II SA/Ke 452/14

Uzasadnienie

Decyzją z 9 kwietnia 2014r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. po rozpatrzeniu odwołania Renaty Wesołowskiej od decyzji wydanej przez Prezydenta Miasta K. dnia 31 grudnia 2013r., umarzającej wszczęte z urzędu postępowanie w sprawie wydania decyzji na usuniecie odpadów składowanych na działce nr [...] obręb 0012 należącej do A. M. przy ul. O.

w K., na podstawie art.138 § 2 kpa w związku z art. 127 § 2 kpa uchyliło zaskarżoną decyzję organu I instancji w całości i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia przez ten organ.

Organ odwoławczy podniósł, że postępowanie w niniejszej sprawie zostało wszczęte przez organ I instancji z urzędu w oparciu o art. 26 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r., poz 21 ze zm.), na podstawie zawiadomienia z dnia 6 września 2013 r. pochodzącego do R. W.,

w którym zwróciła się z prośbą o likwidację drenażu opaskowego odwadniającego teren wokół domu jednorodzinnego i budynku gospodarczego oraz o usunięcie nadmiarowych mas ziemnych zlokalizowanych na działce nr ewid. [...] obręb 0012 przy ul. O. 8 należącej do A. M..

A. M. wyjaśnił, iż na działce stanowiącej jego własność trwają prace pielęgnacyjne w założonym ogrodzie i miejscami czarna ziemia była dosypywana w miejscach, gdzie jej brakowało. Oświadczył, że były to niewielkie ilości, które w żaden sposób nie zmieniły istniejącego stanu rzeczy i na pewno nie były naruszeniem warunków decyzji Prezydenta Miasta K. nr [...]

o warunkach zabudowy z dnia 4 października 2007 r. Oznajmił również, iż teren został wyrównany zgodnie ze spadkiem terenu, posadzono rośliny i zasiano trawnik.

Umarzając postępowanie organ I instancji powołując się na art. 2 pkt 3 ustawy o odpadach wskazał, że nawiezione masy ziemne służyły do niwelacji terenu i w świetle obowiązujących przepisów prawnych nie można ich traktować jako odpad. Podniósł również, iż właściciel nieruchomości A. M. posiada decyzję Prezydenta Miasta K. o warunkach zabudowy z dnia 4 października 2007 r., w której zostały określone rzędne terenu przedmiotowej działki i nie zostało

stwierdzone, aby teren wskazanej nieruchomości został zagospodarowany

z naruszeniem warunków tej decyzji.

Organ wyjaśnił również, że z zebranych dowodów nie wynika znacząca różnica w poziomach nieruchomości. Wartość rzędnych terenu działek nie wskazuje na to, iż spadek działki nr ewid. [...] wyprofilowany jest w kierunku działki nr ewid. 406/1. Ponadto znajdujący się w granicy nieruchomości murek oporowy stanowi dodatkową barierę dla spływu powierzchniowego wód opadowych pomiędzy tymi posesjami.

Prezydent Miasta K. podniósł także, że w sprawie zarzutu dotyczącego odprowadzania wód oraz ścieków na grunty sąsiednie oraz zmian stanu wody na gruncie szkodliwie wpływających na grunty sąsiednie, organ prowadził odrębne postępowanie zakończone decyzją z dnia 13 listopada 2013 r. orzekającą

o odmowie nakazania właścicielowi działki nr ewid. [...] obręb 0012 położonej przy ul. O. 8 w K. przywrócenia terenu do stanu poprzedniego.

Rozpatrując sprawę w wyniku odwołania wniesionego przez Renatę Wesołowską Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. podkreśliło, że podstawą umorzenia postępowania był według organu I instancji art. 2 pkt 3 ustawy o odpadach, zgodnie z którym “niezanieczyszczonej gleby i innych materiałów występujących w stanie naturalnym, wydobytych w trakcie robót budowlanych, pod warunkiem, że materiał ten zostanie wykorzystany do celów budowlanych w stanie naturalnym na terenie, na którym został wydobyty".

Zdaniem organu odwoławczego postępowanie zostało umorzone przedwcześnie, gdyż przeprowadzone przez organ I instancji postępowanie dowodowe nie wykazało, aby wykorzystana do niwelacji terenu ziemia pochodziła

z terenu, na którym została wydobyta.

SKO wskazało, iż do ziemi przywiezionej w inne miejsce niż miejsce jej wydobycia, zastosowanie znajdują przepisy ustawy o odpadach. Powyższe wynika

z art. 2 pkt 2 i 3 ustawy. Zagospodarowanie ziemi w innym miejscu niż miejsce jej wydobycia, może być prowadzone tylko w granicach norm wyznaczonych przepisami o odpadach z poniższymi zastrzeżeniami.

Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy, stanowiącym materialnoprawną podstawę prowadzonego postępowania, posiadacz odpadów jest obowiązany do niezwłocznego usunięcia odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania.

2. W przypadku nieusunięcia odpadów zgodnie z ust. 1, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, w drodze decyzji wydawanej z urzędu, nakazuje posiadaczowi odpadów usunięcie odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania, z wyjątkiem gdy obowiązek usunięcia odpadów jest skutkiem wydania decyzji o cofnięciu decyzji związanej z gospodarką odpadami.

4. Jeżeli posiadacz odpadów nie posiada tytułu prawnego do nieruchomości, z której jest obowiązany usunąć odpady, władający powierzchnią ziemi jest obowiązany umożliwić posiadaczowi odpadów usunięcie odpadów z tej nieruchomości,

a w przypadku wykonania zastępczego decyzji - organowi egzekucyjnemu.

5. Władającemu powierzchnią ziemi przysługuje od posiadacza odpadów wynagrodzenie za udostępnienie nieruchomości.

6. W decyzji, o której mowa w ust. 2, określa się w szczególności:

- termin usunięcia odpadów;

- rodzaj odpadów;

- sposób usunięcia odpadów.

Kolegium nadmieniło również, że decyzja, o której stanowi przytoczony przepis, wydawana z urzędu (art. 26 ust. 2 ustawy), ma charakter obligatoryjny.

W każdym przypadku stwierdzenia przez właściwy organ składowania lub magazynowania odpadów przez ich posiadacza w miejscu, które nie stanowi składowiska odpadów lub nie zostało określone w sposób wyraźny jako miejsce magazynowania odpadów, organ ten, na podstawie art. 26 ust. 2 powołanej ustawy, jest zobowiązany nakazać ich usunięcie z tego miejsca jako z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania, po uprzednim wezwaniu posiadacza odpadów do ich usunięcia.

Organ odwoławczy podniósł, że jak wynika z treści art. 26 ustawy o odpadach, do zastosowania środka nadzorczego w postaci decyzji nakazującej usunięcie odpadów wymagane jest ustalenie następujących okoliczności:

1. istnienia odpadów,

2. składowania tych odpadów w miejscu nieprzeznaczonym do składowania i magazynowania odpadów,

3. podmiotu zobowiązanego do usunięcia nielegalnie składowanych odpadów (posiadacza odpadów).

W świetle powyższych przepisów dla stwierdzenia, czy istnieją podstawy do wydania decyzji nakazującej usunięcie odpadów konieczne jest najpierw ustalenie, że określone substancje lub przedmioty znajdujące się na nieruchomości stanowią odpady w rozumieniu ustawy. W przypadku potwierdzenia tej okoliczności właściwy organ ma obowiązek ustalić, czy odpady te znajdują się w miejscu nieprzeznaczonym do ich składowania lub magazynowania, a jeśli tak, to organ ten winien ustalić, kto jest posiadaczem odpadów.

W aspekcie powołanych wyżej przepisów za całkowicie chybioną należy zatem uznać argumentację organu, że za wydaniem zaskarżonej decyzji przemawia fakt, iż nawieziona ziemia nie spowodowała zmiany stanu wody na gruncie. Z punktu widzenia przytoczonej wyżej normy prawnej jest to okoliczność bez znaczenia prawnego.

Organ przytoczył ustawową definicję odpadów z art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy

o odpadach, podkreślając, że katalog odpadów określa rozporządzenie Ministra Środowiska z 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. z 2001 r. nr 112, poz. 1206), mające zastosowanie w przedmiotowej sprawie na podstawie art. 250 ustawy.

Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia do katalogu odpadów o nr 17 należą odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych). Szczegółowa zawartość tej kategorii została określona w załączniku do rozporządzenia, w którym wskazano glebę i ziemię, w tym kamienie, inne niż wymienione w kodzie 17 05 03: kod 15 05 04.

W przedmiotowym postępowaniu z uwagi na brzmienie powołanych wyżej przepisów wyjaśnienia wymagało zatem źródło pochodzenia ziemi, gleby oraz czy materiał przywieziony na przedmiotowe działki to materiał, którego posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest zobowiązany.

Okoliczności tej organ nie wyjaśnił. Brak jest bowiem jakichkolwiek rozważań na ten temat w uzasadnieniu kwestionowanej decyzji.

Unormowania dotyczące możliwości wykorzystania ziemi w odniesieniu do osób fizycznych, zawarte są w przepisach obowiązującego w chwili obecnej rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2008 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U. Nr 235, poz. 1614).

W rozporządzeniu tym wskazano kilka przypadków dopuszczalnego wykorzystania odpadów, o których mowa w przedmiotowej sprawie tj. gleby i ziemi, pochodzących z miejsc określonych w przytoczonym wyżej rozporządzeniu Ministra Środowiska z 27 września 2001 r.

Jednym z nich jest możliwość wykorzystania gleby i ziemi do utwardzania powierzchni po rozkruszeniu, jeśli jest to konieczne do wykorzystania odpadów, oraz z zachowaniem przepisów odrębnych w szczególności przepisów prawa wodnego

i prawa budowlanego.

Organ odwoławczy podniosł, że poza lakonicznym stwierdzeniem

w uzasadnieniu decyzji, że nawiezione masy ziemne służyły do niwelacji terenu i nie mogą być w związku z tym traktowane jako odpady, organ nie przeprowadził postępowania dowodowego w celu ustalenia czy wykorzystanie mas ziemnych nastąpiło w zgodzie z powołaną wyżej normą prawną. W tym celu zasadne byłoby np. uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy czy decyzji o pozwoleniu na budowę

i ich analiza z punktu widzenia w/w zapisów Rozporządzenia Ministra Środowiska

z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku.

Z uwagi na konieczność uzupełnienia postępowania dowodowego we wskazanym wyżej zakresie, Kolegium uznało za uzasadnione uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ

I instancji.

Mając zatem na uwadze powyższe ustalenia Kolegium orzekło jak w osnowie decyzji.

Skargę na opisaną wyżej decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. A. M. zarzucając jej:

1) niewłaściwe zastosowanie art. 6 kpa poprzez uznanie, iż organ I instancji nie ustalił w sposób prawidłowy stanu faktycznego w niniejszej sprawie, poprzez nieustalenie źródła pochodzenia ziemi, gleby oraz czy materiał przywieziony na działkę to materiał, którego posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany, poprzez wydanie decyzji z rażącym naruszeniem prawa, poprzez uznanie za stronę postępowania osoby nie mającej takiego przymiotu, poprzez bezcelowe narzucanie organowi I instancji rozważenia możliwości wydania decyzji, która z natury rzeczy będzie niewykonalna,

2) niewłaściwe zastosowanie art. 7 kpa poprzez uznanie, że organ I instancji nie dokonał właściwej oceny nawiezionej przez skarżącego ziemi,

3) naruszenie przepisu art. 28 kpa w zw. z art. 26 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r.

o odpadach poprzez uznanie Renaty Wesołowskiej za stronę niniejszego postępowania,

4) niewłaściwe zastosowanie art. 75 § 1 kpa poprzez niewzięcie pod uwagę przeprowadzonych przez organ I instancji oględzin i zdjęć oraz zdjęć dostarczonych w ramach postępowania przez skarżącego,

5) niewłaściwe zastosowanie art. 77 § 1 kpa poprzez uznanie w sposób nieuzasadniony, że organ I instancji nie ustalił charakteru nawiezionego materiału - czarnej ziemi ogrodowej, nadanie braku mocy dowodowej oględzinom i protokołowi

z tych oględzin dokonanych przez organ I instancji, planowi zagospodarowania ogrodu, a także nadanie braku mocy dowodowej zdjęciom wykonanym przez organ I instancji w trakcie oględzin i wniesionym w poczet postępowania przez skarżącego, poprzez bezcelowe narzucenie organowi I instancji ustalenie źródła pochodzenia ziemi,

6) niewłaściwe zastosowanie art. 80 kpa poprzez uznanie, wbrew zgromadzonemu materiałowi dowodowemu w sprawie, iż organ I instancji nie ustalił charakteru nawiezionej ziemi, poprzez bezcelowe narzucenie organowi I instancji ustalenie źródła pochodzenia ziemi,

7) niewłaściwe zastosowanie art. 138 § 2 kpa poprzez przyjęcie konieczności uzupełnienia postępowania dowodowego w określonym zakresie, co miało istotny wpływ na wynik sprawy, bowiem spowodowało przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi I instancji zamiast doprowadzić do uchylenia zaskarżonej przez osobę nie mającą przymiotu strony postępowania Renatę Wesołowską decyzji i umorzenia postępowania,

8) niezastosowanie przepisu art. 138 § 1 pkt 2 kpa tj. uchylenia decyzji organu I instancji i umorzenia postępowania z uwagi na fakt, że decyzja została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie - Renaty Wesołowskiej,

9) naruszenie przepisu art. 156 § 1 pkt 2 kpa poprzez rozpatrzenie odwołania osoby nie będącej stroną w sprawie – R. W.,

10) naruszenie przepisu art. 156 § 1 pkt 4 kpa poprzez skierowanie decyzji do osoby nie będącej stroną w sprawie - Renaty Wesołowskiej.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, że ziemia ogrodowa nie jest odpadem

i trudno byłoby ją oddzielić od podłoża. Nikt nie byłby w stanie określić jej ilości

i miejsca składowania. Dążenie do takiej sytuacji szukania “na siłę" okoliczności, które można by podpasować pod normę art. 26 ustawy o odpadach byłoby w ocenie skarżącego rażąco niesprawiedliwe. Ponadto A. M. zarzucił, że

w niniejszej sprawie doszło do “absurdu", gdyż sąsiadka została potraktowana jako strona postępowania w sprawie dotyczącej przywiezienia do jego ogrodu czarnej ziemi ogrodniczej. Ziemia ta nie oddziałuje w żaden sposób na teren nieruchomości R. W. Ponadto kwestia nawiezienia ziemi jest przedmiotem odrębnego postępowania w sprawie o naruszenie stosunków wodnych (II SA/Ke 315/14). Skarżący podkreślił, że jest zupełnie “niezrozumiałe" narzucanie organowi I instancji ustalanie źródła pochodzenia ziemi ogrodowej w sytuacji, gdy nie może być ona uznana jako odpad i nie może mieć znaczenia skąd ziemia ta pochodzi, czy jest to “wywrotka" kupiona wprost od producenta czy kilkanaście/kilkadziesiąt worków ziemi kupionych “w markecie [...]".

W odpowiedzi na na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 3 § 1 oraz art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania w sposób, który miał lub mógł mieć wpływ na wynik sprawy.

Sądowa kontrola legalności zaskarżonych orzeczeń administracyjnych sprawowana jest przy tym w granicach sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną ( art. 134 § 1 p.p.s.a).

Zaskarżona decyzja wydana została w oparciu o art. 138 § 2 kpa, zgodnie

z którym organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji, gdy decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie. Przekazując sprawę, organ ten powinien wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy.

Jak wynika z akt administracyjnych przedstawionych Sądowi, w szczególności

z zawiadomienia z dnia 23 września 2013r. o wszczęciu postępowania administracyjnego i przeprowadzeniu oględzin, postępowanie w sprawie wszczęte zostało "w związku z interwencją" Renaty Wesołowskiej, na podstawie art. 61 § 4 kpa

w związku z art. 26 ustawy z 14 grudnia 2012r. o odpadach (Dz.U. z 2013r., poz. 21).

W piśmie skierowanym do Prezydenta Miasta K. datowanym na 5 września 2013r. R. W. zwróciła się z prośbą "o wykopanie, zlikwidowanie na posesji Nr [...] przy ulicy O. 8 w K. rur drenarskich do drenażu opaskowego, drenażu rozpraszającego". Autorka pisma wskazała, że "w dniu 05

i 06.12.2012 sąsiad nawiózł około 20 pryzm ziemi w celu podwyższenia terenu działki [...] co jest sprzeczne z prawem" oraz, że "podwyższył teren do drenażu rozpraszającego" ze spadkiem w stronę jej posesji.

Ww. pismo poskutkowało wszczęciem dwóch postępowań administracyjnych:

- w przedmiocie przywrócenia stosunków wodnych na gruncie (decyzja wydana w tej sprawie objęta została kontrolą WSA w K., w wyniku której zapadł dnia 15 maja 2014r. nieprawomocny wyrok oddalający skargę - sygn. akt II SA/Ke 315/14) oraz

- w przedmiocie usunięcia odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania, w wyniku którego podjęta została decyzja objęta niniejszą skargą.

Z oględzin jakie odbyły się dnia 4 października 2013r. wynika, że teren działki skarżącego został zagospodarowany poprzez ułożenie kostki i nasadzenie roślinności, zgodnie z projektem i dokumentacją dostarczoną do Urzędu Miasta K.. Nie stwierdzono, aby rzędna terenu działki A. M. była zawyżona względem nieruchomości należącej do R. W., z czym Renata Wesołowska nie zgodziła się odmawiając podpisania protokołu. Do protokołu dołączono wykonane w trakcie oględzin zdjęcia obrazujące stan zaawansowania prac przy urządzaniu ogrodu na działce skarżącego.

Decyzją z 31 grudnia 2013r. organ I instancji umorzył postępowanie w sprawie podnosząc w uzasadnieniu, że działka A. M. jest niżej położona niż działka należąca do Renaty Wesołowskiej i że w związku z tym zarzuty przedstawione w jej piśmie nie potwierdziły się. Ponadto przytaczając treść art. 2 pkt 3 ustawy o odpadach organ podniósł, że nawiezione masy ziemne służyły do niwelacji terenu i w świetle obowiązujących przepisów prawnych nie można ich traktować jako odpad.

Przyjmując, że podstawę wszczęcia postępowania stanowił art. 26 ustawy

o odpadach (na co wskazuje powołanie tego przepisu w zawiadomieniu z dnia 23 września 2013r.), to istotnie bez znaczenia pozostaje okoliczność, czy rzędna terenu działki skarżącego jest wyższa w stosunku do działki Renaty Wesołowskiej czy też nie - jak słusznie zauważył organ odwoławczy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Rzecz jednak w tym, że materiał zgromadzony w sprawie, w tym pismo Renaty Wesołowskiej z 5 września 2013r. nie dawały organowi I instancji podstawy do wszczęcia postępowania opartego na art. 26 ustawy o odpadach.

Zgodnie z tym przepisem, posiadacz odpadów jest obowiązany do niezwłocznego usunięcia odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania (ust. 1 ). W przypadku nieusunięcia odpadów zgodnie z ust. 1, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, w drodze decyzji wydawanej z urzędu, nakazuje posiadaczowi odpadów usunięcie odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania, z wyjątkiem gdy obowiązek usunięcia odpadów jest skutkiem wydania decyzji o cofnięciu decyzji związanej z gospodarką odpadami (ust. 2).

Aby wszcząć i prowadzić postępowanie administracyjne w oparciu o art. 26 ustawy o odpadach musiało zatem zaistnieć co najmniej domniemanie, że A. M. jest posiadaczem odpadów w rozumieniu zacytowanego wyżej przepisu,

a następnie, że magazynuje lub składuje je w miejscu do tego nieprzeznaczonym.

Przez posiadacza odpadów ustawa rozumie wytwórcę odpadów lub osobę fizyczną, osobę prawną oraz jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej będące w posiadaniu odpadów; domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości (art. 3 ust. 1 pkt 19). Z kolei wytwórca odpadów - to każdy, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów (pierwotny wytwórca odpadów), oraz każdego, kto przeprowadza wstępną obróbkę, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów; wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji

i napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej.

Odkodowując normę z art. 26 ustawy niezbędne jest w dalszym ciągu wyjaśnienie pojęcia odpadów, których definicję zawiera art. 3 ust. 1 pkt 6. Ilekroć

w ustawie mowa jest o odpadach - rozumie się przez to każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany.

Jak widać z powyższego, każdy właściciel gruntu - w tym właściciel działki budowlanej, potencjalnie jest posiadaczem różnego rodzaju odpadów, jednak fakt ten nie może powodować automatycznie wszczynania w stosunku do tych osób postępowań administracyjnych opartych o art. 26 ustawy o odpadach.

Jako odpad w rozumieniu ustawy oba organy potraktowały w stanie faktycznym sprawy ziemię nawiezioną przez skarżącego do urządzenia ogrodu, a jego samego

w związku z tym - jako posiadacza odpadów.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z 27 września 2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. Nr 112, poz. 1206) wymienia w grupie 17 odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej – w tym glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych (§ 2 pkt 17).

W piśmie z 5 września 2013r., które stanowiło dla organu I instancji sygnał do wszczęcia postępowania w sprawie, Renata Wesołowska wskazywała wprawdzie na fakt nawiezienia przez A. M. "20 pryzm ziemi", jednak okoliczność tę powoływała przede wszystkim w kontekście podwyższenia terenu działki skarżącego, powodującego – w jej ocenie - odpływ wód opadowych na sąsiednią, należącą do niej nieruchomość. W oparciu o tę informację organ I instancji wszczął

z urzędu postępowanie oparte o art. 26 ustawy o odpadach, mimo, że żadnych podstaw ku temu faktycznie nie było. R. W. nie zarzucała bowiem, że ziemia nawieziona przez A. M. pochodzi z terenu zanieczyszczonego,

o jakim mowa w rozporządzeniu z 27 września 2001r., co dawałoby podstawę do przyjęcia, że jest ona odpadem w rozumieniu ustawy. Także przeprowadzone przez organ oględziny nie wskazywały na to, aby ziemia użyta do zagospodarowania ogrodu pochodziła z terenu zanieczyszczonego, co mogłoby kwalifikować ją jako odpad, a tym samym do przyjęcia, że A. M. magazynuje lub składuje odpady w miejscu do tego nieprzeznaczonym.

Przez magazynowanie odpadów – art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy rozumie czasowe przechowywanie odpadów obejmujące:

a) wstępne magazynowanie odpadów przez ich wytwórcę,

b) tymczasowe magazynowanie odpadów przez prowadzącego zbieranie odpadów,

c) magazynowanie odpadów przez prowadzącego przetwarzanie odpadów.

Składowisko odpadów jest to z kolei obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów (art. 3 ust. 1 pkt 25).

Sam fakt, że skarżący nawiózł na swoją działkę ziemię w ramach urządzania ogrodu nie może stanowić podstawy do wszczęcia i prowadzenia postępowania

w oparciu o art. 26 ustawy o odpadach, skoro organ nie miał żadnych przesłanek do przyjęcia, że spełnione zostały warunki określone w tym przepisie, w szczególności brak było powodów aby twierdzić, że nawieziona ziemia pochodzi z terenu zanieczyszczonego i stanowi odpad. Jeżeli jednak postępowanie administracyjne już zostało wszczęte – tak jak w niniejszej sprawie – prawidłowo organ I instancji umorzył je jako bezprzedmiotowe na podstawie art. 105 § 1 kpa, aczkolwiek motywy wskazane w uzasadnieniu decyzji tego organu z dnia 31 grudnia 2013r. budzą istotnie zastrzeżenia, jak chociażby powołanie się na pozostający bez znaczenia w tej sprawie fakt braku zawyżenia rzędnych terenu działki skarżącego w stosunku do nieruchomości Renaty Wesołowskiej.

Akceptacja dla rozstrzygnięcia kasacyjnego, jakie podjęło SKO w K. oznaczałaby jednak nakazanie organowi I instancji poszukiwania "na siłę" powodów do prowadzenia postępowania administracyjnego w sytuacji, gdy okoliczności sprawy wskazują na brak przesłanek z art. 26 ustawy o odpadach. Zgodność z prawem decyzji o umorzeniu postępowania w niniejszej sprawie potwierdza oświadczenie złożone przez skarżącego na rozprawie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w dniu 3 lipca 2014r., zgodnie z którym nawieziona ziemia pochodziła w części z wykopów pod fundamenty w czasie budowy domu na tej samej działce (jak przyjął organ I instancji), a częściowo nabył ją od producenta ziemi ogrodowej. Do ziemi wydobytej w trakcie robót budowlanych i wykorzystanej następnie na tym samym terenie do celów budowlanych nie stosuje się przepisów ustawy o odpadach (art. 2 pkt 3 tej ustawy), zaś ziemia ogrodnicza nabyta od producenta nie może być uznana jako odpad w rozumieniu ustawy o odpadach.

W tej sytuacji Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że zaskarżona decyzja narusza art. 138 § 2 kpa, gdyż nie zachodzą przesłanki określone w tym przepisie;

w szczególności wszystkie okoliczności niezbędne do jej rozstrzygnięcia zostały wyjaśnione i nie było przeszkód do wydania przez organ odwoławczy decyzji merytorycznej na podstawie art. 138 § 1 kpa. Ponieważ uchybienie to miało istotny wpływ na wynik sprawy zaskarżoną decyzję należało uchylić, o czym Sąd orzekł

w oparciu o art. 145 § 1 pkt 1a p.p.s.a.

Orzeczenie zawarte w pkt II wyroku wydano na zasadzie art. 152 p.p.s.a., zaś

w pkt II – na podstawie art. 200 tej ustawy.

Niezasadne są natomiast zarzuty skargi dotyczące skierowania decyzji do osoby nie będącej stroną (art. 156 § 1 pkt 4 kpa). Fakt, że obie decyzje zostały doręczone R. W. nie oznacza, że zostały do niej skierowane w sposób powodujący ich nieważność, skoro stroną postępowania niewątpliwie był także skarżący i to głównie jego praw i obowiązków dotyczył przedmiot niniejszej sprawy.

Co się zaś tyczy zarzutu, że Renata Wesołowska nie miała przymiotu strony

w rozumieniu art. 28 kpa, to merytoryczne rozstrzyganie tej kwestii należy uznać za bezprzedmiotowe wobec stanowiska prawnego zaprezentowanego w niniejszym wyroku. Nawet jeśliby uznać, że R. W.nie powinna w sprawie być stroną, uchybienie to pozostaje bez wpływu na wynik sprawy i to nie ono jest przyczyną uchylenia zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ II instancji wyda decyzję uwzględniając przedstawiony wyżej pogląd prawny.