IV SA/Wr 16/13

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] października 2012r., Nr [...]z powołaniem się na przepis art.138 § 1 pkt 1 k.p.a. i art.33 ust.4 pkt 3 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 ze zm.), Wojewoda D. po rozpatrzeniu odwołania L. F. od decyzji Prezydenta W. z dnia [...] sierpnia 2012r, Nr [...] orzekającej o utracie statusu osoby bezrobotnej z dniem 5 czerwca 2012r.- utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

Organ odwoławczy rozstrzygnięcie swe oparł na następujących ustaleniach faktycznych i prawnych.

Skarżący L. F. zgłosił się do Powiatowego Urzędu Pracy we W. w dniu 27 kwietnia 2012 r., i decyzją z dnia [...] maja 2012 r. został uznany za osobę bezrobotną bez prawa do zasiłku od dnia 27 kwietnia 2012 r.

W dniu 4 czerwca 2012r. skarżący otrzymał ofertę pracy na stanowisko pomocnik montera zaworów do firmy [...] Sp. z o.o. we W.. Równocześnie stronę pouczono, że w przypadku nieuzasadnionej przyczyny odmowy przyjęcia odpowiedniego zatrudnienia zostanie pozbawiona statusu osoby bezrobotnej na okres 120 dni w przypadku pierwszej odmowy, 180 dni w przypadku drugiej odmowy, 270 dni w przypadku trzeciej i każdej kolejnej odmowy. Informację o prawach i obowiązkach osoby kierowanej do pracodawcy L. F. podpisał w dniu 4 czerwca 2012r.

W dniu 5 czerwca 2012 r. L. F. odmówił przyjęcia zatrudnienia, argumentując odmowę, cyt.: "z powodu niewolniczego charakteru pracy". Wyjaśnienia odwołującego zostały uznane przez organ I instancji za nieuzasadnione. Konsekwencja tegoż było wydanie w dniu 9 sierpnia 2012 r. przez organ I instancji w/w decyzji, mocą której L. F. został pozbawiony statusu osoby bezrobotnej z dniem 5 czerwca 2012r., ponieważ w ocenie organu z posiadanej dokumentacji wynika, że skarżący odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy. W decyzji tej również poinformowano skarżącego, że odzyskanie statusu osoby bezrobotnej może nastąpić po upływie co najmniej 120 dni od dnia jego utraty w wyniku ponownej rejestracji.

W odwołaniu od tej decyzji L. F. wniósł o jej zmianę i przywrócenie statusu osoby bezrobotnej stwierdzając, że odmówił przyjęcia przedstawionej ofertę pracy, cyt.: "z powodu niewolniczego charakteru pracy".

Organ II instancji nie podzielił zarzutów odwołania i podkreślił, że zgodnie z przepisem art. 33 ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - starosta, z zastrzeżeniem art. 75 ust. 3, pozbawia statusu bezrobotnego który, odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy określonej w ustawie lub poddania się badaniom lekarskim lub psychologicznym, mającym na celu ustalenie zdolności do pracy lub udziału w innej formie pomocy określonej w ustawie:

a) 120 dni w przypadku pierwszej odmowy,

b) 180 dni w przypadku drugiej odmowy,

c) 270 dni w przypadku trzeciej i każdej kolejnej odmowy.

Ustawowa definicja "odpowiedniej pracy", oznacza zaś zatrudnienie lub inną pracę zarobkową które podlegają ubezpieczeniom społecznym i do wykonywania których bezrobotny ma wystarczające kwalifikacje lub doświadczenie zawodowe lub może je wykonywać po uprzednim szkoleniu albo przygotowaniu zawodowym dorosłych, a stan zdrowia pozwala mu na ich wykonywanie oraz łączny czas dojazdu do miejsca pracy i z powrotem środkami transportu zbiorowego nie przekracza 3 godzin, za wykonywanie których osiąga miesięcznie wynagrodzenie brutto, w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy.

W ocenie organu odwoławczego materiał dowodowy zgromadzony przez organ I instancji i dołączony do odwołania dowodzi, iż L. F. odmówił przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia. Proponowana praca była dla zainteresowanego odpowiednia, gdyż z dokumentów, które przedstawił w dniu rejestracji wynika, że posiada wystarczające kwalifikacje zawodowe do wykonywania proponowanej pracy i nie udokumentował żadnych przeciwwskazań zdrowotnych do jej podjęcia. Natomiast z przedłożonego do akt sprawy zgłoszenia wolnego miejsca pracy wynika, że pracodawca gwarantował wynagrodzenie w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, a łączny czas dojazdu do miejsca zatrudnienia i z powrotem środkami transportu zbiorowego nie przekraczał 3 godzin.

Nadto organ odwoławczy podkreślił, że L. F. w dniu rejestracji w urzędzie pracy potwierdził swoją zdolność i gotowość do podjęcia pracy, zaakceptował też prawa i obowiązki osoby bezrobotnej wynikające z posiadania statusu osoby bezrobotnej w tym obowiązek przyjmowania propozycji odpowiedniej pracy, zatem nie może twierdzić, że został zmuszony do działania wbrew swojej woli. Bezrobotnemu przedkłada się odpowiednią ofertę pracy, zgodnie z jego kwalifikacjami, uwzględnia się też stan zdrowia, czas i możliwość dojazdu do pracy. Przedłożona zainteresowanemu oferta pracy spełniała w ocenie organu odwoławczego - wymogi odpowiedniej pracy, stąd odmowa przyjęcia pracy z powodu, jak oświadczył skarżący, cyt.: "niewolniczego charakteru pracy", jest nieuzasadniona.

Organ odwoławczy nie podzielił stanowiska L. F. określającego przedstawienie propozycji pracy, cyt.: "jako handlu żywym towarem" lub "niewolniczej pracy".

Zdaniem organu, strona nie może żądać przedłożenia propozycji pracy, którymi jest zainteresowany, czyli : maszynisty pojazdów kolejowych lub pilota samolotowego, skoro nie posiada odpowiednich kwalifikacji - potwierdzonych dokumentami.

W konsekwencji, organ odwoławczy stwierdził, że przedłożona skarżącemu oferta pracy w dniu 4 czerwca 2012r. odpowiadała kryteriom dotyczącym odpowiedniej pracy określonym w art. 2 ust.1 pkt 16 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, dlatego też brak jest podstaw do uwzględnienia odwołania. Zainteresowany może natomiast ponownie zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy po upływie okresu 120 dni od dnia utraty statusu osoby bezrobotnej. Brak statusu nie stanowi przeszkody w korzystaniu z ofert pracy i podjęciu zatrudnienia w przypadku znalezienia pracy.

Uwzględniając okoliczności sprawy, organ odwoławczy orzekł jak wyżej.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu na powyższą decyzję L. F. zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego: art. 2 ust. 1 pkt 16 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, przez jego błędną wykładnię. Zdaniem skarżącego definicja "odpowiedniej pracy" nie może uwzględniać standardów niższych od Kodeksu Pracy, nie uwzględniać woli zainteresowanego, jego kwalifikacji zawodowych, życzeń oraz jego warunków osobistych i rodzinnych, czy też możliwości przygotowania do zawodu kandydata nie mającego niezbędnych kwalifikacji zawodowych. Poza tym kandydat nie może być źródłem zysków dla pośrednictwa pracy jaką jest Agencja Pracy Tymczasowej przy wynagrodzeniu naruszającym godność kandydata.

W dalszej części skargi, skarżący powołując się na opracowanie "Podręcznik dla inspektorów pracy oprac. Beate Andres, Międzynarodowe Biuro Pracy 2010, str. 4), zacytował, : "Procesowi rekrutacji powinno towarzyszyć dobrowolne i oparte na informacji porozumienie stron. W przypadku gdy pracodawca lub osoba rekrutująca na stanowisko stosuje nieuczciwe praktyki lub przymus, nie może być mowy o porozumieniu" .

Skarżący zarzucił także naruszenie przepisów postępowania, które miały podobny wpływ na wynik sprawy, a to art. 7, 8, 77 § 1 k.p.a. Zdaniem skarżącego organ odwoławczy nie uwzględnił dowodów przedstawionych przez skarżącego, a które świadczyły o chęci podjęcia pracy bądź uzyskania kwalifikacji w interesującym go zawodzie. Stwierdził, że z przyczyn niezależnych od Niego i w wyniku zaniechań PUP W. nie mógł utrzymać zatrudnienia u ostatniego pracodawcy (spóźnienia, błędy, nieobecności), bądź podjęcie zatrudnienia w wykonywanym zawodzie u innego pracodawcy na co złożyło się niemożność skorzystania z instrumentów rynku pracy (świadczenie zdrowotne, opłacenie mieszkania i dojazdów przez okres 12 m-cy przez PUP W.) czy też odmowa skierowania na szkolenie zawodowe bądź do szkoły podstawowej i uzyskania tytułu "technika elektroenergetyka taboru szynowego. Z tych też powodów skarżący wniósł jak wyżej.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda D. podtrzymując dotychczasowe stanowisko i argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Na wstępie podkreślić należy, że Wojewódzki Sąd Administracyjny nie orzeka o istocie sprawy administracyjnej, czyli nie przyznaje określonych uprawnień, jak i nie odmawia ich przyznania, lecz rozstrzyga o legalności decyzji, to jest o ich zgodności z prawem na podstawie stanu prawnego i faktycznego istniejącego w dniu wydania zaskarżonej decyzji.

Działając w granicach kompetencji wynikających z art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych /Dz. U. Nr 153, poz. 1269/ w związku z art. 3 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zwaną dalej p.p.s.a. /t.j. Dz. U. z 2012r., poz.270/, Wojewódzki Sąd Administracyjny jest obowiązany skontrolować, czy zaskarżona decyzja odpowiada prawu, czy też to prawo narusza i w zależności od tej oceny orzec w sposób przewidziany w art. 145 lub art. 151 p.p.s.a.

Dokonując kontroli legalności zaskarżonej decyzji, Sąd stosownie do zapisu art. 134 p.p.s.a. nie jest związany granicami skargi. Przepis ten umożliwia Sądowi wszechstronne i obiektywne zbadanie sprawy niezależnie od podniesionych zarzutów.

Rozpatrując stan faktyczny i prawny niniejszej sprawy, Sąd stwierdził, że skarga nie może być uwzględniona, jako że uchylenie decyzji administracyjnej, względnie stwierdzenie jej nieważności, przez Sąd następuje tylko w razie istnienia istotnych wad w przeprowadzonym postępowaniu lub naruszenia przepisów prawa materialnego mającego wpływ na wynik sprawy /art. 145 § 1 p.p.s.a./. Takie zaś wady i uchybienia nie występują w niniejszej sprawie.

Istota sporu między skarżącym a organami sprowadza się do właściwej interpretacji ustawowych przesłanek pozbawienia statusu bezrobotnego.

Wskazać należy, że problematyka związana ze statusem osoby bezrobotnej i z jego utratą uregulowana została w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 ze zm.), zwanej dalej ustawą o promocji zatrudnienia.

W okolicznościach niniejszej sprawy zasadnie powołują się organy na przepis art. 33 ust. 4 pkt 3 ustawy o promocji zatrudnienia, w myśl którego, starosta pozbawia statusu bezrobotnego, który odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy określonej w ustawie lub poddania się badaniom lekarskim lub psychologicznym, mającym na celu ustalenie zdolności do pracy lub udziału w innej formie pomocy określonej w ustawie. Pozbawienie statusu bezrobotnego następuje od dnia odmowy na okres: 120 dni w przypadku pierwszej odmowy, 180 dni w przypadku drugiej odmowy, 270 dni w przypadku trzeciej i każdej kolejnej odmowy.

Istotny jest zatem tutaj przepis art. 2 ust. 1 pkt 16 ustawy o promocji zatrudnienia - zawierający definicję pojęcia "odpowiedniej pracy", a pod którym to pojęciem należy rozumieć zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, które podlegają ubezpieczeniom społecznym i do wykonania których bezrobotny ma wystarczające kwalifikacje i doświadczenie zawodowe lub może je wykonywać po uprzednim szkoleniu albo przygotowaniu dla dorosłych, a stan zdrowia pozwala mu na ich wykonanie oraz łączny czas dojazdu do miejsca pracy i z powrotem środkami transportu zbiorowego nie przekracza 3 godzin, za wykonanie których osiąga miesięczne wynagrodzenie brutto, w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy.

Pojęcie zaś "zatrudnienia", zostało zdefiniowane w art. 2 ust. 1 pkt 43 ustawy o promocji zatrudnienia, jako wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego oraz umowy o pracę nakładczą.

Niesporne jest w niniejszej sprawie, że skarżący L. F. zarejestrowany został w Powiatowym Urzędzie Pracy we W. w dniu 27 kwietnia 2012r. jako bezrobotny. Decyzją Prezydenta W. z dnia [...] maja 2012r., Nr [...] orzeczono o uznaniu skarżącego z dniem 27 kwietnia 2012r. za osobę bezrobotną oraz odmówiono w/w przyznania prawa do zasiłku.

Z lektury akt sprawy niewątpliwie także wynika, że w dniu rejestracji w Powiatowym Urzędzie Pracy, skarżący uprzedzony o odpowiedzialności karnej z art. 233 § 1 k.k. za składanie fałszywych zeznań, złożył oświadczenie, iż jest osobą zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującego w danym zawodzie lub służbie albo innej pracy zarobkowej.

Skarżący wypełniając kartę rejestracyjną, dokonał w niej wpisu, iż przed zarejestrowaniem w urzędzie pracy pracował na następujących stanowiskach pracy: elektromonter, ślusarz-palacz, ślusarz-monter, ekspedient, ślusarz-mechanik, zaś w rubryce zawód wykonywany wpisał: elektromonter, mechanik, ekspedient.

Z dokonanych przez L. F. wpisów do w/w karty jednoznacznie wynika, że skarżący posiadając wykształcenie średnie ogólne – ukończone Liceum Ogólnokształcące przy Centrum Kształcenia Ustawicznego we W. oraz ukończoną Zasadniczą Szkołę Zawodową w S. ma wyuczony zawód: mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych.

Niesporne jest w sprawie, że w dniu 4 czerwca 2012r. skarżącemu przedstawiono ofertę pracy na stanowisku "Pomocnik montera zaworów" w firmie [...]Sp. z o.o. we W. ul. [...]. Skarżący wprawdzie zgłosił się do pracodawcy w dniu 5 czerwca 2012r., jednakże odmówił przyjęcia propozycji zatrudnienia z powodu - jak oświadczył , cyt.: " niewolniczego charakteru pracy" .

Z lektury akt sprawy niewątpliwie także wynika, że w tym samym dniu skarżący zgłosił się do urzędu pracy i przed pośrednikiem pracy złożył oświadczenie, iż, cyt.: "niewolniczy charakter pracy oznacza to, iż nie miałem wpływu na wypisanie oferty, którą otrzymałem wbrew swojej woli". Dalej bezrobotny oznajmił, iż cyt.: "interesuje mnie praca w charakterze maszynisty pojazdów kolejowych bądź pilota śmigłowcowego i/lub samolotowego kl.III turystycznej".

W świetle powyższych ustaleń, stwierdzić należy, że wbrew zarzutom skarżącego, przedstawiona skarżącemu w dniu 4 czerwca 2012r. oferta zatrudnienia spełnia kryteria pracy odpowiedniej, gdy zaś podane przez skarżącego przyczyny odmowy jej przyjęcia nie można uznać za zasadne.

Zważyć należy, że cyt. wyżej art. 33 ust. 4 pkt 3 ustawy o promocji zatrudnienia, stanowi podstawę obligatoryjnego pozbawienia statusu bezrobotnego w przypadku odmowy, bez uzasadnionej przyczyny, przyjęcia odpowiedniej pracy lub innej pomocy określonej w ustawie.

Wprawdzie zamieszczony w w/w art. 33 ust. 4 pkt 3 ustawy zwrot "uzasadniona przyczyna" jest pojęciem niedookreślonym, tym niemniej w orzecznictwie sądowoadministracyjnym przyjmuje się, że "uzasadnione przyczyny" to okoliczności natury obiektywnej, niezależne od woli bezrobotnego, a więc przeszkody, na które bezrobotny nie miał wpływu (np. nagła choroba lub inne nagłe zdarzenia), które uniemożliwiają bezrobotnemu przyjęcie zaproponowanej formy pomocy. Takie natomiast okoliczności w niniejszej sprawie nie miały miejsca.

Wskazać przy tym należy, że w orzecznictwie prezentowany jest pogląd – podzielany w pełni przez skład orzekający w niniejszej sprawie, że osoby rejestrujące się jako osoby bezrobotne (co nie jest czynnością obligatoryjną) muszą poddać się pewnym rygorom związanym z tym faktem. Nie mogą zatem dowolnie kształtować swojej sytuacji prawnej w tych ramach, jeżeli jest to sprzeczne z legalnym działaniem organu zatrudnienia. Organy zatrudnienia przedstawiają bezrobotnym propozycje pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy, oferty szkoleń lub prac dostępnych na rynku pracy, które należy przyjąć w razie ich zgodności z odpowiednimi przepisami. Natomiast nieuzasadniona odmowa skorzystania z tych świadczeń jest równoznaczna z rezygnacją z przynależności do kategorii osób bezrobotnych i korzystania z dobrodziejstw wynikających z posiadanego statusu, co w konsekwencji wiąże się z koniecznością poszukiwania zatrudnienia na własną rękę (por. wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 8 lutego 2012r, sygn.akt IV S.A./Wr 809/11, LEX nr 1123372).

Zdaniem Sądu - organy administracji, stosując w niniejszej sprawie art. 33 ust. 4 pkt 3 ustawy jako podstawę orzeczenia o utracie statusu osoby bezrobotnej właściwie wskazały w uzasadnieniu decyzji wykładnię tego przepisu oraz argumenty przemawiające za tym, że w rozpoznawanej sprawie ma on zastosowanie.

Odnosząc się do podniesionych w skardze zarzutów, stwierdzić należy, że orzekające w niniejszej sprawie organy - nie naruszyły reguł prowadzenia postępowania dowodowego określonych w art. 7, art. 77 i art. 80 k.p.a.. Organy prawidłowo dokonały oceny posiadanego przez skarżącego dotychczasowego doświadczenia zawodowego oraz posiadanych kwalifikacji, w konsekwencji zasadnie przyjmując, iż złożona skarżącemu w dniu 4 czerwca 2012r. oferta zatrudnienia jest odpowiednią pracą.

Nie zasługują tym samym na uwagę zarzuty skargi, że złożona propozycja pracy była nieodpowiednia, zważywszy, iż żądania skarżącego do zatrudnienia Go na stanowisku maszynisty pojazdów kolejowych lub pilota samolotowego nie przekładały się na posiadane przez skarżącego wykształcenie i posiadane uprawnienia.

W świetle powyższych ustaleń stwierdzić należy, że kontrola zgodności z prawem zaskarżonej decyzji, a do czego ograniczają się kompetencje sądu administracyjnego, jako że Sąd nie może oprzeć kontroli o kryterium słuszności czy sprawiedliwości społecznej, nie wykazała by zaskarżoną decyzja, jak poprzedzająca ją decyzja o organu I instancji wydana została z naruszeniem przepisów, o którym stanowi art. 145 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny nie mógł zatem uwzględnić skargi z braku uzasadnionych ku temu podstaw i wobec tego oddalił ją w myśl art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.