I OSK 2041/11
Wyrok
Naczelny Sąd Administracyjny
2013-04-10Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Ewa Dzbeńska /przewodniczący/
Monika Nowicka
Roman Ciąglewicz /sprawozdawca/Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Ewa Dzbeńska, Sędzia NSA Monika Nowicka, Sędzia del. NSA Roman Ciąglewicz (spr.), Protokolant starszy asystent sędziego Maciej Kozłowski, po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Ministra Skarbu Państwa od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 maja 2011 r. sygn. akt I SA/Wa 376/11 w sprawie ze skargi A. D. na decyzję Ministra Skarbu Państwa z dnia [...] grudnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia prawa do rekompensaty 1) oddala skargę kasacyjną; 2) zasądza od Ministra Skarbu Państwa na rzecz A. D. kwotę 120 (sto dwadzieścia) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 24 maja 2011 r., sygn. akt I SA/Wa 376/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie ze skargi A. D. na decyzję Ministra Skarbu Państwa z dnia [...] grudnia 2010 r., nr [...], w przedmiocie odmowy potwierdzenia prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, uchylił zaskarżoną decyzję oraz decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] lipca 2010 r., nr [...].
Wyrok wydany został w następujących okolicznościach sprawy.
W dniu 17 maja 2010 r. A. D. złożył wniosek o rozpatrzenie jego wniosku złożonego w dniu 23 marca 2007 r. o wypłatę świadczenia pieniężnego z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP w wyniku lI wojny Światowej w trybie przewidzianym w ustawie z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP.
Wojewoda Mazowiecki, decyzją z dnia [...] lipca 2010 r., nr [...], orzekł o odmowie potwierdzenia na rzecz A. D. prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez D. D. nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, położonej w Wilnie przy ul. [...]. Powołał się na art. 5 ust. 1 w związku z ust. 3 pkt 4 oraz art. 7 ust. 2 w związku z art. 2, art. 3 i art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Organ, na podstawie dowodów z dokumentów, stwierdził, że właścicielką pozostawionej nieruchomości była O. D., która nie opuściła byłego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a jej spadkobiercy opuszczając Kresy Wschodnie nie byli jeszcze właścicielami spornych nieruchomości. Wyrok ustalający Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99, nie podważa wyłącznego tytułu własności przysługującego O. D. Według Wojewody, D. D. można nazwać właścicielem dopiero od chwili otwarcia spadku po O. D., która zmarła w 1949 r.
W odwołaniu A. D. zarzucił naruszenie:
- art. 6 K.p.a. w związku z art. 365 § 1 K.p.c. poprzez nieuznanie prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99, stwierdzającego, że D. D. i O. Z. pozostawili na terenach niestanowiących obecnie obszaru Rzeczypospolitej Polskiej w związku z działaniami wojennymi w latach 1939-1945 prawo współwłasności w udziałach wynoszących odpowiednio dla każdego ½ w majątku nieruchomym, położonym w Wilnie przy ul. [...], pomimo że prawomocne orzeczenia sądów wiążą inne sądy i organy administracji, co winno skutkować bezwzględnym obowiązkiem uwzględnienia przez Wojewodę, zarówno samego faktu wydania orzeczenia, jak i jego treści;
- art. 7 ust. 2 w związku z art. 2 pkt 1 i art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz. 1418 ze zm.) poprzez uznanie, że nie zostały spełnione przesłanki z ustawy bowiem D. D. nie pozostawił nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, pomimo przedstawienia przez A. D. wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99, stwierdzającego, że D. D. i O. Z. pozostawili na terenach niestanowiących obecnie obszaru Rzeczypospolitej Polskiej w związku z działaniami wojennymi w latach 1939-1945 prawo współwłasności w udziałach wynoszących odpowiednio dla każdego ½ w majątku nieruchomym, położonym w Wilnie przy ul. [...].
Minister Skarbu Państwa, decyzją dnia [...] grudnia 2010 r., nr [...], utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu organ wskazał, że zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r., prawo do rekompensaty przysługuje właścicielowi nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli spełnia on łącznie następujące wymogi: 1) był w dniu 1 września 1939 r. obywatelem polskim, zamieszkiwał w tym dniu na byłym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz opuścił je z przyczyn, o których mowa w art. 1; 2) posiada obywatelstwo polskie.
Minister ustalił, że z wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99, wynika, że D. D. i O. Z. pozostawili na terenach niestanowiących obecnie obszaru Rzeczypospolitej Polskiej w związku z działaniami wojennymi w latach 1939 - 1945 prawo współwłasności w udziałach wynoszących odpowiednio dla każdego 1/2 w majątku nieruchomym, położonym w Wilnie przy ul. [...]. Z akt sprawy wynika ponadto, iż pierwotnym właścicielem spornych nieruchomości była O. D., która zmarła w 1949 r. i nie opuściła byłych terytoriów RP. Spadkobiercami tej osoby byli: O. Z. (z domu. D.) oraz D. D. (poprzednik prawny strony niniejszego postępowania), a więc osoby wskazane w powołanym wyroku jako te, które pozostawiły przedmiotowe nieruchomości. Minister wskazał, że niewątpliwym i bezspornym jest również fakt, iż spadkobiercy O. D. opuścili byłe terytorium RP przed jej śmiercią, natomiast status następców prawnych uzyskali dopiero w 1949 r. W momencie opuszczenia byłego terytorium RP D. D. nie przysługiwał status właściciela spornych nieruchomości. Prawo do rekompensaty nie może więc być potwierdzone na rzecz jego następcy prawnego.
Odnosząc się do podnoszonej w odwołaniu zasady związania organów administracji publicznej prawomocnymi orzeczeniami sądów, Minister wskazał, że żądania osób ubiegających się o prawo do rekompensaty, wnoszone do sądów cywilnych w oparciu o art. 189 K.p.c., nie zawierały w sobie żądania ustalenia, kto na konkretny moment był właścicielem nieruchomości położonych na byłym terytorium RP. Wskazuje na to chociażby treść powołanego wyżej rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., który mówi ogólnie o pozostawieniu nieruchomości bez wskazania, czy osoby w tym rozstrzygnięciu wymienione były właścicielami lub współwłaścicielami w momencie kiedy opuszczały Kresy Wschodnie (co zresztą w przedmiotowej sprawie nastąpiło w innych terminach, poprzedzających śmierć pierwotnej właścicielki nieruchomości). Zdaniem Ministra, organ związany jest więc opisem mienia wskazanym w wyroku sądowym. Ustalenia dotyczące posiadania statusu właściciela na czas pozostawienia nieruchomości dokonuje natomiast samodzielnie na podstawie dowodów zebranych w sprawie.
A. D. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Zarzucił naruszenie:
1) art. 6, 7, 8 i 80 K.p.a. w zw. z art. 365 § 1 K.p.c. poprzez nieuwzględnienie przez Ministra Skarbu Państwa zasady związania organów prawomocnym orzeczeniem sądów powszechnych i przyjęcie, że - pomimo przedstawienia przez stronę wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r. sygn. akt II C 453/99 ustalającego, że D. D. i O. Z. pozostawili na terenach nie stanowiących obecnie obszaru Rzeczypospolitej Polskiej w związku z działaniami wojennymi w latach 1939-1945 prawo współwłasności w udziałach wynoszących odpowiednio dla każdego ½ części w majątku nieruchomym położonym w Wilnie przy ul. [...] - organ związany jest opisem mienia wskazanym w wyroku sądowym oraz że ustalenia dotyczące posiadania statusu właściciela na czas pozostawienia nieruchomości dokonuje organ samodzielnie na podstawie dowodów zebranych w sprawie;
2) art. 107 § 3 K.p.a. poprzez niewyjaśnienie stronie, na jakich dowodach organ oparł swoje rozstrzygnięcie, jakim dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, jak również nieodniesienie się do zarzutów skarżącego podniesionych w odwołaniu;
3) art. 7 ust. 2 w związku z art. 2 pkt. 1, art. 3 ust. 2 i art. 6 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz. 1418 ze zm.) w zw. z art. 365 § 1 K.p.c. poprzez uznanie, że nie zostały spełnione przesłanki z ustawy pozwalające na potwierdzenie A. D. prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez D. D. nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, z uwagi na nieposiadanie przez D. D. statusu właściciela spornych nieruchomości, a tym samym pominięcie wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99.
Skarżący wniósł o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji Ministra Skarbu Państwa oraz utrzymanej nią w mocy decyzji Wojewody Mazowieckiego.
W odpowiedzi na skargę Minister Skarbu Państwa wniósł o oddalenie skargi i podtrzymał stanowisko prezentowane dotychczas w sprawie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie przyjął, że skarżący dysponuje dokumentem, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP, świadczącym o pozostawieniu przez jego poprzednika prawnego D. D., w związku z działaniami wojennymi w latach 1939 – 1945 r. udziału wynoszącego ½ część we współwłasności nieruchomości położonej w Wilnie przy ul. [...] zabudowanej czterema budynkami. Dokumentem tym jest prawomocny wyrok Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99, którym, na mocy art. 365 § 1 K.p.c., związane są organy administracji oraz Sąd orzekający w niniejszej sprawie. W tej sytuacji niedopuszczalne jest prowadzenie przez organy postępowania dowodowego mającego na celu wykazanie, że to inna osoba – O. D. była właścicielem pozostawionego mienia. W stanie prawnym obowiązującym w dacie wydania powyższego wyroku przez sąd powszechny, obowiązujący wówczas przepis art. 212 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, umożliwiał skorzystanie z tzw. prawa do zaliczenia przez osobę, która wykazała, że jest właścicielem pozostawionego mienia lub jego spadkobiercą. Nie budzi również wątpliwości, że spadkobiercą praw po D. D. stał się w całości A. D. (postanowienie Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 12 kwietnia 1994 r., sygn. akt I Ns 166/94 i postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy-Pragi z dnia 1 lutego 1999 r., sygn. akt I Ns 1797/98).
Zdaniem Sądu, błędne jest twierdzenie Ministra Skarbu Państwa i Wojewody Mazowieckiego, że w niniejszej sprawie organy związane były jedynie opisem mienia wskazanym w sentencji wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99. Zarówno organy jak i Sąd związane są całością rozstrzygnięcia zawartego w tym orzeczeniu, a organy nie mają kompetencji do prowadzenia postępowania wyjaśniającego, co w rzeczywistości stanowiło żądanie pozwu w sprawie cywilnej. Z przepisu art. 2 ustawy w sposób wyraźny wynika zaś, że prawo do rekompensaty przysługuje właścicielowi nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami RP, a zatem przepis ten wymaga, aby wnioskodawca wykazał się dowodem świadczącym, że on lub jego spadkodawca był właścicielem tego rodzaju mienia. Według Sądu, organy błędnie oceniły zgromadzone w sprawie dowody i ustaliły, że A. D. nie przedłożył dokumentów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z ust. 4 pkt 3 oraz ust. 2 pkt 1 ustawy, przez co organ pierwszej instancji naruszył przepis art. 7 ust. 2 ustawy, a organ odwoławczy przepis art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a., w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy.
Skargę kasacyjną wniósł Minister Skarbu Państwa. Zaskarżył w całości wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 maja 2011 r.
Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:
1. w trybie art. 174 pkt 2 P.p.s.a. naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:
- art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c oraz art. 152 P.p.s.a. poprzez wydanie wyroku uchylającego zaskarżoną decyzję, w sytuacji, gdy organ wydający zaskarżoną decyzję nie naruszył przepisów prawa w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy,
- art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. w związku z art. 77 § 1, 80 oraz 138 § 1 pkt 1 K.p.a. poprzez przyjęcie przez Sąd, iż organ odwoławczy błędnie ocenił zgromadzony materiał dowodowy nie uznając wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99, podczas gdy powyższe orzeczenie nie potwierdza, iż wskazane w tym rozstrzygnięciu osoby, tj. D. D. i O. Z. – poprzednicy prawni skarżącego – byli współwłaścicielami opisanych tam nieruchomości na dzień opuszczenia byłego terytorium RP.
2. w trybie art. 174 pkt 1 P.p.s.a. naruszenie prawa materialnego, tj.:
- art. 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP poprzez błędną jego wykładnię i pominięcie w niniejszej sprawie przez Sąd, iż przesłankę dotyczącą wykazania prawa własności do nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami RP przez poprzedników prawnych skarżącego – D. D. i O. Z. należało wykazać w momencie opuszczenia przez nich byłego terytorium RP,
- art. 6 ust. 1 pkt 1 i ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP poprzez błędne przyjęcie, iż wyrok Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99 jest wystarczający do przyznania prawa do rekompensaty spadkobiercom, podczas gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż D. D. na dzień opuszczenia byłego terytorium RP nie był właścicielem nieruchomości znajdujących się na byłym terytorium RP, a w konsekwencji nie można uznać, iż skarżącemu – spadkobiercy D. D. przysługuje prawo do rekompensaty zgodnie z powoływaną ustawą.
Wskazując na powyższe wniósł o:
uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania (art. 185 § 1 P.p.s.a.),
a ewentualnie,
w przypadku gdyby Naczelny Sąd Administracyjny nie dopatrzył się naruszenia przepisów postępowania, mającego istotny wpływ na wynik postępowania wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie skargi A. D. (art. 188 P.p.s.a.)
Odpowiedź na skargę kasacyjną wniósł A. D. Wniósł o:
1. Oddalenie skargi kasacyjnej Ministra Skarbu Państwa w całości;
2. Zasądzenie kosztów postępowania w sprawie ze skargi kasacyjnej w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.
Przepis art. 183 § 1 P.p.s.a. stanowi, że Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak pod rozwagę nieważność postępowania. Nie zachodzą okoliczności skutkujące nieważność postępowania, określone w art. 183 § 2 pkt 1 – 6 P.p.s.a., należy zatem ograniczyć się do zarzutów wyartykułowanych w podstawach skargi kasacyjnej.
W sytuacji, gdy w skardze kasacyjnej podniesiono zarzuty materialne i proceduralne, w pierwszej kolejności należy odnieść się do procesowej podstawy kasacji (por. wyrok NSA z dnia 9 marca 2005 r., sygn. akt FSK 618/04, ONSA i wsa 2005/6/120). Zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. w związku z art. 77 § 1, 80 oraz 138 § 1 pkt 1 K.p.a. nie jest zasadny. Stanowisko dotyczące mocy wiążącej prawomocnego wyroku sądu powszechnego, tj. wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99, wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, jest trafne. W trakcie postępowania dowodowego prowadzonego w ramach postępowania administracyjnego, z mocy art. 80 K.p.a., obowiązuje zasada swobodnej oceny materiału dowodowego. Zasadzie tej nie przeczy związanie organu prawomocnym wyrokiem sądu. Zgodnie z art. 365 § 1 K.p.c., orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Przedmiotem wyroku opartego o art. 189 K.p.c. jest ustalenie stosunku prawnego lub prawa. Dopuszczalność drogi sądowej w sprawach o ustalenie, że powód lub jego poprzednik prawny pozostawił, w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r., poza obecnymi granicami państwa nieruchomość, na gruncie art. 212 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 115, poz. 741 ze zm.), stanowiącego podstawę materialnoprawną powołanego wyżej wyroku Sądu Rejonowego, wynikała m.in. z tego, że wyrok ustalał prawo własności powoda lub jego poprzednika do pozostawionej nieruchomości. Takie rozumienie wyroku ustalającego nie było kwestionowane, od czasu orzeczenia TK z dnia 10 czerwca 1987 r., sygn. akt P 1/87, w odniesieniu do art. 88 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r, o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 22, poz. 99), a następnie w odniesieniu do art. 5 ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o zaliczeniu na poczet ceny sprzedaży albo opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego (Dz. U. z 2004 r. Nr 6, poz. 39) – patrz: uchwała SN z dnia 17 grudnia 1987 r., sygn. akt III CZP 68/86, OSNC 1988/6/74; uchwała SN z dnia 5 sierpnia 2004 r., sygn. akt III CZP 39/04, OSNC 2005/7-8/127.
W związku z tym stanowisko organów, według którego ustalający wyrok sądu powszechnego nie wiąże w zakresie tytułu własności, a jedynie w zakresie opisu pozostawionego mienia, jest obarczone uchybieniem wobec art. 80 K.p.a. w związku z art. 365 § 1 K.p.c. Z uwagi bowiem na moc wiążącą orzeczenia, określoną w art. 365 § 1 K.p.c., organy administracyjne i sądy muszą przyjmować, że dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak stwierdzono w prawomocnym orzeczeniu (por. J. Kunicki, glosa do postanowienia SN z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt I CKN 169/98, OSP 2001/4/63; wyrok SN z dnia 12 lipca 2002 r., sygn. akt V CKN 1110/00, niepublikowany, treść [w:] System Informacji Prawnej LEX nr 74492).
Uchybienie organów mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Niewątpliwie, z art. 1 ust. 2 w związku z ust. 1 oraz art. 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz. 1418 ze zm.) wynika, że przesłankami prawa do rekompensaty, dla osób, o których mowa w art. 1 ust. 2, są: pozostawienie nieruchomości oraz opuszczenie byłego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na skutek innych okoliczności związanych z wojną rozpoczętą w 1939 r. Nie można wykluczyć sytuacji, w której przesłanki te zostaną spełnione, mimo że w momencie faktycznego opuszczenia byłego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osoba, która w związku z wojna terytorium to opuszczała, nie była właścicielem nieruchomości (por. wyrok NSA z dnia 7 marca 2012 r., sygn. akt I OSK 662/11, niepublikowany, treść [w:] Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/). Zaskarżonemu wyrokowi nie można zatem zarzucić błędnej wykładni art. 2 ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
To, czy w niniejszej sprawie taka sytuacja miała miejsce będzie przedmiotem ustaleń organów ponownie rozpatrujących sprawę. Nie można obecnie rozstrzygać o trafnym bądź błędnym zastosowaniu wobec skarżącego przepisów ustawy, gdy konieczne jest ponowne przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego.
W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 P.p.s.a., oddalił skargę kasacyjną. Orzeczenie o kosztach postępowania kasacyjnego oparto na art. 204 pkt 2 P.p.s.a.
-----------------------
8
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Ewa Dzbeńska /przewodniczący/Monika Nowicka
Roman Ciąglewicz /sprawozdawca/
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Ewa Dzbeńska, Sędzia NSA Monika Nowicka, Sędzia del. NSA Roman Ciąglewicz (spr.), Protokolant starszy asystent sędziego Maciej Kozłowski, po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Ministra Skarbu Państwa od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 maja 2011 r. sygn. akt I SA/Wa 376/11 w sprawie ze skargi A. D. na decyzję Ministra Skarbu Państwa z dnia [...] grudnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia prawa do rekompensaty 1) oddala skargę kasacyjną; 2) zasądza od Ministra Skarbu Państwa na rzecz A. D. kwotę 120 (sto dwadzieścia) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 24 maja 2011 r., sygn. akt I SA/Wa 376/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie ze skargi A. D. na decyzję Ministra Skarbu Państwa z dnia [...] grudnia 2010 r., nr [...], w przedmiocie odmowy potwierdzenia prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, uchylił zaskarżoną decyzję oraz decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] lipca 2010 r., nr [...].
Wyrok wydany został w następujących okolicznościach sprawy.
W dniu 17 maja 2010 r. A. D. złożył wniosek o rozpatrzenie jego wniosku złożonego w dniu 23 marca 2007 r. o wypłatę świadczenia pieniężnego z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP w wyniku lI wojny Światowej w trybie przewidzianym w ustawie z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP.
Wojewoda Mazowiecki, decyzją z dnia [...] lipca 2010 r., nr [...], orzekł o odmowie potwierdzenia na rzecz A. D. prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez D. D. nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, położonej w Wilnie przy ul. [...]. Powołał się na art. 5 ust. 1 w związku z ust. 3 pkt 4 oraz art. 7 ust. 2 w związku z art. 2, art. 3 i art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Organ, na podstawie dowodów z dokumentów, stwierdził, że właścicielką pozostawionej nieruchomości była O. D., która nie opuściła byłego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a jej spadkobiercy opuszczając Kresy Wschodnie nie byli jeszcze właścicielami spornych nieruchomości. Wyrok ustalający Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99, nie podważa wyłącznego tytułu własności przysługującego O. D. Według Wojewody, D. D. można nazwać właścicielem dopiero od chwili otwarcia spadku po O. D., która zmarła w 1949 r.
W odwołaniu A. D. zarzucił naruszenie:
- art. 6 K.p.a. w związku z art. 365 § 1 K.p.c. poprzez nieuznanie prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99, stwierdzającego, że D. D. i O. Z. pozostawili na terenach niestanowiących obecnie obszaru Rzeczypospolitej Polskiej w związku z działaniami wojennymi w latach 1939-1945 prawo współwłasności w udziałach wynoszących odpowiednio dla każdego ½ w majątku nieruchomym, położonym w Wilnie przy ul. [...], pomimo że prawomocne orzeczenia sądów wiążą inne sądy i organy administracji, co winno skutkować bezwzględnym obowiązkiem uwzględnienia przez Wojewodę, zarówno samego faktu wydania orzeczenia, jak i jego treści;
- art. 7 ust. 2 w związku z art. 2 pkt 1 i art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz. 1418 ze zm.) poprzez uznanie, że nie zostały spełnione przesłanki z ustawy bowiem D. D. nie pozostawił nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, pomimo przedstawienia przez A. D. wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99, stwierdzającego, że D. D. i O. Z. pozostawili na terenach niestanowiących obecnie obszaru Rzeczypospolitej Polskiej w związku z działaniami wojennymi w latach 1939-1945 prawo współwłasności w udziałach wynoszących odpowiednio dla każdego ½ w majątku nieruchomym, położonym w Wilnie przy ul. [...].
Minister Skarbu Państwa, decyzją dnia [...] grudnia 2010 r., nr [...], utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu organ wskazał, że zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r., prawo do rekompensaty przysługuje właścicielowi nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli spełnia on łącznie następujące wymogi: 1) był w dniu 1 września 1939 r. obywatelem polskim, zamieszkiwał w tym dniu na byłym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz opuścił je z przyczyn, o których mowa w art. 1; 2) posiada obywatelstwo polskie.
Minister ustalił, że z wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99, wynika, że D. D. i O. Z. pozostawili na terenach niestanowiących obecnie obszaru Rzeczypospolitej Polskiej w związku z działaniami wojennymi w latach 1939 - 1945 prawo współwłasności w udziałach wynoszących odpowiednio dla każdego 1/2 w majątku nieruchomym, położonym w Wilnie przy ul. [...]. Z akt sprawy wynika ponadto, iż pierwotnym właścicielem spornych nieruchomości była O. D., która zmarła w 1949 r. i nie opuściła byłych terytoriów RP. Spadkobiercami tej osoby byli: O. Z. (z domu. D.) oraz D. D. (poprzednik prawny strony niniejszego postępowania), a więc osoby wskazane w powołanym wyroku jako te, które pozostawiły przedmiotowe nieruchomości. Minister wskazał, że niewątpliwym i bezspornym jest również fakt, iż spadkobiercy O. D. opuścili byłe terytorium RP przed jej śmiercią, natomiast status następców prawnych uzyskali dopiero w 1949 r. W momencie opuszczenia byłego terytorium RP D. D. nie przysługiwał status właściciela spornych nieruchomości. Prawo do rekompensaty nie może więc być potwierdzone na rzecz jego następcy prawnego.
Odnosząc się do podnoszonej w odwołaniu zasady związania organów administracji publicznej prawomocnymi orzeczeniami sądów, Minister wskazał, że żądania osób ubiegających się o prawo do rekompensaty, wnoszone do sądów cywilnych w oparciu o art. 189 K.p.c., nie zawierały w sobie żądania ustalenia, kto na konkretny moment był właścicielem nieruchomości położonych na byłym terytorium RP. Wskazuje na to chociażby treść powołanego wyżej rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., który mówi ogólnie o pozostawieniu nieruchomości bez wskazania, czy osoby w tym rozstrzygnięciu wymienione były właścicielami lub współwłaścicielami w momencie kiedy opuszczały Kresy Wschodnie (co zresztą w przedmiotowej sprawie nastąpiło w innych terminach, poprzedzających śmierć pierwotnej właścicielki nieruchomości). Zdaniem Ministra, organ związany jest więc opisem mienia wskazanym w wyroku sądowym. Ustalenia dotyczące posiadania statusu właściciela na czas pozostawienia nieruchomości dokonuje natomiast samodzielnie na podstawie dowodów zebranych w sprawie.
A. D. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Zarzucił naruszenie:
1) art. 6, 7, 8 i 80 K.p.a. w zw. z art. 365 § 1 K.p.c. poprzez nieuwzględnienie przez Ministra Skarbu Państwa zasady związania organów prawomocnym orzeczeniem sądów powszechnych i przyjęcie, że - pomimo przedstawienia przez stronę wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r. sygn. akt II C 453/99 ustalającego, że D. D. i O. Z. pozostawili na terenach nie stanowiących obecnie obszaru Rzeczypospolitej Polskiej w związku z działaniami wojennymi w latach 1939-1945 prawo współwłasności w udziałach wynoszących odpowiednio dla każdego ½ części w majątku nieruchomym położonym w Wilnie przy ul. [...] - organ związany jest opisem mienia wskazanym w wyroku sądowym oraz że ustalenia dotyczące posiadania statusu właściciela na czas pozostawienia nieruchomości dokonuje organ samodzielnie na podstawie dowodów zebranych w sprawie;
2) art. 107 § 3 K.p.a. poprzez niewyjaśnienie stronie, na jakich dowodach organ oparł swoje rozstrzygnięcie, jakim dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, jak również nieodniesienie się do zarzutów skarżącego podniesionych w odwołaniu;
3) art. 7 ust. 2 w związku z art. 2 pkt. 1, art. 3 ust. 2 i art. 6 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz. 1418 ze zm.) w zw. z art. 365 § 1 K.p.c. poprzez uznanie, że nie zostały spełnione przesłanki z ustawy pozwalające na potwierdzenie A. D. prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez D. D. nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, z uwagi na nieposiadanie przez D. D. statusu właściciela spornych nieruchomości, a tym samym pominięcie wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99.
Skarżący wniósł o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji Ministra Skarbu Państwa oraz utrzymanej nią w mocy decyzji Wojewody Mazowieckiego.
W odpowiedzi na skargę Minister Skarbu Państwa wniósł o oddalenie skargi i podtrzymał stanowisko prezentowane dotychczas w sprawie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie przyjął, że skarżący dysponuje dokumentem, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP, świadczącym o pozostawieniu przez jego poprzednika prawnego D. D., w związku z działaniami wojennymi w latach 1939 – 1945 r. udziału wynoszącego ½ część we współwłasności nieruchomości położonej w Wilnie przy ul. [...] zabudowanej czterema budynkami. Dokumentem tym jest prawomocny wyrok Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99, którym, na mocy art. 365 § 1 K.p.c., związane są organy administracji oraz Sąd orzekający w niniejszej sprawie. W tej sytuacji niedopuszczalne jest prowadzenie przez organy postępowania dowodowego mającego na celu wykazanie, że to inna osoba – O. D. była właścicielem pozostawionego mienia. W stanie prawnym obowiązującym w dacie wydania powyższego wyroku przez sąd powszechny, obowiązujący wówczas przepis art. 212 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, umożliwiał skorzystanie z tzw. prawa do zaliczenia przez osobę, która wykazała, że jest właścicielem pozostawionego mienia lub jego spadkobiercą. Nie budzi również wątpliwości, że spadkobiercą praw po D. D. stał się w całości A. D. (postanowienie Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 12 kwietnia 1994 r., sygn. akt I Ns 166/94 i postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy-Pragi z dnia 1 lutego 1999 r., sygn. akt I Ns 1797/98).
Zdaniem Sądu, błędne jest twierdzenie Ministra Skarbu Państwa i Wojewody Mazowieckiego, że w niniejszej sprawie organy związane były jedynie opisem mienia wskazanym w sentencji wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99. Zarówno organy jak i Sąd związane są całością rozstrzygnięcia zawartego w tym orzeczeniu, a organy nie mają kompetencji do prowadzenia postępowania wyjaśniającego, co w rzeczywistości stanowiło żądanie pozwu w sprawie cywilnej. Z przepisu art. 2 ustawy w sposób wyraźny wynika zaś, że prawo do rekompensaty przysługuje właścicielowi nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami RP, a zatem przepis ten wymaga, aby wnioskodawca wykazał się dowodem świadczącym, że on lub jego spadkodawca był właścicielem tego rodzaju mienia. Według Sądu, organy błędnie oceniły zgromadzone w sprawie dowody i ustaliły, że A. D. nie przedłożył dokumentów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z ust. 4 pkt 3 oraz ust. 2 pkt 1 ustawy, przez co organ pierwszej instancji naruszył przepis art. 7 ust. 2 ustawy, a organ odwoławczy przepis art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a., w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy.
Skargę kasacyjną wniósł Minister Skarbu Państwa. Zaskarżył w całości wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 maja 2011 r.
Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:
1. w trybie art. 174 pkt 2 P.p.s.a. naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:
- art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c oraz art. 152 P.p.s.a. poprzez wydanie wyroku uchylającego zaskarżoną decyzję, w sytuacji, gdy organ wydający zaskarżoną decyzję nie naruszył przepisów prawa w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy,
- art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. w związku z art. 77 § 1, 80 oraz 138 § 1 pkt 1 K.p.a. poprzez przyjęcie przez Sąd, iż organ odwoławczy błędnie ocenił zgromadzony materiał dowodowy nie uznając wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99, podczas gdy powyższe orzeczenie nie potwierdza, iż wskazane w tym rozstrzygnięciu osoby, tj. D. D. i O. Z. – poprzednicy prawni skarżącego – byli współwłaścicielami opisanych tam nieruchomości na dzień opuszczenia byłego terytorium RP.
2. w trybie art. 174 pkt 1 P.p.s.a. naruszenie prawa materialnego, tj.:
- art. 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP poprzez błędną jego wykładnię i pominięcie w niniejszej sprawie przez Sąd, iż przesłankę dotyczącą wykazania prawa własności do nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami RP przez poprzedników prawnych skarżącego – D. D. i O. Z. należało wykazać w momencie opuszczenia przez nich byłego terytorium RP,
- art. 6 ust. 1 pkt 1 i ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP poprzez błędne przyjęcie, iż wyrok Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99 jest wystarczający do przyznania prawa do rekompensaty spadkobiercom, podczas gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż D. D. na dzień opuszczenia byłego terytorium RP nie był właścicielem nieruchomości znajdujących się na byłym terytorium RP, a w konsekwencji nie można uznać, iż skarżącemu – spadkobiercy D. D. przysługuje prawo do rekompensaty zgodnie z powoływaną ustawą.
Wskazując na powyższe wniósł o:
uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania (art. 185 § 1 P.p.s.a.),
a ewentualnie,
w przypadku gdyby Naczelny Sąd Administracyjny nie dopatrzył się naruszenia przepisów postępowania, mającego istotny wpływ na wynik postępowania wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie skargi A. D. (art. 188 P.p.s.a.)
Odpowiedź na skargę kasacyjną wniósł A. D. Wniósł o:
1. Oddalenie skargi kasacyjnej Ministra Skarbu Państwa w całości;
2. Zasądzenie kosztów postępowania w sprawie ze skargi kasacyjnej w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.
Przepis art. 183 § 1 P.p.s.a. stanowi, że Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak pod rozwagę nieważność postępowania. Nie zachodzą okoliczności skutkujące nieważność postępowania, określone w art. 183 § 2 pkt 1 – 6 P.p.s.a., należy zatem ograniczyć się do zarzutów wyartykułowanych w podstawach skargi kasacyjnej.
W sytuacji, gdy w skardze kasacyjnej podniesiono zarzuty materialne i proceduralne, w pierwszej kolejności należy odnieść się do procesowej podstawy kasacji (por. wyrok NSA z dnia 9 marca 2005 r., sygn. akt FSK 618/04, ONSA i wsa 2005/6/120). Zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. w związku z art. 77 § 1, 80 oraz 138 § 1 pkt 1 K.p.a. nie jest zasadny. Stanowisko dotyczące mocy wiążącej prawomocnego wyroku sądu powszechnego, tj. wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt II C 453/99, wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, jest trafne. W trakcie postępowania dowodowego prowadzonego w ramach postępowania administracyjnego, z mocy art. 80 K.p.a., obowiązuje zasada swobodnej oceny materiału dowodowego. Zasadzie tej nie przeczy związanie organu prawomocnym wyrokiem sądu. Zgodnie z art. 365 § 1 K.p.c., orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Przedmiotem wyroku opartego o art. 189 K.p.c. jest ustalenie stosunku prawnego lub prawa. Dopuszczalność drogi sądowej w sprawach o ustalenie, że powód lub jego poprzednik prawny pozostawił, w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r., poza obecnymi granicami państwa nieruchomość, na gruncie art. 212 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 115, poz. 741 ze zm.), stanowiącego podstawę materialnoprawną powołanego wyżej wyroku Sądu Rejonowego, wynikała m.in. z tego, że wyrok ustalał prawo własności powoda lub jego poprzednika do pozostawionej nieruchomości. Takie rozumienie wyroku ustalającego nie było kwestionowane, od czasu orzeczenia TK z dnia 10 czerwca 1987 r., sygn. akt P 1/87, w odniesieniu do art. 88 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r, o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 22, poz. 99), a następnie w odniesieniu do art. 5 ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o zaliczeniu na poczet ceny sprzedaży albo opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego (Dz. U. z 2004 r. Nr 6, poz. 39) – patrz: uchwała SN z dnia 17 grudnia 1987 r., sygn. akt III CZP 68/86, OSNC 1988/6/74; uchwała SN z dnia 5 sierpnia 2004 r., sygn. akt III CZP 39/04, OSNC 2005/7-8/127.
W związku z tym stanowisko organów, według którego ustalający wyrok sądu powszechnego nie wiąże w zakresie tytułu własności, a jedynie w zakresie opisu pozostawionego mienia, jest obarczone uchybieniem wobec art. 80 K.p.a. w związku z art. 365 § 1 K.p.c. Z uwagi bowiem na moc wiążącą orzeczenia, określoną w art. 365 § 1 K.p.c., organy administracyjne i sądy muszą przyjmować, że dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak stwierdzono w prawomocnym orzeczeniu (por. J. Kunicki, glosa do postanowienia SN z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt I CKN 169/98, OSP 2001/4/63; wyrok SN z dnia 12 lipca 2002 r., sygn. akt V CKN 1110/00, niepublikowany, treść [w:] System Informacji Prawnej LEX nr 74492).
Uchybienie organów mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Niewątpliwie, z art. 1 ust. 2 w związku z ust. 1 oraz art. 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz. 1418 ze zm.) wynika, że przesłankami prawa do rekompensaty, dla osób, o których mowa w art. 1 ust. 2, są: pozostawienie nieruchomości oraz opuszczenie byłego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na skutek innych okoliczności związanych z wojną rozpoczętą w 1939 r. Nie można wykluczyć sytuacji, w której przesłanki te zostaną spełnione, mimo że w momencie faktycznego opuszczenia byłego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osoba, która w związku z wojna terytorium to opuszczała, nie była właścicielem nieruchomości (por. wyrok NSA z dnia 7 marca 2012 r., sygn. akt I OSK 662/11, niepublikowany, treść [w:] Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/). Zaskarżonemu wyrokowi nie można zatem zarzucić błędnej wykładni art. 2 ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
To, czy w niniejszej sprawie taka sytuacja miała miejsce będzie przedmiotem ustaleń organów ponownie rozpatrujących sprawę. Nie można obecnie rozstrzygać o trafnym bądź błędnym zastosowaniu wobec skarżącego przepisów ustawy, gdy konieczne jest ponowne przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego.
W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 P.p.s.a., oddalił skargę kasacyjną. Orzeczenie o kosztach postępowania kasacyjnego oparto na art. 204 pkt 2 P.p.s.a.
-----------------------
8
