I OZ 202/13

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 3 stycznia 2013 r., sygn. akt II SA/Sz 366/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie oddalił wniosek R. S. o wyłączenie sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego Grzegorza Jankowskiego oraz sędziego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Katarzynę Grzegorczyk-Meder od rozpoznania sprawy ze skargi R. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Szczecinie z dnia (...) stycznia 2008 r. Nr (...) w przedmiocie dodatku mieszkaniowego.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd pierwszej instancji wskazał, iż pismem z dnia 20 lutego 2008 r. R. S. złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Szczecinie z dnia (...) stycznia 2008 r. Nr (...) utrzymującą w mocy decyzję organu pierwszej instancji w przedmiocie przyznania skarżącemu dodatku mieszkaniowego.

Sąd postanowieniem z dnia 26 czerwca 2012 r. oddalił wniosek R. S. o wyłączenie sędziego WSA Katarzyny Grzegorczyk – Meder i sędziego NSA Grzegorza Jankowskiego od rozpoznania niniejszej sprawy, zaś Naczelny Sąd Administracyjny w dniu 4 października 2012 r. oddalił zażalenie na ww. postanowienie WSA w Szczecinie.

Na rozprawie sądowej w dniu 12 grudnia 2012 r. R. S. złożył kolejne wnioski (pisma z dnia 12 grudnia 2012 r.) o wyłączenie sędziego WSA Katarzyny Grzegorczyk-Meder oraz sędziego NSA Grzegorza Jankowskiego od rozpoznania sprawy II SA/Sz 366/12.

Skarżący jako podstawę wyłączenia sędziego NSA Grzegorza Jankowskiego wskazał na stosowanie przez ww. sędziego w sprawach o sygn. akt SA/Sz 2337/02 i SA/Sz 1777/02 "omnipotencji władczej funkcjonariusza publicznego państwa totalitarnego" poprzez stwarzanie "fałszywej otoczki spraw", w celu usprawiedliwienia "filozofii funkcjonowania państwa w oparciu o (...) peerelowski pozytywizm prawny". Ponadto wyjaśnił, że wątpliwości co do bezstronności sędziego wywołuje fakt negatywnego stosunku ww. sędziego do osoby skarżącego, które miało miejsce w toku prowadzonych rozpraw w powyższych sprawach.

Precyzując przesłanki wyłączenia sędziego WSA Katarzyny Grzegorczyk-Meder R. S. podniósł, że ww. sędzia kierował się, w czasie nieotwartego formalnie posiedzenia w sprawie II SA/Sz 277/10, "omnipotencją władczą funkcjonariusza publicznego państwa totalitarnego na szkodę i krzywdę skarżącego". Według wnioskodawcy, o wątpliwości co do obiektywizmu, bezstronności i wiarygodności sędziego WSA Katarzyny Grzegorczyk-Meder, świadczą fakty i okoliczności zawarte w pismach znajdujących się w aktach sprawy o sygn. II SA/Sz 277/10, które wskazują na niewłaściwe zachowanie się sędziego podczas posiedzenia jawnego.

W dniu 13 grudnia 2011 r. oraz w dniu 14 grudnia 2012 r. sędzia WSA Katarzyna Grzegorczyk-Meder oraz sędzia NSA Grzegorz Jankowski złożyli do akt sprawy oświadczenia, z których wynika, że nie istnieją ani to przesłanki wymienione w art. 18 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, ani też okoliczności tego rodzaju, że mogłyby wywołać uzasadnioną wątpliwość, co do ich bezstronności w rozpoznawanej sprawie.

Wydając zaskarżone postanowienie Sąd pierwszej instancji wskazał, iż sędzia NSA Grzegorza Jankowski i sędzia WSA Katarzyna Grzegorczyk-Meder w złożonych oświadczeniach z dnia 13 grudnia 2012 r. oraz 14 grudnia 2012 r. wskazali, że nie występują okoliczności tego rodzaju, które mogłyby wywołać wątpliwości, co do ich bezstronności w rozpoznaniu sprawy. Prawdziwość tych oświadczeń nie budzi żadnych wątpliwości. Skarżący w uzasadnieniu wniosków o wyłączenie sędziego NSA Grzegorza Jankowskiego i sędziego WSA Katarzyny Grzegorczyk-Meder nie wskazał, ani nie udowodnił żadnych okoliczności, które by podważały wiarygodność złożonych oświadczeń. W tej sytuacji wniosek o wyłączenie sędziego nie zasługuje na uwzględnienie. Wątpliwość, co do bezstronności sędziego musi wynikać z uzasadnionych obiektywnych powodów. Wątpliwość ta musi być przy tym realna, a nie potencjalna. Natomiast przytaczane przez skarżącego okoliczności są jedynie subiektywnymi odczuciami i ocenami działań podejmowanych przez objętych wnioskami sędziów. Fakt orzekania przez sędziego NSA Grzegorza Jankowskiego oraz sędziego WSA Katarzynę Grzegorczyk-Meder w innych sprawach, w których skarżący był stroną, nie wskazuje na uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziów. Również podejmowanie przez ww. sędziów czynności, które nie satysfakcjonowały skarżącego, nie stanowi powodu, który obiektywnie spowodowałby utratę zaufania co do obiektywizmu ww. sędziów. Wniosek R. S. o wyłączenie sędziego Katarzyny Grzegorczyk – Meder oraz sędziego Grzegorza Jankowskiego, nie jest pierwszym, złożonym w przedmiotowej sprawie. Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2012 r. Sąd oddalił wniosek o wyłączenie ww. sędziów wyjaśniając, że powoływane przez skarżącego okoliczności związane z prowadzeniem innych spraw (tożsame z powołanymi obecnie we wnioskach z dnia 12 grudnia 2012 r.), nie stanowią przyczyny wyłączenia sędziów. Ocena pracy sędziego pod kątem ewentualnych popełnionych błędów, należy bowiem do sądu wyższej instancji w ramach kontroli instancyjnej, a nie jest oceniania przy rozpoznawaniu wniosku o wyłączenie sędziego. Postanowieniem z dnia 4 października 2012 r., sygn. akt I OZ 749/12, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił zażalenie R. S. na powołane wyżej postanowienie Sądu pierwszej instancji w przedmiocie oddalenia wniosku o wyłączenie sędziego WSA Katarzyny Grzegorczyk-Meder i sędziego NSA Grzegorza Jankowskiego. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia NSA wyjaśnił, że za okoliczności, które uzasadniałyby uwzględnienie wniosku o wyłączenie wskazanych wyżej sędziów, w żadnym razie nie mogą być uznane bezpodstawne i gołosłowne twierdzenia, że wyżej wskazani sędziowie w innych sprawach z udziałem wnioskodawcy podejmują niekorzystne działania na jego rzecz, wykazując w ten sposób swoją stronniczość i niechęć do skarżącego. Subiektywne przekonanie skarżącego o działaniu na jego niekorzyść nie stanowi podstawy do wyłączenia sędziów. Nadto wskazano, że takiej podstawy nie stanowi również, fakt podejmowania rozstrzygnięć nieodpowiadających oczekiwaniom strony w innych postępowaniach sądowych lub też postępowanie niezgodne z przepisami procedury sądowoadministracyjnej, którego prawidłowość mogła zostać poddana ocenie wyłącznie na skutek wniesionego przez skarżącego w wymienionych przez niego sprawach środka odwoławczego. Mimo powyższej sytuacji, R. S. po raz kolejny we wniosku o wyłączenie sędziego NSA Grzegorza Jankowskiego oraz sędziego WSA Katarzyny Grzegorczyk - Meder powołał te same okoliczności, nie wskazując przy tym żadnej innej przyczyny, która nie była dotąd poddana ocenie Sądu, a która uzasadniałaby wyłączenie sędziego z mocy prawa na podstawie art. 18 P.p.s.a. lub na wniosek (art. 19 P.p.s.a.).

W zażaleniu na powyższe postanowienie R. S. podniósł, iż nie zgadza się z jego treścią. Jego zdaniem sędziowie objęci wnioskiem o wyłączenie wykazują negatywny stosunek do osoby skarżącego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Wyczerpujący katalog przyczyn wyłączenia sędziego z mocy ustawy wymieniony został w art. 18 p.p.s.a. Natomiast art. 19 powołanej ustawy stanowi, że niezależnie od przyczyn wymienionych w art. 18, wyłączenie sędziego następuje na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie.

Zarówno instytucja wyłączenia sędziego z mocy prawa, jak i na wniosek strony -dając możliwość eliminowania przyczyn, które mogłyby skutkować wątpliwościami co do bezstronności i obiektywizmu konkretnego sędziego w rozpoznaniu określonej sprawy - jest istotną gwarancją procesową. Wskazać jednak trzeba, że tylko obiektywnie zaistniałe i konkretnie sformułowane zastrzeżenia co do bezstronności sędziego przy rozstrzyganiu określonej sprawy - stanowić mogą prawem przewidzianą podstawę wniosku o wyłączeniu sędziego. Tym samym o dopuszczalnym wniosku o wyłączenie sędziego można mówić jedynie wówczas, gdy odnosi się on do osoby konkretnego sędziego i oparty jest na podstawach wskazujących na istnienie takich indywidualnych, odnoszących się do tego sędziego okoliczności, mogących wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie.

Rozpatrywany wniosek takich warunków nie spełnia, ponieważ skarżący domaga się ponownie wyłączenia sędziów w sprawie, nie wskazując obiektywnych przyczyn świadczących o braku ich bezstronności. Należy podkreślić, że wniosek o wyłączenie wskazanych sędziów w tej konkretnej sprawie został prawomocnie rozpoznany postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 października 2012 r., sygn. akt I OZ 749/12. W postanowieniu tym szczegółowo odniesiono się do wskazanych przez skarżącego argumentów, wskazano na znajdujące się w aktach sprawy oświadczenia sędziów, z których wynika, że nie zachodzą takie okoliczności, które budziłyby wątpliwości co do ich bezstronności i które uzasadniałyby wyłączenie ich od rozpoznania sprawy. Od dnia rozpoznania pierwszego wniosku o wyłączenie, nie zaszły nowe okoliczności, wynikające ze stosunku osobistego pomiędzy sędziami, a skarżącym, ani też nie zaistniały nowe okoliczności, dające podstawę do sformułowania uzasadnionych zastrzeżeń co do bezstronności sędziów przy rozstrzyganiu konkretnej sprawy. Należy również przywołać treść art. 170 p.p.s.a., zgodnie z którym Sąd związany jest prawomocnym orzeczeniem, które zostało przez niego wydane. Uchylenie lub zmiana prawomocnego orzeczenia możliwe jest jedynie w wypadku zmiany okoliczności sprawy i tylko wypadku, gdy wydane orzeczenie nie kończy postępowania w sprawie, co wynika z art. 165 powołanej ustawy. Postanowienie wydane w zakresie wniosku o wyłączenie sędziego jest właśnie takim orzeczeniem nie kończącym postępowania, zatem jego ewentualna zmiana mogłaby nastąpić tylko w wypadku zmiany okoliczności sprawy. Skoro ponownie złożony wniosek nie zawierał w swoim uzasadnieniu żadnych nowych okoliczności, które mogłyby uzasadniać zmianę prawomocnego orzeczenia wydanego w tym przedmiocie, zasadnie Wojewódzki Sąd Administracyjny odmówił jego uwzględnienia, zaś zaskarżone postanowienie oddalające wniosek o wyłączenie sędziów należy uznać za wydane zgodnie z obowiązującym prawem.

Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji postanowienia na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 §2 p.p.s.a.