniu niniejszej sprawy organy obu instancji opierały się na dowodach przesłanych przez Komornika Sądowego, a nie na rozstrzygnięciach Ośrodka Pomocy Społecznej w O. Stąd też organ pierwszej instancji zasadnie odmówił wnioskodawcy umorzenia wnioskowanego zadłużenia.

Z uwagi na wskazane wyżej uregulowania prawne, oraz dowody, fakt przekazywania wierzycielce w drodze przelewów, poza postępowaniem egzekucyjnym prowadzonym przez Komornika Sądowego kwot oznaczonych jako alimenty, nie może być podstawą do zastosowania wnioskowanej przez stronę ulgi.

Od decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] grudnia 2012 r., nr [...] W. R. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. W skardze skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji, jak i decyzji Burmistrza Miasta S. z dnia [...] października 2012 r., [...]. Zaskarżonym decyzjom zarzucił naruszenie: 1) przepisów postępowania, w szczególności art. 80 w zw. z art. 77 § 1 w zw. z art. 11 w zw. z art. 7 Kpa poprzez rozpoznanie sprawy z pominięciem obowiązku poczynienia ustaleń w oparciu o całokształt materiału dowodowego (art. 80 Kpa), zbadanego i rozpoznanego w sposób wyczerpujący (art. 77 § 1 Kpa), a więc uchybienie obowiązkowi podjęcia wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego będącego warunkiem decyzji o przekonywującej treści (art. 11 Kpa); 2) błąd w ustaleniach faktycznych poprzez uznanie, iż egzekucja wobec mojej osoby, jako dłużnika alimentacyjnego nie jest skuteczna w przeciągu ostatnich 5 lat w rozumieniu art. 30 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 28 ust. 1 pkt 2 i 4 ustawy: 3) rażące naruszenie prawa materialnego, tj. art. 30 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 28 ust. 1 pkt 1, 2 i 4 ustawy poprzez błędną wykładnię przesłanki opisanej jako – "jeżeli egzekucja wobec dłużnika alimentacyjnego jest skuteczna przez okres 5 lat w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów" i przyjęcie, że może być ona spełniona wyłączne w sytuacji prowadzenia przymusowej egzekucji komorniczej, z pominięciem okoliczności, że przesłanka ta jest spełniona także w sytuacji, gdy osoba obowiązana do alimentacji dobrowolnie wywiązuje się z ciążącego na niej obowiązku w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów przez wskazany w art. 30 ust. 1 pkt 1-3 okres czasu; 4) zasady powagi rzeczy osądzonej, co do tego, że skarżący jest osobą spełniającą wymogi opisane w art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy; 5) prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 80 w zw. z art 77 § 1 w zw. z art. 11 w zw. z art. 7 Kpa. W uzasadnieniu skarżący wskazał, że – jego zdaniem - przesłanką warunkującą zastosowanie art. 30 ust. 1 pkt 1-3 ustawy, jeżeli chodzi o skuteczność egzekucji, jest także dobrowolne wypełnianie obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionych. Skarżący uważa, że przeciwne stanowisko SKO pozostaje w sprzeczności z obowiązującymi przepisami prawa, jak i powszechną praktyką realizacji zobowiązań alimentacyjnych, czy też regulowania należności wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu wypłaconych zaliczek alimentacyjnych. Skarżący wskazał, że w pismach ZUS stanowiących wezwania do zapłaty dłużnika alimentacyjnego podawany jest nie numer konta bankowego Komornika Sądowego prowadzącego egzekucję, a nr konta właściwej placówki ZUS. Podobnie Komornik Sądu wszczynając postępowanie egzekucyjne nakazuje uiścić należności objęte tytułem wykonawczym i przypadku, gdy dłużnik czyni to bezpośrednio na rachunek bankowy wierzyciela i tak pobiera należną opłatę egzekucyjną od przekazanych środków uznając je za "wyegzekwowane" pomimo, że trafiły one do osoby uprawnionej bezpośrednio.

Skarżący zaznaczył, że należności wobec ZUS są realizowane w drodze egzekucji administracyjnej, a zgodnie z art. 19 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2012 r. poz. 1015 ze zm.) organami egzekucyjnymi jest co do zasady naczelnik urzędu skarbowego, względnie dyrektor oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Bezzasadne jest zatem badanie np. stanu egzekucji zadłużenia skarżącego względem ZUS z tytułu wypłaconych świadczeń alimentacyjnych w oparciu o dane przedstawiane przez Komornika Sądowego, który tej egzekucji nie powadził w sprawie skarżącego.

W ocenie skarżącego, SKO w S. dokonało wykładni art. 30 ust. 1 ustawy w sposób sprzeczny z zasadami wykładni prawa, które należało zastosować. Skoro ratio legis obowiązywania omawianego przepisu wyraża się w potrzebie pomocy dłużnikom alimentacyjnym wobec których egzekucja jest skuteczna przez dany okres czasu - w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów - to tym bardziej przepis ten powinien być stosowany wobec tych dłużników alimentacyjnych, którzy realizują swój obowiązek alimentacyjny dobrowolnie, poza egzekucją komorniczą. W celu uzupełnienia luk prawnych powstałych, gdy system norm bezpośrednich nie wypowiada się o danym stanie faktycznym, chociaż powinien i niemożliwym jest znalezienie w przepisach prawnych normy prawnej, z której wynikałyby skutki pozytywne - organ administracji winien zastosować reguły argumentacji prawniczej, tak by wydana decyzja odpowiadała generalnej zasadzie stosowania prawa ius est ars boni et aequi.

W obrębie ustawy zawarta została jedynie definicja "bezskuteczności egzekucji". Brak w niej natomiast definicji "skuteczności egzekucji". Istnieje zatem pokusa formułowania a contrario definicji zwrotu użytego w art. 30 ust. 1 ustawy, tj. "skuteczności egzekucji". Skarżący uważa jednak, że definicji z art. 2 pkt 2 ustawy nie sposób stosować na potrzeby art. 30 ust. 1 ustawy. Nie sposób sobie wyobrazić sytuacji, że egzekucja jest "skuteczna" w rozumieniu art. 30 ust. 1 ustawy i jednocześnie nie jest "bezskuteczna" w rozumieniu art. 2 pkt 2 ustawy.

Skarżący podał, że od lipca 2006 umorzono na wniosek wierzyciela postępowanie egzekucyjne wobec jego osoby, co do bieżących i zaległych w stosunku do A. R. alimentów. Fakt umorzenia postępowania egzekucyjnego w koniunkcji z wykazanym faktem terminowego i należytego wywiązywania się z obowiązków alimentacyjnych względem córek K. i U. R. świadczy o tym, że skarżący spełnia wymogi z art. 30 ust. 1 pkt 2 od tego okresu. Fakt posiadania zadłużenia względem ZUS z tytułu wypłaconych zaliczek alimentacyjnych jest przyczyną wystąpienia z wnioskiem opartym na art. 30 ust. 1 ustawy, jak i racja obowiązywania tego przepisu.

Skarżący stwierdził, że niespójne z zasadami logicznego rozumowania oraz ratio legis omawianego przepisu jest postępowanie organów, które wybiórczo skupiają się na kwestii bezskuteczności egzekucji prowadzonej na rzecz ZUS z tytułu wypłaconych zaliczek alimentacyjnych, z pominięciem tego, że od 2006 r. skarżący wypełnia na bieżąco obowiązek alimentacyjny wobec dzieci - w sytuacji, gdy w art. 30 ust. 1 ustawy mowa jest o skuteczności egzekucji z podaniem wymaganego minimum.

SKO w S. oparł swoją decyzję na wybiórczo wybranym piśmie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla W. w W. z dnia [...] kwietnia 2012 r. (sygn. akt. [...]), w którym podano, że wierzycielka A. R. na poczet alimentów do dnia sporządzenia pisma za pośrednictwem Komornika otrzymała kwoty alimentów począwszy od 6 lipca 2004 r. do dnia 30 sierpnia 2008 r. w różnych kwotach od 79,50 zł do 863,00 zł - z pominięciem przedstawionych przez skarżącego dowodów płatności należności alimentacyjnych w postaci bankowych przelewów. Skarżącemu nie jest znana przyczyna, z powodu istnienia której SKO w S. stwierdziło, że do dnia wydania zaskarżonej nie upłynął co najmniej 3 letni okres skutecznej egzekucji i że tym bardziej nie upłynął 5 letni okres wskazany przez odwołującego, skoro cytowane pismo Komornika Sądowego dotyczy okresu czasu do dnia 30 sierpnia 2008 r. Powyższe skłania do wniosku; że organ administracji wypowiedział się, co do okresu czasu opiewającego na lata 2008-2012 w oparciu o fragmentaryczne dane dotyczące okresu wcześniejszego. Powyższe samoistnie obrazuje wadliwość kwestionowanej decyzji. Nie jest również zrozumiałe to, w jaki sposób SKO w S. doszło do wniosku, że w okresie czasu od 2007 do 2012 r. egzekucja wobec skarżącego nie była skuteczna z powołaniem danych za 2006 r. Wobec tego Kolegium w sposób arbitralny stwierdziło, że nie upłynęły okresy 3 i 5 lat skutecznej egzekucji. Rażąco narusza prawo, to że organ nie ustalił i nie wypowiedział się od jakiej daty stwierdza, że egzekucja jest wobec skarżącego skuteczna w rozumieniu art. 30 ust. 1 ustawy. Powyższe powoduje, że niemożliwa jest kontrola instancyjna zakwestionowanych decyzji, nie sposób bowiem z treści uzasadnienia decyzji SKO w S. dowiedzieć się, jakie są ustalenia organu administracji, na jakich dowodach oparł on swoją decyzję, jakie dowody pominął bądź nie dał im wiary.

Skarżący podniósł, że wyrokiem z dnia 24 sierpnia 2012 r., sygn. akt l SA/Wa 2302/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił moją skargę na decyzję SKO w W. z dnia [...] sierpnia 2011 r., nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego i zaliczki alimentacyjnej. WSA w Warszawie podzielił ustalenia SKO w W., jak i Burmistrza O. poczynione w ramach zaskarżonych decyzji, tj. decyzji SKO w W. z dnia [...] sierpnia 2011 r., nr [...] oraz decyzji Burmistrza O. z dnia [...] czerwca 2011 r., [...], co do tego, że skarżący jest osobą spełniającą wymogi opisane w art. 30 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 28 ust. 1 pkt 1, 2 i 4 ustawy, tj. że skarżący jest osobą legitymowaną do występowania z wnioskiem o umorzenie należności, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1, 2 i 4 ustawy, w łącznej wysokości 50% bowiem egzekucja wobec skarżącego, jako dłużnika alimentacyjnego jest skuteczna od ponad 5 lat, w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów. WSA w Warszawie w uzasadnieniu wyroku wyraźnie stwierdził, że nie zmienia tego fakt, że od 5 lat wypełnia (skarżący) nałożone wobec niego obowiązki względem dzieci. Prawomocne orzeczenie Sądu na mocy art. 170 i 171 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) – zwanej dalej "Ppsa" wiąże nie tylko strony i Sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i inne organy państwowe, a w przypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Powyższe powoduje, że w postępowaniu wszczętym wnioskiem skarżącego ze stycznia 2012 r. kwestia skuteczności egzekucji wobec jego osoby jako dłużnika alimentacyjnego przez okres 5 lat, w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów, w ogóle nie powinna być ponownie badana, ponieważ stanowisko przyjęte przez WSA w Warszawie w wyroku z dnia 24 sierpnia 2012 r., co do kwestii spełnienia przez skarżącego formalnych przesłanek z art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy było wiążące zarówno dla Burmistrza Miasta S., jak i SKO w S.

Zdaniem skarżącego, organy uchybiły przedstawionej powyżej zasadzie powagi rzeczy osądzonej, poczyniły samodzielnie i wadliwe ustalenia, co do omawianej kwestii w sposób urągający zasadom postępowania administracyjnego (art. 80 w zw. z art. 77 § 1 w zw. z art. 11 w zw. z art. 7 Kpa) i odbiegający od prawdy materialnej.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. wniosło o oddalenie skargi podtrzymując prezentowane w sprawie stanowisko. Dodatkowo organ wskazał, że egzekucję alimentów prowadzi uprawniony do tego organ egzekucyjny. Organem egzekucyjnym w zakresie świadczeń, o jakich mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1, 2, i 4 jest komornik sądowy. Tym samym dobrowolne wpłaty na rzecz osoby uprawnionej nie mogą być uznane jako "kwoty skutecznie wyegzekwowane" w rozumieniu art. 30 ust. 1 ustawy. Kolegium podało, że w uzasadnieniu decyzji powołało się na wpłaty wyegzekwowane przez Komornika Sądowego w 2006 r., ponieważ ten rok wskazał W. R. Kolegium zauważyło, że w piśmie, które wpłynęło do MOPS w S. w dniu 23 stycznia 2012 r. jako rok, od którego egzekucja jest skuteczna w związku z wykazanym brakiem skuteczności egzekucji już w tym roku pominięto więc w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji analizę lat następnych. Niemniej analiza wpłat także w latach następnych, tj. w 2007 r. i 2008 r. także potwierdza nieskuteczność egzekucji. I tak w roku 2007 mimo podwójnych wpłat w innych miesiącach, nie dokonano wpłaty w miesiącu kwietniu, wrześniu i listopadzie. W roku 2008 brak wpłat w styczniu, czerwcu, lipcu, październiku, listopadzie i grudniu. W roku 2009 wpłaty dokonano w miesiącu grudniu. Potwierdza to wykaz Komornika Sądowego nr [...] z dnia [...] czerwca 2012 r. W piśmie z dnia 30 maja 2012 r., sygn. akt [...] Komornik wyjaśnił, że kwoty wyszczególnione w piśmie z dnia 20 kwietnia 2012 r. to wszelkie kwoty wyegzekwowane od dłużnika. Fakt podwójnej wysokości wyegzekwowanych kwot w pewnych miesiącach oznacza, że egzekucja nie była skuteczna w niektórych innych miesiącach. Powyższe potwierdza pismo Komornika Sądowego z dnia 11 czerwca 2012 r., sygn. akt [...]. Analizując przesłany przez Komornika Sądowego wykaz należności wyegzekwowanych od dłużnika alimentacyjnego bezspornie należy stwierdzić, że zawarty w art. 30 ust. 1 ustawy warunek egzekucji należności z tytułu zaliczek w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów, tj. kwoty [...] zł nie został spełniony. Do dnia wydania zaskarżonej decyzji nie upłynął więc co najmniej 3 letni okres skutecznej egzekucji. Tym bardziej nie upłynął 5 letni okres wskazany przez skarżącego. Kolegium wyjaśniło, że przy rozpatrywaniu niniejszej sprawy organy obu instancji opierały się na dowodach przesłanych przez Komornika Sądowego, a nie na rozstrzygnięciach Ośrodka Pomocy Społecznej w O. Decyzje innych organów administracyjnych, wydane według właściwości miejscowej i rozstrzygające analogiczny wniosek dłużnika alimentacyjnego nie są bowiem w przedmiotowej sprawie wiążące.

Zdaniem Kolegium, wyrok WSA w Warszawie z dnia 24 sierpnia 2012 r., sygn. akt I SA/Wa 2302/11, na który powołuje się skarżący, nie rozstrzygał w przedmiotowej sprawie. Fakt przyznania stronie legitymacji do wystąpienia o umorzenie należności w trybie art. 30 ust. 1 ustawy nie jest równoznaczny z uznaniem, że takie umorzenie jest uzasadnione. Jako podstawy do takiego twierdzenia nie można w żadnym razie przyjąć powołanego przez skarżącego stwierdzenia Sądu, że "nie zmienia tego faktu, że od 5 lat W. R. wypełnia nałożone wobec niego obowiązki względem dzieci". Zdaniem Kolegium wypełnianie obowiązków wobec dzieci przez okres 5 lat nie stanowi bowiem o skuteczności egzekucji komorniczej przez ten okres.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Skarga nie jest uzasadniona.

Poza sporem w niniejszej sprawie jest to, że W. R. we wniosku z dnia 23 stycznia 2012 r. (data wpływu do MOPS w S.), uzupełnionym pismem z dnia 14 czerwca 2012 r. (data wpływu do MOPS w S.) domagał się częściowego umorzenia zadłużenia z tytułu wypłaconej zaliczki alimentacyjnej, wysokości ok. [...] zł i należności likwidatora funduszu alimentacyjnego w wysokości ok. [...] zł. We wniosku skarżący podał, że spełnia kryteria uprawniające do umorzenia 50 % należności, ponieważ egzekucja alimentów jest skuteczna przez ponad 5 lat.

Jak trafnie wskazało Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. podstawę prawną w niniejszej sprawie winien zatem stanowić przepis art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy. Z przepisu tego wynika, że organ właściwy dłużnika może umorzyć należności, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1, 2 i 4 ustawy (w tym zadłużenie powstałe z wypłaconej zaliczki alimentacyjnej i należności likwidatora funduszu alimentacyjnego) w łącznej wysokości 50 %, jeżeli egzekucja wobec dłużnika alimentacyjnego jest skuteczna przez okres 5 lat w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów.

Sąd podziela stanowisko organu odwoławczego, że w niniejszej sprawie W. R. nie spełnił powyższego kryterium uprawniającego do umorzenia wnioskowanego zadłużenia. Z pisma MOPS w W. z dnia 20 lutego 2012 r., nr [...] wynika, że zadłużenie skarżącego z tytułu zaliczki alimentacyjnej na dzień 30 września 2008 r. wynosiło [...] zł wraz z 5% opłatą. W piśmie tym wskazano też, że egzekucję komorniczą alimentów na rzecz dwóch córek skarżącego prowadzi Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla W. w sprawie o sygn. [...]. Z postanowienia Komornika Sądowego wydanego w sprawie [...] z dnia [...] stycznia 2011 r. wynika, że sądowy organ egzekucyjny prowadzi egzekucję należności MOPS w W. z tytułu zaliczki alimentacyjnej w kwocie [...] zł oraz należności ZUS w W. w kwocie [...] zł. Z pisma OPS w O. z dnia 2 kwietnia 2012 r., nr [...] wynika, że wnioski W. R. o umorzenie należności z tytułu zaliczki alimentacyjnej oraz należności likwidatora funduszu alimentacyjnego zostały załatwione odmownie.

Z pisma Komornika Sądowego z dnia 20 kwietnia 2012 r., sygn. akt [...], wynika, że na rzecz wierzycielki A. R. do dnia sporządzenia pisma za pośrednictwem Komornika wyegzekwowano tytułem alimentów w okresie od 6 lipca 2004 r. do 30 września 2008 r. 20 kwot w wysokości nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów ([...] zł), przy czym nawet gdyby zsumować kwoty wyegzekwowane w tym samym miesiącu (dotyczy to lipca 2006 r.), to i tak brak skutecznej egzekucji przez okres 5 lat w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów. Powyższe dane potwierdza szczegółowe rozliczenie wszelkich wyegzekwowanych kwot od dłużnika przekazane przez Komornika przy piśmie z dnia 11 czerwca 2012 r., sygn. akt [...]. Jak wynika z pisma Komornika Sądowego z dnia 30 maja 2012 r., sygn. akt [...] są to wszelkie wyegzekwowane od dłużnika kwoty, a fakt podwójnej wysokości wyegzekwowanych kwot w pewnych miesiącach (chodzi o lipiec 2007 r., styczeń 2007 r., maj 2007 r., październik 2007 r., grudzień 2007 r., marzec 2008 r. i sierpień 2008 r.) wynika z tego, że egzekucja nie była skuteczna w niektórych miesiącach.

Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie organ przeprowadził postępowanie wyjaśniające celem ustalenia, czy została spełniona przesłanka "skutecznej egzekucji wobec dłużnika alimentacyjnego przez okres 5 lat w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów", a podstawę ustaleń organu stanowiły pisma sądowego organu egzekucyjnego, który prowadził egzekucję alimentów zasądzonych wykonalnym wyrokiem Sądu Rejonowego dla W. z dnia [...] listopada 2003 r., sygn. akt [...]. Brak zatem podstaw do przypisania SKO w S. istotnego naruszenia przepisów art. 7, art. 11, art. 77 § 1, art. 80 Kpa, mającego wpływ na wynik sprawy.

Odnosząc się do zarzutów skargi Sąd nie podzielił stanowiska W. R., co do tego, że organy obu instancji dokonały błędnej wykładni art. 30 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 28 ust. 1 pkt 1,2 i 4 ustawy zawężając przesłankę "skutecznej egzekucji przez okres 5 lat w wysokości nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów" tylko do kwot wyegzekwowanych w toku egzekucji komorniczej. Sąd zauważa, że zasadą jest pokrywanie przez dłużników alimentacyjnych zaległości wynikających z wypłaconych za nich z państwowych zasobów finansowych osobie uprawnionej do alimentów świadczeń w ramach poprzednio istniejących Funduszu Alimentacyjnego obsługiwanego przez ZUS i zaliczek alimentacyjnych ustalanych przez organy wykonawcze gminy. Instytucja ulgi przewidziana w art. 30 ust. 1 ustawy jest zaś regulacją wyjątkową, a zatem przepis przewidujący umorzenie należności, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 2 i 4 ustawy nie może podlegać wykładni rozszerzającej. Na to zagadnienie zwrócono uwagę w orzecznictwie sądowym (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 7 września 2011 r., sygn. akt I SA/Wa 868/11; wyrok WSA w Warszawie z dnia 1 października 2012 r., sygn. akt I SA/Wa 1650/12 – opubl. CBOSA). W tej sytuacji nie można przyjąć, że dobrowolne wpłaty dokonywane przez skarżącego poza postępowaniem egzekucyjnym bezpośrednio na konto byłej żony, to zaległości skutecznie wyegzekwowane przez komornika i że takie wpłaty można doliczyć do okresu 5 lat, o którym mowa w art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy. W tej sytuacji nie można zarzucić SKO w S. rażącego naruszenia prawa materialnego – art. 30 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 28 ust. 1,2 i 4 ustawy. Kolegium, przy ocenie przesłanki z art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy, prawidłowo oparło się na dokumentacji komorniczej, w tym rozliczeniu dotyczącym wszelkich wyegzekwowanych od dłużnika kwot. Zdaniem Sądu, w sprawach dotyczących tej problematyki istotne znaczenie dla ustalenia przesłanki "skutecznej egzekucji" miało bowiem stanowisko Komornika sądowego przedłożone w postępowaniu administracyjnym o umorzenie należności. Składane w toku tego postępowania informacje o stanie wyegzekwowanych kwot pochodzące od sądowego organu egzekucyjnego były wiążące dla organu wykonawczego gminy (organu właściwego dłużnika). W sprawie o umorzenie należności, o których mowa w art. 28 ust. 2 i 4 ustawy Burmistrz S. nie był uprawniony do samodzielnej oceny, czy egzekucja komornicza była skuteczna przez okres 5 lat w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów. Organ właściwy dłużnika nie mógł wypowiedzieć się w takich kwestiach jak to, czy na poczet skutecznej egzekucji, o której mowa w art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy zaliczyć kwotę [...] zł opiewającą na wartość samochodu, który wierzycielka otrzymała od dłużnika (pismo skarżącego z dnia 14 czerwca 2012 r.), czy w zakresie tego, że od 1 sierpnia 2009 r. egzekucja komornicza była skuteczna, skoro miało miejsce zawieszenie postępowania egzekucyjnego (pismo skarżącego z dnia 14 czerwca 2012 r.). Burmistrz S. ustalał wystąpienie przesłanki, o której mowa w art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy w oparciu o informacje pochodzące od Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla W., co też organ uczynił. Na to, że podstawę ustaleń organu administracji stanowią dokumenty komornicze wskazano w orzecznictwie sądowym (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 1 września 2011 r., sygn. akt V SA/Wa 400/11; wyrok NSA z dnia 5 czerwca 2012 r., sygn. akt I OSK 2439/11 – opubl. CBOSA). Jeżeli natomiast W. R. kwestionuje stanowisko Komornika sądowego w zakresie szczegółowego rozliczenia wyegzekwowanych alimentów na rzecz wierzyciela alimentacyjnego (wynika to z pisma skarżącego z dnia 15 października 2012 r.), to winien podjąć stosowne działania celem wyjaśnienia spornych kwestii. W tym miejscu trzeba jedynie zasygnalizować, że zaświadczenia komornicze o stanie egzekucji wydawane są na potrzeby sprawy o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego (art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. b ustawy w zw. z § 1 pkt 3 lit. d rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania, sposobu ustalania dochodu oraz wzorów wniosku, zaświadczeń i oświadczeń o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego – Dz. U. Nr 123, poz. 836 ze zm.), a nie na potrzeby sprawy o umorzenie należności wypłaconym osobom uprawnionym do alimentów.

W niniejszej sprawie istotne znaczenie miał jeszcze inny aspekt związany z interpretacją przepisu art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy. Z przepisu tego wynika, że egzekucja w wysokości zasądzonych miesięcznie alimentów musi być skuteczna "przez okres 5 lat". Użycie sformułowania "przez okres 5 lat" wskazuje na to, że prawo do ulgi w postaci częściowego umorzenia należności przysługuje temu dłużnikowi alimentacyjnemu, od którego sądowy organ egzekucyjny, co miesiąc wyegzekwuje kwoty w wysokości zasądzonych alimentów, a w okresie 5 – letnim nie będzie żadnych przerw, tzn. wszystkie wyegzekwowane co miesiąc kwoty będą tworzyły nieprzerwany ciąg wpływów nie niższych niż wysokość zasądzonych alimentów. W sytuacji, gdy wyegzekwowane kwoty w wysokości zasądzonych alimentów są ściągane w sposób nieregularny wówczas prawo do ulgi nie przysługuje. Sąd zwraca uwagę, że przewidziane w przepisie art. 30 ust. 1 ustawy prawo do ubiegania się o umorzenie należności nie jest uzależnione od sytuacji osobistej dłużnika alimentacyjnego (por. wyrok NSA z dnia 12 stycznia 2012 r., sygn. akt I OSK 1426/11 – opubl. CBOSA). A zatem swoista premia w postaci tego rodzaju ulgi może być przyznana osobie, z majątku której systematycznie, co miesiąc, ściągana jest kwota w wysokości nie niższej, niż wysokość zasądzonych alimentów i taka skuteczna egzekucja trwa nieprzerwanie w okresach wskazanych w art. 30 ust. 1 ustawy (por. wyrok NSA z dnia 11 stycznia 2012 r., sygn. akt I OSK 1326/11 – opubl. CBOSA). Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego przedłożonego przez Komornika Sądowego wynika, że w niniejszej sprawie takich systematycznych, comiesięcznych wyegzekwowanych kwot tworzących okres 5 lat nie było.

W sprawie, gdzie podstawę materialnoprawną stanowił przepis art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy chodziło o skuteczną egzekucję zasądzonych alimentów, a nie skuteczną egzekucję należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego, ustalonych w ostatecznej decyzji administracyjnej w sprawie zwrotu tych należności przez dłużnika alimentacyjnego. Wbrew temu co twierdzi skarżący, to w tym drugim przypadku właściwy jest tryb egzekucji administracyjnej (art. 27 ust. 1, 2 i 3 ustawy).

Sąd nie podzielił stanowiska skarżącego, że w niniejszej sprawie Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. było związane oceną prawną zaprezentowaną w prawomocnym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 sierpnia 2012 r., sygn. akt I SA/Wa 2302/11. Jak wynika z uzasadnienia tego wyroku zaskarżona decyzja została zakwalifikowana jako rozstrzygnięcie wydane na podstawie art. 30 ust. 2 ustawy, a zatem WSA w Warszawie formułował ocenę prawną w innej sprawie, gdzie znaczenie miała sytuacja osobista wnioskującego o umorzenie. Zawarte na str. 7 uzasadnienia wyroku stanowisko WSA, że skarżący "od 5 lat wypełnia nałożone na niego obowiązki wobec dzieci" nie jest równoznaczne z tym, że egzekucja wobec skarżącego była skuteczna przez okres 5 lat w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów, jak tego wymaga przepis art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy. Uszło uwadze skarżącego, że w wyroku tym WSA w Warszawie nie zajmował się kwestią interpretacji przepisu art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy. Sąd skoncentrował swoje rozważania na przepisie art. 30 ust. 2 ustawy i zagadnieniu wydania decyzji w ramach tzw. uznania administracyjnego. Niezależnie od powyższego Sądowi znane jest z urzędu (art. 106 § 5 Ppsa w zw. z art. 228 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego) to, że od powoływanego przez skarżącego w skardze wyroku W. R. wniósł skargę kasacyjną, a wyrok ten nie jest prawomocny. Wobec tego formułowanie przez skarżącego pod adresem organów zarzutu naruszenia przepisów art. 170 i art. 171 Ppsa (tzw. powagi rzeczy osądzonej) jest przedwczesne.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd, na podstawie art. 151 Ppsa orzekł, jak w sentencji.