IV SA/Wr 26/13

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...], nr [...] D. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny we W., na podstawie art. 12 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. nr 212, poz. 1263 ze zm.) oraz art. 235¹ i art. 235² Kodeksu pracy, § 8 ust. 1 i 4 w związku z

§ 11 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych (Dz. U. nr 105, poz. 869), dalej: rozporządzenie oraz § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 8 maja 2012 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. poz. 662) oraz art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., utrzymał w mocy decyzję Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w L. z dnia [...], nr [...] o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej - przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy: zespół cieśni w obrębie nadgarstka (poz. 20.1 wykazu chorób zawodowych wymienionych w załączniku do rozporządzenia, zwanego dalej: zał.), u Cz. R., dalej: skarżący.

Uzasadniając swoje stanowisko, na wstępie organ odwoławczy szczegółowo opisał przebieg zatrudnienia skarżącego.

Skarżący ur. dnia [...] w C. pracował kolejno w:

-w A. Fabryka Maszyn Rolniczych w C. (zakład zlikwidowany)

-od 1 września 1972 r. do 17 października 1980 r. jako uczeń praktycznej nauki zawodu oraz murarz,

-od 10 grudnia 1981 r. do 31 marca 1993 r. jako murarz oraz spawacz;

-od 1 kwietnia 1993 r. do 31 grudnia 995 r. w PPU "[...]" Sp. z o.o. w Chojnowie (zakład zlikwidowany) na stanowisku spawacz-murarz-blacharz;

-od 2 stycznia 1996 r. do 30 czerwca 2007 r. w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Usługowym "[...]" Sp. z o.o. w C. na stanowiskach ślusarz-spawacz i ślusarz remontowy;

-od 17 lipca 2007 r. do 9 kwietnia 2009 r. w [...] Sp. z o.o. w C. jako spawacz.

Według karty oceny narażenia zawodowego z dnia 12 maja 2009 r. ustalono, że w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Usługowym "[...]" Sp. z o.o. w C. na stanowiskach ślusarza-spawacza i ślusarza remontowego warunki pracy nie stwarzały możliwości powstania choroby zawodowej pod postacią zespołu cieśni w obrębie nadgarstka. W ostatnim zakładzie pracy [...] Sp. z o.o. w C. na stanowisku spawacza "warunki pracy mogły przyczynić się do powstania choroby zawodowej" (karta oceny narażenia zawodowego z postępowania przeprowadzonego w dniu 5 maja 2009 r.). Z powodu likwidacji innych zakładów pracy zatrudniających skarżącego, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w L. dnia 21 maja 2009 r. przeprowadził przesłuchanie skarżącego, w wyniku którego ustalono, że w poprzednich zakładach pracy skarżący wykonywał różnorodne czynności związane z pracami murarskimi, blacharskimi, dekarskimi, spawalniczymi, malarskimi oraz związane z obsługą młota pneumatycznego i młota ręcznego.

W związku ze zgłoszeniem podejrzenia choroby zawodowej - obustronnego zespołu cieśni w obrębie nadgarstka, skarżący był badany w D. Wojewódzkim Ośrodku Medycyny Pracy we W. Oddział w L., który dnia [...] wydał orzeczenie lekarskie nr [...] o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej - przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy: zespół cieśni w obrębie nadgarstka (poz. 20.1) u skarżącego. W uzasadnieniu powyższego orzeczenia stwierdzono, że: "Po wykonaniu badań neurograficznych, w listopadzie 2008 r. rozpoznano zaawansowany zespól cieśni nadgarstka obustronnie. Pacjent poddany był leczeniu operacyjnemu, dwukrotnie kończyny prawej (w styczniu i kwietniu 2009 r. reoperacja) i lewej w marcu 2009 r. Kontrolne badanie EMG, wykonane w listopadzie 2009 r. wykazało wydłużenie latencji fal F w nerwach kończyny górnej prawej, wydłużenie latencji końcowej, nieznaczne zwolnienie szybkości przewodzenia ruchowego w prawym nerwie pośrodkowym na wysokości nadgarstka i nieznaczne zwolnienie szybkości przewodzenia czuciowego w prawym nerwie pośrodkowym na wysokości nadgarstka. Na podstawie wykonanego badania postawiono rozpoznanie - zespół cieśni nadgarstka po stronie prawej o niewielkim nasileniu, współistniejący ze zmianami korzeniowymi szyjnymi, C8/Thl. Konsultujący neurolog i ortopeda w badaniu fizykalnym stwierdzili bolesne ograniczenie ruchomości w odcinku szyjnym kręgosłupa na boki, bolesne przyczepy mięśnia w okolicy kłykcia bocznego obu okolic łokciowych i bolesny ucisk nerwu łokciowego w kanale łokciowym. Obie ręce o marmurkowatym zabarwieniu. Upośledzenie przeciwstawne palców I i V, słabszy ucisk dłoni. Dla rozpoznania choroby zawodowej wymagane jest wykazanie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy sposobem wykonywania pracy, a rozpoznanym schorzeniem. W przypadku badanego zakres wykonywanych czynności był szeroki i różnorodny, nie był monotonny i nie obciążał stawów nadgarstkowych z uciskiem na nerw pośrodkowy obustronnie. Mając powyższe na uwadze nie znaleziono podstaw do rozpoznania choroby zawodowej - zespołu cieśni w obrębie nadgarstka, wymienionej w poz. 20.1 wykazu chorób zawodowych. Schorzenie ma tło pozazawodowe i należy je wiązać ze zmianami w zakresie kręgosłupa."

W trybie odwoławczym skarżący był badany w Instytucie Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w S. Dnia 15 lipca 2010 r. wymieniona placówka badawczo- rozwojowa w dziedzinie medycyny pracy wydała orzeczenie lekarskie nr [...] o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej - przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy: zespół cieśni w obrębie nadgarstka (poz. 20.1) u odwołującego (zweryfikowane dnia 8 listopada 2010 r.). Instytut uzasadnił swoje stanowisko tym, iż: "(...) W trakcie aktualnej hospitalizacji konsultujący specjalista ortopeda w badaniu stwierdził m.in. ból przy ucisku na blizny pooperacyjne po stronie dłoniowej obu nadgarstków, ruchomość obu nadgarstków ograniczoną dolegliwościami bólowymi i palpacyjną bolesność w czasie ucisku grzbietu nadgarstków oraz dłoni obu rąk oraz niewielką bolesność palpacyjną i samoistną nad wyrostkiem łokciowym prawego stawu łokciowego. Po przeanalizowaniu dokumentacji medycznej pacjenta, wyników konsultacji ortopedycznej i neurologicznej, a w szczególności danych dotyczących narażenia zawodowego nie znajdujemy podstaw do uznania zawodowej etiologii stwierdzonego u badanego zespołu cieśni nadgarstka. Różnorodne czynności wykonywane przez badanego na stanowisku spawacza i ślusarza obciążały kończyny górne, ale nie były to ruchy monotypowe ograniczone do stawów nadgarstkowych, polegające np. na wielokrotnym powtarzaniu z dużą częstotliwością w trakcie zmiany roboczej ruchów zgięcia i prostowania w tych stawach. Należy podkreślić, że u pacjenta stwierdza się obecność innych czynników ryzyka rozwoju obserwowanej neuropatii, tj. metabolicznych (nieprawidłowa tolerancja glukozy) oraz hormonalnych (niedoczynność tarczycy). Brak zatem podstaw do rozpoznania przewlekłej choroby zawodowej obwodowego układu nerwowego wywołanej sposobem wykonywania pracy pod postacią zespołu cieśni nadgarstka."

W oparciu o całość zgromadzonej dokumentacji, a w szczególności wydane orzeczenia lekarskie oraz ocenę narażenia zawodowego, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w L. wydał decyzję nr [...] z dnia [...], o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej - przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy: zespół cieśni w obrębie nadgarstka (poz. 20.1) u skarżącego.

Skarżący odwołał się od wskazanej decyzji, nie zgadzając się z jej rozstrzygnięciem i zarzucił "rozbieżności w wyniku TSH z Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego Zakładu Diagnostyki Laboratoryjnej w L. a wynikiem z Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego Oddział Chorób Zawodowych w S."

Organ odwoławczy wskazał, że w niniejszej sprawie dnia 23 kwietnia 2009 r. wszczęto postępowanie w kierunku choroby zawodowej - przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy: zespół cieśni w obrębie nadgarstka (poz. 20.1), które w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 czerwca 2008 r. utraciło moc z dniem 3 lipca 2009 r. D. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny we W. na podstawie

§ 11 ust. 1 rozporządzenia stwierdził, że dokonane czynności w toku niniejszego postępowania pozostają skuteczne.

Uwzględniając odwołanie skarżącego, D. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny we W., trzykrotnie: dnia 18 marca 2011 r., dnia 2 listopada 2011 r. i dnia 2 lipca 2012 r. przesyłał do Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w S. dostarczony przez stronę dnia 11 marca 2011 r. wynik badania lekarskiego z dnia 4 listopada 2008 r. z Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej w L., do przeanalizowania i ewentualnej weryfikacji wydanego orzeczenia lekarskiego z dnia [...], nr [...]. Organ II instancji ustalił, iż w przedmiotowym orzeczeniu lekarskim stwierdzono m.in., że skarżący chorował na niedoczynność tarczycy, na co wskazywały wyniki przeprowadzonych badań (poziom TSH). Zaawansowany obustronny zespół cieśni nadgarstka rozpoznano u skarżącego w listopadzie 2008 r. Dostarczony przez stronę wynik badania poziomu TSH (również z listopada 2008 r.) mieścił się w normie, co wskazuje na odmienny stan faktyczny, niż podany w wymienionym orzeczeniu lekarskim.

W odpowiedzi z dnia 10 września 2012 r., nr NKL/759/2011 jednostka

orzecznicza II stopnia przedstawiła opinię uzupełniającą do orzeczenia lekarskiego nr [...]: "Zasadniczym powodem stwierdzenia braku podstaw do uznania u ww. zawodowej etiologii zespołu cieśni w obrębie nadgarstków była ocena sposobu wykonywania pracy, polegającej na wykonywaniu różnorodnych czynności manualnych podczas zmiany roboczej, a nie ograniczonej do jednego tylko rodzaju (monotypii) ruchów w stawach nadgarstkowych. W orzeczeniu wskazano również inne pozazawodowe czynniki ryzyka rozwoju tego typu neuropatii (nieprawidłowa tolerancja glukozy, niedoczynność tarczycy). Nie przesądzano jednak o dominującym wpływie rozpoznanej podczas hospitalizacji w IMPiZŚ w 2010 r. niedoczynności tarczycy na rozwój zespołu cieśni, jakkolwiek tego typu schorzenia nie występują nagle, przebieg ich może być przez wiele lat subkliniczny, a badania nie zawsze odzwierciedlają nasilenie procesów chorobowych. Nadmieniamy, że obok wyżej wspomnianych czynników ryzyka u badanego stwierdzono też inne czynniki sprzyjające wystąpieniu zespołu cieśni jak dyslipidemię czy obecność p/ciał p/jądrowych mogących wskazywać na odczyny reumatoidalne. Przeanalizowano także kolejne zapisy EMG i dynamikę zaburzeń przewodnictwa, a dokonana ocena również przemawia za pozazawodową etiologią choroby. EMG – 13 listopada 2008 r. zaawansowany w neurografii zespół cieśni nadgarstka obustronnie. W styczniu i kwietniu 2009 r. u badanego przeprowadzono zabiegi operacyjne prawego nadgarstka, natomiast w marcu 2009 nadgarstka lewego. EMG – 19 listopada 2009 r. - zespół cieśni nadgarstka po stronie prawej o niewielkim nasileniu, współistniejący ze zmianami korzeniowymi szyjnymi C8/Thl. EMG – 11 lutego 2010 r. - obustronne aksonalne uszkodzenie włókien czuciowych i ruchowych nerwu pośrodkowego z demielinizacją odcinkową we włóknach ruchowych tego nerwu na poziomie kanału nadgarstka. Ponadto aksonalne uszkodzenie włókien czuciowych nerwu łokciowego po stronie prawej. Z analizy przytoczonych wyżej opisów EMG wynika, że po operacji uzyskano dużą poprawę, na co wskazuje wynik badania z 2009 r. W badaniu z 2010 r. obserwuje się natomiast nasilenie zaburzeń przewodnictwa z dołączeniem neuropatii w obrębie nerwu łokciowego. Zmian tych nie można już łączyć z pracą zawodową, której badany nie wykonywał od października 2008 r. (L4, świadczenia rehabilitacyjne), a z czynnikami poza zawodowymi. Reasumując - orzeczenie o braku podstaw do rozpoznania u badanego choroby zawodowej jest wynikiem całościowej analizy, zarówno narażenia zawodowego, jak i wyników badań, przebiegu choroby i oceny pozazawodowych czynników ryzyka. Podtrzymujemy niniejszym orzeczenie lekarskie nr [...]."

Dnia 5 października 2012 r. do Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej we Wrocławiu wpłynęło pismo skarżącego z dnia 1 października 2012 r. dotyczące opinii uzupełniającej z dnia 10 września 2012 r. do orzeczenia lekarskiego nr [...]. Skarżący podniósł, iż jego stan zdrowia mimo przebytych zabiegów nie uległ poprawie, ponadto wskazał, iż wyników badań EMG z dnia 1 listopada 2009 r. i 11 lutego 2010 r. nie należy rozpatrywać rozdzielnie, gdyż są one wykonane w krótkim odstępie czasu.

Przed wydaniem decyzji II instancji skarżący zapoznał się dnia 16 października 2012 r. z całością akt sprawy i złożył wniosek z dnia 14 października 2012 r., o dołączenie do akt sprawy załączonej dokumentacji medycznej oraz oświadczeń świadków - współpracowników skarżącego potwierdzających zakres wykonywanych czynności podczas zatrudnienia skarżącego w firmie "[...]" Sp. z o.o. i "[...]" Sp. z o.o.

Mając powyższe na uwadze, D. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny we W.podniósł, że do stwierdzenia choroby zawodowej przez właściwego państwowego inspektora sanitarnego muszą być spełnione łącznie, jak to wynika w art. 2351 i art. 2352 Kodeksu pracy oraz § 5 ust. 2 i ust. 3 rozporządzenia trzy warunki:

1. choroba musi być rozpoznana przez upoważnioną do tego placówkę służby zdrowia i znajdować się w wykazie chorób zawodowych,

2. choroba ta musi być wywołana czynnikami szkodliwymi znajdującymi się w środowisku pracy albo sposobem wykonywania pracy,

3. wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych musi nastąpić w okresie, ustalonym w zał.

W przypadku skarżącego dwie placówki diagnostyczno-orzecznicze wydały orzeczenia lekarskie o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej - przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy: zespół cieśni w obrębie nadgarstka (poz. 20.1). Żadna z placówek nie stwierdziła zawodowej etiologii zespołu cieśni w obrębie nadgarstka, pomimo klinicznego rozpoznania tej choroby obustronnie. Jak podnoszą lekarze orzecznicy, do rozpoznania zawodowego tła zespołu cieśni w obrębie nadgarstka konieczne jest udokumentowanie wieloletniego narażenia zawodowego na wykonywanie ruchów monotypowych, prostowania i zginania rąk w stawach nadgarstkowych, co powoduje ucisk na nerw pośrodkowy w kanałach nadgarstków. W karcie oceny narażenia zawodowego z dnia 5 maja 2009 r. stwierdzono narażenie na ruchy monotypowe w ostatnim zakładzie pracy [...] Sp. z o.o. w C. w okresie od 17 lipca 2007 r. do 9 kwietnia 2009 r., jednakże z opisu wykonywanych czynności wynika, że zakres oraz stopień obciążenia kończyn górnych był bardzo zmienny, nadto opisane czynności: przenoszenie detali na stół spawalniczy oraz sam proces spawania nie wskazują aby były to ruchy monotypowe. Również lekarze orzecznicy obu placówek diagnostyczno-orzeczniczych stwierdzili, że wykonywane przez skarżącego czynności były zbyt różnorodne i zmienne w czasie, aby zaklasyfikować je do ruchów monotypowych.

Z całą pewnością proces spawania nie obciąża w równym stopniu obu kończyn górnych. Natomiast u skarżącego na uwagę zasługuje fakt rozpoznania obustronnego zespołu cieśni nadgarstka, co w przypadku zawodowej etiologii schorzenia świadczyłoby o równomiernym obciążeniu obu stawów nadgarstkowych.

W pozostałych zakładach pracy skarżący zajmował różne stanowiska wykonywał bardzo różnorodne czynności, które pomimo obciążenia kończyn górnych, nie stwarzały ryzyka wystąpienia choroby zawodowej pod postacią zespołu cieśni w obrębie nadgarstków.

Na podstawie zgromadzonej dokumentacji stwierdzono, że kliniczne rozpoznanie zespołu cieśni nadgarstka u skarżącego nastąpiło w listopadzie 2008 r., a zatem niewiele ponad rok od rozpoczęcia pracy w [...] Sp. z o.o. w C. na stanowisku spawacza.

Zespół cieśni nadgarstka spowodowany jest uciskiem nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka. Jego przyczyny mogą być miejscowe lub ogólne. Według współczesnej wiedzy medycznej zalicza się do nich: "zmiany pourazowe zniekształcające kanał kostny (...), blizny, zmiany zwyrodnieniowe pochewek ścięgnistych, dodatkowe twory anatomiczne, guzy i zmiany guzopodobne, zaburzenia naczyniowe, przeciążenia spowodowane charakterem wykonywanej pracy zawodowej lub uprawianiem sportu (krykiet, tenis), zaburzenia hormonalne, przemiany materii i krążenia oraz choroby alergiczne. Zespół cieśni nadgarstka występuje często u kobiet wykonujących powtarzające się czynności, np. u maszynistek, włókniarek (...). Wielokrotnie towarzyszy chorobom reumatoidalnym" ("Choroby Zawodowe" pod redakcją Kazimierza Marka, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2001: s. 420). Jak podają lekarze specjaliści z dziedziny medycyny pracy, do powstania zespołu cieśni nadgarstka jako choroby zawodowej konieczna jest wieloletnia praca w narażeniu na wykonywanie ruchów monotypowych, a takiej skarżący nie wykonywał. W związku z powyższym nie można uznać zawodowej etiologii rozpoznanego schorzenia.

Stawiany przez skarżącego zarzut rozbieżności pomiędzy wynikiem poziomu TSH wykonanym w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Zakładzie Diagnostyki Laboratoryjnej w L. a wynikiem z Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w S. został wyjaśniony przez jednostkę orzeczniczą II stopnia w opinii uzupełniającej z dnia 10 września 2012 r. W opinii tej wskazano, iż niedoczynność tarczycy jest schorzeniem, które nie występuje nagle, jego przebieg może być przez wiele lat subkliniczny (podkliniczny, utajony - przebiegający bezobjawowo), a badania nie zawsze odzwierciedlają nasilenie procesów chorobowych.

Na podstawie przeprowadzonych badań lekarskich oraz zgromadzonej dokumentacji medycznej u skarżącego stwierdzono współistniejące z zespołem cieśni nadgarstka zmiany korzeniowe w obrębie kręgosłupa na poziomie C8/Thl, a także zaburzenia metaboliczne (nieprawidłową tolerancję glukozy), hormonalne (niedoczynność tarczycy), dyslipidemię i obecność przeciwciał przeciwjądrowych mogących wskazywać na odczyny reumatoidalne. Powyższe schorzenia są istotnymi pozazawodowymi czynnikami ryzyka rozwoju stwierdzonej u skarżącego neuropatii w postaci zespołu cieśni nadgarstka, zatem z tymi czynnikami należy wiązać powstanie wymienionego schorzenia u skarżącego.

Podkreślono, iż nie każde schorzenie, nawet gdy pozostaje w związku ze szkodliwymi warunkami pracy, może być zakwalifikowane jako choroba zawodowa, tak jak nie zawsze szkodliwe warunki pracy prowadzą do tego wyniku, przedmiotem badania organu w sprawach z zakresu chorób zawodowych są więc: charakter schorzenia w kontekście jednostki chorobowej wymienionej w wykazie chorób zawodowych, warunki pracy w świetle narażenia na powstanie tej choroby oraz związek przyczynowy między chorobą zawodową a tymi warunkami. W przedmiotowej sprawie wskazany powyżej związek przyczynowo - skutkowy został wykluczony przez lekarzy orzeczników, z uwagi na mnogość występujących pozazawodowych czynników predysponujących do rozwoju zdiagnozowanego schorzenia oraz krótki okres narażenia zawodowego. Zatem brak było podstaw do przyjęcia, że choroba skarżącego co najmniej z wysokim prawdopodobieństwem powstała z powodu wykonywanej pracy.

W odpowiedzi na pismo skarżącego z dnia 1 października 2012 r. odnośnie wydanej opinii uzupełniającej przez jednostkę orzeczniczą II stopnia z dnia 10 września 2012 r. i zarzutu, iż "przebieg ponad 30 letniej pracy skumulowano w jedną całość", D. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny we W. wyjaśnił, iż w przypadku zespołu cieśni nadgarstka konieczne jest udokumentowanie wieloletniego narażenia zawodowego na wykonywanie ruchów monotypowych, prostowania i zginania rąk w stawach nadgarstkowych, co powoduje ucisk na nerw pośrodkowy w kanałach nadgarstków; stąd przeanalizowano cały przebieg zatrudnienia skarżącego. Zgodnie z art. 7 i art. 77 k.p.a. organ zobligowany jest do ustalenia stanu faktycznego sprawy i przeanalizowania całości materiału dowodowego. Niedopuszczalne jest zatem pominięcie w ocenie narażenia zawodowego i rozważaniach faktu wcześniejszego zatrudnienia. Organ nie może wybiórczo traktować materiału dowodowego. A zatem, jak podkreśliły jednostki orzecznicze, fakt wystąpienia schorzenia po bardzo krótkim okresie pracy w narażeniu przemawia za pozazawodowym tłem choroby, z tego też względu istotna była analiza sposobu wykonywania pracy w latach wcześniejszych - przed zdiagnozowaniem zespołu cieśni w obrębie nadgarstka.

W wymienionym piśmie skarżący błędnie podnosi, iż "wystarczy przeanalizować czynności wykonywane w ostatnim roku, aby określić ograniczenia do jednego rodzaju ruchów w stawach nadgarstkowych, co jest objęte Ustawą o Chorobach Zawodowych." Podkreślono, że analizie podlega, celem pełnego ustalenia stanu faktycznego, cały przebieg pracy zawodowej skarżącego, a okres 1 roku wskazany w rozporządzeniu nie wyznacza okresu przez jaki należy pracować w narażeniu zawodowym, aby można stwierdzić chorobę zawodową. Ustawodawca w art. 2352 Kodeksu pracy wskazał, iż rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym albo po zakończeniu - pracy w takim narażeniu, pod warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych. W przedmiotowym postępowaniu okres ten został określony na 1 rok w poz. 20.1 wykazu chorób zawodowych wymienionych w zał. Zatem wskazany okres dotyczy udokumentowanych skutków zdrowotnych i czasu w jakim winny być one udokumentowane od chwili ustania pracy w narażeniu zawodowym. Zatem uwzględnienie wyników badań po wskazanym okresie prowadziłoby do naruszenia § 1 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia, który bezpośrednio reguluje, że nie można uwzględniać dokumentacji, która potwierdza wystąpienie objawów chorobowych po okresie wskazanym przez ustawodawcę od ustania narażenia zawodowego. Ustawodawca celowo wprowadził ograniczenie okresu uprawniającego do rozpoznania choroby zawodowej, gdyż nie w każdym czasie można wiązać objawy chorobowe z ich zawodowym pochodzeniem. Okresy wymienione w załączniku do rozporządzenia są zakreślone dla wybranych jednostek chorobowych, w przypadku których zgodnie z wiedzą medyczną wystąpienie objawów po zakreślonym ustawowo okresie nie może być łączone z zawodową etiologią choroby, gdyż po tym okresie przeważający wpływ mają inne - niezawodowe czynniki prowadzące do rozwoju danej choroby. W badaniu EMG z dnia 13 listopada 2008 r. zapis wskazywał na zaawansowany zespół cieśni nadgarstka obustronnie. Zabiegi operacyjne prawego nadgarstka wykonano w styczniu i kwietniu 2009 r., lewego nadgarstka - w marcu

2009 r. Badanie EMG z dnia 19 listopada 2009 r. zespół cieśni nadgarstka prawego o niewielkim nasileniu. Od października 2008 r. skarżący nie świadczył pracy, przebywał na L4, a zmian obserwowanych w badaniu EMG z dnia 11 lutego 2010 r. (opinia uzupełniająca z dnia 10 września 2012 r.) nie można już łączyć z pracą zawodową gdyż odzwierciedlają stan zdrowotny po okresie 1 roku od ustania narażenia.

Odnośnie trzeciego zarzutu - strona postępowania twierdzi, iż Instytut nie łączy wyników badań EMG różniących się w czasie niespełna o trzy miesiące (EMG z dnia 19 listopada 2009 r. i z dnia 11 lutego 2010 r.), organ odwoławczy wyjaśnił, iż Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w S. przeanalizował wszystkie wyniki badań EMG jakimi dysponował, tj. z lat: 2008, 2009 i 2010, co zawarto w opinii uzupełniającej z dnia 10 września 2012 r. Sosnowiecki Instytut wskazał, iż badań z 2010 r. nie można łączyć z pracą zawodową gdyż jak wskazano wyżej, wykonane są po okresie 1 roku od ustania narażania. Skarżący błędnie podnosi, iż badań w ogóle nie można łączyć. Instytut analizował wszystkie badania, które wskazują na progresję choroby od 2009 r., mimo zakończonego początkowym sukcesem zabiegu operacyjnego. Jednak jak wskazała jednostka orzecznicza, nie ma to wpływu na orzeczenie.

Ponadto organ odwoławczy, w piśmie z dnia 10 października 2012 r. poinformował skarżącego, iż pismo w kwestii przesłania kopii wyników badań EMG (strona prosi o badanie EMG z dnia 19 listopada 2009 r.), jak i uwag odnośnie ocenionego stanu zdrowia powinien bezpośrednio skierować do jednostki orzeczniczej, tj. do Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w S. Placówki medyczne orzekające w sprawie choroby zawodowej skarżącego wydały orzeczenia lekarskie z uwzględnieniem kryteriów diagnostyczno-orzeczniczych zawartych w rozporządzeniu.

Odnośnie pisma z dnia 14 października 2012 r. organ odwoławczy ustalił, iż w kwestii wyników badań TSH Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w S. zajął stanowisko w opinii uzupełniającej z dnia 10 września 2012 r., zatem wyniki te były już poddawane dwukrotnej analizie. Natomiast załączone oświadczenia świadków potwierdzają tylko, iż głównym zadaniem na stanowisku spawacza było cięcie palnikiem acetylenowym płyt o różnym gatunku stali. Pokreślić trzeba, iż nie tylko rodzaj wykonywanych czynności ma znaczenie przy ocenie narażenia zawodowego. Szybkość wykonywanych ruchów w stawach w przeliczeniu na jednostkę czasu jest zasadniczym czynnikiem sprawczym wystąpienia zawodowego zespołu cieśni nadgarstka. Skarżący w środowisku pracy wykonywał różnorodne czynności obciążające kończyny górne, w tym - stawy nadgarstkowe, jednakże nie jest to równoznaczne ze stwierdzeniem, iż czynności te miały charakter ruchów monotypowych, tj. długotrwałych, wielokrotnie powtarzanych w bardzo krótkich odstępach czasowych ruchów zginania i prostowania w stawach nadgarstkowych, wykonanych z dużą częstością w trakcie całego okresu trwania zmiany roboczej. Opisane prace wykonywane przez skarżącego są różnorodne i nie spełniają kryterium monotypii ruchów (nie są czynnością tylko jednego rodzaju wykonywaną przez większą część dnia i tygodnia roboczego). Wobec powyższego załączone oświadczenia nie wnoszą niczego nowego do sprawy, gdyż potwierdzają one jedynie rodzaj wykonywanych czynności, a nie ich charakter. Wskazać trzeba, iż nie można traktować wykonywanych podczas pracy na stanowisku spawacza czynności jako przyczyny sprawczej wystąpienia zespołu cieśni nadgarstka, gdyż sam sposób pracy spawacza - spawanie wyklucza wykonywanie długotrwałych, wielokrotnie powtarzanych w bardzo krótkich odstępach czasowych ruchów zginania i prostowania w stawach nadgarstkowych, wykonanych z dużą częstością w trakcie całego okresu trwania zmiany roboczej jednakowych czynności, krótkim odstępie czasu.

W związku z powyższym, D. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny we W., mając na względzie cały materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, a w szczególności orzeczenia lekarskie i przeprowadzoną ocenę narażenia zawodowego, nie znalazł podstaw prawnych ani merytorycznych do zmiany decyzji organu I instancji.

Skarżący nie zgodził się z decyzją Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego we W. i złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu. Zarzucił "naruszenie przepisów postępowania, w szczególności art. 77, art. 78 i art. 80 k.p.a. i błędne ustalenia w stosunku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych oraz niewłaściwą interpretację materiału dowodowego" i wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia. Wniósł jednocześnie o ponowne przeanalizowanie materiału dowodowego oraz o powołanie biegłego lekarza sądowego z zakresu medycyny pracy.

W uzasadnieniu skargi skarżący analizuje trzy przesłanki jakie muszą być spełnione, aby stwierdzić chorobę zawodową. I tak, odnośnie pierwszej przesłanki: choroba musi być rozpoznana przez upoważnioną do tego placówkę służby zdrowia i znajdować się w wykazie chorób zawodowych a zdaniem skarżącego, występująca u niego choroba - obustronny zespół cieśni nadgarstka została rozpoznana przez upoważnioną do tego placówkę służby zdrowia i skarżący wykonywał pracę z ruchami monotypowymi przez okres około 15 lat. Z opinii lekarskich jasno wynika, że schorzenie istnieje i że mogło powstać w związku z wykonywaną pracą. Organ wydający decyzję błędnie interpretował wnioski skarżącego, zeznania świadków oraz pozostały materiał dowodowy, jak również pominął wiele istotnych dowodów. Twierdzenie to uzasadnia m.in. opinia Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w S. z dnia 2 lipca 2012 r., HP-AT-5020-01/11 wskazując, że organ administracyjny dysponuje sprzecznymi dowodami. Zeznania świadków wyraźnie potwierdzają, że skarżący w latach 1996-2009 pracował jako spawacz i wykonywał tylko prace spawalnicze.

Co do drugiej przesłanki: choroba musi być wywołana czynnikami szkodliwymi znajdującymi się w miejscu - pracy albo sposobem wykonywania pracy. Zdaniem skarżącego istotną rolę odgrywa sposób i rodzaj wykonywanej pracy, a nie zakres powierzonych obowiązków lub podanie stanowiska pracy. Ustawodawca bowiem wyraźnie wskazał, iż rodzaj wykonywanej pracy ma znaczenie. Jedynym obowiązkiem u ostatnich pracodawców było wykonywanie pracy spawacza.(...) Praca spawacza wykonywana była w sposób ciągły i monotonny przez wykonywanie ruchów monotypowych polegających na trzymaniu oburącz palnika. Wyraźnie zachodzi związek przyczynowy pomiędzy wykonywaną pracą a chorobą zawodową. Powstanie choroby zawodowej związane jest z wykonywaniem pracy poprzez wykonywanie ruchów monotypowych powtarzalnych.

Co do trzeciej przesłanki: wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych musi nastąpić w okresie ustalonym w załączniku do ww. rozporządzenia. Cz. R. w skardze twierdzi, iż "od października 2008 r. przebywał na zwolnieniu lekarskim L4 jednak zgłoszenia choroby zawodowej Cz. R. dokonał w kwietniu 2009 r. (...) termin został zachowany."

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, uzasadniając jak w decyzji ostatecznej. Zarzuty skargi uznano za niezasadne.

W ocenie organu nie znajduje odzwierciedlenia w materiale dowodowym, iż sposób wykonywania pracy skarżącego cechowała monotypia i że lekarze orzecznicy powiązali występujące u niego schorzenie z wykonywaną pracą. Jednoznacznie ustalono, iż różnorodne czynności wykonywane przez skarżącego nie miały charakteru ruchów monotypowych, tj. długotrwałych, wielokrotnie powtarzanych w bardzo krótkich odstępach czasowych ruchów zginania i prostowania w stawach nadgarstkowych, wykonywanych z dużą częstością w trakcie całego okresu trwania zmiany roboczej i dlatego czynności na zajmowanych stanowiskach nie są przyczyną sprawczą wystąpienia zespołu cieśni nadgarstka. Jednostki orzecznicze potwierdziły jedynie fakt istnienia schorzenia, niemniej jednak wykluczony został jego związek z wykonywaną pracą zawodową. Zarówno w ocenie lekarzy jak i organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej sposób wykonywania pracy przez spawacza nie wiąże się z monotypią.

Uprawnione jednostki orzecznicze służby zdrowia I i II stopnia wydające orzeczenie w postępowaniu dotyczącym istnienia podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej, nie rozstrzygają problemów związanych ze stanem zdrowia osoby badanej i nie wypowiadają się na inne tematy, niż będące celem tego postępowania administracyjnego. Do zadań lekarskich jednostek orzeczniczych nie należy prowadzenie dalszych badań mających na celu ustalenie pozazawodowych przyczyn schorzenia. Lekarze orzekający nie prowadzą diagnostyki w kierunku wskazania co jest przyczyną obserwowanego u danego pacjenta schorzenia, lecz badają czy może ono mieć tło zawodowe. Po wykluczeniu zawodowej etiologii lekarze często podają, kilka prawdopodobnych przyczyn, nie mniej jednak opinie w tej kwestii nie są rozstrzygające i wiążące dla lekarza, mają one bardziej charakter informacyjny. I tak w przedmiotowej sprawie, na podstawie przeprowadzonych badań lekarskich oraz zgromadzonej dokumentacji medycznej u skarżącego stwierdzono współistniejące z zespołem cieśni nadgarstka zmiany korzeniowe w obrębie kręgosłupa na poziomie C8/Thl, a także zaburzenia metaboliczne (nieprawidłową tolerancję glukozy), hormonalne (niedoczynność tarczycy), dyslipidemię i obecność przeciwciał przeciwjądrowych mogących wskazywać na odczyny reumatoidalne. Co zdaniem lekarzy wskazuje na pozazawodową przyczynę rozpoznanego zespołu cieśni w obrębie nadgarstka.

Właśnie te kwestie były analizowane (wykonywana praca), niemniej jednak sposób jej wykonywania, brak wielokrotnie powtarzanych ruchów zginania i prostowania ręki w stawie nadgarstkowym w krótkich odstępach czasu, był min. podstawą do wykluczenia związku przyczynowo-skutkowego schorzenia z wykonywaną pracą. Fakt wskazania w decyzji nazwy zajmowanego przez skarżącego stanowiska, nie jest tożsamy z niepełną oceną narażenia zawodowego, gdyż organ uwzględniał faktycznie wykonywane czynności i tym się kierował przeprowadzając ocenę narażenia. Ponadto podnieść godzi się, iż nie każdy biegły jest uprawniony do wypowiadania się w kwestii dotyczącej wiązania objawów chorobowych z ich zawodowym pochodzeniem.

Załączone oświadczenia świadków znajdujące się w aktach sprawy potwierdzają tylko, iż głównym zadaniem na stanowisku spawacza było cięcie palnikiem acetylenowym płyt wykonanych z różnego gatunku stali. I fakt ten był brany przez organ, a także przez lekarzy orzeczników. Pokreślić trzeba, iż nie tylko rodzaj wykonywanych czynności ma znaczenie przy ocenie narażenia zawodowego, a także ich powtarzalność i częstotliwość. Szybkość wykonywanych ruchów zginania i prostowania w stawach nadgarstkowych w przeliczeniu na jednostkę czasu jest zasadniczym czynnikiem sprawczym wystąpienia zawodowego zespołu cieśni nadgarstka. Skarżący w środowisku pracy wykonywał różnorodne czynności obciążające kończyny górne, w tym - stawy nadgarstkowe, jednakże nie jest to równoznaczne ze stwierdzeniem, iż czynności te miały charakter ruchów monotypowych, tj. długotrwałych, wielokrotnie powtarzanych w bardzo krótkich odstępach czasowych ruchów zginania i prostowania w stawach nadgarstkowych, wykonanych z dużą częstością w trakcie całego okresu trwania zmiany roboczej. Wskazać trzeba, że nie można traktować wykonywanych podczas pracy na stanowisku spawacza czynności jako przyczyny sprawczej wystąpienia zespołu cieśni nadgarstka, gdyż sam sposób pracy spawacza - spawanie, wyklucza wykonywanie długotrwałych, wielokrotnie powtarzanych w bardzo krótkich odstępach czasowych ruchów zginania i prostowania w stawach nadgarstkowych, wykonanych z dużą częstością w trakcie całego okresu trwania zmiany roboczej jednakowych czynności, w krótkim odstępie czasu. Dodatkowo jednostki orzecznicze wskazały na inne istniejące schorzenia, które są zgodnie z wiedzą medyczną predysponujące w rozwoju zespołu cieśni w obrębie nadgarstka, co potwierdziło wykluczenie związku przyczynowo-skutkowego schorzenia z pracą zawodową.

Odnośnie zaś twierdzeń skarżącego, że zachowany został termin wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych, organ odwoławczy wskazał, że rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym albo po zakończeniu pracy w takim narażeniu, pod warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych. W przedmiotowym postępowaniu okres ten został określony na 1 rok w poz. 20.1 wykazu chorób zawodowych wymienionych w zał. Zatem wskazany okres dotyczy udokumentowanych skutków zdrowotnych i czasu w jakim winny być one udokumentowane od chwili ustania pracy w narażeniu zawodowym. Wobec tego uwzględnienie wyników badań po wskazanym okresie prowadziłoby do naruszenia § 1 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia, który bezpośrednio reguluje, że nie można uwzględniać dokumentacji, która potwierdza wystąpienie objawów chorobowych po okresie wskazanym przez ustawodawcę od ustania narażenia zawodowego. Ustawodawca celowo wprowadził ograniczenie okresu uprawniającego do rozpoznania choroby zawodowej, gdyż nie w każdym czasie można wiązać objawy chorobowe z ich zawodowym pochodzeniem. Okresy wymienione w zał. są zakreślone dla wybranych jednostek chorobowych, w przypadku których zgodnie z wiedzą medyczną wystąpienie objawów po zakreślonym ustawowo okresie nie może być łączone z zawodową etiologią choroby, gdyż po tym okresie przeważający wpływ mają inne - niezawodowe czynniki prowadzące do rozwoju danej choroby.

Wskazano, że sama jednostka chorobowa u skarżącego została rozpoznana wcześniej ale nie wykazano związku przyczynowo – skutkowego pomiędzy wykonywaną pracą a rozpoznaną chorobą.

Odnosząc się do wniosku skarżącego o powołanie biegłego lekarza sądowego z zakresu medycyny pracy wskazano, że orzeczenia lekarskie w sprawach chorób zawodowych ma bez wątpienia walor opinii biegłych, o których mowa w art. 84 § 1 k.p.a., stanowiąc dowód w rozumieniu art. 75 § 1 k.p.a. Dowód ten, jak każdy inny, podlega jednak ocenie organu orzekającego, stosownie do art. 80 § 1 k.p.a. Stanowisko to jest ugruntowane w judykaturze. Jak wskazano powyżej, upoważniony do wydania takiego orzeczenia jest właśnie lekarz medycyny pracy, zatem można stwierdzić, iż niejako wniosek skarżącego został uwzględniony w toku postępowania administracyjnego na etapie I instancji.

Poza tym w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych organy państwowej inspekcji sanitarnej są związane orzeczeniem lekarskim wydając decyzję w przedmiocie stwierdzenia choroby zawodowej. Kontrola pod względem medycznym orzeczenia lekarskiego i wyników badań jest przewidziana w trybie odwoławczym w Instytucie Medycyny Pracy jako jednostce orzeczniczej II stopnia, co miało miejsce w omawianym przypadku. Zdaniem Organu analiza obu orzeczeń lekarskich placówek medycznych wypowiadających się w przedmiotowej sprawie choroby zawodowej prowadzi do wniosku, że oba orzeczenia są jednobrzmiące i nie budzą żadnych zastrzeżeń, zatem organ nie miał podstaw aby przyjąć inne, niż wskazane przez lekarzy ustalenia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Wrocławiu zważył, co następuje:

Stosownie do art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Sąd nie dokonuje więc kontroli aktów lub czynności pod względem słusznościowym i nie orzeka w przedmiocie przyznania stronom uprawnień.

Orzeczenie o stwierdzeniu choroby zawodowej bądź o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej następuje w drodze decyzji wydanej przez uprawniony organ administracji publicznej. Sąd nie może wypowiadać się w kwestii stwierdzenia u skarżącego choroby zawodowej, a jedynie ocenić legalność, czyli zgodność z prawem, rozstrzygnięcia dokonanego przez organy administracji.

Kodeks pracy w art. 235¹ - stanowi, że za chorobę zawodową uważa się chorobę wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy, albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych "narażeniem zawodowym".

Rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym albo po zakończeniu pracy w takim narażeniu, pod warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów choroby w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych (art. 235² Kodeksu pracy). Oznacza to, że choroba zawodowa jest pojęciem prawnym oznaczającym zachorowanie, które pozostaje w związku przyczynowym z pracą (jej rodzajem, charakterem i warunkami jej wykonywania). Choroby zawodowe zostały ujęte w tzw. wykazie chorób zawodowych.

Na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 237 Kodeksu pracy, Rada Ministrów wydała rozporządzenie z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych. Uregulowania tego aktu prawnego obowiązywały już w chwili wydania decyzji organu odwoławczego i według tych przepisów należy oceniać postępowanie organu. Wskazuje na to § 11 ust. 1 rozporządzenia z dnia 30 czerwca 2009 r., który stanowi, że z zastrzeżeniem postępowań wszczętych i zakończonych przed dniem 3 września 2002 r., do postępowań w sprawie zgłaszania podejrzenia, rozpoznania i stwierdzenia chorób zawodowych, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, stosuje się przepisy tego rozporządzenia, z tym że czynności dokonane w toku wszczętych postępowań pozostają skuteczne. Zgodnie z

§ 8 ust. 1 rozporządzenia z dnia 30 czerwca 2009 r. decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej albo decyzję o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej wydaje się na podstawie materiału dowodowego, a w szczególności danych zawartych w orzeczeniu lekarskim wyspecjalizowanych jednostek diagnostycznych powołanych do rozpoznawania chorób zawodowych, wymienionych w § 5 tego rozporządzenia, oraz formularza oceny narażenia zawodowego pracownika lub byłego pracownika.

W związku z tym skarżący został poddany badaniu w jednostkach medycznych, to jest Dolnośląskim Wojewódzkim Ośrodku Medycyny Pracy we W. Oddział w L. i Instytucie Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w S. Ośrodki te nie znalazły podstaw do rozpoznania u skarżącego choroby zawodowej - przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy: zespół cieśni w obrębie nadgarstka (poz. 20.1).

Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania opinii tych jednostek orzeczniczych pierwszego i drugiego stopnia. Lekarze obu tych jednostek wydali jednobrzmiące orzeczenia o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej. Trzeba tu zaznaczyć, że każde orzeczenie lekarskie dotyczące rozpoznania choroby zawodowej ma charakter opinii biegłego, bez której organ sanitarny nie może dokonać we własnym zakresie rozpoznania choroby i ustalenia, czy mieści się ona w wykazie chorób zawodowych.

W orzecznictwie wielokrotnie podkreślano, że wydane w sprawie orzeczenie lekarskie jednostki właściwej do rozpoznania chorób zawodowych ma charakter opinii biegłego, a organ prowadzący postępowanie jest nim związany. Organ nie ma prawa samodzielnej oceny dokumentacji lekarskiej, prowadzącej do odmiennego rozpoznania schorzenia. Związanie to wynika z tego, że orzeczenie lekarskie stanowi jedyny wiarygodny środek dowodowy służący stwierdzeniu choroby zawodowej, jeśli nie budzi wątpliwości w świetle pozostałych dowodów. Organy administracji są związane ustaleniami orzeczeń diagnostycznych i nie dysponując przeciwdowodami, które mogłyby orzeczenia te podważyć, nie mają w tym zakresie podstaw do przyjęcia, iż rzeczywisty stan zdrowia skarżącego kształtuje się odmiennie od wyników badań stanowiących podstawę orzeczeń lekarskich (wyrok NSA z dnia 5 stycznia 2007, sygn. akt II OSK 1078/06 publikowany w CBOSA i powołane w nim orzecznictwo).

Sąd administracyjny kontrolując pod względem zgodności z prawem decyzję państwowego inspektora sanitarnego, może zakwestionować ustalenia stanu faktycznego dokonane przez organ, co może prowadzić do zakwestionowania pod względem formalnym również orzeczenia lekarskiego, np. że zostało wydane w niewłaściwej formie, bez uzasadnienia lub przez nieuprawnionego lekarza, bądź uprawnionego lekarza lecz niezatrudnionego we wskazanej w rozporządzeniu w sprawie chorób zawodowych jednostce organizacyjnej, jednak nie może to dotyczyć merytorycznej treści orzeczenia lekarskiego. Zakwestionowanie orzeczeń lekarskich jest także możliwe w przypadku, jeżeli w materiale dowodowym znajdują się orzeczenia lekarzy zatrudnionych w uprawnionych do rozpoznawania chorób zawodowych jednostkach organizacyjnych, które zawierają różne ustalenia (rozpoznania chorobowe). Jednak nawet w takiej sytuacji organ ani sąd administracyjny, nie są uprawnieni do weryfikacji treści merytorycznej orzeczeń lekarskich, co najwyżej organ może żądać wydania kolejnych orzeczeń przez inne uprawnione jednostki organizacyjne w celu ujednolicenia stanowisk.

Nie będąc uprawniony do poddawania analizie materiału dowodowego z medycznego punktu widzenia (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 19 marca 2007 r., sygn. akt VII SA/Wa 2429/06, wyrok WSA w Warszawie z dnia 5 listopada 2008 r., sygn. akt VIII SA/Wa 256/08 dostępne w CBOSA), Sąd orzekający w niniejszej sprawie uznał, że organ opierając się o stanowiska zajęte przez uprawnionych lekarzy, zgodnie z prawem rozstrzygnął sprawę.

Sąd jednocześnie podzielił argumentację wyrażoną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji i odpowiedzi na skargę wskazującą na jednoznacznie ustalenie, iż różnorodne czynności wykonywane przez skarżącego nie miały charakteru ruchów monotypowych, tj. długotrwałych, wielokrotnie powtarzanych w bardzo krótkich odstępach czasowych ruchów zginania i prostowania w stawach nadgarstkowych, wykonywanych z dużą częstością w trakcie całego okresu trwania zmiany roboczej i dlatego czynności na zajmowanych przez skarżącego stanowiskach nie są przyczyną sprawczą wystąpienia zespołu cieśni nadgarstka. Jednostki orzecznicze potwierdziły jedynie fakt istnienia schorzenia, niemniej jednak wykluczony został jego związek z wykonywaną pracą zawodową.

Uprawnione jednostki orzecznicze służby zdrowia I i II stopnia wydające orzeczenie w postępowaniu dotyczącym istnienia podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej, nie rozstrzygają problemów związanych ze stanem zdrowia osoby badanej i nie wypowiadają się na inne tematy, niż będące celem tego postępowania administracyjnego. Do zadań lekarskich jednostek orzeczniczych nie należy prowadzenie dalszych badań mających na celu ustalenie pozazawodowych przyczyn schorzenia. Lekarze orzekający nie prowadzą diagnostyki w kierunku wskazania co jest przyczyną obserwowanego u danego pacjenta schorzenia, lecz badają czy może ono mieć tło zawodowe. Po wykluczeniu zawodowej etiologii lekarze często podają, kilka prawdopodobnych przyczyn, jednak opinie w tej kwestii nie są rozstrzygające i wiążące dla lekarza, mają one bardziej charakter informacyjny. I tak w przedmiotowej sprawie, na podstawie przeprowadzonych badań lekarskich oraz zgromadzonej dokumentacji medycznej u skarżącego stwierdzono współistniejące z zespołem cieśni nadgarstka schorzenia, które są istotnymi, pozazawodowymi czynnikami ryzyka rozwoju stwierdzonej neuropatii w postaci cieśni nadgarstka, zatem z tymi czynnikami należy wiązać powstanie tego schorzenia u skarżącego.

Odnośnie zaś twierdzeń skarżącego, że zachowany został termin wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych, należy podzielić stanowisko organu odwoławczego, że rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym albo po zakończeniu pracy w takim narażeniu, pod warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych. W przedmiotowym postępowaniu okres ten został określony na 1 rok w poz. 20.1. Okresy wymienione w zał. są zakreślone dla wybranych jednostek chorobowych, w przypadku których zgodnie z wiedzą medyczną wystąpienie objawów po zakreślonym ustawowo okresie nie może być łączone z zawodową etiologią choroby, gdyż po tym okresie przeważający wpływ mają inne - niezawodowe czynniki prowadzące do rozwoju danej choroby. W omawianej sprawie, na podstawie zgromadzonej dokumentacji stwierdzono, że kliniczne rozpoznanie zespołu cieśni nadgarstka u skarżącego nastąpiło w listopadzie 2008 r. a zatem niewiele ponad rok od rozpoczęcia pracy w [...] Sp. z o.o. w C. na stanowisku spawacza. Bezsprzecznie również stwierdzono, w pozostałych zakładach pracy skarżący zajmował różne stanowiska i wykonywał bardzo różnorodne czynności, które pomimo obciążenia kończyn górnych, nie stwarzały ryzyka wystąpienia choroby zawodowej pod postacią zespołu cieśni w obrębie nadgarstków.

Nie znajduje jednocześnie uzasadnienia w świetle przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) wniosek skarżącego o powołanie biegłego lekarza sądowego z zakresu medycyny pracy. Zasadnie tym samym wskazał skarżącemu organ odwoławczy, że orzeczenia lekarskie w sprawach chorób zawodowych mają bez wątpienia walor opinii biegłych, o których mowa w art. 84 § 1 k.p.a., stanowiąc dowód w rozumieniu art. 75 § 1 k.p.a. Dowód ten, jak każdy inny, podlega jednak ocenie organu orzekającego, stosownie do art. 80 § 1 k.p.a. Jak wskazano powyżej, upoważniony do wydania takiego orzeczenia jest właśnie lekarz medycyny pracy, zatem można stwierdzić, iż niejako wniosek skarżącego został uwzględniony w toku postępowania administracyjnego na etapie I instancji.

W tym stanie rzeczy, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, na podstawie art. 151 cytowanej ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł, jak w sentencji wyroku.