IV SA/Gl 921/12

Uzasadnienie

Pismem z dnia [...] B.G. wniosła skargę do Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. motywując jej złożenie tym, iż od [...] jej pracodawca Samodzielny Szpital Kliniczny Nr [...] w Z. nie zakwalifikował jej stanowiska pracy na Oddziale Intensywnej Terapii Dzieci do wykazu osób wykonujących pracę o szczególnym charakterze, który uprawnia do uzyskania emerytury pomostowej. W dniach [...], [...], [...] oraz [...], [...],[...], [...], [...], [...] inspektor pracy przeprowadził kontrolę w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym Nr [...] im. [...] [...] w K., z siedzibą w Z., ul. [...]. Ustalenia z kontroli zawiera protokół nr rej. [...].

Następnie decyzją z dnia [...] nr rej. [...] inspektor pracy odmówił nakazania umieszczenia pracownicy w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o której mowa w art. 41 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656, ze zm.).

W uzasadnieniu decyzji inspektor pracy podał, że po myśli art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy. Punkt 24 załącznika nr 2 do ustawy - wykazu prac o szczególnym charakterze określa, że pracami takimi są prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru. Wskazał, że należy uznać, że personel medyczny zespołów operacyjnych dyscyplin zabiegowych to lekarze dyscyplin zabiegowych, anestezjolodzy, pielęgniarki operacyjne (m.in. instrumen-tariuszki, pielęgniarki anestezjologiczne, pielęgniarki perfuzjonistki), wchodzący w skład zespołów operacyjnych działających w warunkach ostrego dyżuru. W przepisie nie ma mowy o pracach personelu medycznego w oddziałach dyscyplin zabiegowych lub intensywnej terapii. Zwrócił uwagę również na fakt, że prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru zaliczone zostały do prac o szczególnym charakterze, a nie do prac w szczególnych warunkach. Dla uznania, iż dana praca może być zaliczona do prac o szczególnym charakterze konieczne jest jednoczesne spełnienie następujących przesłanek: rodzaj wykonywanej pracy musi mieścić się w grupie prac wymienionych w załącznik nr 2 do ustawy; wykonywana praca musi wymagać szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej; możliwość należytego wykonywania tej pracy w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, musi zmniejszać się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się. Inspektor wskazał, że z uwagi na to, że zajmowane przez B.G. stanowisko pracy tj. stanowisko st. pielęgniarka na Oddziale Intensywnej Terapii Dzieci nie zostało ujęte w opracowanym przez pracodawcę dokumencie pn.: "wykaz stanowisk SPSK Nr [...] im. [...] [...] w Z. zaliczonych do stanowiskach pracy w szczególnym charakterze" oraz na to, że rodzaj wykonywanej przez B.G. pracy nie jest pracą w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru, brak jest przesłanek pozwalających na zakwalifikowanie wykonywanej przez B.G. pracy do prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze".

B.G. nie zgodziła się z rozstrzygnięciem wydanym przez inspektora pracy i wniosła odwołanie. W odwołaniu tym zaskarżyła decyzję inspektora pracy w całości, zarzucając jej naruszenie art. 7, 8, 77 § 1, 78 § 1, 80, 84 § 1, 86 Kodeksu postępowania administracyjnego, czego skutkiem było błędne ustalenie stanu faktycznego sprawy mającego bardzo istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia poprzez przyjęcie, że odwołująca się, pracując w Oddziale Intensywnej Terapii Dziecięcej, nie wykonuje pracy o szczególnym charakterze. Zarzuciła, że pomimo tego że zostały przedstawione przez nią dowody potwierdzające taki stan rzeczy to organ bez jakiegokolwiek uzasadnienia odmówił im wiarygodności, opierając swoją decyzję jedynie na stanowisku przedstawionym przez pracodawcę bez przeprowadzenia jakiejkolwiek jego weryfikacji, mimo tego że zostały przedstawione dowody zaprzeczające przedstawionemu przez niego stanowi faktycznemu w zakresie wykonywanych czynności przez odwołującą. B.G. zarzuciła decyzji wydanej przez organ pierwszej instancji, iż błędne zastosowano i dokonano błędnej wykładni art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych i załącznika 2". W oparciu o te zarzuty wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i wpisanie jej stanowiska pracy do ewidencji pracowników wykonujących pracę w szczególnym charakterze". Ponadto odwołująca się wniosła o:

1) dopuszczenie dowodu z opinii biegłego w celu określenia czy jej praca na Oddziale Intensywnej Terapii Dzieci jest pracą w szczególnym charakterze,

2) dopuszczenie dowodu ze stanowiska Krajowego Konsultanta w dziedzinie Medycyny Pracy odnoszącego się do tego czy praca na Oddziałach Intensywnej Terapii jest pracą w szczególnym charakterze,

3) dopuszczenie dowodu ze stanowiska Wojewódzkiego Konsultanta w dziedzinie Medycyny Pracy odnoszącego się do tego czy praca na Oddziałach Intensywnej Terapii jest pracą w szczególnym charakterze,

4) dopuszczenie dowodu z przesłuchania strony,

5) przeprowadzenie rozprawy administracyjnej z udziałem stron z uwagi na istniejące istotne rozbieżności w zakresie twierdzeń co do wykonywanych czynności pracowniczych w ramach stosunku pracy.

B.G. uzasadniła szeroko wniesione odwołanie stwierdzając m.in., że w toku postępowania przed organem pierwszej instancji zostały przekazane dowody w postaci opinii biegłego powołanego w podobnej sprawie przez Okręgowego Inspektora Pracy w K., jak również wyrażonego w tym zakresie stanowiska Ministerstwa Zdrowia oraz Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Zarzuciła, że dowody te zostały całkowicie zignorowane, a z treści uzasadnienia decyzji wynika rażąca niekompetencja jaką wykazała się osoba wydająca decyzję, gdyż bez jakichkolwiek dowodów, podstaw prawnych czy faktycznych stwierdziła, że praca na Oddziałach Intensywnej Terapii całkowicie różni się od siebie. Odwołująca się stwierdziła także, że dokonana interpretacja pkt 24 załącznika nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych nie może zostać uznana za prawidłową bez względu na rodzaj wykonywanej wykładni. Podkreśliła, że pojęcie "osoby wykonujące zawód medyczny" zostało zdefiniowane w ustawie o działalności leczniczej (Dz. U. z 2011 r. Nr 112, poz. 654). Do grupy tej z pewnością należy zaliczyć pielęgniarki i położne. B.G. zwróciła także uwagę na wyjaśnienie pojęcia "ostrego dyżuru", zawarte w komunikacie Ministerstwa Zdrowia z dnia 22 lipca 2009 r. podkreślając, że przesłanki charakteryzujące "ostry dyżur" występują na Oddziale Intensywnej Terapii Dziecięcej. Stwierdziła, że przyjęcie innego stanowiska nie tylko że nie ma oparcia w obowiązującym prawie, ale również w zasadach logiki i podstawowej wiedzy medycznej jak i zasadach dokonywania interpretacji prawa. Odnośnie karty stanowiskowej podniosła, że jest ona niekompletna, gdyż nie zawiera bardzo wielu czynności, które jest zobowiązana wykonywać w ramach umowy o pracę i fakt ten był przekazywany kilka razy nadinspektor B., jednak z niewiadomych przyczyn także i ten fakt został zignorowany. B.G. stwierdziła także, odnosząc się do pisma dyrektora z dnia [...] Znak: [...] w zakresie dotyczącym jej miejsca zatrudnienia jak również tego, że Oddział Intensywnej Terapii nie posiada sali zabiegowej, że przedstawione przez pracodawcę stanowisko jest wyjątkowo bezpodstawne. Zaznaczyła, że na Oddziale Intensywnej Terapii Dziecięcej każda sala chorych jest salą zabiegową. Przedstawione stanowisko w zakresie sali operacyjnej i stanowiska do znieczulenia określonym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia nie mają żadnego związku ze sprawą a powoływanie się na nie jest zupełnie niezrozumiałe i chybione. Natomiast stwierdzenie, że zabiegi wykonywane na Oddziale Intensywnej Terapii są również wykonywane na innych oddziałach ma się nijak do rzeczywistości, ponieważ pacjenci z innych oddziałów wożeni są na blok operacyjny w celu wykonania takich zabiegów, które wykonywane są u nas na oddziale bezpośrednio, a to jak często są wykonywane zależy od stanu chorego. Podniosła, że pacjenci leczeni w Oddziałach Intensywnej Terapii są z definicji chorymi w stanie wysoce niestabilnym, a ich stan ogólny nawet jeśli aktualnie jest stabilny może ulec w każdej chwili zmianie tj. znacznemu pogorszeniu, niezależnie od pory dnia. Ponadto wskazała, że twierdzenie, iż pielęgniarki pracujące na Oddziale Intensywnej Terapii są pielęgniarkami zatrudnionymi przez Szpital a nie przez poszczególne oddziały stanowi kwintesencję złej woli pracodawcy i całkowitej ignorancji obowiązującego prawa. Zdaniem strony - oczywistym jest, że poszczególne oddziały w SPSK nr [...] w Z. nie posiadają przymiotu pracodawcy i nie mogą same zatrudniać pracowników. Z tej przyczyny wszystkie pielęgniarki są zatrudnione przez Szpital, jednakże równie oczywistym jest że praca w szczególnym charakterze dotyczy konkretnego stanowiska pracy. Strona podkreśliła, że od roku [...] pracuję na pełnym etacie na Oddziale Intensywnej Terapii Dziecięcej i jej stanowisko pracy należy do grupy stanowisk o szczególnym charakterze i to przez kogo jest zatrudniona (Szpital czy Oddział) nie ma żadnego znaczenia. Strona co do przedstawionego przez lekarza naczelnego szpitala w piśmie z dnia [...] stanowiska, zgodnie z którym dr n. med. J.K. twierdził, że zespół anestezjologiczny Bloku Operacyjnego to pielęgniarka anestezjologiczna i anestezjolog podniosła, że na Oddziale Intensywnej Terapii również jest zespół anestezjologiczny, ponieważ dyżur pełni anestezjolog i co najmniej dwie pielęgniarki, które ukończyły kurs kwalifikacyjny z anestezjologii i intensywnej terapii i wykonują wszelkie czynności anestezjologiczne w ramach posiadanych uprawnień średniego personelu medycznego. Uzasadniając wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, odwołująca się stwierdziła, że oceniając postępowanie w przedmiotowej sprawie zachodzi konieczność jego powołania z uwagi na rażący brak odpowiedniej wiedzy nadinspektor A.B. oraz stopień jego skomplikowania.

Decyzją Nr [...] z dnia [...] wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) i art. 19 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 404.) Okręgowy Inspektor Pracy w K. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu Okręgowy Inspektor Pracy w K. w myśl art. 41 ust. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656, ze zm.) płatnik składek (pracodawca) jest obowiązany prowadzić:

wykaz stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;

ewidencję pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których jest przewidziany obowiązek opłacania składek na FEP, zawierającą dane, o których mowa w ust. 3 pkt 2.

W myśl art. 41 ust. 6 powołanej ustawy w przypadku nieumieszczenia w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których jest przewidziany obowiązek opłacania składek na FEP, pracownikowi przysługuje skarga do Państwowej Inspekcji Pracy. Kompetencje organów Państwowej Inspekcji Pracy w razie wniesienia takiej skargi określa art. 11a ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r, poz. 404), zgodnie z którym właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy są uprawnione do nakazania pracodawcy umieszczenia pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o której mowa w art. 41 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, wykreślenia go z ewidencji oraz do sporządzenia korekty dokonanego wpisu w tej ewidencji. Stąd też kompetencje organów Państwowej Inspekcji Pracy ograniczają się wyłącznie do kontroli ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których jest przewidziany obowiązek opłacania składek na FEP. Poza uprawnieniami organów Państwowej Inspekcji Pracy pozostaje natomiast kontrola wykazu stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Znajduje to potwierdzenie w orzecznictwie sądowym. Wskazano, że organy inspekcji pracy nie mają prawnych podstaw do dokonywania wiążących ustaleń czy badań w zakresie wykazywania, czy określone stanowisko spełnia wymogi przewidziane przez ustawę o emeryturach pomostowych, by być umieszczone przez pracodawcę w rejestrze stanowisk prowadzonym w oparciu o przepis art. 41 ust. 4 pkt 1 ustawy. Konsekwencja tego jest to, że organy inspekcji pracy nie są upoważnione do wydawania decyzji ingerujących w treść tego rejestru.

Organ podniósł, że w skardze z dnia [...] B.G. podniosła, że pracodawca nie zakwalifikował jej "stanowiska pracy na Oddziale Intensywnej Terapii Dzieci do wykazu osób wykonujących pracę o szczególnym charakterze". Zdaniem organu, pomimo tego, że skarga dotyczyła m.in. wykazu stanowisk uznać należało, że jej istotą jest nieumieszczenie pracownicy w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których jest przewidziany obowiązek opłacania składek na FEP. Wskazuje na to wyraźny związek skargi z ewidencją pracowników wykonujących pracę o szczególnym charakterze. A zatem rozpatrzenie tej skargi było zgodne z właściwością rzeczową inspektora pracy.

Orgfan zauważył, że B.G. w swojej skardze nie podała, w jakiej konkretnie grupie prac wymienionych w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych mieści się, jej zdaniem, wykonywana przez nią praca. Dlatego też możliwe było wyłącznie ustalenie, czy praca świadczona przez wnioskodawczynię jest pracą wymienioną w pkt 24 załącznika nr 2 do wymienionej ustawy zawierającego wykaz prac o szczególnym charakterze tj. czy jest to praca personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru.

Organ odwoławczy zaznaczył, że wbrew zarzutowi odwołującej się, inspektor pracy nie stwierdził, iż nie zalicza się ona do "personelu medycznego". Fakt, że B.G. zatrudniona jako starsza pielęgniarka, należy do personelu medycznego, nie budzi jakichkolwiek wątpliwości i nie był przez organ pierwszej instancji kwestionowany. Wskazał nadto, że nieprawdziwy jest również zarzut nieuwzględnienia w decyzji stanowiska Ministerstwa Zdrowia oraz Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Odwołująca się bowiem nie sprecyzowała, o jakie stanowiska chodzi - z kontekstu sprawy wynika, że dotyczą one pojęcia pracy "w warunkach ostrego dyżuru". Organ zaznaczył że w trakcie postępowania odwoławczego organ drugiej instancji zapoznał się szczegółowo z Komunikatem Ministerstwa Zdrowia w sprawie rozumienia pojęcia w "warunkach ostrego dyżuru" zawartego w pkt 24 załącznika nr 2 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych" (Dz. U. Nr 237, poz. 1656). W komunikacie tym Ministerstwo Zdrowia wyjaśniło, iż w dniu 01 stycznia 2009 r. weszła w życie ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656). Pkt 24 załącznika nr 2 do tej ustawy "Wykaz prac o szczególnym charakterze stanowi, że pracami o szczególnym charakterze są prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru. W związku z licznymi zapytaniami publicznych zakładów opieki zdrowotnej dotyczącymi rozumienia pojęcia "w warunkach ostrego dyżuru", Ministerstwo Zdrowia informuje, że prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru to nie tylko prace wykonywane (w ramach obowiązków pracowniczych), polegające na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w trybie nagłym, ze wskazań życiowych, ale również inne prace tego personelu (w ramach obowiązków pracowniczych), które są wykonywane w ramach czasu pracy, kiedy istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia, skutkującego koniecznością podjęcia działań w trybie nagłym. Pojęcie "w warunkach ostrego dyżuru" oznacza nieuchronność wystąpienia zdarzenia, które powoduje konieczność udzielania świadczeń zdrowotnych w trybie nagłym, ze wskazań życiowych. Nieuchronność występowania takich zdarzeń skutkuje tym, że od pracowników pracujących w tych warunkach wymagane są kryteria określone w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (szczególna odpowiedzialność oraz szczególna sprawność psychofizyczna). Zgodnie z art. 3 ust. 5 ww. ustawy warunkiem zaliczenia wykonywania ww. prac do okresu, od którego zależy uzyskanie prawa do emerytury pomostowej, jest ich wykonywanie w pełnym wymiarze czasu pracy".

Zdaniem organu z tym zarzutem wnoszącej odwołanie nie można się zgodzić. Wyjaśnienia zawarte w przywołanych wyżej pismach dotyczą wyłącznie pojęcia pracy "w warunkach ostrego dyżuru". Sposobu rozumienia tego pojęcia zarówno organ pierwszej, jak i drugiej instancji, nie kwestionuje. Organ dodał, że przyczyna, na której inspektor pracy oparł decyzję wydaną w sprawie B.G., nie polegała na braku przesłanki do zakwalifikowania wykonywane, przez nią pracy do pracy "w warunkach ostrego dyżuru".

Organ odwoławczy podniósł, że odwołująca zarzuciła także, że przy rozstrzyganiu sprawy w ramach pierwszej instancji pominięty został dowód w postaci opinii biegłego powołanego w podobnej sprawie przez Okręgowego Inspektora Pracy w K. Zaznaczył przy tym, iż kopia opinii została załączona do pisma pracowników Oddziału Intensywnej Terapii Dzieci SPSK nr [...] w Z. z dnia [...]. Pismo to nie zostało przez odwołującą się podpisane, jednakże pomimo braku podpisu B.G. pod ww. pismem, Okręgowy Inspektor Pracy w K. w toku postępowania odwoławczego zapoznał się z treścią opinii, o której mowa wyżej.

Następnie organ odwoławczy przytoczył pytania postawione biegłemu, powołanemu na mocy postanowienia inspektora pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. ora zawarte w opinii odpowiedzi na te pytania.

W tej mierze Okręgowy Inspektor Pracy w K. podkreślił, że opinia ta obejmuje wyłącznie warunki pracy pracowników oddziałów Szpitala Uniwersyteckiego w K. Podlegać zatem będzie ocenie innych, właściwych miejscowo, organów Państwowej Inspekcji Pracy. Fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy to fakty dotyczące przedmiotu postępowania, których ustalenie jest niezbędne dla prawidłowego zastosowania normy prawa materialnego (M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz Lex, Warszawa 2011, str. 491). Tymczasem ww. opinia biegłego, na którą powołuje się B.G., nie dotyczy przedmiotu niniejszego postępowania. Zdaniem organu odwoławczego, tak samo należy ocenić dowód w postaci pisma Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie Medycyny Pracy, albowiem pismo to i wnioski w nim zawarte dotyczą bowiem "pielęgniarek zatrudnionych w oddziałach Anestezjologii i Intensywnej Terapii, znajdujących się w strukturach organizacyjnych Szpitala Uniwersyteckiego oraz Sali Zabiegowej Kliniki Nefrologii".

Wskazano, że zgodnie z art. 80 Kodeksu postępowania administracyjnego organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona. Organ prowadzący postępowanie według swojej wiedzy, doświadczenia oraz wewnętrznego przekonania ocenia wartość dowodową poszczególnych środków dowodowych, wpływ udowodnienia jednej okoliczności na inne okoliczności. Stąd też kierując się regułami oceny wyników postępowania dowodowego, Okręgowy Inspektor Pracy w K. uznał, że przedstawione wyżej dowody w postaci kopii dokumentów, związanych z inną sprawą, nie mają wpływu na rozstrzygnięcie sprawy odwołującej się.

Co do zarzutu B.G. , że karta stanowiskowa jest niekompletna, gdyż nie zawiera bardzo wielu czynności, które jest zobowiązana wykonywać w ramach umowy o pracę i fakt ten był przekazywany kilka razy nadinspektor B., jednak z niewiadomych przyczyn także i ten fakt został zignorowany, organ odwoławczy wskazał, że zarzut ten jest bezpodstawny. Karta stanowiskowa nie stanowiła bowiem jedynego dowodu dotyczącego rodzaju czynności, wykonywanych przez odwołującą się, uwzględnionego w trakcie postępowania.

Organ odwoławczy zaznaczył, że w toku postępowania B.G. w piśmie z dnia [...] opisała wykonywane przez siebie czynności. Wniesione zostały także pisma: z dnia [...] i [...] oraz pismo (bez daty) zawierające "Procedury medyczno - pielęgnacyjne wykonywane w Oddziale Intensywnej Terapii Dziecięcej od [...] z asystą pielęgniarek z oddziału". Pismo to, wraz z kopiami: zaświadczenia i świadectwa pracy w szczególnych warunkach innej pracownicy wpłynęło do Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. w dniu [...] organ podniósł, że uwagi na to, że pisma, o których mowa wyżej, dotyczą pracy pielęgniarek Oddziału Intensywnej Terapii Dzieci, Okręgowy Inspektor Pracy w K. w trakcie przeprowadzonego postępowania odwoławczego również zapoznał się z treścią ww. dokumentów.

Okręgowy Inspektor Pracy w K., po przeanalizowaniu zgromadzonego materiału dowodowego wskazał, że postanowił nie uwzględnić dodatkowego wniosku, wymienionego przez B.G. w złożonym odwołaniu, a dotyczącego dopuszczenia dowodu z opinii biegłego w celu określenia, czyjej praca na Oddziale Intensywnej Terapii jest pracą w szczególnym charakterze. Wyjaśnił, że zgodnie z niepublikowanym wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 01 lutego 1982 r., I SA 2497/81, organ administracji nie jest związany wnioskiem strony o powołanie biegłego dla ustalenia okoliczności, która w sposób niebudzący wątpliwości może być ustalona przez organ na podstawie dokumentów sprawy. Zdaniem Okręgowego Inspektora Pracy w K., zgromadzony materiał dowodowy pozwolił organom Państwowej Inspekcji Pracy określić konsekwencje prawne ustalonego stanu faktycznego bez udziału biegłego.

Co do wniosków B.G. o dopuszczenie dowodu ze stanowiska Krajowego Konsultanta w dziedzinie Medycyny Pracy odnoszącego się do tego, czy praca na Oddziałach Intensywnej Terapii jest pracą w szczególnym charakterze oraz o dopuszczenie dowodu ze stanowiska Wojewódzkiego Konsultanta w dziedzinie Medycyny Pracy odnoszącego się do tego, czy praca na Oddziałach Intensywnej Terapii jest pracą w szczególnym charakterze organ odwoławczy wskazał, że wnioski te mają charakter ogólny i odnoszą się do "pracy na Oddziałach Intensywnej Terapii", podczas gdy zakres niniejszego postępowania jest inny i związany wyłącznie z ustaleniem, czy praca świadczona przez B.G. jest pracą, o której mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych, tj. czy jest to praca personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru (pkt 24 załącznika nr 2 do ww. ustawy). Ponadto organ odwoławczy zaznaczył, iż uznał, że nie zachodzi konieczność przesłuchania strony w postępowaniu odwoławczym. W tej mierze zauważył, że B.G. nie wskazała, jaka, jej zdaniem, strona postępowania powinna być przesłuchana (pracodawca czy też odwołująca się). Z powodu braku skonkretyzowania wniosku, organ odwoławczy, zajmując stanowisko w tej sprawie, rozważył zasadność przesłuchania obu stron niniejszego postępowania. Organ odwoławczy podkreślił, iż dowód z przesłuchania stron jest dowodem posiłkowym, ponieważ może być przeprowadzony wówczas, gdy po "wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu ich braku" pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy". Przez wyczerpanie środków dowodowych należy rozumieć sytuację, w której organ administracji publicznej zgromadził i ocenił wyczerpująco cały materiał dowodowy zgodnie z regułami określonymi w kodeksie, lecz mimo tego pozostały niewyjaśnione istotne okoliczności faktyczne sprawy. Z kolei brak środków dowodowych oznacza sytuację, w której organ administracji publicznej i strony postępowania nie dostarczyły dowodów niezbędnych do stwierdzenia lub nieistnienia faktów niezbędnych dla załatwienia sprawy (M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz Lex, Warszawa 2011, str. 549).

Zdaniem Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. zgromadzony materiał dowodowy jest wystarczający do ponownego rozpatrzenia sprawy, a wszystkie istotne fakty zostały wyjaśnione. Z tych względów nie zachodziła potrzeba dopuszczenia dowodu z przesłuchania żadnej ze stron postępowania.

Co do wniosku B.G. o "przeprowadzenie rozprawy administracyjnej z udziałem stron z uwagi na istniejące istotne rozbieżności w zakresie twierdzeń co do wykonywanych czynności pracowniczych w ramach stosunku pracy", Okręgowy Inspektor Pracy w K. wskazał, że w niniejszej sprawie nie zachodzi przesłanka obligująca organ do przeprowadzenia rozprawy. Organ zaznaczył, że w postępowaniu administracyjnym nie obowiązuje reguła, iż organ orzekający rozpoznaje sprawę na rozprawie. "Organ administracji publicznej jest obowiązany przeprowadzić rozprawę, gdy zapewni to przyśpieszenie lub uproszczenie postępowania. Ocena, czy przeprowadzenie rozprawy przyczyni się do przyśpieszenia lub uproszczenia postępowania, należy do przeprowadzającego je organu. W ramach tej oceny organ powinien uwzględnić, że koncentracja materiału dowodowego w jednym miejscu i czasie jest z reguły czynnikiem upraszczającym i przyśpieszającym postępowanie administracyjne" (M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz Lex, Warszawa 2011, str. 556). W ocenie organu odwoławczego ww. przesłanki, tj. "przyśpieszenie lub uproszczenie postępowania" w niniejszej sprawie nie występowały, ponieważ materiał dowodowy został już zgromadzony, a do zadania organu należy analiza tego materiału. Nie zachodziła także przesłanka, o której mowa w art. 89 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, a mianowicie potrzeba wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków, biegłych albo w drodze oględzin. Stąd też z tych względów organ odwoławczy uznał, że przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego poza rozprawą jest wystarczające i nie narusza przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego.

Organ odwoławczy podniósł, iż nie podziela twierdzenia odwołującej się, że postępowanie organu pierwszej instancji zostało przeprowadzone z naruszeniem przepisów art. 7, 8, 77 § 1, 78 § 1, 80, 84 § 1 i 86 Kodeksu postępowania administracyjnego. Stronom zapewniono czynny udział w postępowaniu, organ podjął wszystkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, zebrał i rozpatrzył cały materiał dowodowy, z uwzględnieniem wyjaśnień przedstawionych przez strony. Powołanie biegłego (art. 84 § 1 K.p.a.) oraz przesłuchanie strony (art. 86 K.p.a.) są natomiast czynnościami podejmowanymi w sytuacji, gdy zachodzą przesłanki wymienione w tych przepisach. Niepowołanie biegłego, jak również nieprzesłuchanie strony w sytuacji, gdy zgromadzony materiał dowodowy jest wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy, nie może być podstawą do uznania, że postępowanie zostało przeprowadzone z naruszeniem prawa. Okręgowy Inspektor Pracy w K. podkreślił, iż samo wydanie rozstrzygnięcia, z którego strona nie jest zadowolona, nie jest sprzeczne z art. 8 K.p.a. (który stanowi, że organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej), o ile opiera się na obowiązujących przepisach prawa.

Co do meritum sprawy Okręgowy Inspektor Pracy w K. stwierdził, że B.G. jest zatrudniona w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym Nr [...] im. [...] [...], z siedzibą w Z., ul. [...], od dnia [...] obecnie na stanowisku starsza pielęgniarka, w pełnym wymiarze czasu pracy i świadczy pracę na Oddziale Intensywnej Terapii Dzieci.

Organ odwoławczy podniósł, że w piśmie z dnia [...] B.G. wyjaśniła, że do czynności wykonywanych przeze nią w trakcie dyżuru należy:

1) podawanie leków (drogą doustną, doodbytniczą, śródskórną, podskórną, dożylna i wziewną)

2) odsysanie wydzieliny z górnych dróg oddechowych, rurki intubacyjnej lub tracheostomijnej w celu utrzymania drożności układu oddechowego

3) pobieranie materiału do badań (krew, plwocina, kał, mocz i inne wydzieliny ustrojowe)

4) karmienie przez sondę żołądkową lub peg,

5) ciągła obserwacja pacjenta i monitorowanie czynności życiowych

6) zabiegi pielęgnacyjne i higieniczne

7) wykonanie toalety przeciwodleżynowej,

8) zmiana opatrunków w ranach pooperacyjnych, po oparzeniach

9) asystowanie przy wykonywaniu niektórych badań, np. podczas nakłucia lędźwiowego w celu pobrania płynu mózgowo - rdzeniowego do badania.

Organ podniósł, że strona nadmieniła, iż wszystkie swoje czynności wykonuje na Oddziale Intensywnej Terapii Dzieci SP Szpitala Klinicznego nr [...] w Z. Częścią Oddziału są sale chorych, które jednocześnie są salami zabiegowymi. Organ odwoławczy zaakcentował, że przedłożone organowi pierwszej instancji pisma, tj. pismo z dnia [...], jak również pismo z dnia [...] wniesione przez "Pracowników Oddziału Intensywnej Terapii Dzieci SPSK nr [...] w Z." mają ogólny charakter i zawierają opis świadczeń udzielanych przez personel Oddziału Intensywnej Terapii Dzieci, a także opis specyfiki pracy Oddziału Intensywnej Terapii w stosunku do innych oddziałów, jak również określenie różnych stanów chorobowych pacjentów, wymagających leczenia w Oddziale Intensywnej Terapii. Ponadto w piśmie, które wpłynęło do Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. w dniu [...] (wraz z kopią zaświadczenia i świadectwa pracy w szczególnych warunkach innej pracownicy) zawarto "opis procedur medyczno -pielęgniarskich wykonywanych w Oddziale Intensywnej Terapii Dziecięcej od [...] z asystą pielęgniarek z oddziału".

Organ odwoławczy wskazał, że B.G. w złożonym odwołaniu nie stwierdziła, że opis wykonywanych przez nią czynności, zawartych w piśmie z dnia [...], jest niekompletny. Podała natomiast, że nie jest kompletna karta stanowiskowa, gdyż nie zawiera bardzo wielu czynności, które jest zobowiązana wykonać. Stwierdzenie to odnosi się do karty stanowiskowej z dnia [...], którą pracownica przyjęła do wiadomości i stosowania w dniu [...].

Organ zaznaczył, że w karcie stanowiskowej pracownicy znajdują się zapisy dotyczące uprawnień:

zgłaszanie uwag, spostrzeżeń i propozycji odnośnie stanu chorego, postępowania pielęgnacyjnego oraz standardów opieki pielęgnacyjnej w oddziale,

2. czynny udział w szkoleniach organizowanych na terenie szpitala i poza nim,

zgłaszanie uwag odnośnie obsługi i wyposażenia stanowiska pracy oraz pracy działów pomocniczych szpitala,

korzystanie z dokumentacji lekarskiej i wyników badań w zakresie niezbędnym do ustalenia diagnozy pielęgniarskiej,

informowanie chorych o sposobie pielęgnowania, zachowania się podczas pobytu w szpitalu i po leczeniu szpitalnym w zakresie samoopieki, samoobserwacji i samopielęgnacji,

6. samodzielne udzielenie pierwszej pomocy w stanach nagłego zagrożenia życia pacjenta,

7. nadzorowanie pracy salowych, sanitariuszy w czasie dyżurów popołudniowych i nocnych,

uzyskanie pisemnej decyzji lekarza w przypadku pojawienia się wątpliwości dotyczących zasadności zlecenia lekarskiego,

odmówienie i uzasadnienie odmówienia wykonania zlecenia lekarskiego jeśli jest ono sprzeczne z uznawanymi przez nią normami etycznymi.

Do obowiązków pracownicy należy:

samodzielne wykonywanie czynności wchodzących w zakres pracy przydzielonej przez bezpośredniego przełożonego,

znajomość obowiązujących przepisów (zarządzeń, instrukcji) dotyczących wykonywania prac,

1. stwarzanie warunków do prawidłowej adaptacji pacjenta na oddziale,

2. przestrzeganie tajemnicy zawodowej,

zapewnienie prawidłowego i terminowego wykonywania zabiegów leczniczo - rehabilitacyjnych, pielęgnacyjnych i higienicznych zabezpieczając jednocześnie potrzeby biologiczne, psychiczne i społeczne pacjenta,

3. sumienne wykonywanie poleceń przełożonego

4. asystowanie przy badaniach diagnostycznych na oddziale,

5. prowadzenie dokumentacji medycznej w zakresie opieki pielęgniarskiej,

organizowanie prawidłowej realizacji zadań z zakresu profilaktyki i promocji zdrowia w stosunku do chorych i ich rodzin,

10. przestrzeganie dyscypliny pracy, przepisów bhp i p/poż.,

11. podnoszenie swojej wiedzy poprzez udział w szkoleniach, samokształcenie,

12. zdawanie raportu pielęgniarskiego w formie ustnej i pisemnej,

postępowanie zgodnie z wymogami Systemu Zarządzania Jakością wg norm PN-ENISO 9001:2008.

Organ odwoławczy zaznaczył, że rzeczona karta stanowiskowa nie była wyłącznym dowodem, na podstawie którego ustalono rodzaj czynności wykonywanych przez B.G., albowiem w zgromadzonym materiale dowodowym znajduje się dokument o nazwie "Ocena ryzyka zawodowego narażeń na czynniki biologiczne Oddział Intensywnej Terapii Dziecięcej (załącznik nr 10 do protokołu kontroli). W części "Charakterystyka stanowiska pracy podano (cyt.): "Kąpiel całe

go ciała w łóżku (inkubatorze) z ważeniem - dziecko sztucznie wentylowane, Kąpiel całego ciała w łóżku (inkubatorze) z ważeniem - dziecko oddycha samodzielnie, Kąpiel w wannie - dziecko wentylowane sztucznie, Kąpiel w wannie - dziecko oddycha samodzielnie, całodobowa toaleta dzieci, Zmiana bielizny pościelowej, Pielęgnacja pacjentów, asystowanie przy zabiegach, Zakładaniu opatrunku gipsowego, przygotowanie przewóz dzieci na do zabiegów i transport na blok operacyjny, przygotowanie i podawanie leków: doustnych, dożylnych, w inhalacji, wykonywanie iniekcji, podłączanie wlewów dożylnych, przetoczenie krwi, osocza i próba biologiczna, Przygotowanie odżywiania pozajelitowego, Bilans wodny (prowadzenie dokumentacji, pomiar płynów), pielęgnacja sondy żołądkowej, Odbarczanie treści z żołądka, Płukanie żołądka, Przygotowanie i asystowanie w badaniu - laryng., dermatolog., neurolog., ginekolog., itp. Pomiary: temperatury, wagi, wzrostu, tętna, oddechu, podłączenie do aparatury monitującej, itp. Pobieranie badań, Ciągła obserwacja pacjenta i aparatury medycznej, prowadzenie dokumentacji medycznej, monitorowanie czynności życiowych, karmienie, Mycie i konserwacja i dezynfekcja respiratorów, wymiana drenów, Mycie i konserwacja aparatury medycznej, Prowadzenie dokumentacji związanej ze sterylizacją, Porządkowanie Sali zabiegowej". Ponadto inspektor pracy ustalił, że w Oddziale eksploatowany jest przewoźny aparat rtg, a także instalacja zbiorników z gazami medycznymi (m.in. tlenem medycznym).

Organ odwoławczy wskazał, że stosownie do treści art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656) prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy. Przy ocenie, czy praca wykonywana przez B.G. może być zakwalifikowana jako praca o szczególnym charakterze, należy uwzględnić zarówno definicję takich prac zawartą w art. 3 ust. 3 ustawy, jak i rodzaj wykonywanej przez nią pracy. Przesłanki wynikające z art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych oraz z załącznika nr 2 do tej ustawy, zawierającego wykaz prac o szczególnym charakterze, należy więc rozpatrywać łącznie, co oznacza, że niespełnienie jednej z nich uniemożliwia nakazanie umieszczenia pracownika w ewidencji prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Organ odwoławczy zaznaczył, że punkt 24 załącznika nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych wymienia prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru. Z treści puntu 24 załącznika do ustawy o emeryturach pomostowych wynika zatem wprost, że są to prace wykonywane w warunkach ostrego dyżuru przez personel medyczny, w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii. Przepisy ustawy nie definiują pojęcia "ze społu operacyjnego". Dlatego też, zdaniem Okręgowego Inspektora Pracy w K., należy tu uwzględnić rozwiązania organizacyjne, stosowane przez danego pracodawcę.

Organ odwoławczy zaznaczył, iż przeprowadzona kontrola wykazała, że w skład zespołów operacyjnych Szpitala wchodzą tzw. "pielęgniarki anestezjologiczne" tj. uczestniczące przy znieczuleniach pacjentów na blokach operacyjnych. Zakres obowiązków pielęgniarek i rodzaj wykonywanych czynności został opisany w poszczególnych kartach stanowiskowych tych pielęgniarek. Wymieniono tam m.in.:

przygotowanie pacjentów do zabiegu operacyjnego zgodnie z obowiązującymi instrukcjami w bloku operacyjnym,

samodzielne udzielanie pierwszej pomocy w stanach nagłego zagrożenia życia pacjenta zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami,

przygotowanie stanowiska do znieczulenia i przebywania w sali operacyjnej w czasie trwania zabiegu,

codzienne sprawdzanie sprawności aparatów do znieczulenia, aparatury monitorującej i wspomagającej funkcje życiowe i pozostałe urządzenia. W przypadku stwierdzenia jakichkolwiek nieprawidłowości, poinformowanie o tym bezpośredniego przełożonego odpowiedzialnej za to komórki,

5. przyjęcie pacjenta na trakt operacyjny - sprawdzenie tożsamości i dokumentacji,

6. pomoc przy wprowadzaniu i podtrzymaniu znieczulenia ogólnego,

pomoc przy wyprowadzaniu ze znieczulenia ogólnego - nadzór nad pacjentem wybudzonym w sali operacyjnej,

8. przekazaniu pacjenta oddziałowi docelowemu - zgodnie z ustaloną procedurą,

asystowaniu w zabiegach anestezjologicznych odbywających się poza traktem operacyjnym, zgodnie z opracowanymi standardami.

Organ podkreślił, że wśród "pielęgniarek anestezjologicznych" wchodzących w skład zespołu operacyjnego nie jest wymieniona B.G., a nadto z porównania treści ww. dokumentów z kartą stanowiskową B.G., jak również z dokonanej analizy czynności przez nią wykonywanych, wskazanych przez odwołującą się w piśmie z dnia z dnia [...] wynika, że rodzaj czynności świadczonych przez pielęgniarkę, wchodzącą w skład zespołu operacyjnego, różni się od rodzaju czynności wykonywanych przez odwołującą się.

Organ odwoławczy również odniósł się do przedłożonych w trakcie postępowania pism: z dnia [...], z dnia [...] oraz dokumentu "Procedury medyczno - pielęgnacyjne wykonywane w Oddziale Intensywnej Terapii Dziecięcej od [...] z asystą pielęgniarek z oddziału". Zaznaczył, że w ustawie o emeryturach pomostowych brak jest wyjaśnienia pojęcia "zespół operacyjny". Potoczne rozumienie tego pojęcia wskazuje na to, że chodzi tu o zespół osób (personel medyczny) uczestniczący w "operacji". Żaden przepis prawa nie definiuje pojęcia "operacji". W literaturze medycznej przedstawiono pogląd, że "(...) Operację wykonuje operator, specjalista w danej dziedzinie, z zespołem operacyjnym, w skład którego wchodzi anestezjolog, 1-2 lekarzy asystujących, 1-2 instrumentariuszki", a wykonuje się ją w "odpowiednio przygotowanej sali operacyjnej" (jako źródło podano: Wielki Słownik Medyczny, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1996, str. 918 w: dr hab. n. med. Marcin Słojewski "Operacja czy zabieg - dylemat semantyczny", opublikowany w "Przeglądzie Urologicznym" 2010/11/6. Organ odwoławczy przywołał nadto definicje w/wym. pojęć zawarte w encyklopedii internetowej Wikipedia. Podniósł, że rozważania na temat ewentualnych różnic semantycznych w słowach "operacja i "zabieg" skłaniają do sformułowania kilku wniosków: zarówno język polski, jak i inne języki stosują w kontekście medycznym oba wyrażenia w sposób zamienny. Używane w publikacjach leksykalnych definicje słowa "operacja" w różny sposób definiują jego znaczenie, jednak zwykle do jego opisu znaczeniowego stosowane jest jako synonim słowo "zabieg" lub "zabieg chirurgiczny". Wymienne stosowanie tych określeń zarówno w mowie, jak i w tekstach jest więc z językowego punktu widzenia prawidłowe. W opinii organu odwoławczego - stosując dla zobrazowania matematyczną teorię zbiorów można powiedzieć na podstawie analizy dostępnych źródeł, że pojęcie "operacja" jest podzbiorem "zabiegów" rozumianych jako wszelkiego rodzaju czynności lekarskie i/lub pielęgniarskie, zarówno diagnostyczne, jak i lecznicze, higieniczne, rehabilitacyjne itp. "Operacja" jest wyrażeniem zarezerwowanym dla procedur chirurgicznych, zawsze wykonywanych przez lekarza, choć niekoniecznie przez chirurga". W mowie potocznej "operacja" jest pojęciem oznaczającym "poważny zabieg chirurgiczny" z naruszeniem ciągłości powłok, ryzykiem potencjalnych powikłań i niepożądanych następstw. Słowo "zabieg" rozumiane jest jako postępowanie lekarskie o mniejszym ciężarze gatunkowym, mniejszym znaczeniu i wpływie na przyszłe losy chorego" (dr hab. n. med. M. Słojewski, tamże, str. 2-3 wg publikacji dostępnej w intrenecie).

Reasumując z uwagi na brak legalnej definicji pojęcia "operacja" - Okręgowy Inspektor Pracy w K. uznał - że kryterium wynikającym z przepisu prawa, mającym w niniejszej sprawie zastosowanie, jest min. ustalenie, czy praca danego pracownika jest pracą w "zespołach operacyjnych". B.G. zaś nie należy do zespołu operacyjnego (w skład którego u pracodawcy wchodzą pielęgniarki anestezjologiczne), a zakresy obowiązków ww. pracownicy i "pielęgniarek anestezjologicznych" wchodzących w skład "zespołu operacyjnego" funkcjonującego u pracodawcy, różnią się. Organ odwoławczy podkreślił, że gdyby intencją ustawodawcy było zaliczenie do prac o szczególnym charakterze pracy, polegającej na wykonywaniu czynności medycznych w oddziale intensywnej terapii, nie zawęził by pojęcia prac personelu medycznego dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru wyłącznie do prac "personelu medycznego w zespołach operacyjnych".

Reasumując – w opinii organu odwoławczego - z dokonanych ustaleń wynika, że praca wykonywana przez B.G. nie mieści się w rodzaju prac, o których mowa w pkt 24 załącznika nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych. Nadto – zdaniem tego organu - argumentem, przemawiającym za możliwością nakazania przez organy Państwowej Inspekcji Pracy umieszczenia pracownicy w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze nie może być okoliczność, że w § 1 Zarządzenia Nr 73/09 Dyrektora Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr [...] im. [...] [...], ul. [...] w Z. z dnia [...] w sprawie ustalenia wykazu stanowisk pracy o szczególnym charakterze w szpitalu, pracodawca zaliczył prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru wykonywane w pełnym wymiarze czasu pracy w Oddziale Intensywnej Terapii Dzieci. Zarządzeniem nr [...] z dnia [...] Dyrektora Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr [...] im. [...] [...] "w sprawie: ustalenia wykazu stanowisk pracy o szczególnym charakterze w szpitalu" ustalono nowy wykaz stanowisk pracy, na których wykonywane są prace o szczególnym charakterze. Na mocy § 6 Zarządzenia nr [...] utraciło moc Zarządzenie Nr [...]. W § 1 Zarządzenia nr [...] z dnia [...] zapisano: "zaliczenie do stanowisk pracy o szczególnym charakterze, prace wykonywane w pełnym wymiarze czasu pracy personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru w następujących komórkach organizacyjnych Szpitala:

1. Blok Operacyjny Oddziału Chirurgii Wad Rozwojowych Dzieci i Traumatologii,

2. Blok Operacyjny.

Organ odwoławczy podkreślił, że o możliwości nakazania umieszczenia B.G. w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze może bowiem decydować wyłącznie rodzaj wykonywanej pracy. Przy tym organ odwoławczy zaznaczył, iż nie rozważał problemu spełnienia przesłanek, o których mowa w definicji pracy o szczególnym charakterze (art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych), a mianowicie, czy jest to praca wymagająca szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawność psychofizycznej, której możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się. Zamieszczenie w wykazie nr 2 do ustawy określonego rodzaju prac świadczy bowiem o spełnieniu ww. wymogów, wynikających z art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych. W niniejszej sprawie nie został jednak spełniony warunek, aby praca odwołującej się należała do prac, wymienionych w pkt 24 załącznika nr 2 do powołanej ustawy.

W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach skarżąca B.G. zarzuciła organom Państwowej Inspekcji Pracy naruszenie przepisów prawa procesowego, polegające na pominięciu, zarówno w trakcie postępowania prowadzonego przez organ pierwszej, jak i drugiej instancji, szeregu dowodów, które, jej zdaniem, świadczą o tym, że zajmowane przez nią stanowisko jest stanowiskiem, na którym wykonywana jest praca o szczególnym charakterze. Stwierdziła, że organ pierwszej instancji nie badał, czy jej stanowisko pracy "należy do stanowisk o szczególnym charakterze". Zarzut wniesiony przez skarżącą dotyczy również niewyznaczenia rozprawy administracyjnej, mającej na celu przeprowadzenie konfrontacji z pracodawcą. B.G. stwierdziła także, opierając się na stanowisku Ministerstwa Zdrowia, decyzji Państwowej Inspekcji Pracy - Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. w sprawie znak: [...], wydanej na podstawie opinii biegłego oraz stanowisku Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie medycyny pracy I.Z. w K., że praca wykonywana przez pielęgniarki na Oddziale Intensywnej Terapii każdego szpitala spełnia literalnie zapis ustawy o emeryturach pomostowych i pkt 24 załącznika nr 2. Odmienna ocena, jakiej dokonały w zaskarżonych decyzjach oba organy administracyjne wynika, zdaniem skarżącej, tylko i wyłącznie z braku należytej wiedzy osób rozpatrujących sprawę, zupełnego zbagatelizowania istniejącego stanu faktycznego, wyjątkowej stronniczości, bezpodstawnej i niczym nie uzasadnionej odmowy przeprowadzenia dowodów, o jakie skarżąca wnioskowała, niezrozumiałej całkowitej niechęci do przeprowadzenia istotnych dowodów, które mogą rozstrzygnąć sprawę na korzyść skarżącej i tym samym aroganckiego stosunku do obowiązującego prawa. Ponadto zarzuciła organowi drugiej instancji, że nie została poinformowana o możliwości przejrzenia akt przed wydaniem decyzji stwierdzając, że organ

odwoławczy nie powinien ograniczyć się do badania decyzji I instancji bez przeprowadzenia jakiegokolwiek postępowania dowodowego, całkowicie formalnie ignorując stronę tego postępowania. Tym samym, zdaniem skarżącej, naruszony został art. 7, 8, 75 § 1, 77 ust.1, 78 § 1, 80 i 84 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie i podtrzymał dotychczas prezentowane stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje:

Zgodnie z regulacją art. 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, co oznacza, iż jej przedmiotem jest ocena prawidłowości prowadzenia przez organ administracji publicznej postępowania administracyjnego oraz zapadłych w tym postępowaniu rozstrzygnięć. Sąd administracyjny ocenia czy wydana w sprawie decyzja narusza przepisy prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy.

Zgodnie z regulacją z art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) zwanej dalej w skrócie P.p.s.a., decyzja podlega uchyleniu w całości lub w części, jeżeli sąd stwierdzi:

1) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy,

2) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego,

3) inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy.

Stosownie natomiast do treści art. 134 § 1 wskazanej ustawy sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Oznacza to, że sąd obowiązany jest wziąć pod uwagę z urzędu wszelkie naruszenia w postępowaniu administracyjnym przepisów prawa materialnego i procesowego, jeśli mogły mieć wpływ na treść zapadłego rozstrzygnięcia.

Rozpoznając niniejszą sprawę w świetle wyżej przytoczonych kryteriów Wojewódzki Sąd uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie, choć nie z przyczyn w niej wskazanych.

W pierwszej kolejności wyjaśnić należy, że stosownie do treści art. 41 ust. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656 ze zm.) płatnik składek jest obowiązany prowadzić:

1) wykaz stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;

2) ewidencję pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których jest przewidziany obowiązek opłacania składek na FEP, zawierającą dane, o których mowa w ust. 3 pkt 2.

W przypadku nieumieszczenia pracownika w ewidencji o której mowa w pkt 2 wyżej wskazanego przepisu pracownikowi temu służy skarga do państwowej inspekcji pracy zgodnie z treścią art. 41 ust. 6 omawianej ustawy. Kompetencje właściwych organów w tym zakresie normuje natomiast ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o państwowej inspekcji pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589 ze zm.). Zgodnie z art. 11a właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy są uprawnione do nakazania pracodawcy umieszczenia pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o której mowa w art. 41 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, wykreślenia go z ewidencji oraz do sporządzenia korekty dokonanego wpisu w tej ewidencji. Wskazany przepis art. 41 ust. 4 pkt 2 ustawy o emeryturach pomostowych reguluje obowiązek płatnika składek na Fundusz Emerytur Pomostowych umieszczenia pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których przewidziany jest obowiązek opłacania składek na właśnie Fundusz Emerytur Pomostowych. Z przepisu tego wynika, że podmiotem uprawnionym do zakwalifikowania danego rodzaju pracy, do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub pracy o szczególnym charakterze jest płatnik składek, a więc pracodawca.

Pracownikowi, który nie został umieszczony w takiej ewidencji przysługuje środek ochrony, którym jest skarga do Państwowej Inspekcji Pracy składana w trybie art. 41 ust. 6 ustawy o emeryturach pomostowych. Konsekwencją wniesienia skargi, którą organy Inspekcji uznają za zasadną, jest wydanie nakazu zgodnie z wyżej wskazanym art. 11a ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy. Możliwość stosowania przez organy środków unormowanych we wskazanym przepisie wyznaczona została natomiast przepisami ustawy o emeryturach pomostowych. Właściwość ta została ograniczona w zasadzie do spraw, w których kwalifikacja pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze nie jest sporna. Nie wymaga weryfikacji stanowiska pracy, w oparciu o kryteria wynikające z przepisów ustawy o emeryturach pomostowych. Inaczej rzecz ujmując należy wskazać, że wydanie nakazu umieszczenia danego pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przez Inspektora Pracy możliwe jest wówczas, gdy dane stanowisko pracy zostało przez samego pracodawcę zaliczone do wykazu stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, natomiast pracownik zajmujący takie właśnie stanowisko w zakładzie pracy nie został przez pracodawcę uwzględniony w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. W pozostałym bowiem zakresie ustawa o emeryturach pomostowych przyjęła zasadę właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz sądów powszechnych w sprawach między innymi emerytur pomostowych, co z kolei ogranicza zakres kompetencji Inspekcji Pracy do spraw wyżej wskazanych. Jak słusznie wskazuje Naczelny Sąd Administracyjny (por. wyrok z dnia 14 grudnia 2012 r., sygn. akt I OSK 866/12, wyrok z dnia 28 grudnia 2012 r., sygn. akt I OSK 573/12 dostępne w CBOSA) takie wyznaczenie granic właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Państwowej Inspekcji Pracy wynika z regulacji zawartej w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz. U. z 2010 r., Nr 220, poz. 1447 ze zm.). Zgodnie bowiem z treścią art. 10 ust. 1 tejże ustawy przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji, od której przysługuje odwołanie. Odwołanie od decyzji wydanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych służy do właściwego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Naczelny Sąd Administracyjny w przywołanych orzeczeniach zaakcentował, że właściwość sądu pracy i ubezpieczeń społecznych wskazywana jest również przez Sąd Najwyższy w szeregu postanowień, między innymi w postanowieniu z dnia 18 stycznia 2012 r., sygn. akt II UK 113/11, gdzie Sąd Najwyższy stwierdził, ż e w sprawach z odwołania od decyzji organu rentowego w przedmiocie interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania przepisów z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie właściwy jest sąd powszechny – sąd pracy i ubezpieczeń społecznych (art. 83 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Również Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia 13 listopada 2012 r., sygn. akt I OPS 4/12 wskazał, że sprawy o emerytury pomostowe oraz sprawy dotyczące obowiązku opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych są sprawami z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy wskazać przyjdzie, że słusznie organ odwoławczy wskazał, że brak jest podstaw do przyjęcia właściwości organów Państwowej Inspekcji Pracy w zakresie dokonywania kontroli wykazu stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Nie mogą zatem dokonywać ustaleń, czy określone stanowisko pracy spełnia wymogi przewidziane przez ustawę o emeryturach pomostowych, by być umieszczone przez pracodawcę w wykazie stanowisk prowadzonym w oparciu o regulacje art. 41 ust. 4 pkt 1 ustawy. Jednakże pomimo takiego stwierdzenia organy administracji przeprowadziły bardzo wnikliwie postępowanie dowodowe oraz w zasadzie dokonały oceny warunków i charakteru pracy skarżącej, która zatrudniona jest na stanowisku - starszej pielęgniarki w pełnym wymiarze czasu pracy w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym Nr [...] im. [...] [...] z siedzibą w Z. na Oddziale Intensywnej Terapii Dzieci. W obszernych uzasadnieniach decyzji organy dokonały weryfikacji stanowiska pracy skarżącej pod kątem spełnienia kryteriów wskazanych w pkt 24 załącznika nr 2 ustawy o emeryturach pomostowych, do czego jednak, mając na uwadze wyżej zaprezentowaną interpretację przepisów nie były uprawnione.

W niniejszej sprawie istotny jest sporny charakter zakwalifikowania prac pielęgniarek pracujących na Oddziale Intensywnej Terapii Dzieci do prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, która wymaga rozstrzygnięcia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a w konsekwencji przez sąd pracy i ubezpieczeń społecznych, a zatem naruszono przepisy regulujące właściwość organów Państwowej Inspekcji Pracy.

Zaakcentować również należy, że na gruncie obecnie obowiązujących regulacji prawnych o spełnieniu wymagań niezbędnych do nabycia uprawnień do emerytury pomostowej, a zatem również warunku w postaci pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, rozstrzyga organ rentowy, a w razie wniesienia odwołania sąd powszechny. To w toku tego właśnie postępowania ustala się, czy pracownik wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przez wymagany okres. Inaczej rzecz ujmując przyjdzie stwierdzić, że prawo pracownika do emerytury pomostowej uzależnione jest od tego, czy pracownik ten przez wymagany okres w rzeczywistości wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, nie natomiast okoliczność, czy był on wpisany w ewidencji pracowników wykonujących takie prace.

Sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w pełni podziela stanowisko w tym zakresie wyrażone między innymi w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 grudnia 2012 r., sygn. akt I OSK 587/12 zgodnie z którym prowadzenie ewidencji, o której mowa w art. 41 ust. 4 pkt 2 ustawy o emeryturach pomostowych oraz wydawanie decyzji administracyjnych przez organy Państwowej Inspekcji Pracy w sprawach związanych z prowadzeniem ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze ma służyć jedynie dokumentowaniu faktu wykonywania takiej pracy. Natomiast umieszczenie pracownika lub nie w takiej ewidencji nie przesądza samo przez się, że pracownik ten spełnia lub nie spełnia warunku nabycia prawa do emerytury pomostowej. Dodatkowo wskazać należy, że przepisy ustawy o emeryturach pomostowych, w szczególności art. 41 ust. 1 pkt 2, 41 ust. 4 pkt 2 i ust. 6 mówią o pracownikach, za których przewidziany jest obowiązek opłacania składek, nie natomiast o pracownikach za których składki takie są przez płatnika odprowadzane. Pracownik za którego przewidziany jest obowiązek opłacania składek, to pracownik, który wykonuje prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, lecz ocena spornych okoliczności w tym zakresie należy do właściwości organów rentowych oraz sądów powszechnych.

Dlatego przyjąć należy, że merytoryczny spór pomiędzy pracownikiem, a pracodawcą w kwestii oceny charakteru pracy wykonywanej na danym stanowisku pracy, w szczególności, czy praca ta ma charakter pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jest w zasadzie sporem z zakresu ubezpieczeń społecznych. Z jednej bowiem strony dotyczy obowiązków pracodawcy między innymi w postaci opłacania składek na FEP, a z drugiej strony uprawnień pracownika związanych z uzyskaniem prawa do emerytury pomostowej.

Mając powyższe na uwadze wskazać należy, że organy Państwowej Inspekcji Pracy, do których wpłynęła skarga pracownika składana w trybie art. 41 ust. 6 ustawy o emeryturach pomostowych zobowiązane są do wszczęcia postępowania kontrolnego, które to postępowanie może zakończyć się wydaniem nakazu w trybie art. 11a ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, lecz jedynie wówczas, gdy dane stanowisko pracy zostało przez płatnika składek umieszczone w ewidencji natomiast pracownik, który spełnia wszystkie przesłanki do objęcia go wpisem ze względu na właśnie zajmowane stanowisko, wpisem do takiej ewidencji nie został objęty. W sytuacji natomiast, gdy po przeprowadzeniu kontroli ustalono, że stanowisko na którym zatrudniony jest pracownik wnoszący skargę nie zostało przez płatnika składek na FEP zamieszczone w wykazie stanowisk pracy na których wykonywana jest praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wówczas Inspektor pracy winien umorzyć postępowanie jako bezprzedmiotowe. Podkreślić ponownie należy, że rola inspekcji pracy w tym zakresie ogranicza się jedynie do orzekania o istnieniu lub nieistnieniu naruszenia obowiązku pracodawcy o charterze ewidencyjno – sprawozdawczym.

Konkludując należy wskazać, że organy naruszyły wyżej omówione przepisy oraz art. 105 § 1 K.p.a., a naruszenia te miały istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy zatem obligowały Sąd do uchylenia skarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji w myśl art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c P.p.s.a.