III SA/Wr 525/12
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu
2013-02-13Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Magdalena Jankowska-Szostak /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Magdalena Jankowska-Szostak (sprawozdawca), Sędzia NSA Józef Kremis, Sędziowie Sędzia NSA Anna Moskała, Protokolant Katarzyna Dziok, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 23 stycznia 2013 r. sprawy ze skargi J. K. na decyzję Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa we W. z dnia [...] sierpnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie przyznania płatności rolnośrodowiskowej za rok 2011 oddala skargę.
Uzasadnienie
Zaskarżoną decyzją Dyrektor Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji Rolnictwa we W. – po rozpatrzeniu odwołania J. K. (zwanego dalej w skrócie: "skarżącym") od decyzji Kierownika Biura Powiatowego ARiMR we W. w sprawie przyznania odwołującemu się płatności rolnośrodowiskowej za rok 2011 – utrzymał w mocy w pierwszoinstancyjne rozstrzygnięcie.
W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, że w dniu [...] maja 2011 r. do Biura Powiatowego ARiMR we W. wpłynął wniosek skarżącego o przyznanie płatności na rok 2011, w którym strona wnioskowała m.in. o przyznanie kontynuacyjnej płatności rolnośrodowiskowej (PROW 2007-2013). Strona zadeklarowała realizacje pakietów i wariantów programu rolnośrodowiskowego PROW 2007-2013:
• pakiet 2 – Rolnictwo ekologiczne,
- wariant 2.1 – uprawy rolnicze (z certyfikatem zgodności) – [...] ha;
- wariant 2.9 – uprawy sadownicze + jagodowe (z certyfikatem zgodności) [...] ha,
• pakiet 6 – Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie,
- wariant 6.2. – Produkcja nasienna towarowa lokalnych odmian roślin uprawnych – [...] ha.
W odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia wniosku producent złożył korektę wniosku wraz z brakującymi dokumentami, tj. wypisem i wyrysem z rejestru gruntów z dnia [...] grudnia 2010 r.
Decyzją pierwszoinstancyjną z dnia [...] czerwca 2012 r. przyznano skarżącemu płatność rolnośrodowiskową za 2011 r. w łącznej wysokości [...] zł. W ramach wariantów 2.9 i 6.2 płatność została przyznana zgodnie z wnioskiem skarżącego, natomiast odnośnie wariantu 2.1 zredukowano ją do powierzchni [...] ha, z uwagi na fakt, że rozpoznawany wniosek miał charakter kontynuacyjny, a ostatecznie ustalona powierzchnia do tej płatności dotyczyła właśnie [...] ha.
Utrzymując zaskarżoną decyzję w mocy, Dyrektor Oddziału Regionalnego ARiMR wyjaśnił, że wydanie decyzji o przyznaniu płatności rolnośrodowiskowej uzależnione jest ściśle związana z rozstrzygnięciem podjętym w sprawie rolnośrodowiskowej za 2010 rok.
Wskazał również, że podstawą prawną określającą warunki i tryb udzielania producentom rolnym płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych jest rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Program rolnośrodowiskowy" objęty Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, wydane na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 29 ust. 1 pkt 1 i ust. 1a ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. U. Nr 64, poz.427 ze zm.).
W ramach rozporządzenia ustawodawca wprowadził nowelizacje: pierwszą 30 września 2009 r. (Dz. U. Nr 161, poz. 1286), drugą 15 marca 2010 r. (Dz. U. Nr 39, poz. 218), trzecią 7 maja 2010 r. (Dz. U. Nr 76, poz. 500), czwartą 15 marca 2011 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 289), piątą 10 maja 2011 r. (Dz.U. z 2011 r. Nr 69, poz. 560) oraz szóstą 15 marca 2012 r. (Dz.U. z 2012 r., poz. 278).
W tej sprawie obowiązują wszelkie zmiany tego rozporządzenia poza zmianami wprowadzonymi [...] marca 2012 r., według bowiem według brzmienia § 2, do postępowań w sprawie przyznawania i zwrotu pomocy finansowej w ramach działania "Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, zwanej dalej "płatnością rolnośrodowiskową", wszczętych i nie zakończonych ostateczną decyzją przed dniem wejścia w życie zmian rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe.
Paragraf 2 ust. 1 pkt 1-4 rozporządzenia stanowi, że płatność rolnośrodowiskowa jest udzielana rolnikowi, w rozumieniu art. 2 lit. a) rozporządzenia nr 73/2009, zwanemu dalej "rolnikiem", jeżeli:
1) został mu nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów rolnych, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, zwany dalej "numerem identyfikacyjnym";
2) łączna powierzchnia posiadanych przez niego działek rolnych w rozumieniu przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności; na których jest prowadzona działalność rolnicza w rozumieniu art. 2 lit. c) rozporządzenia nr 73/2009, zwanych dalej "działkami rolnymi", wynosi co najmniej 1 ha;
3) realizuje 5-letnie zobowiązanie rolnośrodowiskowe, o którym mowa w art. 39 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) (Dz. Urz. UE L 277 z 21 października 2005 r., str. 1, ze zm.), zwane dalej "zobowiązaniem rolnośrodowiskowym", obejmujące wymogi wykraczające ponadpodstawowe wymagania, w ramach określonych pakietów i ich wariantów, zgodnie z planem działalności rolnośrodowiskowej, na gruntach, na których rolnik zadeklarował realizację tego zobowiązania we wniosku o przyznanie pierwszej i kolejnych płatności rolnośrodowiskowych,
4) spełnia warunki przyznania płatności rolnośrodowiskowej w ramach określonych pakietów lub ich wariantów określone w rozporządzeniu.
Istotnym jest, że tylko łączne spełnienie przez producenta rolnego wszystkich wymienionych w § 2 przesłanek ustawowych, stanowi podstawę do przyznania płatności rolnośrodowiskowej.
Odnośnie rozpoznawanej sprawy organ rolny odwoławczy wskazał, że skarżący pierwszy wniosek o przyznanie płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt złożył w 2005 roku, dlatego zobowiązanie rozpoczęło się w [...] marca 2005 r. i powinno się zakończyć [...] marca 2010 r. W roku 2007 skarżący skorzystał z możliwości 5 ust. 4 i 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r. i włączył do programu nową działkę rolną położoną na działce ewidencyjnej nr [...], a zatem ciążące na rolniku zobowiązanie rozpoczęło bieg w dniu [...] marca 2007 r.
W dniu [...] maja 2009 r. skarżący złożył wniosek kontynuacyjny na rok 2009, obejmujący cztery działki rolne do realizacji programu "Rolnictwo ekologiczne" w ramach wariantów:
• uprawy rolnicze z certyfikatem zgodności na obszarze [...] ha;
• uprawy sadownicze w tym jagodowe na obszarze [...] ha. W ramach upraw sadowniczych skarżący zgłosił 1 działkę rolną – A, na której zadeklarowano porzeczkę czarną na powierzchni [...] ha.
Ostateczną decyzją organu rolnego z dnia [...] października 2011 r. skarżący otrzymał płatność do działki A, położonej na działce ewidencyjnej nr [...] jedynie do [...] ha ekologicznych upraw sadowniczych. Powodem nieprzyznania pomocy do [...] ha był fakt przerwania realizacji na tej powierzchni zadań w ramach utrzymania plantacji sadowniczej, bowiem jesienią 2009 część plantacji porzeczki czarnej została zlikwidowana.
W czwartym roku realizacji programu (2009 r.) skarżący złożył wniosek na "nowy" program rolnośrodowiskowy, regulowany przepisami rozporządzenia rolnośrodowiskowego z dnia 26 lutego 2009 r. w ramach tzw. "przejścia" regulowanego w § 43 tego rozporządzenia. Wniosek obejmował także [...] ha wykluczonego z płatności w roku 2009 obszaru, który został zadeklarowany jako uprawa rolnicza (orkisz). Na mocy ostatecznych decyzji organów rolnych dwóch instancji z 2012 r., skarżący uzyskał płatność do pakietu rolnictwo ekologiczne do łącznej powierzchni [...] ha (w tym [...] ha do wariantu S02a02 Uprawy rolnicze z certyfikatem zgodności i [...] ha do wariantu S02d02 Uprawy sadownicze w tym jagodowe z certyfikatem zgodności). Skarga strony na decyzję drugiej instancji w przedmiocie przyznania płatności w pomniejszonej wysokości została oddalona wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 11 grudnia 2012 r. III SA/Wr 313/12.
W ocenie organu odwoławczego, Kierownik Biura Powiatowego, rozpoznając wniosek strony o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej na rok 2011, zasadnie nie przyznał tej płatności do opisanych [...] ha, z uwagi na fakt, że stanowiłoby to niedopuszczalne zwiększenie powierzchni zobowiązania w ramach pakietu 2. Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia rolnośrodowiskowego, powierzchnia użytków rolnych, na których jest realizowany program rolnośrodowiskowy, nie może ulec zwiększeniu lub zmniejszeniu. Od zasady tej przewidziane są wyjątki określone w ust. 1 pkt 1-5 tego przepisu, jednakże nie zaistniały one w rozpoznawanej sprawie. Dlatego, stanowisko organu pierwszej instancji, który przyznał płatność tylko do areału stanowiącego [...] ha tj. do takiej powierzchni, za jaką producent rolny uzyskał płatność rolnośrodowiskową za rok 2010 w ramach pakietu 2 ([...] ha) oraz dodatkowo do [...] ha w ramach pakietu 6, który rolnik mógł dołączyć do programu w drugim roku jego realizacji zgodnie z wyżej cytowanym § 5 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia rolnośrodowiskowego, jest prawidłowe. Przepis ten nie zezwala bowiem na zwiększanie powierzchni zobowiązania w kolejnych latach realizacji programu w pakiecie 2.
Dyrektor oddziału Regionalnego ARiMR wskazał również, że za powierzchnie objętą zobowiązaniem wieloletnim w programie rolnośrodowiskowym należy przyjmować powierzchnie za którą producent otrzymał płatność w pierwszym roku uczestnictwa w programie przy czym:
1. dla wniosku, który nie był objęty kontrolą na miejscu w pierwszym roku uczestnictwa w programie rolnośrodowiskowym, należy przyjmować powierzchnię wnioskowaną do płatności;
2. dla wniosku, który był objęty kontrolą na miejscu w pierwszym roku uczestnictwa w programie rolnośrodowiskowym, należy przyjmować powierzchnię stwierdzoną w kontroli na miejscu (bez sankcji powierzchniowych wynikających z przedeklarowania powierzchni ponad 3%);
3. dla wniosku, w którym w kolejnych latach dokonano zwiększenia powierzchni, na której jest realizowany program rolnośrodowiskowy, należy przyjmować powierzchnię, do której przyznano płatność po zwiększeniu, przy czym zapisy punktu 1 i 2 stosuje się odpowiednio;
4. dla wniosku, w którym w kolejnych latach stwierdzono zmniejszenie powierzchni, na której jest realizowany program rolnośrodowiskowy, należy przyjmować powierzchnię po zmniejszeniu, do której przyznano płatność, przy czym zapisy punktu 1 i 2 stosuje się odpowiednio.
Wskazując na orzecznictwo sądowoadministracyjne organ odwoławczy wskazał, że rolnik może realizować zadania przewidziane w programach rolnośrodowiskowych na działkach, do których nie uzyskał pomocy finansowej, jednakże wówczas nie można mówić o jakimkolwiek zobowiązaniu czy to podjętym na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r., czy też rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. Przy czym, jak podniesiono, bez znaczenie jest fakt, że kontrola na miejscu wykonana w latach poprzednich potwierdziła, iż deklaracja rolnika zgadza się ze stanem w terenie, a kontrola jednostki certyfikującej gospodarstwa ekologiczne stwierdziła że produkty z gospodarstwa producenta rolnego mogą być wprowadzone do obrotu jako produkty rolnictwa ekologicznego i spełniają wymagania zawarte w rozporządzeniu Rady WE nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie EWG nr 2092/91 (Dz. Urz. WE L 189 z 20.07.2007 r., z późn. zm.) oraz przepisach wykonawczych do ww. rozporządzenia, skoro dany obszar nie może zostać zakwalifikowany do płatności w świetle ograniczeń jaki wprowadza § 5 ust. 1 rozporządzenia rolnośrodowiskowego.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu skarżący zarzucił, że decyzja Dyrektora D. Oddziału Regionalnego ARiMR we W. została wydana z rażącym naruszeniem:
1. prawa materialnego przez wydanie decyzji bez podstawy prawnej i przyjęcie, że za powierzchnię objętą wieloletnim zobowiązaniem , za którą producent otrzymał płatność w pierwszym roku uczestnictwa w programie, nie uzasadniając tej konstatacji prawnie
2. błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia – przez przyjęcie, że zgłoszenie powierzchni [...] ha do programu rolnośrodowiskowego PROW 2007-2013 nie czyni zadość wymaganiom wynikającym z § 43 ust. 1 rozporządzenia rolno środowiskowego, przyjmując że przyznanie dopłat do powierzchni [...] ha za rok 2009 na podstawie decyzji DOR z dnia [...] października 2011 r. ma bezpośredni wpływ na wielkość powierzchni, za którą organ przyznał płatność za rok 2010, podczas gdy decyzja ta dotyczyła zmniejszenia dopłaty do upraw sadowniczych za rok 2009 wobec przyjęcia, że producent rolny nie uprawiał do końca roku pełnej obsady porzeczki i nie dotyczy przypadku braku utrzymania powierzchni, na której prowadzi rolnictwo ekologiczne, bo taka powierzchnia nie uległa zmniejszeniu, a producent rolny przez cały okres zobowiązania rolnośrodowiskowego prowadził na całej powierzchni uprawę ekologiczną, zgodną z wymogami, co potwierdziły kontrole przeprowadzone przez pracowników ARiMR w gospodarstwie w dniach [...] i [...] sierpnia 2010 r. oraz kontrole przeprowadzone przez Jednostkę Certyfikującą.
Wskazując na podniesione zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji jako nieważnej, jak też uchylenie poprzedzającej ją decyzji Kierownika Biura Powiatowego ARiMR we W. oraz zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie płatności rolnośrodowiskowej za rok 2011 w pełnej wysokości.
Zasadniczym naruszeniem prawa ze strony obu organów jest zdaniem skarżącego naruszenie prawa materialnego w postaci wydania decyzji bez wskazania podstawy prawnej w zakresie przyjęcia, że za powierzchnię objętą zobowiązaniem wieloletnim w programie rolnośrodowiskowym należy przyjąć powierzchnię, za którą producent otrzymał płatność w pierwszym roku uczestnictwa w programie. Skarżący podniósł, że zarzut ten postawił już w odwołaniu od decyzji pierwszoinstancyjnej, jednakże rozpoznający odwołanie organ drugiej instancji nie dość, że nie odniósł się do tego zarzutu, to również powołał się na sporne zapisy, niewskazując z jakich przepisów one wynikają.
Nadto skarżący podnosi, że organ – odwołując się do bliżej nieokreślonych wytycznych – powołuje się na przyznanie płatności za uczestnictwo w programie rolnośrodowiskowym. W tej sprawie organ pomniejszył dopłatę do powierzchni [...] ha nie za brak uczestnictwa w programie rolnośrodowiskowym, ale za zlikwidowanie porzeczki. W przypadku strony zmniejszenie płatności wiązało się z faktem likwidacji na powierzchni [...] ha obsady porzeczki, a nie z brakiem realizacji programu rolnośrodowiskowego.
Skarżący zaznaczył, że powierzchnia nie uległa zmniejszeniu, a skarżący – jako producent rolny – przez cały okres zobowiązania rolnośrodowiskowego prowadził na całej powierzchni uprawę ekologiczną zgodną z wymogami. Potwierdzeniem realizacji programu rolnośrodowiskowego jest coroczne przyznawania certyfikatu po przeprowadzanej kontroli przez Jednostkę Certyfikującą, stwierdzające że na kontrolowanej powierzchni (w przypadku skarżącego – na całej powierzchni gospodarstwa, tj. [...] ha) nie zostały złamane przepisy o rolnictwie ekologicznym, a tym samym realizowany jest program rolnośrodowiskowy. Dodatkowym potwierdzeniem prawidłowości realizacji programu rolnośrodowiskowego na całej powierzchni mojego gospodarstwa, tj. [...] ha, są wyniki i wnioski kontroli przeprowadzonej przez ARiMR we W. w dniach [...] i [...] sierpnia 2010 r. Kontrolą tą objęto [...] ha, a nie tylko [...] ha. Nadto znamiennym jest to, że w momencie składania wniosku nie było zakończone postępowanie o przyznanie dopłaty za rok 2009. W dniu składania przez skarżącego wniosku nie było żadnej ostatecznej decyzji odnoszącej się do tej płatności, a mimo to przepisy nie zabraniają składania wniosku oraz przejścia i uczestnictwa w programie rolnośrodowiskowym na lata 2007-2013.
W odpowiedzi na skargę Dyrektor D. Oddziału Regionalnego ARiMR we W. wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując wywody i argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w rozważaniach
nad stanem faktycznym i prawnym przyjął, co następuje:
Oceniając zaskarżoną decyzję według kryterium zgodności z prawem (art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych, Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm., w zw. z art. 3 § 2 pkt 1 i art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej w skrócie p.p.s.a.), Sąd stwierdził, że zaskarżona decyzja Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa we W. rzyznającą skarżącemu płatność rolnośrodowiskową za rok 2011 w pomniejszonej wysokości, została wydana bez uchybienia regułom proceduralnym w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy [art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a.], ani też nie naruszyła prawa materialnego, które mogłoby oddziaływać na wynik sprawy [art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a.]. Nie zaistniały również okoliczności ujęte w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 p.p.s.a.
Spór w rozpoznawanej sprawie koncentruje się wokół wykładni unormowań zawartych w § 43b w zw. z art. 43 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. z 2009 r. Nr 33, poz. 262 ze zm., zwanego dalej: rozporządzeniem rolnośrodowiskowym z PROW 2007-2013).
Należy wcześniej zauważyć, że pierwszy wniosek o płatności rolnośrodowiskowe skarżący złożył w 2005 r. Fakt ten oznacza, że pod rządem obowiązującego wówczas § 13 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt (Dz. U. Nr 174, poz. 1809 ze zm.), pięcioletnie zobowiązanie rozpoczęło bieg z dniem [...] marca 2005 r., a powinno się zakończyć [...] marca 2010 r. W 2007 r. skarżący – na podstawie § 5 ust. 4 i 5 tego rozporządzenia – włączył do programu nową działkę nr [...], co spowodowało, że zobowiązanie rolnośrodowiskowe zaczęło biec ponownie od [...] marca 2007 r. Następnie [...] maja 2009 r. skarżący złożył wniosek kontynuacyjny o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej w ramach pakietu Rolnictwo ekologiczne – uprawy rolnicze z certyfikatem zgodności na obszarze [...] ha. Ostateczną decyzją z dnia [...] października 2011 r. Dyrektor D. Oddziału Regionalnego ARiMR we W. przyznał pomoc finansową do [...] ha ekologicznych upraw sadowniczych, odmówił natomiast przyznania tychże świadczeń do powierzchni [...] ha, ponieważ na takim obszarze skarżący przerwał realizację programu rolnośrodowiskowego, likwidując uprawę czarnej porzeczki.
W 2010 r., a więc w czwartym roku realizacji programu rolnośrodowiskowego, skarżący wystąpił o przejście z poprzedniego PROW 2004-2006 na nowy program w ramach PROW 2007-2013, deklarując do płatności [...] ha, a więc obszar, który został wykluczony z płatności rolnośrodowiskowej w 2009 r.
W takich okolicznościach, właściwą podstawą prawną do oceny zaistniałej sytuacji stał się § 43b w zw. z § 43 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. Nr 33, poz. 262 ze zm.). Hipoteza pierwszego z unormowań odnosi się do przyznawania płatności rolnośrodowiskowej w 2011 r., jego dyspozycja zaś nakazuje stosowanie § 43 rozporządzenia z dnia 26 lutego 2009 r.
Według § 43 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 26 lutego 2009 r., w przypadku wniosku złożonego przez rolnika, który realizuje co najmniej przez 3 lata program rolnośrodowiskowy na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz. U. Nr 174, poz. 1809, ze zm.), w zakresie pakietu rolnictwo ekologiczne – jest przyznawana płatność rolnośrodowiskowa w ramach pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 2, jeżeli rolnik ten spełnia warunki przyznania płatności rolnośrodowiskowej i w ramach zobowiązania rolnośrodowiskowego będzie realizował taką samą liczbę pakietów, na tej samej powierzchni gruntów rolnych.
Organy niewadliwie ustaliły, że wprawdzie skarżący spełnił dodatkowe przesłanki wynikające z § 43 i § 43b rozporządzenia z dnia 26 lutego 2009 r., jednakże w opisanej sytuacji płatność rolnośrodowiskowa za 2011 r. nie mogła mu być przyznana do powierzchni większej niż powierzchnia, za którą skarżący otrzymywał płatność w ramach PROW 2004-2006. Kwestię tę rozstrzygnęła ostateczna decyzja Dyrektora Oddziału Regionalnego ARiMR we W. z dnia [...] października 2011 r. (nr [...]), którą przyznano skarżącemu płatność do pakietu rolnictwo ekologiczne do łącznej powierzchni [...] ha ([...] ha do wariantu S02a02 – uprawy rolnicze z certyfikatem zgodności i [...] ha do wariantu S02d02 – uprawy sadownicze w tym jagodowe z certyfikatem zgodności) (skargę producenta na wspomnianą decyzję oddalił Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 8 marca 2012 r., III SA/Wr 712/11).
Co istotne, we wniosku o płatność na rok 2010 skarżący po raz kolejny zadeklarował do płatności tej sporną działkę o powierzchni [...] ha. Decyzjami organów rolnych obu instancji przyznano stronie pomoc finansową na rok 2010, jednakże w wysokości pomniejszonej, odmawiając jej przyznania do spornej powierzchni. Skarga na decyzję odwoławczą w tym przedmiocie, została oddalona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 11 grudnia 2012 r., (III SA/Wr 313/12).
W takiej sytuacji nie można przyjąć, aby skarżący spełnił jedną z koniecznych przesłanek ujętych w § 43 ust. 1 tiret pierwsze (i jedyne) rozporządzenia z dnia [...] lutego 2009 r., jaką jest realizowanie w ramach zobowiązania rolnośrodowiskowego dotychczasowych pakietów "na tej samej powierzchni gruntów rolnych". W kontekście tego unormowania – nawiązującego do dotychczasowego (co najmniej trzyletniego) wykonywania programu rolnośrodowiskowego (pod rządem rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r.) – konstrukcja zdania, zawierającego warunek "i w ramach zobowiązania rolnośrodowiskowego będzie realizował taką samą liczbę pakietów, na tej samej powierzchni gruntów rolnych", pozwala twierdzić, że "ta sama [a więc nie "taka sama" – uwaga Sądu] powierzchnia gruntów rolnych" odnosi się do powierzchni, na której producent dotychczas faktycznie realizował zobowiązanie rolnośrodowiskowe (a w rozpoznawanej sprawie dotychczasowa powierzchnia faktycznej realizacji zobowiązania przez skarżącego została stwierdzona w decyzji z dnia [...] maja 2012 r. przyznającej skarżącemu płatności rolnośrodowiskowe za 2010 r.), nie zaś do hipotetycznej jedynie, możliwej do ewentualnego objęcia zobowiązaniem rolnośrodowiskowym, powierzchni działki zadeklarowanej we wniosku na kolejny rok. Takie rozumienie warunku, że producent "będzie realizował taką samą liczbę pakietów, na tej samej powierzchni gruntów rolnych", wspiera charakter zobowiązania rolnośrodowiskowego, które z jednej strony jest zobowiązaniem wieloletnim, dotyczącym realizacji celów w perspektywie przynajmniej kilku lat (nie zaś wyłącznie celów jednorocznych, jednorazowych), z drugiej zaś stanowi zobowiązanie ciągłe, wymagające od producenta rolnego sekwencyjnych, następujących po sobie działań, wszak nieprzypadkowo w źródłach prawa takie zobowiązania objęto określeniem "program rolnośrodowiskowy" z dodatkiem odpowiedniego okresu, w którym taki "program" ma być realizowany. Wskazuje na to także art. 39 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), stanowiący że zobowiązania rolnośrodowiskowe podejmowane są z reguły na okres od pięciu do siedmiu lat, z możliwością ich przedłużenia.
Jeżeli w postępowaniu administracyjnym stwierdzono (decyzja z dnia [...] maja 2012 r.), że w 2010 r. skarżący faktycznie realizował program rolnośrodowiskowy na powierzchni o [...] ha (bowiem na takiej powierzchni zadeklarowanej działki A skarżący zlikwidował uprawę porzeczki), to zadeklarowanie tej powierzchni we wniosku rolnośrodowiskowym na rok 2011 nie odpowiada zobowiązaniu się skarżącego się do realizacji takiej samej liczbę pakietów "na tej samej powierzchni gruntów rolnych" w rozumieniu § 43 ust. 1 tiret pierwsze rozporządzenia z dnia 26 lutego 2009 r.
Wobec poczynionych wywodów, nie można zgodzić się z zarzutem naruszenia przez organy rolne § 43 i § 43b rozporządzenia z dnia 26 lutego 2009 r., albowiem odniesienie dokonanych w sprawie ustaleń do przeprowadzonej wykładni § 43 tego rozporządzenia nastąpiło z uwzględnieniem celów przypisywanych programowi rolnośrodowiskowego i przy zachowaniu zasad poprawnego rozumowania. Tym samym upaść musi zarzut wydania decyzji bez wskazania podstawy prawnej, skoro organy wskazały niedwuznacznie na unormowania zawarte w § 43 i § 43b, wykazując skarżącemu niespełnienie w zakresie [...] ha przesłanki do kontynuacji zobowiązania "na tej samej powierzchni gruntów rolnych (§ 43 ust. 1 tiret pierwsze rozporządzenia z dnia 26 lutego 2009 r.).
Trudno nie zgodzić się z poglądem skarżącego, według którego podstawą prawną decyzji nie mogą być "bliżej nieokreślone wytyczne i punkty 1, 2 i 4, wszak tego rodzaju wskazówki nie stanowią, co oczywiste, źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Nie można jednak nie zauważyć, że zdanie "dla wniosku, w którym w kolejnych latach stwierdzono zmniejszenie powierzchni, na której jest realizowany program rolnośrodowiskowy, należy przyjmować powierzchnię po zmniejszeniu, do której przyznano płatność", nie jest wypowiedzią prawodawcy, stanowi bowiem jedynie efekt dokonanej przez organy wykładni § 43 ust. 1 tiret pierwsze rozporządzenia z dnia 26 lutego 2009 r.). Trafnie przy tym organ odwoławczy zauważył, że "rolnik może realizować zadania przewidziane w programach rolnośrodowiskowych na działkach, do których nie uzyskał pomocy finansowej, jednakże wówczas nie można mówić o jakimkolwiek zobowiązaniu czy to podjętym na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 roku, czy też rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 roku".
Z tych względów – stosownie do dyspozycji art. 151 p.p.s.a. – należało orzec jak w sentencji wyroku.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Magdalena Jankowska-Szostak /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Magdalena Jankowska-Szostak (sprawozdawca), Sędzia NSA Józef Kremis, Sędziowie Sędzia NSA Anna Moskała, Protokolant Katarzyna Dziok, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 23 stycznia 2013 r. sprawy ze skargi J. K. na decyzję Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa we W. z dnia [...] sierpnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie przyznania płatności rolnośrodowiskowej za rok 2011 oddala skargę.
Uzasadnienie
Zaskarżoną decyzją Dyrektor Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji Rolnictwa we W. – po rozpatrzeniu odwołania J. K. (zwanego dalej w skrócie: "skarżącym") od decyzji Kierownika Biura Powiatowego ARiMR we W. w sprawie przyznania odwołującemu się płatności rolnośrodowiskowej za rok 2011 – utrzymał w mocy w pierwszoinstancyjne rozstrzygnięcie.
W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, że w dniu [...] maja 2011 r. do Biura Powiatowego ARiMR we W. wpłynął wniosek skarżącego o przyznanie płatności na rok 2011, w którym strona wnioskowała m.in. o przyznanie kontynuacyjnej płatności rolnośrodowiskowej (PROW 2007-2013). Strona zadeklarowała realizacje pakietów i wariantów programu rolnośrodowiskowego PROW 2007-2013:
• pakiet 2 – Rolnictwo ekologiczne,
- wariant 2.1 – uprawy rolnicze (z certyfikatem zgodności) – [...] ha;
- wariant 2.9 – uprawy sadownicze + jagodowe (z certyfikatem zgodności) [...] ha,
• pakiet 6 – Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie,
- wariant 6.2. – Produkcja nasienna towarowa lokalnych odmian roślin uprawnych – [...] ha.
W odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia wniosku producent złożył korektę wniosku wraz z brakującymi dokumentami, tj. wypisem i wyrysem z rejestru gruntów z dnia [...] grudnia 2010 r.
Decyzją pierwszoinstancyjną z dnia [...] czerwca 2012 r. przyznano skarżącemu płatność rolnośrodowiskową za 2011 r. w łącznej wysokości [...] zł. W ramach wariantów 2.9 i 6.2 płatność została przyznana zgodnie z wnioskiem skarżącego, natomiast odnośnie wariantu 2.1 zredukowano ją do powierzchni [...] ha, z uwagi na fakt, że rozpoznawany wniosek miał charakter kontynuacyjny, a ostatecznie ustalona powierzchnia do tej płatności dotyczyła właśnie [...] ha.
Utrzymując zaskarżoną decyzję w mocy, Dyrektor Oddziału Regionalnego ARiMR wyjaśnił, że wydanie decyzji o przyznaniu płatności rolnośrodowiskowej uzależnione jest ściśle związana z rozstrzygnięciem podjętym w sprawie rolnośrodowiskowej za 2010 rok.
Wskazał również, że podstawą prawną określającą warunki i tryb udzielania producentom rolnym płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych jest rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Program rolnośrodowiskowy" objęty Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, wydane na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 29 ust. 1 pkt 1 i ust. 1a ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. U. Nr 64, poz.427 ze zm.).
W ramach rozporządzenia ustawodawca wprowadził nowelizacje: pierwszą 30 września 2009 r. (Dz. U. Nr 161, poz. 1286), drugą 15 marca 2010 r. (Dz. U. Nr 39, poz. 218), trzecią 7 maja 2010 r. (Dz. U. Nr 76, poz. 500), czwartą 15 marca 2011 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 289), piątą 10 maja 2011 r. (Dz.U. z 2011 r. Nr 69, poz. 560) oraz szóstą 15 marca 2012 r. (Dz.U. z 2012 r., poz. 278).
W tej sprawie obowiązują wszelkie zmiany tego rozporządzenia poza zmianami wprowadzonymi [...] marca 2012 r., według bowiem według brzmienia § 2, do postępowań w sprawie przyznawania i zwrotu pomocy finansowej w ramach działania "Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, zwanej dalej "płatnością rolnośrodowiskową", wszczętych i nie zakończonych ostateczną decyzją przed dniem wejścia w życie zmian rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe.
Paragraf 2 ust. 1 pkt 1-4 rozporządzenia stanowi, że płatność rolnośrodowiskowa jest udzielana rolnikowi, w rozumieniu art. 2 lit. a) rozporządzenia nr 73/2009, zwanemu dalej "rolnikiem", jeżeli:
1) został mu nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów rolnych, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, zwany dalej "numerem identyfikacyjnym";
2) łączna powierzchnia posiadanych przez niego działek rolnych w rozumieniu przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności; na których jest prowadzona działalność rolnicza w rozumieniu art. 2 lit. c) rozporządzenia nr 73/2009, zwanych dalej "działkami rolnymi", wynosi co najmniej 1 ha;
3) realizuje 5-letnie zobowiązanie rolnośrodowiskowe, o którym mowa w art. 39 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) (Dz. Urz. UE L 277 z 21 października 2005 r., str. 1, ze zm.), zwane dalej "zobowiązaniem rolnośrodowiskowym", obejmujące wymogi wykraczające ponadpodstawowe wymagania, w ramach określonych pakietów i ich wariantów, zgodnie z planem działalności rolnośrodowiskowej, na gruntach, na których rolnik zadeklarował realizację tego zobowiązania we wniosku o przyznanie pierwszej i kolejnych płatności rolnośrodowiskowych,
4) spełnia warunki przyznania płatności rolnośrodowiskowej w ramach określonych pakietów lub ich wariantów określone w rozporządzeniu.
Istotnym jest, że tylko łączne spełnienie przez producenta rolnego wszystkich wymienionych w § 2 przesłanek ustawowych, stanowi podstawę do przyznania płatności rolnośrodowiskowej.
Odnośnie rozpoznawanej sprawy organ rolny odwoławczy wskazał, że skarżący pierwszy wniosek o przyznanie płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt złożył w 2005 roku, dlatego zobowiązanie rozpoczęło się w [...] marca 2005 r. i powinno się zakończyć [...] marca 2010 r. W roku 2007 skarżący skorzystał z możliwości 5 ust. 4 i 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r. i włączył do programu nową działkę rolną położoną na działce ewidencyjnej nr [...], a zatem ciążące na rolniku zobowiązanie rozpoczęło bieg w dniu [...] marca 2007 r.
W dniu [...] maja 2009 r. skarżący złożył wniosek kontynuacyjny na rok 2009, obejmujący cztery działki rolne do realizacji programu "Rolnictwo ekologiczne" w ramach wariantów:
• uprawy rolnicze z certyfikatem zgodności na obszarze [...] ha;
• uprawy sadownicze w tym jagodowe na obszarze [...] ha. W ramach upraw sadowniczych skarżący zgłosił 1 działkę rolną – A, na której zadeklarowano porzeczkę czarną na powierzchni [...] ha.
Ostateczną decyzją organu rolnego z dnia [...] października 2011 r. skarżący otrzymał płatność do działki A, położonej na działce ewidencyjnej nr [...] jedynie do [...] ha ekologicznych upraw sadowniczych. Powodem nieprzyznania pomocy do [...] ha był fakt przerwania realizacji na tej powierzchni zadań w ramach utrzymania plantacji sadowniczej, bowiem jesienią 2009 część plantacji porzeczki czarnej została zlikwidowana.
W czwartym roku realizacji programu (2009 r.) skarżący złożył wniosek na "nowy" program rolnośrodowiskowy, regulowany przepisami rozporządzenia rolnośrodowiskowego z dnia 26 lutego 2009 r. w ramach tzw. "przejścia" regulowanego w § 43 tego rozporządzenia. Wniosek obejmował także [...] ha wykluczonego z płatności w roku 2009 obszaru, który został zadeklarowany jako uprawa rolnicza (orkisz). Na mocy ostatecznych decyzji organów rolnych dwóch instancji z 2012 r., skarżący uzyskał płatność do pakietu rolnictwo ekologiczne do łącznej powierzchni [...] ha (w tym [...] ha do wariantu S02a02 Uprawy rolnicze z certyfikatem zgodności i [...] ha do wariantu S02d02 Uprawy sadownicze w tym jagodowe z certyfikatem zgodności). Skarga strony na decyzję drugiej instancji w przedmiocie przyznania płatności w pomniejszonej wysokości została oddalona wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 11 grudnia 2012 r. III SA/Wr 313/12.
W ocenie organu odwoławczego, Kierownik Biura Powiatowego, rozpoznając wniosek strony o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej na rok 2011, zasadnie nie przyznał tej płatności do opisanych [...] ha, z uwagi na fakt, że stanowiłoby to niedopuszczalne zwiększenie powierzchni zobowiązania w ramach pakietu 2. Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia rolnośrodowiskowego, powierzchnia użytków rolnych, na których jest realizowany program rolnośrodowiskowy, nie może ulec zwiększeniu lub zmniejszeniu. Od zasady tej przewidziane są wyjątki określone w ust. 1 pkt 1-5 tego przepisu, jednakże nie zaistniały one w rozpoznawanej sprawie. Dlatego, stanowisko organu pierwszej instancji, który przyznał płatność tylko do areału stanowiącego [...] ha tj. do takiej powierzchni, za jaką producent rolny uzyskał płatność rolnośrodowiskową za rok 2010 w ramach pakietu 2 ([...] ha) oraz dodatkowo do [...] ha w ramach pakietu 6, który rolnik mógł dołączyć do programu w drugim roku jego realizacji zgodnie z wyżej cytowanym § 5 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia rolnośrodowiskowego, jest prawidłowe. Przepis ten nie zezwala bowiem na zwiększanie powierzchni zobowiązania w kolejnych latach realizacji programu w pakiecie 2.
Dyrektor oddziału Regionalnego ARiMR wskazał również, że za powierzchnie objętą zobowiązaniem wieloletnim w programie rolnośrodowiskowym należy przyjmować powierzchnie za którą producent otrzymał płatność w pierwszym roku uczestnictwa w programie przy czym:
1. dla wniosku, który nie był objęty kontrolą na miejscu w pierwszym roku uczestnictwa w programie rolnośrodowiskowym, należy przyjmować powierzchnię wnioskowaną do płatności;
2. dla wniosku, który był objęty kontrolą na miejscu w pierwszym roku uczestnictwa w programie rolnośrodowiskowym, należy przyjmować powierzchnię stwierdzoną w kontroli na miejscu (bez sankcji powierzchniowych wynikających z przedeklarowania powierzchni ponad 3%);
3. dla wniosku, w którym w kolejnych latach dokonano zwiększenia powierzchni, na której jest realizowany program rolnośrodowiskowy, należy przyjmować powierzchnię, do której przyznano płatność po zwiększeniu, przy czym zapisy punktu 1 i 2 stosuje się odpowiednio;
4. dla wniosku, w którym w kolejnych latach stwierdzono zmniejszenie powierzchni, na której jest realizowany program rolnośrodowiskowy, należy przyjmować powierzchnię po zmniejszeniu, do której przyznano płatność, przy czym zapisy punktu 1 i 2 stosuje się odpowiednio.
Wskazując na orzecznictwo sądowoadministracyjne organ odwoławczy wskazał, że rolnik może realizować zadania przewidziane w programach rolnośrodowiskowych na działkach, do których nie uzyskał pomocy finansowej, jednakże wówczas nie można mówić o jakimkolwiek zobowiązaniu czy to podjętym na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r., czy też rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. Przy czym, jak podniesiono, bez znaczenie jest fakt, że kontrola na miejscu wykonana w latach poprzednich potwierdziła, iż deklaracja rolnika zgadza się ze stanem w terenie, a kontrola jednostki certyfikującej gospodarstwa ekologiczne stwierdziła że produkty z gospodarstwa producenta rolnego mogą być wprowadzone do obrotu jako produkty rolnictwa ekologicznego i spełniają wymagania zawarte w rozporządzeniu Rady WE nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie EWG nr 2092/91 (Dz. Urz. WE L 189 z 20.07.2007 r., z późn. zm.) oraz przepisach wykonawczych do ww. rozporządzenia, skoro dany obszar nie może zostać zakwalifikowany do płatności w świetle ograniczeń jaki wprowadza § 5 ust. 1 rozporządzenia rolnośrodowiskowego.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu skarżący zarzucił, że decyzja Dyrektora D. Oddziału Regionalnego ARiMR we W. została wydana z rażącym naruszeniem:
1. prawa materialnego przez wydanie decyzji bez podstawy prawnej i przyjęcie, że za powierzchnię objętą wieloletnim zobowiązaniem , za którą producent otrzymał płatność w pierwszym roku uczestnictwa w programie, nie uzasadniając tej konstatacji prawnie
2. błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia – przez przyjęcie, że zgłoszenie powierzchni [...] ha do programu rolnośrodowiskowego PROW 2007-2013 nie czyni zadość wymaganiom wynikającym z § 43 ust. 1 rozporządzenia rolno środowiskowego, przyjmując że przyznanie dopłat do powierzchni [...] ha za rok 2009 na podstawie decyzji DOR z dnia [...] października 2011 r. ma bezpośredni wpływ na wielkość powierzchni, za którą organ przyznał płatność za rok 2010, podczas gdy decyzja ta dotyczyła zmniejszenia dopłaty do upraw sadowniczych za rok 2009 wobec przyjęcia, że producent rolny nie uprawiał do końca roku pełnej obsady porzeczki i nie dotyczy przypadku braku utrzymania powierzchni, na której prowadzi rolnictwo ekologiczne, bo taka powierzchnia nie uległa zmniejszeniu, a producent rolny przez cały okres zobowiązania rolnośrodowiskowego prowadził na całej powierzchni uprawę ekologiczną, zgodną z wymogami, co potwierdziły kontrole przeprowadzone przez pracowników ARiMR w gospodarstwie w dniach [...] i [...] sierpnia 2010 r. oraz kontrole przeprowadzone przez Jednostkę Certyfikującą.
Wskazując na podniesione zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji jako nieważnej, jak też uchylenie poprzedzającej ją decyzji Kierownika Biura Powiatowego ARiMR we W. oraz zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie płatności rolnośrodowiskowej za rok 2011 w pełnej wysokości.
Zasadniczym naruszeniem prawa ze strony obu organów jest zdaniem skarżącego naruszenie prawa materialnego w postaci wydania decyzji bez wskazania podstawy prawnej w zakresie przyjęcia, że za powierzchnię objętą zobowiązaniem wieloletnim w programie rolnośrodowiskowym należy przyjąć powierzchnię, za którą producent otrzymał płatność w pierwszym roku uczestnictwa w programie. Skarżący podniósł, że zarzut ten postawił już w odwołaniu od decyzji pierwszoinstancyjnej, jednakże rozpoznający odwołanie organ drugiej instancji nie dość, że nie odniósł się do tego zarzutu, to również powołał się na sporne zapisy, niewskazując z jakich przepisów one wynikają.
Nadto skarżący podnosi, że organ – odwołując się do bliżej nieokreślonych wytycznych – powołuje się na przyznanie płatności za uczestnictwo w programie rolnośrodowiskowym. W tej sprawie organ pomniejszył dopłatę do powierzchni [...] ha nie za brak uczestnictwa w programie rolnośrodowiskowym, ale za zlikwidowanie porzeczki. W przypadku strony zmniejszenie płatności wiązało się z faktem likwidacji na powierzchni [...] ha obsady porzeczki, a nie z brakiem realizacji programu rolnośrodowiskowego.
Skarżący zaznaczył, że powierzchnia nie uległa zmniejszeniu, a skarżący – jako producent rolny – przez cały okres zobowiązania rolnośrodowiskowego prowadził na całej powierzchni uprawę ekologiczną zgodną z wymogami. Potwierdzeniem realizacji programu rolnośrodowiskowego jest coroczne przyznawania certyfikatu po przeprowadzanej kontroli przez Jednostkę Certyfikującą, stwierdzające że na kontrolowanej powierzchni (w przypadku skarżącego – na całej powierzchni gospodarstwa, tj. [...] ha) nie zostały złamane przepisy o rolnictwie ekologicznym, a tym samym realizowany jest program rolnośrodowiskowy. Dodatkowym potwierdzeniem prawidłowości realizacji programu rolnośrodowiskowego na całej powierzchni mojego gospodarstwa, tj. [...] ha, są wyniki i wnioski kontroli przeprowadzonej przez ARiMR we W. w dniach [...] i [...] sierpnia 2010 r. Kontrolą tą objęto [...] ha, a nie tylko [...] ha. Nadto znamiennym jest to, że w momencie składania wniosku nie było zakończone postępowanie o przyznanie dopłaty za rok 2009. W dniu składania przez skarżącego wniosku nie było żadnej ostatecznej decyzji odnoszącej się do tej płatności, a mimo to przepisy nie zabraniają składania wniosku oraz przejścia i uczestnictwa w programie rolnośrodowiskowym na lata 2007-2013.
W odpowiedzi na skargę Dyrektor D. Oddziału Regionalnego ARiMR we W. wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując wywody i argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w rozważaniach
nad stanem faktycznym i prawnym przyjął, co następuje:
Oceniając zaskarżoną decyzję według kryterium zgodności z prawem (art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych, Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm., w zw. z art. 3 § 2 pkt 1 i art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej w skrócie p.p.s.a.), Sąd stwierdził, że zaskarżona decyzja Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa we W. rzyznającą skarżącemu płatność rolnośrodowiskową za rok 2011 w pomniejszonej wysokości, została wydana bez uchybienia regułom proceduralnym w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy [art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a.], ani też nie naruszyła prawa materialnego, które mogłoby oddziaływać na wynik sprawy [art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a.]. Nie zaistniały również okoliczności ujęte w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 p.p.s.a.
Spór w rozpoznawanej sprawie koncentruje się wokół wykładni unormowań zawartych w § 43b w zw. z art. 43 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. z 2009 r. Nr 33, poz. 262 ze zm., zwanego dalej: rozporządzeniem rolnośrodowiskowym z PROW 2007-2013).
Należy wcześniej zauważyć, że pierwszy wniosek o płatności rolnośrodowiskowe skarżący złożył w 2005 r. Fakt ten oznacza, że pod rządem obowiązującego wówczas § 13 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt (Dz. U. Nr 174, poz. 1809 ze zm.), pięcioletnie zobowiązanie rozpoczęło bieg z dniem [...] marca 2005 r., a powinno się zakończyć [...] marca 2010 r. W 2007 r. skarżący – na podstawie § 5 ust. 4 i 5 tego rozporządzenia – włączył do programu nową działkę nr [...], co spowodowało, że zobowiązanie rolnośrodowiskowe zaczęło biec ponownie od [...] marca 2007 r. Następnie [...] maja 2009 r. skarżący złożył wniosek kontynuacyjny o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej w ramach pakietu Rolnictwo ekologiczne – uprawy rolnicze z certyfikatem zgodności na obszarze [...] ha. Ostateczną decyzją z dnia [...] października 2011 r. Dyrektor D. Oddziału Regionalnego ARiMR we W. przyznał pomoc finansową do [...] ha ekologicznych upraw sadowniczych, odmówił natomiast przyznania tychże świadczeń do powierzchni [...] ha, ponieważ na takim obszarze skarżący przerwał realizację programu rolnośrodowiskowego, likwidując uprawę czarnej porzeczki.
W 2010 r., a więc w czwartym roku realizacji programu rolnośrodowiskowego, skarżący wystąpił o przejście z poprzedniego PROW 2004-2006 na nowy program w ramach PROW 2007-2013, deklarując do płatności [...] ha, a więc obszar, który został wykluczony z płatności rolnośrodowiskowej w 2009 r.
W takich okolicznościach, właściwą podstawą prawną do oceny zaistniałej sytuacji stał się § 43b w zw. z § 43 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. Nr 33, poz. 262 ze zm.). Hipoteza pierwszego z unormowań odnosi się do przyznawania płatności rolnośrodowiskowej w 2011 r., jego dyspozycja zaś nakazuje stosowanie § 43 rozporządzenia z dnia 26 lutego 2009 r.
Według § 43 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 26 lutego 2009 r., w przypadku wniosku złożonego przez rolnika, który realizuje co najmniej przez 3 lata program rolnośrodowiskowy na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz. U. Nr 174, poz. 1809, ze zm.), w zakresie pakietu rolnictwo ekologiczne – jest przyznawana płatność rolnośrodowiskowa w ramach pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 2, jeżeli rolnik ten spełnia warunki przyznania płatności rolnośrodowiskowej i w ramach zobowiązania rolnośrodowiskowego będzie realizował taką samą liczbę pakietów, na tej samej powierzchni gruntów rolnych.
Organy niewadliwie ustaliły, że wprawdzie skarżący spełnił dodatkowe przesłanki wynikające z § 43 i § 43b rozporządzenia z dnia 26 lutego 2009 r., jednakże w opisanej sytuacji płatność rolnośrodowiskowa za 2011 r. nie mogła mu być przyznana do powierzchni większej niż powierzchnia, za którą skarżący otrzymywał płatność w ramach PROW 2004-2006. Kwestię tę rozstrzygnęła ostateczna decyzja Dyrektora Oddziału Regionalnego ARiMR we W. z dnia [...] października 2011 r. (nr [...]), którą przyznano skarżącemu płatność do pakietu rolnictwo ekologiczne do łącznej powierzchni [...] ha ([...] ha do wariantu S02a02 – uprawy rolnicze z certyfikatem zgodności i [...] ha do wariantu S02d02 – uprawy sadownicze w tym jagodowe z certyfikatem zgodności) (skargę producenta na wspomnianą decyzję oddalił Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 8 marca 2012 r., III SA/Wr 712/11).
Co istotne, we wniosku o płatność na rok 2010 skarżący po raz kolejny zadeklarował do płatności tej sporną działkę o powierzchni [...] ha. Decyzjami organów rolnych obu instancji przyznano stronie pomoc finansową na rok 2010, jednakże w wysokości pomniejszonej, odmawiając jej przyznania do spornej powierzchni. Skarga na decyzję odwoławczą w tym przedmiocie, została oddalona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 11 grudnia 2012 r., (III SA/Wr 313/12).
W takiej sytuacji nie można przyjąć, aby skarżący spełnił jedną z koniecznych przesłanek ujętych w § 43 ust. 1 tiret pierwsze (i jedyne) rozporządzenia z dnia [...] lutego 2009 r., jaką jest realizowanie w ramach zobowiązania rolnośrodowiskowego dotychczasowych pakietów "na tej samej powierzchni gruntów rolnych". W kontekście tego unormowania – nawiązującego do dotychczasowego (co najmniej trzyletniego) wykonywania programu rolnośrodowiskowego (pod rządem rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r.) – konstrukcja zdania, zawierającego warunek "i w ramach zobowiązania rolnośrodowiskowego będzie realizował taką samą liczbę pakietów, na tej samej powierzchni gruntów rolnych", pozwala twierdzić, że "ta sama [a więc nie "taka sama" – uwaga Sądu] powierzchnia gruntów rolnych" odnosi się do powierzchni, na której producent dotychczas faktycznie realizował zobowiązanie rolnośrodowiskowe (a w rozpoznawanej sprawie dotychczasowa powierzchnia faktycznej realizacji zobowiązania przez skarżącego została stwierdzona w decyzji z dnia [...] maja 2012 r. przyznającej skarżącemu płatności rolnośrodowiskowe za 2010 r.), nie zaś do hipotetycznej jedynie, możliwej do ewentualnego objęcia zobowiązaniem rolnośrodowiskowym, powierzchni działki zadeklarowanej we wniosku na kolejny rok. Takie rozumienie warunku, że producent "będzie realizował taką samą liczbę pakietów, na tej samej powierzchni gruntów rolnych", wspiera charakter zobowiązania rolnośrodowiskowego, które z jednej strony jest zobowiązaniem wieloletnim, dotyczącym realizacji celów w perspektywie przynajmniej kilku lat (nie zaś wyłącznie celów jednorocznych, jednorazowych), z drugiej zaś stanowi zobowiązanie ciągłe, wymagające od producenta rolnego sekwencyjnych, następujących po sobie działań, wszak nieprzypadkowo w źródłach prawa takie zobowiązania objęto określeniem "program rolnośrodowiskowy" z dodatkiem odpowiedniego okresu, w którym taki "program" ma być realizowany. Wskazuje na to także art. 39 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), stanowiący że zobowiązania rolnośrodowiskowe podejmowane są z reguły na okres od pięciu do siedmiu lat, z możliwością ich przedłużenia.
Jeżeli w postępowaniu administracyjnym stwierdzono (decyzja z dnia [...] maja 2012 r.), że w 2010 r. skarżący faktycznie realizował program rolnośrodowiskowy na powierzchni o [...] ha (bowiem na takiej powierzchni zadeklarowanej działki A skarżący zlikwidował uprawę porzeczki), to zadeklarowanie tej powierzchni we wniosku rolnośrodowiskowym na rok 2011 nie odpowiada zobowiązaniu się skarżącego się do realizacji takiej samej liczbę pakietów "na tej samej powierzchni gruntów rolnych" w rozumieniu § 43 ust. 1 tiret pierwsze rozporządzenia z dnia 26 lutego 2009 r.
Wobec poczynionych wywodów, nie można zgodzić się z zarzutem naruszenia przez organy rolne § 43 i § 43b rozporządzenia z dnia 26 lutego 2009 r., albowiem odniesienie dokonanych w sprawie ustaleń do przeprowadzonej wykładni § 43 tego rozporządzenia nastąpiło z uwzględnieniem celów przypisywanych programowi rolnośrodowiskowego i przy zachowaniu zasad poprawnego rozumowania. Tym samym upaść musi zarzut wydania decyzji bez wskazania podstawy prawnej, skoro organy wskazały niedwuznacznie na unormowania zawarte w § 43 i § 43b, wykazując skarżącemu niespełnienie w zakresie [...] ha przesłanki do kontynuacji zobowiązania "na tej samej powierzchni gruntów rolnych (§ 43 ust. 1 tiret pierwsze rozporządzenia z dnia 26 lutego 2009 r.).
Trudno nie zgodzić się z poglądem skarżącego, według którego podstawą prawną decyzji nie mogą być "bliżej nieokreślone wytyczne i punkty 1, 2 i 4, wszak tego rodzaju wskazówki nie stanowią, co oczywiste, źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Nie można jednak nie zauważyć, że zdanie "dla wniosku, w którym w kolejnych latach stwierdzono zmniejszenie powierzchni, na której jest realizowany program rolnośrodowiskowy, należy przyjmować powierzchnię po zmniejszeniu, do której przyznano płatność", nie jest wypowiedzią prawodawcy, stanowi bowiem jedynie efekt dokonanej przez organy wykładni § 43 ust. 1 tiret pierwsze rozporządzenia z dnia 26 lutego 2009 r.). Trafnie przy tym organ odwoławczy zauważył, że "rolnik może realizować zadania przewidziane w programach rolnośrodowiskowych na działkach, do których nie uzyskał pomocy finansowej, jednakże wówczas nie można mówić o jakimkolwiek zobowiązaniu czy to podjętym na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 roku, czy też rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 roku".
Z tych względów – stosownie do dyspozycji art. 151 p.p.s.a. – należało orzec jak w sentencji wyroku.
