I SA/Po 148/13

Uzasadnienie

W dniu [...] sierpnia 2012 r. został złożony przez [...] Spółka jawna (dalej: wnioskodawca, Spółka, skarżąca) wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie dokumentowania wkładu pieniężnego otrzymanego od współorganizatora koncertu.

W opisie stanu faktycznego wnioskodawca podał, że prowadzi działalność gospodarczą w zakresie organizacji imprez sportowych oraz występów artystycznych. Podczas organizowania tego typu imprez często zaprasza znanych artystów, w celu uatrakcyjnienia imprezy, jak również organizuje koncerty artystów, którzy wykonują swoje utwory.

Zainteresowany przygotowuje się do realizacji następnego koncertu, wraz z inną spółką jako współorganizatorem. Jednakże to wnioskodawca posiada wyłączność na organizację koncertu danego artysty w Polsce i samodzielnie, osobno podpisuje kontrakt z artystą, tym samym odpowiada za wszelkie rozliczenia finansowe. Wszelkie działania dotyczące organizacji koncertu realizowane będą pod jednym hasłem promocyjnym i marką uwzględniającą nazwy sygnatariuszy umowy. Spółka, która współorganizuje z zainteresowanym koncert na podstawie umowy zobowiązana jest do partycypacji w kosztach wynagrodzenia artystki oraz w kosztach produkcji koncertu.

Wnioskodawca jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT. Zainteresowany natomiast nie jest podmiotem prawa publicznego lub innym podmiotem uznanym na podstawie odrębnych przepisów za instytucję o charakterze kulturalnym lub wpisanym do rejestru instytucji kultury, prowadzonego przez organizatora, będącego podmiotem tworzącym instytucję kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.

W piśmie z dnia [...] października 2012 r., stanowiącym uzupełnienie do wniosku wnioskodawca wskazał, że:

1. Obowiązki współorganizatora to:

- współpraca w zakresie produkcji koncertu,

- współpraca w zakresie promocji koncertu,

- współpraca w zakresie pozyskiwania sponsorów,

- udostępnienie stadionu,

- obsługa parkingów.

Współorganizator ma pełne prawo do wszelkich ustaleń i podejmowania wspólnych decyzji.

2. W zamian za wnoszony wkład w postaci pieniężnej zainteresowany nie świadczył żadnych usług na rzecz współorganizatora wnoszącego wkład. Działania realizowane przez strony w ramach wspólnej organizacji koncertu nie stanowią realizacji jakichkolwiek usług na rzecz drugiej strony, a wkłady finansowe, o których mowa, nie stanowią zapłaty za jakiekolwiek usługi lub działania. Kwoty stanowią jedynie wkład finansowy do wspólnej inicjatywy, jaką jest organizacja koncertu.

W związku z powyższym zadano pytanie: czy wnioskodawca może udokumentować przekazanie wkładu pieniężnego współorganizatora na rzecz zainteresowanego na podstawie noty obciążeniowej, a nie fakturą VAT?

Zdaniem wnioskodawcy, w niniejszej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której współorganizator realizuje wpłaty na rachunek zainteresowanego celem zasilenia budżetu koncertu. Z punktu widzenia zasad dokumentowania tych przepływów według wnioskodawcy nie jest to płatność mająca stanowić ekwiwalent (zapłatę) za świadczenia wykonane przez zainteresowanego, ale jest to wyłącznie zasilenie w ramach realizacji wspólnego przedsięwzięcia.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm. – dalej: "u.p.t.u."), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,

2) eksport towarów,

3) import towarów,

4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,

5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zgodnie z art. 7 u.p.t.u., przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Ponieważ w ramach porozumienia nie dochodzi do przeniesienia własności towarów, w opinii Wnioskodawcy przyjąć trzeba, iż nie mamy do czynienia z podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług dostawą towarów. Całość relacji pomiędzy sygnatariuszami umowy odbywa się na terytorium Polski, a co za tym idzie, w relacjach tych brak jest elementu transgranicznego, czyli umowa nie dotyczy importu, eksportu, WNT czy WDT.

Opisana forma współpracy, w ramach której sygnatariusze umowy umawiają się, że prowadzić będą działania razem oznacza, iż organizacja koncertu przybiera formę umowy o wspólne przedsięwzięcie, kooperację, czy formę swoistego konsorcjum, w którym wszyscy uczestnicy zgadzają się na współdziałanie w celu realizacji zgodnych i spójnych celów, przy uznaniu wiodącej roli jednego z nich. Co istotne, nie można powiedzieć, że w ramach uzgodnionych działań którykolwiek z uczestników porozumienia realizuje usługi na rzecz innych uczestników - działania te podejmowane są wspólnie, w imieniu wszystkich sygnatariuszy, jednakże, z uwagi na przyjęte na mocy porozumienia ustalenia, ich wykonanie, czy też zlecanie podmiotom zewnętrznym, powierzono jednemu z uczestników.

Brak jest zatem świadczenia, które miałoby stanowić podstawę do uznania, że zainteresowany realizuje na rzecz współorganizatora koncertu usługę. W konsekwencji, zasilenie finansowe wnioskodawcy należy uznać za czynność techniczną (podobnie jak zasilenie wkładem kapitału zainteresowanego), z którą nie da się połączyć jakiegokolwiek świadczenia zwrotnego (ekwiwalentnego). W szczególności, świadczeniem takim nie jest uregulowanie przez wnioskodawcę należności wobec artystki, gdyż działania te nie są realizowane na rzecz uczestników umowy, lecz z ich inicjatywy i w ich imieniu - zainteresowany realizuje wspólne działania powierzone przez uczestników umowy, które (gdyby nie zawarto umowy), każdy z uczestników mógłby realizować samodzielnie.

W związku z powyższym, wnioskodawca nie widzi konieczności wystawiania faktury VAT w celu udokumentowania wzajemnych rozliczeń pomiędzy stronami umowy.

W wydanej w dniu [...] listopada 2012 r. interpretacji indywidualnej nr [...] Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działając w imieniu Ministra Finansów, uznał stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe.

W uzasadnieniu interpretacji organ po przytoczeniu m.in. treści: art. 2 pkt 22, art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 1, art. 8 ust. 1, art. 15 ust. 1, ust. 2, art. 106 ust. 1 u.p.t.u. – stwierdził, że w świetle powołanych wyżej regulacji prawnych oraz opisu sprawy w rozpatrywanym przypadku istnienie świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę pozwala uznać czynności podejmowane przez zainteresowanego w ramach zawartej umowy o współorganizacji koncertu za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 u.p.t.u., podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Zatem, otrzymanie przez wnioskodawcę wkładu pieniężnego od współorganizatora koncertu winno być dokonane w oparciu o fakturę VAT, spełniającą wymogi, o których mowa w § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360).

Po bezskutecznym wezwaniu organu do usunięcia naruszenia prawa skarżąca Spółka, reprezentowana przez pełnomocnika, pismem z dnia [...] stycznia 2013 r. złożyła skargę. Zaskarżonej interpretacji zarzuciła naruszenie:

1) prawa materialnego poprzez błędne zastosowanie do relacji opisanej we wniosku o interpretację art. 8 ust. 1 u.p.t.u. co sprawiło, że organ uznał, że w stanie faktycznym przedstawionym przez wnioskodawcę dochodzi między współorganizatorami przedsięwzięcia do wykonania odpłatnych usług podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, co w konsekwencji skutkować miałoby koniecznością wystawienia faktury VAT na udokumentowanie przekazania przez współorganizatora wkładu przeznaczonego na organizację tego przedsięwzięcia,

2) prawa procesowego - art. 14c § 1 i § 2 oraz art. 14h w zw. z art. 120 i art. 121 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm., dalej: "Ordynacja podatkowa") poprzez wydanie interpretacji z naruszeniem zasady działania organów administracji publicznej w granicach prawa oraz w sposób budzący zaufanie - organ przedstawił niepełne uzasadnienie swojego stanowiska, w szczególności nie przedstawił wyczerpującej analizy relacji łączących strony przedmiotowej czynności prawnej, nie rozpatrzył wnikliwie sygnalizowanych we wniosku o interpretację relacji zachodzących między współorganizatorami, co w konsekwencji doprowadziło do dokonania błędnej oceny stanu faktycznego oraz uznania, że między stronami zachodzą wzajemne świadczenia o charakterze ekwiwalentnym. Na potwierdzenie swojego stanowiska skarżąca powołała orzecznictwo sądów administracyjnych.

W związku z powyższymi zarzutami skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonej interpretacji, rozpoznanie sprawy także pod nieobecność strony, oraz zasądzenie od Ministra Finansów na rzecz skarżącej zwrotu kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przypisanych.

Odpowiadając na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej interpretacji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje.

Skarga okazała się zasadna.

Istota sporu w rozpoznawanej sprawie sprowadza się do odpowiedzi na pytanie czy w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym wnioskodawca może udokumentować przekazanie wkładu pieniężnego współorganizatora na rzecz zainteresowanego na podstawie noty obciążeniowej, a nie fakturą VAT?

W zaskarżonej interpretacji organ stwierdził, że istnienie świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę pozwala uznać czynności podejmowane przez zainteresowanego w ramach zawartej umowy o współorganizacji koncertu za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 u.p.t.u. podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Zatem, otrzymanie przez wnioskodawcę wkładu pieniężnego od współorganizatora koncertu winno być dokonane w oparciu o fakturę VAT, spełniającą wymogi, o których mowa w § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360).

W zaistniałym sporze rację należy przyznać skarżącej Spółce, która twierdzi, że nie ma konieczności wystawiania faktury VAT w celu udokumentowania wzajemnych rozliczeń pomiędzy stronami umowy.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega w szczególności odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Innymi słowy, aby dane zdarzenie mogło zostać uznane za podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi ono stanowić "odpłatną dostawę towarów" lub "odpłatne świadczenie usług" w rozumieniu ustawy.

Na podstawie art. 7 ust. 1 u.p.t.u. przez dostawę towarów należy rozumieć co do zasady przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.

Stosownie do art. 8 ust. 1 u.p.t.u. przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Szerokie, odwołujące się do pojęcia świadczenia, określenie zakresu przedmiotowego w art. 8 ust. 1 u.p.t.u., nie oznacza jednak, że świadczeniem usług jest każda czynność czy zdarzenie, którego efektem jest odpłatne przysporzenie jednej ze stron na skutek działania bądź zaniechania innej strony.

Sąd orzekający w niniejszym składzie podziela w pełni stanowisko utrwalone w orzecznictwie sądów administracyjnych, zgodnie z którym przy ustalaniu na gruncie art. 8 ust. 1 u.p.t.u. – jako przedmiotu opodatkowania – świadczenia usług o złożonym charakterze, jakie stanowią umowy o współpracy (kooperacyjne), należy uwzględniać podstawowy cel wynikający z takich porozumień gospodarczych, a nie dokonywać wyodrębniania na potrzeby podatkowe w sposób oderwany od ich sensu gospodarczego poszczególnych czynności służących realizacji tego celu (por. np. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 kwietnia 2008 r., o sygn. akt I FSK 1788/07, z dnia 09 października 2008 r. o sygn. akt I FSK 291/08, z dnia 29 lutego 2012 o sygn. akt I FSK 562/11 - dostępne na stronach internetowych http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

W uzasadnieniach wskazanych powyżej wyroków podkreślono, że celem kooperacji (współpracy, współdziałania) jest uzyskanie przez skoordynowane i wspólne działania partnerów rezultatu o korzystnym dla nich wymiarze ekonomicznym. Działań takich nie można do celów podatku od towarów i usług oceniać jednostkowo, lecz z uwzględnieniem ich charakteru jako działania złożonego i wspólnego, tworzącego w aspekcie gospodarczym jedną całość.

Jak wynika ze złożonego w rozpatrywanej sprawie wniosku - skarżąca przygotowuje koncert gwiazdy we współpracy z inną Spółką, jako współorganizatorem, na podstawie umowy o współpracy. Wnioskodawca podał, że opisana forma współpracy, w ramach której sygnatariusze umowy umawiają się, że prowadzić będą działania razem oznacza, że organizacja koncertu przybiera formę umowy o wspólne przedsięwzięcie, kooperację, czy formę swoistego konsorcjum, w którym wszyscy uczestnicy zgadzają się na współdziałanie w celu realizacji zgodnych i spójnych celów, przy uznaniu wiodącej roli jednego z nich. Co istotne, nie można powiedzieć, że w ramach uzgodnionych działań którykolwiek z uczestników porozumienia realizuje usługi na rzecz innych uczestników - działania te podejmowane są wspólnie, w imieniu wszystkich sygnatariuszy, jednakże, z uwagi na przyjęte na mocy porozumienia ustalenia, ich wykonanie, czy też zlecanie podmiotom zewnętrznym, powierzono jednemu z uczestników. Strony dały jednoznaczny wyraz swej woli podkreślając zamiar kooperacji i wspólnej realizacji celu gospodarczego, jakim ma być organizacja koncertu. Brak jest zatem świadczenia, które miałoby stanowić podstawę do uznania, że zainteresowany realizuje na rzecz współorganizatora koncertu usługę.

Skoro w przedstawionym przez skarżącą stanie faktycznym nie dochodzi do czynności podlegających opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług, to w konsekwencji czynność ta nie powinna być dokumentowana fakturą VAT lecz innym dokumentem księgowym. Z art. 106 ust. 1 u.p.t.u. wynika bowiem, że faktura VAT służy jedynie do dokumentowania transakcji objętych przepisami ustawy.

W rozpoznawanej sprawie mamy do czynienia z czynnością, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W ocenie Sądu trafne okazały się zarzuty dotyczące naruszenia prawa materialnego t.j. art. 8 ust. 1 u.p.t.u.

Na uwzględnienie zasługuje zarzut naruszenia art. 14c § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej. Nie budzi wątpliwości, że uzasadnienie prawne interpretacji indywidualnej ma istotne znaczenie w przypadku negatywnej oceny stanowiska strony. W takiej bowiem sytuacji konieczne jest przedstawienie w interpretacji stanowiska, które według organu jest prawidłowe oraz dokonanie wykładni przepisów prawa podatkowego, które będzie wyczerpująco uzasadniało pod względem prawnym to stanowisko, negując tym samym zdanie podatnika. Przyjęcie takiej konstrukcji szczególnego aktu, jakim jest interpretacja indywidualna powoduje, że nie jest dopuszczalne, jak to miało miejsce w niniejszej sprawie, aby organ podatkowy uznając stanowisko Spółki za nieprawidłowe nie dokonał wnikliwej, wyczerpującej i jednoznacznej analizy przedstawionego we wniosku problemu, a ograniczył się jedynie do fragmentu stanu faktycznego. Interpretacji powinna być na tyle jasna i konkretna, aby podatnik mógł się do niej zastosować. Niezbędne jest zatem, aby z interpretacji wynikała wyraźna odpowiedź na zadane przez podatnika pytanie, jasno zaprezentowane było stanowisko organu, poparte czytelnym dla adresata uzasadnieniem prawnym tego stanowiska. W ocenie Sądu, uzasadnienie prawne zaskarżonej interpretacji nie spełnia wymogu, o którym mowa w art. 14c § 2 Ordynacji podatkowej.

Ponownie rozpoznając sprawę organ obowiązany będzie uwzględnić dokonaną wykładnię mających zastosowanie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art. 146 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). orzekł jak w p. 1 sentencji. O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o przepis art. 200 oraz art. 205 § 2 w/w ustawy.