II SA/Gd 160/13
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku
2013-05-16Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Tamara Dziełakowska /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Zdzisław Kostka Sędziowie: Sędzia WSA Tamara Dziełakowska (spr.) Sędzia WSA Katarzyna Krzysztofowicz Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Agnieszka Szczepkowska po rozpoznaniu w Gdańsku na rozprawie w dniu 8 maja 2013 r. sprawy ze skargi A. D. na decyzję Wojewody z dnia 1 lutego 2013 r., nr [...] w przedmiocie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej 1/ uchyla zaskarżoną decyzję, 2/ zasądza od Wojewody na rzecz skarżącego A. D. kwotę 997 zł (dziewięćset dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Skarga A. D. na decyzję Wojewody z dnia 1 lutego 2013 r. została wniesiona w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:
Gmina K. reprezentowana przez Burmistrza w dniu 2 września 2010 r. złożyła do Starosty wniosek o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej: budowę ulicy [...] od skrzyżowania z ul. [...] do ul. [...] w K. wraz z brakującą infrastrukturą.
A. D., właściciel działek znajdujących się w obszarze planowanej inwestycji, po zapoznaniu się z załączoną do wniosku dokumentacją wskazał, że w projekcie nie uwzględniono zjazdu na działkę nr [...]; opis techniczny do projektu budynku jest niespójny oraz nie uwzględnia układu pomieszczeń; opis techniczny branży drogowej nie zawiera parametrów projektowanej zieleni; zbiornik retencyjny mógłby mieć inną lokalizację oraz możliwa jest inna lokalizacji linii oświetleniowej na działkach nr [...], [...]. W kolejnym piśmie wskazał, że przewidywany sposób realizacji drogi narusza prawo własności dotychczasowych właścicieli nieruchomości w sposób nieuzasadniony zarówno charakterem zamierzenia budowlanego, jak i rzeczywistymi potrzebami publicznymi. Nieuzasadnione jest w szczególności zaprojektowanie dwóch pasów zieleni oraz ścieżki rowerowej, które nie mają związku z budową drogi, nie są również częścią jej infrastruktury. Podobne zastrzeżenia budziła lokalizacja zbiornika retencyjnego oraz projektowany przebieg linii energetycznej biegnący wzdłuż działki nr [...] oraz [...] oraz [...].
Starosta na wniosek Burmistrza Gminy, postanowieniem z 30 września 2010 r., sprostowanym postanowieniem z 24 listopada 2010 r. nadał rygor natychmiastowej wykonalności decyzji Starosty z 30 września 2010 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej w zakresie: "Budowa ulicy [...] w ciągu drogi gminnej nr [...] w K. wraz z brakującą infrastrukturą", oraz skreślił punkt VI decyzji, dotyczący terminu wydania nieruchomości lub opróżnienia lokali i innych pomieszczeń, ustalonego na dzień 1 marca 2011 r.
Od decyzji Starosty z 30 września 2010 r. A. D. złożył odwołanie, wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia, zarzucając jej naruszenie:
art.11f ust.1 pkt 8 ppkt c ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r.o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008 r., Nr 193, poz. 1194) polegającą na braku określenia terminu rozbiórki istniejących na nieruchomości uczestnika postępowania obiektów budowlanych,
art.12 ust.6 w związku z art.16 ust.2 polegające na braku określenia terminu wydania nieruchomości oraz terminu opróżnienia obiektów budowlanych znajdujących się na nieruchomości,
art. 21 Konstytucji w zw. z art.6, art. 112 i art. 113 ustawy o gospodarce nieruchomościami w związku z art.1 i art. 4 ustawy o drogach publicznych w związku z art. 1 ust. 1 i art.23 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych polegające na wywłaszczeniu uczestnika postępowania z prawa własności nieruchomości ponad możliwy oraz konieczny i niezbędny cel zrealizowania inwestycji celu publicznego,
art.10 w związku z art.40 § 2 k.p.a. i art. 11c ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych a także art. 7 i 77 k.p.a., polegające na uniemożliwieniu uczestnikowi postępowania wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, a w szczególności do pisma Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji z 24 września 2010 r. i pisma Burmistrza Gminy z 27 września 2010 r.
art. 11f ust.3 zdanie drugie ustawy, polegające na braku zawiadomienia uczestnika postępowania o wydaniu zaskarżonej decyzji.
Wojewoda decyzją z 26 listopada 2010 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję Starosty.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku prawomocnym wyrokiem z 1 czerwca 2011 r. sygn. akt II SA/Gd 47/11 uchylił powyższą decyzję Wojewody. Sąd wskazał na konieczność szczególnie wnikliwego przeanalizowania złożonego wniosku, jego zakresu, dołączonych dokumentów, zasadności rozstrzygnięcia oraz szczegółowego odniesienia się do każdego zarzutu sformułowanego we wniesionym odwołaniu. Sąd zobowiązał organ odwoławczy do dokonania oceny prawidłowości kwestionowanego przez stronę zakresu wywłaszczenia nieruchomości pod podwójne pasy zieleni oraz pod zbiornik retencyjny. W ocenie Sądu konieczne jest określenie charakteru zbiornika retencyjnego i podanie kwalifikacji, jako urządzenia kanalizacji deszczowej, czy też jest to element sieci uzbrojenia terenu oraz czy na jego wykonanie nie jest konieczne pozwolenie wodnoprawne. Jako istotny wskazano także brak orzeczenia co do ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości i nieustosunkowanie się do zarzutu braku uzasadnienia dla zaprojektowanego przebiegu linii energetycznej. Sąd podzielił zarzut niewłaściwego i niepełnego ustalenia wymaganych robót budowlanych w zakresie rozbiórki obiektu handlowego, a dodatkowo określenie charakteru tego obiektu, odległości od granicy, sposobu jego odłączenia od sieci i przyłączy, a także rozbiórki znajdujących się pod ziemią zbiorników stacji paliw płynnych. Sąd nakazał organowi odwoławczemu rozważenie konieczności ponownego zaopiniowania projektu budowlanego po "doprojektowaniu" dodatkowego zjazdu na działkę nr [...], sprawdzenie, czy projekt spełnia warunki korzystania z drogi przez osoby niepełnosprawne, weryfikację uprawnień projektantów w zakresie posiadania stosownych uprawnień budowlanych. Sąd rozstrzygnął wiążąco o uznaniu ścieżek rowerowych za elementy drogi. Za niezasadny uznał zarzut braku określenia terminu rozbiórki i braku terminu wydania nieruchomości szczegółowo to uzasadniając. Za chybione uznał Sąd zarzuty dotyczące treści uzgodnienia dokonanego przez Powiatowego Konserwatora Zabytków oraz zarzut braku dołączenia do wniosku projektu wykonawczego, wskazując, że z przepisu art. 11 d ust. 1 specustawy drogowej taki obowiązek nie wynika.
Wojewoda, ponownie rozpoznając sprawę, zwrócił się do inwestora o udzielenie dodatkowych informacji i wyjaśnień w zakresie realizacji inwestycji. Inwestor takich wyjaśnień udzielił. Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Wojewoda wydał decyzję z dnia 31 maja 2012 r., którą uchylił punkt 1 decyzji Starosty z dnia 30 września 2010r. i w tym zakresie orzekł o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę drogi wraz z infrastrukturą utrzymując pozostałe elementy decyzji organu I instancji w mocy.
A. D. złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku skargę na powyższą decyzję wnosząc o jej uchylenie w całości i przekazanie sprawy organowi II instancji do ponownego rozpatrzenia. Zdaniem skarżącego zaskarżone rozstrzygnięcie narusza przepis art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a., poprzez wzięcie udziału w wydaniu zaskarżonej decyzji przez pracownika urzędu wojewódzkiego, E. K., która brała również udział w wydaniu uchylonej decyzji Wojewody z 26 listopada 2010 r. zapadłej w niniejszej sprawie. Skarżący zarzucił ponadto naruszenie:
1. art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi polegające na nieuwzględnieniu oceny prawnej i wskazań co do dalszego postępowania wyrażonej w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 1 czerwca 2011 r. w sprawie II SA/Gd 47/11;
2. art. 139 k.p.a. polegające na wydaniu decyzji na niekorzyść odwołującego się poprzez ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości (działek nr [...] i [...] położonych w K.) będącej jego własnością;
3. art. 107 § 3 k.p.a. w zw. z art. 7 k.p.a. i art. 77 § 1 k.p.a. oraz art. 136 k.p.a., polegające na niewyjaśnieniu wszystkich istotnych okoliczności sprawy, niezebraniu dowodów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, a także na braku odniesienia się w zaskarżonej decyzji do zarzutów skarżącego podniesionych w postępowaniu odwoławczym;
4. art. 21 Konstytucji w związku z art. 6, art. 112 i art. 113 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tj. Dz.U. z 2010 r. Nr 102 poz. 651 ze zm.) w zw. z art. 1 i art. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tj. Dz.U. z 2010 r. Nr 106 poz. 675) w zw. z art. 1 ust. 1 ustawy i art. 23 ustawy, polegające na wywłaszczeniu skarżącego z prawa własności nieruchomości ponad możliwy oraz ponad konieczny i niezbędny cel zrealizowania inwestycji celu publicznego;
5. art. 11d ust. 1 pkt 9 i ust. 4 ustawy w zw. z art. 122 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2005 Nr 239 poz. 2019 ze zm.), polegające na wydaniu decyzji Starosty pomimo niewydania wymaganej prawem decyzji o pozwoleniu wodnoprawnym;
6. art. 11d ust. 1 pkt 9 i art. uf ust. 1 pkt 8 lit. g i ust. 2 ustawy w zw. z art. 124 ustawy o gospodarce nieruchomościami, polegające na wydaniu przez Wojewodę decyzji o ograniczeniu korzystania z nieruchomości (działek nr [...] i [...] położonych w K.) w celu przeprowadzenia ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów, energii elektrycznej i innych;
7. art. 11f ust. 1 pkt 8 ustawy, polegające na niewłaściwym i niepełnym ustaleniu wymaganych robót budowlanych w zakresie rozbiórki obiektu handlowego "C.;
8. art. 11d ust. 1 pkt 8 ustawy, polegające na niezwróceniu się przez zarządcę drogi do właściwych organów o zaopiniowanie zamierzonej inwestycji po wprowadzeniu przez projektanta M. J. w dniu 27 września 2010 r. zmiany do projektu budowlanego ("doprojektowanie dodatkowego zjazdu na działkę nr [...]");
9. art. 11d ust. 1 pkt 5 ustawy i art. 11f ust. 1 pkt 7 ustawy, polegające na złożeniu przez zarządcę drogi do akt sprawy projektu budowlanego zatwierdzonego decyzją Starosty Kartuskiego, który to projekt nie odpowiada wymogom prawnym, a w szczególności:
a) projekt zagospodarowania terenu nie został sporządzony przez osobę posiadającą uprawnienia w specjalności architektonicznej, czym naruszono art. 13 ust. 1 pkt 1 i art. 14 ust. 1 pkt 1 prawa budowlanego oraz art. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r. Nr 5 poz. 42 ze zm.);
b) projekt budowlany w zakresie branży drogowej nie został sporządzony przez osobę posiadającą uprawnienia w specjalności drogowej, czym naruszono art. 13 ust. 1 i art. 14 ust. 1 pkt 2a prawa budowlanego oraz § 18 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2005 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz. U. z 2006 r. Nr 83 poz. 578 ze zm.);
10. art. 11d ust. 1 pkt 4 ustawy w zw. z art. 11f ust. 1 pkt 4 i pkt 8 lit. e ustawy, polegające na nieuwzględnieniu w projekcie budowlanym konieczności przebudowy istniejącej sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej na działkach nr [...] i [...] będących własnością skarżącego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny prawomocnym wyrokiem z dnia 24 października 2012 r., sygn. akt II SA/Gd 454/12, uchylił zaskarżoną decyzję Wojewody.
Uzasadniając rozstrzygnięcie Sąd wskazał, że nie dopatrzył się naruszenia przepisu art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a., gdyż pracownik organu odwoławczego posiadający upoważnienie Wojewody do wydania zaskarżonej decyzji nie brał udziału w postępowaniu przed Starostą. Ustosunkowując się do pozostałych zarzutów skargi Sąd w pierwszej kolejności wskazał, że zasadny jest zarzut naruszenia przepisu art. 153 P.p.s.a. w części dotyczącej braku należytego określenia zakresu ograniczenia korzystania z nieruchomości wskutek planowanej inwestycji na podstawie art. 11 f ust. 1 pkt 8 specustawy drogowej. Organ ograniczył się bowiem w tym zakresie do ogólnego wskazania, że wprowadzono takie ograniczenie. W przekonaniu Sądu konieczne jest szczegółowe określenie jakie ograniczenie w tej konkretnej sprawie wywoła realizacja linii energetycznej w granicach nieruchomości skarżącego. W szczególności organ powinien wskazać, w jakim zakresie korzystanie z nieruchomości będzie utrudnione i na czym to ograniczenie będzie polegało. Posłużyć tutaj można się przepisami dotyczącymi ograniczania korzystania z nieruchomości zawartymi ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. nr 102, poz. 651 ze zm.).
Odnosząc się do pozostałych zarzutów skargi Sąd wskazał, że rozstrzygnięcie organu odwoławczego określające zakres ograniczenia w korzystaniu przez skarżącego z jego nieruchomości jest wbrew twierdzeniu skarżącego korzystne dla niego. Przepis art. 11f ust. 2 specustawy wskazuje, że do przedmiotowych ograniczeń stosuje się odpowiednio przepisy art. 124 ust. 4-8 i art. 124a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, co oznacza, że zamieszczenie w decyzji takiego ograniczenia powoduje, że po stronie skarżącego w razie niemożności dalszego prawidłowego korzystania z nieruchomości powstaje roszczenie o nabycie przez starostę własności tej nieruchomości. W sytuacji poniesienia przez skarżącego szkody bądź zmniejszenia wartości nieruchomości wskutek poprowadzenia linii energetycznej właściciel może żądać przyznania odszkodowania. Brak takiego orzeczenia nie dawał takich możliwości. Tym samym Sąd nie podzielił zarzutu skargi dotyczącego naruszenia przez organ odwoławczy art. 139 kpa
Pozostałe zarzuty skargi Sąd uznał również za nieuzasadnione. W szczególności Sąd wskazał, że organ dokonał oceny prawidłowości kwestionowanego przez stronę zakresu wywłaszczenia nieruchomości. Przepisy specustawy drogowej nie upoważniają organów orzekających do oceny racjonalności czy słuszności rozwiązań projektowych przyjętych we wniosku o udzielanie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej. Rola organu wydającego przedmiotową decyzję sprowadza się zatem do opisania dyspozycji i uwarunkowań dla inwestycji drogowej w zakresie wskazanym w art. 11 f ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji. Organu nie może zatem ingerować w przebieg i zakres inwestycji, tym samym nie może oceniać zakresu wywłaszczenia będącego następstwem realizacji przedstawionego do zatwierdzenia projektu w zakresie inwestycji drogowej. Budowa drogi jest inwestycją publiczną i jej realizacja może prowadzić do odjęcia prawa własności. Nieruchomość skarżącego podlega wywłaszczeniu w zakresie wybudowania ścieżek rowerowych, podwójnych pasów zieleni i budowy zbiornika retencyjnego. Wywłaszczenie na każdy z tych elementów organ odwoławczy ocenił odrębnie.
Sąd zwrócił uwagę, że Wojewoda w zaskarżonym rozstrzygnięciu wyjaśnił, że skoro w wyroku z 1 czerwca 2011 r. Sąd uznał ścieżki rowerowe za elementy drogi, to nie można uznać wywłaszczenia na ten cel za nadmierną ingerencję w prawo własności skarżącego. Uzasadniając wywłaszczenie pod pasy zieleni organ odwoławczy wskazał, że są to elementy pasa drogowego. Skoro zatem brak jest podstaw prawnych do zakwestionowania takiego zakresu inwestycji, nie można przypisywać decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej, orzekającej o wywłaszczeniu na ten cel, nadmierności w odjęciu prawa własności części nieruchomości skarżącego.
Sąd wskazał nadto, że Wojewoda w sposób kompleksowy i szczegółowy odniósł się do każdego elementu inwestycji i wykazał, iż są to elementy infrastruktury drogowej niezbędne do zapewnienia funkcjonalności całości inwestycji i z racji niemożności realizacji w inny sposób wywłaszczenie obecnego właściciela jest konieczne. Za prawidłowe uznał Sąd przyjęcie, że zbiornik retencyjny w tym konkretnym przypadku stanowi element drogi, a nie jest urządzeniem wodnym, w związku z czym za chybiony uznał zarzut dotyczący konieczności uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na realizację takiego zbiornika. Zdaniem Sądu niezasadne jest także twierdzenie, że zbiornik retencyjny będzie przyjmował wodę nie tylko z kanalizacji obsługującej drogę, ale także ze spływu wód opadowych z prywatnych nieruchomości i pobliskiego centrum handlowego, ponieważ zbiornik ten włączony został w sieć kanalizacji deszczowej. W ocenie Sądu Wojewoda szczegółowo określił zakres robót w odniesieniu do rozbiórki istniejącego obiektu handlowego "C.". W decyzji wskazano m. in. jakiego rodzaju roboty zostaną wykonane podczas rozbiórki, które konkretnie elementy zostaną usunięte z nieruchomości ze wskazaniem, że nie obejmie to ewentualnie istniejących zbiorników podziemnych. Wojewoda podkreślił, że odłączenie obiektu od mediów ma nastąpić w porozumieniu bądź pod nadzorem gestorów poszczególnych sieci.
Odnośnie ewentualnej konieczności ponownego uzgodnienia projektu budowlanego przez zarządcę drogi z właściwymi organami po doprojektowaniu dodatkowego zjazdu na działkę nr [...] Sąd wskazał, że organ odwoławczy szeroko uzasadnił brak takiej konieczności, w związku z czym brak jest, zdaniem Sądu, podstaw do uznania, by organy opiniujące ponownie musiały ustosunkowywać się do tej okoliczności sprawy.
W ocenie Sądu z treści decyzji wynika, że zarówno projekt budowlany w zakresie branży drogowej, jak i projekt zagospodarowania terenu zostały sporządzone przez osoby ze stosownymi uprawnieniami (obaj projektanci posiadają uprawnienia budowlane w specjalności konstrukcyjno-budowlanej w zakresie projektowania bez ograniczeń).
Sąd nie podzielił nadto zarzutu strony odnośnie konieczności zapewnienia dostępu do projektowanej drogi osobom niepełnosprawnym, gdyż z wyjaśnień Wojewody wynika, że zaprojektowano jedną pochylnię dla osób niepełnosprawnych, która zapewni taki dostęp zgodnie z wymaganiami art. 5 ust. 1 pkt 4 Prawa budowlanego.
W ocenie Sądu nie miało również miejsca naruszenie przepisów art. 107 § 3 k.p.a. w zw. z art. 7 k.p.a. i art. 77 § 1 k.p.a. oraz art. 136 k.p.a., albowiem organ w sposób rzetelny i kompletny ustalił stan faktyczny oraz zebrał i rozpatrzył zgromadzony materiał dowodowy. Znany jest dokładny zakres robót i zostały określone szczegółowe warunki ich wykonania. Wojewoda ustosunkował się przy tym do każdego z zarzutów zawartych w odwołaniu.
Za nieuzasadniony uznał również Sąd zarzut naruszenia art. 21 Konstytucji w związku z art. 6, art. 112 i art. 113 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami i art. 1 i art. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych w zw. z art. 1 ust. 1 ustawy i art. 23 specustawy drogowej, polegające na wywłaszczeniu skarżącego z prawa własności nieruchomości ponad możliwy oraz ponad konieczny i niezbędny cel zrealizowania inwestycji celu publicznego. W ocenie Sądu wywłaszczenie nastąpiło jedynie w niezbędnym zakresie. Twierdzenie jakoby na przyległych do inwestycji działkach należących do Skarbu Państwa (nr [...]) czy gminnej (nr [...]) posadowienie zbiornika retencyjnego było korzystniejsze nie zasługuje, zdaniem Sądu, na uwzględnienie w świetle bardzo szczegółowych i konkretnych wyjaśnień organu odwoławczego w kwestii kierunku spadku terenu. Projektowana ulica znajduje się w centrum miasta w związku z czym powinna spełniać najwyższe standardy, nie tylko bezpieczeństwa, czemu sprzyja rozdzielenie chodników, ścieżek rowerowych i jezdni pasami zieleni, ale także standardy estetyki i komfortu wszystkich korzystających z takiej infrastruktury.
Za bezpodstawny uznał również Sąd zarzut naruszenia art. 11d ust. 1 pkt 9 i art. 11f ust. 1 pkt 8 lit. g i ust. 2 specustawy w zw. z art. 124 ustawy o gospodarce nieruchomościami, polegający na wydaniu przez Wojewodę decyzji o ograniczeniu korzystania z nieruchomości (działek nr [...] i [...] położonych w K.) w celu przeprowadzenia ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów, energii elektrycznej i innych. W sprawie nie nastąpiło bowiem ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości skarżącego we wskazanym zakresie. Jedyne ograniczenie odnoszące się do przedmiotowych działek związane jest z posadowieniem linii energetycznej.
Końcowo, za nieuzasadniony uznał Sąd zarzut naruszenia art. 11d ust. 1 pkt 4 specustawy w zw. z art. 11f ust. 1 pkt 4 i pkt 8 lit. e ustawy, polegający na nieuwzględnieniu w projekcie budowlanym konieczności przebudowy istniejącej sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej na działkach nr [...] i [...] będących własnością skarżącego. Przedmiotowa inwestycja zakreślona została złożonym przez inwestora wnioskiem. Organy obu instancji związane są zakresem takiego wniosku. W sytuacji, gdy po zakończeniu inwestycji okazało się, że funkcjonowanie kanalizacji deszczowej i sanitarnej na nieruchomości skarżącego jest nieprawidłowe winien on w pierwszej kolejności zwrócić się do gestorów poszczególnych sieci o wyjaśnienie źródła problemu, a następnie domagać się naprawienia ewentualnej szkody. Kwestia ta pozostaje jednak poza granicami rozpoznawanej sprawy.
Wojewoda rozpoznając ponownie sprawę, decyzją dnia 1 lutego 2013 r. uchylił punkt 1 decyzji Starosty z 30 września 2010 r., dotyczący zatwierdzenia projektu budowlanego i wydania pozwolenia na budowę oraz orzekł w tym zakresie o zatwierdzeniu projektu budowlanego i wydaniu pozwolenia na budowę i rozbiórkę dla inwestycji obejmującej:
budowę drogi na działkach o nr ew. gr. [...],[...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] w obrębie ewid. [...] w miejscowości K.,
budowę kanalizacji deszczowej wraz z podziemnym zbiornikiem retencyjnym na działkach o nr ew. gr. [...],[...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] w obrębie ewid. [...] oraz na działce o nr ew. gr. [...] w obrębie ewid. nr [...] w miejscowości K.,
budowę sieci elektroenergetycznej oświetleniowej na działkach o nr ew. gr. [...],[...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] w obrębie ewid. [...] w miejscowości K.,
budowę parkingu na działce o nr ew. gr. [...] w obrębie ewid. nr [...]. w miejscowości K.,
przebudowę sieci wodociągowej na działkach o nr ew. gr. [...],[...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] w obrębie ewid. [...] w miejscowości K., gmina K.,
przebudowę sieci kanalizacji sanitarnej na działkach o nr ew. gr. [...],[...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] w obrębie ewid. [...] w miejscowości K.,
przebudowę linii kablowej SN na działkach o nr ew. gr. [...], [...], [...] w obrębie ewid. [...] w miejscowości K., gmina K.,
rozbiórkę obiektu handlowego "C." zlokalizowanego na działkach o nr ew. gr. [...], [...], [...], [...] w obrębie ewid. [...]w miejscowości K., z zachowaniem warunków przewidzianych w art. 36 ust. 1 oraz art. 42 ust. 2 i 3 ustawy Prawo budowlane.
Dodatkowo, w związku z obowiązkiem przebudowy infrastruktury technicznej poza liniami ograniczającymi teren, Wojewoda określił graniczenia w korzystaniu z nieruchomości poprzez zezwolenie na założenie i przeprowadzenie kabla oświetleniowego na działkach nr [...] i [...] w obrębie ewid. [...] w miejscowości K. Wskazał jednocześnie, że przebieg przebudowywanej sieci infrastruktury technicznej został przedstawiony na załączniku nr 4 – rys. nr 2.1 do decyzji na planie zagospodarowania terenu. Strefa ograniczonego użytkowania wynosi 1 m, przy czym linia środkowa strefy pokrywa się z osią sieci. Poinformował, że właścicielom i użytkownikom wieczystym nieruchomości przysługują roszczenia określone w art. 124 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami , a ograniczenia w korzystaniu podlegają zasadom określonym w art. 124 ust. 4 – 8 tej ustawy.
Uzasadniając rozstrzygnięcie Wojewoda, po przedstawieniu dotychczasowego przebiegu postępowania wskazał, że w związku z wyrokiem WSA w Gdańsku z dnia 24 października 2012 r., sygn. akt II SA/Gd 454/12, jest związany na mocy art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oceną prawną i wskazaniami co do dalszego postępowania wyrażonymi w tym orzeczeniu. Podniósł, że Sąd za zasadny uznał zarzut podnoszony przez skarżącego w części dotyczącej braku należytego określenia zakresu ograniczenia korzystania z nieruchomości wskutek planowanej inwestycji na podstawie art. 11 f ust. 1 pkt 8 specustawy drogowej. Powtarzając argumentację zawartą w decyzji z dnia 31 maja 2012 r. Wojewoda, ustosunkowując się do zarzutów związanych z przebiegiem kabla oświetleniowego wyjaśnił, że projektując przebieg trasy, projektanci lokalizują sieci wzdłuż granic działek jako najmniej ingerując w ich zagospodarowanie.
Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku na powyższą decyzję wniósł A. D. domagając się jej uchylenia i przekazania sprawy organowi odwoławczemu do ponownego rozpatrzenia oraz zasądzenia kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego. Zaskarżonej decyzji zarzucono naruszenie:
1. art. 10 k.p.a., polegające na niezawiadomieniu skarżącego o prowadzonym przez organ postępowaniu, zaś przed wydaniem decyzji na umożliwieniu mu wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań;
2. art. 139 k.p.a. polegające na wydaniu decyzji na niekorzyść odwołującego się poprzez ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości (działek nr [...] i [...] położonych w K.) będącej jego własnością;
3. art. 7 k.p.a. i art. 77 § 1 k.p.a. w zw. z art. 78 § 1 k.p.a. oraz art. 136 k.p.a., polegające na niewyjaśnieniu wszystkich istotnych okoliczności sprawy, niezebraniu dowodów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, a także na braku odniesienia się w zaskarżonej decyzji do zarzutów skarżącego podniesionych w postępowaniu odwoławczym;
4. art. 21 Konstytucji w związku z art. 6, art. 112 i art. 113 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (. Dz.U. z 2010 r. Nr 102 poz. 651 ze zm.) w zw. z art. 1 i art. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych w zw. z art. 1 ust. 1 ustawy i art. 23 ustawy, polegające na wywłaszczeniu skarżącego z prawa własności nieruchomości ponad możliwy oraz ponad konieczny i niezbędny cel zrealizowania inwestycji celu publicznego;
5. art. 11d ust. 1 pkt 9 i ust. 4 ustawy w zw. z art. 122 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne, polegające na wydaniu decyzji Starosty pomimo niewydania wymaganej prawem decyzji o pozwoleniu wodnoprawnym;
6. art. 11d ust. 1 pkt 9 i art. 11f ust. 1 pkt 8 lit. g i ust. 2 ustawy w zw. z art. 124 ustawy o gospodarce nieruchomościami, polegające na wydaniu przez Wojewodę decyzji o ograniczeniu korzystania z nieruchomości (działek nr [...] i [...] położonych w K.) w celu przeprowadzenia ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów, energii elektrycznej i innych;
7. art. 11f ust. 1 pkt 8 ustawy, polegające na niezwróceniu się przez zarządcę drogi do właściwych organów o zaopiniowanie zamierzonej inwestycji po wprowadzeniu przez projektanta M. J. w dniu 27 września 2010r . zmiany do projektu budowlanego ("doprojektowanie dodatkowego zjazdu na działkę nr [...]");
8. art. 11d ust. 1 pkt 5 ustawy i art. 11f ust. 1 pkt 7 ustawy, polegające na złożeniu przez zarządcę drogi do akt sprawy projektu budowlanego zatwierdzonego decyzją Starosty, który to projekt nie odpowiada wymogom prawnym, a w szczególności:
• projekt zagospodarowania terenu nie został sporządzony przez osobę posiadającą uprawnienia w specjalności architektonicznej, czym naruszono art. 13 ust. 1 pkt 1 i art. 14 ust. 1 pkt 1 prawa budowlanego oraz art. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r. Nr 5 poz. 42 ze zm.);
• projekt budowlany w zakresie branży drogowej nie został sporządzony przez osobę posiadającą uprawnienia w specjalności drogowej, czym naruszono art. 13 ust. 1 i art. 14 ust. 1 pkt 2a prawa budowlanego oraz § 18 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2005 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz. U. z 2006 r. Nr 83 poz. 578 ze zm.);
9. art. 11d ust. 1 pkt 4 ustawy w zw. z art. 11f ust. 1 pkt 4 i pkt 8 lit. e ustawy, polegające na nieuwzględnieniu w projekcie budowlanym konieczności przebudowy istniejącej sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej na działkach nr 10/2 i 8/6 będących własnością skarżącego.
W uzasadnieniu skargi A. D. powtórzył argumentację podnoszoną w skardze z dnia 27 czerwca 2012 r. na decyzję Wojewody z dnia 31 maja 2012 r. Wyjaśnił, że w jego ocenie WSA w Gdańsku, w wyroku z dnia 24 października 2012 r. wydanym w sprawie sygn. akt II SA/Gd 454/12, mimo iż był na mocy art. 153 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, związany rozstrzygnięciem wydanym w sprawie II SA/Gd 47/11, nie uwzględnił części zarzutów, jak również wyraził pogląd odmienny od tego, jaki został zaprezentowany w wyroku z dnia 1 czerwca 2011 r. Z uwagi na fakt, że skarżącemu nie przysługiwało prawo do złożenia skargi kasacyjnej od orzeczenia z dnia 24 października 2012 r. nie miał on możliwości odwołania się od tak wyrażonego stanowiska. W związku z powyższym zasadnym jest, w ocenie skarżącego, ponowienie zarzutów, które WSA w Gdańsku uznał za zasadne w wyroku z dnia 1 czerwca 2011 r., a którym odmówił zasadności w rozstrzygnięciu z dnia 24 października 2012 r.
W dalszej kolejności, wskazując na naruszenie przepisu art. 10 k.p.a., skarżący podniósł, że nie został poinformowany przez Wojewodę o prowadzonym postępowaniu, jak również o możliwości zapoznania się ze zgromadzonymi w sprawie materiałami dowodowymi przed wydaniem zaskarżonej decyzji. Powyższe uniemożliwiło mu złożenie prywatnej opinii na temat zbiornika retencyjnego wykonanego w związku z inwestycją. Niezależnie od powyższego skarżący nie mógł przedstawić własnego stanowiska co do zakresu ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości polegającego na przebudowie sieci energetycznej. Określony przez Wojewodę pas o szerokości 1 m jest zdaniem skarżącego nieadekwatny do rzeczywistych potrzeb. Wiązka sieci liczy zaledwie kilka centymetrów, stąd nie ma potrzeby aż tak znacznego ograniczenia prawa własności skarżącego. Zdaniem skarżącego również sam przebieg linii energetycznej jest nie do zaakceptowania. Linia biegnie bowiem przez środek działek skarżącego, w sposób chaotyczny, nie uwzględniający w najmniejszym zakresie tego, by obciążyć nieruchomość skarżącego w jak najmniejszym zakresie. Rozwiązanie takie uniemożliwia w konsekwencji skarżącemu wybudowanie na tym terenie jakiegokolwiek budynku.
W odpowiedzi na skargę Wojewoda wniósł o jej oddalenie uznając podniesione przez skarżącego zarzuty za bezzasadne.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:
Stosownie do art. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270), dalej określanej jako "p.p.s.a.", sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W ramach swej kognicji sąd bada, czy przy wydaniu zaskarżonego aktu nie doszło do naruszenia prawa materialnego i przepisów postępowania. Zgodnie z treścią art. 134 p.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi, oraz powołaną podstawą prawną. Orzekanie - w myśl art. 135 ustawy - następuje w granicach sprawy będącej przedmiotem kontrolowanego postępowania, w której został wydany zaskarżony akt lub czynność i odbywa się z uwzględnieniem wówczas obowiązujących przepisów prawa.
Uwzględnienie skargi następuje w przypadkach naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) p.p.s.a.), naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (art. 145 § 1 pkt 1 lit. b), oraz innego naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt1 lit. c) p.p.s.a.). W przypadkach, gdy zachodzą przyczyny określone w art. 156 kodeksu postępowania administracyjnego sąd stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia (art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a.), jeżeli zachodzą przyczyny określone w innych przepisach, sąd stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa.
Kontrolując zaskarżoną decyzję zgodnie z przywołanymi wyżej zasadami, należało uznać, że skarga zasługuje na uwzględnienie, aczkolwiek nie wszystkie zawarte w niej zarzuty okazały się zasadne.
W pierwszej kolejności wskazać trzeba, niniejsza sprawa była dwukrotnie przedmiotem orzekania w tutejszym Sądzie. Prawomocnym wyrokiem z 1 czerwca 2011 r. sygn. akt II SA/Gd 47/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uchylił decyzję Wojewody z dnia 26 listopada 2010 r. uznając za zasadne zarzuty dotyczące nieodniesienia się przez organ odwoławczy do poszczególnych zarzutów odwołania, a także brak rozstrzygnięcia określonego w art. 11 f ust.1 pkt 8 lit. g ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, stanowiącym, że w decyzji określa się ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości dla realizacji obowiązków, o których jest mowa w art. 11 f ust.1 pkt 8 lit. e ustawy, w odniesieniu do projektowanej linii energetycznej. Następnie, prawomocnym wyrokiem z dnia 24 października 2012 r. sygn. akt II SA/Gd 454/12 Sąd uchylił decyzję Wojewody z dnia 31 maja 2012 r. Sąd uznał za uzasadnione zarzuty dotyczące braku należytego określenia zakresu ograniczenia korzystania z nieruchomości wskutek planowanej inwestycji na podstawie art. 11 f ust. 1 pkt 8 specustawy drogowej. Zdaniem Sądu organ ograniczył się w tym zakresie do ogólnego wskazania, że wprowadzono takie ograniczenie. W przekonaniu Sądu konieczne jest szczegółowe określenie jakie ograniczenie w tej konkretnej sprawie wywoła realizacja linii energetycznej w granicach nieruchomości skarżącego. Organ powinien wskazać, w jakim zakresie korzystanie z nieruchomości będzie utrudnione i na czym to ograniczenie będzie polegało.
Zgodnie z treścią art.153 p.p.s.a. ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia. Między oceną prawną, a wskazaniami co do dalszego postępowania zachodzi immanentny związek. Ocena prawna dotyczy bowiem dotychczasowego postępowania tych organów w sprawie, podczas gdy wskazania określają sposób ich postępowania w przyszłości. (por. T.Woś, H.Knysiak – Molczyk, M.Romańska "Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi". Komentarz. Warszawa 2005, str. 475). Związanie oceną prawną, o której mowa w art. 153 p.p.s.a. oznacza, że ani organ administracji, ani sąd administracyjny, nie mogą, w tej samej sprawie, w przyszłości formułować nowych ocen prawnych, które pozostawałyby w sprzeczności z poglądem wcześniej wyrażonym w uzasadnieniu wyroku i mają obowiązek podporządkowania się mu w pełnym zakresie. Uregulowanie zawarte w art. 153 p.p.s.a oznacza, że prawomocne orzeczenie sądu administracyjnego wywiera skutki wykraczające poza zakres postępowania sądowoadministracyjnego, gdyż jego oddziaływaniem objęte jest także przyszłe postępowanie administracyjne prowadzone na skutek uchylenia zaskarżonego aktu, a także każde kolejne zainicjowane przez strony postępowanie sądowoadministracyjne. W orzecznictwie wskazuje się nawet, że wojewódzki sąd administracyjny, który pomija ocenę prawną wiążącą go w danej sprawie narusza zasadę demokratycznego państwa prawnego wyrażoną w art. 2 Konstytucji RP 9por. wyrok NSA z 21 maja 2010 r., II FSK 153/09 dostępny na https://cbois.gov.pl). Ocena prawna traci moc wiążącą tylko w przypadku zmiany prawa, zmiany istotnych okoliczności faktycznych sprawy, zaistniałych po wydaniu wyroku, oraz w wypadku wzruszenia we właściwym trybie orzeczenia zawierającego ocenę prawną. W niniejszej sprawie nie zaistniały okoliczności uzasadniające odstąpienie od ocen prawnych wyrażonych w poprzednich orzeczeniach.
W związku z powyższym Sąd nie miał podstaw do ponownej oceny zarzutów skargi zawartych w punktach 2-9. Kwestie te bowiem zostały jednoznacznie ocenione, a tym samym i przesądzone w uzasadnieniu wyroku z dnia 24 października 2012 r. Wbrew zarzutom skargi analiza uzasadnień obu poprzednich orzeczeń nie wskazuje, aby między nimi istniała jakakolwiek sprzeczność. Sąd w uzasadnieniu wyroku w sprawie II SA/Gd 454/12 podkreślił swoje związanie poprzednim wyrokiem z dnia 1 czerwca 2011 r. Wyraźnie określił zakres związania poprzednią oceną prawną i w ocenie Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę oceny tej nie naruszył. Należy też wskazać, że wbrew wywodom skargi skarżącemu przysługiwało prawo do wniesienia skargi kasacyjnej od poprzednich orzeczeń. Właśnie ze względu na skutki, jakie wywiera ocena prawna zawarta w prawomocnym orzeczeniu sądu administracyjnego, w postępowaniu sądowoadministracyjnym nie obowiązuje zakaz wnoszenia środków odwoławczych od orzeczeń, których rozstrzygnięcie jest korzystne dla strony. Nie ma przepisu zabraniającego wniesienie skargi kasacyjnej, jeżeli strona zgadza się z rozstrzygnięciem, a kwestionuje jego uzasadnienie. W takiej sytuacji nawet gdyby sąd kasacyjny oddalił skargę kasacyjną, ale zmienił ocenę prawną sądu I instancji lub jego zalecenia skierowane do organów, to wówczas walor związania, o którym mowa w art. 153 p.p.s.a odnosiłby się wyłącznie do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego. W przypadku bowiem, gdy NSA oddala skargę na mocy art. 184 p.p.s.a. (w sytuacji, gdy "zaskarżone orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu"), ale wyraża w uzasadnieniu wyroku inną ocenę prawną niż sąd pierwszej instancji, ocena ta jest wiążąca. Innymi słowy ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w wyroku oddalającym skargę kasacyjną stają się wiążące dla sądu i organów administracji publicznej, których działanie było przedmiotem postępowania (por. wyrok NSA z dnia 11 lipca 2008 r., sygn. akt II OSK 831/07, wyrok NSA z 18 sierpnia 2004 r., FSK 207/04 publ. www.orzecznia.nsa.gov.pl). W rozpatrywanej sprawie zatem nie było przeszkód, aby skarżący wniósł skargę kasacyjną od wyroku z dnia 24 października 2012 r.
Ustosunkowując się do zarzutu naruszenia przepisu art. 10 k.p.a. Sąd rozstrzygający w niniejszej sprawie wskazuje, że jest on nieuzasadniony w zakresie, w jakim odnosi się do uniemożliwienia skarżącemu złożenia wniosków dowodowych o przeprowadzenie dowodu z prywatnej opinii na temat lokalizacji zbiornika retencyjnego wykonanego w związku z inwestycją. Kwestia oceny lokalizacji wykonanego podziemnego zbiornika retencyjnego została ostatecznie przesądzona prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 24 października 2012 r. w sprawie sygn. akt II SA/Gd 454/12. Uniemożliwiało to ponowne, niejako "na nowo" prowadzenie postępowania dowodowego na okoliczność i jego właściwego usytuowania, i zakresu wywłaszczenia skarżącego na ten cel.
W wyroku z dnia 24 października 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wskazał natomiast na konieczność szczegółowego określenia, jakie ograniczenie wywoła realizacja linii energetycznej w granicach nieruchomości skarżącego. W szczególności zobowiązał organ do wskazania, w jakim zakresie korzystanie z nieruchomości będzie utrudnione i na czym to ograniczenie będzie polegało. Wydając zaskarżoną decyzję Wojewoda określił ograniczenie korzystania z nieruchomości poprzez zezwolenie na założenie i przeprowadzenie kabla oświetleniowego na działkach [...] i [...] w obrębie ewid. [...] w K., wskazując że przebieg przebudowywanej sieci infrastruktury technicznej został przedstawiony na załączniku nr 4 – rys. 2.1 do decyzji na planie zagospodarowania terenu i wyjaśniając, że strefa ograniczonego użytkowania wynosi 1 m, przy czym linia środkowa strefy pokrywa się z osią sieci. Organ pouczył nadto strony o treści art. 124 ust. 4 – 8 ustawy o gospodarce nieruchomościami. W uzasadnieniu wskazano, że projektując przebieg trasy projektanci zlokalizowali przebieg kabla oświetleniowego wzdłuż granic działek, w sposób jak najmniej inwazyjny w ich zagospodarowanie.
Decyzja wydana na podstawie art. 124 ust. 1 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami stanowi rodzaj decyzji o wywłaszczeniu. W decyzji takiej konieczne jest określenie sposobu dokonania ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości. Poza tym uzasadniony interes właściciela nieruchomości wymaga, aby przebieg planowanej inwestycji był dla jego nieruchomości jak najmniej uciążliwy, a zakres ingerencji inwestora w prawa właściciela nieruchomości sprowadzony do niezbędnego minimum (por. wyrok WSA w Olsztynie z dnia 3 grudnia 2009 r., II SA/Ol 927/09, LEX nr 583042, oraz wyroki WSA w Łodzi z dnia 29 października 2008 r., II SA/Łd 315/08, LEX nr 512307, i z dnia 29 października 2008 r., II SA/Łd 314/08, LEX nr 499822). Z tego względu decyzja musi wskazywać jednoznacznie zarówno przebieg inwestycji przez nieruchomość, jak i zakres uszczuplenia władztwa właściciela (użytkownika wieczystego), i to tylko w zakresie niezbędnym do wykonania danej inwestycji oraz zgodnie z warunkami wynikającymi z planu zagospodarowania przestrzennego. Samo odwołanie się w decyzji do planu miejscowego jest niewystarczające (por. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 31 grudnia 2007 r., II SA/Go 579/07, LEX nr 357505).
W związku z powyższym organ przed wydaniem decyzji ograniczającej sposób korzystania z nieruchomości obowiązany był dokonać analizy jak najmniejszej uciążliwości dla właściciela nieruchomości. Powinno to znaleźć odzwierciedlenie w uzasadnieniu decyzji, a brak pełnego wyjaśnienia tej kwestii w uzasadnieniu decyzji stanowi naruszenie art. 107 § 3 k.p.a. (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 22 marca 2005 r., I SA/Wa 223/04, LEX nr 189031, por. także: Ewa Bończak – Kucharczyk, Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, LEX 2013 – komentarz do art. 124).
W niniejszej sprawie, jak wynika z analizy rysunku nr 2.1 (planu zagospodarowania terenu), projektowany kabel oświetleniowy przebiega wprawdzie wzdłuż granic działek nr [...] i nr [...] w obrębie ewid [...] w K., ale granice te nie stanowią jednocześnie granic nieruchomości skarżącego. Tym samym brak jest podstaw do przyjęcia, że projektowany przebieg kabla jest najmniej uciążliwy dla właściwego zagospodarowania nieruchomości. Projektując przebieg kabla oświetleniowego nie uwzględniono, że działki nr [...] i nr [...] należące do A. D. i jego żony sąsiadują z działkami o nr [...],[...], [...], które również stanowią ich własność. To powoduje, że projektowany kabel przebiega, tak jak wskazuje skarżący, przez środek jego nieruchomości.
Uznając, że w powyższym zakresie organy nie wyjaśniły należycie sprawy stosownie do art. 7 i 77 § 1 kpa Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c Prawa o postępowaniu przez sądami administracyjnymi uchylił zaskarżoną decyzję. W toku ponownego rozpatrzenia sprawy organ uwzględni dokonaną przez sąd interpretację przepisów prawa i wskazania co do dalszego toku postępowania.
Na podstawie art. 200 w zw. z art. 205 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Sąd zasądził od organu na rzecz skarżącego kwotę 997 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 500 zł tytułem kosztów uiszczonego wpisu i kwotę 497 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa. Wynagrodzenie pełnomocnika Sąd ustalił stosownie do § 18 ust. 1 pkt 1 lit. c w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1348 ze zm.)
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Skład sądu
Tamara Dziełakowska /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Zdzisław Kostka Sędziowie: Sędzia WSA Tamara Dziełakowska (spr.) Sędzia WSA Katarzyna Krzysztofowicz Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Agnieszka Szczepkowska po rozpoznaniu w Gdańsku na rozprawie w dniu 8 maja 2013 r. sprawy ze skargi A. D. na decyzję Wojewody z dnia 1 lutego 2013 r., nr [...] w przedmiocie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej 1/ uchyla zaskarżoną decyzję, 2/ zasądza od Wojewody na rzecz skarżącego A. D. kwotę 997 zł (dziewięćset dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Skarga A. D. na decyzję Wojewody z dnia 1 lutego 2013 r. została wniesiona w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:
Gmina K. reprezentowana przez Burmistrza w dniu 2 września 2010 r. złożyła do Starosty wniosek o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej: budowę ulicy [...] od skrzyżowania z ul. [...] do ul. [...] w K. wraz z brakującą infrastrukturą.
A. D., właściciel działek znajdujących się w obszarze planowanej inwestycji, po zapoznaniu się z załączoną do wniosku dokumentacją wskazał, że w projekcie nie uwzględniono zjazdu na działkę nr [...]; opis techniczny do projektu budynku jest niespójny oraz nie uwzględnia układu pomieszczeń; opis techniczny branży drogowej nie zawiera parametrów projektowanej zieleni; zbiornik retencyjny mógłby mieć inną lokalizację oraz możliwa jest inna lokalizacji linii oświetleniowej na działkach nr [...], [...]. W kolejnym piśmie wskazał, że przewidywany sposób realizacji drogi narusza prawo własności dotychczasowych właścicieli nieruchomości w sposób nieuzasadniony zarówno charakterem zamierzenia budowlanego, jak i rzeczywistymi potrzebami publicznymi. Nieuzasadnione jest w szczególności zaprojektowanie dwóch pasów zieleni oraz ścieżki rowerowej, które nie mają związku z budową drogi, nie są również częścią jej infrastruktury. Podobne zastrzeżenia budziła lokalizacja zbiornika retencyjnego oraz projektowany przebieg linii energetycznej biegnący wzdłuż działki nr [...] oraz [...] oraz [...].
Starosta na wniosek Burmistrza Gminy, postanowieniem z 30 września 2010 r., sprostowanym postanowieniem z 24 listopada 2010 r. nadał rygor natychmiastowej wykonalności decyzji Starosty z 30 września 2010 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej w zakresie: "Budowa ulicy [...] w ciągu drogi gminnej nr [...] w K. wraz z brakującą infrastrukturą", oraz skreślił punkt VI decyzji, dotyczący terminu wydania nieruchomości lub opróżnienia lokali i innych pomieszczeń, ustalonego na dzień 1 marca 2011 r.
Od decyzji Starosty z 30 września 2010 r. A. D. złożył odwołanie, wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia, zarzucając jej naruszenie:
art.11f ust.1 pkt 8 ppkt c ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r.o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008 r., Nr 193, poz. 1194) polegającą na braku określenia terminu rozbiórki istniejących na nieruchomości uczestnika postępowania obiektów budowlanych,
art.12 ust.6 w związku z art.16 ust.2 polegające na braku określenia terminu wydania nieruchomości oraz terminu opróżnienia obiektów budowlanych znajdujących się na nieruchomości,
art. 21 Konstytucji w zw. z art.6, art. 112 i art. 113 ustawy o gospodarce nieruchomościami w związku z art.1 i art. 4 ustawy o drogach publicznych w związku z art. 1 ust. 1 i art.23 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych polegające na wywłaszczeniu uczestnika postępowania z prawa własności nieruchomości ponad możliwy oraz konieczny i niezbędny cel zrealizowania inwestycji celu publicznego,
art.10 w związku z art.40 § 2 k.p.a. i art. 11c ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych a także art. 7 i 77 k.p.a., polegające na uniemożliwieniu uczestnikowi postępowania wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, a w szczególności do pisma Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji z 24 września 2010 r. i pisma Burmistrza Gminy z 27 września 2010 r.
art. 11f ust.3 zdanie drugie ustawy, polegające na braku zawiadomienia uczestnika postępowania o wydaniu zaskarżonej decyzji.
Wojewoda decyzją z 26 listopada 2010 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję Starosty.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku prawomocnym wyrokiem z 1 czerwca 2011 r. sygn. akt II SA/Gd 47/11 uchylił powyższą decyzję Wojewody. Sąd wskazał na konieczność szczególnie wnikliwego przeanalizowania złożonego wniosku, jego zakresu, dołączonych dokumentów, zasadności rozstrzygnięcia oraz szczegółowego odniesienia się do każdego zarzutu sformułowanego we wniesionym odwołaniu. Sąd zobowiązał organ odwoławczy do dokonania oceny prawidłowości kwestionowanego przez stronę zakresu wywłaszczenia nieruchomości pod podwójne pasy zieleni oraz pod zbiornik retencyjny. W ocenie Sądu konieczne jest określenie charakteru zbiornika retencyjnego i podanie kwalifikacji, jako urządzenia kanalizacji deszczowej, czy też jest to element sieci uzbrojenia terenu oraz czy na jego wykonanie nie jest konieczne pozwolenie wodnoprawne. Jako istotny wskazano także brak orzeczenia co do ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości i nieustosunkowanie się do zarzutu braku uzasadnienia dla zaprojektowanego przebiegu linii energetycznej. Sąd podzielił zarzut niewłaściwego i niepełnego ustalenia wymaganych robót budowlanych w zakresie rozbiórki obiektu handlowego, a dodatkowo określenie charakteru tego obiektu, odległości od granicy, sposobu jego odłączenia od sieci i przyłączy, a także rozbiórki znajdujących się pod ziemią zbiorników stacji paliw płynnych. Sąd nakazał organowi odwoławczemu rozważenie konieczności ponownego zaopiniowania projektu budowlanego po "doprojektowaniu" dodatkowego zjazdu na działkę nr [...], sprawdzenie, czy projekt spełnia warunki korzystania z drogi przez osoby niepełnosprawne, weryfikację uprawnień projektantów w zakresie posiadania stosownych uprawnień budowlanych. Sąd rozstrzygnął wiążąco o uznaniu ścieżek rowerowych za elementy drogi. Za niezasadny uznał zarzut braku określenia terminu rozbiórki i braku terminu wydania nieruchomości szczegółowo to uzasadniając. Za chybione uznał Sąd zarzuty dotyczące treści uzgodnienia dokonanego przez Powiatowego Konserwatora Zabytków oraz zarzut braku dołączenia do wniosku projektu wykonawczego, wskazując, że z przepisu art. 11 d ust. 1 specustawy drogowej taki obowiązek nie wynika.
Wojewoda, ponownie rozpoznając sprawę, zwrócił się do inwestora o udzielenie dodatkowych informacji i wyjaśnień w zakresie realizacji inwestycji. Inwestor takich wyjaśnień udzielił. Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Wojewoda wydał decyzję z dnia 31 maja 2012 r., którą uchylił punkt 1 decyzji Starosty z dnia 30 września 2010r. i w tym zakresie orzekł o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę drogi wraz z infrastrukturą utrzymując pozostałe elementy decyzji organu I instancji w mocy.
A. D. złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku skargę na powyższą decyzję wnosząc o jej uchylenie w całości i przekazanie sprawy organowi II instancji do ponownego rozpatrzenia. Zdaniem skarżącego zaskarżone rozstrzygnięcie narusza przepis art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a., poprzez wzięcie udziału w wydaniu zaskarżonej decyzji przez pracownika urzędu wojewódzkiego, E. K., która brała również udział w wydaniu uchylonej decyzji Wojewody z 26 listopada 2010 r. zapadłej w niniejszej sprawie. Skarżący zarzucił ponadto naruszenie:
1. art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi polegające na nieuwzględnieniu oceny prawnej i wskazań co do dalszego postępowania wyrażonej w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 1 czerwca 2011 r. w sprawie II SA/Gd 47/11;
2. art. 139 k.p.a. polegające na wydaniu decyzji na niekorzyść odwołującego się poprzez ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości (działek nr [...] i [...] położonych w K.) będącej jego własnością;
3. art. 107 § 3 k.p.a. w zw. z art. 7 k.p.a. i art. 77 § 1 k.p.a. oraz art. 136 k.p.a., polegające na niewyjaśnieniu wszystkich istotnych okoliczności sprawy, niezebraniu dowodów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, a także na braku odniesienia się w zaskarżonej decyzji do zarzutów skarżącego podniesionych w postępowaniu odwoławczym;
4. art. 21 Konstytucji w związku z art. 6, art. 112 i art. 113 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tj. Dz.U. z 2010 r. Nr 102 poz. 651 ze zm.) w zw. z art. 1 i art. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tj. Dz.U. z 2010 r. Nr 106 poz. 675) w zw. z art. 1 ust. 1 ustawy i art. 23 ustawy, polegające na wywłaszczeniu skarżącego z prawa własności nieruchomości ponad możliwy oraz ponad konieczny i niezbędny cel zrealizowania inwestycji celu publicznego;
5. art. 11d ust. 1 pkt 9 i ust. 4 ustawy w zw. z art. 122 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2005 Nr 239 poz. 2019 ze zm.), polegające na wydaniu decyzji Starosty pomimo niewydania wymaganej prawem decyzji o pozwoleniu wodnoprawnym;
6. art. 11d ust. 1 pkt 9 i art. uf ust. 1 pkt 8 lit. g i ust. 2 ustawy w zw. z art. 124 ustawy o gospodarce nieruchomościami, polegające na wydaniu przez Wojewodę decyzji o ograniczeniu korzystania z nieruchomości (działek nr [...] i [...] położonych w K.) w celu przeprowadzenia ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów, energii elektrycznej i innych;
7. art. 11f ust. 1 pkt 8 ustawy, polegające na niewłaściwym i niepełnym ustaleniu wymaganych robót budowlanych w zakresie rozbiórki obiektu handlowego "C.;
8. art. 11d ust. 1 pkt 8 ustawy, polegające na niezwróceniu się przez zarządcę drogi do właściwych organów o zaopiniowanie zamierzonej inwestycji po wprowadzeniu przez projektanta M. J. w dniu 27 września 2010 r. zmiany do projektu budowlanego ("doprojektowanie dodatkowego zjazdu na działkę nr [...]");
9. art. 11d ust. 1 pkt 5 ustawy i art. 11f ust. 1 pkt 7 ustawy, polegające na złożeniu przez zarządcę drogi do akt sprawy projektu budowlanego zatwierdzonego decyzją Starosty Kartuskiego, który to projekt nie odpowiada wymogom prawnym, a w szczególności:
a) projekt zagospodarowania terenu nie został sporządzony przez osobę posiadającą uprawnienia w specjalności architektonicznej, czym naruszono art. 13 ust. 1 pkt 1 i art. 14 ust. 1 pkt 1 prawa budowlanego oraz art. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r. Nr 5 poz. 42 ze zm.);
b) projekt budowlany w zakresie branży drogowej nie został sporządzony przez osobę posiadającą uprawnienia w specjalności drogowej, czym naruszono art. 13 ust. 1 i art. 14 ust. 1 pkt 2a prawa budowlanego oraz § 18 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2005 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz. U. z 2006 r. Nr 83 poz. 578 ze zm.);
10. art. 11d ust. 1 pkt 4 ustawy w zw. z art. 11f ust. 1 pkt 4 i pkt 8 lit. e ustawy, polegające na nieuwzględnieniu w projekcie budowlanym konieczności przebudowy istniejącej sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej na działkach nr [...] i [...] będących własnością skarżącego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny prawomocnym wyrokiem z dnia 24 października 2012 r., sygn. akt II SA/Gd 454/12, uchylił zaskarżoną decyzję Wojewody.
Uzasadniając rozstrzygnięcie Sąd wskazał, że nie dopatrzył się naruszenia przepisu art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a., gdyż pracownik organu odwoławczego posiadający upoważnienie Wojewody do wydania zaskarżonej decyzji nie brał udziału w postępowaniu przed Starostą. Ustosunkowując się do pozostałych zarzutów skargi Sąd w pierwszej kolejności wskazał, że zasadny jest zarzut naruszenia przepisu art. 153 P.p.s.a. w części dotyczącej braku należytego określenia zakresu ograniczenia korzystania z nieruchomości wskutek planowanej inwestycji na podstawie art. 11 f ust. 1 pkt 8 specustawy drogowej. Organ ograniczył się bowiem w tym zakresie do ogólnego wskazania, że wprowadzono takie ograniczenie. W przekonaniu Sądu konieczne jest szczegółowe określenie jakie ograniczenie w tej konkretnej sprawie wywoła realizacja linii energetycznej w granicach nieruchomości skarżącego. W szczególności organ powinien wskazać, w jakim zakresie korzystanie z nieruchomości będzie utrudnione i na czym to ograniczenie będzie polegało. Posłużyć tutaj można się przepisami dotyczącymi ograniczania korzystania z nieruchomości zawartymi ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. nr 102, poz. 651 ze zm.).
Odnosząc się do pozostałych zarzutów skargi Sąd wskazał, że rozstrzygnięcie organu odwoławczego określające zakres ograniczenia w korzystaniu przez skarżącego z jego nieruchomości jest wbrew twierdzeniu skarżącego korzystne dla niego. Przepis art. 11f ust. 2 specustawy wskazuje, że do przedmiotowych ograniczeń stosuje się odpowiednio przepisy art. 124 ust. 4-8 i art. 124a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, co oznacza, że zamieszczenie w decyzji takiego ograniczenia powoduje, że po stronie skarżącego w razie niemożności dalszego prawidłowego korzystania z nieruchomości powstaje roszczenie o nabycie przez starostę własności tej nieruchomości. W sytuacji poniesienia przez skarżącego szkody bądź zmniejszenia wartości nieruchomości wskutek poprowadzenia linii energetycznej właściciel może żądać przyznania odszkodowania. Brak takiego orzeczenia nie dawał takich możliwości. Tym samym Sąd nie podzielił zarzutu skargi dotyczącego naruszenia przez organ odwoławczy art. 139 kpa
Pozostałe zarzuty skargi Sąd uznał również za nieuzasadnione. W szczególności Sąd wskazał, że organ dokonał oceny prawidłowości kwestionowanego przez stronę zakresu wywłaszczenia nieruchomości. Przepisy specustawy drogowej nie upoważniają organów orzekających do oceny racjonalności czy słuszności rozwiązań projektowych przyjętych we wniosku o udzielanie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej. Rola organu wydającego przedmiotową decyzję sprowadza się zatem do opisania dyspozycji i uwarunkowań dla inwestycji drogowej w zakresie wskazanym w art. 11 f ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji. Organu nie może zatem ingerować w przebieg i zakres inwestycji, tym samym nie może oceniać zakresu wywłaszczenia będącego następstwem realizacji przedstawionego do zatwierdzenia projektu w zakresie inwestycji drogowej. Budowa drogi jest inwestycją publiczną i jej realizacja może prowadzić do odjęcia prawa własności. Nieruchomość skarżącego podlega wywłaszczeniu w zakresie wybudowania ścieżek rowerowych, podwójnych pasów zieleni i budowy zbiornika retencyjnego. Wywłaszczenie na każdy z tych elementów organ odwoławczy ocenił odrębnie.
Sąd zwrócił uwagę, że Wojewoda w zaskarżonym rozstrzygnięciu wyjaśnił, że skoro w wyroku z 1 czerwca 2011 r. Sąd uznał ścieżki rowerowe za elementy drogi, to nie można uznać wywłaszczenia na ten cel za nadmierną ingerencję w prawo własności skarżącego. Uzasadniając wywłaszczenie pod pasy zieleni organ odwoławczy wskazał, że są to elementy pasa drogowego. Skoro zatem brak jest podstaw prawnych do zakwestionowania takiego zakresu inwestycji, nie można przypisywać decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej, orzekającej o wywłaszczeniu na ten cel, nadmierności w odjęciu prawa własności części nieruchomości skarżącego.
Sąd wskazał nadto, że Wojewoda w sposób kompleksowy i szczegółowy odniósł się do każdego elementu inwestycji i wykazał, iż są to elementy infrastruktury drogowej niezbędne do zapewnienia funkcjonalności całości inwestycji i z racji niemożności realizacji w inny sposób wywłaszczenie obecnego właściciela jest konieczne. Za prawidłowe uznał Sąd przyjęcie, że zbiornik retencyjny w tym konkretnym przypadku stanowi element drogi, a nie jest urządzeniem wodnym, w związku z czym za chybiony uznał zarzut dotyczący konieczności uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na realizację takiego zbiornika. Zdaniem Sądu niezasadne jest także twierdzenie, że zbiornik retencyjny będzie przyjmował wodę nie tylko z kanalizacji obsługującej drogę, ale także ze spływu wód opadowych z prywatnych nieruchomości i pobliskiego centrum handlowego, ponieważ zbiornik ten włączony został w sieć kanalizacji deszczowej. W ocenie Sądu Wojewoda szczegółowo określił zakres robót w odniesieniu do rozbiórki istniejącego obiektu handlowego "C.". W decyzji wskazano m. in. jakiego rodzaju roboty zostaną wykonane podczas rozbiórki, które konkretnie elementy zostaną usunięte z nieruchomości ze wskazaniem, że nie obejmie to ewentualnie istniejących zbiorników podziemnych. Wojewoda podkreślił, że odłączenie obiektu od mediów ma nastąpić w porozumieniu bądź pod nadzorem gestorów poszczególnych sieci.
Odnośnie ewentualnej konieczności ponownego uzgodnienia projektu budowlanego przez zarządcę drogi z właściwymi organami po doprojektowaniu dodatkowego zjazdu na działkę nr [...] Sąd wskazał, że organ odwoławczy szeroko uzasadnił brak takiej konieczności, w związku z czym brak jest, zdaniem Sądu, podstaw do uznania, by organy opiniujące ponownie musiały ustosunkowywać się do tej okoliczności sprawy.
W ocenie Sądu z treści decyzji wynika, że zarówno projekt budowlany w zakresie branży drogowej, jak i projekt zagospodarowania terenu zostały sporządzone przez osoby ze stosownymi uprawnieniami (obaj projektanci posiadają uprawnienia budowlane w specjalności konstrukcyjno-budowlanej w zakresie projektowania bez ograniczeń).
Sąd nie podzielił nadto zarzutu strony odnośnie konieczności zapewnienia dostępu do projektowanej drogi osobom niepełnosprawnym, gdyż z wyjaśnień Wojewody wynika, że zaprojektowano jedną pochylnię dla osób niepełnosprawnych, która zapewni taki dostęp zgodnie z wymaganiami art. 5 ust. 1 pkt 4 Prawa budowlanego.
W ocenie Sądu nie miało również miejsca naruszenie przepisów art. 107 § 3 k.p.a. w zw. z art. 7 k.p.a. i art. 77 § 1 k.p.a. oraz art. 136 k.p.a., albowiem organ w sposób rzetelny i kompletny ustalił stan faktyczny oraz zebrał i rozpatrzył zgromadzony materiał dowodowy. Znany jest dokładny zakres robót i zostały określone szczegółowe warunki ich wykonania. Wojewoda ustosunkował się przy tym do każdego z zarzutów zawartych w odwołaniu.
Za nieuzasadniony uznał również Sąd zarzut naruszenia art. 21 Konstytucji w związku z art. 6, art. 112 i art. 113 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami i art. 1 i art. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych w zw. z art. 1 ust. 1 ustawy i art. 23 specustawy drogowej, polegające na wywłaszczeniu skarżącego z prawa własności nieruchomości ponad możliwy oraz ponad konieczny i niezbędny cel zrealizowania inwestycji celu publicznego. W ocenie Sądu wywłaszczenie nastąpiło jedynie w niezbędnym zakresie. Twierdzenie jakoby na przyległych do inwestycji działkach należących do Skarbu Państwa (nr [...]) czy gminnej (nr [...]) posadowienie zbiornika retencyjnego było korzystniejsze nie zasługuje, zdaniem Sądu, na uwzględnienie w świetle bardzo szczegółowych i konkretnych wyjaśnień organu odwoławczego w kwestii kierunku spadku terenu. Projektowana ulica znajduje się w centrum miasta w związku z czym powinna spełniać najwyższe standardy, nie tylko bezpieczeństwa, czemu sprzyja rozdzielenie chodników, ścieżek rowerowych i jezdni pasami zieleni, ale także standardy estetyki i komfortu wszystkich korzystających z takiej infrastruktury.
Za bezpodstawny uznał również Sąd zarzut naruszenia art. 11d ust. 1 pkt 9 i art. 11f ust. 1 pkt 8 lit. g i ust. 2 specustawy w zw. z art. 124 ustawy o gospodarce nieruchomościami, polegający na wydaniu przez Wojewodę decyzji o ograniczeniu korzystania z nieruchomości (działek nr [...] i [...] położonych w K.) w celu przeprowadzenia ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów, energii elektrycznej i innych. W sprawie nie nastąpiło bowiem ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości skarżącego we wskazanym zakresie. Jedyne ograniczenie odnoszące się do przedmiotowych działek związane jest z posadowieniem linii energetycznej.
Końcowo, za nieuzasadniony uznał Sąd zarzut naruszenia art. 11d ust. 1 pkt 4 specustawy w zw. z art. 11f ust. 1 pkt 4 i pkt 8 lit. e ustawy, polegający na nieuwzględnieniu w projekcie budowlanym konieczności przebudowy istniejącej sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej na działkach nr [...] i [...] będących własnością skarżącego. Przedmiotowa inwestycja zakreślona została złożonym przez inwestora wnioskiem. Organy obu instancji związane są zakresem takiego wniosku. W sytuacji, gdy po zakończeniu inwestycji okazało się, że funkcjonowanie kanalizacji deszczowej i sanitarnej na nieruchomości skarżącego jest nieprawidłowe winien on w pierwszej kolejności zwrócić się do gestorów poszczególnych sieci o wyjaśnienie źródła problemu, a następnie domagać się naprawienia ewentualnej szkody. Kwestia ta pozostaje jednak poza granicami rozpoznawanej sprawy.
Wojewoda rozpoznając ponownie sprawę, decyzją dnia 1 lutego 2013 r. uchylił punkt 1 decyzji Starosty z 30 września 2010 r., dotyczący zatwierdzenia projektu budowlanego i wydania pozwolenia na budowę oraz orzekł w tym zakresie o zatwierdzeniu projektu budowlanego i wydaniu pozwolenia na budowę i rozbiórkę dla inwestycji obejmującej:
budowę drogi na działkach o nr ew. gr. [...],[...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] w obrębie ewid. [...] w miejscowości K.,
budowę kanalizacji deszczowej wraz z podziemnym zbiornikiem retencyjnym na działkach o nr ew. gr. [...],[...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] w obrębie ewid. [...] oraz na działce o nr ew. gr. [...] w obrębie ewid. nr [...] w miejscowości K.,
budowę sieci elektroenergetycznej oświetleniowej na działkach o nr ew. gr. [...],[...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] w obrębie ewid. [...] w miejscowości K.,
budowę parkingu na działce o nr ew. gr. [...] w obrębie ewid. nr [...]. w miejscowości K.,
przebudowę sieci wodociągowej na działkach o nr ew. gr. [...],[...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] w obrębie ewid. [...] w miejscowości K., gmina K.,
przebudowę sieci kanalizacji sanitarnej na działkach o nr ew. gr. [...],[...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] w obrębie ewid. [...] w miejscowości K.,
przebudowę linii kablowej SN na działkach o nr ew. gr. [...], [...], [...] w obrębie ewid. [...] w miejscowości K., gmina K.,
rozbiórkę obiektu handlowego "C." zlokalizowanego na działkach o nr ew. gr. [...], [...], [...], [...] w obrębie ewid. [...]w miejscowości K., z zachowaniem warunków przewidzianych w art. 36 ust. 1 oraz art. 42 ust. 2 i 3 ustawy Prawo budowlane.
Dodatkowo, w związku z obowiązkiem przebudowy infrastruktury technicznej poza liniami ograniczającymi teren, Wojewoda określił graniczenia w korzystaniu z nieruchomości poprzez zezwolenie na założenie i przeprowadzenie kabla oświetleniowego na działkach nr [...] i [...] w obrębie ewid. [...] w miejscowości K. Wskazał jednocześnie, że przebieg przebudowywanej sieci infrastruktury technicznej został przedstawiony na załączniku nr 4 – rys. nr 2.1 do decyzji na planie zagospodarowania terenu. Strefa ograniczonego użytkowania wynosi 1 m, przy czym linia środkowa strefy pokrywa się z osią sieci. Poinformował, że właścicielom i użytkownikom wieczystym nieruchomości przysługują roszczenia określone w art. 124 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami , a ograniczenia w korzystaniu podlegają zasadom określonym w art. 124 ust. 4 – 8 tej ustawy.
Uzasadniając rozstrzygnięcie Wojewoda, po przedstawieniu dotychczasowego przebiegu postępowania wskazał, że w związku z wyrokiem WSA w Gdańsku z dnia 24 października 2012 r., sygn. akt II SA/Gd 454/12, jest związany na mocy art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oceną prawną i wskazaniami co do dalszego postępowania wyrażonymi w tym orzeczeniu. Podniósł, że Sąd za zasadny uznał zarzut podnoszony przez skarżącego w części dotyczącej braku należytego określenia zakresu ograniczenia korzystania z nieruchomości wskutek planowanej inwestycji na podstawie art. 11 f ust. 1 pkt 8 specustawy drogowej. Powtarzając argumentację zawartą w decyzji z dnia 31 maja 2012 r. Wojewoda, ustosunkowując się do zarzutów związanych z przebiegiem kabla oświetleniowego wyjaśnił, że projektując przebieg trasy, projektanci lokalizują sieci wzdłuż granic działek jako najmniej ingerując w ich zagospodarowanie.
Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku na powyższą decyzję wniósł A. D. domagając się jej uchylenia i przekazania sprawy organowi odwoławczemu do ponownego rozpatrzenia oraz zasądzenia kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego. Zaskarżonej decyzji zarzucono naruszenie:
1. art. 10 k.p.a., polegające na niezawiadomieniu skarżącego o prowadzonym przez organ postępowaniu, zaś przed wydaniem decyzji na umożliwieniu mu wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań;
2. art. 139 k.p.a. polegające na wydaniu decyzji na niekorzyść odwołującego się poprzez ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości (działek nr [...] i [...] położonych w K.) będącej jego własnością;
3. art. 7 k.p.a. i art. 77 § 1 k.p.a. w zw. z art. 78 § 1 k.p.a. oraz art. 136 k.p.a., polegające na niewyjaśnieniu wszystkich istotnych okoliczności sprawy, niezebraniu dowodów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, a także na braku odniesienia się w zaskarżonej decyzji do zarzutów skarżącego podniesionych w postępowaniu odwoławczym;
4. art. 21 Konstytucji w związku z art. 6, art. 112 i art. 113 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (. Dz.U. z 2010 r. Nr 102 poz. 651 ze zm.) w zw. z art. 1 i art. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych w zw. z art. 1 ust. 1 ustawy i art. 23 ustawy, polegające na wywłaszczeniu skarżącego z prawa własności nieruchomości ponad możliwy oraz ponad konieczny i niezbędny cel zrealizowania inwestycji celu publicznego;
5. art. 11d ust. 1 pkt 9 i ust. 4 ustawy w zw. z art. 122 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne, polegające na wydaniu decyzji Starosty pomimo niewydania wymaganej prawem decyzji o pozwoleniu wodnoprawnym;
6. art. 11d ust. 1 pkt 9 i art. 11f ust. 1 pkt 8 lit. g i ust. 2 ustawy w zw. z art. 124 ustawy o gospodarce nieruchomościami, polegające na wydaniu przez Wojewodę decyzji o ograniczeniu korzystania z nieruchomości (działek nr [...] i [...] położonych w K.) w celu przeprowadzenia ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów, energii elektrycznej i innych;
7. art. 11f ust. 1 pkt 8 ustawy, polegające na niezwróceniu się przez zarządcę drogi do właściwych organów o zaopiniowanie zamierzonej inwestycji po wprowadzeniu przez projektanta M. J. w dniu 27 września 2010r . zmiany do projektu budowlanego ("doprojektowanie dodatkowego zjazdu na działkę nr [...]");
8. art. 11d ust. 1 pkt 5 ustawy i art. 11f ust. 1 pkt 7 ustawy, polegające na złożeniu przez zarządcę drogi do akt sprawy projektu budowlanego zatwierdzonego decyzją Starosty, który to projekt nie odpowiada wymogom prawnym, a w szczególności:
• projekt zagospodarowania terenu nie został sporządzony przez osobę posiadającą uprawnienia w specjalności architektonicznej, czym naruszono art. 13 ust. 1 pkt 1 i art. 14 ust. 1 pkt 1 prawa budowlanego oraz art. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r. Nr 5 poz. 42 ze zm.);
• projekt budowlany w zakresie branży drogowej nie został sporządzony przez osobę posiadającą uprawnienia w specjalności drogowej, czym naruszono art. 13 ust. 1 i art. 14 ust. 1 pkt 2a prawa budowlanego oraz § 18 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2005 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz. U. z 2006 r. Nr 83 poz. 578 ze zm.);
9. art. 11d ust. 1 pkt 4 ustawy w zw. z art. 11f ust. 1 pkt 4 i pkt 8 lit. e ustawy, polegające na nieuwzględnieniu w projekcie budowlanym konieczności przebudowy istniejącej sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej na działkach nr 10/2 i 8/6 będących własnością skarżącego.
W uzasadnieniu skargi A. D. powtórzył argumentację podnoszoną w skardze z dnia 27 czerwca 2012 r. na decyzję Wojewody z dnia 31 maja 2012 r. Wyjaśnił, że w jego ocenie WSA w Gdańsku, w wyroku z dnia 24 października 2012 r. wydanym w sprawie sygn. akt II SA/Gd 454/12, mimo iż był na mocy art. 153 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, związany rozstrzygnięciem wydanym w sprawie II SA/Gd 47/11, nie uwzględnił części zarzutów, jak również wyraził pogląd odmienny od tego, jaki został zaprezentowany w wyroku z dnia 1 czerwca 2011 r. Z uwagi na fakt, że skarżącemu nie przysługiwało prawo do złożenia skargi kasacyjnej od orzeczenia z dnia 24 października 2012 r. nie miał on możliwości odwołania się od tak wyrażonego stanowiska. W związku z powyższym zasadnym jest, w ocenie skarżącego, ponowienie zarzutów, które WSA w Gdańsku uznał za zasadne w wyroku z dnia 1 czerwca 2011 r., a którym odmówił zasadności w rozstrzygnięciu z dnia 24 października 2012 r.
W dalszej kolejności, wskazując na naruszenie przepisu art. 10 k.p.a., skarżący podniósł, że nie został poinformowany przez Wojewodę o prowadzonym postępowaniu, jak również o możliwości zapoznania się ze zgromadzonymi w sprawie materiałami dowodowymi przed wydaniem zaskarżonej decyzji. Powyższe uniemożliwiło mu złożenie prywatnej opinii na temat zbiornika retencyjnego wykonanego w związku z inwestycją. Niezależnie od powyższego skarżący nie mógł przedstawić własnego stanowiska co do zakresu ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości polegającego na przebudowie sieci energetycznej. Określony przez Wojewodę pas o szerokości 1 m jest zdaniem skarżącego nieadekwatny do rzeczywistych potrzeb. Wiązka sieci liczy zaledwie kilka centymetrów, stąd nie ma potrzeby aż tak znacznego ograniczenia prawa własności skarżącego. Zdaniem skarżącego również sam przebieg linii energetycznej jest nie do zaakceptowania. Linia biegnie bowiem przez środek działek skarżącego, w sposób chaotyczny, nie uwzględniający w najmniejszym zakresie tego, by obciążyć nieruchomość skarżącego w jak najmniejszym zakresie. Rozwiązanie takie uniemożliwia w konsekwencji skarżącemu wybudowanie na tym terenie jakiegokolwiek budynku.
W odpowiedzi na skargę Wojewoda wniósł o jej oddalenie uznając podniesione przez skarżącego zarzuty za bezzasadne.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:
Stosownie do art. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270), dalej określanej jako "p.p.s.a.", sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W ramach swej kognicji sąd bada, czy przy wydaniu zaskarżonego aktu nie doszło do naruszenia prawa materialnego i przepisów postępowania. Zgodnie z treścią art. 134 p.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi, oraz powołaną podstawą prawną. Orzekanie - w myśl art. 135 ustawy - następuje w granicach sprawy będącej przedmiotem kontrolowanego postępowania, w której został wydany zaskarżony akt lub czynność i odbywa się z uwzględnieniem wówczas obowiązujących przepisów prawa.
Uwzględnienie skargi następuje w przypadkach naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) p.p.s.a.), naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (art. 145 § 1 pkt 1 lit. b), oraz innego naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt1 lit. c) p.p.s.a.). W przypadkach, gdy zachodzą przyczyny określone w art. 156 kodeksu postępowania administracyjnego sąd stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia (art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a.), jeżeli zachodzą przyczyny określone w innych przepisach, sąd stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa.
Kontrolując zaskarżoną decyzję zgodnie z przywołanymi wyżej zasadami, należało uznać, że skarga zasługuje na uwzględnienie, aczkolwiek nie wszystkie zawarte w niej zarzuty okazały się zasadne.
W pierwszej kolejności wskazać trzeba, niniejsza sprawa była dwukrotnie przedmiotem orzekania w tutejszym Sądzie. Prawomocnym wyrokiem z 1 czerwca 2011 r. sygn. akt II SA/Gd 47/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uchylił decyzję Wojewody z dnia 26 listopada 2010 r. uznając za zasadne zarzuty dotyczące nieodniesienia się przez organ odwoławczy do poszczególnych zarzutów odwołania, a także brak rozstrzygnięcia określonego w art. 11 f ust.1 pkt 8 lit. g ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, stanowiącym, że w decyzji określa się ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości dla realizacji obowiązków, o których jest mowa w art. 11 f ust.1 pkt 8 lit. e ustawy, w odniesieniu do projektowanej linii energetycznej. Następnie, prawomocnym wyrokiem z dnia 24 października 2012 r. sygn. akt II SA/Gd 454/12 Sąd uchylił decyzję Wojewody z dnia 31 maja 2012 r. Sąd uznał za uzasadnione zarzuty dotyczące braku należytego określenia zakresu ograniczenia korzystania z nieruchomości wskutek planowanej inwestycji na podstawie art. 11 f ust. 1 pkt 8 specustawy drogowej. Zdaniem Sądu organ ograniczył się w tym zakresie do ogólnego wskazania, że wprowadzono takie ograniczenie. W przekonaniu Sądu konieczne jest szczegółowe określenie jakie ograniczenie w tej konkretnej sprawie wywoła realizacja linii energetycznej w granicach nieruchomości skarżącego. Organ powinien wskazać, w jakim zakresie korzystanie z nieruchomości będzie utrudnione i na czym to ograniczenie będzie polegało.
Zgodnie z treścią art.153 p.p.s.a. ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia. Między oceną prawną, a wskazaniami co do dalszego postępowania zachodzi immanentny związek. Ocena prawna dotyczy bowiem dotychczasowego postępowania tych organów w sprawie, podczas gdy wskazania określają sposób ich postępowania w przyszłości. (por. T.Woś, H.Knysiak – Molczyk, M.Romańska "Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi". Komentarz. Warszawa 2005, str. 475). Związanie oceną prawną, o której mowa w art. 153 p.p.s.a. oznacza, że ani organ administracji, ani sąd administracyjny, nie mogą, w tej samej sprawie, w przyszłości formułować nowych ocen prawnych, które pozostawałyby w sprzeczności z poglądem wcześniej wyrażonym w uzasadnieniu wyroku i mają obowiązek podporządkowania się mu w pełnym zakresie. Uregulowanie zawarte w art. 153 p.p.s.a oznacza, że prawomocne orzeczenie sądu administracyjnego wywiera skutki wykraczające poza zakres postępowania sądowoadministracyjnego, gdyż jego oddziaływaniem objęte jest także przyszłe postępowanie administracyjne prowadzone na skutek uchylenia zaskarżonego aktu, a także każde kolejne zainicjowane przez strony postępowanie sądowoadministracyjne. W orzecznictwie wskazuje się nawet, że wojewódzki sąd administracyjny, który pomija ocenę prawną wiążącą go w danej sprawie narusza zasadę demokratycznego państwa prawnego wyrażoną w art. 2 Konstytucji RP 9por. wyrok NSA z 21 maja 2010 r., II FSK 153/09 dostępny na https://cbois.gov.pl). Ocena prawna traci moc wiążącą tylko w przypadku zmiany prawa, zmiany istotnych okoliczności faktycznych sprawy, zaistniałych po wydaniu wyroku, oraz w wypadku wzruszenia we właściwym trybie orzeczenia zawierającego ocenę prawną. W niniejszej sprawie nie zaistniały okoliczności uzasadniające odstąpienie od ocen prawnych wyrażonych w poprzednich orzeczeniach.
W związku z powyższym Sąd nie miał podstaw do ponownej oceny zarzutów skargi zawartych w punktach 2-9. Kwestie te bowiem zostały jednoznacznie ocenione, a tym samym i przesądzone w uzasadnieniu wyroku z dnia 24 października 2012 r. Wbrew zarzutom skargi analiza uzasadnień obu poprzednich orzeczeń nie wskazuje, aby między nimi istniała jakakolwiek sprzeczność. Sąd w uzasadnieniu wyroku w sprawie II SA/Gd 454/12 podkreślił swoje związanie poprzednim wyrokiem z dnia 1 czerwca 2011 r. Wyraźnie określił zakres związania poprzednią oceną prawną i w ocenie Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę oceny tej nie naruszył. Należy też wskazać, że wbrew wywodom skargi skarżącemu przysługiwało prawo do wniesienia skargi kasacyjnej od poprzednich orzeczeń. Właśnie ze względu na skutki, jakie wywiera ocena prawna zawarta w prawomocnym orzeczeniu sądu administracyjnego, w postępowaniu sądowoadministracyjnym nie obowiązuje zakaz wnoszenia środków odwoławczych od orzeczeń, których rozstrzygnięcie jest korzystne dla strony. Nie ma przepisu zabraniającego wniesienie skargi kasacyjnej, jeżeli strona zgadza się z rozstrzygnięciem, a kwestionuje jego uzasadnienie. W takiej sytuacji nawet gdyby sąd kasacyjny oddalił skargę kasacyjną, ale zmienił ocenę prawną sądu I instancji lub jego zalecenia skierowane do organów, to wówczas walor związania, o którym mowa w art. 153 p.p.s.a odnosiłby się wyłącznie do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego. W przypadku bowiem, gdy NSA oddala skargę na mocy art. 184 p.p.s.a. (w sytuacji, gdy "zaskarżone orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu"), ale wyraża w uzasadnieniu wyroku inną ocenę prawną niż sąd pierwszej instancji, ocena ta jest wiążąca. Innymi słowy ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w wyroku oddalającym skargę kasacyjną stają się wiążące dla sądu i organów administracji publicznej, których działanie było przedmiotem postępowania (por. wyrok NSA z dnia 11 lipca 2008 r., sygn. akt II OSK 831/07, wyrok NSA z 18 sierpnia 2004 r., FSK 207/04 publ. www.orzecznia.nsa.gov.pl). W rozpatrywanej sprawie zatem nie było przeszkód, aby skarżący wniósł skargę kasacyjną od wyroku z dnia 24 października 2012 r.
Ustosunkowując się do zarzutu naruszenia przepisu art. 10 k.p.a. Sąd rozstrzygający w niniejszej sprawie wskazuje, że jest on nieuzasadniony w zakresie, w jakim odnosi się do uniemożliwienia skarżącemu złożenia wniosków dowodowych o przeprowadzenie dowodu z prywatnej opinii na temat lokalizacji zbiornika retencyjnego wykonanego w związku z inwestycją. Kwestia oceny lokalizacji wykonanego podziemnego zbiornika retencyjnego została ostatecznie przesądzona prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 24 października 2012 r. w sprawie sygn. akt II SA/Gd 454/12. Uniemożliwiało to ponowne, niejako "na nowo" prowadzenie postępowania dowodowego na okoliczność i jego właściwego usytuowania, i zakresu wywłaszczenia skarżącego na ten cel.
W wyroku z dnia 24 października 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wskazał natomiast na konieczność szczegółowego określenia, jakie ograniczenie wywoła realizacja linii energetycznej w granicach nieruchomości skarżącego. W szczególności zobowiązał organ do wskazania, w jakim zakresie korzystanie z nieruchomości będzie utrudnione i na czym to ograniczenie będzie polegało. Wydając zaskarżoną decyzję Wojewoda określił ograniczenie korzystania z nieruchomości poprzez zezwolenie na założenie i przeprowadzenie kabla oświetleniowego na działkach [...] i [...] w obrębie ewid. [...] w K., wskazując że przebieg przebudowywanej sieci infrastruktury technicznej został przedstawiony na załączniku nr 4 – rys. 2.1 do decyzji na planie zagospodarowania terenu i wyjaśniając, że strefa ograniczonego użytkowania wynosi 1 m, przy czym linia środkowa strefy pokrywa się z osią sieci. Organ pouczył nadto strony o treści art. 124 ust. 4 – 8 ustawy o gospodarce nieruchomościami. W uzasadnieniu wskazano, że projektując przebieg trasy projektanci zlokalizowali przebieg kabla oświetleniowego wzdłuż granic działek, w sposób jak najmniej inwazyjny w ich zagospodarowanie.
Decyzja wydana na podstawie art. 124 ust. 1 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami stanowi rodzaj decyzji o wywłaszczeniu. W decyzji takiej konieczne jest określenie sposobu dokonania ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości. Poza tym uzasadniony interes właściciela nieruchomości wymaga, aby przebieg planowanej inwestycji był dla jego nieruchomości jak najmniej uciążliwy, a zakres ingerencji inwestora w prawa właściciela nieruchomości sprowadzony do niezbędnego minimum (por. wyrok WSA w Olsztynie z dnia 3 grudnia 2009 r., II SA/Ol 927/09, LEX nr 583042, oraz wyroki WSA w Łodzi z dnia 29 października 2008 r., II SA/Łd 315/08, LEX nr 512307, i z dnia 29 października 2008 r., II SA/Łd 314/08, LEX nr 499822). Z tego względu decyzja musi wskazywać jednoznacznie zarówno przebieg inwestycji przez nieruchomość, jak i zakres uszczuplenia władztwa właściciela (użytkownika wieczystego), i to tylko w zakresie niezbędnym do wykonania danej inwestycji oraz zgodnie z warunkami wynikającymi z planu zagospodarowania przestrzennego. Samo odwołanie się w decyzji do planu miejscowego jest niewystarczające (por. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 31 grudnia 2007 r., II SA/Go 579/07, LEX nr 357505).
W związku z powyższym organ przed wydaniem decyzji ograniczającej sposób korzystania z nieruchomości obowiązany był dokonać analizy jak najmniejszej uciążliwości dla właściciela nieruchomości. Powinno to znaleźć odzwierciedlenie w uzasadnieniu decyzji, a brak pełnego wyjaśnienia tej kwestii w uzasadnieniu decyzji stanowi naruszenie art. 107 § 3 k.p.a. (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 22 marca 2005 r., I SA/Wa 223/04, LEX nr 189031, por. także: Ewa Bończak – Kucharczyk, Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, LEX 2013 – komentarz do art. 124).
W niniejszej sprawie, jak wynika z analizy rysunku nr 2.1 (planu zagospodarowania terenu), projektowany kabel oświetleniowy przebiega wprawdzie wzdłuż granic działek nr [...] i nr [...] w obrębie ewid [...] w K., ale granice te nie stanowią jednocześnie granic nieruchomości skarżącego. Tym samym brak jest podstaw do przyjęcia, że projektowany przebieg kabla jest najmniej uciążliwy dla właściwego zagospodarowania nieruchomości. Projektując przebieg kabla oświetleniowego nie uwzględniono, że działki nr [...] i nr [...] należące do A. D. i jego żony sąsiadują z działkami o nr [...],[...], [...], które również stanowią ich własność. To powoduje, że projektowany kabel przebiega, tak jak wskazuje skarżący, przez środek jego nieruchomości.
Uznając, że w powyższym zakresie organy nie wyjaśniły należycie sprawy stosownie do art. 7 i 77 § 1 kpa Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c Prawa o postępowaniu przez sądami administracyjnymi uchylił zaskarżoną decyzję. W toku ponownego rozpatrzenia sprawy organ uwzględni dokonaną przez sąd interpretację przepisów prawa i wskazania co do dalszego toku postępowania.
Na podstawie art. 200 w zw. z art. 205 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Sąd zasądził od organu na rzecz skarżącego kwotę 997 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 500 zł tytułem kosztów uiszczonego wpisu i kwotę 497 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa. Wynagrodzenie pełnomocnika Sąd ustalił stosownie do § 18 ust. 1 pkt 1 lit. c w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1348 ze zm.)
