II SA/Bd 118/13
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy
2013-04-23Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Małgorzata Włodarska
Renata Owczarzak /przewodniczący sprawozdawca/
Wojciech JarzembskiSentencja
Dnia 23 kwietnia 2013 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Renata Owczarzak (spr.) Sędziowie: sędzia WSA Wojciech Jarzembski sędzia WSA Małgorzata Włodarska Protokolant: Krzysztof Cisewski po rozpoznaniu w II Wydziale na rozprawie w dniu 23 kwietnia 2013 roku sprawy ze skargi A. W. – T. na decyzję Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w T. z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oddala skargę.
Uzasadnienie
W dniu 14.05.2010 r. do Biura Powiatowego ARiMR we [...] wpłynął wniosek o przyznanie płatności do gruntów rolnych na rok 2010 dla A. W. – T. We wniosku tym producentka rolna ubiegała się o przyznanie jednolitej płatności obszarowej (JPO) do działek rolnych o łącznej powierzchni 9,01 ha oraz o przyznanie uzupełniającej płatności obszarowej do powierzchni grupy upraw podstawowych do działek rolnych o powierzchni 7,41 ha.
W dniu 30.06.2010 r. A. W. – T. złożyła w Biurze Powiatowym ARiMR we [...]oświadczenie, iż w wyniku obfitych opadów deszczu w maju i 8 czerwca 2010 r. doszło do zalania i spłukania upraw polowych na działkach ewidencyjnych nr 1124, 461 oraz na działce 451. Ponadto złożone zostało oświadczenie A. K. oraz Z. W., potwierdzające wystąpienie ww. szkód w gospodarstwie wnioskodawczyni.
W dniu 21.10.2010 r. organ I instancji wezwał producenta do złożenia wyjaśnień na okoliczność błędów stwierdzonych w kontroli administracyjnej dla działek rolnych C/C1, D, F.
W odpowiedzi na wezwanie pełnomocnik strony w dniu 29.10.2010 r. złożył korektę wniosku, w której uprawę facelii i gorczycy na działkach rolnych C i D deklarował jedynie do JPO.
W wyniku przeprowadzonej kontroli administracyjnej stwierdzono, iż powierzchnia kwalifikująca się do płatności jest mniejsza od zadeklarowanej o 0,32 ha w zakresie płatności JPO, co stanowiło 3,6824 %. W zakresie płatności UPO stwierdzone zawyżenie powierzchni wyniosło 2,06 ha, co stanowiło 38,5047 %. Zawyżenie wynikało z zastosowania maksymalnych powierzchni ewidencyjno-gospodarczych (PEG) kwalifikujących się do płatności dla działek ewidencyjnych 473, 474, 461, 569 oraz 897/1. Ponadto, na działkach rolnych C1 oraz D1 stwierdzono grupę upraw nie kwalifikującą się do płatności UPO.
W dniu [...] r. Kierownik Biura Powiatowego ARiMR wydał decyzję Nr[...] . Na mocy tej decyzji przyznano A. W. – T. płatności JPO do powierzchni stwierdzonej, z uwzględnieniem pomniejszenia wynikającego z zawyżenia powierzchni przekraczającego 3%. Płatności UPO odmówiono, gdyż stwierdzone zawyżenie powierzchni w tym zakresie wyniosło 38,5047%.
W odwołaniu od decyzji Kierownika BP, wnioskodawczyni nie zgodziła się z wynikami przeprowadzonej kontroli administracyjnej, stwierdzającej niezgodność powierzchni zadeklarowanej ze stanem faktycznym. Strona wskazała, że nieprawidłowości w zakresie działek rolnych C1, D1 zostały popełnione nieumyślnie i powinny zostać uznane za błąd oczywisty, z uwzględnieniem faktu, iż wniosek o przyznanie płatności był wypełniany przez doradcę rolnośrodowiskowego.
W wyniku rozpatrzenia odwołania, Dyrektor OR ARiMR w [...] w dniu [...] r. wydał decyzję Nr [...] o uchyleniu zaskarżonej decyzji w całości i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji z uwagi na nieprawidłowe ustalenia w zakresie powierzchni kwalifikującej się do płatności dla działek nr 473, 461, 474, 569 oraz 897/1.
W dniu [...] r. Kierownik Biura Powiatowego ARiMR we [...] wydał decyzję Nr [...] w sprawie przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Na mocy tej decyzji przyznano stronie płatności JPO do powierzchni 8,82 ha w wysokości 4 957,63 zł oraz odmówiono przyznania płatności UPO ze względu na stwierdzone zawyżenie powierzchni wynoszące 35,4662%.
W dniu 20.07.2011 r. A. W. – T. złożyła odwołanie od przedmiotowej decyzji. Odwołująca nie zgodziła się ze stwierdzoną powierzchnią działki ewidencyjnej nr 569. Ponadto, powtórnie podniosła, iż nieprawidłowości w zakresie płatności UPO zostały popełnione nieumyślnie i powinny zostać uznane za błąd oczywisty, z uwzględnieniem faktu, iż wniosek o przyznanie płatności był wypełniany przez doradcę rolnośrodowiskowego.
W wyniku przeprowadzonego postępowania odwoławczego, w dniu [...]r. Dyrektor OR ARiMR w [...] wydał decyzję Nr [...] o uchyleniu zaskarżonej decyzji w całości i przyznaniu płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Przedmiotową decyzją organ II instancji przyznał stronie JPO do powierzchni zadeklarowanej tj. 9,01 ha w wysokości 5.064,43 zł. Jednocześnie organ odwoławczy odmówił przyznania UPO z uwagi na wykluczenie z postaci skutecznej wniosku, błędnie zadeklarowanych działek rolnych C1, D1.
Na powyższą decyzję strona wniosła skargę do WSA w Bydgoszczy, który uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Kierownika BP we [...] Nr [...] z dnia [...]r. w sprawie przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (wyrok z dnia 27.02.2012 r. sygn. akt II SA/Bd 1294/11). Sąd wskazał, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ powinien ustalić, czy stwierdzone uchybienia popełnione przez skarżącą są błędem oczywistym, który może być skorygowany w każdym czasie oraz na czym polegał błąd popełniony przez skarżącą i w kontekście tego należy rozpatrzyć cały materiał dowodowy oraz zastosować w sposób prawidłowy obowiązujące przepisy.
W ramach powtórnego rozpatrzenia sprawy przed organem I instancji, M. T. w imieniu strony, pismem z dnia 1.06.2012 r. wniósł o przesłuchanie w charakterze świadka doradcy Ośrodka Doradztwa Rolniczego [...], który sporządził wniosek o przyznanie płatności na rok 2010 złożony następnie przez stronę. Kierownik BP we [...] uwzględniając złożony wniosek, w dniu 15.06.2012 r. przeprowadził rozprawę administracyjną z udziałem świadka oraz pełnomocnika strony. M. T. oświadczył, że błąd w zakresie UPO powstał nieumyślnie, a w działaniu beneficjentki jak również doradcy nie doszło do poświadczenia nieprawdy, a tym samym oszustwa i chęci wyłudzenia pieniędzy. Zdaniem pełnomocnika strony zadeklarowanie działki rolnej C1 i D1 należałoby uznać za błąd oczywisty. Błąd ten został bowiem wykryty w trakcie kontroli administracyjnej spójności dokumentów, a dane we wniosku wzajemnie się wykluczały.
Doradca zeznał, iż opracował plan działalności rolnośrodowiskowej oraz wypełnił wniosek o przyznanie płatności na rok 2010 dla A. W. – T.. Oświadczył również, że błąd popełniony przy wypełnianiu wniosku z zakresie UPO był błędem niezamierzonym.
W dniu 4.07.2012 r. do BP we Włocławku wpłynęło pismo, w którym pełnomocnik strony zarzucał przeprowadzenie rozprawy administracyjnej, niezgodnie z obowiązującymi w tym zakresie wymogami. Kierownik BP we [...] w związku z podjęciem decyzji o powtórnym przeprowadzeniu rozprawy administracyjnej, w dniu 24.07.2012 r. wystosował ponownie wezwania do wzięcia udziału w rozprawie administracyjnej. Rozprawa administracyjna odbyła się w dniu 7.08.2012 r. z udziałem strony i jej pełnomocnika oraz doradcy ODR. Wnioskodawczyni oświadczyła m.in., że pracownik BP we [...] przyjmując wniosek winien był wykryć błąd niepoprawnego zadeklarowania działki rolnej C1, D1, gdyż jest to błąd wizualny i należało to do jego obowiązków.
W dniu 22.08.2012 r. wystosowano do strony informację o możliwości zapoznania się z aktami sprawy i wypowiedzenia się co do zgromadzonego materiału dowodowego. Z powyższego uprawnienia pełnomocnik strony skorzystał w dniu 31.08.2012 r.
W związku z zakończeniem postępowania wyjaśniającego, Kierownik BP we [...] w dniu [...] r. wydał decyzję Nr [...] w sprawie przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, na mocy której przyznał stronie JPO do powierzchni deklarowanej oraz ponownie odmówił przyznania UPO. W uzasadnieniu decyzji Organ I instancji wskazał, iż błąd w deklaracji działek rolnych C1, D1 nie nosi znamion błędu oczywistego i brak jest również podstaw do uznania, iż producent nie jest winny stwierdzonym nieprawidłowościom, a wniosek został złożony poprawnie pod względem faktycznym.
Okoliczność, że wniosek sporządziła osoba trzecia, a rolnik jedynie podpisał wniosek nie może w ocenie organu stanowić okoliczności, na podstawie której można byłoby uznać, iż nieprawidłowości nie były przez niego zawinione, gdyż beneficjent działał w zaufaniu do wiedzy doradcy, swoim podpisem autoryzował ten wniosek, a składając wniosek mógł być przeświadczony, że zgłoszone rośliny kwalifikują się do płatności. O tym, że tak uważał, zdaniem organu świadczy jego postępowanie w toczącej się sprawie oraz jego wyjaśnienia (wnioskodawca dwukrotnie podtrzymywał deklaracje rośliny uprawianej na działce), ponieważ brak winy zachodziłby wtedy gdyby beneficjent nie miał wolnego wyboru odnośnie swojego postępowania, natomiast generalnie z winą mamy do czynienia zawsze, kiedy osoba działa w kierunku uzyskania jakiegoś rezultatu. Kwestia umyślności lub nieumyślności winy w ocenianym przypadku nie ma w ocenie organu znaczenia. Kierownik Biura Powiatowego nie podzielił również poglądu beneficjenta, że wniosek sporządzono na skutek oczywistej omyłki doradcy rolnośrodowiskowego, ponieważ wniosek sporządzono nie na skutek oczywistej omyłki doradcy, lecz na skutek jego niedbalstwa. Z oczywistą omyłką mamy do czynienia wtedy, kiedy błąd zostanie wykryty na podstawie informacji zawartej w złożonym wniosku pomocowym, kiedy kontrola dotycząca spójności dokumentów i informacji przedstawionych przez rolnika wskazuje na wystąpienie takiego błędu.
Ponieważ nieprawidłowości, dotyczące błędnej deklaracji rośliny w plonie głównym na działkach C1 oraz D1, zostały skorygowane dopiero na wezwanie wystosowane przez Kierownika Biura Powiatowego, sporne działki zostały przez orzekający organ wykluczone z płatności.
W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawczyni wniosła o jej uchylenie zarzucając, że organ I instancji nie uwzględnił wskazań wynikających z orzeczenia WSA, gdyż nie ustalił dokładnie tego, na czym polegał błąd popełniony przez doradcę rolnośrodowiskowego i na czym polegał błąd wnioskodawcy. Kierownik BP we [...] zdaniem strony dokonał również błędnej wykładni przepisów art. 21 i art. 73 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009. Autor odwołania nie zgodził się ze stwierdzeniem, iż beneficjentka działała w przeświadczeniu, że płatność UPO do facelii oraz gorczycy będzie jej przysługiwać. Takie przeświadczenie organu zdaniem strony jest subiektywne i nie występuje w nim racjonalny obiektywizm, a ponadto jest dowodem nienależycie dokonanych ustaleń faktycznych w sprawie. Odwołująca się wyjaśniła, że wniosek wypełniony został przez doradcę zgodnie z opracowanym planem działalności rolnośrodowiskowej oraz dostarczonym mu brudnopisem ze wskazaniem upraw prowadzonych na poszczególnych działkach rolnych. W kolumnie 2, dotyczącej grupy upraw na skutek błędu oczywistego doszło do wpisania oznaczenia UPO dla uprawy facelii oraz gorczycy, co zdaniem strony pozostawało w oczywistej sprzeczności z zasadami przyznawania płatności. W wyniku korekty do wniosku z dnia 29.10.2010 r. podtrzymano deklarowane rośliny, przy czym nie ujęto ich już w ramach UPO.
W związku z powyższym, strona odwołująca się w dalszym ciągu twierdziła, iż błąd w wypełnieniu wniosku powstał nieumyślnie i nie wynikał ani z poważnego zaniedbania, ani też z nierzetelności strony. Powstałą nieprawidłowość należałoby w jej ocenie potraktować jako błąd oczywisty, którego istota polegała na wyrażeniu czegoś, co oczywiste było, że jest niezgodne z myślą we wcześniejszym zapisie przez wypełniającego wniosek, którym był doradca rolnośrodowiskowy. Wnioskodawczyni wskazała, że wniosek nie był przez nią sprawdzany, gdyż działała w zaufaniu do osoby, która świadczyła profesjonalne usługi w tym zakresie, podkreślając, że to rodzaj uprawianej rośliny na danej działce limituje przyznawanie stosownych płatności, a nie właściwa symbolika. Zwróciła uwagę, że działała w dobrej wierze, a błąd nie był zafałszowany i nie zatajono faktycznych okoliczności, natomiast nie uwzględnienie w tych okolicznościach przez organ I instancji błędu oczywistego jest przekroczeniem wszelkich reguł procesowych i godzi w zasadę zaufania obywateli do organów państwa. Wskazała, że błąd oczywisty to błąd pewny, niebudzący wątpliwości i bezsporny (zob. wyrok WSA w Szczecinie sygn. akt I SA/Sz 208/11), wykryty we wniosku pomocowym na etapie kontroli spójności dokumentów i informacji przedstawionych przez stronę (zob. wyrok WSA w Łodzi sygn. akt II SA/Łd 695/10), natomiast organ I instancji w sposób niewłaściwy rozważył okoliczności mogące mieć znaczenie dla zastosowania art. 73 rozporządzenia (WE) Nr 1122/2009, a ponadto bezpodstawne i bezzasadne pozbawienie beneficjentki części płatności jest sprzeczne ze wspólnotową zasadą proporcjonalności oraz wynikającą z art. 2 Konstytucji RP zasadą zaufania do organów stosujących prawo.
Dyrektor [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w [...] po rozpatrzeniu odwołania, decyzją Nr [...]r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Organ odwoławczy wskazał, iż zgodnie z wytycznymi WSA w Bydgoszczy organy ARiMR ponownie rozpoznając sprawę wniosku o przyznanie płatności na rok 2010 winny w pierwszej kolejności ustalić na czym polegał błąd skarżącej, w tym charakter błędu wnioskodawcy oraz okoliczności towarzyszące temu naruszeniu.
Przeprowadzone w tym zakresie postępowanie dowodowe zdaniem organu odwoławczego wykazało, iż w przypadku działek rolnych C i D pierwotnie zadeklarowanych także do UPO, doszło do pomyłki przy wypełnianiu wniosku przez doradcę rolnośrodowiskowego, przy czym organ stwierdził również, że nieprawidłowe zadeklarowanie uprawy facelii/gorczycy w przypadku działek rolnych C1 i D1 nie nosi cech błędu oczywistego, gdyż o kwalifikacji błędu jako oczywisty nie decyduje odczucie odwołującej, lecz obiektywne cechy oraz charakter popełnionego błędu.
Zauważono, że deklarowana w plonie głównym działki rolnej C - facelia i działki rolnej D - gorczyca nie kwalifikują się do uzupełniającej płatności obszarowej same z siebie, a ustalenie to dokonane może być dopiero po analizie przepisów prawa regulujących powyższą kwestię.
Ponadto wskazano, że z treści wniosku obszarowego nie wynikało jednoznacznie, czy producent rolny błędnie określił roślinę uprawną (facelię/gorczycę) dla działek rolnych C/C1 i D/D1 deklarując jednocześnie działki rolne C1, D1 do płatności UPO, czy też błędnie zgłoszone zostały do płatności UPO działki rolne C1/D1, a rozstrzygnięcie tej kwestii wymagało uzyskania dodatkowych wyjaśnień wnioskodawcy.
Mając powyższe na względzie organ odwoławczy uznał, że "oczywistość błędu" kojarzona winna być z zachowaniami podyktowanymi bezwiednym wypełnieniem wniosku, którego skutki wynikające z treści dokumentu są dla organu nie tylko wyraźnie zauważalne, ale również pewne i bezsporne, a więc nie wymagają dodatkowych wyjaśnień i o ile niewątpliwie dla samego zainteresowanego w/w pomyłka była i jest oczywista, o tyle dla potrzeb niniejszego postępowania istotnym jest aby oczywistość omyłki była obiektywna. Taka sytuacja ma miejsce wówczas, gdy określona niedokładność nasuwa się każdemu, bez potrzeby przeprowadzania dodatkowych czynności, czy też ustaleń, natomiast przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie nie daje zdaniem organu podstaw, do przypisania stwierdzonemu naruszeniu obiektywnej cechy oczywistości.
Ponadto organ II instancji zauważył, że złożenie wniosku o przyznanie dopłat jest sui generis oświadczeniem woli i wiedzy osoby ubiegającej się o pomoc finansową, gdyż wnioskodawca podejmuje suwerenną decyzję, o zakresie w jakim ubiega się o wsparcie finansowe oraz składa oświadczenie, co do stanu faktycznego pod rygorem odpowiedzialności z art. 297 § 1 K.k. jednocześnie oświadczając, że posiada pełnię wiedzy o warunkach przyznawania dopłat, co oznacza, że wnioskujący podejmuje ryzyko i przyjmuje odpowiedzialność za błędne wypełnienie wniosku o przyznanie dopłat. Tym samym skutki działań i zaniedbań - tak pozytywne jak i negatywne obciążają odwołującego. Wskazano, że prawodawca dopuszcza możliwość wypełnienia wniosku zarówno bezpośrednio przez wnioskodawcę, bądź pełnomocnika, jak również przez podmioty, które świadczą tego rodzaju usługi, lecz wybór sposobu należy do wnioskodawcy, zaś ryzyko związane z błędnym wypełnieniem wniosku obciąża wnioskodawcę.
W skardze do sądu A. W. – T. wniosła o uchylenie decyzji organu I i II instancji w części dotyczącej odmowy przyznania uzupełniającej płatności obszarowej do powierzchni grupy upraw podstawowych, zarzucając naruszenie;
1. art. 7 i art. 8 k.p.a w związku z art. 77 k.p.a. poprzez prowadzenie sprawy z naruszeniem zasady pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa i poprzez zaniechanie właściwego rozpoznania i niedopełnienie obowiązku rozpatrzenia materiału dowodowego, błędną wykładnię i niewłaściwe zdefiniowanie pojęcia błędu oczywistego - który wyklucza winę w jej popełnieniu,
2. art. 64 § 2 w związku z art. 63 § 2 k.p.a. poprzez jego niezastosowanie i brak wezwania strony do wyjaśnienia i usunięcia braków wniosku,
3. art. 68 § 1 i 2 w związku z art. 67 § 1 i 2 pkt 4 k.p.a. poprzez sporządzenie protokołu nieodzwierciedlającego przebiegu czynności postępowania,
4. art. 80 k.p.a. poprzez wadliwą ocenę całokształtu materiału dowodowego, a w konsekwencji ustalenia, że nie przysługuje uzupełniająca płatność obszarowa do powierzchni grupy upraw podstawowych,
5. art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego poprzez naruszenie praworządności i nie rozpatrzenie materiału dowodowego w sposób wyczerpujący,
6. art. 21 rozporządzenia (WE) 1122/2009 poprzez nie uwzględnienie błędu oczywistego i braku możliwości skorygowania wniosku bez konsekwencji wykluczających płatność,
7. art. 73 rozporządzenia (WE) 1122/2009 poprzez niewłaściwe i nierzetelne rozważenie okoliczności wykluczających stosowanie sankcji.
Zdaniem skarżącej organy wydające przedmiotowe decyzje niewłaściwie odniosły się do uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy o sygn. akt II SA/Bd 1294/11, gdyż wydając decyzje - nie ustalając dokładnie tego, na czym polegał błąd oczywisty popełniony przez wypełniającego wniosek doradcę rolnośrodowiskowego i na czym polegał błąd skarżącej - nie mógł w należyty sposób zastosować przepisów dotyczących błędu oczywistego na jaki wskazuje rozporządzenie Komisji (WE) 1122/2009 - na co w uzasadnieniu wyroku wskazywał WSA w Bydgoszczy, tym samym błędnie dokonano wykładni przepisu art. 21 i art. 73 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. i tym samym przedwcześnie zastosowano sankcje określone w art. 58 wym. rozporządzenia.
Skarżąca zauważyła, że nie tylko dlatego korzystała z fachowej pomocy wyspecjalizowanego podmiotu, aby dobrze sporządzić wniosek - bez późniejszych poprawek, ale przede wszystkim dlatego, że nigdy nie wypełniała tych wniosków, ani osobiście, ani z pomocą innych osób i nie wie jak to się robi, nie posiada w tym zakresie stosownej wiedzy, niezrozumiały jest dla niej sposób wypełniania formularza, który co roku ulega zmianie. Jej zdaniem zupełnie czym innym jest przeświadczenie o dobrze wypełnionym wniosku i czym innym jest przeświadczenie do jakiej rośliny należą się jakie płatności.
Zebrany materiał dowodowy w przeprowadzonym postępowaniu administracyjnym w sposób jednoznaczny zdaniem strony wskazuje, że popełniony błąd sprowadzał się do tego, iż doradca rolnośrodowiskowy wskutek błędu oczywistego zadeklarował we wniosku działki C1 i D1 do płatności – UPO, a oczywistym było, że rośliny uprawiane na tych działkach w plonie głównym (facelia i gorczyca) nie są ujęte w rozporządzeniu MRiRW z dnia 9.03.2009 r.
W przedmiocie ujawnionych nieprawidłowości dotyczących uzupełniającej płatności obszarowej do powierzchni grupy upraw podstawowych po raz kolejny skarżąca oświadczyła, że na pewno błąd ten powstał nieumyślnie, w działaniu tym wykluczyć należy z jej strony i ze strony doradcy nierzetelność poświadczenia nieprawdy, a nie była to również fałszywa deklaracja spowodowana poważnym zaniedbaniem w celu uzyskania nienależnej pomocy. Jej zdaniem powstałą nieprawidłowość uznać należałoby za błąd oczywisty; istota tego oczywistego błędu polegała na wyrażeniu czegoś, co oczywiste, było i jest niezgodne z wcześniejszą myślą wyrażaną przez wypełniającego formularz wniosku, którym był doradca rolnośrodowiskowy.
Powstały w przedmiotowej sprawie błąd - powinien być w ocenie skarżącej uznany za błąd oczywisty z możliwością jego sprostowania w każdym czasie bez jakichkolwiek prawnych konsekwencji, jednoznacznie wskazuje na to zebrany w sprawie materiał dowodowy, ponieważ to rodzaj uprawianej rośliny na danej działce rolnej limituje przyznawanie stosownych płatności, a nie właściwa symbolika - kodowanie odpowiedniej płatności przy której, tak jak w tym przypadku można było się pomylić. Skarżąca oświadczyła, że składając wniosek wypełniony przez doradcę rolnośrodowiskowego działała w dobrej wierze, a powstały błąd był prawdziwy, w żaden sposób nie był zafałszowany, nie zatajano przy tym faktycznych okoliczności - błąd ten został wykryty w Informacjach podanych we wniosku o pomoc w trakcie kontroli administracyjnej w sprawie spójności dokumentów, a ponadto dane we wniosku wzajemnie się wykluczają i z powyższego wywnioskować można, że nie ma w tym celowego błędu i celowej niezgodności.
Wskazała, że pojęcie oczywistego błędu zostało wyjaśnione przez [...] ds. Rolnictwa i Rozwoju Wsi - regulował to dokument AGR 49533/2002 w okresie, kiedy obowiązywało rozporządzenie (WE) 2419/2001 (główne zasady, założenia) stwierdzały, że;
• oczywiste błędy należy oceniać indywidualnie dla każdego przypadku, właściwy organ musi być przekonany, że błąd jest prawdziwy, to znaczy, że rolnik działał w dobrej wierze,
• zgodnie z ogólną zasadą, oczywisty błąd powinien być wykryty w informacjach podanych we wniosku o pomoc, w trakcje kontroli administracyjnej, badania spójności dokumentów i informacji przedłożonych na poparcie roszczenia,
• błędy wykryte w wyniku kontroli krzyżowych z niezależnych baz danych nie mogą być uznawane automatycznie lub systematycznie tak jak oczywiste błędy.
W świetle powyższego i w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i właściwą jego analizę, zdaniem skarżącej bez wątpienia mamy tutaj do czynienia z błędem oczywistym, ponieważ wniosek był wypełniony zgodnie ze stanem faktycznym upraw, był to błąd widoczny, nie był to błąd ukryty, został on wykryty w czasie kontroli administracyjnej - w jej ocenie niedokładność ta rzucała się na pierwszy rzut oka i powinna być wykryta w czasie przyjmowania wniosku, był to pewny i niebudzący wątpliwości błąd, a jego oczywistość nie powinna budzić jakichkolwiek wątpliwości, a dodatkowo błąd ten nie wymagał żadnej głębszej analizy związanej z odwoływaniem się do przepisu prawa, bez dodatkowej potrzeby przeprowadzania dodatkowych czynności, czy też ustaleń.
Skarżąca wskazała na sprawę o sygn. akt VIII SA/Wa 364/12, która w jej ocenie pod względem podmiotowym jak i przedmiotowym odpowiada rozpatrywanej sytuacji - dotyczy analogicznego stanu faktycznego. Zgodnie z poglądem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wyrażonym w wyroku z dnia 17.10.2012 r. wydanym w podobnej sprawie sąd uznał, że organy ARiMR dokonały nieprawidłowej interpretacji błędu oczywistego i niezasadnie odmówiły przyznania uzupełniającej płatności obszarowej.
Ponadto skarżąca nie podzieliła stanowiska zawartego w decyzjach organów, w którym wskazano, że pracownik przyjmujący wniosek ogranicza się tylko do kontroli wizualnej wniosku.
W odpowiedzi na skargę organ, nie znajdując podstaw do jej uwzględnienia, wniósł o jej oddalenie wskazując, że po ponownej analizie akt sprawy nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji, ponieważ została ona podjęta zgodnie ze stanem faktycznym oraz w oparciu o obowiązujące przepisy prawa.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Oceniając zaskarżoną decyzję według kryterium zgodności z prawem (art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych, Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm., w zw. z art. 3 § 2 pkt 1 i art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej w skrócie p.p.s.a.), Sąd nie znalazł dostatecznych podstaw do wyeliminowania kwestionowanego rozstrzygnięcia ze zbioru legalnych aktów administracji publicznej. Również zarzuty podniesione w skardze nie mogły wzruszyć decyzji.
W rozpoznawanej sprawie strona skarżąca do JPO zgłosiła działki rolne o łącznej powierzchni 9,01 ha, natomiast do UPO działki rolne o łącznej powierzchni 7,41 ha. W przedmiotowym wniosku producent zadeklarował m.in.: działki rolne C/C1 (facelia), D/D1 (gorczyca biała) do płatności JPO/UPO, natomiast kontrola administracyjna wniosku przeprowadzona w systemie ZSZiK wykazała m.in.: że w przypadku ww. działek rolnych w plonie głównym zadeklarowano roślinę, która nie odpowiada grupie upraw zadeklarowanej na tej działce lub na jednej z działek podrzędnych. Powyższe skutkowało wystosowaniem w dniu 21.10.2010 r. wezwania do złożenia wyjaśnień, w odpowiedzi na które producent złożył korektę wniosku, w której uprawę facelii i gorczycy na działkach rolnych C i D deklarował jedynie do JPO.
Wypełniając dyspozycję sądu zawartą w wyroku z dnia 27.02.2012 r., sygn. akt II SA/Bd 1294/11 organ opisał, na czym polegał błąd skarżącego, w jakich okolicznościach powstał i jaki miał charakter. W tym przedmiocie organ stwierdził, że przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż w przypadku działek rolnych C i D pierwotnie zadeklarowanych także do UPO doszło do pomyłki przy wypełnianiu wniosku przez doradcę rolnośrodowiskowego, który wyjaśnił na rozprawie administracyjnej, iż w sposób niezamierzony do płatności UPO wpisał dwie działki z uprawą facelii oraz gorczycy, które jednak w myśl obowiązujących przepisów do tej płatności się nie kwalifikowały. Z wyjaśnień samej strony wynika zaś, że była ona nieświadoma błędnego wypełnienia wniosku przez doradcę do momentu złożenia korekty do wniosku. Skarżąca nie sprawdzała wniosku przed jego złożeniem, gdyż działała w zaufaniu do osoby świadczącej profesjonalne usługi w zakresie wypełniania wniosków o przyznanie płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego.
Okoliczności faktyczne wyżej przytoczone nie budzą wątpliwości i pozostają poza sporem.
Zdaniem organu zaistniały błąd nie może być określony jako błąd oczywisty, którego popełnienia wnioskodawca nie jest winien i jak wskazują orzekające w sprawie organy administracji, przedmiotowy błąd winien skutkować sankcjami określonymi w art. 58 rozporządzenia komisji (WE) nr 1122/2009 z tytułu niezamierzonego przedeklarowania powierzchni.
W ocenie Sądu organ odwoławczy w zaskarżonej decyzji prawidłowo przyjął, że skarżąca wypełniając wniosek o przyznanie płatności uzupełniających na rok 2010 w odniesieniu do działek rolnych C i D, nie popełniła oczywistego błędu w rozumieniu art. 21 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 odnośnie do zasady wzajemnej zgodności, modulacji oraz zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli w ramach systemu wsparcia bezpośredniego przewidzianych w wymienionym rozporządzeniu oraz wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do zasady wzajemnej zgodności w ramach systemu wsparcia ustanowionego dla sektora wina (Dz. Urz. UE L 316 z 2 grudnia 2009 r., str. 1 ze zm., zwane jako "rozporządzenie Komisji (WE) nr 1122/2009"), co uprawniałoby ja do poprawy błędu w każdym momencie, w przypadku, gdy organ wykrył oczywiste błędy.
Przepis art. 21 Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 stanowi, że wniosek o przyznanie pomocy może być poprawiony w każdym momencie po jego złożeniu, w przypadku gdy właściwy organ wykrył oczywiste błędy. Z kolei zgodnie z dokumentem roboczym Komisji Europejskiej nr AGR 49533/2002 z dnia 05.06.2002 r. do błędów o charakterze oczywistym należą przede wszystkim błędy, które mogą zostać wykryte na podstawie informacji zawartej w złożonym wniosku pomocowym, tzn. pomyłki wykryte na skutek kontroli spójności wniosku (wzajemnie wykluczające się dane), błędy o czysto pisarskim charakterze (tzw. literówki), które wydają się oczywiste przy lekturze wniosku pomocowego oraz błędy powstałe na skutek nieprawidłowej transkrypcji numerów referencyjnych lub identyfikacyjnych, które są wykryte podczas kontroli krzyżowej wniosku z bazami danych (por. wyrok WSA w Poznaniu z 13.02.2013 r., sygn. akt II SA/Po 412/12).
W kontrolowanej sprawie skarżąca podała błędną informację we wniosku pomocowym, tj. we wniosku pomocowym w sekcji VIII - oświadczenie o sposobie wykorzystania działek rolnych - kolumna "7" - roślina upraw w plonie głównym, zadeklarowano uprawiane rośliny, przy czym w kolumnie "2" dotyczącej grupy upraw, wpisano przy działce nr 461 oznaczonej C1 kod rośliny jako uzupełniającą płatność obszarową - o symbolu UPO - co pozostawało w sprzeczności z deklarowaną rośliną w plonie głównym tj. facelią. Podobnie przy działce nr 620 oznaczonej D1 – wskazano symbol kodu płatności UPO - co pozostawało w sprzeczności z deklarowaną rośliną w plonie głównym tj. gorczycą białą. W wyniku korekty wniosku jaka miała miejsce w dniu 29.10.2010 r. podtrzymano deklarowane rośliny w plonie głównym na działkach nr 461 - facelie i na działce nr 620 - gorczyce białą, gdyż faktycznie te rośliny były uprawiane na tych działkach .
Zdaniem skarżącej ten błąd ma charakter oczywisty albowiem zebrany materiał dowodowy w przeprowadzonym postępowaniu administracyjnym w sposób jednoznaczny wskazuje, że popełniony błąd sprowadzał się do tego, iż doradca rolnośrodowiskowy wskutek błędu oczywistego zadeklarował we wniosku działki C1 i D1 do płatności – UPO, lecz oczywistym było, że rośliny uprawiane na tych działkach w plonie głównym (facelia i gorczyca) nie są ujęte w rozporządzeniu MRiRW z dn. 9.03.2009 r.
To stanowisko skarżącej nie zasługuje na uwzględnienie. Zdaniem Sądu błędem oczywistym w myśl art. 21 Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 nie może być zadeklarowanie uprawy, co do której nie przysługuje określona płatność. Wskazanie działek objętych wnioskiem o określony typ płatności jak i ich powierzchni oraz rodzaju konkretnej uprawy jest istotną częścią wniosku. Informacje te nie mogą być pomijane, czy też różnorako interpretowane w sytuacji, w której wnioskodawca domaga się na ich podstawie płatności. Tego typu dane bezpośrednio oddziałują na sferę prawną wnioskodawcy, o której może decydować wyłącznie on. Już to przesądza o braku możliwości zakwalifikowania błędu skarżącej do kategorii błędów oczywistych. Trafnie też w zaskarżonej decyzji podniesiono, że błąd oczywisty charakteryzuje m.in. to, że może on zostać wykryty już na podstawie treści wniosku. W zaistniałej sytuacji jednak organ nie miał możliwości wykrycia błędu na podstawie treści wniosku, ponieważ przyjmujący wniosek pracownik w żadnym wypadku nie mógł zakładać, że odwołująca pomyłkowo zadeklarowała do UPO uprawy nie kwalifikujące się do tej płatności, skoro przyjmując wniosek i dokonując kontroli wizualnej pracownik weryfikuje jedynie sam fakt wypełnienia rubryki (kontrola wizualna obejmuje sprawdzenie, czy wszystkie obowiązkowe pola zostały wypełnione). Kontrola wizualna ma charakter formalny i nie może ingerować w sferę materialnoprawną i będącą skutkiem wyrażenia woli wnioskodawcy.
Organ też słusznie podkreślił, że ustalenie, iż deklarowane w plonie głównym uprawy nie kwalifikują się do uzupełniającej płatności obszarowej może nastąpić dopiero po analizie przepisów prawa (rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9.03.2009 r.), co wyklucza, by uznać błąd tego typu jako oczywisty. Fakt, że do facelii/gorczycy nie przysługuje uzupełniająca płatność obszarowa (UPO) nie wynika z prostego porównania danych wniosku i wymaga weryfikacji w toku postępowania. W okolicznościach rozpatrywanej sprawy, trudno też uznać czy producent błędnie określił uprawę (roślinę dla określonych działek przewidzianych do płatności UPO), czy też błędnie do płatności UPO zgłoszono działki. W konkluzji nie można uznać błędu jako oczywistego, gdyż jego usunięcie wymagało złożenia określonego oświadczenia woli przez wnioskodawcę w celu wyjaśnienia niezgodności. Organ przy tym bardzo szczegółowo i wnikliwie przeanalizował i wyjaśnił na czym polega oczywistość błędu i ocenę w tym zakresie sad w pełni podziela.
Według art. 73 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 zmniejszeń i wykluczeń, przewidzianych w rozdziałach I i II, nie stosuje się w przypadku, gdy rolnik złożył wniosek zgodny ze stanem faktycznym lub gdy może wykazać, że nieprawidłowości nie wynikają z jego winy. Ponadto, zgodnie z art. 72 ust. 2, zmniejszeń i wykluczeń przewidzianych w rozdziałach I i II nie stosuje się w odniesieniu do tych części wniosku o przyznanie pomocy, co do których rolnik informował właściwy organ na piśmie, że wniosek o przyznanie pomocy jest nieprawidłowy lub zdezaktualizował się od czasu złożenia, pod warunkiem, że rolnik nie został powiadomiony o zamiarze właściwego organu przeprowadzenia kontroli na miejscu oraz, że organ ten nie poinformował rolnika o jakichkolwiek nieprawidłowościach we wniosku.
W ocenie Sądu wynikająca z przywołanych przepisów możliwość odstąpienia od przewidzianych w rozporządzeniu zmniejszeń i wykluczeń nie występuje.
Po pierwsze dlatego, że popełniony przez stronę skarżącą błąd – a zatem zadeklarowanie we wniosku do płatności UPO na rok 2010 dwóch działek z uprawą facelii oraz gorczycy, które jednak w myśl obowiązujących przepisów do tej płatności się nie kwalifikowały – trudno uznać za usprawiedliwiony. Strona skarżąca nie wykazała w żaden sposób, aby dostrzeżona nieprawidłowość nie wynikała z jej winy. Trudno za brak winy przyjąć bowiem wskazywany przez skarżącą brak stosownej wiedzy w zakresie wypełniała tych wniosków, jak również okoliczność, że to rodzaj uprawianej rośliny na danej działce rolnej limituje przyznawanie stosownych płatności, a nie właściwa symbolika - kodowanie odpowiedniej płatności. Nie zwalnia z odpowiedzialności wnioskodawcy wypełnienie wniosku przez profesjonalny podmiot, który popełnił błąd. Skarżąca składając wniosek potwierdza znajomość zasad przyznawania płatności i pod groźbą odpowiedzialności karnej składa wymagane oświadczenia jako zgodne ze stanem faktycznym.
Tymczasem przy wypełnianiu wniosku każdy wnioskodawca powinien zachować szczególną staranność, a w razie potrzeby zasięgnąć porady w instytucjach wspierających rolników, czy wystąpić o udzielenie stosownych informacji przez pracowników Agencji, którzy m.in. na żądanie rolnika mogą udostępnić ortofotomapy, ułatwiające wypełnienie wniosku w zakresie prawidłowego wskazania powierzchni działek użytkowanych rolniczo. Nie można zatem zapominać, że to na stronie skarżącej, jako wnioskodawcy, ciąży odpowiedzialność za prawidłowość złożonego wniosku. W tym kontekście trzeba jeszcze zwrócić uwagę na art. 3 ustawy o płatnościach, który – choć przewiduje stosowanie do postępowań w sprawach indywidualnych dotyczących płatności, rozstrzyganych w drodze decyzji, przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego – to jednak wprowadza pewne odstępstwa od zasad kodeksowych. Z punktu widzenia rozpatrywanej sprawy szczególnie istotne jest uregulowanie zawarte w art. 3 ust. 3 ustawy z 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia (...), według którego strony oraz inne osoby uczestniczące w postępowaniu są obowiązane przedstawiać dowody oraz dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek; ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Treść tych przepisów potwierdza, że to rolnik odpowiada za treść wypełnionego wniosku i to na nim spoczywa obowiązek wykazania, że zachodzą przesłanki, które pozwalają na odstąpienie od wykluczeń stosowanych w przypadku rozbieżności pomiędzy powierzchnią deklarowaną, a kwalifikującą się do płatności. W badanej sprawie strona skarżąca popełniła omówiony błąd przy wypełnianiu wniosku i nie wykazała należycie, aby błąd ten był wynikiem okoliczności przezeń niezawinionych. Już tylko z tych przyczyn w sprawie nie można zastosować odstępstwa, o którym mowa w art. 73 ust. 1 rozporządzenia nr 1122/2009.
Po wtóre niemożliwe jest również skorzystanie z opcji niezastosowania zmniejszeń i wykluczeń w zakresie płatności na podstawie art. 73 ust. 2 rozporządzenia. Przepis ten znajduje bowiem zastosowanie tylko w sytuacji, gdy rolnik poinformował właściwy organ na piśmie, że wniosek o przyznanie pomocy jest nieprawidłowy lub zdezaktualizował się od czasu złożenia, z zastrzeżeniem, że organ nie powiadomił rolnika o zamiarze przeprowadzenia kontroli na miejscu lub nie poinformował rolnika o stwierdzonych nieprawidłowościach. Tymczasem w badanej sprawie strona skarżąca nie informowała organu przed przeprowadzoną kontrolą o tym, że wniosek jest nieprawidłowy, czy też się zdezaktualizował od czasu jego złożenia.
Przedstawione unormowania wskazują jednoznacznie, że rolnik występujący z wnioskiem o płatność musi dołożyć szczególnej staranności przy wypełnianiu wniosku, skoro błędy w tym zakresie mogą nieść tak daleko idące konsekwencje. Zgodnie bowiem z art. 14 ust. 3 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009, jeżeli właściwy organ poinformował już rolnika o nieprawidłowościach w pojedynczym wniosku lub jeśli powiadomił go o zamiarze przeprowadzenia kontroli na miejscu, jeżeli ta kontrola ujawni nieprawidłowości, poprawki zgodnie z ust. 1, nie są dozwolone odnośnie do działek, których dotyczą nieprawidłowości. To natomiast oznacza, że w przypadku zaistnienia takiej sytuacji nie ma możliwości zmiany wniosku (jego poprawienia), a organ rozpatruje wniosek w kształcie pierwotnym, stosując przewidziane prawem sankcje, co też zasadnie uczyniono w rozpatrywanej sprawie. Dlatego też, wbrew twierdzeniom strony skarżącej, w sprawie nie może znaleźć zastosowania art. 21 tego rozporządzenia, gdyż poprawiając wniosek o przyznanie płatności zgodnie z tym przepisem doszłoby do naruszenia powołanego art. 14 ust. 3. Strona skarżąca była bowiem poinformowana o mającej się odbyć kontroli na miejscu i konieczności złożenia wyjaśnień.
Ponadto w sprawie nie może być mowy o oczywistej omyłce w rozumieniu dokumentu Komisji Europejskiej nr AGR 49533/2002 z dnia 5 czerwca 2002 r., który za "oczywistą omyłkę" uznaje m.in. błędy o czysto pisarskim charakterze (literówki), błędy powstałe w wyniku obrócenia liczb, błędy w numerze obrębu czy gminy, w rejestrze, błędy w numerach sąsiadujących działek. W sprawie mamy bowiem do czynienia z niezgodnością powierzchni deklarowanej do płatności z powierzchnią stwierdzoną (faktyczną), która w sposób oczywisty wykracza poza granice "oczywistego błędu". To implikuje zastosowanie przepisów rozporządzenia Komisji (WE) 1122/2009 z 30.11.2009 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 odnośnie do zasady wzajemnej zgodności (...), tj. art. 58 akapit 2 dotyczący braku podstaw do przyznania pomocy przy przekroczeniu od 20 % – 50 % różnicy miedzy obszarem deklarowanym, a stwierdzonym, w odniesieniu do danej grupy upraw.
Za chybiony należy również uznać zarzut, iż skarżąca nie wypełniła sama wniosku, skorzystała natomiast z usług świadczonych przez doradcę rolnośrodowiskowego, bowiem taka decyzja oznacza, że wnioskujący podejmuje ryzyko i przyjmuje odpowiedzialność za błędne wypełnienie wniosku o przyznanie dopłat. Tym samym skutki działań i zaniedbań - tak pozytywne jak i negatywne obciążają wnioskodawcę jako podmiot, od którego wniosek pochodzi. Jakkolwiek prawodawca dopuszcza możliwość wypełnienia wniosku zarówno bezpośrednio przez wnioskodawcę, bądź pełnomocnika jak również przez podmioty, które świadczą tego rodzaju usługi, jednak jak słusznie wskazał organ II instancji, wybór sposobu należy do wnioskodawcy, zaś ryzyko związane z błędnym wypełnieniem wniosku również obciąża wtedy wnioskodawcę.
Odnosząc się do zarzucanych naruszeń prawa procesowego, należy zauważyć, że w art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy o płatnościach ramach systemów wsparcia bezpośredniego – według którego organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy – ustawodawca zdecydował się na odejście od zasady prawdy obiektywnej w kształcie wyrażonym w art. 7 k.p.a., nakazującej organom administracji publicznej podjęcie wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Konsekwencją odejścia przez ustawodawcę od zasady prawdy obiektywnej jest również rezygnacja z zasady postępowania dowodowego wyrażonej w art. 77 § 1 k.p.a. W kontekście tego przepisu organ administracji publicznej zobowiązany jest wyczerpująco zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Organ powinien to zrobić z własnej inicjatywy, jeżeli uważa za konieczne do prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy, albo gromadzi dowody wskazane lub dostarczone w toku postępowania przez strony. Zatem to organy administracji, gospodarujące postępowaniem w danej sprawie, podejmują wszelkie kroki niezbędne do wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy.
W art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego obowiązek organów został ograniczony jedynie do rozpatrzenia całego materiału dowodowego, wskazanego we wniosku oraz innych dokumentach dołączonych przez wnioskodawcę, czy też innych uczestników postępowania. Na organach Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nie ciąży więc – co wymaga wyraźnego zaakcentowania - obowiązek aktywnego poszukiwania dowodów na poparcie uprawnienia wnioskodawcy do otrzymania płatności bezpośrednich. Ciężar udowodnienia faktu, jak stanowi art. 3 ust. 3 tej ustawy, spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. W konsekwencji tego wynik wyczerpującego rozpatrzenia materiału dowodowego powinien znaleźć odzwierciedlenie w uzasadnieniu decyzji, a twierdzenia organu, zarówno co do ustaleń stanu faktycznego, jak i co do oceny dowodów, powinny znajdować swoje odzwierciedlenie w materiale dowodowym sprawy. Skoro bowiem organ – stosownie do dyspozycji art. 3 ust. 2 pkt 1 – ma stać na straży praworządności, przeto jego obowiązkiem jest wykazanie działania na podstawie prawa materialnego i prowadzenie postępowania według obowiązujących reguł procesowych oraz przywołanie w decyzji podstawy prawnej rozstrzygnięcia i sporządzenie uzasadnienia prawnego. Organ musi zatem wskazać, że działa na podstawie obowiązującej normy prawnej, scharakteryzować jej znaczenia i rozumienie (dokonać wykładni prawa), przedstawić fakty uznane za udowodnione, ukazać proces podstawienia faktów uznanych za udowodnione pod stosowaną normę, czy normy prawne oraz określić następstwa prawne takiego procesu.
W ocenie Sądu, uzasadnienie zaskarżonej decyzji odpowiada przedstawionym wymaganiom, a jako takie nie uchybia postanowieniom art. 107 § 1 i 3 k.p.a. W konsekwencji nie sposób było również uznać, że organy dopuściły się wskazanych w skardze naruszeń przepisów art. 7, art. 77, art. 80 k.p.a.
Z tych względów – stosownie do dyspozycji art. 151 p.p.s.a. – należało orzec jak w sentencji wyroku.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Małgorzata WłodarskaRenata Owczarzak /przewodniczący sprawozdawca/
Wojciech Jarzembski
Sentencja
Dnia 23 kwietnia 2013 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Renata Owczarzak (spr.) Sędziowie: sędzia WSA Wojciech Jarzembski sędzia WSA Małgorzata Włodarska Protokolant: Krzysztof Cisewski po rozpoznaniu w II Wydziale na rozprawie w dniu 23 kwietnia 2013 roku sprawy ze skargi A. W. – T. na decyzję Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w T. z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oddala skargę.
Uzasadnienie
W dniu 14.05.2010 r. do Biura Powiatowego ARiMR we [...] wpłynął wniosek o przyznanie płatności do gruntów rolnych na rok 2010 dla A. W. – T. We wniosku tym producentka rolna ubiegała się o przyznanie jednolitej płatności obszarowej (JPO) do działek rolnych o łącznej powierzchni 9,01 ha oraz o przyznanie uzupełniającej płatności obszarowej do powierzchni grupy upraw podstawowych do działek rolnych o powierzchni 7,41 ha.
W dniu 30.06.2010 r. A. W. – T. złożyła w Biurze Powiatowym ARiMR we [...]oświadczenie, iż w wyniku obfitych opadów deszczu w maju i 8 czerwca 2010 r. doszło do zalania i spłukania upraw polowych na działkach ewidencyjnych nr 1124, 461 oraz na działce 451. Ponadto złożone zostało oświadczenie A. K. oraz Z. W., potwierdzające wystąpienie ww. szkód w gospodarstwie wnioskodawczyni.
W dniu 21.10.2010 r. organ I instancji wezwał producenta do złożenia wyjaśnień na okoliczność błędów stwierdzonych w kontroli administracyjnej dla działek rolnych C/C1, D, F.
W odpowiedzi na wezwanie pełnomocnik strony w dniu 29.10.2010 r. złożył korektę wniosku, w której uprawę facelii i gorczycy na działkach rolnych C i D deklarował jedynie do JPO.
W wyniku przeprowadzonej kontroli administracyjnej stwierdzono, iż powierzchnia kwalifikująca się do płatności jest mniejsza od zadeklarowanej o 0,32 ha w zakresie płatności JPO, co stanowiło 3,6824 %. W zakresie płatności UPO stwierdzone zawyżenie powierzchni wyniosło 2,06 ha, co stanowiło 38,5047 %. Zawyżenie wynikało z zastosowania maksymalnych powierzchni ewidencyjno-gospodarczych (PEG) kwalifikujących się do płatności dla działek ewidencyjnych 473, 474, 461, 569 oraz 897/1. Ponadto, na działkach rolnych C1 oraz D1 stwierdzono grupę upraw nie kwalifikującą się do płatności UPO.
W dniu [...] r. Kierownik Biura Powiatowego ARiMR wydał decyzję Nr[...] . Na mocy tej decyzji przyznano A. W. – T. płatności JPO do powierzchni stwierdzonej, z uwzględnieniem pomniejszenia wynikającego z zawyżenia powierzchni przekraczającego 3%. Płatności UPO odmówiono, gdyż stwierdzone zawyżenie powierzchni w tym zakresie wyniosło 38,5047%.
W odwołaniu od decyzji Kierownika BP, wnioskodawczyni nie zgodziła się z wynikami przeprowadzonej kontroli administracyjnej, stwierdzającej niezgodność powierzchni zadeklarowanej ze stanem faktycznym. Strona wskazała, że nieprawidłowości w zakresie działek rolnych C1, D1 zostały popełnione nieumyślnie i powinny zostać uznane za błąd oczywisty, z uwzględnieniem faktu, iż wniosek o przyznanie płatności był wypełniany przez doradcę rolnośrodowiskowego.
W wyniku rozpatrzenia odwołania, Dyrektor OR ARiMR w [...] w dniu [...] r. wydał decyzję Nr [...] o uchyleniu zaskarżonej decyzji w całości i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji z uwagi na nieprawidłowe ustalenia w zakresie powierzchni kwalifikującej się do płatności dla działek nr 473, 461, 474, 569 oraz 897/1.
W dniu [...] r. Kierownik Biura Powiatowego ARiMR we [...] wydał decyzję Nr [...] w sprawie przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Na mocy tej decyzji przyznano stronie płatności JPO do powierzchni 8,82 ha w wysokości 4 957,63 zł oraz odmówiono przyznania płatności UPO ze względu na stwierdzone zawyżenie powierzchni wynoszące 35,4662%.
W dniu 20.07.2011 r. A. W. – T. złożyła odwołanie od przedmiotowej decyzji. Odwołująca nie zgodziła się ze stwierdzoną powierzchnią działki ewidencyjnej nr 569. Ponadto, powtórnie podniosła, iż nieprawidłowości w zakresie płatności UPO zostały popełnione nieumyślnie i powinny zostać uznane za błąd oczywisty, z uwzględnieniem faktu, iż wniosek o przyznanie płatności był wypełniany przez doradcę rolnośrodowiskowego.
W wyniku przeprowadzonego postępowania odwoławczego, w dniu [...]r. Dyrektor OR ARiMR w [...] wydał decyzję Nr [...] o uchyleniu zaskarżonej decyzji w całości i przyznaniu płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Przedmiotową decyzją organ II instancji przyznał stronie JPO do powierzchni zadeklarowanej tj. 9,01 ha w wysokości 5.064,43 zł. Jednocześnie organ odwoławczy odmówił przyznania UPO z uwagi na wykluczenie z postaci skutecznej wniosku, błędnie zadeklarowanych działek rolnych C1, D1.
Na powyższą decyzję strona wniosła skargę do WSA w Bydgoszczy, który uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Kierownika BP we [...] Nr [...] z dnia [...]r. w sprawie przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (wyrok z dnia 27.02.2012 r. sygn. akt II SA/Bd 1294/11). Sąd wskazał, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ powinien ustalić, czy stwierdzone uchybienia popełnione przez skarżącą są błędem oczywistym, który może być skorygowany w każdym czasie oraz na czym polegał błąd popełniony przez skarżącą i w kontekście tego należy rozpatrzyć cały materiał dowodowy oraz zastosować w sposób prawidłowy obowiązujące przepisy.
W ramach powtórnego rozpatrzenia sprawy przed organem I instancji, M. T. w imieniu strony, pismem z dnia 1.06.2012 r. wniósł o przesłuchanie w charakterze świadka doradcy Ośrodka Doradztwa Rolniczego [...], który sporządził wniosek o przyznanie płatności na rok 2010 złożony następnie przez stronę. Kierownik BP we [...] uwzględniając złożony wniosek, w dniu 15.06.2012 r. przeprowadził rozprawę administracyjną z udziałem świadka oraz pełnomocnika strony. M. T. oświadczył, że błąd w zakresie UPO powstał nieumyślnie, a w działaniu beneficjentki jak również doradcy nie doszło do poświadczenia nieprawdy, a tym samym oszustwa i chęci wyłudzenia pieniędzy. Zdaniem pełnomocnika strony zadeklarowanie działki rolnej C1 i D1 należałoby uznać za błąd oczywisty. Błąd ten został bowiem wykryty w trakcie kontroli administracyjnej spójności dokumentów, a dane we wniosku wzajemnie się wykluczały.
Doradca zeznał, iż opracował plan działalności rolnośrodowiskowej oraz wypełnił wniosek o przyznanie płatności na rok 2010 dla A. W. – T.. Oświadczył również, że błąd popełniony przy wypełnianiu wniosku z zakresie UPO był błędem niezamierzonym.
W dniu 4.07.2012 r. do BP we Włocławku wpłynęło pismo, w którym pełnomocnik strony zarzucał przeprowadzenie rozprawy administracyjnej, niezgodnie z obowiązującymi w tym zakresie wymogami. Kierownik BP we [...] w związku z podjęciem decyzji o powtórnym przeprowadzeniu rozprawy administracyjnej, w dniu 24.07.2012 r. wystosował ponownie wezwania do wzięcia udziału w rozprawie administracyjnej. Rozprawa administracyjna odbyła się w dniu 7.08.2012 r. z udziałem strony i jej pełnomocnika oraz doradcy ODR. Wnioskodawczyni oświadczyła m.in., że pracownik BP we [...] przyjmując wniosek winien był wykryć błąd niepoprawnego zadeklarowania działki rolnej C1, D1, gdyż jest to błąd wizualny i należało to do jego obowiązków.
W dniu 22.08.2012 r. wystosowano do strony informację o możliwości zapoznania się z aktami sprawy i wypowiedzenia się co do zgromadzonego materiału dowodowego. Z powyższego uprawnienia pełnomocnik strony skorzystał w dniu 31.08.2012 r.
W związku z zakończeniem postępowania wyjaśniającego, Kierownik BP we [...] w dniu [...] r. wydał decyzję Nr [...] w sprawie przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, na mocy której przyznał stronie JPO do powierzchni deklarowanej oraz ponownie odmówił przyznania UPO. W uzasadnieniu decyzji Organ I instancji wskazał, iż błąd w deklaracji działek rolnych C1, D1 nie nosi znamion błędu oczywistego i brak jest również podstaw do uznania, iż producent nie jest winny stwierdzonym nieprawidłowościom, a wniosek został złożony poprawnie pod względem faktycznym.
Okoliczność, że wniosek sporządziła osoba trzecia, a rolnik jedynie podpisał wniosek nie może w ocenie organu stanowić okoliczności, na podstawie której można byłoby uznać, iż nieprawidłowości nie były przez niego zawinione, gdyż beneficjent działał w zaufaniu do wiedzy doradcy, swoim podpisem autoryzował ten wniosek, a składając wniosek mógł być przeświadczony, że zgłoszone rośliny kwalifikują się do płatności. O tym, że tak uważał, zdaniem organu świadczy jego postępowanie w toczącej się sprawie oraz jego wyjaśnienia (wnioskodawca dwukrotnie podtrzymywał deklaracje rośliny uprawianej na działce), ponieważ brak winy zachodziłby wtedy gdyby beneficjent nie miał wolnego wyboru odnośnie swojego postępowania, natomiast generalnie z winą mamy do czynienia zawsze, kiedy osoba działa w kierunku uzyskania jakiegoś rezultatu. Kwestia umyślności lub nieumyślności winy w ocenianym przypadku nie ma w ocenie organu znaczenia. Kierownik Biura Powiatowego nie podzielił również poglądu beneficjenta, że wniosek sporządzono na skutek oczywistej omyłki doradcy rolnośrodowiskowego, ponieważ wniosek sporządzono nie na skutek oczywistej omyłki doradcy, lecz na skutek jego niedbalstwa. Z oczywistą omyłką mamy do czynienia wtedy, kiedy błąd zostanie wykryty na podstawie informacji zawartej w złożonym wniosku pomocowym, kiedy kontrola dotycząca spójności dokumentów i informacji przedstawionych przez rolnika wskazuje na wystąpienie takiego błędu.
Ponieważ nieprawidłowości, dotyczące błędnej deklaracji rośliny w plonie głównym na działkach C1 oraz D1, zostały skorygowane dopiero na wezwanie wystosowane przez Kierownika Biura Powiatowego, sporne działki zostały przez orzekający organ wykluczone z płatności.
W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawczyni wniosła o jej uchylenie zarzucając, że organ I instancji nie uwzględnił wskazań wynikających z orzeczenia WSA, gdyż nie ustalił dokładnie tego, na czym polegał błąd popełniony przez doradcę rolnośrodowiskowego i na czym polegał błąd wnioskodawcy. Kierownik BP we [...] zdaniem strony dokonał również błędnej wykładni przepisów art. 21 i art. 73 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009. Autor odwołania nie zgodził się ze stwierdzeniem, iż beneficjentka działała w przeświadczeniu, że płatność UPO do facelii oraz gorczycy będzie jej przysługiwać. Takie przeświadczenie organu zdaniem strony jest subiektywne i nie występuje w nim racjonalny obiektywizm, a ponadto jest dowodem nienależycie dokonanych ustaleń faktycznych w sprawie. Odwołująca się wyjaśniła, że wniosek wypełniony został przez doradcę zgodnie z opracowanym planem działalności rolnośrodowiskowej oraz dostarczonym mu brudnopisem ze wskazaniem upraw prowadzonych na poszczególnych działkach rolnych. W kolumnie 2, dotyczącej grupy upraw na skutek błędu oczywistego doszło do wpisania oznaczenia UPO dla uprawy facelii oraz gorczycy, co zdaniem strony pozostawało w oczywistej sprzeczności z zasadami przyznawania płatności. W wyniku korekty do wniosku z dnia 29.10.2010 r. podtrzymano deklarowane rośliny, przy czym nie ujęto ich już w ramach UPO.
W związku z powyższym, strona odwołująca się w dalszym ciągu twierdziła, iż błąd w wypełnieniu wniosku powstał nieumyślnie i nie wynikał ani z poważnego zaniedbania, ani też z nierzetelności strony. Powstałą nieprawidłowość należałoby w jej ocenie potraktować jako błąd oczywisty, którego istota polegała na wyrażeniu czegoś, co oczywiste było, że jest niezgodne z myślą we wcześniejszym zapisie przez wypełniającego wniosek, którym był doradca rolnośrodowiskowy. Wnioskodawczyni wskazała, że wniosek nie był przez nią sprawdzany, gdyż działała w zaufaniu do osoby, która świadczyła profesjonalne usługi w tym zakresie, podkreślając, że to rodzaj uprawianej rośliny na danej działce limituje przyznawanie stosownych płatności, a nie właściwa symbolika. Zwróciła uwagę, że działała w dobrej wierze, a błąd nie był zafałszowany i nie zatajono faktycznych okoliczności, natomiast nie uwzględnienie w tych okolicznościach przez organ I instancji błędu oczywistego jest przekroczeniem wszelkich reguł procesowych i godzi w zasadę zaufania obywateli do organów państwa. Wskazała, że błąd oczywisty to błąd pewny, niebudzący wątpliwości i bezsporny (zob. wyrok WSA w Szczecinie sygn. akt I SA/Sz 208/11), wykryty we wniosku pomocowym na etapie kontroli spójności dokumentów i informacji przedstawionych przez stronę (zob. wyrok WSA w Łodzi sygn. akt II SA/Łd 695/10), natomiast organ I instancji w sposób niewłaściwy rozważył okoliczności mogące mieć znaczenie dla zastosowania art. 73 rozporządzenia (WE) Nr 1122/2009, a ponadto bezpodstawne i bezzasadne pozbawienie beneficjentki części płatności jest sprzeczne ze wspólnotową zasadą proporcjonalności oraz wynikającą z art. 2 Konstytucji RP zasadą zaufania do organów stosujących prawo.
Dyrektor [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w [...] po rozpatrzeniu odwołania, decyzją Nr [...]r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Organ odwoławczy wskazał, iż zgodnie z wytycznymi WSA w Bydgoszczy organy ARiMR ponownie rozpoznając sprawę wniosku o przyznanie płatności na rok 2010 winny w pierwszej kolejności ustalić na czym polegał błąd skarżącej, w tym charakter błędu wnioskodawcy oraz okoliczności towarzyszące temu naruszeniu.
Przeprowadzone w tym zakresie postępowanie dowodowe zdaniem organu odwoławczego wykazało, iż w przypadku działek rolnych C i D pierwotnie zadeklarowanych także do UPO, doszło do pomyłki przy wypełnianiu wniosku przez doradcę rolnośrodowiskowego, przy czym organ stwierdził również, że nieprawidłowe zadeklarowanie uprawy facelii/gorczycy w przypadku działek rolnych C1 i D1 nie nosi cech błędu oczywistego, gdyż o kwalifikacji błędu jako oczywisty nie decyduje odczucie odwołującej, lecz obiektywne cechy oraz charakter popełnionego błędu.
Zauważono, że deklarowana w plonie głównym działki rolnej C - facelia i działki rolnej D - gorczyca nie kwalifikują się do uzupełniającej płatności obszarowej same z siebie, a ustalenie to dokonane może być dopiero po analizie przepisów prawa regulujących powyższą kwestię.
Ponadto wskazano, że z treści wniosku obszarowego nie wynikało jednoznacznie, czy producent rolny błędnie określił roślinę uprawną (facelię/gorczycę) dla działek rolnych C/C1 i D/D1 deklarując jednocześnie działki rolne C1, D1 do płatności UPO, czy też błędnie zgłoszone zostały do płatności UPO działki rolne C1/D1, a rozstrzygnięcie tej kwestii wymagało uzyskania dodatkowych wyjaśnień wnioskodawcy.
Mając powyższe na względzie organ odwoławczy uznał, że "oczywistość błędu" kojarzona winna być z zachowaniami podyktowanymi bezwiednym wypełnieniem wniosku, którego skutki wynikające z treści dokumentu są dla organu nie tylko wyraźnie zauważalne, ale również pewne i bezsporne, a więc nie wymagają dodatkowych wyjaśnień i o ile niewątpliwie dla samego zainteresowanego w/w pomyłka była i jest oczywista, o tyle dla potrzeb niniejszego postępowania istotnym jest aby oczywistość omyłki była obiektywna. Taka sytuacja ma miejsce wówczas, gdy określona niedokładność nasuwa się każdemu, bez potrzeby przeprowadzania dodatkowych czynności, czy też ustaleń, natomiast przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie nie daje zdaniem organu podstaw, do przypisania stwierdzonemu naruszeniu obiektywnej cechy oczywistości.
Ponadto organ II instancji zauważył, że złożenie wniosku o przyznanie dopłat jest sui generis oświadczeniem woli i wiedzy osoby ubiegającej się o pomoc finansową, gdyż wnioskodawca podejmuje suwerenną decyzję, o zakresie w jakim ubiega się o wsparcie finansowe oraz składa oświadczenie, co do stanu faktycznego pod rygorem odpowiedzialności z art. 297 § 1 K.k. jednocześnie oświadczając, że posiada pełnię wiedzy o warunkach przyznawania dopłat, co oznacza, że wnioskujący podejmuje ryzyko i przyjmuje odpowiedzialność za błędne wypełnienie wniosku o przyznanie dopłat. Tym samym skutki działań i zaniedbań - tak pozytywne jak i negatywne obciążają odwołującego. Wskazano, że prawodawca dopuszcza możliwość wypełnienia wniosku zarówno bezpośrednio przez wnioskodawcę, bądź pełnomocnika, jak również przez podmioty, które świadczą tego rodzaju usługi, lecz wybór sposobu należy do wnioskodawcy, zaś ryzyko związane z błędnym wypełnieniem wniosku obciąża wnioskodawcę.
W skardze do sądu A. W. – T. wniosła o uchylenie decyzji organu I i II instancji w części dotyczącej odmowy przyznania uzupełniającej płatności obszarowej do powierzchni grupy upraw podstawowych, zarzucając naruszenie;
1. art. 7 i art. 8 k.p.a w związku z art. 77 k.p.a. poprzez prowadzenie sprawy z naruszeniem zasady pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa i poprzez zaniechanie właściwego rozpoznania i niedopełnienie obowiązku rozpatrzenia materiału dowodowego, błędną wykładnię i niewłaściwe zdefiniowanie pojęcia błędu oczywistego - który wyklucza winę w jej popełnieniu,
2. art. 64 § 2 w związku z art. 63 § 2 k.p.a. poprzez jego niezastosowanie i brak wezwania strony do wyjaśnienia i usunięcia braków wniosku,
3. art. 68 § 1 i 2 w związku z art. 67 § 1 i 2 pkt 4 k.p.a. poprzez sporządzenie protokołu nieodzwierciedlającego przebiegu czynności postępowania,
4. art. 80 k.p.a. poprzez wadliwą ocenę całokształtu materiału dowodowego, a w konsekwencji ustalenia, że nie przysługuje uzupełniająca płatność obszarowa do powierzchni grupy upraw podstawowych,
5. art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego poprzez naruszenie praworządności i nie rozpatrzenie materiału dowodowego w sposób wyczerpujący,
6. art. 21 rozporządzenia (WE) 1122/2009 poprzez nie uwzględnienie błędu oczywistego i braku możliwości skorygowania wniosku bez konsekwencji wykluczających płatność,
7. art. 73 rozporządzenia (WE) 1122/2009 poprzez niewłaściwe i nierzetelne rozważenie okoliczności wykluczających stosowanie sankcji.
Zdaniem skarżącej organy wydające przedmiotowe decyzje niewłaściwie odniosły się do uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy o sygn. akt II SA/Bd 1294/11, gdyż wydając decyzje - nie ustalając dokładnie tego, na czym polegał błąd oczywisty popełniony przez wypełniającego wniosek doradcę rolnośrodowiskowego i na czym polegał błąd skarżącej - nie mógł w należyty sposób zastosować przepisów dotyczących błędu oczywistego na jaki wskazuje rozporządzenie Komisji (WE) 1122/2009 - na co w uzasadnieniu wyroku wskazywał WSA w Bydgoszczy, tym samym błędnie dokonano wykładni przepisu art. 21 i art. 73 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. i tym samym przedwcześnie zastosowano sankcje określone w art. 58 wym. rozporządzenia.
Skarżąca zauważyła, że nie tylko dlatego korzystała z fachowej pomocy wyspecjalizowanego podmiotu, aby dobrze sporządzić wniosek - bez późniejszych poprawek, ale przede wszystkim dlatego, że nigdy nie wypełniała tych wniosków, ani osobiście, ani z pomocą innych osób i nie wie jak to się robi, nie posiada w tym zakresie stosownej wiedzy, niezrozumiały jest dla niej sposób wypełniania formularza, który co roku ulega zmianie. Jej zdaniem zupełnie czym innym jest przeświadczenie o dobrze wypełnionym wniosku i czym innym jest przeświadczenie do jakiej rośliny należą się jakie płatności.
Zebrany materiał dowodowy w przeprowadzonym postępowaniu administracyjnym w sposób jednoznaczny zdaniem strony wskazuje, że popełniony błąd sprowadzał się do tego, iż doradca rolnośrodowiskowy wskutek błędu oczywistego zadeklarował we wniosku działki C1 i D1 do płatności – UPO, a oczywistym było, że rośliny uprawiane na tych działkach w plonie głównym (facelia i gorczyca) nie są ujęte w rozporządzeniu MRiRW z dnia 9.03.2009 r.
W przedmiocie ujawnionych nieprawidłowości dotyczących uzupełniającej płatności obszarowej do powierzchni grupy upraw podstawowych po raz kolejny skarżąca oświadczyła, że na pewno błąd ten powstał nieumyślnie, w działaniu tym wykluczyć należy z jej strony i ze strony doradcy nierzetelność poświadczenia nieprawdy, a nie była to również fałszywa deklaracja spowodowana poważnym zaniedbaniem w celu uzyskania nienależnej pomocy. Jej zdaniem powstałą nieprawidłowość uznać należałoby za błąd oczywisty; istota tego oczywistego błędu polegała na wyrażeniu czegoś, co oczywiste, było i jest niezgodne z wcześniejszą myślą wyrażaną przez wypełniającego formularz wniosku, którym był doradca rolnośrodowiskowy.
Powstały w przedmiotowej sprawie błąd - powinien być w ocenie skarżącej uznany za błąd oczywisty z możliwością jego sprostowania w każdym czasie bez jakichkolwiek prawnych konsekwencji, jednoznacznie wskazuje na to zebrany w sprawie materiał dowodowy, ponieważ to rodzaj uprawianej rośliny na danej działce rolnej limituje przyznawanie stosownych płatności, a nie właściwa symbolika - kodowanie odpowiedniej płatności przy której, tak jak w tym przypadku można było się pomylić. Skarżąca oświadczyła, że składając wniosek wypełniony przez doradcę rolnośrodowiskowego działała w dobrej wierze, a powstały błąd był prawdziwy, w żaden sposób nie był zafałszowany, nie zatajano przy tym faktycznych okoliczności - błąd ten został wykryty w Informacjach podanych we wniosku o pomoc w trakcie kontroli administracyjnej w sprawie spójności dokumentów, a ponadto dane we wniosku wzajemnie się wykluczają i z powyższego wywnioskować można, że nie ma w tym celowego błędu i celowej niezgodności.
Wskazała, że pojęcie oczywistego błędu zostało wyjaśnione przez [...] ds. Rolnictwa i Rozwoju Wsi - regulował to dokument AGR 49533/2002 w okresie, kiedy obowiązywało rozporządzenie (WE) 2419/2001 (główne zasady, założenia) stwierdzały, że;
• oczywiste błędy należy oceniać indywidualnie dla każdego przypadku, właściwy organ musi być przekonany, że błąd jest prawdziwy, to znaczy, że rolnik działał w dobrej wierze,
• zgodnie z ogólną zasadą, oczywisty błąd powinien być wykryty w informacjach podanych we wniosku o pomoc, w trakcje kontroli administracyjnej, badania spójności dokumentów i informacji przedłożonych na poparcie roszczenia,
• błędy wykryte w wyniku kontroli krzyżowych z niezależnych baz danych nie mogą być uznawane automatycznie lub systematycznie tak jak oczywiste błędy.
W świetle powyższego i w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i właściwą jego analizę, zdaniem skarżącej bez wątpienia mamy tutaj do czynienia z błędem oczywistym, ponieważ wniosek był wypełniony zgodnie ze stanem faktycznym upraw, był to błąd widoczny, nie był to błąd ukryty, został on wykryty w czasie kontroli administracyjnej - w jej ocenie niedokładność ta rzucała się na pierwszy rzut oka i powinna być wykryta w czasie przyjmowania wniosku, był to pewny i niebudzący wątpliwości błąd, a jego oczywistość nie powinna budzić jakichkolwiek wątpliwości, a dodatkowo błąd ten nie wymagał żadnej głębszej analizy związanej z odwoływaniem się do przepisu prawa, bez dodatkowej potrzeby przeprowadzania dodatkowych czynności, czy też ustaleń.
Skarżąca wskazała na sprawę o sygn. akt VIII SA/Wa 364/12, która w jej ocenie pod względem podmiotowym jak i przedmiotowym odpowiada rozpatrywanej sytuacji - dotyczy analogicznego stanu faktycznego. Zgodnie z poglądem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wyrażonym w wyroku z dnia 17.10.2012 r. wydanym w podobnej sprawie sąd uznał, że organy ARiMR dokonały nieprawidłowej interpretacji błędu oczywistego i niezasadnie odmówiły przyznania uzupełniającej płatności obszarowej.
Ponadto skarżąca nie podzieliła stanowiska zawartego w decyzjach organów, w którym wskazano, że pracownik przyjmujący wniosek ogranicza się tylko do kontroli wizualnej wniosku.
W odpowiedzi na skargę organ, nie znajdując podstaw do jej uwzględnienia, wniósł o jej oddalenie wskazując, że po ponownej analizie akt sprawy nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji, ponieważ została ona podjęta zgodnie ze stanem faktycznym oraz w oparciu o obowiązujące przepisy prawa.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Oceniając zaskarżoną decyzję według kryterium zgodności z prawem (art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych, Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm., w zw. z art. 3 § 2 pkt 1 i art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej w skrócie p.p.s.a.), Sąd nie znalazł dostatecznych podstaw do wyeliminowania kwestionowanego rozstrzygnięcia ze zbioru legalnych aktów administracji publicznej. Również zarzuty podniesione w skardze nie mogły wzruszyć decyzji.
W rozpoznawanej sprawie strona skarżąca do JPO zgłosiła działki rolne o łącznej powierzchni 9,01 ha, natomiast do UPO działki rolne o łącznej powierzchni 7,41 ha. W przedmiotowym wniosku producent zadeklarował m.in.: działki rolne C/C1 (facelia), D/D1 (gorczyca biała) do płatności JPO/UPO, natomiast kontrola administracyjna wniosku przeprowadzona w systemie ZSZiK wykazała m.in.: że w przypadku ww. działek rolnych w plonie głównym zadeklarowano roślinę, która nie odpowiada grupie upraw zadeklarowanej na tej działce lub na jednej z działek podrzędnych. Powyższe skutkowało wystosowaniem w dniu 21.10.2010 r. wezwania do złożenia wyjaśnień, w odpowiedzi na które producent złożył korektę wniosku, w której uprawę facelii i gorczycy na działkach rolnych C i D deklarował jedynie do JPO.
Wypełniając dyspozycję sądu zawartą w wyroku z dnia 27.02.2012 r., sygn. akt II SA/Bd 1294/11 organ opisał, na czym polegał błąd skarżącego, w jakich okolicznościach powstał i jaki miał charakter. W tym przedmiocie organ stwierdził, że przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż w przypadku działek rolnych C i D pierwotnie zadeklarowanych także do UPO doszło do pomyłki przy wypełnianiu wniosku przez doradcę rolnośrodowiskowego, który wyjaśnił na rozprawie administracyjnej, iż w sposób niezamierzony do płatności UPO wpisał dwie działki z uprawą facelii oraz gorczycy, które jednak w myśl obowiązujących przepisów do tej płatności się nie kwalifikowały. Z wyjaśnień samej strony wynika zaś, że była ona nieświadoma błędnego wypełnienia wniosku przez doradcę do momentu złożenia korekty do wniosku. Skarżąca nie sprawdzała wniosku przed jego złożeniem, gdyż działała w zaufaniu do osoby świadczącej profesjonalne usługi w zakresie wypełniania wniosków o przyznanie płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego.
Okoliczności faktyczne wyżej przytoczone nie budzą wątpliwości i pozostają poza sporem.
Zdaniem organu zaistniały błąd nie może być określony jako błąd oczywisty, którego popełnienia wnioskodawca nie jest winien i jak wskazują orzekające w sprawie organy administracji, przedmiotowy błąd winien skutkować sankcjami określonymi w art. 58 rozporządzenia komisji (WE) nr 1122/2009 z tytułu niezamierzonego przedeklarowania powierzchni.
W ocenie Sądu organ odwoławczy w zaskarżonej decyzji prawidłowo przyjął, że skarżąca wypełniając wniosek o przyznanie płatności uzupełniających na rok 2010 w odniesieniu do działek rolnych C i D, nie popełniła oczywistego błędu w rozumieniu art. 21 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 odnośnie do zasady wzajemnej zgodności, modulacji oraz zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli w ramach systemu wsparcia bezpośredniego przewidzianych w wymienionym rozporządzeniu oraz wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do zasady wzajemnej zgodności w ramach systemu wsparcia ustanowionego dla sektora wina (Dz. Urz. UE L 316 z 2 grudnia 2009 r., str. 1 ze zm., zwane jako "rozporządzenie Komisji (WE) nr 1122/2009"), co uprawniałoby ja do poprawy błędu w każdym momencie, w przypadku, gdy organ wykrył oczywiste błędy.
Przepis art. 21 Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 stanowi, że wniosek o przyznanie pomocy może być poprawiony w każdym momencie po jego złożeniu, w przypadku gdy właściwy organ wykrył oczywiste błędy. Z kolei zgodnie z dokumentem roboczym Komisji Europejskiej nr AGR 49533/2002 z dnia 05.06.2002 r. do błędów o charakterze oczywistym należą przede wszystkim błędy, które mogą zostać wykryte na podstawie informacji zawartej w złożonym wniosku pomocowym, tzn. pomyłki wykryte na skutek kontroli spójności wniosku (wzajemnie wykluczające się dane), błędy o czysto pisarskim charakterze (tzw. literówki), które wydają się oczywiste przy lekturze wniosku pomocowego oraz błędy powstałe na skutek nieprawidłowej transkrypcji numerów referencyjnych lub identyfikacyjnych, które są wykryte podczas kontroli krzyżowej wniosku z bazami danych (por. wyrok WSA w Poznaniu z 13.02.2013 r., sygn. akt II SA/Po 412/12).
W kontrolowanej sprawie skarżąca podała błędną informację we wniosku pomocowym, tj. we wniosku pomocowym w sekcji VIII - oświadczenie o sposobie wykorzystania działek rolnych - kolumna "7" - roślina upraw w plonie głównym, zadeklarowano uprawiane rośliny, przy czym w kolumnie "2" dotyczącej grupy upraw, wpisano przy działce nr 461 oznaczonej C1 kod rośliny jako uzupełniającą płatność obszarową - o symbolu UPO - co pozostawało w sprzeczności z deklarowaną rośliną w plonie głównym tj. facelią. Podobnie przy działce nr 620 oznaczonej D1 – wskazano symbol kodu płatności UPO - co pozostawało w sprzeczności z deklarowaną rośliną w plonie głównym tj. gorczycą białą. W wyniku korekty wniosku jaka miała miejsce w dniu 29.10.2010 r. podtrzymano deklarowane rośliny w plonie głównym na działkach nr 461 - facelie i na działce nr 620 - gorczyce białą, gdyż faktycznie te rośliny były uprawiane na tych działkach .
Zdaniem skarżącej ten błąd ma charakter oczywisty albowiem zebrany materiał dowodowy w przeprowadzonym postępowaniu administracyjnym w sposób jednoznaczny wskazuje, że popełniony błąd sprowadzał się do tego, iż doradca rolnośrodowiskowy wskutek błędu oczywistego zadeklarował we wniosku działki C1 i D1 do płatności – UPO, lecz oczywistym było, że rośliny uprawiane na tych działkach w plonie głównym (facelia i gorczyca) nie są ujęte w rozporządzeniu MRiRW z dn. 9.03.2009 r.
To stanowisko skarżącej nie zasługuje na uwzględnienie. Zdaniem Sądu błędem oczywistym w myśl art. 21 Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 nie może być zadeklarowanie uprawy, co do której nie przysługuje określona płatność. Wskazanie działek objętych wnioskiem o określony typ płatności jak i ich powierzchni oraz rodzaju konkretnej uprawy jest istotną częścią wniosku. Informacje te nie mogą być pomijane, czy też różnorako interpretowane w sytuacji, w której wnioskodawca domaga się na ich podstawie płatności. Tego typu dane bezpośrednio oddziałują na sferę prawną wnioskodawcy, o której może decydować wyłącznie on. Już to przesądza o braku możliwości zakwalifikowania błędu skarżącej do kategorii błędów oczywistych. Trafnie też w zaskarżonej decyzji podniesiono, że błąd oczywisty charakteryzuje m.in. to, że może on zostać wykryty już na podstawie treści wniosku. W zaistniałej sytuacji jednak organ nie miał możliwości wykrycia błędu na podstawie treści wniosku, ponieważ przyjmujący wniosek pracownik w żadnym wypadku nie mógł zakładać, że odwołująca pomyłkowo zadeklarowała do UPO uprawy nie kwalifikujące się do tej płatności, skoro przyjmując wniosek i dokonując kontroli wizualnej pracownik weryfikuje jedynie sam fakt wypełnienia rubryki (kontrola wizualna obejmuje sprawdzenie, czy wszystkie obowiązkowe pola zostały wypełnione). Kontrola wizualna ma charakter formalny i nie może ingerować w sferę materialnoprawną i będącą skutkiem wyrażenia woli wnioskodawcy.
Organ też słusznie podkreślił, że ustalenie, iż deklarowane w plonie głównym uprawy nie kwalifikują się do uzupełniającej płatności obszarowej może nastąpić dopiero po analizie przepisów prawa (rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9.03.2009 r.), co wyklucza, by uznać błąd tego typu jako oczywisty. Fakt, że do facelii/gorczycy nie przysługuje uzupełniająca płatność obszarowa (UPO) nie wynika z prostego porównania danych wniosku i wymaga weryfikacji w toku postępowania. W okolicznościach rozpatrywanej sprawy, trudno też uznać czy producent błędnie określił uprawę (roślinę dla określonych działek przewidzianych do płatności UPO), czy też błędnie do płatności UPO zgłoszono działki. W konkluzji nie można uznać błędu jako oczywistego, gdyż jego usunięcie wymagało złożenia określonego oświadczenia woli przez wnioskodawcę w celu wyjaśnienia niezgodności. Organ przy tym bardzo szczegółowo i wnikliwie przeanalizował i wyjaśnił na czym polega oczywistość błędu i ocenę w tym zakresie sad w pełni podziela.
Według art. 73 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 zmniejszeń i wykluczeń, przewidzianych w rozdziałach I i II, nie stosuje się w przypadku, gdy rolnik złożył wniosek zgodny ze stanem faktycznym lub gdy może wykazać, że nieprawidłowości nie wynikają z jego winy. Ponadto, zgodnie z art. 72 ust. 2, zmniejszeń i wykluczeń przewidzianych w rozdziałach I i II nie stosuje się w odniesieniu do tych części wniosku o przyznanie pomocy, co do których rolnik informował właściwy organ na piśmie, że wniosek o przyznanie pomocy jest nieprawidłowy lub zdezaktualizował się od czasu złożenia, pod warunkiem, że rolnik nie został powiadomiony o zamiarze właściwego organu przeprowadzenia kontroli na miejscu oraz, że organ ten nie poinformował rolnika o jakichkolwiek nieprawidłowościach we wniosku.
W ocenie Sądu wynikająca z przywołanych przepisów możliwość odstąpienia od przewidzianych w rozporządzeniu zmniejszeń i wykluczeń nie występuje.
Po pierwsze dlatego, że popełniony przez stronę skarżącą błąd – a zatem zadeklarowanie we wniosku do płatności UPO na rok 2010 dwóch działek z uprawą facelii oraz gorczycy, które jednak w myśl obowiązujących przepisów do tej płatności się nie kwalifikowały – trudno uznać za usprawiedliwiony. Strona skarżąca nie wykazała w żaden sposób, aby dostrzeżona nieprawidłowość nie wynikała z jej winy. Trudno za brak winy przyjąć bowiem wskazywany przez skarżącą brak stosownej wiedzy w zakresie wypełniała tych wniosków, jak również okoliczność, że to rodzaj uprawianej rośliny na danej działce rolnej limituje przyznawanie stosownych płatności, a nie właściwa symbolika - kodowanie odpowiedniej płatności. Nie zwalnia z odpowiedzialności wnioskodawcy wypełnienie wniosku przez profesjonalny podmiot, który popełnił błąd. Skarżąca składając wniosek potwierdza znajomość zasad przyznawania płatności i pod groźbą odpowiedzialności karnej składa wymagane oświadczenia jako zgodne ze stanem faktycznym.
Tymczasem przy wypełnianiu wniosku każdy wnioskodawca powinien zachować szczególną staranność, a w razie potrzeby zasięgnąć porady w instytucjach wspierających rolników, czy wystąpić o udzielenie stosownych informacji przez pracowników Agencji, którzy m.in. na żądanie rolnika mogą udostępnić ortofotomapy, ułatwiające wypełnienie wniosku w zakresie prawidłowego wskazania powierzchni działek użytkowanych rolniczo. Nie można zatem zapominać, że to na stronie skarżącej, jako wnioskodawcy, ciąży odpowiedzialność za prawidłowość złożonego wniosku. W tym kontekście trzeba jeszcze zwrócić uwagę na art. 3 ustawy o płatnościach, który – choć przewiduje stosowanie do postępowań w sprawach indywidualnych dotyczących płatności, rozstrzyganych w drodze decyzji, przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego – to jednak wprowadza pewne odstępstwa od zasad kodeksowych. Z punktu widzenia rozpatrywanej sprawy szczególnie istotne jest uregulowanie zawarte w art. 3 ust. 3 ustawy z 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia (...), według którego strony oraz inne osoby uczestniczące w postępowaniu są obowiązane przedstawiać dowody oraz dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek; ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Treść tych przepisów potwierdza, że to rolnik odpowiada za treść wypełnionego wniosku i to na nim spoczywa obowiązek wykazania, że zachodzą przesłanki, które pozwalają na odstąpienie od wykluczeń stosowanych w przypadku rozbieżności pomiędzy powierzchnią deklarowaną, a kwalifikującą się do płatności. W badanej sprawie strona skarżąca popełniła omówiony błąd przy wypełnianiu wniosku i nie wykazała należycie, aby błąd ten był wynikiem okoliczności przezeń niezawinionych. Już tylko z tych przyczyn w sprawie nie można zastosować odstępstwa, o którym mowa w art. 73 ust. 1 rozporządzenia nr 1122/2009.
Po wtóre niemożliwe jest również skorzystanie z opcji niezastosowania zmniejszeń i wykluczeń w zakresie płatności na podstawie art. 73 ust. 2 rozporządzenia. Przepis ten znajduje bowiem zastosowanie tylko w sytuacji, gdy rolnik poinformował właściwy organ na piśmie, że wniosek o przyznanie pomocy jest nieprawidłowy lub zdezaktualizował się od czasu złożenia, z zastrzeżeniem, że organ nie powiadomił rolnika o zamiarze przeprowadzenia kontroli na miejscu lub nie poinformował rolnika o stwierdzonych nieprawidłowościach. Tymczasem w badanej sprawie strona skarżąca nie informowała organu przed przeprowadzoną kontrolą o tym, że wniosek jest nieprawidłowy, czy też się zdezaktualizował od czasu jego złożenia.
Przedstawione unormowania wskazują jednoznacznie, że rolnik występujący z wnioskiem o płatność musi dołożyć szczególnej staranności przy wypełnianiu wniosku, skoro błędy w tym zakresie mogą nieść tak daleko idące konsekwencje. Zgodnie bowiem z art. 14 ust. 3 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009, jeżeli właściwy organ poinformował już rolnika o nieprawidłowościach w pojedynczym wniosku lub jeśli powiadomił go o zamiarze przeprowadzenia kontroli na miejscu, jeżeli ta kontrola ujawni nieprawidłowości, poprawki zgodnie z ust. 1, nie są dozwolone odnośnie do działek, których dotyczą nieprawidłowości. To natomiast oznacza, że w przypadku zaistnienia takiej sytuacji nie ma możliwości zmiany wniosku (jego poprawienia), a organ rozpatruje wniosek w kształcie pierwotnym, stosując przewidziane prawem sankcje, co też zasadnie uczyniono w rozpatrywanej sprawie. Dlatego też, wbrew twierdzeniom strony skarżącej, w sprawie nie może znaleźć zastosowania art. 21 tego rozporządzenia, gdyż poprawiając wniosek o przyznanie płatności zgodnie z tym przepisem doszłoby do naruszenia powołanego art. 14 ust. 3. Strona skarżąca była bowiem poinformowana o mającej się odbyć kontroli na miejscu i konieczności złożenia wyjaśnień.
Ponadto w sprawie nie może być mowy o oczywistej omyłce w rozumieniu dokumentu Komisji Europejskiej nr AGR 49533/2002 z dnia 5 czerwca 2002 r., który za "oczywistą omyłkę" uznaje m.in. błędy o czysto pisarskim charakterze (literówki), błędy powstałe w wyniku obrócenia liczb, błędy w numerze obrębu czy gminy, w rejestrze, błędy w numerach sąsiadujących działek. W sprawie mamy bowiem do czynienia z niezgodnością powierzchni deklarowanej do płatności z powierzchnią stwierdzoną (faktyczną), która w sposób oczywisty wykracza poza granice "oczywistego błędu". To implikuje zastosowanie przepisów rozporządzenia Komisji (WE) 1122/2009 z 30.11.2009 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 odnośnie do zasady wzajemnej zgodności (...), tj. art. 58 akapit 2 dotyczący braku podstaw do przyznania pomocy przy przekroczeniu od 20 % – 50 % różnicy miedzy obszarem deklarowanym, a stwierdzonym, w odniesieniu do danej grupy upraw.
Za chybiony należy również uznać zarzut, iż skarżąca nie wypełniła sama wniosku, skorzystała natomiast z usług świadczonych przez doradcę rolnośrodowiskowego, bowiem taka decyzja oznacza, że wnioskujący podejmuje ryzyko i przyjmuje odpowiedzialność za błędne wypełnienie wniosku o przyznanie dopłat. Tym samym skutki działań i zaniedbań - tak pozytywne jak i negatywne obciążają wnioskodawcę jako podmiot, od którego wniosek pochodzi. Jakkolwiek prawodawca dopuszcza możliwość wypełnienia wniosku zarówno bezpośrednio przez wnioskodawcę, bądź pełnomocnika jak również przez podmioty, które świadczą tego rodzaju usługi, jednak jak słusznie wskazał organ II instancji, wybór sposobu należy do wnioskodawcy, zaś ryzyko związane z błędnym wypełnieniem wniosku również obciąża wtedy wnioskodawcę.
Odnosząc się do zarzucanych naruszeń prawa procesowego, należy zauważyć, że w art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy o płatnościach ramach systemów wsparcia bezpośredniego – według którego organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy – ustawodawca zdecydował się na odejście od zasady prawdy obiektywnej w kształcie wyrażonym w art. 7 k.p.a., nakazującej organom administracji publicznej podjęcie wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Konsekwencją odejścia przez ustawodawcę od zasady prawdy obiektywnej jest również rezygnacja z zasady postępowania dowodowego wyrażonej w art. 77 § 1 k.p.a. W kontekście tego przepisu organ administracji publicznej zobowiązany jest wyczerpująco zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Organ powinien to zrobić z własnej inicjatywy, jeżeli uważa za konieczne do prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy, albo gromadzi dowody wskazane lub dostarczone w toku postępowania przez strony. Zatem to organy administracji, gospodarujące postępowaniem w danej sprawie, podejmują wszelkie kroki niezbędne do wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy.
W art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego obowiązek organów został ograniczony jedynie do rozpatrzenia całego materiału dowodowego, wskazanego we wniosku oraz innych dokumentach dołączonych przez wnioskodawcę, czy też innych uczestników postępowania. Na organach Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nie ciąży więc – co wymaga wyraźnego zaakcentowania - obowiązek aktywnego poszukiwania dowodów na poparcie uprawnienia wnioskodawcy do otrzymania płatności bezpośrednich. Ciężar udowodnienia faktu, jak stanowi art. 3 ust. 3 tej ustawy, spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. W konsekwencji tego wynik wyczerpującego rozpatrzenia materiału dowodowego powinien znaleźć odzwierciedlenie w uzasadnieniu decyzji, a twierdzenia organu, zarówno co do ustaleń stanu faktycznego, jak i co do oceny dowodów, powinny znajdować swoje odzwierciedlenie w materiale dowodowym sprawy. Skoro bowiem organ – stosownie do dyspozycji art. 3 ust. 2 pkt 1 – ma stać na straży praworządności, przeto jego obowiązkiem jest wykazanie działania na podstawie prawa materialnego i prowadzenie postępowania według obowiązujących reguł procesowych oraz przywołanie w decyzji podstawy prawnej rozstrzygnięcia i sporządzenie uzasadnienia prawnego. Organ musi zatem wskazać, że działa na podstawie obowiązującej normy prawnej, scharakteryzować jej znaczenia i rozumienie (dokonać wykładni prawa), przedstawić fakty uznane za udowodnione, ukazać proces podstawienia faktów uznanych za udowodnione pod stosowaną normę, czy normy prawne oraz określić następstwa prawne takiego procesu.
W ocenie Sądu, uzasadnienie zaskarżonej decyzji odpowiada przedstawionym wymaganiom, a jako takie nie uchybia postanowieniom art. 107 § 1 i 3 k.p.a. W konsekwencji nie sposób było również uznać, że organy dopuściły się wskazanych w skardze naruszeń przepisów art. 7, art. 77, art. 80 k.p.a.
Z tych względów – stosownie do dyspozycji art. 151 p.p.s.a. – należało orzec jak w sentencji wyroku.
