III SA/Kr 752/12

Uzasadnienie

Terenowa Wojskowa Komisja Lekarska w G. orzeczeniem Nr [....] z dnia [...] 2011 r. w sprawie zdolności do zawodowej służby wojskowej i inwalidztwa - uznała starszego chorążego rezerwy R. W. za trwale niezdolnego do służby wojskowej - kategoria "N".

Jako podstawę prawną organ wskazał art. 20 i art. 21 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz.U. z 2004 r., nr 8, poz. 66 ze zm.), § 4, § 17 i § 24 ust. 1 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 10 stycznia 2006 r. w sprawie orzekania o inwalidztwie żołnierzy zawodowych, żołnierzy zwolnionych z zawodowej służby wojskowej oraz emerytów i rencistów wojskowych, a także właściwości i trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach (Dz. U. nr 12, poz. 75 ze zm.), rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 stycznia 2010r. w sprawie orzekania o zdolności do zawodowej służby wojskowej oraz właściwości i trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach (Dz. U. z 2010r., nr 15, poz. 80 ze zm.).

W orzeczeniu (pkt 8) rozpoznano u R. W. szereg schorzeń:

A. Powodujące niezdolność do służby wojskowej:

1. Chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa z przewlekłym zespołem bólowym korzeniowym o częstych zaostrzeniach znacznie upośledzających sprawność ustroju - § 34 pkt 7.

B. Schorzenia współistniejące:

2. Dawno przebyty incydent bólowy okolicy lędźwiowej w następstwie dźwigania armaty u osobnika w przeszłości uskarżającego się na bóle okolicy lędźwiowej z towarzyszącą rwą kulszową objawową prawostronną, u którego w trakcie obserwacji szpitalnej w Oddziale Neurologicznym [...] we W. odbytej w dniach 26.02 – 26.03.1997 r., rozpoznano: Wypuklinę jądra miażdżystego L4/L5 z objawową rwą kulszową prawostronną - bez §.

3. Bliznę po operacji wyrostka robaczkowego nieupośledzającą sprawności ustroju - § 3 pkt 1.

4. Lewostronne upośledzenie słuchu wyłącznie w zakresie tonów wysokich - § 21 pkt 1.

5. Braki i wady uzębienia z utratą zdolności żucia do 67 % przy zachowanych zebach przednich - § 24 pkt 1

Ponadto organ:

- uznał R. W. za trwale niezdolnego do służby wojskowej kategoria "N" (pkt 9),

- oraz, że schorzenie wymienione w pkt 2 pozostaje w związku ze służbą wojskową w następstwie wypadku pozostającego w związku z tą służbą, natomiast pozostałe schorzenia nie pozostają w związku ze służbą wojskową (pkt 10), (podstawa: Orzeczenie RWKL O. Nr [....] z dnia [...] 1998 r.);

- zaliczył R. W. do trzeciej grupy inwalidztwa z ogólnego stanu zdrowia (pkt 11a), i nie zaliczył do żadnej grupy inwalidztwa w związku ze służbą wojskową (pkt 11b).

W uzasadnieniu orzeczenia organ podniósł, że:

- schorzenie ad. pkt 1 rozpoznania powodujące całkowitą niezdolność do zawodowej służby wojskowej nie czyni orzekanego niezdolnym do pracy;

- schorzenie ad. pkt 2 rozpoznania pozostaje w związku z czynną służbą wojskową, ponieważ jest następstwem wypadku pozostającego w związku z tą służbą (podstawa: Orzeczenie RWKL O. Nr [....] z dnia [...] 1998 r.);

- schorzenia ad. 1, 3, 4 rozpoznania pozostają bez związku ze służbą wojskową.

Ponadto wskazano, że orzekany skierowany został do TWKL G. przez Dyrektora [...] K. celem przeprowadzenia badania lekarskiego.

W dniu 3.11.2011 r. orzekany zgłosił się i po badaniu przez lekarza Komisji został skierowany do [...] Szpitala [...] w G. na konsultacje specjalistyczne oraz badania dodatkowe. Dokumentację oddał i ukończył badania w dniu 1.12.2011 r.

Po analizie dokumentacji orzeczniczo-medycznej oraz przeprowadzeniu specjalistycznych badań lekarskich, w tym badania MR kręgosłupa w odcinku L/S, a także przeprowadzonych konsultacjach specjalistycznych, w tym ortopedycznej i neurologicznej Komisja orzekła niezdolność do zawodowej służby wojskowej badanego przy zachowanej zdolności do pracy, kwalifikując orzekanego do III grupy inwalidzkiej z ogólnego stanu zdrowia i do żadnej grupy inwalidzkiej w związku ze służbą wojskową.

Ponadto wskazano, że inwalidztwo orzekanego powstało w czasie pełnienia służby wojskowej. Inwalidztwo to nie pozostaje w związku ze służbą wojskową.

R. W. odwołał się od powyższego orzeczenia.

Podniósł, że nie zgadza się z treścią punktu orzeczenia dotyczącego nie zaliczenia inwalidztwa w związku ze służbą wojskową. Wskazał, że jego choroba powstała wyłącznie podczas służby i w wyniku wypadku pozostającego w związku z tą służbą, któremu uległ 19 grudnia 1996 r.

Rejonowa Wojskowa Komisja Lekarska w K. orzeczeniem z dnia 26 marca 2012 r. nr [...] utrzymała w mocy zaskarżone orzeczenie TWKL.

Jako podstawę prawną wskazała "art. 127 § 1 i art. 138 kpa, rozporządzenie MON z dnia 8.01.2010 r. (Dz. U. z 2010 r., nr 15, poz. 80), rozporządzenie MON z dnia 10.01.2006 r. (Dz. U. z 2006 r., nr 12, poz. 75), rozporządzenie MON z dnia 31.03.2003 r. (Dz. U. z 2003 r., nr 62, poz. 567 ze zmianą z 2009 r., nr 52, poz. 425), rozporządzenie MON z dnia 25.06.2004 r. (Dz. U. nr 151 z 2004 r., poz. 1595 z późniejszymi zmianami), a także art. 19-22 ustawy z dnia 10.12.1993 r. (Dz. U. z 2004 r., nr 8, poz. 66 z późniejszymi zmianami)".

W uzasadnieniu RWKL podniosła, że analizowała dokumentację i stwierdziła, że z dokumentacji medycznej wiadomo, że orzekany w dniu 19.12.1996 r. przebył uraz kręgosłupa L-S podczas podnoszenia ogona armaty. Przytoczyła treść epikryzy karty Informacyjnej z pobytu orzekanego w Oddziale Neurologicznym [...] we W. z dnia 25.03.1996 r.

W trakcie postępowania orzeczniczego w RWKL w O. w 1997 r. po niezatwierdzeniu przez OWKL W. orzeczenia RWKL O. nr [...] z dnia [...] 1997 r. rozpoznano: wypuklinę jądra miażdżystego L4-L5 z objawową rwą kulszowa prawostronną". Orzeczeniem RWKL w O. Nr [...] z dnia [...] 1998 r. określono trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 0%. Od w/w orzeczenia, ustalonego rozpoznania i wysokości uszczerbku na zdrowiu orzekany nie odwoływał się.

Dokumentacja przedstawiona przez orzekanego wskazuje, że od wielu lat okresowo leczy się z powodu nasilenia dolegliwości bólowych kręgosłupa, których podłożem jest choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa i zmiany dyskopatyczne kręgosłupa w odcinku L4-L5 L5-S1. Z powodu objawów rwy kulszowej w marcu 1997r. był hospitalizowany i kwalifikowany do leczenia operacyjnego, na które nie wyraził zgody. Był również leczony sanatoryjnie i rehabilitacyjnie. Od 1997 r. do chwili obecnej okresowo był leczony ambulatoryjnie. Stosowane leczenie przynosiło poprawę.

Analizując dokumentację RWKL stwierdziła istnienie u orzekanego choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa z dyskopatią L4-L5 L5-S1 z przewlekłym zespołem bólowym. U orzekanego istnieje choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa z dyskopatią. Przebieg schorzenia jest wieloletni. Z informacji uzyskanych od orzekanego wiadomo, że schorzenie kręgosłupa z nawracającymi dolegliwościami bólowymi korzeniowymi istnieje u orzekanego już co najmniej od 1992 r.

W grudniu 1996 r. przebył uraz przeciążeniowy kręgosłupa podczas dźwignięcia ogona armaty, co było powodem nasilenia dolegliwości bólowych kręgosłupa i wdrożenia diagnostyki.

W trakcie hospitalizacji w [...] we W. ustalono rozpoznanie: "wypuklina jądra miażdżystego L4-L5 z objawową rwą kulszowa prawostronną". Wypuklina jądra miażdżystego L4-L5 najpewniej istniała już wcześniej i była powodem wcześniejszych dolegliwości bólowych kręgosłupa a wysiłek fizyczny orzekanego podczas dźwigania ogona armaty nasilił dolegliwości z nią związane. Nie był jednak przyczyną powstania samej wypukliny.

Najpewniej z tego powodu OWKL W. nie zatwierdził orzeczenia RWKL O. nr [....] i wydano orzeczenie określające 0% uszczerbku na zdrowiu. To wskazywało, iż w ocenie OWKL W. rozpoznawana wypuklina L4-L5 nie była następstwem urazu przeciążeniowego. Od orzeczenia nie odwoływał się orzekany, co oznacza, że zgadzał się z treścią orzeczenia i ustalonymi rozpoznaniami.

Z tego powodu należy stwierdzić, że schorzenie orzekanego powodujące inwalidztwo jest następstwem choroby zwyrodnieniowej i wielopoziomowej dyskopatii kręgosłupa niezwiązanej z przebytym urazem z dnia 19.12.1996 r.

RWKL stwierdziła, że przebieg schorzenia i stopień nasilenia powodują niezdolność do zawodowej służby wojskowej jednakże brak jest podstaw do stwierdzenia, że niezdolność ta jest następstwem przebytego w 1996 r. urazu.

R. W. wniósł skargę na powyższe orzeczenie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji zarzucając, że orzeczenie zostało wydane z naruszeniem:

- art. 107 § 1 w zw. z § 3, przez brak podstawy prawnej decyzji i uzasadnienia prawnego, brak uzasadnienia faktycznego,

- art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z § 2 K.p.a., przez utrzymanie w mocy decyzji organu

I instancji przy założeniach opartych o stwierdzenia: "najpewniej z tego powodu", "najpewniej istniała", "od orzeczenia nie odwołał się orzekany, co oznacza, że zgadzał się z treścią orzeczenia i ustalonym rozpoznaniem",

- art. 19-22 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. aktu prawnego nienazwanego przez organ orzekający.

Skarżący podniósł, że organ II instancji wydał decyzję bez podstawy prawnej i uzasadnienia prawnego. Organ wskazał na całe akty normatywne w postaci czterech rozporządzeń MON wskazując jedynie miejsce ich publikacji, bez podania nazwy tych aktów i ich jednostek redakcyjnych.

Zarzucił niewyjaśnienie okoliczności faktycznych. Organ nie podał, jakie okoliczności uznał za udowodnione, dowodów na których się oparł oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności. Zaskarżona decyzja została oparta na karcie informacyjnej z pobytu skarżącego w oddziale Neurologicznym [...] we W. z dnia 25 marca 1997 r.

Organ błędnie uznał, iż nie jest konieczne przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego, co najmniej w znacznej części, podczas gdy posłużył się sformułowaniami wskazującymi na konieczność przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, co najmniej w znacznym zakresie. Nie sposób, bowiem racjonalnie założyć, iż przy "nienagannym" zdrowiu skarżącego od pięciu lat, skarży się równocześnie "na przewlekły korzonkowy zespół bólowy". W tym okresie skarżący stale pełnił służbę, nie był leczony i hospitalizowany na tego typu dolegliwości bólowe, określone, jako "przewlekłe". Ponadto w czasie wywiadu, skarżący leżał na oddziale szpitalnym sparaliżowany bólem pleców. Nie mógł też stwierdzić, że uskarża się na przewlekły korzonkowy zespół bólowy od pięciu lat, ponieważ nie wiedział nawet, co to znaczy. Wbrew twierdzeniom organu, że "proces chorobowy rozpoczyna się już w okresie młodości, jest złożony, długotrwały, postępujący i nieuchronienie prowadzi do (..)" - w sprawie nie było żadnego procesu chorobowego – brak jakiegokolwiek nawet śladu w dokumentach.

Zdarzenie, jakiemu uległ skarżący w 1996 r. organ określił, jako "uraz kręgosłupa o nieznacznym nasileniu", podczas gdy było to zdarzenie nagłe i jedyne ("uraz kręgosłupa L-S podczas podnoszenia ogona armaty"), które wywołało skutek w postaci urazu kręgosłupa oraz istniejące od tego czasu znaczne dolegliwości.

Organ stwierdził, że schorzenie kręgosłupa z dolegliwościami bólowymi korzeniowymi istnieje u orzekanego już, co najmniej od 1992 r., podczas gdy w tym okresie skarżący pełnił służbę i legitymował się "wzorowym" stanem zdrowia.

Organ wskazał, że "wypuklina jądra miażdżystego L4 - L5 najpewniej istniała już wcześniej" "i była powodem wcześniejszych dolegliwości bólowych kręgosłupa". Skarżący podniósł, że nie cierpiał na te dolegliwości, nie leczył się na tego typu objawy chorobowe i pełnił służbę, a rzekoma "wypuklina" nie mogła wcześniej istnieć. Skarżący podniósł, że do wypadku nie odczuwał żadnych objawów związanych z dolegliwościami kręgosłupa.

Rejonowa Wojskowa Komisja Lekarska w K. w odpowiedzi na skargę wniosła o jej odrzucenie w części dotyczącej związku schorzenia ze służbą wojskową i oddalenie w pozostałej części.

Wskazała, że art. 127 i 138 K.p.a. stanowiły podstawę do rozpatrywania spraw przez organ II instancji, ale nie miały wpływu na rozstrzygnięcie sprawy.

Organ w zaskarżonym orzeczeniu przeprowadził analizę związku schorzenia ze służbą wojskową i wskazał, na jakiej podstawie oparł swoje stanowisko. Dostępna dokumentacja wskazywała, że schorzenie ad. 1 nie jest następstwem wypadku. Ponieważ ustaleń dokonywano w oparciu o dokumenty orzeczenia z okresu 1992-1998 nie było potrzeby przeprowadzać dodatkowych badań w II instancji. Z tego powodu nie wzywano skarżącego do RWKL.

Orzeczenie nie zawiera pełnych nazw przywołanych paragrafów kodeksu postępowania administracyjnego i rozporządzeń jakkolwiek w ocenie organu, nie stanowi to wady w stopniu nakazującym jego uchylenie w sytuacji, gdy w utrzymanym w mocy orzeczeniu I instancji znajdują się pełne nazwy przywołanych aktów prawnych, a skarżący posiada decyzje obu instancji.

Właściwe, ale nie niezbędne jest przytaczanie wszystkich przepisów prawa materialnego, stanowiących podstawę do wydania decyzji. Takie stanowisko przedstawia również NSA w wyroku z dnia 11 lutego 1988r. ( III SA 1067/96, LEX nr 41559). Zaskarżone orzeczenie zawiera minimum elementów koniecznych do uznania pisma za decyzję według orzecznictwa Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Orzeczenie RWKL zawiera szczegółowe uzasadnienie, co do okoliczności faktycznych jak i toku rozumowania organu w podejmowaniu decyzji. Podstawę prawną podjętej decyzji stanowią wyżej wymienione akty prawne a w części dotyczącej ustalenia związku schorzenia ad. 1 ze służbą wojskową, wcześniejsze orzeczenia o uszczerbku na zdrowiu będącego następstwem wypadku pozostającego w związku ze służbą wojskową, o których mowa wyżej. W uzasadnieniu orzeczenia zajmują one istotną część analizy stanowiącej podstawę podjętej decyzji. Z uzasadnienia wynika, że organ odwoławczy ponownie przeanalizował całą sprawę i stwierdził, że decyzja organu I instancji w zakresie ustalonego braku związku schorzenia ad. 1 była właściwa, gdyż znajduje oparcie w materiale dowodowym sprawy. Z tego powodu orzeczenie TWKL utrzymał w mocy.

OWKL we W. nie zatwierdziła orzeczenia RWKL O. nr [...] określającego 15% uszczerbek na zdrowiu z powodu rwy kulszowej prawostronnej w wyniku przepukliny na poziomie L4-L5 i na poziomie L5-S1, co było powodem wydania przez RWKL O. nowego orzeczenia [...] z dnia [....] 1998 r. stwierdzającego między innymi przebyty incydent bólowy okolicy lędźwiowej u osoby, u której w trakcie obserwacji szpitalnej rozpoznano wypuklinę jądra miażdżystego L4-L5 z objawową rwą kulszową i określenia 0% uszczerbku.

To jednoznacznie wskazywało, iż OWKL we W. uznała, że żadne ze stwierdzanych zmian - "przepukliny na poziomie L4-L5 i na poziomie L5-S1", "wypuklina jądra miażdżystego L4-L5" ani też "objawowa rwa kulszową" nie jest następstwem przebytego przez skarżącego urazu w dniu 19.12.1996 r. Gdyby wyżej wymienione zmiany w zakresie kręgosłupa były następstwem wypadku RWKL w O. z całą pewnością musiałaby wydać orzeczenie o uszczerbku na zdrowiu inne niż 0%.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Stosownie do art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2002 r., nr 153, poz.1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Oznacza to, że przedmiotem kontroli Sądu jest zgodność z prawem zaskarżonej decyzji, przy czym w sprawowaniu tej kontroli nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną rozstrzygając w granicach danej sprawy (art. 134 §1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r .- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej "P.p.s.a.". Sąd dokonuje kontroli zaskarżonej decyzji pod względem jej zgodności z prawem uwzględniając stan faktyczny i prawny istniejący w dacie wydania zaskarżonej decyzji.

Podstawę prawną orzeczeń w sprawie poddanej kontroli Sądu stanowiły przepisy zawarte w treści ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz.U. z 2004 r., nr 8, poz. 66 ze zm.) oraz przepisy wykonawcze wskazane z nazwy i miejsca publikacji w orzeczeniu organu I instancji.

Zgodnie z art. 58 §1 pkt 1 P.p.s.a.: Sąd odrzuca skargę, jeżeli sprawa nie należy do właściwości sądu administracyjnego (...)". Odrzucenie skargi z uwagi na brak właściwości sądu administracyjnego następuje w szczególności wówczas, gdy skarga dotyczy aktu lub czynności nieobjętych zakresem właściwości sądów administracyjnych (art. 3 § 2 i 3 oraz art. 4 P.p.s.a.) lub gdy dotyczy sprawy wyłączonej z właściwości tych sądów (art. 5 P.p.s.a.). Odrzucenie skargi z wymienionego powodu ma miejsce także w wypadku, gdy skarga została wniesiona w sprawie objętej właściwością sądów powszechnych.

Skarga podlega odrzuceniu, gdyż sprawa będąca przedmiotem zaskarżenia nie należy do właściwości sądu administracyjnego.

Orzeczenia wydawane przez wojskowe komisje lekarskie można podzielić na dwie grupy: orzeczenia ustalające stan zdrowia danej osoby na potrzeby zaliczenia jej do określonej kategorii zdolności do służby wojskowej w celu jej powołania lub przyjęcia do odbycia tej służby albo zwolnienia ze służby oraz orzeczenia ustalające stan zdrowia danej osoby i ich związek ze służbą wojskową dla celów odszkodowawczych, rentowych lub zaopatrzenia emerytalnego. Zarówno w uchwale składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19.01.1998 r. sygn. OPS 8/97, jak i w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 27.10.1999 r. sygn. akt III ZP 9/99 wskazano, że orzeczenia ustalające związek schorzeń ze służbą nie podlegają kontroli sądowoadministracyjnej.

Pogląd ten był także podzielany w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego w kolejnych latach (por. postanowienia z dnia 7 września 2006 r. sygn. akt I OSK 1103/06, niepubl., z dnia 21 listopada 2006 r. sygn. akt II OSK 1368/06, niepubl.; z dnia 29 maja 2008 r. sygn. akt II OSK 667/08, niepubl., z dnia 15 czerwca 2012 r. sygn. akt II OSK 1365/12, niepubl.), jak i jest akceptowany przez Sąd, rozpoznający niniejszą skargę.

W sprawie analiza zaskarżonego orzeczenia, treści skargi i odwołania wskazuje, że skarżący w istocie kwestionuje rozstrzygnięcie organów obu instancji, że stwierdzone u skarżącego inwalidztwo powstałe w czasie pełnienia służby wojskowej, nie pozostaje w związku ze służbą wojskową, a możliwość podważenia trafności tego rozstrzygnięcia upatruje przez podniesienie zarzutów wskazujących na naruszenie przepisów postępowania. W szczególności skarżący kwestionuje rozstrzygnięcie, że schorzenie powodujące inwalidztwo jest następstwem choroby zwyrodnieniowej i wielopoziomowej dyskopatii kręgosłupa niezwiązanej z przebytym urazem z dnia 19.12.1996 r.

W sprawie zaskarżone orzeczenie komisji lekarskiej w części rozstrzygającej o braku zaliczenia skarżącego do grupy inwalidztwa w związku ze służbą wojskową jest, zatem elementem sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych. Sprawy takie zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 1964 r., nr 43, poz. 296 ze zm.), mają charakter spraw cywilnych, do których rozpoznania właściwe są sądy powszechne (art. 2). Sprawy w przedmiocie związku rozpoznanych u żołnierza chorób ze służbą wojskową, a także w zakresie ustalania grupy inwalidztwa i jej związku ze służbą wojskową nie mają charakteru spraw, w których służyłaby skarga do sądu administracyjnego.

Tym samym Sąd uznał, że skoro zaskarżone orzeczenie dotyczy związku schorzenia ze służbą wojskową, to nie podlega ono kognicji sądów administracyjnych i nie jest możliwym rozpoznanie sprawy przez sąd administracyjny.

Z tych przyczyn orzeczono jak w sentencji postanowienia na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 i § 3 P.p.s.a.

Ponieważ odrzucenie skargi nie stanowi kontroli legalności zaskarżonych orzeczeń, ale stwierdza niedopuszczalność w ogóle jej oceny, to tym samym nie było możliwym odniesienie się przez Sąd do merytorycznych aspektów zaskarżonego orzeczenia i poczynienie jakiejkolwiek analizy podniesionej przez skarżącego w tym zakresie argumentacji. Z tych też przyczyn bezzasadnym pozostawał zarzut naruszenia art. 107 § 1 w zw. z § 3, art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z § 2 K.p.a.