IV SA/Wa 2643/12

Uzasadnienie

Zaskarżoną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie decyzją z dnia [...] września 2012 r., nr [...], [...] Wojewódzki Lekarz Weterynarii, po rozpoznaniu odwołania O. w K. (zwanej dalej skarżącą) od decyzji Powiatowego Lekarza Weterynarii w R. z dnia [...] lipca 2012 r., nr [...], w przedmiocie wymierzenia O. w K. , ul. [...], [...] K. , kary pieniężnej w łącznej wysokości 7.500 zł za: nieudokumentowanie statusu zdrowotnego pracownika, który nie okazał podczas kontroli aktualnego zaświadczenia lekarskiego; nieudokumentowanie, że w zakładzie stosuje się wodę posiadającą aktualne badania mikrobiologiczne i fizykochemiczne, czyli wodę pitną; zły stan czystości pomieszczeń żywnościowych, utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ odwoławczy wskazał, iż w dniu 22 maja 2012 r. Powiatowy Lekarz Weterynarii w R. przeprowadził kontrolę w punkcie odbioru mleka P., [...] P., należącego do O. w K. , podczas której stwierdził szereg uchybień. Przedmiotowa kontrola została udokumentowana protokołem kontroli "[...]".

Na tej podstawie Powiatowy Lekarz Weterynarii w R. , decyzją z dnia [...] czerwca 2012 r., wymierzył W. S., prezesowi zarządu O. w K. , karę pieniężną w wysokości 7.500 zł za niespełnienie wymagań weterynaryjnych.

W wyniku rozpoznania odwołania od powyższej decyzji [...] Wojewódzki Lekarz Weterynarii uchylił decyzję organu pierwszej instancji wskazując, iż Powiatowy Lekarz Weterynarii w R. wymierzył przedmiotową karę pieniężną nie podając przy tym, za które uchybienia stwierdzone podczas kontroli wymierza karę pieniężną, jak również nie wskazał, które przepisy prawa naruszają poszczególne uchybienia oraz nie sprecyzował wysokości wymierzonej kary pieniężnej dla każdego naruszenia.

Powiatowy Lekarz Weterynarii w R. , po ponownym rozpoznaniu sprawy, decyzją z dnia [...] lipca 2012 r., znak: [...] wymierzył O. w K. karę pieniężną w wysokości 7.500 zł za (...) nieudokumentowanie statusu zdrowotnego pracownika, który nie okazał podczas kontroli aktualnego zaświadczenia lekarskiego; (...) nieudokumentowanie, że w zakładzie stosuje się wodę posiadającą aktualne badania mikrobiologiczne i fizykochemiczne, czyli wodę pitną; (...) zły stan czystości pomieszczeń żywnościowych.

Następnie, w wyniku rozpoznania odwołania O. w K. , [...] Wojewódzki Lekarz Weterynarii utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie organ odwoławczy wskazał, iż wbrew twierdzeniom strony została ona zawiadomiona o wszczęciu postępowania w niniejszej sprawie. Na tę okoliczność organ przywołał pismo z dnia [...] maja 2012 r. znak: [...], adresowane do O. w K. , w którym poinformowano stronę o toczącym się postępowaniu i możliwości składania stosownych wyjaśnień. Odnosząc się do zarzutu przywołania w decyzji organu pierwszej instancji nieprawidłowości, których w ocenie skarżącej nie odnotowano w protokole z kontroli, [...] Wojewódzki Lekarz Weterynarii stwierdził, że zarzut ten jest bezpodstawny, bowiem wszelkie nieprawidłowości wymienione w decyzji organu pierwszej instancji zostały ustalone w oparciu o protokół [...].

Organ odwoławczy wskazał, że postępowanie w sprawie nałożenia kary pieniężnej jest następstwem stwierdzonych podczas kontroli uchybień i ma na celu niedopuszczenie w przyszłości do powstania tych samych lub podobnych nieprawidłowości mogących zagrażać zdrowiu publicznemu. Organ Inspekcji Weterynaryjnej, powołując treść przepisu rozdziału VII pkt 1 lit. a) załącznika II do rozporządzenia (WE) 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 ze zm.) podniósł, że jakkolwiek przywołane regulacje nie określają minimalnej częstotliwości badania wody w zakładzie produkcyjnym żywności pochodzenia zwierzęcego, niemniej jednak wskazują, że takie badanie ma być przeprowadzone w zakładzie. Wskazano, że z analizy akt sprawy przedmiotowego postępowania wynika, iż skarżąca w ogóle nie przeprowadzała badań wody. Brak wyników badań świadczy z kolei o tym, że brak jest pewności, że woda używana do prowadzonej przez skarżącą działalności spełnia parametry określone prawem.

Ponadto wskazano, że zakład nie udokumentował stanu zdrowia jednego z pracowników, który podczas kontroli nie okazał stosownego zaświadczenia lekarskiego. Organ odwoławczy nie zgodził się w tym względzie z twierdzeniem skarżącej, że to nie Spółdzielnia, a pracownik nie posiadający aktualnych badań lekarskich powinien zostać ukarany.

Organy Inspekcji Weterynaryjnej stwierdził, że zakład nie zapewnił również właściwego stanu czystości pomieszczeń żywnościowych, co stanowi o naruszeniu przepisów załącznika II rozdziału I i II do rozporządzenia (WE) 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych.

W skardze do Sądu na decyzję z [...] września2012 r. O. w K. wniosła o jej uchylenie jako niezgodnej z prawem.

Zaskarżonej decyzji zarzucono:

- naruszenie art. 6, 7, 8, 9, 10 § 1, 28 i 138 § 1 ust. 2 i § 2 Kpa oraz art. 7 i 107 § 3 Kpa,

- naruszenie art. 26, 27 i 30 ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego i § 1 pkt 5,6 i 7 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 maja 2010 r. w sprawie wysokości kar pieniężnych za naruszenie przepisów o produktach pochodzenia zwierzęcego.

W uzasadnieniu skargi skarżąca podniosła, że nie brała udziału w postępowaniu prowadzonym przez organ pierwszej instancji, co skutkowało pozbawieniem jej możliwości odniesienia się do nowych okoliczności, które pojawiły się w sprawie. Nie mogła ona wypowiedzieć się co do zebranego materiału, nie mogła również złożyć stosownych dowodów na potwierdzenie swych twierdzeń. Zdaniem skarżącej zaskarżona decyzja jest wadliwa także z tego powodu, że nie przywołuje konkretnej podstawy prawnej dotyczącej obowiązku badania wody w zlewni mleka.

Ponadto, strona skarżąca zarzuciła liczne wady sporządzonemu protokołowi z kontroli. Wskazano, że nie zawiera on informacji odnośnie godzin rozpoczęcia i zakończenia kontroli, co więcej, nie podaje dokładnego terminu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. W przedmiotowym protokole wskazano jedynie, że wszelkie uchybienia powinny być usunięte "niezwłocznie".

Ponadto, wydana przez organ pierwszej instancji decyzja wymienia szereg nieprawidłowości, których w ocenie skarżącej, nie ma w protokole.

Odnosząc się do zarzuconego uchybienia w postaci braku posiadania przez pracownika Spółdzielni aktualnych badań lekarskich stwierdzono, że zarzut ten powinien obciążać pracownika, który z tego tytułu winien zostać ukarany, a nie samą Spółdzielnię. Skarżąca nie zgodziła się również z twierdzeniem orzekających organów co do obowiązku prowadzenia przez nią badań w zakresie czystości wody. Podkreśliła, że woda pochodzi z wodociągu gminnego, jest wodą pitną. Jeśli zatem po przeprowadzeniu szczegółowych badań w ujęciu wody uznano, że nadaje się ona do picia, to również nadaje się do płukania i mycia zbiorników na mleko. Dodatkowe badania w tym zakresie byłyby konieczne, gdyby punkt skupu mleka miał własne ujęcie wody, co w tym przypadku nie występuje. Skarżąca wskazała, że badania w zakresie jakości wody przeprowadzane są w procesie produkcyjnym, natomiast nie są kontrolowane w punkcie skupu mleka.

W odpowiedzi na skargę [...] Lekarz Weterynarii wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko, zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja odpowiada prawu.

Wydanie decyzji o nałożeniu na O. w K. kary pieniężnej w łącznej wysokości 7.500 zł było wynikiem stwierdzenia w wyniku kontroli przeprowadzonej w zakładzie szeregu uchybień mających wpływ na bezpieczeństwo żywności w nim produkowanej. Uchybienia te, jak wynika z uzasadnienia zaskarżonej decyzji sprowadzały się do:

- nieudokumentowania statusu zdrowotnego pracownika, który nie okazał podczas kontroli aktualnego zaświadczenia lekarskiego;

- nieudokumentowania, że w zakładzie stosuje się wodę posiadającą aktualne badania mikrobiologiczne i fizykochemiczne, czyli wodę pitną;

- złego stanu czystości pomieszczeń żywnościowych.

Na wstępie należy wskazać, iż akcesja Polski do Unii Europejskiej wniosła z dniem 1 maja 2005 r. obowiązek przestrzegania prawa wspólnotowego, a Polska jako państwo członkowskie Wspólnoty Europejskiej obowiązana jest respektować zasadę pierwszeństwa tego prawa. Konsekwencją tej zasady jest bezpośrednie stosowanie rozporządzeń organów Unii Europejskiej, czyli Parlamentu Europejskiego, Rady lub Komisji Europejskiej. Z powyższego wynika, iż we Wspólnocie Europejskiej, ustalając obowiązujący stan prawny w danej dziedzinie prawa, należy w pierwszej kolejności ustalić, czy w tym zakresie obowiązują rozporządzenia organów Unii Europejskiej, w następnej kolejności należy ustalić stan prawny regulowany powszechnie obowiązującymi przepisami krajowymi.

W przedmiotowej sprawie organy obu instancji zgodnie z zasadą pierwszeństwa w hierarchii aktów prawnych ustaliły obowiązujące w danej dziedzinie prawa rozporządzenia wspólnotowe, które stosowane są bezpośrednio a następnie ustawę krajową jaką jest ustawa z dnia 16 grudnia 2005r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2006 r. Nr 17, poz. 127 ze zm.).

W tym przypadku, ocena obowiązujących w szeroko rozumianym prawie żywnościowych wymogów następuje na podstawie rozporządzenia (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE, seria L, Nr 139, s. 1, ze zm.; dalej jako: rozporządzenie Nr 852/2004) oraz rozporządzenia (WE) Nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiającego szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. UE, seria L, Nr 139, s. 55, ze zm.; dalej jako: rozporządzenie Nr 853/2004).

Pierwszy z zarzutów dotyczył braku dokumentacji potwierdzającej status zdrowotny pracownika zatrudnionego w zakładzie prowadzonym przez skarżącą.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570 ze zm.), obowiązkowym badaniom sanitarno-epidemiologicznym podlegają osoby podejmujące lub wykonujące prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby. Niewątpliwie produkcja mleka do takich prac należy. Ponadto wymóg posiadania aktualnych badań potwierdzających status zdrowotny pracowników wynika z Rozdziału VIII ust. 2 załącznika II do rozporządzenia Nr 852/2004, zgodnie z którym żadna osoba cierpiąca na chorobę, lub będąca jej nosicielem, która może być przenoszona poprzez żywność, bądź też stwierdza się u niej np. zainfekowane rany, zakażenia skóry, owrzodzenia lub biegunkę nie może uzyskać pozwolenia na pracę z żywnością ani na wejście do obszaru, w którym pracuje się z żywnością w jakimkolwiek charakterze, jeśli występuje jakiekolwiek prawdopodobieństwo bezpośredniego lub pośredniego zanieczyszczenia. Należy w tym miejscu nadmienić, że załącznik II do rozporządzenia Nr 852/2004 określa, zgodnie z jego tytułem, ogólne wymogi higieny dla wszystkich przedsiębiorstw sektora spożywczego. Jednocześnie w myśl zapisów załącznika I pkt 4 ppkt e) rozporządzenia Nr 852/2004, w sprawie higieny środków spożywczych, przedsiębiorstwo sektora spożywczego produkujące produkty pochodzenia zwierzęcego podejmuje odpowiednie działania, w celu zapewnienia, że personel przetwarzający środki spożywcze jest dobrego zdrowia i przechodzi szkolenia na temat ryzyka zdrowotnego.

Powyższe regulacje dają podstawę aby uznać, że to do obowiązków prowadzącego zakład należy posiadanie stosownej dokumentacji potwierdzającej podejmowanie odpowiednich działań w celu zapewnienia, że personel przetwarzający środki spożywcze jest dobrego zdrowia i przechodzi szkolenia na temat ryzyka zawodowego. Podczas przeprowadzonej kontroli skarżąca nie udokumentowała stanu zdrowia jednego z pracowników, co stanowiło podstawę do nałożenia stosownej kary w tym zakresie.

Następny z zarzutów dotyczy braku dokumentacji badań wody używanej do celów produkcyjnych.

Z rozdziału VII ust. 1 lit a) załącznika II do rozporządzenia Nr 852/2004 wynika obowiązek zapewnienia odpowiedniego zaopatrzenia w wodę pitną, która powinna być używana w każdym przypadku, gdy jest to niezbędne w celu zapewnienia, że środki spożywcze nie są zanieczyszczone. Szczegółowe wymagania dotyczące jakości wody, jak słusznie zauważył organ odwoławczy, wynikają z rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 ze zm.). W rozporządzeniu tym określono rodzaj badań (badania bakteriologiczne, fizykochemiczne i organoleptyczne) jakie należy przeprowadzić w zakładzie produkcyjnym na okoliczność określenia stanu wody. Nieprzedstawienie przez przedsiębiorcę badań wody używanej w zakładzie produkcyjnym uniemożliwia stwierdzenie, że zakład spełnia wspomniany wymóg. Stanu tego nie zmienia fakt, że skarżąca Spółdzielnia po dokonaniu kontroli pobrała próbki do badania wody. Brak bowiem wyników badania wody do dnia kontroli oznacza, że nie można ustalić, czy woda używana do produkcji mleka spełnia parametry określone prawem. Gołosłowne jest twierdzenie skarżącej, że woda jest wodą pitną, spełnia więc prawem przewidziane normy dla przedsiębiorców. Z powodu niewykonania wymaganych badań, niemożliwe było dokonanie oceny, czy nie zostały przekroczone normy jakości wody używanej do produkcji. Brak wymaganych pomiarów zobowiązywało zatem organ do nałożenia administracyjnej kary pieniężnej.

Uzasadnieniem zastosowania wobec skarżącej sankcji, określonej w zaskarżonej decyzji, było także stwierdzenie, że zakład nie zapewnił właściwego stanu czystości pomieszczeń żywnościowych. Również i w tym przypadku - w ocenie Sądu - stanowisko organu, przedstawione w zaskarżonej decyzji, należy uznać za prawidłowe.

Rozdział II załącznika II do rozporządzenia nr 852/2004 określa szczegółowe wymagania dla pomieszczeń, w których się przygotowuje, poddaje obróbce lub przetwarza środki spożywcze (za wyjątkiem miejsc spożywania posiłków oraz obiektów wymienionych w rozdziale III). W pomieszczeniach tych w szczególności powierzchnie podłóg, powierzchnie ścian muszą być utrzymane w dobrym stanie i muszą być łatwe do czyszczenia, oraz w miarę potrzeby, do dezynfekcji. Okna i inne otwory muszą być skonstruowane w sposób uniemożliwiający gromadzenie się zanieczyszczeń. Drzwi muszą być łatwe do czyszczenia, oraz- w miarę potrzeby- do dezynfekcji. Powierzchnie (wraz z powierzchniami wyposażenia) w obszarach, w których pracuje się z żywnością, a w szczególności te pozostające w kontakcie z żywnością, muszą być w dobrym stanie i muszą być łatwe do czyszczenia oraz do dezynfekcji.

W tym zakresie w czasie kontroli stwierdzono uchybienia. Przeprowadzona kontrola wskazała bowiem na brudne ściany i sufit, brak moskitiery w oknie, złą ochronę przed zanieczyszczeniami oraz niewłaściwe prowadzenie dobrej praktyki higienicznej. Niespełnienie przez skarżącą wyżej przedstawionych wymogów wynikających ze wspólnotowych i krajowych przepisów prawa żywnościowego uzasadniało w ocenie Sądu zastosowanie środka w postaci wymierzenia kary pieniężnej.

Konkludując należy wskazać, że naruszenie wymienionych obowiązków stanowiło podstawę do nałożenia kary pieniężnej stosownie do art. 26 ust.1 pkt 1 lit.a i art. 27 ust.1 ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego w zw. z § 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 grudnia 2006 r. w sprawie wysokości kar pieniężnych za naruszenie przepisów o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2010 r. Nr 93 poz. 600).

Odnosząc się do zarzutu skargi naruszenia art. 10 Kpa należy wskazać, że nie zasługuje on na uwzględnienie. Rację ma organ odwoławczy podnosząc, że skarżąca została skutecznie zawiadomiona o wszczęciu postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej. W piśmie z dnia [...] maja 2012 r., adresowanym do O. w K. , pouczono stronę o możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań przed wydaniem decyzji, co w konsekwencji umożliwiało jej wypowiedzenie się w trybie art. 10 Kpa. Jak wynika z akt sprawy, skarżąca skorzystała z przysługującego jej prawa i w piśmie z dnia 30 maja 2012 r. złożyła stosowne wyjaśnienia. Należy jednocześnie zgodzić się z twierdzeniem organu, zawartym w odpowiedzi na skargę, że uchylenie poprzedniej decyzji organu pierwszej instancji z dnia [...] czerwca 2012 r. i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia, nie niweczyło skutków czynności prawnych prawidłowo podjętych przez organ pierwszej instancji. Z tych też względów prawnie nieuzasadnione są twierdzenia skarżącej, że nie brała ona udziału w postępowaniu, prowadzonym przez Powiatowego Lekarza Weterynarii w R. .

Jednocześnie odnosząc się do twierdzeń skarżącej, że nie miała ona możliwości wypowiedzenia się co do nowych okoliczności, pojawiających się w sprawie należy uznać, ze są one bezpodstawne. "Nowe okoliczności", na które powołuje się skarżąca, takie jak "brudne ściany i sufit, zła ochrona przed zanieczyszczeniami, itp." zostały wskazane w protokole z kontroli w części I "Opis nieprawidłowości wskazanych w kolumnie "Ocena". Nie można zatem uznać, że nie były one stronie znane. Podpisując protokół, skarżąca zapoznała się z jego treścią, miała zatem możliwości wypowiedzenia się co do stwierdzonych uchybień. Z prawa tego zresztą skorzystała, czego potwierdzeniem jest pismo skarżącej z dnia 30 maja 2012 r.

W ocenie Sądu, materiał dowodowy w sprawie został zgromadzony w toku postępowania wyjaśniającego w sposób wyczerpujący. Również prawidłowo został ustalony stan faktyczny w oparciu o zgromadzone w sprawie dowody. Dowód, jakim był protokół z kontroli został podpisany bez zastrzeżeń. Wobec powyższego Sąd nie znalazł podstaw do uznania zasadności zarzutu skargi naruszenia art. 7 i 77 Kpa.

Uzasadnienie zaskarżonej decyzji odpowiada wymogom art. 107 § 3 Kpa. Motywy zastosowania sankcji zostały stronie przedstawione w sposób wyczerpujący, z powołaniem właściwej podstawy prawnej. Zawarte w skardze zarzuty, dotyczące naruszenia przepisów prawa materialnego oraz przepisów postępowania, są więc niezasadne.

Z przytoczonych wyżej przyczyn Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) orzekł jak w sentencji.