II SA/Bd 432/14

Uzasadnienie

Wójt Gminy D. decyzją z dnia [...].01.2014 r., wydaną na podstawie art. 25 i art. 27 ust. 1, ust. 1a, ust. 2, ust. 3 i ust. 7 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j Dz. U z 2012 r., poz. 1228 z późn. zm.), dalej powoływana w skrócie jako "ustawa", oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j Dz. U. z 2013 r., poz. 267 z późn. zm.), zwanej dalej w skrócie "kpa", orzekł o obowiązku zwrotu przez R. T. – skarżącego należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego dla osoby uprawnionej P. W., reprezentowanego przez G. W., w okresie świadczeniowym od [...] października 2012 r. do [...] września 2013 r., w wysokości [...] zł wraz z odsetkami, wynoszącymi na dzień sporządzenia decyzji [...] zł, łącznie [...] zł, wskazując, że odsetki biegną od dnia następującego po pierwszej wypłacie świadczeń z funduszu alimentacyjnego do czasu całkowitej spłaty zadłużenia.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia wyjaśniono, że w dniu [...] października 2013 r., Wójt Gminy w D., wydał decyzje nr [...] o obowiązku zwrotu przez R. T., należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego dla osoby uprawnionej P. W., reprezentowanego przez G. W., w okresie świadczeniowym od [...] października 2012 r. do [...] września 2013 r. Skarżący nie zgodził się ze wskazaną powyżej decyzją i [...] listopada 2013 r. od niniejszej decyzji, odwołał się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B,. W dniu [...] listopada 2013 r., Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. wydało decyzję Nr [...], w której to w całości uchyliło zaskarżoną decyzję i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia, organowi pierwszej instancji. Przy ponownym rozpatrywaniu sprawy, w sposób jednoznaczny ustalono stan faktyczny sprawy i wysokość kwoty należności do zwrotu z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego dla osoby uprawnionej. Ponadto, ustosunkowując się do zarzutów Samorządowego Kolegium Odwoławczego, dotyczących wskazania rozliczenia kwoty, [...] zł, wyjaśniono, że w dniu [...] sierpnia 2012 r. wpłynęło do Urzędu Gminy w D. zawiadomienie, od Prezydenta Miasta B., o tym, iż R. T. przedłożył [...] sierpnia 2012 r., dokument potwierdzający przekazanie wierzycielce G. W., [...] czerwca 2012 r., kwoty [...] zł. W związku z powyższym zostało wszczęte odpowiednie postępowanie. Ustalono, że w kserokopii przekazu pocztowego, faktycznie widniała kwota [...] zł, jednakże nie wynikało z niego, iż kwota, którą przesłał skarżący wierzycielce, jest alimentami na rzecz syna P.. W kserokopii przekazu pocztowego nie ma bowiem wskazania, iż są to pieniądze wpłacone tytułem bieżących alimentów. Ponadto R. T. nie zawarł w tytule wpłaty sygnatury akt komorniczych, [...], która potwierdziłaby, że są to alimenty, a zarówno przed dniem [...] czerwca 2012 r., tj. przed dniem, w którym przesłał G. W. kwotę [...] zł, jak zarówno po tym dniu skarżący dokonywał wszystkich spłat swoich zaległości alimentacyjnych, za pośrednictwem Komornika Sądowego w B., C. K.. Dokonując analizy zebranego materiału dowodowego, Wójt Gminy D. wziął także pod uwagę oświadczenie złożone przez G. W. w dniu [...] sierpnia 2012 r., z którego wynikało, iż "w dniu [...] czerwca 2012 r., od Pana T. nie było wzmianki o tym, na co powyższą kwotę należy przeznaczyć." Ponadto G. W. oświadczyła, że na przekazie pocztowym nie było żadnej informacji o tym, że są to alimenty. Poza tym podkreślono, że prowadząc postępowanie w sprawie rozliczenia kwoty [...] zł, ściśle współpracowano z Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w B., C. K., która poinformowała organ właściwy wierzycielki, że kwota [...] zł jaką otrzymała G. W., zaliczona została bezpośrednio na poczet należności wierzyciela alimentacyjnego, pomniejszając je o wskazaną powyżej kwotę:

1. zaświadczenie o bezskuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych ([...].08.2012 r.) -należności wierzyciela alimentacyjnego - [...] zł.

2. zaświadczenie o bezskuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych ([...].08.2012 r.) -należności wierzyciela alimentacyjnego - [...] zł.

Dodatkowo komornik wydała zaświadczenie o tym, że egzekucja świadczeń alimentacyjnych jest nadal bezskuteczna. Zgodnie zaś z art. 2 ust. 2 ustawy, bezskuteczna egzekucja, oznacza egzekucję, w wyniku której w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych. W związku z tym były podstawy prawne do dalszego przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego dla osoby uprawnionej - P. W. Organ wyjaśnił, że na wniosek wierzyciela, w związku z potwierdzoną przez komornika sądowego bezskutecznością egzekucji świadczeń z funduszu alimentacyjnego, przyznano na rzecz P. W., świadczenie z funduszu alimentacyjnego w wysokości [...] zł miesięcznie za okres od [...].10.2012 r. do [...].09.2013 r., łącznie w okresie tym wypłacono kwotę [...] zł. Zgodnie z art. 27 ust. 2 ustawy, po zakończeniu okresu świadczeniowego, organ właściwy wierzyciela, wydaje decyzję administracyjną w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego. W okresie, w którym osoba uprawniona otrzymuje świadczenie z funduszu alimentacyjnego, komornik sądowy przekazuje wyegzekwowane od dłużnika kwoty zaliczane na poczet alimentów organowi właściwemu wierzyciela do wysokości wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego wraz z odsetkami. Organ wskazał, że Komornik Sądowy w B., C. K. w dniu [...] stycznia 2013 r. przesłała do Urzędu Gminy w D. kwotę [...] zł na poczet wypłacanych świadczeń alimentacyjnych. Część kwoty, o której mowa powyżej, tj. [...] zł została przeznaczona na spłatę zadłużenia dotyczącego okresu świadczeniowego 2011/2012. Pozostałą kwotę, tj. [...] zł (w tym [...] zł - kwota główna i [...] zł odsetki) zaliczono na poczet należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego dla osoby uprawnionej na okres świadczeniowy 2012/2013. W związku z powyższym do zwrotu tytułem świadczeń z funduszu alimentacyjnego pozostała kwota: [...] zł i naliczone odsetki ustawowe, które na dzień wystawienia decyzji wynoszą [...] zł oraz dalsze ustawowe odsetki dzienne naliczone do dnia zapłaty. Skoro bowiem okres świadczeniowy wyniósł 12 miesięcy, to dłużnik zobowiązany jest do zwrotu organowi właściwego wierzyciela świadczenie w kwocie [...] zł wraz z ustawowymi odsetkami (12 miesięcyx[...]złx1osoba = [...]zł – [...]zł =[...]zł).

W odwołaniu od powyższej decyzji skarżący wniósł o jej uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji, gdyż jego zdaniem została ona wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie.

W ocenie skarżącego w przedmiotowej sprawie Wójt Gminy D. wydając decyzję z dnia [...] stycznia 2014 r. bez wątpienia już po raz trzeci w tej samej sprawie rażąco naruszył przepisy kodeksu postępowania administracyjnego: art 6 kpa - zasadę praworządności - poprzez orzekanie w sytuacji, kiedy nie został ustalony faktyczny stan zadłużenia skarżącego wynikający z należnych uprawnionemu alimentów; art. 7 kpa - zasadę prawdy obiektywnej - poprzez pominięcie w uzasadnieniu decyzji bezspornego faktu zapłaty przez skarżącego na ręce przedstawiciela ustawowego uprawnionego kwoty [...] zł w dniu [...] czerwca 2012 r., który to zarzut był wielokrotnie podnoszony w sprawie administracyjnej Nr [...]. oraz w okresie późniejszym; art. 11 kpa - zasadę wyjaśniania zasadności przesłanek - poprzez pominięcie w uzasadnieniu decyzji kwestii ustalonych w toku postępowania Nr [...] - faktów odnoszących się do wpłaty przez stronę kwoty [...] zł w dniu [...] czerwca 2012 r.; art. 138 § 2 kpa poprzez nierozpoznanie okoliczności dotyczących rozliczenia kwoty [...] zł wpłaconej przez skarżącego w dniu [...] czerwca 2012 r. przy ustalaniu zadłużenia skarżącego w okresie świadczeniowym trwającym od dnia [...] października 2012 r. do dnia [...] września 2013 r., wbrew wskazaniom wynikającym z uzasadnienia decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. (dalej też "SKO") Nr [...] z dnia [...] stycznia 2013 r. oraz decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. Nr [...] z dnia [...] listopada 2013 r.; art. 6 kpa - zasadę praworządności poprzez zaliczenie kwoty [...] zł przekazanej przez Komornika Sądowego C. K. w dniu [...] stycznia 2013 r. na rzekomo zaległe świadczenia za okres świadczeniowy trwający od dnia [...] października 2011 r. do dnia [...] września 2012 r., zamiast zaliczenia tej wpłaty na okres świadczeniowym trwający od dnia [...] października 2012 r. do dnia [...] września 2013 r., wskutek zignorowania obowiązku rozliczenia powołanej wyżej kwoty [...] zł wpłaconej przez stronę w dniu [...] czerwca 2012 r.

W uzasadnieniu odwołania podkreślono, że w sprawach dotyczących świadczeń z funduszu alimentacyjnego, najważniejsze ustalenie organu powinno dotyczyć samego faktu czy dłużnik w ogóle zalega z alimentami oraz wysokości ewentualnej zaległości. Ponadto wyjaśniono, że w związku z wpłatą kwoty [...] zł skarżący złożył w dniu [...] sierpnia 2012 r. G. W. oświadczenie o wskazaniu długu do zaliczenia, w którym na podstawie art. 451 kodeksu cywilnego oświadczył, że przelana na rzecz jego syna P. W. w dniu [...] czerwca 2012 r. kwota [...] zł stanowi zapłatę alimentów za 10 miesięcy, obejmujących okres rozliczeniowy od marca 2012 r. do grudnia 2012 r. Oświadczenie dłużnika doręczono w dniu [...] sierpnia 2012 r. Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 451 kodeksu cywilnego dłużnik miał prawo do wskazania, który dług (czyli alimenty za określony miesiąc) chce zaspokoić i ze swego ustawowego uprawnienia skorzystał. Przepis ten, jak podkreślono, nie daje żadnemu organowi prawa do zaliczania tych pieniędzy w sposób odmienny niż wskazany przez dłużnika. Skoro wierzyciel nie dokonał zaliczenia po otrzymaniu pieniędzy, to z takiej możliwości prawnej skorzystał dłużnik. Niedopuszczalne jest, zdaniem skarżącego kwestionowanie przez organ administracji oświadczenia woli dłużnika oraz przypisywanie temu oświadczeniu innych skutków prawnych niż te, które wynikają z przepisów prawa materialnego. Skarżący zarzucił, że Wójt Gminy D. nigdy nie ustosunkował się do treści tego pisma, oraz że pomimo zaleceń SKO zawartych w uzasadnieniach dotychczasowych decyzji uchylających rozstrzygnięcia Wójta nie rozliczono prawidłowo kwoty [...] zł, to jest w odniesieniu do okresu świadczeniowego trwającego od dnia [...] października 2011 r. do dnia [...] września 2012 r. oraz nie zaliczono kwoty [...] zł przekazanej przez Komornika Sądowego C. K. w dniu [...] stycznia 2013 r. na okres świadczeniowy trwający od dnia [...] października 2012 r. do dnia [...] września 2013 r., co pozwoliłoby na ustalenie czy i ewentualnie w jakiej wysokości skarżący zobowiązany może być do zwrotu świadczeń wypłacanych przez Wójta Gminy D.. Podniesiono także, że w zaskarżonej obecnie decyzji z dnia [...] stycznia 2014 r. Wójt Gminy D. w aspekcie zaliczenia kwoty [...]zł wrócił do argumentów związanych ze złożonymi odnośnie tej kwoty oświadczeniami G. W., które to oświadczenia zostały zakwestionowane już w decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] stycznia 2013 r. W uzasadnieniu tamtej decyzji SKO wprost stwierdziło, że oświadczenia G. W. co do charakteru wpłaconej przez dłużnika kwoty [...] zł jest niewiarygodne i budzi poważne wątpliwości.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. decyzją z dnia [...].02.2014r. utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia organ wskazał między innymi, że w zaskarżonej decyzji organ I instancji ustalił stan faktyczny sprawy i wysokość kwoty należności do zwrotu z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego dla osoby uprawnionej – P. W.. Ponadto wskazał, że [...] sierpnia 2013 r. otrzymał informację od Prezydenta Miasta B., iż skarżący przedłożył dokument potwierdzający przekazanie wierzycielce – G. W. - matce małoletniego P. - . [...] czerwca 2012 r. kwoty [...] zł, co spowodowało wszczęcie postępowania w tej sprawie. Z informacji uzyskanej w dniu [...] lutego 2014 r., od komornika sądowego prowadzącego postępowanie egzekucyjne w niniejszej sprawie wynika, że komornik sądowy dokonał wpłaty kwoty [...] zł, z czego kwota [...] zł w pełni zaspokoiła roszczenie dotyczące okresu świadczeniowego 2011/2012. Pozostała kwota [...] zł została zaliczona na poczet należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego dla osoby uprawnionej na okres świadczeniowy 2012/2013r. Odnośnie argumentów skarżącego podniesionych w odwołaniu, dotyczących dokonanej wpłaty w dniu [...] czerwca 2012 r. w wysokości [...] zł bezpośrednio G. W. oraz powoływanie się na oświadczenie skarżącego w tym zakresie z dnia [...].08.2012 r. SKO wskazało, że skarżący winien tę sprawę wyjaśnić z Komornikiem, tym bardziej że jest stroną postępowania egzekucyjnego i ma prawo wglądu w akta komornicze. Ponadto wskazano, że z akt sprawy - pisma komornika z dnia [...].09.2012 r. sygn. [...] wynika, w sposób nie budzący wątpliwości, że kwotę w wysokości [...] zł, którą wpłacił dłużnik bezpośrednio do rąk wierzycielki, tut. Kancelaria zaliczyła jako alimenty bezpośrednio wpłacone wierzycielce i o tę kwotę pomniejszyła należności wierzyciela alimentacyjnego i z kwoty -[...] zł pozostała kwota [...] zł.

SKO wskazało także, że z zaświadczenia komornika o bezskuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych z dnia [...] grudnia 2013 r. sygn. [...], wynika, że egzekucja okazała się bezskuteczna. Komornik podał kwotę zobowiązań dłużnika alimentacyjnego- R. T., które na dzień wystawienia zaświadczenia wynosiło ogółem [...] zł (w tym: wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego - [...] zł, wypłaconych zaliczek alimentacyjnych -[...]zł, należności wierzyciela alimentacyjnego-[...] zł, zaległość dla likwidatora Funduszu Alimentacyjnego-[...]zł). Wyjaśniając zasadność decyzji Wójta z dnia [...].12.2012r. SKO podkreśliło, że dotyczyła ona obowiązku zwrotu należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego dla osoby uprawnionej P. W. w okresie świadczeniowym 2011/2012 i na skutek odwołania została rozpatrzona przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. decyzją [...] z dnia [...].01.2013 r., którą uchylono w całości ww. decyzję Wójta Gminy D. z [...].12.2012 r. i sprawę przekazano do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji. W związku jednak z dokonaną w dniu [...].01.2013 r. wpłatą na konto Urzędu Gminy w D. przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w B. w wysokości [...] zł, która w pełni zaspokoiła roszczenie, co było jednoznaczne ze spłatą zadłużenia dotyczącego okresu świadczeniowego 2011/2012, umorzono postępowanie w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego R. T. należności dotyczących okresu świadczeniowego 2011/2012 w wysokości [...] zł, a nadwyżkę w kwocie [...] zł zaliczono na poczet należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego dla osoby uprawnionej na okres świadczeniowy 2012/2013.

Odnośnie zaskarżonej decyzji z dnia [...].01.2014 r. SKO stwierdziło, że organ I instancji wyjaśnił sposób rozliczenia kwoty [...] zł wpłaconej przez dłużnika alimentacyjnego R. T. bezpośrednio wierzycielce alimentacyjnej, wskazując, że kwota którą otrzymała G. W., została przez Komornika sądowego zaliczona bezpośrednio na poczet należności wierzyciela alimentacyjnego, pomniejszając je o wskazaną kwotę (dowód: zaświadczenia o bezskuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych z dnia[...].08.2012 r. - należności wierzyciela alimentacyjnego-[...] zł, a z dnia [...].08.2012 r.- [...] zł pomniejszone o kwotę [...] zł). Ponadto komornik sądowy wydał kolejne zaświadczenia, że egzekucja świadczeń alimentacyjnych jest nadal bezskuteczna. SKO końcowo wskazało za organem I instancji, że P. W., jako osoba uprawniona otrzymał z funduszu alimentacyjnego w okresie świadczeniowym 2012/2013-kwotę [...] zł (tj. 12 m-cy x [...]zł), którą pomniejszono o kwotę należności głównej w wysokości [...] zł ([...]-odsetki [...] zł =[...] zł) rozliczonej z wpłaty otrzymanej od komornika sądowego w dniu [...].01.2013 r., zatem zgodnie z powyższym wyliczeniem, dłużnik alimentacyjny jest zobowiązany do zwrotu organowi I instancji kwotę [...]zł ([...] zł - [...] zł) + należne odsetki w wysokości ustawowej na dzień wystawienia decyzji–[...]zł i dalsze do dnia zapłaty, tytułem świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego P. W. w okresie od [...].10.2012 r. do [...].09.2013 r.

W skardze od powyższej decyzji SKO skarżący wniósł o jej uchylenie oraz o uchylenie także poprzedzającej ją decyzji organu I instancji. Ponadto wniósł o:

- zasądzenie od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. na jego rzecz kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa prawnego,

- przeprowadzenie dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy administracyjnej Nr [...] prowadzonej przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B., decyzji Nr [...] z dnia [...] stycznia 2013 r. wydanej przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. w postępowaniu odwoławczym, dokumentów znajdujących się w aktach sprawy administracyjnej Nr [...] prowadzonej przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. oraz decyzji Nr [...] z dnia [...]listopada 2013 r. wydanej przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. w postępowaniu odwoławczym,

- przeprowadzenie dowodu z dokumentów dołączonych do odwołania strony od decyzji Wójta Gminy D. Nr [...] z dnia [...] października 2013 r. wskazanych w treści odwołania i dołączonych do odwołania.

W ocenie skarżącego w przedmiotowej sprawie Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. wydając decyzję Nr [...] z dnia [...] lutego 2014 r. rażąco naruszyło przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, a to:

1. art. 6 kpa - zasadę praworządności - poprzez orzekanie w sytuacji, kiedy nie został prawidłowo ustalony faktyczny stan zadłużenia skarżącego wynikający z należnych uprawnionemu alimentów;

2. art. 7 kpa - zasadę prawdy obiektywnej - poprzez pominięcie w uzasadnieniu decyzji przyczyn dla których organ II instancji uznał za nieistotny fakt zapłaty przez stronę na ręce przedstawiciela ustawowego uprawnionego kwoty [...] zł w dniu [...] czerwca 2012 r. i przyjął stanowisko organu I instancji, które w wydawanych wcześniej decyzjach Nr [...] z dnia [...] stycznia 2013r. i Nr [...] z dnia [...] listopada 2013 r. uznawał za całkowicie chybione;

3. art. 11 kpa - zasadę wyjaśniania zasadności przesłanek - poprzez pominięcie w uzasadnieniu decyzji przyczyn dla których organ II instancji uznał za nieistotny fakt zapłaty przez stronę na ręce przedstawiciela ustawowego uprawnionego kwoty [...] zł w dniu [...] czerwca 2012 r. i przyjął stanowisko organu I instancji, które w wydawanych wcześniej decyzjach Nr [...] z dnia [...] stycznia 2013r. i Nr [...] z dnia [...] listopada 2013r. uznawał za całkowicie chybione

4. art. 138 § 2 kpa poprzez pominiecie faktu nierozpoznanie przez organ I instancji okoliczności dotyczących rozliczenia kwoty [...] zł wpłaconej przez stronę w dniu [...] czerwca 2012 r. przy ustalaniu zadłużenia strony w okresie świadczeniowym trwającym od dnia [...] października 2012 r. do dnia [...] września 2013 r., wbrew wskazaniom wynikającym z uzasadnienia decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. Nr [...] z dnia [...] stycznia 2013 r. oraz decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. Nr [...] z dnia [...] listopada 2013 r.

5. art. 6 kpa - zasadę praworządności - poprzez zaliczenie kwoty [...] zł przekazanej przez Komornika Sądowego C. K. w dniu [...]stycznia 2013 r. na rzekomo zaległe świadczenia za okres świadczeniowym trwający od dnia [...]1 października 2011 r. do dnia [...] września 2012 r., zamiast zaliczenia tej wpłaty na okres świadczeniowy trwający od dnia [...] października 2012 r. do dnia [...] września 2013 r., wskutek zignorowania obowiązku rozliczenia powołanej wyżej kwoty [...] zł wpłaconej przez stronę w dniu [...] czerwca 2012 r.

W uzasadnieniu skargi powtórzono argumentację przedstawioną w uzasadnieniu odwołania. Ponadto podniesiono, że Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. wydając zaskarżoną decyzję z dnia [...] lutego 2014 r., mimo wcześniejszego dwukrotnego uchylenia decyzji Wójta Gminy D. i opierając się na niezmienionym stanie faktycznym sprawy, tym razem bezkrytycznie przyjęło dotychczas prezentowane stanowisko organu I instancji, nie wskazując w sposób konkretny przyczyn zmiany stanowiska. Podkreślono także, że spełnienie obowiązku zapłaty świadczeń alimentacyjnych bezpośrednio do rąk przedstawiciela ustawowego nie uprawnia organów administracji do samodzielnego i uznaniowego zaliczenia wpłaconej kwoty na konkretny okres rozliczeniowy, czy też uznania, że kwota zaliczona została przez Komornika na inne należności w toku egzekucji. Jeżeli organ administracji publicznej dokonuje takiego zaliczenia, to zobowiązany jest do wskazania konkretnego przepisu prawa, który reguluje powyższą kwestię, czego według skarżącego organy administracji dotychczas nie uczyniły.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269; z późn. zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości w zakresie swojej właściwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym § 2 cytowanego przepisu stanowi, iż kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Zgodnie zaś z art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270), dalej zwanej w skrócie: "ppsa", Sąd, uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie uchyla zaskarżoną decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi: naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, bądź naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Ponadto, stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 kpa lub w innych przepisach, albo stwierdza ich wydanie z naruszeniem prawa.

W wyniku przeprowadzonej kontroli sąd stwierdził, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie ponieważ ani zaskarżona decyzja, ani poprzedzająca ją decyzja organu I instancji nie naruszają obowiązujących przepisów prawa w sposób opisany w art. 145 § 1 ppsa.

Podstawą materialno-prawną rozpoznania sprawy będącej przedmiotem zaskarżonej decyzji są przepisy ustawy z dnia 7.09.2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 1228; ze zm.), dalej powoływana w skrócie jako "ustawa". Zgodnie z art. 27 ust. 1, ust. 1a, ust. 2, ust. 3 oraz ust. 9 i 10 tej ustawy, dłużnik alimentacyjny jest zobowiązany do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej, łącznie z ustawowymi odsetkami. Odsetki są naliczane od pierwszego dnia następującego po dniu wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego, do dnia spłaty. Organ właściwy wierzyciela wydaje, po zakończeniu okresu świadczeniowego, decyzję administracyjną w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Należności podlegają ściąganiu w trybie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy. W okresie, w którym osoba uprawniona otrzymuje świadczenia z funduszu alimentacyjnego komornik sądowy przekazuje wyegzekwowane od dłużnika kwoty zaliczone na poczet alimentów organowi właściwemu wierzyciela do wysokości wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego wraz z odsetkami. Przekazanie, o którym mowa w ust. 9, następuje na podstawie decyzji przyznającej świadczenia z funduszu alimentacyjnego.

Jak z powyższego wynika decyzja w sprawie zwrotu należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego jest tzw. decyzją związaną i rozstrzyga wyłącznie o kwestii zwrotu tej należności. W postępowaniu poprzedzającym wydanie decyzji w trybie art. 27 ust. 2 ustawy organ ocenia tylko, czy wcześniej wydana została decyzja ostateczna przyznająca osobie uprawnionej prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego, oraz w jakiej wysokości i w jakim okresie świadczenia te zostały wypłacone. Warto także podkreślić, że stosowanie instytucji zwrotu świadczeń zgodnie z celem omawianej ustawy, jakim niewątpliwie jest uzyskanie regresu wypłaconych świadczeń alimentacyjnych, dotyczyć może takich świadczeń, których wypłata - oceniana w dniu rozstrzygania o zobowiązaniu dłużnika alimentacyjnego do zwrotu - była zasadna, a wypłacone świadczenie należne. Wskazać należy także, że w przypadku wypłacania osobie uprawnionej świadczeń z funduszu alimentacyjnego (w danym okresie świadczeniowym), wyegzekwowane przez komornika sądowego środki przekazywane są nie osobie uprawnionej lecz organowi administracji wypłacającemu świadczenie z funduszu alimentacyjnego. Ustawodawca założył bowiem tożsamość czasową między wypłacaniem świadczeń z funduszu alimentacyjnego, a egzekwowaniem środków finansowych przez komornika sądowego od dłużnika alimentacyjnego. Sytuacja ta ulega zmianie po upływie okresu świadczeniowego, ponieważ zmianie ulegają podstawy prawne i organy prowadzące postępowanie egzekucyjne względem dłużnika alimentacyjnego. Po okresie świadczeniowym wierzycielem dla dłużnika staje się wyłącznie organ wypłacający świadczenia z funduszu alimentacyjnego i on dochodzi od dłużnika alimentacyjnego stosownych należności, przy czym dokonuje tego w drodze egzekucji administracyjnej, z uwzględnieniem takich przepisów ustawy jak np. art. 5 ust. 1 – 4a (środki dyscyplinujące dłużnika alimentacyjnego) i art. 28 ustawy (kolejność zaspakajania wierzycieli). Zatem, egzekucji alimentów dokonuje komornik funkcjonujący przy sądzie rejonowym, natomiast dochodzenie zwrotu świadczeń alimentacyjnych wypłaconych osobie uprawnionej przynależy do kompetencji organów egzekucyjnych prowadzących egzekucję administracyjną.

Z przedłożonych sądowi akt sprawy (z uwzględnieniem akt zawnioskowanych przez skarżącego w skardze) bezspornie wynika, że w okresie świadczeniowym, o którym mowa w zaskarżonej decyzji, ustalonym zgodnie z art. 2 pkt 8 ustawy, a więc od [...].10.2012 r. do [...].09.2013r. r., osobie uprawnionej – P. W. zostały wypłacone świadczenia alimentacyjne, w oparciu o decyzję organu pierwszej instancji z dnia [...].09.2012 r. w wysokości [...] zł miesięcznie, łącznie wysokości [...] zł. W świetle powyższych ustaleń, organ I instancji, w oparciu o art. 27 ust. 2 ustawy, mógł po zakończeniu okresu świadczeniowego wydać decyzję o zwrocie przez skarżącego kwoty [...] zł wraz z odsetkami. Jednakże w dniu [...].01.2013 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w B. przesłała do Urzędu Gminy w D. wyegzekwowaną od dłużnika – skarżącego kwotę [...] zł, która zgodnie z art. 27 ust. 9 ustawy (cyt. powyżej) podlegała zaliczeniu na poczet alimentów przez organ właściwy wierzyciela. Część tej kwoty, jak to prawidłowo przedstawił organ I instancji, została przeznaczona na spłatę zadłużenia dotyczącego okresu świadczeniowego 2011/2012 – kwota [...] zł. Pozostałą kwotę tj. [...] zł (w tym [...] zł – kwota główna i [...] zł – odsetki) zaliczono na poczet należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego dla osoby uprawnionej na okres świadczeniowy 2012/2013. Wobec tego do zwrotu tytułem wypłaconych w okresie od [...].10.2012 r. do [...].09.2013 r. świadczeń z funduszu alimentacyjnego pozostała kwota główna [...] zł ([...]-[...]=[...]), którą prawidłowo przypisano skarżącemu do zwroty decyzją organu I instancji z dnia [...].01.2014 r.

Odnosząc się do kwestii rozliczenia przez organ kwoty [...] zł przesłanej przez skarżącego matce uprawnionego P. W. w dniu [...].06.2012 r. przekazem pocztowym, stwierdzić należy, że jest ono prawidłowe. Jest bowiem poza sporem to, że na przekazie pocztowym, nie zostało w żaden sposób określone przez skarżącego na poczet jakich należności dokonuje wpłaty tej kwoty, oraz to że kwotę tą do rąk własnych otrzymała G. W., która nie przekazała jej na konto Urzędu Gminy w D.. Nie mógł więc Urząd, nie mając jej fizycznie na koncie, zaliczyć tej kwoty, tak jak chciałby tego skarżący, na poczet wypłacanych świadczeń alimentacyjnych. Poza tym skarżący nie wskazał wierzycielowi, którym z chwilą zakończenia okresu świadczeniowego staje się w stosunku do dłużnika alimentacyjnego organ administracji wypłacający świadczenie z funduszu alimentacyjnego, czy i który dług chce zaspokoić. Oświadczenie w trybie art. 451 kodeksu cywilnego, na które powołuje się skarżący, wysłane zostało do G. W. i przez nią odebrane (oświadczenie oraz potwierdzenie nadania i odbioru w aktach [...], strony nie ponumerowane). Jest ona wierzycielem alimentacyjnym i w jej imieniu komornik sądowy prowadzi egzekucję alimentów, do których jej syn ma prawo na podstawie orzeczeń sądowych. Czym innym jest natomiast, co już wyżej wyjaśniono, prowadzenie egzekucji wypłaconych na podstawie decyzji administracyjnej osobie uprawnionej świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Regulowanie tych należności w sposób skutkujący zmniejszeniem kwot przypisywanych po upływie okresu świadczeniowego do zwrotu, musi się odbywać za wiedzą organu dokonującego wypłaty tych świadczenia z funduszu alimentacyjnego, a przede wszystkim ewentualne oświadczenia o sposobie zaliczenia długu powinny być składane temu organowi. Przede wszystkim jednak skarżący, chcąc pomniejszyć należność przypisywaną jemu do zwrotu w związku z wypłatą świadczenia z funduszu alimentacyjnego, powinien był zachować się zgodnie z pouczeniem zawartym w piśmie informacyjnym z dnia [...].09.2012 r., które zostało jemu osobiście doręczone w dniu [...].10.2012 r. (vide: k – 8 akt administracyjnych) i wszelkie należności z tytułu zasądzonych alimentów regulować za pośrednictwem komornika sądowego prowadzącego postępowanie egzekucyjne, tak jak robił to dotychczas. Skoro więc organ właściwy nie otrzymał oświadczenia o sposobie zaliczenia wpłaty, to komornik sądowy powziąwszy wiadomość (w dniu [...].09.2012 r.) o wpłacie kwoty [...] zł do rąk G. W., w ocenie sądu mógł zaliczyć ją jako alimenty wypłacone bezpośrednio uprawnionemu – należności wierzyciela alimentacyjnego (vide: zawiadomienie komornika z dnia [...].09.2012 r. i zaświadczenie komornika z dnia [...].08.2012 r.), pomniejszając tym samym kwotę zobowiązań dłużnika alimentacyjnego – skarżącego. Podkreślić należy, że kwestie związane ze sposobem zaliczenia wpłaconej przez skarżącego kwoty [...] zł i wysokości kwoty należnej do zwrotu, zarówno organ I, jak i II instancji szczegółowo wyjaśniał w uzasadnieniu zaskarżonych decyzji, co czyni zarzuty skargi nieuzasadnionymi.

Mając na uwadze powyższe, uznając że zaskarżona decyzja, ani poprzedzająca ją decyzja organu I instancji nie naruszają obowiązujących przepisów prawa w sposób skutkujący koniecznością ich uchylenia, orzeczono na podstawie art. 151 ppsa o oddaleniu skargi.