I OSK 2048/11

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 21 czerwca 2011 r., sygn. akt II SA/Bd 470/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy oddalił skargę W. E., K. W. i M. W. na decyzję Wojewody Kujawsko – Pomorskiego z dnia [...] kwietnia 2011 r., nr WSPN/DW.77243-3-1/10, utrzymującą w mocy decyzję Prezydenta Miasta Włocławek z dnia [...] stycznia 2011 r. nr GN.72812.3.2010, którą umorzono postępowanie z wniosku o ustalenie i wypłatę odszkodowania za nieruchomość o powierzchni 6.863,7 m2 położoną we Włocławku przy ul. K. (dawna ul. D.).

Powyższy wyrok zapadł w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych.

Prawomocnym orzeczeniem z dnia [...] listopada 1949 r. Wojewoda Pomorski orzekł o wywłaszczeniu z dniem 9 maja 1945 r. wskazanej wyżej nieruchomości gruntowej od ówczesnego jej właściciela S. E. na rzecz Skarbu Państwa, z przeznaczeniem dla Polskich Kolei Państwowych Okręgu Łódzkiego, ponieważ grunt ten został zajęty w czasie okupacji na cele kolejnictwa i zostały na nim wybudowane przez okupanta dwa bloki na mieszkania dla pracowników kolejowych, a po ustąpieniu okupanta nieruchomość ta była nadal użytkowana do tychże celów. O wywłaszczeniu tym orzeczono na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 września 1934 r. Prawo o postępowaniu wywłaszczeniowym (Dz. U. R.P. z 1934 r., Nr 86, poz. 776) i dekretu z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczeniu majątków zajętych na cele użyteczności publicznej w okresie wojny 1939 - 1945 r. (Dz. U. R.P. Nr 20, poz. 138).

Rozpoznając wniosek spadkobierców byłego właściciela o ustalenie odszkodowania za wywłaszczenie powyższej nieruchomości Prezydent Miasta Włocławek zaznaczył, że ustawa o gospodarce nieruchomościami ma zastosowanie do aktów wywłaszczeń dokonanych po dacie wejścia w życie, gdyż brak jest przepisów przejściowych pozwalających rozszerzyć jej stosowanie do przypadków wywłaszczeń i przejęć nieruchomości dokonanych przed wejściem jej w życie, na podstawie innych aktów prawnych. Rozszerzenie takie przewiduje jedynie art. 216 ustawy, jednak wyłącznie w zakresie stosowania przepisów rozdziału 6 działu III ustawy dotyczących zwrotu wywłaszczonych nieruchomości, co wyklucza zdaniem organu możliwość jego zastosowania w niniejszej sprawie. Wskazane stanowisko oparte jest, jak podkreślił organ, przede wszystkim na ogólnej zasadzie dotyczącej obowiązywania aktu prawnego, mówiącej iż akt prawny wchodzi w życie z dniem jego ogłoszenia albo w innym wskazanym terminie i ma on zastosowanie do stanów faktycznych powstałych od tego dnia. Jeśli natomiast wolą prawodawcy jest stosowanie aktu prawnego do stanów faktycznych sprzed wejścia w życie aktu, to powinien w tej materii zamieścić odpowiedni przepis. Skoro więc art. 129 ust. 5 pkt 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1998 r. i żaden przepis tej ustawy nie rozszerzył zakresu jego obowiązywania, to tym samym nie może on mieć zastosowania do wywłaszczeń dokonanych przed tą datą i ustaleń z tego tytułu odszkodowania, lecz należy go stosować wyłącznie do wywłaszczeń dokonanych pod rządami ustawy o gospodarce nieruchomościami. Z uwagi zatem na okoliczność, że w trybie powołanego przez wnioskodawców art. 129 ust 5 pkt 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami nie może zostać ustalone odszkodowanie za nieruchomość wywłaszczoną w 1949 r. oraz, że brak jest także innych podstaw prawnych do ustalenia i wypłaty wnioskowanego odszkodowania w trybie postępowania administracyjnego, organ I instancji stwierdził, że brak jest materialnoprawnych podstaw do orzeczenia o przedmiocie żądania i, że w związku z tym zainicjowane nim postępowanie należało umorzyć jako bezprzedmiotowe, na podstawie art. 105 § 1 k.p.a.

Po rozpatrzeniu odwołania wnioskodawców od powyższej decyzji Wojewoda Kujawsko – Pomorski decyzją z dnia [...] kwietnia 2011 r. orzekł o otrzymaniu w mocy zaskarżonej decyzji, podtrzymując w całości stanowisko organu I instancji, iż obowiązująca ustawa o gospodarce nieruchomościami nie daje możliwości ustalenia i wypłaty odszkodowania za grunty wywłaszczone na rzecz Skarbu Państwa w 1949 r., albowiem przepis art. 129 ust. 5 pkt 3 tej ustawy nie ma zastosowania do stanów faktycznych sprzed wejścia jej w życie, a więc do spraw w których przed dniem 1 stycznia 1998 r. nastąpiło przejęcie lub nabycie nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa bez ustalenia odszkodowania.

W skardze na powyższą decyzję W. E., K. W. i M. W. zarzuciły organowi naruszenie przepisów postępowania w normach zawartych w art. 7, art. 8, art. 63 i art. 105 § 1 k.p.a., a także naruszenie prawa materialnego z art. 129 ust. 5 pkt 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami poprzez błędną jego wykładnię i niezastosowanie w sprawie, w sytuacji gdy z brzmienia tego przepisu wynika, że dotyczy on przede wszystkim stanów faktycznych sprzed dnia wejścia w życie wskazanej ustawy.

. Przy wykładni tego przepisu mieć należy na względzie, że od dnia 6 kwietnia 1997 r. obowiązuje Konstytucja RP, która w art. 21 ust. 2 chroni prawa do odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości, a obowiązująca od 1 stycznia 1998r . ustawa o gospodarce nieruchomościami przewiduje obowiązek jednoczesności orzekania o wywłaszczeniu i odszkodowaniu. Przyjęcie, że sporny przepis miałby być stosowany tylko do stanów zaistniałych po 1 stycznia 1998 r. powodowałoby że przepis ten miałby znaczenie marginalne.

Oddalając skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy wskazał, iż w niniejszej sprawie rozważenia wymagało czy art. 129 ust. 5 pkt 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami może mieć zastosowanie do przypadku wywłaszczenia nieruchomości bez odszkodowania, które nastąpiło w 1949 r. Sąd podkreślił, iż akt normatywny wchodzi w życie albo z momentem jego ogłoszenia w oficjalnym dzienniku promulgacyjnym albo w momencie późniejszym, który on sam określa. Zasadą jest więc, że ma on zastosowanie do stanów faktycznych powstałych od daty wejścia jego w życie. Zdarzają się jednak sytuacje, że określony akt normatywny stosuje się także do wydarzeń, które miały miejsce przed wejściem jego w życie. W takim jednak przypadku, obowiązkiem ustawodawcy jest zamieszczenie w danym akcie wyraźnego przepisu stanowiącego o tym wyjątku i nadaniu mocy wstecznej ustawie. W przypadku ustawy o gospodarce nieruchomościami ustawodawca wskazał w art. 242, że ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1998 r., a zatem że ma ona zastosowanie do stanów faktycznych powstałych od tej daty. Przepisem wskazanej ustawy rozszerzającym zakres jej zastosowania na sytuacje mające miejsce przed dniem jej wejścia w życie, jest art. 216, który jednak odnosi się jedynie do przepisów działu III, rozdział 6 ustawy dotyczących zwrotu wywłaszczonych nieruchomości, a więc nie obejmuje przepisów rozdziału 5 regulujących kwestie odszkodowań za wywłaszczone nieruchomości, a ponadto pozwala on stosować odpowiednio przepisy rozdziału 6 wyłącznie do nieruchomości przejętych lub nabytych na rzecz Skarbu Państwa na podstawie aktów prawnych w sposób enumeratywny w nim wymienionych. Wśród tych aktów nie wymienia się rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 września 1934 r. Prawo o postępowaniu wywłaszczeniowym ani dekretu z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczeniu majątków zajętych na cele użyteczności publicznej w okresie wojny 1939 – 1945 r., a więc aktów stanowiących postawę prawną wywłaszczenia strony skarżącej z przedmiotowej nieruchomości. Należy także zaznaczyć, że żaden przepis ustawy o gospodarce nieruchomościami nie rozszerzył, na wzór wskazanego art. 216, zakresu obowiązywania art. 129 ust. 5 pkt 3 tej ustawy, określając że na zasadzie wyjątku od zasady nie działania prawa wstecz ma on mieć zastosowanie do stanów faktycznych powstałych przed dniem jej wejścia w życie, tj. dniem 1 stycznia 1998 r. Z powyższego wynika, zdaniem Sądu, iż analizowany przepis art. 129 ust. 5 pkt 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami ma zastosowanie wyłącznie do wywłaszczeń dokonanych pod rządami tej ustawy, to jest w okresie od dnia 1 stycznia 1998 r., gdzie na skutek naruszenia przepisów decyzja wywłaszczeniowa nie rozstrzygnęła o odszkodowaniu, a nie obejmuje wywłaszczeń dokonanych bez ustalenia odszkodowania przed dniem 1 stycznia 1998 r., a więc i tych mających miejsce w 1949 r. W świetle powyższego Sąd uznał za trafne stanowisko organów o zasadności umorzenia postępowania w sprawie, z uwagi na brak materialnoprawnej podstawy do orzekania w przedmiocie zgłoszonego wniosku. Podstawy tej bowiem nie mógł w okolicznościach przedmiotowej sprawy stanowić omówiony art. 129 ust. 5 pkt 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, ale i także jak słusznie zauważył, wbrew twierdzeniom strony skarżącej organ I instancji, brak jest innych podstaw prawnych do ustalenia i wypłaty wnioskowanego odszkodowania w trybie postępowania administracyjnego. Z uwagi na powyższe Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wnieśli W. E., M. W. i K. W., prawidłowo reprezentowani, domagając się uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz zasądzenia kosztów postępowania. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie:

1. przepisów postępowania, co miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj.: art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. w zw. z art. 63 kpa i 105 § 1 k.p.a. poprzez jego niezastosowanie i nieuchylenie decyzji mimo, że organ dopuścił się naruszenia postępowania administracyjnego i niezasadnie przyjął, że wskazana przez stronę we wniosku podstawa prawna jest wiążąca dla organu, podczas gdy nie należy ona do minimalnych wymagań wniosku, w przypadku jej powołania nie ma wiążącego charakteru dla organu rozpoznającego sprawę i umorzył postępowanie w sprawie jako bezprzedmiotowe,

2. naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 129 ust. 3 pkt 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami poprzez błędną wykładnię i niezastosowanie co miało wpływ na wynik sprawy

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej jej autor wskazał, iż w jego ocenie z literalnego brzmienia art. 129 ust. 5 pkt 3 u.g.n. wynika, że dotyczy on przede wszystkim sytuacji, w których doszło do wywłaszczenia nieruchomości w przeszłości za czasów obowiązywania przepisów, które już nie obowiązują. Zatem dotyczy również stanów faktycznych sprzed dnia wejścia w życie ustawy u.g.n. Gdyby podzielić argumentację organu i wyznaczyć barierę czasową obowiązywania tego przepisu tylko do stanów faktycznych od 1 stycznia 1998 r. wprowadzenie tego przepisu nie miałoby sensu. Przecież już od 6 kwietnia 1997 r. obowiązywała Konstytucja RP, która w art. 21 ust. 2 gwarantowała słuszne odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości. Skarżący podkreślili też, że Naczelny Sąd Administracyjny wypowiedział się w wyroku z dnia 21 grudnia 2009r., sygn. akt I OSK 1111/08, iż nie podziela poglądu, że warunkiem zastosowania ww. przepisu jest okoliczność, aby stan faktyczny, do którego przepis ten miałby być zastosowany, istniał w dacie wejścia w życie ustawy o gospodarce nieruchomościami. Warunek taki nie wynika z treści art. 129 ust. 5 ww. ustawy a ponadto ustawa ta przewiduje obowiązek jednoczesności orzekania o wywłaszczeniu i odszkodowaniu. Przy takiej zatem regulacji zastosowanie omawianego przepisu, przy założeniu, iż byłby on tylko stosowany do stanów zaistniałych po dniu 1 stycznia 1998 r., byłoby rzeczą w zasadzie marginalną i nie istniałaby konieczność, aby dla takich sytuacji wprowadzać przepis o tak ogólnej, wręcz ramowej treści. Odmienna, od przyjętej w tej sprawie, interpretacja wspomnianego przepisu stałaby poza tym w sprzeczności z konstytucyjną zasadą ochrony własności, a przede wszystkim z zasadą wyrażoną w art. 21 ust. 2 Konstytucji, gwarantującą prawo do odszkodowania w przypadku wywłaszczenia.

Niezrozumiałe dla strony jest także działanie organu w taki sposób, jak gdyby był on związany żądaniem wniosku. W postępowaniu administracyjnym organ nie jest związany podstawą prawną wniosku. Art. 63 § 2 k.p.a. formułuje minimalne wymagania podania i nie wymaga od strony, by wskazała podstawę prawną żądania, co więcej, by podstawa ta wiązała organ. To, że zdaniem organu art. 129 ust. 5 pkt 3 u.g.n. nie może stanowić materialnoprawnej podstawy ustalenia odszkodowania nie może prowadzić do umorzenia postępowania. Jest to nadużycie art. 105 kpa.

Autor skargi kasacyjnej wskazał także, iż zgodnie z art. 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 września 1936 r. o postępowaniu wywłaszczeniowym (Dz. U. Nr 86, poz. 776 ze zm.), który obowiązywał w dacie dokonania wywłaszczenia, wywłaszczenie było dopuszczalne wyłącznie ze względów wyższej użyteczności, za odszkodowaniem, w przypadkach, w których przepis prawa przewidywał możność wywłaszczenia. Odszkodowanie winno być ustalone na wniosek wywłaszczającego, a jeżeli on tego wniosku nie zgłosił na żądanie właściciela wywłaszczonej nieruchomości. Odszkodowanie mogło nastąpić w pieniądzu albo nieruchomości zamiennej. S. E. i jego żona zgłosili żądania w obydwu formach, jednak w ogóle nie zostały rozpoznane. Do chwili obecnej za wywłaszczoną nieruchomość nie ustalono i nie wypłacono żadnej rekompensaty. W tej sytuacji chybiona jest decyzja o umorzeniu niniejszego postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Wniesiona w przedmiotowej sprawie skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie zauważyć należy, iż przepis art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej jako ustawa P.p.s.a., stanowi, że Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak pod rozwagę nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie zachodzą okoliczności skutkujące nieważnością postępowania, określone w art. 183 § 2 pkt 1 – 6 ustawy P.p.s.a., należało zatem odnieść się do zasadniczych zarzutów stanowiących istotę podstaw kasacji.

Rozpoznając zarzuty postawione orzeczeniu Sądu I instancji, Naczelny Sąd Administracyjny uznał je za uzasadnione.

W istocie bowiem w sprawie doszło zarówno do naruszenia prawa materialnego jak i procesowego we wskazywanym przez skarżącego kasacyjnie zakresie.

Na wstępie rozważania odnieść należy do istoty przepisu art. 129 ust. 5 pkt 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, błędnie wskazanego w zarzutach skargi kasacyjnej jako art. 129 ust. 3 pkt 5, lecz z uwagi na jego prawidłowe powołanie w uzasadnieniu uznać można to za błąd redakcyjny.

Przepis ten stanowi, że starosta, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, wydaje odrębną decyzję o odszkodowaniu, gdy nastąpiło pozbawienie praw do nieruchomości bez ustalenia odszkodowania, a obowiązujące przepisy przewidują jego ustalenie. Stanowi więc jeden z wyjątków od zasady łącznego orzekania w jednej decyzji o wywłaszczeniu i odszkodowaniu, wynikającej z art. 129 ust. 1 u.g.n. Pozostałe wyjątki wymienione są w pkt 1 i 2 ust. 5 art. 129 u.g.n.

W przedmiotowej sprawie wywłaszczenie nastąpiło na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 września 1934 r. Prawo o postępowaniu wywłaszczeniowym (Dz. U. R.P. z 1934 r., Nr 86, poz. 776) i dekretu z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczeniu majątków zajętych na cele użyteczności publicznej w okresie wojny 1939 - 1945 r. (Dz. U. R.P. Nr 20, poz. 138). W świetle zastosowanych w orzeczeniu norm wywłaszczenie było dopuszczalne wyłącznie ze względów wyższej użyteczności, za odszkodowaniem, w przypadkach, w których przepis prawa przewiduje możność wywłaszczenia. Oznacza to, że odszkodowanie za wywłaszczenie przewidywały przepisy, na podstawie których dokonano wywłaszczenia nieruchomości w niniejszej sprawie. Obecne przepisy, a przede wszystkim sama Konstytucja nie przewidują możliwości wywłaszczenia bez odszkodowania. Gdyby uznać w takiej sytuacji, jak wywiodły zarówno organy jak i Sąd I instancji, że art. 129 ust. 5 pkt 3 u.g.n. nie ma zastosowania do wywłaszczenia dokonanego w stanie prawnym obowiązującym przed 1 stycznia 1998 r., za które dotychczas nie przyznano odszkodowania, to przepis art. 129 ust. 5 pkt 3 u.g.n. w zasadzie miałby marginalne zastosowanie. Podobne stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 1 marca 2013 r., sygn. akt I OSK 1854/11 (niepubl.), w którym stwierdzono, że tak rozumiany art. 129 ust. 5 pkt 3 u.g.n. budziłby wątpliwości z punktu widzenia art. 2 Konstytucji, wyrażającego między innymi zasadę poprawnej legislacji i zaufania do państwa oraz stanowionego przez nie prawa. Konstytucja weszła w życie w dniu 17 października 1997 r. ( przed jej wejściem w życie zasada ochrony prawa własności również miała rangę konstytucyjną), a ustawa o gospodarce nieruchomościami, po tym dniu, bo 1 stycznia 1998 r.

Żadne wywłaszczenie, które nastąpiło poczynając od 1 stycznia 1998 r., nie powinno, pozostając w zgodzie z Konstytucją, odbyć się bez odszkodowania. Ponadto ustawa o gospodarce nieruchomościami z 1997r, przewiduje obowiązek jednoczesności orzekania o wywłaszczeniu i odszkodowaniu.

Zważywszy na brzmienie omawianego przepisu, przy założeniu że byłby on tylko stosowany do stanów mających miejsce po dniu 1 stycznia 1998r. nie istniałaby konieczność, aby dla tak marginalnych sytuacji wprowadzać przepis o tak ogólnej, wręcz ramowej treści( identycznie NSA w wyroku z dnia 21 grudnia 2009 r., wydany w sprawie o sygn. I OSK 1111/08).

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego omawiana norma stwarza możliwość zrealizowania obowiązku wypłaty odszkodowania w takich przypadkach, gdzie przewidziane przez akt normatywny będący, podstawą wywłaszczenia odszkodowanie nie zostało ustalone, a mamy do czynienia z wywłaszczeniem w rozumieniu obecnej Konstytucji oraz obecnie obowiązujących przepisów o wywłaszczaniu. Taka wykładnia omawianego przepisu pozostaje w zgodzie z konstytucyjną zasadą ochrony własności (art. 64 Konstytucji), z zasadą wyrażoną w art. 21 ust. 2 Konstytucji gwarantującą prawo do odszkodowania w przypadku wywłaszczenia.

W świetle przedstawionych wyżej rozważań za niezasadne uznać należy przyjęcie przez organy oraz sąd I instancji, że norma art. 129 ust. 5 pkt. 3 nie ma zastosowania do stanów prawnych sprzed wejścia w życie ustawy, co skutkowało błędnym przyjęciem bezprzedmiotowości postępowania w rozumieniu art. 105 kpa.

Mając na względzie powyższe rozważania zgodzić należy się ze skarżącym kasacyjnie, że w sprawie doszło do naruszenia art. 145 § 1 pkt. 1 lit. c. P.p.s.a. w związku z art.105 § 1 kpa poprzez nie uchylenie decyzji organów obu instancji mimo braku podstaw do zastosowania art. 105 § 1 kpa.

Rację przyznać należy także skarżącemu kasacyjnie, iż sąd I instancji przyjmując wyłączenie możliwości stosowania art. 129 ust. 5 pkt. 3 do stanów faktycznych sprzed dnia wejścia w życie ustawy dopuścił się naruszenia tej normy poprzez jego błędną wykładnię.

Wskazując na wadliwość wniosków wyprowadzonych przez Sąd pierwszej instancji w zaskarżonym wyroku z niebudzącego wątpliwości stanu faktycznego sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny w składzie orzekającym w niniejszej sprawie, uchylając skarżony wyrok, za zasadną uznał również konieczność rozpoznania wniesionej skargi. Jak wskazuje się bowiem w orzecznictwie, a co Sąd rozpoznający niniejszą sprawę także podziela, wyprowadzenie wadliwych wniosków z przyjętego stanu faktycznego sprawy przez Sąd pierwszej instancji, jest naruszeniem przepisów innym niż naruszenie przepisów postępowania, o którym mowa w art. 188 P.p.s.a. (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 marca 2004 r. sygn. akt OSK 81/04 z glosą aprobującą B. Adamiak, OSP 2004 r., z. 11, poz. 135 oraz z dnia 16 lutego 2009 r. sygn. akt II OSK 193/08, niepubl.).

Organy, rozpoznając ponownie niniejszą sprawę, zobligowane będą do merytorycznego rozpoznania wniosku o ustalenie i wypłatę odszkodowania za nieruchomość wywłaszczoną na podstawie orzeczenia Wojewody Pomorskiego z dnia [...] listopada 1949 r. Jak wyjaśniono już w niniejszym uzasadnieniu przepis art. 129 ust. 5 pkt. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami może mieć bowiem zastosowanie do stanów faktycznych sprzed wejścia w życie tej ustawy.

Przy czym ponownie rozpoznając sprawę organy zobowiązane będą wyjaśnić, czy poprzednicy prawni skarżących kasacyjnie wystąpili z żądaniem ustalenia i wypłaty odszkodowania, które do tej pory nie zostało rozpoznane. Na istnienie takiego nierozpoznanego wniosku wskazują skarżący kasacyjnie.

W zależności od poczynionych ustaleń organy rozważą, jaki ma to wpływ na wynik sprawy w sytuacji gdy przepisy, będące podstawą wywłaszczenia, w szczególności zaś art. 4 ust. 1 pkt. 6 dekretu z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczeniu majątków zajętych na cele użyteczności publicznej w okresie wojny 1939-1945 stanowił, że ustalenie odszkodowania za wywłaszczenie w tym trybie dokonywane było na wniosek właściciela.

Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji, na podstawie art. 188 w związku z art. 145 § 1pkt. 1 lit. a i c, art. 135, art. 203 pkt 1, art. 200 i 193 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.