IV SA/Po 37/13

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] czerwca 2012 r., nr [...] (dalej decyzja z dnia [...] czerwca 2012 r.) Wójt Gminy S. (dalej wójt albo organ I instancji) działając na podstawie art. 88 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 oraz art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz. U. 2009 r., nr 151, poz. 1220 ze zm., dalej uop) w zw. z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 22 września 2004 r. w sprawie trybu nakładania administracyjnych kar pieniężnych za usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia oaz za zniszczenie terenów zieleni, zadrzewień albo drzew i krzewów (Dz. U. 2004 r., nr 219, poz. 2229) i rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 13 października 2004 r. w sprawie stawek opłat dla poszczególnych rodzajów i gatunków drzew (Dz. U. 2004 r., nr 228, poz. 106 ze zm.) oraz art. 104 i 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. 2000 r., nr 98, poz. 1071 ze zm., dalej kpa), w wyniku przeprowadzonego z urzędu postępowania administracyjnego w pkt 1 wymierzył P. S. E. S.A. ul. W. [...],[...] K. J. (dalej inwestor, spółka albo odwołujący) administracyjną karę pieniężną w łącznej wysokości [...] zł za usunięcie bez wymaganego prawem zezwolenia [...] szt. drzew i [...] m2 krzewów z nieruchomości oznaczonych nr ewid. [...] i [...] obręb G., gm. S. W dalszej części rozstrzygnięcia organ I instancji wymienił usunięte z wymienionych powyżej działek drzewa oraz krzewy, obliczając w stosunku do każdego z nich administracyjną karę pieniężną. W pkt 2 decyzji organ I instancji orzekł o terminie i sposobie uiszczenia kary.

W uzasadnieniu wójt opisując dotychczasowy przebieg postępowania ustalił, że bezspornym jest fakt wycięcia w dniach 18-19 grudnia 2009 r. na działkach o nr ewid. [...], stanowiącej własność J. P.) i nr ewid. [...] (stanowiącej własność W. i Z. B.), obręb G. drzew w ilości [...] sztuk i [...] m2 krzewów bez wymaganego prawem zezwolenia. Powyższe potwierdzają wizja lokalna z dnia [...] stycznia 2010 r., oględziny z [...] maja 2010 r., ekspertyza rzeczoznawcy z dziedziny ochrony przyrody oraz zeznania świadków i wyjaśnienia stron (protokół z rozprawy administracyjnej z [...] lutego 2010 r.). Usunięte drzewa rosły na nieruchomościach gdzie operator energetyczny planował budowę dwutorowej napowietrznej linii elektroenergetycznej 400 kV K. – P., na podstawie decyzji Wojewody W. z dnia [...] sierpnia 2009 r., nr [...], znak: [...] zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej pozwolenia na budowę operatorowi energetycznemu.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału wynika, że operator energetyczny ma na przedmiotowych gruntach ustanowioną służebność gruntową i służebność przesyłu. W aktach sprawy znajduje się również kluczowy fragment umowy nr [...] zawartej w dniu [...] października 2006 r. w Warszawie pomiędzy operatorem energetycznym a Konsorcjum Spółek m.in. A. S.A. - Lider Konsorcjum z/s w Olsztynie (dalej A.), w której operator energetyczny zlecił A. wykonanie zadania pn. "Budowa dwutorowej linii napowietrznej 400 kV K. - P. po trasie linii 220 kV P. – K.".

W toku postępowania wyjaśniającego ustalono, że wycięcie drzew i krzewów na działce [...] i [...] obręb G. nastąpiło w związku z budową napowietrznej linii elektroenergetycznej 400 kV relacji K. - P. Przedmiotowe drzewa i krzewy zostały wycięte przez pracowników firmy A. Sp. z o.o. na zlecenie A., będącej inwestorem zastępczym (wykonawcy).

Zdaniem wójta, inwestor jako posiadacz zależny nieruchomości o nr ewid. [...] i [...] miał obowiązek uzyskania zezwolenia na usunięcie opisanych na wstępie drzew, ponieważ w jego interesie leżało zrealizowanie inwestycji z zakresu energetyki. Inwestor odpowiada za podległych jemu wykonawców niezależnie od tego, czy wydał polecenie usunięcia drzew bez wymaganego zezwolenia.

Odwołanie od decyzji z dnia [...] czerwca 2012 r. zostało wniesione przez inwestora, który zarzucił, że zaskarżona decyzja wydana została z naruszeniem prawa materialnego, to jest art. 88 ust. 1 pkt 2 uop w zw. z art. 83 ust. 1 uop w brzmieniu obowiązującym w dniu dokonania usunięcia drzew bez wymaganego zezwolenia, a także z naruszeniem art. 138 § 2 kpa, z którego wyprowadza się nakaz uwzględnienia stanowiska organu wyższego stopnia w przypadku wydania przez ten organ decyzji kasacyjnej i przekazania sprawy organowi I instancji do ponownego rozpoznania. Odwołujący wniósł o uchylenie decyzji z dnia [...] czerwca 2012 r. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania lub o umorzenie względem Niego prowadzonego postępowania.

W uzasadnieniu odwołujący podkreślił, że w sprawie nie zaistniały jakiekolwiek przesłanki faktyczne świadczące o posiadaniu przez Niego nieruchomości z których wycięte zostały drzewa i krzewy, tj. objęciu we władanie w znaczeniu posiadania w jakikolwiek trwały sposób w znaczeniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 r., nr 16, poz. 93 ze zm., dalej kc). Pełne władztwo nad nieruchomością w czasie usuwania drzew przysługiwało właścicielom, którzy w wyniku zaniechania działań powstrzymujących przed usunięciem drzew bez wymaganego zezwolenia pozwolili na dokonanie wycinki.

Zdaniem odwołującego, ustalenie odpowiedzialności osób za usunięcie drzew bez wymaganego zezwolenia powinno polegać na logicznym ciągu faktów prowadzących w sposób bezpośredni do ziszczenia się penalizowanego zdarzenia. Rola jaką odegrał odwołujący w sprawie usunięcia drzew nie pozostaje w tym logicznym ciągu faktów. Organ rozpatrujący sprawę dokonał błędnej wykładni znajdujących zastosowanie w sprawie przepisów i nieprawidłowo ustalił osobę odpowiedzialną za delikt administracyjny, w sposób niezasadny wymierzając karę.

Organ I instancji, wbrew wskazaniom co do dalszego postępowania, zawartym w decyzji SKO w Koninie z dnia [...] lipca 2011 r., nr [...], a w szczególności wbrew wskazaniu, że zarzutu dokonania wycinki drzew bez wymaganego zezwolenia nie można stawiać tej osobie, która nie ma legitymacji do tego, by wszcząć postępowanie administracyjne, mające za przedmiot uzyskanie takiego zezwolenia, wszczął postępowanie "przeciwko" odwołującemu, a więc postępowanie w sprawie o wymierzenie kary pieniężnej za usunięcie drzew bez wymaganego prawem zezwolenia pomimo tego, że to właściciele nieruchomości złożyli wniosek w tej sprawie. W sytuacji kiedy właściciele wystąpili o uzyskanie zezwolenia odwołujący nie miał legitymacji do wystąpienia ponownie o zezwolenie, uprawnienie zostało w tej sytuacji skonsumowane.

Decyzją z dnia [...] listopada 2012 r., nr [...] (dalej decyzja z dnia [...] listopada 2012 r.) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. (dalej SKO albo Kolegium) utrzymało w mocy decyzję z dnia [...] czerwca 2012 r.

W uzasadnieniu Kolegium dokonując wykładni znajdujących zastosowanie w sprawie przepisów prawa wskazało, że odwołujący zawarł umowy z właścicielami nieruchomości:

nr [...] z dnia [...] czerwca 2009 roku z właścicielką nieruchomości o nr ewid. [...]

nr [...] z dnia [...] września 2007 roku ze współwłaścicielami nieruchomości o nr ewid. [...]. Właściciele nieruchomości wyrazili zgodę na:

rozbiórkę istniejącej linii 220 kV i przeprowadzenie przez nieruchomość linii elektroenergetycznej 400 kV, a także na jej funkcjonowanie po wybudowaniu,

każdorazowe udostępnienie nieruchomości w celu wykonania przez inwestora niezbędnych robót związanych z budową, eksploatacją, konserwacją, naprawą oraz remontami linii,

ograniczenie w korzystaniu z pasa technologicznego linii o szerokości 70 m, polegające na zakazie utrzymywania w tym pasie drzew, krzewów i roślinności przekraczającej 3 m,

oraz zobowiązali się do udzielenia pracownikowi wskazanemu przez odwołującego pełnomocnictwa do reprezentowania ich przed wszystkimi właściwymi organami, urzędami i instancjami m.in. w sprawach usunięcia pojedynczych drzew z nieruchomości. Właścicielka nieruchomości o nr ewid. [...] wyraziła zgodę na ustanowienie na nieruchomości na rzecz odwołującego służebności przesyłu, o której mowa w art. 3051 kc, obejmującej uprawnienia inwestora wymienione w umowie, a właściciel nieruchomości o nr ewid. 228 służebności gruntowej czynnej. Ponadto strony umowy postanowiły, że na podstawie tej umowy inwestor uzyskuje prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane w rozumieniu art. 3 pkt 11 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. 2010 r., nr 243, poz. 1623 ze zm., dalej pr.bud.).

W świetle zapisów omówionych umów udostępnienie nieruchomości w celu budowy (przebudowy) sieci elektroenergetycznej spełnia wszystkie przesłanki posiadania zależnego i na podstawie tych umów odwołujący wszedł w faktyczne posiadanie (władanie) gruntów, jako posiadacz zależny, w rozumieniu art. 336 kc. Z zapisów umowy wynika, że udostępnianie gruntów wiązało się z ich przekazaniem, gdyż przekazanie było niezbędne do dysponowania nimi na cele budowlane (w tym przygotowania terenu do wykonania inwestycji i wykonania czynności samej budowy), a później utrzymania i eksploatacji. Powyższe jest zgodne z art. 348 kc, który przeniesienie posiadania wiąże nierozłącznie z wydaniem rzeczy. Nie ma tu znaczenia, czy przekazanie terenu (gruntu) na cele wskazane w umowie odbyło się w sposób sformalizowany, tzn. w formie protokołu przekazania. Nie można podzielić stanowiska odwołującego, że taki sposób udostępniania gruntów powodował, że odwołujący nie miał "woli posiadania tych gruntów". Nawet jeśli przyjmie się, że występuje element posiadania służebności w postaci wejścia na grunt w celu budowy a później wykonywania czynności związanych z właściwą eksploatacją linii, to nie wyklucza to faktycznego władztwa i woli posiadania gruntów w rozumieniu art. 336 kc, na których inwestor zlokalizował słupy i linię. Udostępnienie odwołującemu gruntów uznać więc należało w realiach rozpatrywanej sprawy za ich przekazanie w posiadanie stosownie do treści art. 336 kc. Tym samym należało uznać odwołującego za posiadacza nieruchomości w rozumieniu przepisów art. 83 ust. 1 i art. 88 ust. 1 uop. W realiach niniejszej sprawy odwołujący mógł uzyskać za zgodą właściciela nieruchomości zezwolenie właściwego wójta na usunięcie z nieruchomości drzew, które kolidowały z wykonywaną inwestycją.

W rozpatrywanej sprawie istniał zatem związek przyczynowy pomiędzy działaniem odwołującego a wycięciem drzew i krzewów bez wymaganego zezwolenia wójta. Nie budzi wątpliwości, że usunięcie drzew i krzewów z przedmiotowej nieruchomości miało ścisły związek z realizacją inwestycji polegającej na budowie napowietrznej linii energetycznej 2 x 400 kV relacji K. – P.. Drzewa zostały usunięte z pasa technologicznego wskazanego w decyzji o lokalizacji inwestycji. Z umów zawartych z właścicielami nieruchomości w żaden sposób nie wynika, że przygotowanie terenu do realizacji inwestycji (w tym wycięcie drzew i krzewów kolidujących z budową linii) należy do właściciela. Natomiast z zapisów umów, na które powołuje się odwołujący, można co najwyżej wyciągnąć wniosek, że właściciele zobowiązują się do współdziałania z inwestorem w utrzymywaniu zieleni wysokiej i niskiej odpowiadającej wymogom (wysokość mniejsza niż 3 m), bowiem co do usuwania pojedynczych drzew pod tymi liniami odwołujący w zapisach umowy zastrzegł, że właściciele nieruchomości udzielą Jemu pełnomocnictwa do występowania o zezwolenie na ich usunięcie. Jest to zatem kwestia czynności przyszłych (po wybudowaniu linii), a nie czynności związanych z budową (przebudową) linii objętej decyzją o lokalizacji inwestycji. Skoro zatem do realizacji inwestycji niezbędne było usunięcie drzew i krzewów, to do uzyskania zezwolenia na ich usuniecie nie tylko uprawnionym ale i zobowiązanym był odwołujący, bowiem bez tego rozpoczęcie inwestycji nie było możliwe. Faktem jest, że na podstawie stosownej umowy odwołujący zlecił A. kompleksowe wykonanie zadania inwestycyjnego. Nie zwalnia to jednak odwołującego z odpowiedzialności, o której mowa w art. 88 ust. 1 pkt 2 uop.

Dla odpowiedzialności administracyjnej przewidzianej w art. 88 ust. 1 uop nie jest konieczne osobiste działanie posiadacza nieruchomości, ponosi on odpowiedzialność również za takie czynności osób trzecich, na które się godził lub zlecał ich wykonanie, w tym przypadku zlecając kompleksowe wykonanie inwestycji, nie załączając jednocześnie do dokumentacji wykonawczej wymaganych zezwoleń na usunięcie drzew i krzewów kolidujących z inwestycją.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu (dalej WSA) pismem z dnia [...] grudnia 2012 r. wniosły P. S. E. S.A. (dalej skarżący), zaskarżając w całości decyzję z dnia [...] listopada 2011 r. utrzymującą w mocy decyzję z dnia [...] czerwca 2012 r. oraz zarzucając naruszenie:

- prawa materialnego, to jest art. 88 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 83 ust. 1 uop w brzmieniu obowiązującym w dniu dokonania usunięcia drzew bez wymaganego zezwolenia, przez przyjęcie, że skarżący był posiadaczem nieruchomości, z której dokonano wycinki drzew i krzewów bez wymaganego zezwolenia oraz przyjęcie, że zaistniało takie działanie czy zaniechanie tego podmiotu będące w związku przyczynowo - skutkowym z dokonaną wycinką, by przypisać skarżącemu odpowiedzialność za delikt administracyjny i obciążyć karą administracyjną za usunięcie drzew i krzewów bez wymaganego zezwolenia w kwocie [...] zł,

- przepisów art. 80 kpa przez nieuwzględnienie, przy dokonywaniu oceny całokształtu materiału dowodowego i błędne przyjęcie, że bezpośrednio dokonująca wycinki firma A. wykonała ją na polecenie wykonawcy przyszłej inwestycji, tj. firmy A. (działającej w imieniu i na rzecz skarżącego, który zobowiązany był do finansowania wszystkich kosztów przygotowania inwestycji) co kwalifikowałoby działania takie jako podejmowane na szkodę tej spółki, a wnioski organu o związku tego rodzaju pomiędzy tymi podmiotami przeczą zasadom zdrowego rozsądku i nie są zgodne z praktyką gospodarczą oraz nie mają potwierdzenia w materiale dowodowym.

Skarżący wniósł o uchylenie decyzji z dnia [...] listopada 2012 r. w całości oraz o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi II instancji.

W uzasadnieniu skarżący wskazał, że wbrew ustaleniom i wnioskom organów I i II instancji, ustanowiona na nieruchomościach właścicieli służebność przesyłu nie łączy się z trwałym elementem fizycznego posiadania rzeczy. Zgodnie z powszechnie przyjętą wykładnią służebności gruntowe i służebności przesyłu obejmują uprawnienia do korzystania z nieruchomości w oznaczonym zakresie bez władania nieruchomością obciążoną.

Pierwsze prace związane z budową linii elektroenergetycznej na nieruchomościach w/w właścicieli rozpoczęto w październiku 2010 r., tj. blisko rok po usunięciu drzew z nieruchomości. Do tego czasu nie zaistniały żadne przesłanki faktyczne świadczące o posiadaniu nieruchomości przez skarżącego, tj. objęciu we władanie w znaczeniu posiadania, w jakikolwiek trwały sposób w znaczeniu przepisów kc, a tym samym o karach za usuniecie drzew bez wymaganego zezwolenia. Z wnioskiem o wydanie zezwolenia na wycinkę drzew i krzewów z nieruchomości wystąpił właściciel i posiadacz tej nieruchomości. Uczynił to we własnym imieniu, w porozumieniu z działającą na rzecz skarżącego firmą wykonawczą, w celu uniknięcia rekompensaty finansowej za usunięcie drzew i krzewów z nieruchomości.

Pełne władztwo nad nieruchomością, co za tym idzie wiedzę o sytuacji przystąpienia do wycinki i godzenie się na podejmowane czynności, przypisane powinny być właścicielom. Przeprowadzone dowody bez wątpliwości wskazują na to, że właściciele nieruchomości nie zareagowali na rozpoczęcie usuwania drzew, a wręcz wyrazili aprobatę dla takiego działania. Pomiędzy zaniechaniem właścicieli faktycznie władających nieruchomością w czasie wycinki, a wycinką drzew bez zezwolenia istnieje bezpośredni związek przyczynowo - skutkowy. Tylko właściciele, niezależnie od zawinienia, mogli mieć faktyczny wpływ na przebieg zdarzeń na nieruchomości.

Właściciele przede wszystkim mieli ustawowy obowiązek ochrony drzew i krzewów rosnących na nieruchomości przed działaniami osób trzecich. Właściciele nieruchomości jako jej jedyni faktyczni posiadacze w terminie wycinki mieli realny wpływ na przebieg zdarzeń na nieruchomości. Mieli oni wiedzę, że wycinka dokonywana jest bez uzyskania zezwolenia, gdyż to oni występowali o uzyskanie zgody na usunięcie drzew i krzewów. W sytuacji gdyby właściciele nieruchomości nie przyzwolili na wykonanie wycinki i nie godzili się na nią, nie doszłoby do jej wykonania. Istnienia związku przyczynowego nie można wywodzić z samego posiadania służebności przesyłu i zamiaru zrealizowania w przyszłości budowy linii elektroenergetycznej. Zgromadzone w sprawie dowody ewidentnie wykazują brak związku przyczynowego pomiędzy działaniem skarżącego a wycinką drzew i krzewów, natomiast potwierdzają istnienie takiego związku pomiędzy zaniechaniem właścicieli, a wycinką (k. 4-13 akt sądowych).

W odpowiedzi na skargę z dnia [...] stycznia 2010 r., nr [...], Kolegium wniosło o oddalenie skargi przywołując uzasadnienie zaskarżonej decyzji, ponieważ przyjęto w nim, na podstawie jakich okoliczności przyjęto, ze skarżący był na dzień wycinki drzew posiadaczem nieruchomości w rozumieniu uop oraz jakie okoliczności pozwalały na przyjęcie, że firma dokonująca wycinki drzew działała w imieniu i na rzecz skarżącego (k. 31-47 akt sądowych).

Podczas rozprawy odbywającej się dnia [...] kwietnia 2013 r. skarżąca przedkładając odpis pełny z Rejestru Przedsiębiorców wskazała na zmianę jej firmy, która obecnie nazywa się P. S. E. SA (k. 102 akt sądowych).

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga okazała się niezasadna.

Przedmiotem kontroli sprawowanej przez Sąd w niniejszym postępowaniu była decyzja z dnia [...] listopada 2012 r. oraz poprzedzające jej wydanie czynności procesowe organów administracji publicznej podjęte w związku z usunięciem bez wymaganego prawem zezwolenia [...] sztuk drzew i [...] m2 krzewów z nieruchomości oznaczonych nr ewid. [...] i [...] obręb G., gm. S.

Rozpoznając niniejszą sprawę sąd podzielił ustalenia faktyczne poczynione przez organy obu instancji przyjmując je za własne oraz czyniąc je podstawą prowadzonych rozważań. W szczególności w niniejszej sprawie pozostawało bezspornym, że wycięcia drzew i krzewów w dniach [...] grudnia 2009 r. na opisanych powyżej działkach dokonali pracownicy firmy A. Sp. z o.o. na zlecenie firmy A. S.A., będącej inwestorem zastępczym dla skarżącej. Wycięcie drzew i krzewów na działkach nr [...] i [...] nastąpiło w związku z budową napowietrznej linii elektroenergetycznej 400 kV relacji K.-P.

Materialnoprawną podstawą wymierzenia skarżącej administracyjnej kary pieniężnej były przepisy uop obowiązujące w dniu dokonania usunięcia drzew i krzewów. Stosownie do art. 83 ust. 1 uop, usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości może nastąpić, z zastrzeżeniem ust. 2, po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta na wniosek posiadacza nieruchomości. Opłaty za usunięcie drzew lub krzewów ponoszone są zgodnie z art. 84 ust. 1 uop przez posiadacza nieruchomości. Natomiast zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 2 uop, wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną za usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia. W orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że karę pieniężną za usunięcie drzew lub krzewów bez zezwolenia, o jakim mowa w art. 88 ust. 1 pkt 2 uop, można wymierzyć jedynie tym podmiotom, które są uprawnione do uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów z terenu danej nieruchomości (art. 83 ust. 1 uop). Jedynie bowiem podmiot mający interes prawny w sprawie usunięcia drzew lub krzewów może być adresatem decyzji nakładającej karę pieniężną za naruszenie wymagań ochrony środowiska w tym zakresie (wyrok NSA z dnia 21.02.2012 r., sygn. akt II OSK 2320/10, lex nr 1145583). Administracyjna kara pieniężna za usunięcie drzew bez zezwolenia z terenu nieruchomości, może być wymierzona posiadaczowi nieruchomości zarówno kiedy dokonał on wycięcia tych drzew osobiście jak i kiedy zlecił wykonanie tej czynności innemu podmiotowi, co wystąpiło w niniejszej sprawie. Dla tego rodzaju odpowiedzialności administracyjnej o charakterze obiektywnym nie jest konieczne osobiste działanie posiadacza nieruchomości, gdyż ponosi on także odpowiedzialność za takie czynności osób trzecich, na które się godził lub zlecał ich wykonanie (wyrok NSA z dnia 29.05.2012 r., sygn. akt II OSK 448/11, lex nr 1213329). Odpowiedzialność o której stanowi art. 88 ust. 1 pkt 2 uop ma charakter obiektywny. Do jej ustalenia wystarczy wykazanie związku przyczynowego pomiędzy działaniem określonego podmiotu a zniszczeniem drzew i krzewów.

W rozpoznawanej sprawie nie ulegało wątpliwości, że deliktu administracyjnego w postaci wycinki drzew i krzewów dopuścił się podmiot działający na zlecenie skarżącej. Z analizy akt administracyjnych sprawy wynika, że właściciele działek nr [...] i [...] w miesiącu listopadzie 2009 r. wystąpili o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew z terenów ich nieruchomości, po czym przed jego uzyskaniem drzewa i krzewy zostały wycięte. Wystąpienie przez zainteresowany podmiot z wnioskiem o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew nie konwaliduje późniejszego ich usunięcia pomimo braku wymaganego zezwolenia. Jest to bowiem delikt administracyjny, w którym nie bada się stopnia zawinienia strony w przypadku braku stosownego zezwolenia w formie ostatecznej decyzji administracyjnej w rozumieniu art. 104 kpa w związku z art. 107 § 1 kpa, gdyż jest to tzw. odpowiedzialność obiektywna (wyrok NSA z dnia 09.02.2012 r., sygn. akt II OSK 2262/10, lex nr 1138121). Stąd za zgodne z prawem należało uznać umorzenie postępowań zainicjowanych złożeniem wniosków o usunięcie drzew i krzewów z uwagi na ich bezprzedmiotowość. Natomiast działanie podmiotu występującego w imieniu skarżącej, który przed merytorycznym rozstrzygnięciem sprawy dokonał samowolnego wycięcia drzew i krzewów, należy ocenić jako niezgodne z prawem i nieprofesjonalne. Jego konsekwencje powinny obciążać skarżącą a nie właścicieli opisanych powyżej działek, ponieważ wycinka drzew i krzewów nastąpiła w związku przyczynowym z budową przez skarżącą napowietrznej linii elektroenergetycznej 400 kV relacji K.-P.. Skarżąca jako podmiot będący profesjonalistą na rynku energetycznym powinna była wiedzieć i dopilnować wykonania obowiązku uprzedniego uzyskania pozytywnego rozstrzygnięcia o wycięciu drzew przed przystąpieniem do budowy linii elektroenergetycznej. Obowiązek uzyskania stosownego zezwolenia w omawianym zakresie nie powinien stanowić dla skarżącej jakiegokolwiek novum w prowadzonej działalności gospodarczej. Niezależnie od tego, czy z poczynionych ustaleń pomiędzy skarżącą a właścicielami działek wynikało, że to właściciele powinni wystąpić o wydanie zezwolenia na wycinkę drzew i krzewów, czy też powinna była to uczynić skarżąca, niezgodne z prawem działanie w postaci wycięcia drzew i krzewów zostało dokonane przez skarżącą, w związku z prowadzoną przez Nią działalnością gospodarczą. Skarżąca nie powinna w tej sytuacji przerzucać odpowiedzialności za powstały delikt na właścicieli działek nr [...] i [...], skoro to działanie podmiotu występującego w Jej imieniu stanowiło jedyną i bezpośrednią przyczynę wymierzenia kary administracyjnej. Obciążenie właścicieli nieruchomości karą administracyjną za delikt, którego nie popełnili, byłoby nie tylko niezgodne z przedstawionymi powyżej przepisami uop, lecz również godziłoby w podstawowe zasady sprawiedliwości społecznej. Właściciel nieruchomości nie może bowiem ponosić negatywnych konsekwencji związanych z działalnością osób trzecich, podczas gdy uprzednio podjął on przewidziane prawem działania celem uzyskania zezwolenia na wycięcie drzew i krzewów.

Niezależnie od powyższych rozważań, w ocenie Sądu, skarżąca w niniejszej sprawie występowała jako posiadacz zależny działek nr [...] i [...]. Aktem notarialnym sporządzonym dnia [...] czerwca 2009 r., nr rep. [...], J. O. P. ustanowiła na rzecz skarżącej, na czas nieokreślony służebność przesyłu na działkach nr [...] i [...], polegającą na: 1) prawie założenia i przeprowadzenia przez nieruchomość obciążoną dwutorowej napowietrznej linii elektroenergetycznej o napięciu górnym do 400 kV relacji K.-P., 2) prawie wejścia na teren działek nr [...] i [...] i prawie przejazdu, w tym sprzętem ciężkim i przechodu w celu przygotowania i wykonania robót związanych z budową, eksploatacją, konserwacją, naprawą modernizacją, remontami oraz przeprowadzaniem napraw lub usuwania awarii linii o której mowa w pkt 1, 3) obowiązku znoszenia przez właściciela nieruchomości obciążonej ograniczeń, o których mowa w ust. 2, wynikających z istnienia pasa technologicznego linii, o której mowa w pkt 1) o szerokości 70 m, tj. 2x 35 metrów po każdej stronie linii, oznaczonej na mapie sytuacyjnej stanowiącej załącznik do zawartej umowy. Skarżąca uzyskała w ten sposób prawo do dysponowania działką nr [...] co do założenia i przeprowadzenia przez nią dwutorowej napowietrznej linii elektroenergetycznej. Prawo to nie zostało oparte jedynie na grzecznościowym pozwoleniu właściciela, tylko poprzez częściową utratę atrybutu władztwa nad nieruchomością w celu wybudowania napowietrznej linii elektroenergetycznej. Służebność przesyłu daje uprawnionemu, aczkolwiek w ograniczonym zakresie, władztwo nad cudzą nieruchomością. Ogranicza prawa własności właściciela nieruchomości przez ustanowienie trwałego obowiązku znoszenia przez niego w sferze, w której może być wykonywana własność, stanu ukształtowanego jego oświadczeniem woli. Należące do istoty tego ograniczenia obowiązki ciążą na każdoczesnym właścicielu nieruchomości (postanowienie SN z dnia 17.02.2011 r., sygn. akt IV CSK 303/10, lex nr 785540). Zgodnie z art. 3054 kc, do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych. Służebność ta ma charakter czynny i polega na korzystaniu przez przedsiębiorcę z cudzej nieruchomości (nieruchomości obciążonej), w zakresie niezbędnym dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania urządzeń przesyłowych.

Z kolei aktem notarialnym nr rep. [...] z dnia [...] października 2007 r. W. B. i Z. B. ustanowili w trybie art. 285 kc nieodpłatną i nieograniczoną w czasie służebność gruntową na działkach gruntu położonych we wsi G. o nr geod. [...],[...] na rzecz każdoczesnego wieczystego użytkownika nieruchomości położonej w K., gmina K. B., nr geod. [...] o powierzchni [...] ha (którym obecnie jest skarżąca), polegającą na: prawie założenia i przeprowadzenia przez nieruchomości obciążone wielotorowej napowietrznej linii elektroenergetycznej o napięciu górnym do 400 kV relacji K.-P. wraz ze wszystkimi obiektami i urządzeniami niezbędnymi do jej eksploatacji, a także wybudowania na nieruchomościach obciążonych słupa lub słupów tej linii, podwieszenia napowietrznych przewodów linii (nie wyłączając światłowodów) oraz funkcjonowaniu linii po jej wybudowaniu, 2) prawie przebudowania linii elektroenergetycznych WN, SN, nn oraz linii telekomunikacyjnych, 3) prawie wejścia na teren działek nr [...],[...] i prawie przejazdu, w tym sprzętem ciężkim i przechodu dla właściciela nieruchomości władnącej oraz osób przez niego upoważnionych, w celu przygotowania i wykonania robót związanych z budową, eksploatacją, konserwacją, naprawą, modernizacją, remontami oraz przeprowadzaniem napraw lub usuwania awarii linii o której mowa w pkt 1, 4) obowiązku znoszenia przez właścicieli nieruchomości obciążonych ograniczeń o których mowa w ust. 2, wynikających z istnienia pasa technologicznego linii. Właściciele nieruchomości nr [...] i [...] oświadczyli jednocześnie, że wobec ustanowienia służebności każdoczesny właściciel nieruchomości władnącej ma prawo dysponowania nieruchomościami na cele budowlane w rozumieniu prawa budowlanego, w zakresie niezbędnym do prawidłowego korzystania ze służebności ustanowionej na jego rzecz. Posiadanie służebności nie ma charakteru posiadania samoistnego, lecz posiadania nieruchomości w zakresie danego rodzaju służebności. Zgodnie z art. 352 §2 kc, do posiadania służebności stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy.

Skarżąca zawierając opisane powyżej umowy z właścicielami działek nr [...] i [...] stała się ich posiadaczem zależnym w zakresie odpowiadającym uprawnieniom z tytułu tych służebności. W tym ujęciu była ona uprawniona do samodzielnego wystąpienia z wnioskiem o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew w zakresie niezbędnym do budowy napowietrznej linii elektroenergetycznej 400 kV relacji K.-P. Konieczność dokonania wycinki drzew powstała w związku z planowanymi przez skarżącą robotami budowlanymi. Przedsiębiorca energetyczny organizujący prace wycinkowe i prowadzący – za zgodą właściciela nieruchomości – wycinkę drzew na gruntach pod napowietrznymi liniami przesyłowymi jest ujmując sprawę w kategoriach posiadania, posiadaczem zależnym, a nie dzierżycielem, albowiem włada rzeczą w swoim imieniu i interesie. Posiadacz zależny nieruchomości jest zatem podmiotem, który może wystąpić z wnioskiem o zezwolenie na wycinkę drzew na gruntach pod liniami napowietrznymi, znajdującymi się w jego posiadaniu zależnym.

Z opisanych powyżej względów za niezasadne należało uznać podniesione w skardze naruszenia przepisów prawa. Za nietrafne należało uznać twierdzenia skarżącej dotyczące przypisania właścicielom działek nr [...] i [...] odpowiedzialności za dokonaną wycinkę drzew, skoro to nie oni jej dokonali, a co więcej, w żaden sposób w niej nie uczestniczyli. Odpowiedzialność ta powinna obciążać skarżącą, która jako podmiot będący profesjonalistą powinna była wiedzieć, że przystąpienie do prac budowlanych powinno zostać poprzedzone uzyskaniem zezwolenia na wycięcie drzew i krzewów. Natomiast wszelkie kwestie związane z dokonaniem wycięcia drzew przez jednego z podwykonawców skarżącej powinny być ewentualnie rozstrzygane w postępowaniu cywilnym przed sądem powszechnym, w ramach wzajemnych roszczeń wynikających z zawartych pomiędzy skarżącą a podwykonawcami umów.

Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd nie dopatrzył się innego rodzaju naruszeń przepisów prawa materialnego oraz przepisów postępowania, które w ujemny sposób wpływałyby na zgodność z prawem decyzji z dnia [...] listopada 2012 r. Mając powyższe na uwadze Sąd działając na podstawie art. 151 ppsa oddalił skargę.

MZ