II SA/Kr 732/14

Uzasadnienie

Wójt Gminy [...] decyzją z dnia 15.10.2012 r. znak: [...] na podstawie art. 104 k.p.a. oraz w oparciu o art. 29 ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001r. prawo wodne (Dz. U. z 2012 r. poz. 145) po rozpatrzeniu wniosku G. P. w sprawie zmiany stosunków wodnych na działce nr [...] w L. ze szkodą dla działek nr [...] i [...] stanowiących własność G. P. nakazał H. W. - właścicielce działki nr [...] w L:

1. Wykonanie projektu technicznego a następnie prac zgodnie z zatwierdzonym projektem technicznym jw. odwodnienia działki nr [...] w taki sposób, aby zabezpieczyć teren działek nr [...], a zwłaszcza działki nr [...] przed zalewaniem wodami ze stoku w pobliżu głębokiego wcięcia terenu (skarpa o dużym nachyleniu) za ogrodzeniem w pobliżu wiaty powstałego w wyniku prac ziemnych wykonanych na działce nr [...]

2. Wykonanie projektu technicznego a następnie prac zgodnie z zatwierdzonym projektem technicznym jw. zabezpieczenia skarpy działki nr [...] na granicy z działkami nr [...] i [...] przed obsunięciem się tej skarpy

Przed rozpoczęciem prac należy uzyskać niezbędne decyzje administracyjne i zgody zainteresowanych właścicieli działek na wykonanie prac zgodnie z projektem technicznym jw.

3. Niezwłoczne usunięcie po zakończeniu prac jak w punkcie 1 i 2 wału ziemnego, który powstał w wyniku prac ziemnych związanych z poziomowaniem działki nr [...], zalegającego ok. 15 m w głąb działek Pani G. P. i przywrócenie poziomu terenu działek nr [...] i nr [...] - do stanu pierwotnego Organ administracji stwierdził również, że wszystkie nakazane czynności należy wykonać w terminie do dnia 30 września 2013 roku.

Wnioskiem z dnia 2.08.2013 r. H. W. zwróciła się o stwierdzenie nieważności w pkt 3 powyższej decyzji Wójta Gminy [...] z powodu rażącego naruszenia prawa (art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.). Pełnomocnik strony we wniosku podniósł iż treści przepisu art. 29 w tym ust. 3 ustawy Prawo wodne wynika, że Wójt Gminy może nakazać na jego podstawie dokonanie wymienionych w niej czynności jedynie na działce stanowiącej jej własność. Tymczasem w kwestionowanej decyzji Wójt Gminy [...] nakazał dokonać H. W. określonym w niej czynności na działkach nie stanowiących jej własności.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] decyzją z dnia 7.01.2014 r., znak: [...] stwierdziło nieważność ostatecznej decyzji Wójta Gminy [...] z dnia 15.10.2012 r. znak: [...] w pkt 3 rozstrzygnięcia oraz w zakresie ustalenia terminu wykonania nakazanych tą decyzją czynności - na podstawie art. 156 §1 pkt 2 k.p.a. (decyzja ostateczna wydana została z rażącym naruszeniem prawa, zaś w części bez podstawy prawnej).

W uzasadnieniu decyzji Kolegium podzieliło pogląd wyrażony we wniosku o stwierdzenie nieważności. W pkt 3 decyzji z dnia 15.10.2012 r. nakazano H. W. podjęcie określonych czynności na gruncie niestanowiącym jej własności, lecz własność G. P., co zdaniem organu rażąco narusza art. 29 ust. 3 ustawy Prawo wodne. Ponadto zdaniem Kolegium decyzja jest nieważna również w części wyznaczającej H. W. termin wykonania nakazanych w niej czynności do 30.09.2013 jako wydana bez podstawy prawnej.

G. P. złożyła wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej powyższą decyzją Kolegium. Zarzuciła jej naruszenie art. 7, 77 k.p.a., art. 10 i 78 oraz 79 k.p.a., art. 81 i art. 41 k.p.a. polegające na wszczęciu i przeprowadzeniu postępowania administracyjnego stwierdzającego nieważność decyzji Wójta Gminy [...] z dnia 15.10.2012 r. w części pkt 3 oraz w zakresie terminu wykonania nakazanych decyzją czynności bez uprzedniego zawiadomienia strony lub jej pełnomocnika o wszczęciu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności, co zaowocowało odebraniem stronie prawa do składania wyjaśnień i wypowiedzenia się co do zebranych dowodów, a zatem naruszyło wyżej wskazane przepisy. Zarzucono również naruszenie art.156 § 1 pkt 2 k.p.a. poprzez bezzasadne zastosowanie tego przepisu do wyeliminowania z obrotu prawnego części ostatecznej decyzji z dnia 15.10.2012 r., a także naruszenie art. 29 ust 3 ustawy Prawo wodne poprzez jego wadliwą interpretację polegającą na przyjęciu, że "przywrócenie stanu poprzedniego" nie obejmuje swoim zakresem działań wymagających podjęcia czynności na gruntach sąsiednich.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] decyzją z dnia 6.03.2014 r., znak [...], działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 158 § 1 w związku art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...].

Uzasadniając to rozstrzygnięcie Kolegium stwierdziło, że bez wątpienia w sprawie doszło do naruszenia przez Kolegium przy wydawaniu zaskarżonej decyzji z dnia 7.01.2014 art.10 § 1 i art. 61 § 4 k.p.a. bowiem na skutek wysłania na niewłaściwy adres pełnomocnikowi strony G. P. adw. W. I. zawiadomienia o toczącym się postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, pełnomocnik dowiedział się dopiero po doręczeniu mu zaskarżonej decyzji tym razem na właściwy adres. Zdaniem Kolegium naruszenie wskazanych przepisów prawa procesowego nie miało jednak wpływu na wynik sprawy i zostało naprawione przez Kolegium poprzez przesłanie pełnomocnikowi strony w związku z jego wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy zawiadomienia z dnia 7.02.2014 w trybie art.10 § 1 k.p.a. Zawiadomienie to odwołujący się pełnomocnik otrzymał na właściwy adres w dniu 11.02.2014 r., jednak nie skorzystał w wyznaczonym przez Kolegium terminie z przysługującego mu prawa zapoznania się z zebranym w aktach sprawy materiałem dowodowym, wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i zgłoszonych żądań przesyłając jedynie wniosek dowodowy o przeprowadzenie dowodu ze sporządzonych fotografii obrazujących kolejno:

1. bezprawne nawiezienie i zepchnięcie gleby na posiadłość G. P.

2. odpadnięcie ściany z domku letniskowego ilustrujące zniszczenie.

W tej sytuacji za niezasadny należy uznać po przeprowadzeniu przez Kolegium ponownego rozpatrzenia sprawy zarzut pełnomocnika o naruszenia art. 7 w związku z art. 77, art. 78, art. 81 k.p.a. Organ administracyjny w postępowaniu nieważnościowym nie prowadzi bowiem postępowania wyjaśniającego w zakresie o jakim mowa w tych przepisach, lecz dokonuje kontroli legalności decyzji z punktu widzenia przesłanek określonych w art.156 § 1 k.p.a. według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania decyzji. A zatem wniosek dowodowy pełnomocnika strony w tym postępowaniu nie mógł być rozpatrywany przez Kolegium (wyrok NSA z 9 czerwca 2011 r. sygn. II OSK 968/10, Lex nr 1083720, wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z dnia 30.06.2010 r. sygn. akt II SA/Go 333/10 oraz wyrok WSA w Białymstoku z dnia 19.06.2012 r. sygn. akt. II SA/Bk 135/12 (opubl. CBONSA).

Badanie zgodności z prawem weryfikowanej decyzji odbywa się w odniesieniu do stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Rozpatrując ponownie sprawę należało zatem zdaniem Kolegium potwierdzić ustalenia zawarte w poprzedniej decyzji Kolegium z dnia 7.01.2014 r. co do wystąpienia przesłanek z art.156 §1 pkt 2 k.p.a. Zdaniem organu ostateczna decyzja Wójta Gminy [...] z dnia 15.10.2012 r. wydana została we wskazanej w decyzji Kolegium uprzedniej decyzji z dnia 07.01.2014 r. w części bez podstawy prawnej, a w części z rażącym naruszeniem art. 29 ust.3 ustawy Prawo wodne.

W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że z kwalifikowanym naruszeniem prawa będziemy mieli do czynienia gdy istnieje oczywista sprzeczność pomiędzy rozstrzygnięciem sprawy a treścią przepisu. W rozpatrywanej sprawie mamy do czynienia z taką sytuacją. Wójt Gminy [...] w inkryminowanej decyzji ostatecznej z dnia 15.10.2012 r. zastosował przepis art. 29 ust.3 ustawy Prawo wodne. Tymczasem z treści tego przepisu w związku z art. 29 ust. 2 ustawy Prawo wodne w sposób oczywisty wynika, że to na właścicielu gruntu ciąży obowiązek usunięcia przeszkód oraz zmian w odpływie wody, powstałych na jego gruncie wskutek przypadku lub działania osób trzecich, ze szkodą dla gruntów sąsiednich. Z kolei z treści ust. 3 art. 29 cyt ustawy wynika, że jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może, w drodze decyzji nakazać właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegającym szkodom. A zatem z zestawienia treści cytowanych przepisów wynika wprost, że Wójt Gminy [...] nie mógł w oparciu o wskazany w decyzji z dnia 15.10.2012 r. przepis art. 29 ust 3 ustawy Prawo wodne nakazać H. W. dokonania wskazanych w pkt 3 decyzji czynności na działkach nie stanowiących jej własności. Z kolei nakazując wykonanie określonych w decyzji czynności w terminie do 30.09.2013 r. Wójt Gminy [...] działał w tym zakresie bez podstawy prawnej, ponieważ przepisy ustawy Prawo wodne nie nakładają na organ wydający decyzję w trybie art. 29 ust. 3 obowiązku wyznaczenia terminu do wykonania nałożonych decyzją czynności. Z tej przyczyny wobec wystąpienia pozytywnej przesłanki z art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. i braku negatywnych przesłanek w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji należało utrzymać mocy decyzję Kolegium z dnia 7.01.2014 r. Równocześnie Kolegium w toku ponownego rozpatrywania nie stwierdziło wystąpienia w sprawie pozostałych przesłanek do stwierdzenia nieważności wymienionych w art. 156 § 1 tj z pkt 1, pkt 3, pkt 4, pkt 5, pkt 6, pkt 7 k.p.a. oraz negatywnych przesłanek wynikających z treści art.156 § 2 Kpa.

Powyższą decyzję zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie G. P., zarzucając jej

a) błędną wykładnię, a w rezultacie niewłaściwe zastosowanie, art. 29 ust. 3 i ust. 2 ustawy Prawo wodne poprzez przyjęcie, że użyte w przepisie art. 29 ust. 3 Prawa wodnego pojęcie "przywrócenie stanu poprzedniego" nie może obejmować stanów faktycznych polegających na zabraniu przez właściciela gruntu wyżej położonego gleby bezprawnie nawiezionej na działkę właściciela gruntu niżej położonego i to nawet wówczas gdy doprowadziło takie samowolne nawiezienie gleby do naruszenia stosunków wodnych a w konsekwencji,

b) niewłaściwe zastosowanie art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. polegające na uznaniu, że pkt 3 inkryminowanej decyzji Wójta Gminy [...] wydano z rażącym naruszeniem prawa; zaś zawarte w tejże decyzji wyrzeczenie o terminie końcowym co do zobligowania strony naruszającej stosunki wodne do wykonania wskazanych w decyzji czynności przywracających prawidłowe stosunki wodne - bez podstawy prawnej podczas gdy

- o rażącym naruszeniu prawa można mówić wtedy i tylko wtedy, gdy zakres zastosowania przepisu prawa materialnego (w tym przypadku art. 29 ust. 3 Prawa wodnego) nie budzi jakichkolwiek wątpliwości i nie wymaga interpretacji (clara non sunt interpretanda),

zaś o wydaniu decyzji bez podstawy prawnej (art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.) możemy mówić, gdy nie ma przepisu prawnego powszechnie obowiązującego, który stanowiłby podstawę załatwienia sprawy w drodze decyzji; gdy nie ma przepisu prawnego, który umocowuje administrację publiczną do działania (J. Borkowski (w:) B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2009, s. 594-595), a taka sytuacja w sprawie niniejszej nie wystąpiła, gdyż skoro art. 29 ust. 2 i 3 ustawy Prawo wodne stanowi podstawę do wydania bezterminowej decyzji administracyjnej regulującej stosunki wodne, to a fortiori umocowuje organ administracji publicznej również do odroczenia w czasie terminu wykonania takiej decyzji;

Wskazane wyżej naruszenia miały istotny wpływ na wynik sprawy nieważnościowej, albowiem spowodowały częściowe wyeliminowanie z obrotu prawnego decyzji zaufania do organów administracji publicznej oraz przełamuje zasadę niezmienności i stabilności ostatecznych decyzji administracyjnych.

Na podstawie tych zarzutów skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia 7 stycznia 2014 r. znak: [...], a także o zasądzenie od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] na rzecz Skarżącej kwoty 540 PLN tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] wniosło o jej oddalenie i w całości podtrzymało stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje.

Przepis art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269) stanowi, że sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W świetle powołanego przepisu ustawy Wojewódzki Sąd Administracyjny w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję administracyjną z punktu widzenia jej zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tej decyzji. Zgodnie z treścią art.3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie, nie będąc przy tym związanymi granicami skargi (art. 134 ustawy). Z brzmienia art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 poz. 1270 ze zm.) wynika natomiast, że w przypadku, gdy Sąd stwierdzi bądź to naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, bądź to naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź wreszcie inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy, wówczas - w zależności od rodzaju naruszenia - uchyla decyzję lub postanowienie w całości lub w części, albo stwierdza ich nieważność bądź niezgodność z prawem. Cytowana regulacja prawna nie pozostawia zatem wątpliwości co do tego, że zaskarżona decyzja lub postanowienie mogą ulec uchyleniu tylko wtedy, gdy organom administracji publicznej można postawić uzasadniony zarzut naruszenia prawa, czy to materialnego, czy to procesowego, jeżeli naruszenie to miało, bądź mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Wskazać również należy, że zgodnie z przepisem art. 133 § 1 p.p.s.a. Sąd wydaje wyrok na podstawie akt sprawy. Orzekanie "na podstawie akt sprawy" oznacza, iż sąd przy ocenie legalności decyzji bierze pod uwagą okoliczności, które z akt tych wynikają i które legły u podstaw zaskarżonego aktu. Podstawą orzekania przez sąd administracyjny jest zatem materiał dowodowy zgromadzony przez organ administracji publicznej w toku postępowania, na podstawie stanu faktycznego i prawnego istniejącego w dniu wydania zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Przedmiotem kontroli sądowoadministracyjnej jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] utrzymująca w mocy decyzję tego samego organu, stwierdzającą nieważność decyzji Wójta Gminy [...] z dnia 15.10.2012r. w zakresie jej pkt. 3 oraz terminu wykonania nakazanych decyzją czynności.

Jako podstawa stwierdzenia nieważności wskazany został przepis art. 156 § 1 pkt. 2 Kpa tj. wydanie decyzji bez podstawy prawnej (co do terminu) jak i z rażącym naruszeniem prawa ( co do treści pkt. 3 decyzji).

Stwierdzenie nieważności jest postępowaniem nadzwyczajnym i wyjątkiem od zasady trwałości decyzji administracyjnych. Podstawy stwierdzenia nieważności decyzji wymienione są enumeratywnie w art. 156 k.p.a. Spośród wymienionych tam podstaw nieważnościowych, przesłanka zawarta w art. 156 § 1 pkt. 2 Kpa ma charakter nieostry i budzący wiele kontrowersji. Niemniej jednak w zasadzie nie budzi wątpliwości, że w przesłance wydania decyzji z rażącym naruszeniem prawa nie mieści się błędna interpretacja przepisów będących podstawą prawną decyzji. Tak wypowiedział się NSA w Warszawie w wyroku z dnia 6 lutego 1995 r., sygn. II SA 1531/94, ONSA 1996, nr 1, poz. 37: "1. Zastosowanie przy wydawaniu decyzji administracyjnej jednej z możliwych interpretacji niejednoznacznych w swej treści przepisów prawa nie może być uznane za rażące naruszenie prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., prowadzące do stwierdzenia nieważności decyzji, tylko z tego powodu, że interpretacji tej nie podziela organ wyższego stopnia"; w wyroku z z dnia 6 lutego 1995 r., sygn. II SA 1642/94 : "Rażące naruszenie prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. to oczywiste naruszenie jednoznacznego przepisu prawa, które równocześnie narusza zasadę praworządnego działania organów administracji publicznej w demokratycznym państwie prawnym urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej"; w wyroku z dnia 18 czerwca 1997 r., III SA 422/96 : "Jeżeli przepis prawa dopuszcza możliwość rozbieżnej jego interpretacji, to wybór jednej z nich nie może być oceniony jako rażące naruszenie prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. nawet wówczas, gdy zostanie ona później uznana za nieprawidłową albo, co zdarza się częściej, inna interpretacja zostanie uznana za słuszniejszą".

Innymi słowy zarzut rażącego naruszenia prawa musi wynikać z przesłanek niebudzących wątpliwości, jeśli zaś zastosowanie przepisu prawa wymaga jego interpretacji, jeśli budzi kontrowersje orzecznictwa i doktryny - nie może być mowy o rażącym naruszeniu prawa. Wszystkie te zacytowane wyżej poglądy Sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela w całości.

Decyzja Wójta Gminy [...] dotyczyła sprawy z zakresu prawa wodnego i oparta została na art. 29 ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001r. prawo wodne (Dz. U. z 2012 r. poz. 145). Przepis ten brzmi następująco:

1. Właściciel gruntu, o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej, nie może:

1) zmieniać stanu wody na gruncie, a zwłaszcza kierunku odpływu znajdującej się na jego gruncie wody opadowej ani kierunku odpływu ze źródeł - ze szkodą dla gruntów sąsiednich;

2) odprowadzać wód oraz ścieków na grunty sąsiednie.

2. Na właścicielu gruntu ciąży obowiązek usunięcia przeszkód oraz zmian w odpływie wody, powstałych na jego gruncie wskutek przypadku lub działania osób trzecich, ze szkodą dla gruntów sąsiednich.

3. Jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może, w drodze decyzji, nakazać właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom.

Jednak wbrew temu co twierdzi organ, ust. 3 art. 29 nie jest przepisem oczywistym i nie budzącym wątpliwości. Jest wręcz przeciwnie.

Dowodem na liczne wątpliwości związane z zakresem stosowania tej normy prawnej jest choćby uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2007 r. sygn. III CZP 39/07, zgodnie z którą "dopuszczalna jest droga sądowa do dochodzenia przez właściciela gruntu dotkniętego szkodliwym wpływem zmiany stanu wody roszczeń o ochronę własności, z wyjątkiem roszczeń o przywrócenie stanu poprzedniego i o wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom (art. 29 ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne, tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019)." W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał, że sprawy o ochronę własności są sprawami cywilnymi (art. 1 k.p.c.). W sprawach cywilnych zasadą jest dopuszczalność drogi sądowej (art. 2 § 1 k.p.c.), ustawodawca dopuszcza jednak wyjątki, stanowiąc w art. 2 § 3 k.p.c., że nie są rozpoznawane w postępowaniu sądowym sprawy cywilne, jeżeli przepisy szczególne przekazują je do właściwości innych organów. Takim przepisem szczególnym jest art. 29 ust. 3 Pr.wod., zgodnie z którym, jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może w drodze decyzji nakazać właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom. Roszczenie negatoryjne jest roszczeniem o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i zaniechanie naruszeń. W razie szkodliwego wpływu zmiany stanu wody, w wyniku bezprawnego działania właściciela gruntu sąsiedniego, przywrócenie stanu zgodnego z prawem może polegać na przywróceniu stanu poprzedniego lub wykonaniu urządzeń zapobiegających szkodom. W przypadku takich żądań droga sądowa jest niedopuszczalna, jednakże trzeba pamiętać, że art. 29 ust. 3 Pr.wod., przewidując administracyjny tryb postępowania, ustanawia wyjątek od zasady. Ze względu na wyjątkowy charakter przepis ten nie może być interpretowany rozszerzająco. Oznacza to, że jeżeli roszczenie negatoryjne o przywrócenie stanu zgodnego z prawem przybiera inną postać niż żądanie przywrócenia stanu poprzedniego lub wykonania urządzeń zapobiegających szkodom, to takie roszczenie powinno być dochodzone w postępowaniu sądowym.

Z cytowanej uchwały SN wynika zatem, że w razie szkodliwego wpływu zmiany stanu wody na nieruchomość, przywrócenia stanu poprzedniego nieruchomości można domagać się wyłącznie w trybie administracyjnym.

Tym samym konsekwencją wyeliminowania z obrotu prawnego pkt. 3 decyzji Wójta Gminy [...], byłaby sytuacja w której skarżącej nie będzie przysługiwała ani droga sądowa przed sądem powszechnym dla roszczenia o przywrócenie jej nieruchomości do stanu poprzedniego, jak również zmiana stosunków wodnych powodująca szkodę pozostanie poza zainteresowaniem prawa administracyjnego i organów administracyjnych. Tym samym skarżącej pozostawałoby przywrócić stan poprzedni nieruchomości na własny koszt i własnym staraniem a później ewentualnie dochodzić odszkodowania przed sądem cywilnym. Wszystkie te zabiegi wymagałyby uprzedniego wyłożenia znacznych kosztów przez osobę pokrzywdzoną cudzym działaniem. Interpretacja taka pozostawałaby zdaniem Sądu w sprzeczności z art. 21 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z którym Rzeczpospolita Polska chroni własność, gdyż wówczas w istocie porządek prawny rozumiany systemowo faworyzowałby naruszyciela, zamiast chronić pokrzywdzonego.

Zwrócić też należy uwagę, że w petitum decyzji ( po pkt. 1 i 2 ) zawarte zostało sformułowanie, że przed rozpoczęciem prac należy uzyskać niezbędne decyzje administracyjne i zgody zainteresowanych właścicieli działek na wykonanie prac zgodnie z projektem technicznym oraz zgody zainteresowanych właścicieli działek na odprowadzenie wody. Tym samym wszelkie obawy wyrażone we wniosku a dotyczące ewentualności spowodowania katastrofy budowlanej poprzez wykonanie nakazanych prac są bezprzedmiotowe, gdyż rzeczą zobowiązanej H. W. będzie opracowanie takiego projektu wykonania koniecznych robót i prac, aby wykonane zostały w sposób bezpieczny. Choć nakaz ten nie został powtórzony po wyrzeczeniu zawartym w pkt. 3 decyzji, to oczywistym jest, że przywrócenie stanu poprzedniego nieruchomości nie może polegać na takich działaniach, które jeszcze jej stan pogorszą. Ta niedokładność decyzji nie może być jednak powodem stwierdzenia jej nieważności w tej części. Ewentualnie zarzut braku dostatecznej precyzji wyrzeczenia mógł być uwzględniany i roztrząsany np. w postępowaniu odwoławczym, jednakże z możliwości tej zobowiązana nie skorzystała.

Odnosząc się natomiast do kwestii stwierdzenia nieważności decyzji w tej części która dotyczyła terminu wykonania obowiązków, wskazać należy, że w orzecznictwie właściwie niesporny jest pogląd, zgodnie z którym "decyzja wydana na podstawie art. 29 ust. 1 i 3 p.w. rozstrzyga wyłącznie o obowiązku likwidacji szkodliwych zmian stanu wody na gruncie. Przepis ten nie przewiduje terminu likwidacji tych zmian. Oznacza to brak podstawy materialnoprawnej do zakreślenia w decyzji organu administracji publicznej terminu wykonania nałożonego obowiązku." (tak WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 20.10.2011r. II SA/Gl 147/11, podobnie WSA w Lublinie w wyrokach sygn. II SA/Lu 298/11, sygn. II SA/Lu 416/07, WSA w Bydgoszczy w wyroku sygn. II SA/Bd 995/09, WSA w Białymstoku w wyroku z dnia 24 maja 2012 r. II SA/Bk 116/12). Poglądy te Sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela. Tym samym decyzja Kolegium w tym zakresie może zostać uznana za prawidłową, jednakże ze względu na naruszenie przepisów postępowania tj. art. 156 § 1 pkt. 2 Kpa oraz przepisów prawa materialnego tj. art. 29 ust. 3 ustawy Prawo wodne, zaskarżona decyzja oraz decyzja ją poprzedzająca podlegają uchyleniu na zasadzie art. 145 § 1 pkt. 1 lit. a i lit. c. ustawy prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi. O kosztach orzeczono na zasadzie art. 200 p.p.s.a.