II SA/Wa 2283/12

Uzasadnienie

Komendant Rejonowy Policji [...] rozkazem personalnym nr [...] z dnia [...] sierpnia 2012 r., na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia o Policji (Dz. U. z 2011 r. nr 287, poz. 1687 ze zm.) i § 3 ust. 1, § 4 i § 5 ust. 1 i 4 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania wysługi lat, od której jest uzależniony wzrost uposażenia zasadniczego (Dz. U. nr 152, poz. 1732 ze zm.) oraz na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. nr 54, poz. 310 ze zm.), odmówił Z. S. zaliczenia pracy w gospodarstwie rolnym do wysługi lat w okresie od [...] czerwca 1998 r. do [...] lutego 2002 r.

W uzasadnieniu podał w szczególności, że zainteresowany, zamieszkując w latach 1998-2002 wraz z rodzicami w miejscowości Z., uczęszczał do Technikum [...] przy Zespole Szkół Zawodowych nr [...] w R. Z jego informacji wynika, iż zajęcia szkolne odbywały się do 7,5 godzin, zaś dojazd i dojście w jedną stronę około 30-40 min, co wskazuje, że poza gospodarstwem rolnym przebywał ponad 9 godzin dziennie.

W świetle powyższego organ stwierdził, że wymieniany policjant świadczył w gospodarstwie rolnym rodziców we wskazanym okresie jedynie doraźną pomoc w wykonywaniu typowych obowiązków domowych, zwyczajowo wymaganych od dzieci jako członków rodziny rolnika, co potwierdzili i podkreślali świadkowie w zeznaniach.

W odwołaniu od powyższego rozkazu Z. S. zarzucił mu naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 102 ust. 1 ustawy o Policji w zw. z § 4 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalenia wysługi lat, od której uzależniony jest wzrost uposażenia zasadniczego, poprzez niesłuszne uznanie, iż jego praca w gospodarstwie rolnym nie stanowi okresu pracy w charakterze domownika, pomimo wykazania, że stale w nim pracował.

Wniósł w związku z tym o jego zmianę i rozstrzygnięcie sprawy zgodnie z wnioskiem lub uchylenie powyższego rozkazu i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez organ pierwszej instancji.

Komendant [...] Policji rozkazem personalnym nr [...] z dnia [...] października 2012 r., po rozpatrzeniu odwołania na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 127 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm.), utrzymał w mocy zaskarżony rozkaz personalny.

W uzasadnieniu podał, że zgodnie z art. 101 ust. 1 ustawy o Policji, wysokość uposażenia zasadniczego policjanta jest uzależniona od grupy zaszeregowania jego stanowiska służbowego oraz od posiadanej wysługi lat. W myśl natomiast § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania wysługi lat, od której jest uzależniony wzrost uposażenia zasadniczego, do wysługi lat uwzględnianej przy ustalaniu wzrostu uposażenia zasadniczego zalicza się okresy służby lub zatrudnienia wymieniane w pkt 1-4 oraz inne okresy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów podlegają wliczeniu do okresu pracy lub służby, od którego zależą uprawnienia pracownicze lub wynikające ze stosunku służbowego.

Okresy pracy w gospodarstwie rolnym podlegają wliczeniu do stażu pracy na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy.

Stosownie do przepisu art. 1 ust. 1 pkt 3 tej ustawy, do stażu tego wlicza się pracownikowi przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.

Natomiast art. 3 ust. 1 stanowi, iż na wniosek zainteresowanej osoby właściwy urząd gminy zobowiązany stwierdzić, zgodnie z art. 1, okresy jej pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym, wydając stosowne zaświadczenie w celu przedłożenia w zakładzie pracy. Jeśli organ, o którym mowa w ust. 1, nie dysponuje dokumentami uzasadniającymi wydanie zaświadczenia o pracy zainteresowanej osoby w indywidualnym gospodarstwie rolnym, zawiadamia ją o tej okoliczności na piśmie (ust. 2). W przypadku, o którym mowa w ust. 2, okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym mogą być udowodnione zeznaniami co najmniej dwóch świadków zamieszkujących w tym samym czasie na terenie, na którym jest położone to gospodarstwo rolne (ust. 3).

Od dnia 1 stycznia 1991 r. pod pojęciem domownika zgodnie z art. 6 pkt 2 ustawy i 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. nr 50, poz. 291 ze zm.), należy rozumieć osobę bliską rolnikowi, która ukończyła 16 lat (lit. a), pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie (lit. b), stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy (lit. c).

Organ stwierdził, że w latach 1997-2002 Z. S. był uczniem 5-letniego Technikum [...] w Zespole Szkół Zawodowych nr [...] w R., dojeżdżał z miejsca zamieszkania do szkoły oddalonej o ok. 4 km, dojazd zajmował mu ok. 30 min., zajęcia odbywały się w godzinach 8.00 – 15.30, 8.00 – 13.25, 8.00 – 14.35, natomiast przygotowanie do zajęć szkolnych pochłaniało godzinę czasu. W gospodarstwie rolnym zainteresowany zaczynał pracę po powrocie ze szkoły i trwała ona od 3 do 4, a nawet 5 godzin, zwłaszcza w okresie natężonych prac polowych. Ponadto z zeznań świadków – M. B. i S. S. wynika, iż widzieli go jak pomagał rodzicom w prowadzeniu gospodarstwa po szkole po godz. 17-tej – nie krócej niż 4 godziny dziennie.

W ocenie organu nauka w szkole ponadpodstawowej oraz związane z nią obowiązki wymagane od uczniów, dojazd do szkoły oraz czas na odpoczynek, wykluczają stałą pracę w gospodarstwie rolnym, na co wskazuje doświadczenie życiowe.

Pojęcie domownika w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. powiązane jest ze stałym świadczeniem pracy, a nie dorywczą, choć systematyczną pomocą. Warunek stałej pracy wykonywanej przez wymienionego w gospodarstwie rolnym rodziców polegać ma także na pewnej systematyczności, a co najmniej na gotowości do wykonywania pracy, gdy niezbędne jest to rolnikowi, a nie tylko wtedy, gdy deklaruje to domownik.

Organ zwrócił uwagę, że wymieniony w życiorysie z [...] marca 2003 r. nie zawarł informacji o swojej pracy w gospodarstwie rolnym, co może świadczyć, że albo takiej nie wykonywał, albo nie traktował jej jako stałej. Powołał się na tę okoliczność dopiero występując z wnioskiem o zaliczenie przedmiotowego okresu do wysługi lat. Trudno zatem uznać, iż zostało spełnione w tym przypadku kryterium stałej pracy w gospodarstwie rolnym, bowiem w świetle orzecznictwa, stałą pracą nie jest doraźna pomoc w wykonywaniu typowych obowiązków domowych, zwyczajowo wymaganych od dzieci jako członków rodziny rolnika. Ponadto stała praca w gospodarstwie rolnym wymaga również pewnego psychicznego nastawienia, polegającego na wiązaniu się na określony czas z gospodarstwem rolnym.

W skardze na powyższy rozkaz do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie Z. S. zarzucił mu:

1. Naruszenie prawa materialnego poprzez błędną interpretację przepisów art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych, jak również art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy i w związku z tym naruszenie przepisu art. 101, art. 102 ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji, § 3, § 4 i § 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania wysługi lat, od której jest uzależniony wzrost uposażenia zasadniczego, poprzez dokonanie niepoprawnej interpretacji definicji domownika i uznanie, że kształcenie się w szkole ponadpodstawowej wyklucza świadczenie stałej pracy w gospodarstwie rolnym, oraz że psychiczne nastawienie do okresowego związania się z gospodarstwem rolnym jest niezbędnym elementem definicji stałej pracy a tym samym i definicji domownika, podczas gdy przepisy o ubezpieczeniu społecznym rolników nie wykluczają z definicji domownika osób uczących się oraz nie powołują się na konieczność psychicznego wiązania się z gospodarstwem rolnym na określony czas przy ustalaniu definicji domownika.

2. Naruszenie przepisów postępowania, tj. przepisów art. 7, art. 77 § 1, art. 80 oraz art. 107 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks Postępowania Administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071), prowadzące do błędnego w ustalenia stanu faktycznego, które miało istotny wpływ na rozstrzygniecie sprawy:

– poprzez ustalenie stanu faktycznego jedynie na podstawie założenia opartego na doświadczeniu życiowym organu – wbrew dowodom przedstawionym w sprawie – że nauka w szkole ponadpodstawowej uniemożliwia stałą pracę w gospodarstwie rolnym;

– poprzez założenie, że brak w życiorysie informacji o pracy w gospodarstwie rolnym świadczy o tym, że praca ta miała charakter doraźny. Organ nie wskazał dowodów na potwierdzenie swoich założeń, a rozstrzygnięcie oparł jedynie na przypuszczeniach i hipotezach czym naruszył zasadę dochodzenia do prawdy obiektywnej i nie ustalił prawidłowo stanu faktycznego;

– poprzez powołanie się na doświadczenie życiowe w toku oceny dowodów i odmówieniu wiarygodności dowodom w oparciu jedynie o doświadczenie życiowe, wobec braku dowodów przeciwnych.

W uzasadnieniu wskazał w szczególności, iż oczywistym jest, że charakter pracy domownika pracującego w gospodarstwie rolnym nie jest tożsamy z pracą samego rolnika. Domownik nie prowadzi działalności rolniczej na własny rachunek i nie musi pracować w takim samym wymiarze godzinowym jak rolnik. Domownik pomaga jedynie rolnikowi w prowadzeniu gospodarstwa rolnego poprzez swoją pracę w tym gospodarstwie. Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników wprowadza odrębną definicję domownika i rolnika. Oznacza to, że oba te pojęcia nie są identyczne i nie można ich za takie uznawać. Gdyby intencją ustawodawcy było traktowanie tych pojąć jednakowo, z pewnością rozróżnienie tych pojęć nie zostałoby wprowadzone. Taką interpretację przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników zastosował również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 22 marca 2012 r. sygn. lI SA SA/Wa 2581/11 oraz Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 29 lipca 2011, sygn. akt I OSK 321/11 Należy zaznaczyć, iż sam fakt pobierania nauki nie decyduje o tym, czy ktoś jest domownikiem czy też nie w rozumieniu ustawy. Przepis art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników nie wymienia takiej przesłanki. Jednocześnie, jak wskazuje orzecznictwo, nie można pracy w gospodarstwie rolnym przez osobę uczącą się odbierać charakteru stałości. W powołanym orzeczeniu WSA w Warszawie stwierdził: "w rozumieniu ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, charakter pracy domownika w gospodarstwie rolnym nie może być utożsamiany z charakterem pracy rolniku Domownik nie prowadzi bowiem zawodowej działalności rolniczej na własny rachunek, lecz wyłącznie pomaga rolnikowi w prowadzeniu takiej działalności, zatem nie musi on pracować w takim samym wymiarze godzinowym, jak rolnik, i może pozwolić sobie jednocześnie na kształcenie się. (..) nie można zatem przyjmować, że skoro osoba mająca status domownika, realnie pomagając rolnikowi w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, jednocześnie pobiera naukę w szkole, to jej praca w tym gospodarstwie nie ma charakteru stałego." Jednocześnie już Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 października 2006 r., sygn. akt lI UK 42/2006 zwrócił uwagę na konieczność odstąpienia od rozumienia "stałości pracy w gospodarstwie rolnym", jako nieustannego i ciągłego, wykonywania prac w gospodarstwie wskazując, że istota działań domownika polega na pomocy rolnikowi w prowadzeniu gospodarstwa, a więc wykonywaniu prac wskazanych mu przez prowadzącego gospodarstwo rolne. Na uwagę w tym zakresie zasługuje wyrok z 21 kwietnia 1998 r. sygn. akt II UKN 3/98 Sądu Najwyższego, na który to wyrok powołuje się również WSA w Warszawie w orzeczeniu lI SA/Wa 2581/11. Sąd Najwyższy stwierdził że "praca domownika w gospodarstwie rolnym, wykonywana w wymiarze czasu stosownym do prawidłowego jego funkcjonowania, zgodnie z jego strukturą, przy uwzględnieniu jego obszaru oraz ilości pracujących w nim osób, jest pracą stałą". Ze względu na fakt, iż ojciec skarżącego od 1 stycznia 1999 r. podjął zatrudnienie na umowę o pracę, to tym bardziej praca syna w gospodarstwie rolnym była niezbędna do właściwego działania tego gospodarstwa.

Skarżący podniósł również, iż podstawą zakwestionowania dowodów przedstawionych przez skarżącego było przekonanie organu, że praca w takim wymiarze przy jednoczesnym pobieraniu nauki w szkole średniej nie była możliwa. Organ oparł się na doświadczeniu życiowym, pomijając przedstawione mu dowody Nie wskazano, czy doświadczenie życiowe organu, będące podstawą rozstrzygnięcia, dotyczy nauki w Technikum [...] przy Zespole Szkół Zawodowych nr [...] w R., w latach 1998 – 2002 oraz pracy w gospodarstwie rolnym rodziców.

Skarżący stwierdził również, że świadkowie wyraźnie przecież wskazali, iż pomagał w prowadzeniu i utrzymaniu gospodarstwa rolnego rodziców, co oznacza, że jego rola nie ograniczała się tylko do pomocy w pracach gospodarskich, ale polegała na wykonywaniu wszelkich prac niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania gospodarstwa. Poza tym czymże innym jest stała praca na gospodarstwie, jeśli nie codziennym, wielogodzinnym i systematycznym wykonywaniem wszystkich prac gospodarskich. Skarżący nie świadczył pracy ad hoc, pracował codziennie przez wiele lat, nawet w dni wolne. Trudno takie zajęcie nazwać doraźnym.

W odpowiedzi na skargę Komendant [...] Policji wniósł o jej oddalenie i podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko faktyczne oraz prawne.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sadów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości m. in. przez kontrolę działalności administracji publicznej, a kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Skarga oceniana w świetle powyższych kryteriów zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (t.j. Dz. U. z 2011 r. nr 287, poz. 1687), wysokość uposażenia zasadniczego policjanta jest uzależniona od grupy zaszeregowania jego stanowiska służbowego oraz od posiadanej wysługi lat.

Zgodnie zaś z § 4 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania wysługi lat, od której uzależniony jest wzrost uposażenia zasadniczego (Dz. U. nr 15, poz. 1732 ze zm.), do wysługi lat uwzględnianej przy ustalaniu wzrostu uposażenia zasadniczego zalicza się inne (niż wymienione w § 4 ust. 1 pkt 1-4) okresy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów podlegają wliczeniu do okresu pracy lub służby, od którego zależą uprawnienia pracownicze lub wynikające ze stosunku służbowego.

Takimi odrębnymi przepisami w rozumieniu ww. § 4 ust. 1 pkt 5 są przepisy ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. nr 54, poz. 310).

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 3 powołanej ustawy, ilekroć przepisy prawa lub postanowienia układu zbiorowego pracy albo porozumienia w sprawie zakładowego systemu wynagradzania przewidują wliczanie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownika wynikające ze stosunku pracy, okresów zatrudnienia w innych zakładach pracy, do stażu tego wlicza się pracownikowi także przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.

Zgodnie z definicją zawartą w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. nr 50, poz. 291 ze zm.), przez domownika rozumie się osobę bliską rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie oraz stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy (art. 6 pkt 2).

To na policjancie wnioskującym o zaliczenie danych okresów do wysługi lat, jak stanowi § 5 ust. 1 rozporządzenia, spoczywa obowiązek udokumentowania tych okresów.

Sposoby tego dokumentowania określone zostały w przepisie art. 3 ustawy o zaliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy, który stanowi, że na wniosek zainteresowanej osoby właściwy urząd gminy jest obowiązany stwierdzić, zgodnie z art. 1, okresy jej pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym, wydając stosowne zaświadczenie w celu przedłożenia w zakładzie pracy (ust. 1). Jeżeli organ, o którym mowa w ust. 1, nie dysponuje dokumentami uzasadniającymi wydanie zaświadczenia o pracy zainteresowanej osoby w indywidualnym gospodarstwie rolnym, zawiadamia ją o tej okoliczności na piśmie (ust. 2). W wypadku, o którym mowa w ust. 2. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym mogą być udowodnione zeznaniami co najmniej dwóch świadków zamieszkujących w tym czasie na terenie, na którym jest położone to gospodarstwo rolne.

W rozpoznawanej sprawie Z. S. zwrócił się do organu Policji o przyznanie prawa do wzrostu uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat w związku z jego pracą w gospodarstwie rolnym rodziców: T. i H. S., położonym we wsi Z. oraz S. gm. R. w okresie od [...] czerwca 1998 r. do [...] lutego 2002 r. Przedłożył stosowne dokumenty, w tym zeznania dwóch świadków: M. B. i S. S., wobec zaistnienia przypadku opisanego w przepisie art. 3 ust. 3 ustawy o zaliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy. Świadkowie ci zeznali, że we wskazanym okresie zamieszkiwali w sąsiedztwie, widzieli osobiście jak skarżący pomagał rodzicom w gospodarstwie, najczęściej po godz. 17-tej i przez czas nie krótszy niż 4 godziny dziennie, zaś w dni wolne od zajęć praca wykonywana była przez skarżącego przez cały dzień.

Bezsporna jest w sprawie okoliczność, że we wnioskowanym okresie skarżący miał ukończone 16 lat, był uczniem technikum w R., do którego dojeżdżał codziennie z miejsca zamieszkania, tj. z Z. (ok. 4 km w jedną stronę).

Organ, badając zagadnienie łączenia przez skarżącego obowiązków ucznia technikum z pracą w gospodarstwie rolnym wykluczył, by mogła to być praca stała w pełnym wymiarze czasu pracy z uwagi na obciążenie obowiązkami szkolnymi. W jego ocenie była to jedynie doraźna pomoc świadczona tradycyjnie przez dzieci w gospodarstwie rolnym rodziców.

Jednakże ocena powyższa winna uwzględnić zarówno wielkość i charakter gospodarstwa, jak też zakres niezbędnych prac, jakie się w nim wykonuje.

Podkreślenia bowiem wymaga, że w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, charakter pracy domownika w gospodarstwie rolnym nie może być utożsamiany z charakterem pracy rolnika w takim gospodarstwie. Domownik nie prowadzi zawodowej działalności rolniczej na własny rachunek, lecz jedynie pomaga rolnikowi w prowadzeniu takiej działalności, a zatem nie musi pracować w takim samym wymiarze czasu, jak rolnik i w związku z tym może się jednocześnie kształcić. Na takie właśnie rozumienie charakteru pracy domownika wskazuje już sam takt rozróżnienia przez ustawodawcę w przepisie art. 6 pkt 1 i pkt 2 ww. ustawy definicji rolnika i domownika. Gdyby zamiarem ustawodawcy było jednakowe traktowanie nakładu pracy domownika i rolnika oraz ich wkładu w rozwój gospodarstwa rolnego, to niewątpliwie przedmiotowego rozróżnienia by nie wprowadził. Nie można zatem przyjmować, że skoro osoba, która faktycznie pomaga rolnikowi w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, jednocześnie pobiera naukę w szkole, nie posiada statusu domownika, gdyż jego praca w gospodarstwie nie ma charakteru stałego.

Badanie charakteru pracy takiej osoby musi być każdorazowo dokonywane w odniesieniu do konkretnych okoliczności faktycznych. W wyroku z 29 lipca 2011 r., sygn. akt I OSK 321/11 (publ https://cbois.nsa.gov.pl) Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, iż obecnie w orzecznictwie bardziej liberalnie podchodzi się do przesłanki "stałej pracy" i przyjmuje się. że nie należy utożsamiać jej z koniecznością nieustannego, przez cały czas, wykonywania prac w gospodarstwie rolnym. W związku z tym ocena "stałości pracy w gospodarstwie rolnym" musi być dokonywana na tle okoliczności konkretnej sprawy. Powyższy pogląd Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni podziela.

Należy również zauważyć, że wykładni pojęcia "wykonywanie pracy o charakterze stałym w gospodarstwie rolnym" wielokrotnie podejmował się Sąd Najwyższy. W wyroku z 4 października 2006 r., sygn. akt II UK 42/06 (publ. OSNP 2007/9-20/292), wskazał na potrzebę odstąpienia od rozumienia "stałości pracy w gospodarstwie rolnym" jako nieustannego, przez cały czas ciągłego wykonywania prac w gospodarstwie. Podkreślił też, iż mając na względzie cel i funkcje omawianej ustawy, ustanowienie obowiązku ubezpieczenia społecznego domownika dotyczy osób niebędących posiadaczami gospodarstwa rolnego, a powiązanych z gospodarstwem tylko szczególnym stosunkiem, cechującym domownika. Nieodzowne jest zatem sięgnięcie do specjalnego znaczenia jego roli w społeczno-gospodarczych stosunkach wiejskich, których specyfikę uwypukla porównanie określenia domownika w art. 6 pkt 2 i definicji rolnika sformułowanej w art. 6 pkt 1 ustawy. Zestawienie tych przepisów pokazuje, że istota działań domownika, który nie prowadzi zawodowej działalności rolniczej na własny rachunek, sprowadza się do pomocy rolnikowi w powadzeniu gospodarstwa, czyli do wykonywania prac wskazanych mu przez prowadzącego gospodarstwo, leżących w zakresie jego decyzji gospodarczych. Mając to na względzie należy zaaprobować stanowisko, że wystarczające dla uznania pracy domownika w gospodarstwie rolnym za stałą, jest wykonywanie w jej przebiegu wszystkich zabiegów agrotechnicznych związanych z prowadzoną produkcją w rozmiarze dyktowanym potrzebami i terminami tych prac oraz używaniem ułatwiającego te prace sprzętu.

Stanowisko powyższe nawiązuje do wyroku Sądu Najwyższego z 21 kwietnia 1998 r., sygn. akt II UKN 3/98 (niepubl.), w którym przyjął on, że praca domownika w gospodarstwie rolnym, wykonywana w wymiarze czasu stosownym do prawidłowego jego funkcjonowania, zgodnie z jego strukturą, przy uwzględnieniu jego obszaru oraz ilości przebywających w nim osób, jest pracą stałą.

Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z 8 marca 2011 r., sygn. akt II UK 305/10 (publ. Lex nr 852557), stwierdzając, iż o stałości pracy domownika w gospodarstwie rolnym w rozumieniu art. 6 pkt 2 ustawy z 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, decyduje zachowanie – mimo prowadzenia działalności pozarolniczej – gotowości do świadczenia jej na rzecz gospodarstwa osoby bliskiej w wymiarze czasu stosownym do zakładanego przez rolnika prawidłowego jego funkcjonowania z uzupełnieniem, że wymiar tego czasu powinien sięgać co najmniej połowy pełnego wymiaru czasu pracy.

W świetle powyższych rozważań, jako błędne należy uznać twierdzenie organu, iż praca skarżącego w gospodarstwie rolnym rodziców nie miała charakteru stałego, a stanowiła jedynie doraźną pomoc świadczoną tradycyjnie w wykonywaniu typowych obowiązków domowych, zwyczajowo wymaganych od dzieci, jako członków rodziny rolnika

Nie ma przy tym znaczenia podnoszona przez organ okoliczność, iż skarżący o fakcie wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym rodziców nie poinformował organu Policji przy przyjęciu do służby, lecz uczynił to dopiero we wniosku o zaliczenie przedmiotowego okresu do wysługi lat. Brak jest bowiem tak w ustawie o Policji, jak też innych przepisach, które mają zastosowanie w takich sprawach, regulacji nakładających taki obowiązek.

Rozpoznając sprawę ponownie organ winien dokonać oceny pracy Z. S. w gospodarstwie rolnym rodziców we wskazanym okresie z uwzględnieniem przedstawionej przez Sąd wykładni pojęcia "stałej pracy w gospodarstwie rolnym".

Mając powyższe na względzie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), orzekł jak w sentencji wyroku. O wstrzymaniu wykonania zaskarżonego rozkazu orzeczono w oparciu o art. 152 powołanej ustawy.